Fazli Veliu · Novinska agencija „ANSA” Vesnik „Epoka e re” y Gospodin Veliu ve}e podolgo vreme makedonskata dr`ava ve obvinuva i ima izdadeno nalog za va{e apsewe. Dali znaete

1Fazli Veliu / Bele{ki - dnevnik, 2001

Fazli Veliu

ONAod bitka vo bitka

Nedovr{eni poraki

Bele{ki - dnevnik, 2001

(izbrani delovi)

(Okolijata na Kumanovo i Tetovo)

Skopje, juli 2008

2 ONA - od bitka vo bitka

CIP – Katalogizacija vo publikacija

Nacionalna i univerzitetska biblioteka “Sv. Kliment Ohridski“, Skopje

929 Veliu, F. “2001” (093.3)

VELIU, Fazli

ONA : od bitka vo bitka : nedovr{eni poraki : bele{ki - dnevnik,

2001 : (izbrani delovi) : (okolijata na Kumanovo i Tetovo) / Fazli Veliu. - Skopje : Fondacija Institut otvoreno op{testvo - Makedonija, 2008. - 290 str. : ilustr. ; 24 sm

ISBN 978 - 9989 - 185 - 69 - 4

a) Veliu, Fazli (1945 - ) - 2001 - Se}avawa

COBISS. MK - ID 73044746

Izdava~ Fondacija Institut otvoreno op{testvo - Makedonija

Za izdava~ot Vladimir Mil~in

Prevod na makedonski jazikLirim Hajredini

Lektura i korekturaZoran Ivanov

Podgotovka i pe~atKOMA

Tira` 500


Ovaa kniga im ja posvetuvam na padnatite `rtvi za tatkovinata, ranetite za slobodata, politi~kite zatvorenici, èstokite patrioti.



Vo univerzumot na eden golem patriot Koj e Fazli Veliu?

Fazli Veliu, edna od najistaknatite figuri na albanskiot patriotizam, voda~ na Nacionalnoto dvièwe na Kosovo, poet, publicist i deec posveten na nacionalnoto pra{awe, roden e vo Ki~evo, edno od najistaknatite ogni{ta na albanskiot nacionalizam. Otkako so odli~en uspeh zavr{i na Univerzitetot vo Pri{tina, opremen so visoka nacionalna svest i so besprekorna volja da se sprotivstavi na slavo-srpskata osvojuva~ka ma{inerija u{te od rana mladost e aktiven so zbieni aktivnosti vo slu`ba na tatkovinata vo studentskite i patriotskite krugovi na Kosovo, Makedonija i drugite predeli okupirani od ju`nite Sloveni. Pa|aj}i v o~i na tajnata policija na Jugoslavija, kako eden od najopasnite lu|e za reìmot na Belgrad, toj e prinuden da ja ostavi tatkovinata i da se preseli vo [vajcarija. Kako prijatel i soborec na nacionalnite heroi Jusuf i Bardo{ Grvala i Kadri Zeka, toj sproveduval golemi patriotski aktivnosti me|u albanskata dijaspora i posle nivnata herojska smrt na 17 januari 1981 godina, Veliu stanuva najistaknatiot voda~ na Nacionalnoto dvièwe na Kosovo.

Vo godinite koga na vlast be{e Milo{evi}, Fazli Veliu dade biten pridones za kosovskiot narod i za drugite okupirani albanski teritorii sekoga{ drèj}i go zapalen fakelot na borbata za slobodata, pomagaj}i im so site sredstva na semejstvata na padnatite `rtvi za tatkovinata i na instituciite vo Kosovo proizlezeni od Sobranieto vo Ka~anik.

Toj, u{te od nejzinoto formirawe, bezrezervno ja poddrà Osloboditelnata vojska na Kosovo gledaj}i ja OVK kako edinstvena alternativa za nacionalnoto osloboduvawe i za vra}awe na dostoinstvoto na negoviot narod. Kako potpretsedatel na DUI, g. Veliu e me|u retkite albanski politi~ari koj e veren na principite na Osloboditelnata vojska na Kosovo, za koja toj dal osoben pridones borej}i se so oru`je vo raka. Negovata politi~ka vizija e vizija na eden posveten patriotski politi~ar so jasni stavovi i strategii za duhovnoto obedinuvawe na narodot i negova dostoinstvena integracija vo gra|anska Evropa.

Po vra}aweto od Makedonija, kade be{e pokaneta od tamo{noto Ministerstvo za kultura, g-|a [ukrane Muda prijatno me iznenadi podaruvaj}i mi ja knigata na g. Fazli Veliu so naslov „NDK i OVK, eden amblem, edna cel”. Za aktivnostite na g. Veliu imav slu{ano mnogu vo


Kosovo, kade prestojuvav re~isi dve godini po negovoto osloboduvawe.

Knigata ja pro~itav vo eden zdiv i so golemo zadovolstvo i gordost zaklu~iv deka g. Fazli ne e samo ~ovek na oru`jeto i otporot, tuku i intelektualec od golem format. Negovite idei pretstavuvale izvor na inspiracija za iljadnici Albanci po site istoriski raskrsnici i bitki niz koi pominalo Kosovo i celiot albanski narod.

Radosta be{e posebna i zaradi edna druga pri~ina, g. Fazli bil nerazdelen prijatel i soborec na narodnite heroi Jusuf i Bardo{ Grvala, moite bra}a od slavniot rod na Merturite.

Vo ovaa kniga, koja nesomneno moè da se oceni kako edno slavewe na Albanskoto osloboditelno dvièwe, pretstavena e ìvotnata cel i idealot na patriotot i idealistot na prviot ~as na slobodata, g. Fazli Veliu i negovoto herojsko pokolenie. Kako odli~en poznava~ na istorijata na albanskiot narod i akter vo negovata ponova istorija, g. Fazli neguva boèstveno oboàvawe na simbolite na nacionalniot patriotizam od golemiot \er|, Isa Boletini, Ded \o Luli, pa se do posledniot Apostol na Albancite Adem Ja{ari i istaknatite voda~i na OVK, kako {to e R. Haradinaj i drugi.

Poznavaj}i ja odgovorno i realno politikata na golemite sili vo odnos na albanskoto pra{awe, kako voda~ na Nacionalnoto dvièwe na Kosovo, g. Fazli preku negovite ~esti diplomatski sredbi so pretstavnici od Zapadot i preku partiskiot vesnik ima dadeno golem pridones vo senzibilnosta na odlu~uva~kite evroatlanski centri za pravilnata miroqubiva kauza na albanskiot narod i za gradewe na sigurna idnina vo Kosovo i na drugite teritorii naseleni so Albanci.

Partijata Patot na slobodata vo li~nosta na g. Fazli Veliu gleda eden besprekoren vizioner na slobodata i na albanskiot napredok, eden golem lider za kogo ima tolku mnogu potreba albanskiot svet za prv pat vo negovata istorija vo preminot kon edna Nova era.

Partijata Patot na slobodata, vo nejziniot silen nacionalen pravec, kade taa gi sobira i gi ima kako model site harizmati~ni albanski figuri od site vremiwa i predeli, vo li~nosta na g. Veliu, pretsedatelot na negovata partija g. Ahmeti i politi~kata sila koi tie ja pretstavuvaat, gleda eden dostoen i siguren partner vo na{iot svet pat za osloboduvawe na site albanski teritorii pod crvenoto crnoto zname na \er| Kastrioti i negovite legendarni naslednici.

Ndue Malaj


Namesto predgovor

Denes, so sè u{te nezatvoreni rani, so sè u{te nepresu{eni solzi od ovie stra{ni tragedii, so golema zagriènost za kidnapiranite mladi Albanci, nie i celiot na{ narod odlu~ni sme za vodewe na eden miren, ednakov, napreden i demokratski ̀ ivot vo edna mlada dràva so nov rakovoden sostav, vooruèn so znaewe, kultura i ~ove~ki humanizam.

Nie go sproveduvame Dogovorot davaj}i primer na materijalno, no ne i duhovno i herojsko razoruùvawe, za da dokaème deka oru`jeto go zedovme za da gi dobieme na{ite osporuvani prava...

ON Armija – nepartiska

Dadeni se nepobitni fakti deka ONA e nepartiska. Nemame kaàno, nitu propagirano kako e taa osnovana i koj go skr{i mrazot, koj i gi dade karakteristi~nite oznaki i legitimnite signali, koj gi oformi prvite edinici i koj ja legitimira{e prvata vojska vo na{ite predeli, koj ja dade idejata za amblemot i koj istiot go natopi so ~istata krv za sloboda...! ONA e i ostanuva nepartiska. Taa proizleze od narodot i mu sluì na narodot: za sloboda, napredok i perspektiva.

Za vrednostite na ovaa Osloboditelna vojska moè da dava ocenka edinstveno na{iot narod.



4.11.2001

I

êstHarun pristigna od SAD. „Milo mi e {to Ve gledam”- veli toj. „Ste

napravile mnogu (od ovaa strana) za kosovskoto pra{awe”. „Toa e zaedni~ka aktivnost” - mu velam jas.

II

MisleweSo Sefedin i „Dentist” jasno razgovaravme za izmenite vo

promenetata preambula: „ne treba da se glasa”! „Bez razlika kako }e glasaat drugite, PDP nema da prifati edna takva izmena koja e sprotivna na Ohridskiot dogovor...!”

III

Odluka„Odlu~ivme da ne ja prifatime izmenata na preambulata” – izjavuva

Fadil, (B).

„Vie si znaete” – mu velam jas.

„Ste imale sredba so Ali”? – pra{uvam jas.

„Da” – odgovara. „No, Arben Xaferi ja prezema ulogata na ~ovekot {to ja menuva preambulata, a Ali i drugite ne se sprotivstavuvaat na ova”!


5.11.2001

I

Li~en StavZa politi~koto i voeno rakovodstvo na ON Armija, [ipkovica.

Ne e vozmo`no u{te edna{ da vi go iskaàm usno (bidej}i vie ste skarani so nadvore{niot faktor), pa zatoa mojot li~en stav vi go kaùvam pismeno:

1. Ne se soglasuvam so sodrìnata na novata preambula (taa e sprotivna na prethodno sostavenata)

2. Ne se soglasuvam so animirawe na Rakovodstvoto vo nasoka kon edna individua vo DPA

3. Ne se soglasuvam so ignorantskiot stav kon NA[IOT SUBJEKT, KOJ TREBA[E I TREBA DA PROIZLEZE OD ON Armija.

4. Denes i vo idnina otvoreno }e gi iskaùvam moite li~ni stavovi (bidej}i ne moàm da gazam vrz moite stavovi, zaedni~koto `rtvuvawe, preleanata krv za sloboda...)


08 maj 2001

Gledaj}i ja kako opravdana potrebata za informirawe na narodnata i me|unarodnata javnost deka Osloboditelnata nacionalna armija gi ispolnuva uslovite za nejzina legalizacija go davame slednovo:

I Z J A V A :

1. Osloboditelnata nacionalna armija deluva kako disciplinirana voena organizacija, predvideno spored Pravilnikot za vnatre{niot ìvot na ONA, kako i vrz pravilnicite za rabotata i odgovornostite na {tabovite, komandite, edinicite, stare{inite i vojnicite;

2. Osloboditelnata nacionalna armija ima svoja uniforma, ~inovi i znaci za identifikacija koi se nosat vo soglasnost so Pravilnikot za nosewe na uniformi;

3. Na~inot na organizacija na ONA, kako i na ìvotot i rabotata vo ONA vo soglasnost so postojnite pravilnici, garantira deka ONA site svoi aktivnosti }e gi realizira vo soglasnost so me|unarodnoto pravo, so celosno po~ituvawe od site pripadnici, a osobeno od strana na General{tabot;

4. General{tabot i cela ONA, za vreme na svoeto deluvawe ja po~ituva i sekoga{ }e ja po~ituva @enevskata konvencija;

5. Protiv site onie koi }e izvr{at zloupotreba na funkcijata vo ONA i ~ie odnesuvawe e sprotivno na vaè~kite pravilnici na ONA, a so toa i pozitivnite zakonski propisi, osobeno za voeni zlostorstva, General{tabot }e gi prezeme site neophodni merki za sorabotka so Ha{kiot tribunal kako legitimen organ za toa.

GENERAL [TAB NA ONA

POLITI^KI PRETSTAVNIK

Ali Ahmeti



Po~etok na komentarite – intervjuata za sostojbata vo Makedonija (eden den pred Ali Ahmeti javno da se pretstavi kako politi~ki pretstavnik na ONA)

Gazeta [}iptare – Tirana.Novinska agencija „ANSA”Vesnik „Epoka e re”

Gospodin Veliu ve}e podolgo vreme makedonskata dràva ve yobvinuva i ima izdadeno nalog za va{e apsewe. Dali znaete za {to ve obvinuva?

F.V.: Naredbata za moe apsewe inicirana vo moeto rodno mesto – Ki~evo na 2.2.1999 ostanala vo fiokite na op{tinskiot sud, bidej}i od strana na Ministerstvoto za pravda na Makedonija bila stopirana od poznati pri~ini, povlekuvawe na poternicata, vo vreme koga jas se nao|av vo zatvorot vo Kostanca (Germanija). No, sekoga{ koga vo na{ite predeli se slu~uva ne{to posebno, makedonskite vlasti povtorno go pokrenuvaat zatvorenoto pra{awe so odredeni celi, odnosno da mi vr{at psihi~ki pritisok, da me dràt kako zalo`nik i da mi ja namalat moralnata i aktivnata uloga okolu nere{enoto pra{awe na Albancite vo na{ite teritorii vo Makedonija.

Obvinuvawata se neosnovani i jas imam pravo da pokrenam tu`ba protiv sekogo koj zboruva i pi{uva nedokaàni raboti. Ako od strana na Makedoncite se prodolì na vakov na~in sama po sebe izleguva na videlina neopravdanosta postojano sledewe kon mene i kon sekoj albanski patriot.

Makedonija smeta deka Vie ste duhovniot lider na Albancite vo y


Makedonija, konkretno na ANA i ONA. Kolku e ova vistina i dali e vistina deka ovie organizacii postojat?

F.V.: Da se bide duhoven voda~ na narodot na koj mu pripa|a{ zna~i da ima{ visoko moralno, materijalno, aktivno i za{titno pokritie. Jas bev nerazdelen so mojot narod (1 milion Albanci) vo Makedonija i po{iroko, iako eve pove}e od dve decenii ne moàm fizi~ki da ìveam so toj miroqubiv, istoriski, domoroden, vitalen i demokratski narod.

Go ~itav doma{niot pe~at na albanski i makedonski jazik, so vnimanie gi sledev radio-televiziskite vesti na koi ~esto se spomenuvaa imiwata na Albanci koi ̀ iveat tamu, kako i moeto i imiwata na nekoi Albanci koi se vo iseleni{tvo za poddr{ka na ONA! Tie se spomnuvaat u{te na prvite stranici vo makedonskiot pe~at. Tie imaat zakonsko pravo (dokolku postoi vakov zakon) da gi tuàt za kleveta novinarite ili (primitivnite) organi na progonot. Mene ne mi ostavaat vpe~atok kaùvawata na neprijatelite i predavnicite na mojot narod. Moeto vnimanie e naso~eno kon mojot narod i pred nego odgovaram vo sekoj moment (od site aspekti). Do den denes ne sum imal nikakva zabele{ka od mojot tolku mnogu napaten i human narod (vo i nadvor od zemjata). Dokolku toa ne go pravam jas, tuku nekoj drug, nema da moàm da zboram za kategorizacii... I DA i NE ne moàt da stojat zaedno. Moè da bide samo edno. Sepak, vremeto i deloto odat zaedno. Koj }e bide so ovoj segment, }e dokaè negovoto postoewe.

Ako postojat ili ne, toga{ dali razli~nite akcii (izvr{eni do sega) yse znak na zapo~nuvawe na edno {iroko osloboditelno dvièwe?

F. V.: Nitu edno ìvo su{testvo, bez da se legitimira, ne moè tolku lesno da se imenuva ili krunisa, a u{te pomalku vo uslovi koga celiot albanski narod e sleden na negoviot su{tinski pat kon slobodata i napredokot (so me|unarodna perspektiva...)

Od kogo ja uìva poddr{kata Albanskoto dvièwe denes vo yMakedonija?

F.V.: Mislam deka kako rezultat na arogantnoto, neodgovorno odnesuvawe, bez moralna i strate{ka teìna, site subjekti, tamu vnatre, ja izgubile prvobitnata teìna (vetena od 90-te godini). Zatoa mnogu e opravdano na nivno mesto da dojde edna organizacija so visoki


sodrìnski (kvantitativni, kvalitativni) osobini koi odgovaraat na vremeto, situacijata, sostojbata, predizvicite, so cel da gi realizira stremeìte na na{iot narod tuka.

Albanskoto dvièwe e postaro od partiite od 90-te godini. Kako takvo toa dvièwe ima eden odlu~uva~ki, nepresu{en kapital za da dejstvuva vo sekoe vreme. No, Albanskoto dvièwe sè u{te ne moè da se izjasni otvoreno za nejzinata politi~ka cel bidej}i e stavena na ni{an na vlasta i na nejzinite slugi. Jas veruvam deka {irokite narodni masi gi znaat sinovite i }erkite koi se na strana na narodot, slobodata, idninata. Zatoa tokmu tie koi se vo negovoto srce (ne samo vo politikata, tuku vo site oblasti: nauka, kultura, obrazovanie, medicina, humanizam) treba da gi smetame deka se na stranata na na{eto pra{awe, voda~i na toa sveto ime – Albansko dvièwe...

[to mislite za Rufi Osmani? y

F.V.: Za R. Osmani e kaàno mnogu – i dobro i lo{o. Slobodno moàm da kaàm deka site tie koi go etiketiraat kako „bolen” zaboravaat deka tie go pratile vo bolnica (zatvor). Toj nekoga{ be{e mnogu sposoben (~itajte go pe~atot pred negovoto apsewe) osobeno za vreme na odbranata, Kongresot vo Tetovo, i toa za konkretni aktivnosti (zad koi na ~elo stoi Rufi O.). Jas nemam pravo da ocenuvam lu|e koi sè u{te ne go zape~atile deloto kon Tatkovinata. No, slobodno moàm da kaàm deka R.O. i mnogu drugi (koi sè u{te sè vo zatvor) triumfirale moralno i fizi~ki nad individualnite i kolektivnite planovi za istrebuvawe...

No, podobro e jas da ne zboruvam okolu ova pra{awe bidej}i ako (kaàm) ocenam pozitivno-vlasta }e gi sledi, ako go kaàm pak sprotivnoto- narodot }e gi mrazi!?

Toga{ {to mislite za Arben Xaferi? y

F.V.: Kolku {to drugite go ocenuvaat, tolku i samiot toj znae kolku vredi. Jas ne izbrzuvam so ocenkite za nego, kako {to ne izbrzuva i toj za mene i za drugite. Toj odrùva ramnoteà spored okolnostite i situaciite. Se govori za potro{ena energija!! Koja e vistinata? Raskrsnica ili zazemawe strana od vnatre? Ne e lesno da si na ~elo na edna partija koja ja ima ulogata na op{testven i dràven voda~..., i ne treba da bide tolku poslu{na nitu kon makedonskata dràva nitu


kon makedonskata dràva, nitu kon mati~nata dràva, nitu pak kon Kosovo koga stanuva zbor za kr{ewe na nacionalnite prava...

Koe e va{eto mislewe za PDP? y

F.V.: Moeto mislewe (i na NDK) okolu ovaa partija sum go kaàl vo knigata „NDK i OVK – eden amblem edna cel”. Ako se napravi eden bilans od momentot na osnovawe pa sè do denes, PDP imala padovi i povtorni izdignuvawa. Ovaa partija, kako i sekoja druga koi imaat ograni~eni programi, ne moè da izleze nadvor od predvidenite ramki. Edna li~nost kolku i da e sposobna (takvi ima mnogu malku) ne moè da drì na noze edna partija. Vo osnovata na PDP nekoi generacii kako da pravat posigurni ~ekori. Sepak, iako ne moè da ima i tolku uspeh ako ne se promeni ({tom doa|a na vlast) ima znaci na podobruvawe. Na Albancite vo Makedonija potreben im e edinstven subjekt, silen, re{itelen i predizvikuva~ki (bez ekonomski i vizionerski uslovuvawa). Ne e rano da se razmisluva za zaedni~ko albansko rakovodstvo (kako {to se komitetite za nacionalni pra{awa).

Edno pokonkretno pra{awe: Koi se opasnostite za Makedonija i ydali denes postoi opasnost od vojna?

F.V.: Makedonskata dràva samata go rizikuva svoeto postoewe. Uporno nastojuvaj}i da ne go smeni Ustavot ovaa mlada dràva odi kon samouni{tuvawe. [efovskoto odnesuvawe ne moè da natera eden milion Albanci da bidat nemi asketi.

Izgleda deka tie ili i sluàt na sopstvenata strast – rakovodeweto ili se nau~eni so galewe i poddr{ka od nadvor i mislat deka pod ova nebo i vo ova zemja tie se kralevi ili sultani. Kako posledica na ovaa odnesuvawe, kako proizvod na neposlu{nosta i nepopustlivosta tie odat vo propast.

Tamu nema vojna, no ima navestuvawa... Nikoj ne ja saka odbranata ili samoodbranata, ako zatoa nema znaci. No, koga sproti li~noto ili kolegijalnoto bitie stoi èlezoto i kam{ikot, sudot, policaecot, obvinitelot i nemilosrdniot xelat, samoodbranata e neophodna.

Samoodbranata e primer i vo ponapredni i podemokratski dràvi.

Podelbata na nacionalna, verska, regionalna osnova ne go napravile i ne go pravat Albancite, tuku Makedoncite.


Odgovorni za eventualniot konflikt (}e bidat tie)!

Narodot ne zaborava: policajcite i nivnite pretpostaveni po apsewata, ubistvata ne bea ras~ineti, tuku naprotiv, bea nagradeni od vlasta koja go organizira{e dràvniot teror. Kako moè edna dràva da bide ramnopravna, koga svoite gra|ani gi deli na dve kategorii: privilegirani (Makedoncite) i ignorirani (Albancite). Ne be{e privilegiran albanskiot narod, tuku poedinci koi (javno ili tajno) bea prinudeni da ja gazat voljata na albanskiot narod.

Koi se va{ite barawa so cel da se postigne mirno re{enie vo yMakedonija?

F.V.: Treba da se vidat etapite. Zatoa denes vo izraz doa|a ednakvosta:

- Vo dràvnoto rakovodstvo

- Vo politi~ko -op{testvenoto rakovodstvo

- Vo rakovodstvoto na odbranata na zemjata i vo vojskata

- Upotreba na jazikot (vo administracijata)

- Me|usebnoto po~ituvawe

- Soodvetna prezentacija (nadvor i vnatre)

- Upotrebata na na{eto nacionalno zname

- Redovno (sistematizirano) obrazovanie

Dali smetate deka vooruèniot otpor bi pretstavuval opasnost za ypoddr{kata na albanskoto pra{awe vo svetot?

F.V.: Ne moè obidot za dobivawe na me|unarodnite prava da se kvalifikuva kako vojna ili kako vooruèn otpor. Nikoj ne ja saka vojnata kako neophodno re{enie, me|utoa ako seknat site drugi sredstva toga{ vo predvid doa|a i edna sila koja ovozmoùva re{enie.

[to se odnesuva do svetot (toa e {irok poim) treba da se znae za{to (po VSV) se sozdade edna dràva sred albanski teritorii, za{to se prizna edna dràva bez ustavni ograni~uvawa i za{to vo ustavot Albancite treba sekoga{ da bidat pod senka na Makedoncite. Sepak i svetot razbira deka narodite (so eden jazik, istorija) treba da ìveat razdeleni.

Otpor }e ima tamu kade {to ima organiziran dràven teror (postojano


dokaàn od strana na makedonskata dràva): Albancite nema da sedat so prekrsteni race. Terorot nad Albancite nema da se povtori bez da ima otpor. Ova e razbirlivo i opravdano. Odnesuvaweto na makedonskite vlasti kako ma}ea dokaùva deka nema pravednost kon Albancite i razbirlivo e Albancite da ja baraat i da ja najdat svojata majka. Na krajot svetot (!) nere{enite pra{awa neka gi vidi kako re{livi preku vnatre{niot faktor (na postojnite narodi vo nivnite teritorii).

Kako, Albancite od Makedonija, gledaat na krizata vo Pre{evskata ydolina i dali destabilizacijata na Makedonija moè da ima vrska so Pre{evo?

F.V.: Albancite od Makedonija duhovno ne se oddeleni so Albancite od Pre{evo nitu so Albancite od Kosovo, Crna Gora, Albanija, Bugarija, Gr~ka, Turcija, itn. Nie imame eden ilirski identitet i ova e na{a nezamenliva vrednost...

Albancite od Pre{evo, Bujanovac i Medve|e deneska se vo vojna. Nivnata vojna e pravedna. Tie nema kade da odat podaleku od nivnite domovi... Pove}e od vek i polovina tie mu se sprotivstavuvaat na eden genocid (setete se do kade bea Albancite i kolku nivnoto bitie e stesneto, od Toplica, Vrawe, itn.).

Albancite od Makedonija nema da bidat daleku od Albancite od ovie krai{ta dokolku Srbija prodolì so koristewe na site sredstva za uni{tuvawe tamu, taka kako {to ne bea daleku Albancite od Kosovo. Destabilizacijata na Makedonija ne doa|a od Pre{evo, tuku od samata te{ka sostojba na Albancite vo Makedonija, od samata makedonska politika na diskriminacija, pot~inetost i omalovaùvawe!

Koe e va{eto prijatelstvo so visoki albanski li~nosti kako Dritro yAgoli i drugi?

F.V.: Plejadata na Dritro Agoli ne moè da se proceni od eden poedinec ili kolegium i organizacija. Taa plejada zasluùva narodna procena. So ogled na toa deka jas sum eden od nabquduva~ite i gi sledam knièvnite i jazi~nite vrednosti i (nacionalni) dela, moeto mislewe e osnovano na fakti: Dritro vo negovata mladost so svoeto tvore{tvo go identifikuva{e hrabroto tvore{tvo na albanskata mladina vo Albanija i po{iroko. Vo vreme na negovata zrelost toj i negovoto tvore{tvo ja pretstavuvaa kulturata na albanskiot narod


koja be{e vo podem. Vo poslednite dve dekadi negovata (sestrana) tvore~ka, publicisti~ka, analiti~ka i politi~ka (na visoki pozicii) li~nost pretstavuva edna identi~na vrednost so onaa na Tatkovinata – Albanija.

Toj ne samo {to nè inspirira{e, tuku i nè upatuva{e kako da se emancipirame (vo site nasoki). Toj e u{te eden stolb na Tatkovinata koj (vo najte{kite vremiwa) ne se mrda i ne se ni{a.

Negova najgolema zasluga vo posledno vreme (od 92’ god.) e toa {to toj e duhovniot pretstavnik na Albancite koi se pod ropstvo. Toj gi pridruùva niv (so ~uvstva, bolki i odgovornost) vo naporite i borbata za sloboda (toj be{e so nas vo egzil, be{e so dreni~ani vo bolka i gordost, be{e so gostivarci, be{e so zatvorenicite – na ~elo so Uk{in H.). I negova druga zasluga: napravi se, ne za da go vozdigne svoeto bitie, tuku za da go vozdigne so sjaj albanskiot narod.

Koe e va{eto mislewe za Albanija denes? y

F.V.: Albanija denes. Pred da kaàm za Albanija denes }e kaàm ne{to za Albanija v~era:

Albanija v~era be{e poznata kako malo mesto, izolirano, siroma{no... Albanija v~era be{e najpovolno mesto vo svetot za da se povrze so svetot no, istovremeno, od golemite sili be{e uslovuvana za toa koj pat da go sledi... Albanija go izbra svojot pat: samo istrajnost, samo postoewe so odreden broj dràvi (100) i mesta za sorabotka. Albanija v~era ima{e edna nesporedliva vrednost: qubovta kon tatkovinata i emancipacijata (na primer albanskata èna ima{e vode~ka uloga vo op{testvoto pred drugite demokratski dràvi vo svetot, kako [vajcarija, Francija, Italija, Grcija, i dr.)...

Albanija denes e otvorena i poznata pove}e od v~era (osobeno so prifa}aweto na silite na NATO za da se pomogne borbata na narodot na Kosovo). Dene{na Albanija se obiduva da go najde svoeto mesto me|u evropskite dràvi, narodot me|u naprednite narodi na Evropa i svetot. Albanija denes treba da bide Albanija za Albanija, glavata i srceto na celiot albanski narod.

Albanija denes:

Albanija denes kako takva im pripa|a na site Albanci. Albanija vo uloga na majka treba da bide majka za galewe na site nas. Me|utoa


taa majka ima potreba za silnata raka na nejzinite sinovi i }erki od vnatre i nadvor. Maj~instvoto se dokaùva so qubov, posveta, pridones i dostoinstvo...

Edna poraka za ~itatelot? y

F.V.: Da go pro~itame golemoto knièvno bogatstvo (istorisko – nacionalno i da deluvame spored porakata na Naim Fra{eri „Rabota i samo rabota i den i no} za da vidime malku svetlina”).


Do: Najvisokite me|unarodni organizacii

Po~ituvani,

Albancite vo Biv{ata jugoslovenska Republika Makedonija, od pred Vtorata svetska vojna i potoa, a osobeno po 1992 godina po raspadot na Jugoslavija i gradeweto na „demokratskata” dràva, postojano gi barale svoite prava preku politi~kite partii i na konstruktiven na~in u~estvuvale vo gradeweto na instituciite na Slavo- makedonskata vlast, no sekoga{ bile izmameni i ostanale kako narod od vtor red.

Na albanskite barawa postaveni preku institucionalen pat, dràvniot aparat odgovara{e so nadglasuvawe vo Sobranieto i so upotreba na nasilstvo protiv mirnite i demokratski demonstracii, ubivaj}i, ranuvaj}i i apsej}i Albanci kako vo Gostivar, Ki~evo, Struga, Skopje, itn.

Akumuliranoto nezadovolstvo, kako rezultat na nepravdite napraveni nad Albancite vo Biv{ata jugoslovenska Republika Makedonija, donese do ra|awe na Osloboditelnata nacionalna armija koja pred javnosta izleze so ovie stavovi:

a) ONA se zalaga za za~uvuvawe na integritetot i suverenitetot na BJRM;

b) Da se vodat pregovori me|u u~esnicite vo konfliktot so me|unarodno posredstvo;

v) Da se priznae dràvjanstvoto na site Albanci koi ìveat vo BJRM;

g) Povtorno da se prifatat site Albanci nasilno iseleni od BJRM;

d) Da se napravi popis na naselenieto od nezavisna me|unarodna institucija;

|) Da se izmeni Ustavot na BJRM so {to }e se postigne:

1) BJRM da bide dràva na dva naroda, albansko –makedonski ili makedonsko – albanski;

2) Albanskiot jazik da bide slu`ben jazik pokraj make-donskiot;

3) Da se priznae slobodnoto koristewe na nacionalnite simboli;

4) Da se otstrani diskriminacijata vo ekonomijata i dràvnata administracija;


5) Da se otstrani diskriminacijata vo civilniot i voen ìvot;

6) Da se otstrani diskriminacijata vo obrazovanie, nauka i kultura;

7) Da se otstrani diskriminacijata vo politi~kiot ìvot, vo procedurite na donesuvawe odluki, vo izbornite proceduri, pri procedurata na podelba na izbornite edinici za izbor na pratenici;

e) Da se oslobodat politi~kite zatvorenici i da im se priznae pravoto na vra}awe na politi~kite azilanti i progonuvani lica.

So po~it:

POLITI^KI PRETSTAVNIK NA ONA

Ali Ahmeti


Faksimili

Mislewa – Komentari




„GLASOT NA KOSOVO” (“ZËRI I KOSOVËS”), politi~ki nedelnik

Organ na Nacionalnoto dvièwe na Kosovo

Godina na izdavawe XIV br.394, 1 april 2001

Cena 1 DM

KAKO JA GLEDAAT IDNINATA NA MAKEDONIJA OVIE ALBANSKI DECA, BEGALCI OD MAKEDONIJA VO KOSOVO

- NEPRIZNAVAWETO NA OSLOBODITELNATA NACIONALNA ARMIJA PROVOCIRA ESKALACIJA NA KONFLIKTOT

- MAKEDONSKIOT ANTI-ALBANSKI GNEV

- RAZGOVOR SO KADARE I DEMAÎ

- OTSTRANUVAWETO NA BEZBEDNOSNATA ZONA PRETSTAVUVA VRA]AWE NA NESIGURNOSTA

- EMRU[ XEMAJLI: PRIÎNATA NA NEMIRITE I NEZADOVOLSTVATA VO MAKEDONIJA, NE TREBA DA SE BARA NADVOR OD GRANICATA NA MAKEDONIJA

- PR. DR. MUHAMET MEHMETI: POJAVUVAWETO NA ONA, NE E NITU ZADOCNETO NITU PREDVREMENO

- ORU@JE ZA DIJALOG



Osloboditelnata borba na Al-bancite od Makedonija, odnosno na Osloboditelnata nacionalna armija, pokrena razli~ni reakcii, kako me|u doma{nata javnost, taka i me|unarodnata. Za mnogumina, ovaa vojna pretstavuva{e iznenaduvawe, osobeno za tie koi ne ìveat so realnosta i tie koi se nau~eni da bidat poslu{ni na me|unarodnite pretstavnici, samo za da gi za~uvaat svoite pozicii davaj}i najbanalni opravduvawa. Sepak, ONA ja dobiva poddr{kata od narodot i stanuva biten faktor vo odnos na albans-koto pra{awe vo BJRM. Mislewata na nekoi gra|ani okolu ova pra{awe ne baraat poseben komentar. Azemine Lepaja – Mislam deka vojnata vo Makedonija e povtoru-vawe na kosovskoto scenario. Dolgogodi{noto nasilstvo i pri-tisok pridonesoa denes da dojde do vojna. Mislam deka ovaa vojna be{e neizbe`na. Veruvam deka Albancite, bez razlika na visokata cena koja treba da se plati, }e odat do kraj vo dobivaweto na nivnite prava. Isto taka, ja poddrùvam borbata na Osloboditelnata nacionalna armija bidej}i e celosno pravedna. Sakam u{te da naglasam deka i nie vo Kosovo treba da bideme pokraj niv i da gi otvorime vratite za tie {to }e dojdat, so ogled na toa deka i nie do v~era bevme vo vojna i tie napravija sè za nas.Kre{nik Ga{i – Pomina vremeto koga pravata na Albancite treba{e da se `rtvuvaat za stabilnosta na Bal-kanot. Sega e vreme site narodi da gi uìvaat nivnite prava. Mislam deka vojnata vo Makedonija e pravedna, bidej}i Albancite tamu pravat napori da gi dobijat nivnite prava koi im pripa|aat. Imaj}i go predvid procentot na Albancite vo Make-donija, nivnite barawa se celosno pravedni. Mislam deka borbata na pripadnicite na ONA treba site da ja poddrìme bidej}i taa e pravedna.Avni Mehani – Mislam deka vojnata, na Albancite vo Makedonija, im e nametnata, isto kako {to be{e i vo Kosovo. Vojnata se slu~uva, pri~ina e nasilstvoto nad Albancite vo Make-donija. Ja poddrùvam ONA i veruvam deka ima poddr{ka i kaj albanskiot narod ne samo vo Makedonija, tuku vo site albanski krai{ta.Kudret Selmani – Imaj}i go pred-vid celiot toj pritisok, pove}e od deset godini, normalno deka na kraj rezultira{e so vojna. Zatoa, mislam deka ovaa vojna e mnogu pravedna. Tie ne posegnuvaat po teritori-

jalniot integritet na Makedonija, tuku gi baraat nivnite prava koi im pripa|aat. [to se odnesuva do ONA, normalno deka e vo pravo. ONA seko-ga{ mu dava{e prednost na dijalogot, a najdobar dokaz za toa e proglasu-vaweto primirje od nejzina strana.Bajram Krasni}i – Vojnata vo Make-donija e posledica na nasilstvoto vrz Albancite. Nie, tuka vo Kosovo sme mnogu zagrièni za nivnata sudbina, bidej}i i nie do v~era bevme vo ista situacija. No, mislam deka dvete strani treba da sednat i da razgovaraat za problemot i istiot da go re{at so dijalog. Zna~i, problem-ite da gi re{avame so razgovori, so cel da ne dojde do nekoja katastrofa kako vo Kosovo.[petim Elezi – Jas mislam deka tamo{nata vojna e pravedna. Al-bancite vo Makedonija gi baraat pravata koi im pripa|aat. Imaj}i go predvid procentot na Albancite vo Makedonija o~ekuvano be{e deka }e izbuvne vojna, bidej}i tie ne uìvaat nikakvo pravo. Isto taka, apeliram do site Albanci kade i da se, da bidat edinstveni i da ja poddràt vojnata na ONA.Kimete Ze}iri – Vojnata tamu e rezul-tat na nasilstvoto na makedonskata dràvna vlast vrz Albancite. Mnogu sum zagrièna za nivnata sudbina, bidej}i samata sum doìveala takvo ne{to. Site treba da znaat deka na Albancite, vojnata otsekoga{ im bila nametnata, bidej}i vrz niv sekade se vr{i nasilstvo. Borbata na ONA e pravedna, i ne samo ovaa, tuku site borbi na Albancite se celosno pravedni i nikoj nema pravo niv da gi nare~e ekstremisti. Mislam deka krajno vreme e na Albancite da im se priznavaat pravata. Isto taka, apeliram ONA da se poddrì i da se pomogne od strana na site Albanci. Naim Kadoli – Vojnata vo Makedonija e zagriùva~ka za site Albanci. Mislam deka site narodi treba da gi uìvaat svoite prava, bidej}i i nie sme narod, pa zatoa i nam ni pripa|aat tie prava. Tie momci, koi se izlezeni vo planina, zna~i pri-padnicite na ONA, treba bezrezervno da se poddràt od strana na site Albanci. Jas apeliram do celiot albanski narod da ja poddrì bor-bata na ONA.Besim Galopeni – Vojnata vo Make-donija e rezultat na nasilstvoto, isto kako vo Kosovo. Makedonskata Vlada, isto kako i taa vo Belgrad, vr{e{e nasilstvo nad Albancite, pa zatoa vojnata ne treba da ne iznenadi. Borbata na ONA e pravedna i celosno ja poddrùvam so celoto moe bitie.

Apeliram do me|unarodnata zaednica temelno da pristapi kon problemot vo Makedonija, so cel da ne se pov-torat tragediite kako vo Kosovo.Zuhra Idrizi – Za mene, borbata na Albancite vo Makedonija e celosno pravedna, bidej}i nasilstvoto ne moè da se trpi zasekoga{. Nie sè u{te imame sveì spomeni vo odnos na ova. Mnogu e apsurdno da nema albanski univerzitet vo Makedonija, koga se znae procentot na alban-skiot narod tamu. Ne razbiram kako moè, Makedonskata Vlada so sila da go spre~i albanskoto vooruèno dvièwe, koe se bori za legitimnite prava na Albancite vo Makedonija. Jas ja poddrùvam borbata na ONA i srde~no ja pozdravuvam. Od kosovcite o~ekuvam bez kolebawe da ja poddràt osloboditelnata borba na bra}ata od taa strana na granicata.Zaim Kasumi – Krajno vreme e Al-bancite vo Makedonija i sekade da gi dobijat nivnite me|unarodni prava. Albancite vo Makedonija jasno se izjasnile deka ne se protiv makedonskata dràva, tuku samo gi baraat nivnite prava vo soglasnost so nivnata brojnost vo dràvata. Tie treba da gi uìvaat pravata koi im pripa|aat. Borbata na ONA e celosno pravedna i nie site treba da ja poddrìme.Flaureta Kutlovci – Vojnata vo Makedonija e rezultat na nasilstvoto. Veruvam deka ova go znaat site. Ova treba da go znae i me|unarodnata zaednica. Borbata na ONA e os-loboditelna borba i treba da se poddrì.Mergime Gela – Vojnata vo Make-donija e posledica na nasilstvoto {to Makedonskata Vlada go vr{i ve}e cela dekada vrz albanskiot narod tamu. Makedonskata Vlada ja imitira Vladata vo Belgrad. Albancite vo Makedonija so~inuvaat pove}e od 40% od naselenieto i ne uìvaat niedno pravo, se razbira deka ova revoltira. Gi podrùvam site tie momci koi se izlezeni na planina. Neka im e so sre}a!Ram Gerxaliu – Albancite vo Makedonija gi baraat pravata koi im pripa|aat. Vojnata e rezultat na pritisokot koj go doìvuvaat od Makedoncite. Koga zborime za nasil-stvo, nie najdobro znaeme {to e toa. Borbata na ONA e celosno pravedna, zatoa taa treba bezrezervno da se poddrì, ne samo moralno , tuku vo site nasoki. Anketata ja napravila:Leonora Makoli

BORBATA NA OSLOBODITELNATA NACIONALNA ARMIJA, DA SE PODDR@I BEZ DVOUMEWE

GLASOT NA KOSOVO, 1 april 2001



„Volcite” se osnovani so dekret od strana na Makedonskata Vlada, kako specijalizirana edinica za vr{ewe teror nad civilnoto naselenie i tie se finansiraat od dràvniot buxet.

Zatoa, ne se Albancite tie {to gi napadnaa makedonskite policiski punktovi, tuku toa go napravija nivnite „crni ordi” koi otidoa vo naselenite mesta so Albanci za da gi ubijat. Albancite nikoga{ ne gi napadnale makedonskite organi na redot.

Profesore, vie ste eden od aktivistite koi podolgo vreme se angaìrani vo re{avaweto na kosovskoto pra{awe. Dali momentalnata sostojba vo Kosovo e vo soglasnost so va{ite stremeì i angaìrawa i kako go gledate Kosovo denes?

Dr. Muhamet Mehmeti: Golemite slu~uvawa niz celiot svet vo poslednite dekadi od ovoj vek sozdadoa edna porelaksirana situacija me|u blokovite. Ova vlijae{e na otvoraweto i komunikacijata na dràvite i nivno naso~uvawe kon globalnite interesi. Nie, so na{ata programa (na NDK), sme vo soglasnost so svetskata programa na Kartata na Obedinetite nacii kako i so noviot svetski poredok za postignuvawe sloboda, nezavisnost, samoopredeluvawe i slobodna integracija na narodite. Moàm da kaàm deka sega sme vo povolni uslovi za sproveduvawe na na{ite stremeì i anga`mani.

G. Mehmeti, vie naglasuvate deka deluvate vo soglasnost so noviot svetski poredok, dodeka od druga strana, na nekoj na~in, ve kritikuvaat kako faktor na destabilizacija so va{ata politi~ka i voena vme{anost vo sozdavaweto i deluvaweto na OVPMB i ONA vo Makedonija?

Dr. Muhamet Mehmeti: Ovie se neosnovani zabele{ki. Nie ne sme faktor na destabilizacija. Naprotiv, nie pretstavuvame golema pomo{ za tie sili, na tie svetski interesi koi se motivirani da postignat mir vo svetot i da sozdadat nov svetski poredok, bidej}i globalnite interesi se zadocneti. Za ova i vo svetski ramki se naglasuva zagriènosta od strana na najprogresivnite svetski sili. Za

àl, vo sovremeniot svet, osobeno vo balkanskiot region i na teritorijata na biv{a Jugoslavija, od minatoto se vkoreneti golemi problemi kako posledica na agresivnosta na srpskite, makedonskite i drugite politi~ari. Starite nasledstva i odnosi na dràvotvornost spre~uvaat da se napravat transformacii vo ovoj region, koi }e ovozmoàt integrirawe na slobodnite i nezavisnite narodi vo kontinentalni srazmeri. Srbija, a ne NDK, be{e taa koja vo 90’ godini izvr{i dràven udar vo nekolku republiki i pokraini soboruvaj}i vladi za da gi ograbi nesrpskite narodi. Nezavisniot svet ne be{e indiferenten kon Srbija za problemite koi taa gi sozdava{e predizvikuvaj}i vojni so sosednite narodi vo regionot i po{iroko. NDK, vo godinite na vojnite 1992-93, be{e pra{ana od Albancite koi ìveeja vo Bosna i Hrvatska kako da dejstvuvaat. Porakata do niv be{e tie da se priklu~at vo borbata protiv onie {to destabiliziraat. Toa i se slu~i. Se najdovme vo prvite redovi na progresivnite sili na svetot, koi bea prisutni i na ovie prostori. NDK, isto taka, se najde vo istiot front so progresivnite svetski sili i vo novite destabilizacii koi Srbija gi napravi vo Kosovo, no vo isto vreme, do nekoja mera i vo Pre{evskata dolina. NDK zaedno so ovie progresivni sili go spre~ija agresorot vo namerata da sozdade negativna situacija so posledici vo spre~uvaweto na integracijata na slobodnite narodi. NDK pomogna i vo Pre{evskata dolina pri za{titata na tamo{noto naselenie od iseluvawe. Ova be{e vo soglasnost so progresivnite svetski sili, koi imaat za cel da postignat bezbednost niz celiot svet i narodite da ìveat vo sloboda. Zatoa, vo odnos na ova veli~estveno pra{awe moàm da kaàm deka nie sme realen partner na progresivnite svetski sili koi se prisutni vo ovie regioni, bidej}i nie so na{iot anga`man, personal i energija se soo~uvame so tie sili koi ja spre~uvaat konsolidacijata ne noviot svetski poredok.

Spored vas, dali nastanite vo Makedonija se posledica na istite pri~ini kako onie vo Kosovo i Pre{evskata dolina ili imaat svoja specifika?

Dr. Muhamet Mehmeti: Mislam deka site pritisoci koi se vr{at vrz albanskiot entitet, kako od Makedoncite taka i od Srbite, imaa ist motiv i ista cel. Zna~i, ekonomskiot, politi~kiot i psiholo{kiot pritisok pridruùvan so fizi~ko likvidirawe se pravi na toj na~in {to Albancite, maltretirani so decenii, se prijavuvaat kako privremeni ìteli na Skopje so cel, preku razli~ni podmituvawa i malverzacii, da im se dadat dokumenti za izlez vo stranstvo. Vo me|uvreme, del od Albancite (koi sè u{te ne uspeale da gi iselat vo stranstvo) od zgolemeniot akumuliran pritisok vo Skopje i okolinata bile getoizirani vo Skopje, vo izolirani, neurbanizirani naselbi. Kako posledica na ova, eden del od ova siroma{no naselenie, vo decenisko is~ekuvawe da bide iseleno vo stranstvo, be{e prinudeno da izgradi prebivali{te vo podno`jeto na juèn Karadak, so cel da opstane. Ovaa narodna masa getoizirana vo pasivni naselbi i mesta na svoi ple}i ja po~uvstvuva diskriminacijata na aparthejdot bidej}i Makedonija ne im go priznava{e dràvjanstvoto i ne im izdava{e li~ni dokumenti za civilniot status, imaa problemi pri upis vo u~ili{tata, itn. So ova se sozdade edna te{ka situacija, polna so diskriminacii, bez presedan vo Evropa, za da dostigne nivo na aparthejd, koj e kaznet i so me|unarodni konvencii.

Dovolno e da se potsetime na bliskoto minato koga makedonskite politi~ari vospostavuvaa vrski so, navodno demokratiziranite, srpski vlasti, so cel da ja revidiraat kosovsko–makedonskata granica bez soglasnost na Albancite i bez soglasnost na me|unarodniot faktor na Kosovo.

Dovolno e da se spomenat poluoficijalnite izjavi na Makedoncite deka paralelno so ovie razgovori za granicata, „Crnite ordi” od „Belite orli” na [e{eq postignale dogovor so „Volcite” od Makedonija za terorizirawe na Albancite vo Makedonija i Kosovo, po~nuvaj}i so upotreba na nasilstvo i ubivawe vo Tanu{evci, so cel nivno iseluvawe vo Kosovo i drugi mesta.

Profesore, koga e osnovana edinicata „Volci”, od kogo i kako?

Dr. Muhamet Mehmeti: „Volcite”

„EPOKA E RE”: EKSKLUZIVNO INTERVJU SO GENERALNIOT SEKRETAR NA NACIONALNOTO DVI@EWE NA KOSOVO, PROF. DR. MUHAMET MEHMETI

POJAVUVAWETO NA ONA, NE E NITU ZADOCNETO NITU PREDVREMENO



se osnovani so dekret od strana na Makedonskata Vlada, kako specijalizirana edinica za vr{ewe teror nad civilnoto naselenie i tie se finansiraat od dràvniot buxet.

Zatoa, ne se Albancite tie {to gi napadnaa makedonskite policiski punktovi, tuku toa go napravija nivnite „Crni ordi” koi odea vo naselenite mesta so Albanci za da gi ubivaat. Albancite nikoga{ ne gi napadnale makedonskite organi na redot. Duri treba i da se gordeeme za nivniot humanizam, bidej}i nikoga{ ne go napa|ale makedonskoto civilno naselenie. Makedonskite vlasti, optovareni so {ovinizam, za da go spre~at osnovaweto na Univerzitetot vo Tetovo, ubija mladi lu|e vo Tetovo koi se angaìraa za osnovawe na ovaa institucija, na UT. So ova, makedonskite vlasti dokaàa deka so cel da spre~at civilizirani institucii ubivaat nedol`ni mladi lu|e. Za niven sram, nekoi degenerirani politi~ari vo Makedonija, vo isto vreme organiziraat demonstracii na eden del od makedonskite studenti od Univerzitetot vo Skopje za da go spre~at otvoraweto na Univerzitetot vo Tetovo. Nasilstvoto vrz Albancite koi ~ekaa vo Skopskata trambulina gi dovede do edna te{ka situacija. Ovaa sostojba dolgo vreme se zloupotrebuva{e od makedonskata politika. Albancite izvr{uvaa materijalni uslugi za potrebite na Makedoncite po mo{ne niski ceni i za nivnata rabota, ne samo {to ne bea soodvetno plateni, tuku nemaa nitu socijalno, zdravstveno, penzisko i semejno osiguruvawe. Na ovoj na~in so decenii se provlekuva{e bedata na Albancite koi denes se obvineti samo zatoa {to baraat ednakvost i sloboda. Mnogu e jasno deka me|unarodnata javnost, slu`benite lica pri razli~nite me|unarodni misii, deneska se na ista linija so NDK, a toa e taka zatoa {to albanskiot narod vo Makedonija ne treba da se tretira kako malcinstvo, tuku treba da gi uìva istite prava kako sekoj narod.

[to mislite za vra}aweto na srpskite sili vo bezbednosnata zona, vo triagolnikot Kosovo – Makedonija – Srbija, koj koincidira{e so zapo~nuvaweto na vojnata vo Tanu{evci?

Dr. Muhamet Mehmeti: Za mene ova e mnogu enigmati~no! Kako da se razbere nivnoto vra}awe

od gledna to~ka na razli~nite interesi? Kako da se predvidat posledicite na nivnoto prisustvo? Ova ja postavuva dilemata za kakvo scenario se raboti i dali ovie sili moàt da se iskoristat vo nasoka na realizacija na ovaa scenario? Izgleda deka ne{to e mnogu jasno, a toa e deka makedonskata politika re~isi eden vek ja manifestira svojata nesposobnost da upravuva so razli~nite narodi i entiteti vo Makedonija. Ova, objektivno sozdalo golemi posledici vo regionot i se postavuva pra{aweto dali istoto ne pretstavuva scenario za podelba na Makedonija, podgotveno od me|unarodnite progresivni sili, so cel da se iznajde re{enie vo Makedonija koe }e gi smiri entitetite vnatre vo ovaa dràva i vo celiot region. Definitivno mislam deka ova re{enie e {tetno za nas.

Spored vas, izgleda deka na poteg e scenarioto za podelba na Makedonija?

Dr. Muhamet Mehmeti: Celava situacija vo koja bugarskite sili izrazuvaat gotovnost, interesiraweto na gr~kata dràva e zgolemeno, no i samoto prisustvo na srpskata vojska vo pograni~niot triagolnik, kako da signalizira deka pravilata na igra za podelba zapo~nale i deka akterite se prisutni da sozdadat soodvetna psiholo{ka atmosfera za podelba. Kako argument koj odi vo prilog na ovaa teza e i zabele{kata na NATO, deka ovie voeni sili nikako ne smeat da se me{aat nitu vo Makedonija nitu vo Kosovo i deka treba da nadgleduvaat otstrana, kako silite na NATO. Toga{, se postavuva pra{aweto, poradi koi pri~ini se dozvoluva nivnoto prisustvo. Pri~inite se pove}e od psiholo{ka priroda, odnosno vo podelbata na razli~nite entiteti vo Makedonija so cel nekoj entitet da ne ostane, uslovno kaàno, bez svojot patron. Ova scenario za mene e realno, no sepak ne e neophodno prisustvoto na Srbite vo triagolnikot imaj}i go predvid faktot deka se raboti za edna kriminalna vojska dokaàna kaj mnogu narodi, osobeno i jasno izjasneta protiv Albancite i vtoro poradi faktot {to srpskite vojnici, vo selo Miratovci (Pre{evska dolina), demonstriraa se~ewe glavi so noèvi pred decata koi si odea vo u~ili{te i so toa jasno ja pokaàa

nivnata cel.

[to podrazbirate so raspa|awe na makedonskata dràva?

Dr. Muhamet Mehmeti: Tokmu so ova go podrazbiram raspadot na Makedonija kako unitarna dràva, taka {to treba da se zemaat predvid entitetite, osobeno tie koi se pobrojni i koi }e izgradat edna federativna dràva, iako i federaciite i neutralnite dràvi vo Evropa i svetot nemaat perspektiva, bidej}i ne se soodvetni za konstituirawe na celinata. Moàm da konstatiram deka popisot na naselenieto vo 1992 godina be{e nepraveden i sozdava{e postojani problemi vo politi~kiot ìvot vo Makedonija. Da se potsetime deka na ovoj popis postoeja grafi za „Makedonci” i „Albanci” i nema{e grafi za Bugari, Grci, Vlasi, Turci, Muslimani, Romi, itn. I dokolku imame edna realna slika za etni~kite grupi vo Makedonija, postoi apsolutna verojatnost albanskiot narod da bide mnozinstvo, a ne malcinstvo kako {to se tretira i deka procentot na Albancite e pogolem od prikaànite rezultati od strana na makedonskite politi~ki krugovi.

Idejata za nezavisnost na narodot ja nema federalizacijata kako krajna cel, bidej}i, kako {to spomenav, na nekoj na~in federaciite i neutralnite dràvi nemaat dolga perspektiva bidej}i ne se vo soglasnost so harmonizacijata.




Pi{uva: Nezir Mirtaj

Osloboditelnata naciona-lna armija, javno objavi deka se fatila za oru`je ne za da se bori protiv Makedonija kako dràva, tuku za da gi dobie ne-giranite prava na Albancite vo ovaa dràva. Ovaa borba, ONA ja adresira{e na pravoto mesto i tokmu zatoa makedonskoto rako-vodstvo go izgubi trpenieto i gi napadna Albancite. Toa go stori ne za da go brani suverenitetot na zemjata, tuku za da go brani svojot koncept na dràven hege-monizam.

Ludovi}i, Tanu{evci... {to se tie?Vooruèniot konflikt vo Make-donija momentalno e edna real-nost koja se slu~uva. Konfliktot navistina zapo~na, kako {to bi kaàle „batkite” so eden indo-lenten cinizam, vo edno nepoznato selo, vo Tanu{evci, no nabrgu se pro{iri do periferijata na eden poznat grad vo Makedonija, Tetovo. Faktot deka ovoj konflikt izbu-vna vo edno nepoznato naseleno mesto ne kaùva ni{to posebno i ni{to pove}e nitu pomalku od faktot deka i prvite sudiri na Osloboditelnata vojska na Kosovo so srpskite okupatorski sili, na 27 noemvri 1997 godina, zapo~naa vo Ludovi} vo Skenderaj, edno mesto, isto taka, nepoznato za mnogu „batki”. No, vistinata e deka Ludovi}, ]irez, Liko{an, Prekaz i Tanu{evci ne bea mesta kade slu~ajno se vkrstija kopjata me|u borcite Albanci i srpsko-makedonskite vladeteli. Ovie mesta bea mnogu dobro poznati zatoa i bea sekoga{ pod ni{an na okupatorite.

Bezuslovnata me|unarodna poddr{ka i makedonskiot dràven hegemonizamIzbuvnuvaweto na voeniot kon-flikt vo Makedonija, bez somnenie be{e eden neo~ekuvan nastan za site tie koi veruvaa vo mitot deka Makedonija e nedopirliva. Okolu ovaa mo`nost ne veruva{e nitu oficijalno Skopje. Vlastite vo Skopje, garancijata dadena od stra-na na me|unarodniot faktor okolu

suverenitetot i teritorijalniot integritet, go sfatile kako pravo da gazat 40 % od naselenieto, kolku {to so~inuvaat Albancite tamu. Bezuslovnata me|unarodna poddr{ka, od oficijalno Skopje bila sfatena kako signal na poddr{ka na dràvniot hegemoni-zam. Kako rezultat na ova nedoraz-birawe, Vladata vo Skopje, ne samo {to ne prifati podobruvawe na ustavniot status na Albancite od aspekt na dràvotvoren element, tuku taa prodolì so klasi~nata politika na negirawe na elemen-tarnite nacionalni prava, me|u koi i pravoto na upotreba na jazikot, nacionalnite simboli, visokoto obrazovanite, duri i pravoto za obezbeduvawe na li~ni dokumenti preku koi se dokaùva fakti~kata demografska sostojba na ovoj narod. Kr{eweto na ovie prava, od 1992 godina pridruèno e i so masivni kampawi protiv Albancite, i toa ne samo vo Tetovo, Gostivar ili Ara~inovo. Ovie kam-pawi rezultirale i so ubivawe na Albanci. Iako me|unarodniot faktor nastojuva{e da go natera oficijalno Skopje da napravi kozmeti~ki promeni vo stavovite kon Albancite, Skopje ostana ohrabreno od vetuvawata na NATO i me|unarodnata zaednica za dade-nite garancii za bezbednosta na Makedonija. Taka, ignoriraweto na pravata na Albancite od strana na oficijalno Skopje prodolùva{e.

Se vo koordinacija so BelgradDejstvijata protiv Albancite, dràv niot makedonski vrv seko-ga{ gi koordiniral so Belgrad, kako {to be{e slu~aj po povod potpi{uvaweto na dogovorot za granicata me|u Kosovo i Make-donija. Deka ovoj dogovor ima{e za cel da provocira, dokaz e i pojavu-vaweto na Osloboditelnata na-cionalna armija. Premierot Geor-gievski ovoj otpor na Albancite go oceni kako reakcija na Albancite poradi dogovorot za granicata, potpi{an so srpskata strana. Vo ovaa nasoka i intenziviraweto na makedonskoto dràvno nasilstvo vrz naselenieto vo Tanu{evci i okolnite sela vo pograni~nata zona, ne moè da se kaè deka ne bile koordinirani so Belgrad. Ova pridonese Osloboditelnata

nacionalna armija da reagira tokmu vo ova mesto. Makedonskata Vlada, nekolku dena pred srpskoto rakovodstvo da pobara postavu-vawe na nejzinite voeni sili vo bezbednosnata zona na granicata so Kosovo, zapo~na nasilna kam-pawa vrz pograni~nite alban-skite sela, pri {to be{e ubien eden mlad Albanec. So ova se aktualizira{e baraweto za post-avuvawe srpski voeni trupi od drugata strana na granicata, kako {to baraa i samite Srbi. Otkako NATO donese odluka da im dozvoli na srpskite sili da se dobliàt na 5 kilometri od trome|ata Kosovo – Srbija – Makedonija, nekoi od na{ite maloumni mediumi i analisti pobrzaa da gi obvinat selanite od Tanu{evci i Oslo-boditelnata nacionalna armija deka navodno gi donele srpskite trupi vo ovoj del od bezbednosnata zona. Ova obvinuvawe se napravi bez da se razmisli deka makedon-skiot dràven teror nad seloto Tanu{evci bi moèl da bide del od zaedni~kata srpsko–makedonska strategija protiv Kosovo i Alban-cite voop{to.

Novi sojuzi na starite sojuzniciSepak, vooruèniot konflikt me|u borcite Albanci i makedonskite dràvni sili be{e imponiran od ovie vtorite, zatoa ne moè da im se prosti na onie koi vi-nata ja prefrlaa vrz Albancite. Osobeno ne moè da mu se prosti na albanskiot politi~ki subjekt koj namesto da gi uvidi {emite na novite sojuzi me|u starite sojuznici na Balkanot, stravuvaj}i deka }e ja izgubi poddr{kata od me|unarodniot faktor, po~na da deli te{ki obvinuvawa za, kako {to kaùvaa, vooruènite ekstremisti~ki albanski grupi. Taka, tie ja prifatija makedons-kata teza deka krizata se preleala od Kosovo vo Makedonija. Takvite reakcii pretstavuvaa banalnost od poseben vid zaradi toa {to tokmu tie {to reagiraa na toj na~in ne go podignaa glasot, pred sè, protiv srpsko-makedonskite otvoreni provokacii vo odnos na smenata na pograni~nata linija so Kosovo. Reakcii nema{e nitu protiv srpsko–makedonskoto barawe za otstranuvawe na bezbed-nosnata zona so Srbija i istovre-meno nejzinoto postavuvawe na granicata so Makedonija. Pokraj

MAKEDONSKIOT ANTI-ALBANSKI GNEV



me|unarodnata zadnica, poddr{ka za dràvnite merki be{e dadena i od strana na albanskiot subjekt prisuten vo Makedonskoto Sobra-nie i slepite osudi na albanskite borci od strana na nekoi subjekti od Kosovo i Albanija gi napravija u{te polegalni makedonskite voeni dejstvija protiv albanskite borci. Makedonskiot dràven vrv brza{e da ja prifati ponudenata voena pomo{ od Grcija, Bugarija, Ukraina i od drugite prijateli i se zakani deka }e gi uni{ti albanskite teroristi, dojdeni od teritorijata na Kosovo. Krajnata dràvna makedonska agresivnost demonstrirana vo Tanu{evci, ne ja promeni sostojbata, naprotiv, u{te pove}e ja vlo{i. Toa pri-donese vojnata da se pro{iri vo Tetovo i vo drugite mesta vo Make-donija. Odgovorot so voeni merki, primenuvan vo srpskata politika za re{avawe na konfliktot, kako i kategori~noto odbivawe dijalog od strana na makedonskata dràva, pretstavuva zakana vojnata da se pro{iri niz cela Makedonija, zakanuvaj}i se na ovoj na~in i na regionalnata stabilnost.

Dràvniot suverenitet se brani so terorTie koi ne veruvaa deka izvorot na krizata vo Makedonija e vnatre, vo Makedonija, dodeka pri~initel na taa kriza e dràvnata dis-kriminacija nad Albancite od strana na makedonskata dràva, po~naa da veruvaat vo toa posle demonstriraweto anti-albanski teror, srede bel den, vo centarot na Tetovo i vo okolnite sela. Nezadovolstvata i, kako {to se vele{e, realnata zagriènost na Albancite vo Makedonija, po~na da gi konceptira i me|unarodniot faktor, iako toj sè u{te ne go prifa}a{e faktot deka od ofici-jalno Skopje pogre{no e sfatena dadenata poddr{ka. Skopje i po-natamu prodolùva da ja sfa}a poddr{kata kako poraka deka kon-fliktot so Albancite moè da go re{i so voeni sredstva. Makedon-skiot dràven vrv dokaùva deka e predodreden da vr{i teror nad Albancite vo ime na za{tita na su-verenosta na makedonskata dràva. No, na ovaa karta ve}e ne moè da se igra bidej}i, sega, i samata Osloboditelna nacionalna armija se izjasni vo polza na suverenosta. Nerazbirlivo e za{to, vo vreme

koga Makedonija igra so oginot na vojnata vo ime na za{tita na su-verenosta, nikoj ne gi potseti deka konceptot na apsoluten dràven suverenitet odamna ne postoi. Me|unarodnite dokumenti za ~ovekovi prava, usvoeni vo Pariz, Helsinki i na drugi mesta, ovoj suverenitet tesno go povrzuvaat so po~ituvaweto na slobodata i pravata na lu|eto. Vo odnos na ova, Makedonija bi moèla da se ubedi so primerot so Srbija, koga dve godini prethodno dràvniot suve-renitet na Srbija pukna kako meur pred ìvotite na Albancite koi Belgrad gi smeta{e za malcinstvo. Me|unarodniot faktor, koj, isto taka, izrazil zagriènost za ovoj suverenitet, treba da razbere deka Makedonija, primenuvaj}i dis-kriminatorska politika protiv Albancite koi ìveat tamu, samata pretstavuva zakana za nejziniot su-verenitet. Se po~estite zabele{ki na razni me|unarodni li~nosti naso~eni kon makedonskoto rako-vodstvo deka treba da ja podobri sostojbata na Albancite tamu i deka ova podobruvawe treba da bide konkretno, kako {to izjavi biv{iot komandant na NATO, Vesli Klark, pretstavuvaat prvite signa-li na eden porealisti~en stav kon krizata vo Makedonija. Edinstveno so eden takov stav, koj nema da go favorizira makedonskiot faktor vo odnos na albanskiot narod vo Makedonija, }e bide realno da se o~ekuva prekin na ponatamo{noto {irewe na vooruèniot konflikt i }e vodi kon politi~ko re{avawe na albanskiot problem vo Make-donija.





Imaj}i predvid deka:- Albancite vo Makedonija se avtohtoni.- Makedoncite se dojdeni vo Makedonija. Tie go prisvoile imeto na geografskiot region.- Makedonskiot narod se spomnuva od pred samo 55 godini - Istoriski gledano, za vreme na turskoto vladeewe, dene{niot zapaden del na Makedonija i Kosovo bile zaedni~ki vilaet, so Skopje kako centar, naselen so Albanci. Eden del od zapadna i jugozapadna Makedonija bile del od Bitolskiot vilaet, isto taka naselen glavno so Albanci.- Rakovodstvoto na Kru{evskata Republika, vo 1903 godina, go so~inuvale: 2 Albanci, 2 Makedonci i 2 Vlasi.- Za vreme na Vtorata svetska vojna, vo borbata protiv fa{istite, voenite edinici bile sostaveni od me{an sostav, Makedonci i Albanci.- Po Vtorata svetska vojna, na AVNOJ be{e donesena odluka da se sozdade vtora Jugoslavija i vo nea Makedonija be{e priznata kako {esta republika na Jugoslavija i be{e sozdaden noviot makedonski narod.- Albancite ne u~estvuvale vo usvojuvaweto na aktuelniot Ustav na Makedonija.- Za vreme na odrùvaweto na me|unarodnata konferencija za biv{a Jugoslavija vo @eneva, delegacijata na NDK, dvapati se sretna so pretstavnikot na grupata za malcinstva pri ovaa konferencija i gi iznese barawata na albanskiot narod vo Makedonija, koi bea identi~ni so tie na albanskite politi~ki partii vo Makedonija i koi vo su{tina ne se razlikuvaat od sega{nite barawa na Albancite vo Makedonija. Oficijalniot odgovor toga{ i sega be{e deka tie }e se razgledaat na

institucionalen na~in vo legalnite organi na BJRM. Osum godini potoa, ni{to ne e smeneto, dodeka odgovorot sekoga{ e ist. Imaj}i gi predvid faktite okolu etni~kata situacija vo Makedonija deka:- Vo Makedonija najmnogu ima Albanci. 45% od regrutite vo vojska se Albanci. Vtor narod po brojnost vo Makedonija se Makedoncite. Potoa sleduvaat drugite malcinstva.- Popisot na naselenieto vo Makedonija, sproveden od Makedoncite e falsifikuvan, necelosen, neprofesionalen, pristrasen, politi~ki i ne ja otslikuva realnata sostojba na naselenieto.- Namesteniot popis vo Makedonija napraven e zaradi nekolku politi~ki celi: a. Da se skrie mnozinskiot broj Albanci. b. Da se namali brojot na albanski glasa~i so cel Albancite da se nadglasuvaat vo zakonodavnite i izvr{nite organi.

Imaj}i predvid deka:1. Politi~ko–op{testvenoto ureduvawe na Makedonija e parlamentarna republika. Ima eden Ustav, koj e usvoen bez odobruvawe od Albancite i koj ja kr{i voljata na Albancite. Vo Sobranieto, so nadglasuvawe, usvoen e Zakonot za parlamentarni izbori. Ovoj izboren zakonik im dava mo`nost na Makedoncite, vrz etni~ka osnova, da manipuliraat so izbira~kite zoni i so brojot na glasovite po zoni. So cel Albancite da imaat {to pomalku pratenici, a Makedoncite {to pove}e, vo edna izborna edinica, kade kandidatite se Albanci, sobrani se pove}e glasovi, dodeka za pratenicite Makedonci se glasa vo izborni edinici so mnogu mal broj na glasa~i.

2. Popisot na naselenieto i izborniot sistem go devalvirale demokratskiot sistem vo Makedonija i izgubeni se nadeìte na albanskiot narod deka na ovoj na~in, vo bilo koe vreme, moàt da gi dobijat svoite prava, bidej}i odlukite koi se bitni za Albancite sekoga{ se nadglasuvaat.3. Sluèj}i se so nadglasuvawe, vo Makedonija se usvoija agresivni zakoni protiv albanskiot nacionalen identitet vo site poliwa, po~nuvaj}i od jazikot, pa se do etni~kiot sostav na vojskata na Makedonija.4. Vo Makedonija, iako Albancite so~inuvaat okolu 45% od naselenieto, u~estvoto na Albancite vo dràvnata administracija e samo 3% i pribli`no vakva e sostojbata i vo policija.5. I pokraj sè, Albancite ostanale stranci vo svojata dràva, gra|ani od vtor red i bez statusot koj im pripa|a.6. Iako odbranbenite sili: vojskata, policijata, edinicite za brza intervencija, treba da gi branat interesite na site gra|ani i se deklariraat kako nepoliti~ki i nepristrasni od etni~ki aspekt, vo realnosta, ofanzivnite sili vo Makedonija i edinicite za brza intervencija se sostaveni samo od Makedonci i se koristat protiv Albancite, dodeka komandniot sostav e, isto taka, sostaven samo od Makedonci. 7. Albancite, do formiraweto na ONA, nemale odbranbeni i bezbednosni sili. Denes, i Albancite imaa svoi vooruèni sili, {to e mnogu normalno vo edna zemja kade ima pristrasnost.

Imaj}i predvid deka:- Konfliktot vo Makedonija go imaat zapo~nato Makedoncite u{te od porano. Situacijata vo ovaa zemja e odrùvana so teror,

NACIONALNO DVI@EWE NA KOSOVO

STAVOT NA NDK VO ODNOS NA SOSTOJBATA VO MAKEDONIJA, PREZENTIRAN OD PRETSEDATELSTVOTO, NA SOSTANOKOT SO PRETSEDATELITE NA OKRU@NITE SOVETI NA NDK, PRI[TINA, 24 MART 2001 GODINA

MAKEDONIJA TREBA DA BIDE DR@AVA NA DVA EDNAKVI NARODI KAKO I NA NACIONALNITE MALCINSTVA


apsewa, ubistva, masivni tepawa, ru{ewe na objekti na Albancite i diskriminacija vo site ìvotni sferi;- ONA se pojavi kako posledica na ovaa represija i dejstvuva vo samoodbrana. Makedonskite vooruèni sili, sakaj}i i ponatamu da go dràt pod teror i bez sloboda albanskiot narod, gi napa|aat vooruènite albanski sili. - Pristrasnosta na del od svetskata diplomacija kon makedonskite sili e eden od glavnite faktori za prodolùvawe na voenite dejstvija. - Makedonskite sili kaùvaat deka se napadnati i o{teteni, no faktite zboruvaat za sprotivnoto. Bitkite se odvivaat na albanska teritorija, a ne na teritorija naselena so Makedonci. Se ubivaat civili Albanci, a ne Makedonci, se urivaat albanski ku}i, a ne ku}i na Makedonci, begalcite se Albanci, a ne Makedonci.- Makedonskata Vlada e agresorot. @rtvi se Albancite.Imaj}i predvid deka barawata za ustavni promeni na Osloboditelnata nacionalna armija, ne gi negira{e nikoj, osven makedonskite politi~ari i vladinite slu`benici; Imaj}i predvid deka vo Makedonija nema voeno re{enie na problemot, tuku treba da se iznajde politi~ko re{enie;Imaj}i gi predvid site okolnosti vo Makedonija, regionot i po{iroko, Narodnoto dvièwe na Kosovo, smeta deka

Za re{avawe na problemot vo Makedonija:1. Potrebno e realno sogleduvawe na rabotite, ladnokrvnost i ~uvstvo za idninata i stabilnosta na Makedonija, regionot i kontinentot. 2. Vooruènite albanski sili se pojavija kako dokaz na neizdr`livoto dràvno nasilstvo. Tie postojat, zatoa treba realno da se prifatat.3. Vo pregovorite koi treba da zapo~nat {to pobrgu, treba da sevklu~at i pretstavnicite na ONA, koi ja sozdadoa ova nova realnost.

4. Treba {to pobrzo da zapo~ne su{tinskoto menuvawe na Ustavot, a ne samo negovo retu{irawe. Vo idniot Ustav, Makedonija treba da bide dràva na dva ednakvi narodi i na nacionalnite malcinstva.

SOOP[TENIE OD MLADINSKIOT ODBOR NA NDK

JA PODR@UVAME PRAVEDNATA BORBA NA OSLOBODITELNATA NARODNA ARMIJAPri{tina, 29 mart – Gledaj}i {to se slu~uva vo biv{ata Jugoslovenska Republika Makedonija i nemaj}i mo`nost direktno da im pomogneme na na{ite bra}a tamu, nie, kako Mladinski odbor na NDK, smetame deka e celishodno i opravdano da go kreneme glasot na razumot i preku ova soop{tenie da izrazime silna poddr{ka za pravednata vooruèna borba na Osloboditelnata nacionalna armija (ONA). Dobro znaeme deka prirodata nikoga{ ne gi razdeli Albancite, toa nepravedno e napraveno od strana na Evropa, i namesto da mu kaàt stop na makedonskiot reìm koj pred o~ite na me|unarodnata zaednica ubi i ubiva nedol`ni lu|e, kako {to be{e slu~aj pred nekolku dena vo centarot na Tetovo, toa prodolùva i do den deneska.Neli e ova ubistvo, neli e ova mizerija, genocid? Zatoa treba da se spre~i nasilstvoto i genocidot na Makedoncite koj se primenuva vrz Albancite.Mladinskiot odbor na NDK, preku ova soop{tenie, gi povikuva site politi~ki partii, bilo da se tie vo Kosovo ili vo Makedonija, ednoglasno da ja poddràt Osloboditelnata nacionalna armija, a osobeno golemiot patriot, Ali Ahmeti.Zatoa, site tie koi se borat i ja pomagaat na kakov bilo na~in pravednata borba na ONA, }e gi napolnat so slava stranicite na istorijata, dodeka tie koi ne ja podrùvaat ovaa borba }e gi kazni istorijata, narodot.

Na kraj, gi pozdravuvame borcite na OVPMB i na ONA.Pretsedatelstvo na Mladinskiot odbor na NDK

KONTAKT SO NACIONALNOTO DVI@EWE NA KOSOVOKancelarija za pe~at i informacii na NDK vo Pri{tina: ul. „Majka Tereza” br. 35 (centar na lokalite na politi~kite subjekti)Telefon i faks: 038 549 739, vo rabotni denovi od 9:00 do 16:00.Centralna kancelarija na NDKBregu i Dielit, ul. Akta{ II, br. 56, Pri{tinaInternet stranica na NDK:www.lpk1982.com Kancelarii na okru`nite soveti na NDK: Pe}, biv{a zgrada na „17 noemvri”, II kat; Uro{evac, centar na gradot, sproti h. Quboten; Gnilane, ul. „Skenderbeg”, kaj avtobuskata stanica; Ka~anik, ul. „Agim Bajrami”, stara po{ta; Teranda, patot za bolnicata; Prizren, kontakt so koordinatorot, tel: 029 31 605; Sovet na Studentskiot centar, Akta{ II, br. 56, Pri{tina; Kancelarija na Okru`niot sovet na NDK vo Podujevo: ul. „Afrim @itia”, bez broj.




Klasi~na egzekucija na albanskite civiliVo Tetovo, samo nekolku ~asa otkako politi~kiot voda~ na ONA, Ali Ahmeti, ja objavi odlukata na General{tabot na ONA za prekin na ognot, od strana na makedonskata policija bea egzekutirani dvajca albanski gra|ani, Razim i Ramadan Kora~i. Gospodin Ahmeti izjavi deka odlukata za prekin na ognot od strana na ONA ima za cel da mu dade mo`nost na albansko–makedonskiot dijalog. No, Makedonskata Vlada be{e gluva na ovaa odluka na ONA. Taa ja zapo~na najavenata ofanziva samo nekolku ~asa otkako odlukata za prekin na ognot, objavena od strana na g. Ali Ahmeti, stapi na sila. Spored vlastite na biv{ata Jugoslovenska Republika Makedonija, ofanzivata }e bide naso~ena samo protiv bazite na ONA. No, nivnoto dejstvuvawe, u{te od prviot den, dokaà deka nivnite izjavi ne bea ni{to drugo osven obid da se manipulira, vo prv red, so me|unarodnata zaednica. So te{koto vooruùvawe, pogolemiot del podarok od dràvite koi postojano vodat anti–albanska politika, bez kontrola se ga|a{e vo pravec na tetovskoto kale, naselbata Drenovec i planinskite sela. Granatite pa|aa pred nozete na albanskite civili, koi vo panika begaa od svoite domovi, koi vsu{nost bea vo ogan od artilerijata na makedonskite kriminalci...Makedonskata policija i vo minatoto izvr{ila grubi napadi protiv ovie naselbi. No, vo ofanzivata zapo~nata na 22 mart, direktno be{e vklu~ena i vojskata, {to zna~i deka naredbata za napad e dadena od pretsedatelot na dràvata, Boris Trajkovski. Na 22 mart, makedonskite sili dokaàa deka ni za milimetar ne se razlikuvaat od srpskite. Najdobar dokaz za ova be{e klasi~nata egzekucija na albanskite civili vo Tetovo, i toa pred gra|anite i stranskite novinari. Na 29 mart, makedonskite sili so granatirawe

na seloto Krivenik, ubija 3 civili, a 20 drugi bea raneti, so {to povtorno dokaàa deka ja sledat istata politika so Belgrad, koga Srbite gi granatiraa selata vo Albanija za vreme na vojnata vo Kosovo. Makedonski granati u{te nekolkupati imaat pa|ano na teritorijata na Kosovo, so {to go se zagrozuval teritorijalniot integritet na Kosovo, no seto toa pominalo mol~e{kum. Me|unarodnata diplomatija i albanskite politi~ki lideriZapadnata diplomatija pristigna vo Makedonija na denot na egzekucijata na dvajcata albanski civili vo Tetovo, no ne za da go osudi ovoj gromorozen ~in, tuku za da $ dade poddr{ka na Makedonskata Vlada vo borbata protiv Osloboditelnata nacionalna armija. Vo isto vreme, zapadnata diplomatija $ sugerira{e na Makedonskata Vlada da ne upotrebuva prekumerna sila, no nitu toga{, nitu denes, ne e definirana granicata na taa prekumerna sila. Nedefiniraweto na taa granica im sluè{e na makedonskite sili kako alibi da pravat {to sakaat i da ne ~uvstvuvaat odgovornost. Jasno be{e deka me|unarodnata zaednica $ ima{e dadeno zeleno svetlo na Makedonija da ja uni{ti Osloboditelnata nacionalna armija zaradi faktot {to, spored me|unarodnata zaednica, vlasta vo ovaa ve{ta~ka dràva e demokratska. Od druga strana, isto spored me|unarodnata zaednica, postoi dovolen politi~ki prostor za da se diskutiraat spornite pra{awa, bidej}i Albancite se pretstavuvani od dvete nivni „legitimni i moderni” partii. Me|unarodnata zaednica gi smeta{e Arben Xaferi i Imer Imeri kako dvajca potencijalni lideri - pretstavnici na Albancite vo razgovorite so makedonskite voda~i. Me|unarodnite diplomati, isto kako i makedonskite vlasti, ja isklu~ile mo`nosta na pregovara~ka masa da sednat

i politi~kite pretstavnici na Osloboditelnata nacionalna armija. Liderite na albanskite politi~ki partii, kako pretstavnici vo Parlamentot, izjavile deka dokolku se proglasi vonredna sostojba tie }e se povle~at od Parlamentot i od Vladata. No, tie ne napravija takov ~ekor, iako realno vojnata be{e zapo~nata. Vojskata go ima{e izvadeno oru`jeto od kasarnite so koe se bore{e protiv Albancite koi gi baraa pravata {to im pripa|aat. Ovaa situacija, prisustvoto na Albancite vo vlasta, ja ote`nuva{e borbata na Osloboditelnata nacionalna armija. ONA, poradi nacionalnata neodgovornost na albanskite politi~ki lideri, i ponatamu ne se priznava{e kako faktor vo eventualnite albansko–makedonski razgovori. Politi~kite i dràvnite albanski lideri vo Makedonija, Albanija i Kosovo ne ja priznavaa Osloboditelnata nacionalna armija, naprotiv, tie se distanciraa od ONA i od nejzinata borba. Dokaz za ova se mnogubrojnite nivni izjavi, kako vo zemjava, taka i nadvor. Vo taa nasoka be{e i izjavata na trite kosovski lideri, Ibrahim Rugova, Ha{im Ta~i i Ramu{ Haradinaj, potpi{ana vo Pri{tina na 23 mart, zna~i, eden den otkako makedonskite sili gi pokaàa nivnite vistinski zabi.Albancite vo Makedonija, stavovite na albanskite politi~ki lideri, vo zemjata i nadvor, zaedno so stavovite na me|unarodniot faktor vo odnos na ONA, gi ocenija kako zeleno svetlo za divata ofanziva koja odzema ìvot na civili, koja ostava ku}i sramneti so zemja, ubiena stoka...Edna rabota e jasna: stavot na Albancite na vlast i nepriznavaweto na Osloboditelnata nacionalna armija, pretstavuva antinacionalno dejstvie koe provocira eskalirawe na konfliktot. Od druga strana, nepriznavaweto na


FOKUS

NEPRIZNAVAWETO NA NACIONALNATA OSLOBODITELNA ARMIJA PROVOCIRA ESKALIRAWE NA KONFLIKTOT

Pi{uva: Nuhi Pa~arizi


Osloboditelnata nacionalna armija kako faktor vo eventualnite albansko–makedonski razgovori, Makedonija (za ~ij integritet ONA jasno se izjasni) ja nosi definitivno kon uni{tuvawe. Zatoa, pred da se slu~i toa, Makedoncite treba da go stavat prstot na glava i dobro da razmislat {to pravat. Albanskite politi~ki lideri treba da se povle~at od vlasta, dokolku ne sakaat da se tovarat so istoriska odgovornost za nastanite koi moàt da sledat. Treba da se iskoreni iluzijata deka sedej}i na vlast i ignoriraj}i ja ONA moè da se re{i krizata vo Makedonija. Dokolku postoel politi~ki prostor za re{avawe na nere{enite pra{awa, kako {to smetaat politi~kite lideri i me|unarodnite pretstavnici, toga{ zo{to toa ne e iskoristeno? Zo{to javno ne se prifa}a faktot deka Albancite vo Makedonija se tretirale kako malcinstvo, sli~no kako so oni malcinstva koi so~inuvaat 2-3 otsto, iako se znae deka Albancite so~inuvaat nad 40% od naselenieto. Dali me|unarodnata zaednica znaela deka vo strukturite na makedonskata vlast, Albancite u~estvuvaat so 3 otsto, ili ova go dozna otkako se slu{naa pu{kite na ONA? Pra{an za nere{enoto pra{awe na Albancite vo Makedonija, Havier Solana re~e deka razgovaral okolu ova pra{awe u{te pred da se krene oru`jeto, no ne kaà dali razgovarale i negovite kolegi i ako razgovarale {to re{ile? Solana, koj gi pofali Xaferi i Imeri, odbi da odgovori {to }e se slu~i dokolku ovie lideri se povle~at od vlasta. Toj znae deka ako se slu~e{e ova, nitu makedonskiot nitu me|unarodniot faktor }e nema{e so kogo da manipuliraat, taka {to pri edna takva situacija }e bea prinudeni seriozno da pristapat na nere{enoto pra{awe na Albancite vo Makedonija. Zna~i, }e bea prinudeni da sednat na pregovara~ka masa so pretstavnicite na Osloboditelnata nacionalna armija, a zo{to da ne i so Arben Xafer, Imer Imeri i Kastriot Haxirexa. [to pobrzo se napravi toa, pomali }e bidat posledicite za site, vo prv red za Makedonija.

Narodot ja podrùva ONA – politi~kite lideri se distanciraat Dodeka takanare~enite relevantni albanski politi~ki lideri od site albanski etni~ki krai{ta go osudija nasilstvoto na ONA, zna~i se distanciraa od nea, plo{tadite na gradovite vo Kosovo bea polni so mladi lu|e koi go osudija makedonskiot teror nad Albancite i izvikuvaa paroli so poddr{ka za Osloboditelnata nacionalna armija. Posle Tetovo, Prizren be{e prviot grad kade se sobraa iljadnici lu|e koi ja podrùvaa ONA. Paroli protiv nasilstvoto na Makedoncite i za poddr{ka na ONA silno izvikuvaa: stari i mladi, u~enici i studenti, biv{i borci na Osloboditelnata vojska na Kosovo.... Posle Prizren, vo ist den, moralna poddr{ka za borcite za sloboda vo redovite na Osloboditelnata nacionalna armija, izrazija i studentite od Pri{tina koi ja obvinija makedonskata vlast poradi dràvniot teror protiv Albancite. Utredenta, povtorno bea studentite, biv{ite borci na OVK, no i {irokite narodni masi, tie koi gi napolnija ulicite na glavniot grad na Kosovo i na drugite gradovi. Barawata bea isti: „Stop za makedonskiot teror”, „ONA nie sme so tebe” i sli~ni paroli. Studentite, koi so pravo se narekuvaat motor na progresivnite dvièwa, bez dvoumewe gi podràa barawata na ONA i samata ONA.

So sre}a neka vi e pu{kataPred edna nedela, mojot prijatel i kolega od Kumanovo Emrla Uk{ini, vo telefonskiot razgovor okolu vesnikot mi re~e deka pratenikot na DPA, Hisni [a}iri, ja podrùva Osloboditelnata nacionalna armija, zatoa }e be{e dobro da napravime edno intervju so nego. Utredenta, koga mu se javiv na mojot prijatel, mi kaà deka za nekolku ~asa }e im se pridruì na borcite na ONA. Hisni [a}iri, pratenik vo Makedonskoto Sobranie, kako opravdano ja ocenil borbata na ONA, dodeka kako {tetno go ocenil prestojot vo Sobranieto. I, Hisni [a}iri stana pripadnik na ONA... Mojot prijatel i kolega, Emrla, isto taka, za {tetno go ocenil svoeto ~lenuvawe vo pretsedatelstvoto na ogranokot

na DPA vo Kumanovo. Spored nego, rakovodstvoto na partijata vodi nekakva promakedonska politika i zatoa se fatil za oru`je. Hisni [a}iri, no i mojot prijatel Emrla Uk{ini apeliraa do ~lenstvoto na DPA i na drugite partii da se priklu~i vo redovite na ONA... I dodeka Emrla mi kaùva{e za negovata odluka da se priklu~i vo redovite na ONA, mi tekna negovata poraka od 1996 godina koga jas, pod psevdonimot Arber Ademi, pi{uvav za Osloboditelnata vojska na Kosovo, koja vo toa vreme izvr{uva{e napadi protiv srpskite policiski kriminalni stanici. „Nuhi bidi vnimatelen! Ova se opasni napisi!” Taka e, no ti znae{ jas se potpi{uvam so psevdonim. Samo bliskite drugari znaat deka jas sum Arber Ademi - mu rekov jas. „Da, da! No se pla{am deka nekoj }e te izdade!”A jas {to treba{e da mu kaàm taa ve~er: Vnimatelno! Neka vi e so sre}a pu{kata, tebe i na pratenikot! Utredenta, toj stana vojnik...




Pi{uva: Ahmet ]eri}i

Evropa, koja go poddrà sozdavaweto na slavo-makedonskata monstruozna dràva, od sega i samata }e se soo~uva so ova satansko su{testvo.

Pripadnicite na ovoj slovenski entitet se izjasnile i protiv politikite na Zapadna Evropa, skri{no pokaùvaj}i go nivnoto raspoloènie vo odnos na pan-slovenskiot hegemonizam. Tie duri i se zakanija i na aktuelnata vlada deka sorabotuva so NATO, koja, spored niv, e pro-albanska, iako tokmu dosega{noto prisustvo i poddr{ka na NATO go obezbedija postoeweto na ovaa nepostoe~ka dràva.

Aktuelnata slavo-makedonska politika ne e sposobna, pametna nitu pak podgotvena da napravi izbor za odrùvawe na dràvata, bidej}i taa vo minatite dekadi gi u~ela slavo-makedoncite deka tie se narod, deka dràvata e samo nivna i deka site drugi se pripadnici na malcinstvata. Sega, slu`benicite od Skopje gi `neat plodovite od nivnata devijantna, ekskluzivna, {ovinisti~ka i antihumana politika.

Najnovite slu~uvawa vo Makedonija, napadot na vandalskite bandi i nivniot upad vo Parlamentot na ovaa ve{ta~ka dràva, zakanite na organiziranite paravoeni bandi upateni kon Albancite deka }e gi uni{tat so fa{isti~ki metodi, prodolùvaweto na borbite me|u slavo-makedonskite sili i borcite na Osloboditelnata nacionalna armija, se pokazateli deka preovladuva edna mo{ne te{ka situacija so karakteristiki da eskalira vo gra|anska vojna so nepredvidlivi razmeri, dokolku navremeno ne se spre~at destruktivnite anti-albanski sili. Evropskata unija, koja e angaìrana vo upravuvaweto so krizata vo ovaa dràva, izgleda

nema dovolno informacii vo odnos na anti-albanskoto raspoloènie na slavo-makedoncite.

Dosega{nata dadena bezrezervna poddr{ka na slavo-makedoncite od strana na EU, NATO i OBSE sozdade atmosfera deka celiot svet e na nivna strana i deka treba voeno da interveniraat za da gi sovladaat Albancite na voenite frontovi za potoa da im nametnat nekakvo re{enie.

Pojavata na najbrutalnite formi na anti-albanska omraza od strana na slavo-makedoncite, pokaùva do koja mera eskalirala morbidnata omraza, netolerancijata i fa{isti~kata destrukcija. Evropa, koja go poddrà sozdavaweto na slavo-makedonskata monstruozna dràva, od sega i samata }e se soo~i so ova satansko su{testvo. Ovie satanski povici se mo{ne ostri i protiv~ove~ki. Zastra{uva~ki se ovie mra~ni predupreduvawa koi za slobodoqubiviot albanski narod pretstavuvaat seriozni zabele{ki. Najnovite slu~uvawa vo BJRM ne vodat kon podobruvawe na situacijata, imaj}i go predvid faktot deka nitu Vladata na ovaa dràva ne pokaàla i ne pokaùva podgotvenost da napravi bilo kakvi otstapuvawa za Albancite vo nasoka na postignuvawe ednakvost i nivna nacionalna afirmacija. Pripadnicite na ovoj slovenski entitet se izjasnija i protiv politikata na Zapadna Evropa javno izrazuvaj}i go svoeto raspoloènie na pan-slovenski hegemonizam. Tie, duri i $ se zakanija na aktuelnata Vlada deka sorabotuva so NATO, koja, spored niv, e proalbanska. Od druga strana, tokmu prisustvoto i poddr{kata na NATO e bezbednosta na ovaa nepostoe~ka dràva.

Vreme e Albancite, kade i da se vo nivnite podeleni krai{ta, da razmisluvaat poseriozno vo odnos na nivnata idnina, bidej}i najavite za masakrirawe Albanci ne doa|aat samo od grupi ili odredeni li~nosti. Na Albancite u{te im se sveì srpskite zakani.

Tokmu tie zakani stanaa realnost za vreme na vojnata vo Kosovo.

Aktuelnata slavo-makedonska politika ne e sposobna, pametna nitu pak podgotvena da napravi izbor za odrùvawe na dràvata, bidej}i taa vo minatite dekadi gi u~ela slavo-makedoncite deka tie se narod, deka dràvata e samo nivna i deka site drugi se pripadnici na malcinstvata. Sega, slu`benicite od Skopje gi `neat plodovite od nivnata devijantna, ekskluzivna, {ovinisti~ka i antihumana politika.

Op{tata situacija vo Makedonija prodolùva da bide na prag na kataklizma.

Edinstven izlez za da ne se dozvoli eskalacija na situacijata vo gra|anska vojna e intervencijata na NATO i stavaweto na ovaa ve{ta~ki izmislena dràva pod me|unaroden protektorat. Toa bi bilo edinstveno izdr`livo re{enie za potoa da zapo~ne eden nov period na pozicionirawe na dvata entiteta, koi }e odlu~uvaat sami, kako {to sakaat i kako {to im odgovara za zaedni~ki da vladeat i ìveat. Sekoja druga formula nema da dade dolgoro~ni rezultati imaj}i go predvid faktot deka albanskata strana nema da se sprotivstavi na avtoritetot na NATO.

Dvoumeweto na me|unarodniot faktor za odgovorno dejstvuvaweto so cel spre~uvawe na gra|anskata vojna vo dene{na Makedonija, }e se manifestira so dopolnitelna kriza vo regionot, a moèbi i so izbuvnuvawe na eden konflikt so nepredvidlivi razmeri.

GLASOT NA KOSOVO, br.397, 4 juli 2001

Makedonija

OP[TATA SITUACIJA VO MAKEDONIJA PRODOL@UVA DA ODI KON HAOS I GRA\ANSKA VOJNA



(Pri{tina, Amerikanska kancelarija vo Pri{tina – 28 juni 2001 godina) – Pretsedatelot Xorx Bu{, na 26 juni, objavi dve merki so koi }e im se onevozmoì finansiska i materijalna pomo{ na ekstremistite vo regionot i }e gi ograni~i nivnite patuvawa vo SAD.Amerikanskata kancelarija vo Pri{tina, nenamerno, ne go prikaà tekstot na Izvr{nata odluka so datum 27 juni 2001 godina. Ovoj propust bi moèl da gi dezorientira ~itatelite pri tolkuvaweto vo smisla deka na li~nostite i organizaciite navedeni vo spisokot zabraneto im e da patuvaat vo SAD. Toa ne e to~no. Li~nostite i organizaciite navedeni vo spisokot se podloèni na finansiski sankcii i nim, dràvjanite na SAD ne moàt da im doniraat sredstva, dobra ili uslugi. Izrazuvame na{e àlewe za mo`nata sozdadena zabuna.Jas, Xorx Bu{, pretsedatel na Soedinetite Amerikanski Dràvi, zaklu~iv deka aktivnostite na nekoi lica, direktno vklu~eni ili koi go pomagaat, sponzoriraat ili poddrùvaat ekstremisti~koto nasilstvo vo biv{ata Jugoslovenska Republika Makedonija, Ju`na Srbija vo Federativna Republika Jugoslavija i na drugi mesta od Zapaden Balkan, ili aktite koi go spre~uvaat sproveduvaweto na Dejtonskiot dogovor ili Rezolucijata 1244 na Sovetot za bezbednost pri Obedinetite nacii, pretstavuvaat zakana za mirot ili ja namaluvaat bezbednosta i stabilnosta na ovie mesta i po{iroko vo regionot, go uni{tuvaat avtoritetot, nastojuvawata i celite na Obedinetite nacii, NATO i organizaciite i entitetite prisutni vo ovie krai{ta i po{iroko vo regionot i ja doveduvaat vo opasnost bezbednosta na lu|eto koi u~estvuvaat ili gi podrùvaat aktivnostite na ovie organizacii i entiteti, vklu~uvaj}i gi tuka i voenite sili na Soedinetite dràvi i vladinite slu`benici.Zaklu~uvam deka vakvite aktivnosti sozdavaat vonredna zakana za nacionalnata bezbednost

i nadvore{nata politika na Soedinetite dràvi {to zna~i deka itno treba da se spravime so ovaa zakana.(...).... bidej}i se najdeni dokazi deka:(A) napravile, ili postoi opasnost da napravat nasilni akti koi pretstavuvaat zakana za naru{uvawe na mirot, stabilnosta ili bezbednosta na eden region ili dràva vo Zapaden Balkan uni{tuvaj}i go avtoritetot, nastojuvawata i celite na me|unarodnite organizacii ili entitetite prisutni vo regionot.Aktivno go spre~uvale ili pretstavuvaat zna~itelna opasnost za da go spre~at sproveduvaweto na Dejtonskiot dogovor vo Bosna i Rezolucijata 1244 na Sovetot za bezbednost pri Obedinetite nacii vo Kosovo.

PRILOG KON IZVR[NATA NAREDBA OD 27 JUNI 2001 GODINA:SPISOK NA ZASEGNATITE LICA I ORGANIZACIIPodolu se imiwata na licata i organizaciite koi se vlezeni vo kategorijata predvidena so ovaa izvr{na naredba.Licata:Ademi Xevat, pripadnik na Osloboditelnata nacionalna armija (ONA), roden na 8 dekemvri 1962 godina vo Tetovo, BJRMAhmeti Ali, pripadnik na Osloboditelnata nacionalna armija (ONA), roden na 4 april 1959 godina vo Ki~evo, BJRM.Bexeti Nuri, pripadnik na Osloboditelnata nacionalna armija (ONA), roden vo 1962 godina vo Tetovo, BJRM.Dalipi Tahir, ~len na Politi~kiot sovet za Pre{evo, Medve|e i Bujanovac (PSPMB), roden 1958 godina vo Ilince, op{tina Pre{evo, FRJ.El{ani Gafur, ~len na Narodnoto dvièwe na Kosovo (NDK), roden na 29 mart 1958 godina vo Suvareka, FRJ.Ga{i Sabit, ~len na Narodnoto dvièwe za osloboduvawe na Kosovo (NDOK), roden na 30 dekemvri 1967 godina vo Suvareka, FRJ.

Habibi Skenderbe, ~len na Demokratskata parija na Kosovo (DPK), roden na 13 juni 1968 godina vo Lubi{te, FRJ.Daut Haradinaj, {ef na [tabot na Kosovskiot za{titen korpus, roden na 6 april 1978 godina vo Glo|ane, FRJ.Hasani Xavit, pripadnik na Osloboditelnata nacionalna armija (ONA), roden na 5 maj 1957 godina vo Tanu{evci, BJRM,Ladrovci Ramiz, zamenik komandant na Gardata i Grupata za brza intervencija pri KZK, roden na 3 januari 1966 godina.Lu{taku Sami, Komandant na Vtorata zona na KZK, roden na 20 fevruari 1961 godina vo Skenderaj, FRJ.Musliu Jonuz, ~len na Politi~kiot sovet za Pre{evo, Medve|e i Bujanovac (PSPMB), roden na 5 januari 1959 godina vo Kon~ul FRJ.Musliu [efket, ~len na Osloboditelnata vojska na Pre{evo, Medve|e i Bujanovac (OVPMB), roden na 12 fevruari 1963 godina vo Kon~ul. FRJ.Mustafa Rustem, Komandant na [estata zona na KZK, roden na 27 fevruari 1971 godina vo Podujevo, FRJ.Ostreni G’zim, pripadnik na Osloboditelnata nacionalna armija (ONA), roden na 1 noemvri 1942 godina vo Debar, Makedonija.Selimi Rexep, komandant na Gardata i Grupata za itni intervencii pri KZK, roden na 15 mart 1971 godina vo Glarevo, FRJ.[a}iri Hisni, pripadnik na Osloboditelnata nacionalna armija (ONA), roden na 1 mart 1949 godina vo Otlja, BJRM.[a}iri [a}ir, pripadnik na Osloboditelnata vojska na Pre{evo, Medve|e i Bujanovac (OVPMB), roden na 1 septemvri 1964 godina vo FRJ.Suma Emru{, pripadnik na Osloboditelnata nacionalna armija (ONA), roden na 27 maj 1974 godina vo Dimce, FRJ. Sila Azem, ~len na Demokratskata parija na Kosovo (DPK), roden na 5 april 1951 godina, FRJ.Veliu Fazli, pripadnik na Osloboditelnata nacionalna armija (ONA), roden na 4 januari

GLASOT NA KOSOVO, br.397, 4 juli 2001

SOOP[TENIE ZA MEDIUMITE


1945 godina vo Ki~evo, BJRM.Xemajli Emru{, ~len na Narodnoto dvièwe na Kosovo (NDK), roden na 5 maj 1959 godina vo Uro{evac, FRJ.Xemajli Muhamet, pripadnik na Osloboditelnata vojska na Pre{evo, Medve|e i Bujanovac (OVPMB), roden na 8 fevruari 1958 godina, FRJ.Organizacii:- OSLOBODITELNA VOJSKA NA PRE[EVO, MEDVE\E I BUJANOVAC (OVPMB)- NARODNO DVI@EWE ZA OSLOBODUVAWE NA KOSOVO (NDOK) - NARODNO DVI@EWE NA KOSOVO (NDK)- OSLOBODITELNA NACIONALNA ARMIJA (ONA)- POLITI^KI SOVET ZA PRE[EVO, MEDVE\E I BUJANOVAC (PSPMB)

OD PRETSEDATELOT NA SOEDINETITE AMERIKANSKI DR@AVIPROKLAMACIJASoedinetite amerikanski dràvi imaat vitalen interes da obezbedat mir i stabilnost vo Evropa. Soedinetite dràvi zaedno so Sojuznicite od Severno–atlantskiot pakt, Organizacijata za bezbednost i sorabotka vo Evropa i drugi me|unarodni organizacii, angaìrani se vo Zapaden Balkan vo obidite da postignat mir, stabilnost, pomiruvawe i demokratski razvoj, kako i olesnuvawe na integriraweto na regionot vo op{tite evropski tekovi. Soedinetite dràvi go smetaat za kriti~no celosnoto sproveduvawe na Dejtonskiot miroven dogovor vo Bosna i Rezolucijata 1244 na Sovetot za bezbednost pri Obedinetite nacii vo Kosovo. Podrùvaj}i gi ovie inicijativi, Soedinetite dràvi obezbedile voena, diplomatska, finansiska i logisti~ka poddr{ka za me|unarodnite institucii osnovani vo regionot i za civilnite i bezbednosnite avtoriteti. Soedinetite dràvi imaat direkten i zna~itelen interes vo uspehot na vakvite inicijativi i vo obezbeduvaweto na personalot koj e vklu~en vo tie inicijativi, tuka spa|aat i mnogu voeni i vladini slu`benici od Soedinetite dràvi. Imaj}i gi

predvid ovie celi, jas odlu~iv deka vo interes na Soedinetite dràvi e da se spre~i vlezot vo Soedinetite dràvi za tie lica koi se odgovorni za aktivnostite koi pretstavuvaat zakana za me|unarodnite napori za postignuvawe stabilnost vo Zapaden Balkan i za licata koi se odgovorni za zlostorstvata izvr{eni vo regionot vo voeniot period od 1991 godina. (...)Kako DOKAZ ja stavam mojata raka tuka, na dvaeset i {estiot den od juni, vo letoto Gospodovo 2001 i vo 225-ta godina od nezavisnosta na Soedinetite amerikanski dràvi.George W. Bush

Tekst pod sliki

Makedonski {ovinisti, vo protesti protiv Albancite, SAD i NATO

Vistinskata slika na Makedoncite

Figura na makedonski vampir

Pokraj grobot na Hisni Murseli




pi{uva: Aferdita Imeri

Pri edna poseta na semejstvoto na padnatiot borec Murseli od selo Nekoc, Drenas, naidovme na trogatelni momenti za ovaa semejstvo, no i na toplo gostoprimstvo. Hisni, na 6 maj 1998 godina se priklu~i vo redovite na OVK. Posle devet meseci nepokolebliv prestoj, zaedno so drugarite, toj zagina vo zaseda postavena od neprijatelot, vo selo Magura, na 8 januari 1999 godina. Pogrebot be{e na 28 januari vo seloto Nekoc. Hisni bil oènet so Fatmire, koja pet meseci po negovoto zaginuvawe stana majka. Sega sinot go nosi imeto na svojot tatko, no spored negovata majka, Fatmire, toj e zaboraven od site osven od nea. Osven mo{ne te{kite uslovi za ìvot i izgubenata nade`, taa stanuva i `rtva za ovoj sirak. Sepak, taa so gordost go raste sinot na eden padnat borec. Jas, veli Fatmire, sum mu blagodarna na deverot Rexep, koj svojot posleden zalak go deli so nas i pokraj katastrofalnite uslovi so koi se soo~uva i toj so osumte ~lenovi od negovoto semejstvo. Rexep edvaj ni kaà nekolku zborovi za negriàta na op{tinskite organi koi samo vetuvaat, i ni{to pove}e. Tie smetaat deka nie sme go re{ile ovoj problem, bidej}i soprugata na brat mi ima samo edno dete i moè da prestojuva vo mojata mala ku}a. Ovaa ku}a mi ja izgradi organizacijata „Kapanamur”, dodade toj. No, jas ostanuvam bez zdiv sekoga{ koga go gledam maliot Hisni kako raste kaj svojot striko, sega ve}e so izgubeni nadeì. I pokraj brojnite àlbi nie dobivame samo prazni vetuvawa. So eden zbor, Rexep ni re~e deka sè se zaboravilo, no najlo{o e toa {to se zaboravaat tie koi gi dadoa svoite ìvoti za ovaa zemja. Fatmire, soprugata na Hisni, go pregrnuva svojot sin i veli deka vo seloto se izgradeni 170 ku}i i nitu edna ne se dade za nejziniot sin. Jas ne znam koj e vinoven, tie znaat deka nie ìveevme odvoeno od deverot. Jas, veli Fatmire, pove}e prestojuvam kaj moite

rodnini vo Krajkovo, bidej}i tuka se mnogu te{ki uslovite za ìvot. Pomo{ta {to ja dobiv kako sopruga na padnat borec, se sostoi samo od eden {poret i eden tepih. [to se odnesuva na pomo{ta vo hrana, ne ja dobivam ve}e edna godina. Pomo{ta se sostoe{e od 4 kg. bra{no i eden i pol litar zejtin. Sega za sega dobivam samo socijalna pomo{ od 90 DM. So eden zbor, jas ne ja zabeleùvam slobodata za koja se zbori deka e dojdena. Na onie {to ìvotot go dadoa za ovaa zemja, taa ne im podari ni{to osven nade` deka eden den }e bide podobro. No, na pra{aweto dali gi posetil nekoj od pretstavnicite koi se bavat so gradewe na ku}i ili so druga pomo{, taa ni re~e deka nikoj ne ja posetil, osven tie od Alijansata na Ramu{ Haradinaj, odnosno Bujar Dugoli, na komu mu se zablagodaruvam za posetata, bidej}i napravi da ne se ~uvstvuvame kako zaboraveno semejstvo na padnatite borci. Semejstvoto Murseli go ostavivme so bolka, no so veli~estven pre~ek i topli pozdravi. Dodeka maliot Hisni go ostavivme so golemi nadeì i so o~ite postojano vpereni kon nas, kako da bara{e pomo{ za olesnuvawe na stradawata na negovata majka Fatmire.

HEROJ ILI NE, KAKO SAKATE NAREKUVAJTE ME, NO AMANETOT ZA SLOBODA, BRA]A MOI, ÛVAJTE GO Zaginuvaweto na Fadil Nimani – Komandant Tigri vo kumanovsko Vaksince i Ismet Ja{ari – Komandant Kumanova vo Kosovo, pokaùva kako treba da se borime za nacionalnoto obedinuvawe.U{te od damne{ni vremiwa, osloboditelnata borba protiv razli~ni varvari vo Duka|inskata ramnina naiduva na golema poddr{ka od strana na duka|inskite patrioti koi vo razli~ni bitki dadoa otpor na mnogubrojnite pritisoci. Bitno mesto kaj ovie otpori ima mesnosta Du{kaja, vo triagolnikot Pe} – \akovica – Klina, koe dade mnogu za osloboditelnite borbi

od damne{ni vremiwa.Seloto Grgoc, koe se nao|a vo ovoj kraj, poznato e po hrabrosta i velikodu{nosta i nekolku pati e paleno i uni{tuvano od strana na okupatorot. Vo ovaa selo se rodi junakot Fazli Met Nimani, koj nikoga{ ne se pot~ini na reìmite na Slovenite, tuku se bore{e protiv niv za vreme na Vtorata svetska vojna i posle toa vo redovite na albanskite patrioti. Be{e uapsen i zaedno so brat mu Kamer osuden na smrt od strana na jugoslovenskiot reìm. Poslednata osloboditelna borba vodena od OVK, isto taka, naide na poddr{ka kaj semejstvoto Nimani. Golem pridones dade golemiot patriot Fadil Nimani.Fadil Nimani e roden na 7.4.1967. Osnovno obrazovanie zavr{i vo rodnoto mesto, dodeka srednoto obrazovanie go zavr{i vo \akovica. Kako vo osnovno, taka i vo sredno u~ili{te, Fadil be{e odli~en u~enik. Diplomira{e istorija–geografija na V[ „Bajram Curi” vo \akovica.Fadil mnogu brzo sfati deka na negoviot narod mu nedostiga sloboda. Taka, zaedno so Artan i Sami Nimani se priklu~i vo redovite na Osloboditelnata vojska na Kosovo. Kako borec prodolì so uspe{nite akcii izvr{eni od strana na edinicite na OVK. Dokaùvaj}i gi negovite intelektualni i borbeni ve{tini, Fadil be{e imenuvan za komandant na edinicata „Tigri”, koja vo 1997 godina dejstvuva{e vo Du{kaja i niz celo Kosovo. Soodvetno na negovite ve{tini i borbeni sklonosti negoviot prekar, izbran li~no od nego, „Drini”, se zameni so Komandant Tigri.Fadil Nimani – Tigri odigra edna nezamenliva uloga vo otstranuvaweto na etiketite protiv Osloboditelnata vojska na Kosovo, objasnuvaj}i mu na narodot deka vo OVK u~estvuvaa najdobrite }erki i sinovi na albanskiot narod. Komandant Tigri, stotina pati ja preminal albansko–albanskata granica snabduvaj}i gi soborcite so oru`je.Komandata na operativnata zona

GLASOT NA KOSOVO, br.398, 3 avgust 2001

KOLKU NAIDUVAAT NA PODDR[KA SEMEJSTVATA NA PADNATITE BORCI


na Duka|in, vo juni 1998 godina, go nazna~i Komandant Tigri za komandant na voenata policija, no vo ovoj period Fadil komanduva{e i so elitniot bataljon „Rufeja”, obu~en vo Albanija od strana na poznati albanski oficeri. Bataljonot „Rufeja” i voenata policija bea sekoga{ tamu kade {to be{e potrebno, tamu kade {to puka{e topot i minofrla~ot. Ovie dve formacii stanaa legenda za mesnoto naselenie i no}na mora za neprijatelot.Stavovite na Tigri sekoga{ bea odlu~ni i patriotski. Od prvite istreli na OVPMB toj go dade svojot pridones vo sobiraweto i snabduvaweto so oru`je. Poradi negoviot sekojdneven anga`man vo Kosovo, nemu mu be{e onevozmoèno direktno da u~estvuva vo redovite na OBPMB, no koga zapo~naa prvite osloboditelni dvièwa vo Makedonija, Fadil ja soble~e uniformata na KZK, iako mnogu ja cene{e, i ja oble~e taa na Osloboditelnata nacionalna armija.Komandant Tigri, na voenite formacii na ONA prvi~no im se priklu~i kako vojnik, no uspe{nite bitki i voenoto iskustvo vo Kosovo go postavija na mestoto Komandant. Toj be{e imenuvan za komandant na 113-tata Brigadata „Ismet Ja{ari – Kumanova” i komandant na posebnata edinica „Skenderbeg” na VP na ONA. Dadenata zada~a ja izvr{uva{e so odgovornost do 25 maj 2001 godina, koga herojski zagina na oltarot na slobodata Vaksince, Kumanovo. Pred da zagine na neprijatelot mu nanel zna~itelni zagubi kako vo oprema taka i vo lu|e. So negoviot ra~en top uni{til dva tenka pri~inuvaj}i vo redovite na slavo–ortodoksnite Makedonci golema panika i masovno dezertirawe. Heroizmot na komandant Tigri i negovite prijateli napravi da dezertiraat voda~ite na elitnata edinica na makedonskite sili „Volci”. Herojskiot pad na Fadil Nimani – komandant Tigri vo Vaksince i na Ismet Ja{ari – komandant Kumanova vo Kosovo, najdobro pokaùva kako treba da se borime za nacionalnoto obedinuvawe. Negovite zborovi, ostaveni vo

pismena forma, najdobro kaùvaat za odlukata na komandant Tigri do kraj da se bori za nacionalnite stremeì. Negovata poraka be{e: Heroj ili ne, kako sakate narekuvajte me, no amanetot za sloboda, bra}a moi, ~uvajte go. Artan Nimani




Znam deka, sega, ~itaj}i gi ovie redovi, ti te~at solzi, no mnogu mi e jasno deka tie se solzi na gordosta, a ne solzi na bolkata za tvojot po~inat tatko, za tatko ti koj se `rtvuva{e sebesi, kako i mnogute drugi tatkovci.

]erko moja!

Mnogu sakam da bidam pokraj tebe, da vidam kolku si porasnala. No, iako sum daleku, daleku kolku dva sveta, jas se ~uvstvuvam gord i mnogu blisku do tebe, osobeno koga znam za{to se `rtvuvav. Ti, }erko moja, treba da bide{ mnogu gorda, sekoga{ da ~ekori{ so podignata glava, da ne se predava{, iako nekoi te smetaat za sira~e.

Jas sum daleku, rekov daleku kolku dva sveta, no, mojata du{a sekoja ve~er doa|a vo tvojata soba, ti ja gali dolgata zlatna kosa, kosa koja tolku mnogu ja miluvav.

So ova pismo, posle odredeno vreme, ne sakam da se pravdam za moeto nenajaveno begstvo, ne ostavaj}i nikakvi tragi, tuku sakam da ti kaàm deka jas po~inav, bidej}i na ovoj napaten narod nekoj treba{e da mu pomogne.

Jas bev posleden koj se odlu~iv na eden vakov hrabar ~ekor, bidej}i moite prijateli i bra}a, toga{ koga jas se prijaviv da pristapam vo ONA, samo {to ja prelile zemjata so nivnata krv, a cve}iwata na slobodata po~nale da rastat.

]erko moja! Glavata gore, bidej}i ne sakam da te vidam deka se ~uvstvuva{ sira~e. Ti ja ostaviv majka ti, koja be{e moja inspiracija da odam vo vojna, srceto koe krvave{e za mene, za da ve vidam vas slobodni, sre}ni vo na{ata tatkovina pregazena od valkanata ~izma. Od sega, taa }e bide tvoj patokaz, no te potsetuvam: mnogu da se griì{ za nejze.

]erko moja! Pismoto koe go ~ita{, napi{ano e na frontot, tamu kade {to dominira mirisot na barutot, mirisot na slobodata. Ako ne si na frontot i preku ni{an da se gleda{ so neprijatelot, toga{

xabe ti se drdorewata, a i kvazi patriotite ne vredat pari. Ovaa e edinstvenoto zadovolstvo, {to moè da go doìvee sekoj koj saka da umre, a ne da se bori so nade` deka }e mu se vrati na semejstvoto.

]erko moja, te molam! Nemoj da go bara{ mojot grob bidej}i nema da go najde{. Znaj i zapomni: mojot grob e vo Slup~ane, Tanu{evci, na Tetovskoto kale. Tuka po~ivaat moite koski. Te molam, nemoj da se koleba{ i kaì im na site da ne se dvoumat dali da mi gradat spomenici, bidej}i jas ne go poloìv ìvotot za spomenici i za pesni, tuku edinstveno za da go zadovolam Gospod na komu mnogu sum mu blagodaren {to me napravi tolku dobar.

Znam deka, sega, ~itaj}i gi ovie redovi, ti te~at solzi, no mnogu mi e jasno deka tie se solzi na gordosta, a ne solzi na bolkata za tvojot po~inat tatko, za tatko ti koj se `rtvuva{e sebesi, kako i mnogute drugi tatkovci.

]erko moja!

Ova se moite posledni zborovi, bidej}i posle ova trgnuvam vo bitka od koja nema vra}awe nazad. Bidi dobra, ~esna devojka, poslu{na kon majka ti, bidi pametna i iskrena devojka. Ne dozvoluvaj ovoj lo{ svet da te izmami, da te zgrabi so negovite valkani kanxi i da te odnese tamu kade {to mnogu devojki ostanale: po ulicite na Italija i Evropa. Ako vojnata ne zavr{i, a ti porasne{, bi sakal, }erko moja i ti da se priklu~i{ vo redovite na narodnata vojska, bidej}i smrtta ne e ni{to za dobrovolecot. Toa e faza koja go bara svojot danok, no posle te nagraduva so eden drug svet i ìvot, za koj, ako svetot znae{e dobro, site }e tr~aa da go zgrap~at so me~.

]erko moja, te molam, pozdravi gi site lu|e koi me poznavale, site prijateli. Pozdravi ja tvojata majka i ~uvaj ja kako o~ite tvoi, bidej}i mnogu ja po~ituvav i taa me po~ituva{e.

Do viduvawe vo ve~niot svet, vo svetot kade {to nema griì. Da dade Gospod da sme site zaedno vo Rajskata gradina.

P.S. Draga moja, ova pismo nemoj da & go pokaè{ ili pro~ita{ na na{ata }erka, sè do momentot koga taa }e porasne i }e gi nau~i bukvite. Ve sakam mnogu.

FAKTI 25.08.2001

Pismo na eden vojnik od Albanija, pripadnik na ONAMOJOT GROB SE NAO\A VO SLUPÂNE, VO TANU[EVCI, NA TETOVSKOTO KALE



GLASOT NA TIRANA GO SLU[NAVME VO KOSOVO

Po~ituvano semejstvo na padnatiot naroden borec, Skerdilajd Lagami, sestri i bra}a od Tirana,Ve pozdravuvam na ovaa komemorativna ve~er, koja se odrùva tuka vo ~est na va{iot i na{iot heroj, ve~niot sin na Albanija, Skerdilajd Lagami, kogo nie go vikavme „Komandant [pendi”.Te{ko mi e da dràm govor pred gra|anite na Tirana, koi vo najte{kite momenti ne znaeja kade im se nao|aat nivnite sinovi, no na kraj gi najdoa onamu kade {to bea povikani od glasot na tatkovinata. Glasot na va{ite sinovi, glasot na iselenite Albanci, nie go slu{navme vo Duka|in, Pre{evo, Tetovo i nasekade.Dozvolete mi da iznesam u{te ne{to: nie imame grià na sovest {to ne uspeavme da gi za{titime ovie momci, {to ne uspeavme celosno da ja zememe predvid porakata koja ni be{e prenesena za Skerdilajd, a koja glase{e: „Bidete vnimatelni so ova mom~e bidej}i e nezapirliv i moè da izgori”. No, hrabrite momci kako Skerdi nikoj ne moè da gi spre~i, bidej}i toj ne be{e od tie momci koi pobegnaa od Tirana za da se vratat so trofej. Toj ne moè{e da se pomiri so raspar~uvawe na na{ite krai{ta. @rtvuvaweto na ovaa mom~e ne povikuva{e da drìme visoko nivo na nacionalna svest. Ve~en neka ostane negoviot spomen!

*Od pozdravniot govor na g. Fazli Veliu, biv{- ~len na General [tabot na ONA


Dnevnik

Po~etok – Skrateno



9 juni 2001

Izrazuvawe so~uvstvo za Fadil Nimani vo Cirih

Vo ime na aktivistite na NDK i fondot „Narodna sloboda” (Liria kombëtare) izrazuvame so~uvstvo i slava na bratot i bliskite na Fadil vo klubot „Napredok” (Përparimi) – Cirih

9.6.2001

Razgovor so ambasadorot na Albanija vo Bern. Osloboduvawe od zatvor na [aban E. (Dra~).

10.06.2001

Telefonski razgovor so vnukot Ali:

„Na{ite sili odat kon Skopje – re~e. Gi imaat zemeno v predvid klu~nite to~ki, avtopatot Belgrad – Skopje – Atina, aerodromot itn”.

10.06.2001

Sobir vo Ror{ah

Sostojbata vo na{ite krai{ta pod BJRM

Fondot „Narodna sloboda”

Izrazuvawe so~uvstvo za komandant „Tigar”, Fadil Nimani: bolka, gordost, posveta

17.06.2001

Poraka vo Tirana (za ambasadata vo Bern: da se oslobodi od zatvor [abani)

Azem da plati za pe~ateweto na knigata – dnevnikot i za povtornoto pe~atewe na NDK – OVK...

Jahir A. (Pri{tina) da gi razdeli moite knigi.

Telefonski razgovor so voeniot front: Vnimatelno so neprijatelite, predavnicite i protivnicite (mu pora~uvam na „Haxi”)

19.06.2001

Konsultacii so advokatot: Treba da deluvam na drug na~in...

Vaka ne e prepora~livo bidej}i se stavam vo rizik od odlukata na visokoto dràvno rakovodstvo!


Ja sreduvam administracijata i gi upatuvam aktivistite da iznajdat soodveten pat!

20.06.2001

Razgovaram so „Ku{trim”. Toj se nao|a vo prvata linija na frontot. Negoviot visok moral, negovoto barawe da go posetam so prijatelite e vo celosna soglasnost so mojata èlba i zada~a kon nego, kon borcite i kon na{ata skapa tatkovina.

20.06.2001

Telefonski razgovor so Kravata - [efit: Snabduvaweto treba da bide podobro – veli toj. ]e sredime – mu velam.

21.06.2001

Se sretnuvam so Arsim B. (Arau): Ustavot vo na{ite krai{ta vo Makedonija i {to }e pravime posle izborite vo Kosovo!?

22.06.2001

Mu se javuvam na komandant „Malaj”. Mu izrazuvam so~uvstvo i slava. Toj pora~uva: Ispratete gi zada~ite za na{ata pobeda da bide sigurna!

Avtorot na knigata osuden na doma{en pritvor vo [vajcarija vo vreme koga se odvivaa prvite bitki na ONA.


27.06.2001

Necelosen odgovor od [tabot na ONA (tie se na teren)

Telefonski razgovor so Kurti{ (dojden od SAD). Kako da dejstvuvam! – Mu pora~uvam da se sretne so Musa X.

Ponedelnik, 2 juli 2001

Itno se sretnuvam so Vladimir Tanas, ambasadorot na Albanija vo Bern: [to moè Albanija da napravi vo ovoj odlu~uva~ki moment za Albancite vo „Makedonija”? Se predlaga edna me|unarodna konferencija! Koja moè da bide ulogata na na{ata mati~na dràva? Nejze, pove}e od drugite dràvi, i pripa|a zasluènoto mesto da dade garancija i vreden pridones...

Mu ja podaruvam knigata – dnevnik „Gonet vo Skopje, gra|anin vo Zapad”...

(drugata kniga NDK-ONA mi ja zede ministerot Paskal Milo – veli toj).

21.07.2001

Objektite kade se deponirani sredstvata... Odrùvawe! Entuzijazam!

Ako gi imavme sekoga{ vo na{i race!

22.07.2001

Kaj Emru{ X. Vo Pri{tina. Ni napravi velikodu{en pre~ek. Dojdoa i Imer G., Fadil L. so tatko mu, Bajru{ X. i nivnite bratu~edi od Tetovo..

23.07.2001 – Prizren

Se sretnuvam so Ali, G’zim Ostreni i drugite tamu. Borbi vo Tetovo. Obezbeduvame sredstva. Izrazuvam ̀ elba da vlezam vo okolinata na Tetovo ili Kumanovo. „Ne e lesno” – velat i dvajcata, kako Ali taka i G’zim. Ima kontroli od dvete strani, ako trgne{ bidi vnimatelen!

Od stranstvo stignuvaat: Haxi, Nefail, sinot na [ukri, i sinot na padnatiot borec Kamber (ubien vo Gajre).

Slu~ajna, no nu`na, sredba so Rafi H. koj e napaten, razo~aran, umoren. Go ohrabruvame da zastane na noze (predlagaj}i mu edna sredba so borcite za sloboda!)

Sredina na juli, 2001

P.S. Dva pati sum baral da me druì Harun Aliu („Ku{trim”). Toj mi veti, me|utoa be{e zafaten so pridruùvawe na Ali kon planinskiot kraj na


Tetovo. Na kraj odlu~iv da trgnam kon Lipkovsko so mesnite aktivisti i povratnicite od stranstvo. [tom stignav tamu se sretnav so voenite komandanti, dokaàni borci na ONA („Malaj”, „Sokol”, „Guri”).

24.07.2001

Od vojnata vo Tetovo: padnati borci (od redovite na ONA), ubieni me|u gra|anite (Poroj i selata i gradot). Obidot da se obezbedat potrebnite sredstva!

Od Lipkovskiot teren novodojdenite u~esnici vo voenite bitki od Tanu{evci, objasnuvaat za sostojbata i izrazuvaat gotovnost silno da dejstvuvaat!

Telefonski razgovaram so G’zim (mi ovozmoì tuku{to pristignatiot Hamdi). Vo Dra~ se nao|a Murat J., go upatuvam da odi vo zatvorot (kade prestojuva [aban).

Dogovor za sodejstvuvawe (so pretsedatelstvoto na NDK).

25.07.2001

Telefonski razgovor so Tetovo:

Mu izrazuvam so~uvstvo na Ilir za zaginatite, slava za borcite za sloboda (ONA). Im ~estitam za podignuvaweto na znameto vo Tetovo. So istite zborovi mi vra}a i toj.

Dodava: Ovde ne pra{uvaat za politika, tuku za konkretno dejstvuvawe so merkite. Sakaat da se angaìram! Sostojbata gi osvesti lu|eto i tie samite nao|aat bitni zada~i za izvr{uvawe.

Razgovaram so Vaxid: Prativme sredstva – veli toj.

So decata na padnatiot borec Sejdi Sejdiu od Uro{evac. Se prilagodile i po~nale da se smiruvaat (u~at i zazdravuvaat).

Od Lipkovskiot kraj: Sega di{eme poslobodno, otkako uspeaja da najdat zasolni{te i pomo{.

26.07.2001

Trgnuvawe za vlez vo na{ite krai{ta vo „Makedonija” zaedno so [aban, Mefail, Azem i Hamdi S.

Iako patot e teòk, vlaèn i so nepoznatosti nie sme odlu~ile da go pomineme. Ne pridruùvaat mladi i ~eli~ni mom~iwa... Ni pomagaat i ne vodat te{ko natovareni i so oru`je vo raka. [tom ja pominavme granicata


Kosovo – albanski krai{ta vo Makedonija ne pre~ekaa borcite za sloboda vo redovite na ONA.

Pristignuvame vo legendarnoto Lipkovo... Prestojuvame vo improvizirana kasarna, kade se nao|aat borcite na ~elo so komandant Sokol. Evocirawe spomeni! Mi teknuvaat telefonskite razgovori... im podaruvame revolver, knigata – dnevnik, spomeni...

27.07.2001

I oddavame po~it na Brigadata 113 Ismet J. – komandant „Kumanova” so nacionalnoto zname. Vr{ime smotra na brigadata i go predavame znameto.

Dràm govor pred borcite na brigadata i drugite prisutni.

Vozbuden sum... Gi posetuvame grobi{tata so edno minutno mol~ewe. Stoime pred padnatite borci za sloboda: Visar i Labinot Krasni}i. Im oddavame po~it na Skifter i na drugite. Osamen e Kalanica. Komandant „Guri” ni raskaùva za negoviot heroizam. Pokraj grobot sveì cve}iwa. Gi posetuvame semejstvata na padnatite borci me|u koi i semejstvoto na Ismet Ja{ari.

28.07.2001

Pristignuvame kaj Brigadata 114. Se zapoznavame so strukturnata sostojba i zabeleùvam deka e sostavena od tri generacii. Komandant e mladiot N. Bu{i (koj bil izma~uvan od makedonskata policija...)

Posebnite edinici demonstriraat borbeni sposobnosti.

Otkako ni priredija ru~ek kaj semejstvoto na soprugata na Xem Ja{ari otidovme da go sledime defileto na posebnata edinica „Skenderbeu”. Tuka demonstriraat mladite koi se neèneti i silni... Smotra i govor.

Se vra}ame kaj Brigadata 114. Dràm govor i odgovaram na postavenite pra{awa.

29.07.2001

Im oddavame po~it na semejstvata na padnatite borci... Se odi na so~uvstvo za 5 ubieni. Bratot na eden od padnatite borci ja drì avtomatskata pu{ka ostavena kako zavet. Tatkoto na padnatiot borec Skifter Arifi, Miqazim, go nosi oru`jeto na svojot ubien sin.

Potoa, edno po edno, gi posetuvame semejstvata na padnatite borci vo selata Otlja, Slup~ane, itn.


Vo op{tinata na Likovo imame sredbi i aktivnosti.

30.07.2001

Go testirame oru`jeto: revolverot, avtomatskata pu{ka, ra~niot top. Pukam mnogu dobro! Na ru~ek sme kaj komandant „Mali{eva”. Eden retko hrabar ~ovek!

Ne pre~ekuva i ne pridruùva komandant „Malaj”. Toj mi go predava diskot za vojnata i nastani od napadite. Trgnuvame za Kosovo. Ne ispra}aat poznati stare{ini i vojnici. Komandant Sokol ni obezbeduva pridru`ba (so vojnici). Uverlivo i srde~no druèwe. Me|u granicite detalni kontroli od amerikanskite sili. Se pretstavuvam kako „selanec” pridruùvan od „sinot”.

Zaboraviv na site maki koga slu{nav za ubistvoto (od edna eksplozija) na trojca mladi sinovi, edna mlada devojka i Tahir Sinani (stru~wak od Albanija)! Devojkata, Hira od Uro{evac ja znaev (od Dra~). Taa sekoja ve~er ja pee{e pesnata od svoeto rodno mesto:

SEF KO[ARE

Sef Ko{are

Najdobar na rodot

Kolku ti prilega

Na vrvot na dabot

Mi prilega

Drugari moi

[to ìvotot za sloboda

Sum go `rtvuval

Tahir Sinani sum go sretnal vo Prizren i okolinata. Be{e eden od najpodgotvenite vojnici na ONA.

31.07.2001

Go posetuvame semejstvoto na padnatiot borec vo Uro{evac (Hira) i Ko{are (Brahim).

1.08.2001

Vo Uro{evac: Ranetata Vjolca (telefonski) razgovara{e so roditelite. Se ~uvstvuva podobro. Ne{to pomirna e Hirie V. (koja ne pridruùva).


2.08.2001 – Pri{tina

So ~lenovite na pretsedatelstvoto na Redakcijata na ZIK. Intervju od terenot (Lipkovo, Slup~ane, Matej~e, Otlja). Nave~er trgnuvam za [ar Planina.

(Intervjuto sleduva na stranica 89)

2-3.08.2001

Patuvawe preku planini. Doktorot (Imer) e izmoren. Pristignuvame kaj Brigadata 112. Se sretnuvam so „U~itelot” (Mesuesi) i prodolùvame. Spieme vo motelot „Berlin”.

3-4.08.2001

Vo Germo, Selce, [ipkovica so aktivisti, borci,.... Evocirawe spomeni, poraki, predavawa. Slava.

4.08.2001

Se nao|ame vo centarot na Tetovo so borci i gra|ani, moralna pobeda. Borci... Smotra... Mirno. Govorot....

Vo blizina na Popova [apka so borcite za sloboda, dvajca istaknati komandanti: Refet i Hoxa koj e povreden vo glavata. Na prviot mu podaruvame revolver. Trgnuvame za Lisec. Srde~ni sredbi. Pozdravuvawe so prijatelot od gimnazija. Negovite sinovi me pregrnuvaat. Silno si podavame raka. Oru`jeto na bratot na Fadil. Trgnuvame za Tetovo. Opasno e... Pristignuvame kaj Te}eto. Srde~na sredba so osloboditelite. Kaj te}eto se sre}avam so Baba Tahir. Razmenuvame knigi. Potoa trgnuvame za Gostivar. Pominuvame niz nekolku sela. Pripadnicite na ONA se postrojuvaat za smotra.

Dràm govor... prisutni se golemi emocii. Pesna za Adem Ja{ari, gi posetuvame borcite vo Lisec. Pregrnuvawa, Adil T. e postojano do mene;

5.08.2001

Vo svetoto mesto. Efikasnost. Vo blizina na Gajre: so borcite i selanite. Telefonski razgovor so Fadil S., Rufi O., Bratot R.

07.08.2001

Smotra na ONA vo ~ij sostav ima borci od site krai{ta. Zaedno sum so Rufi H. Razgovor so dvajca borci od Albanija. Ubistvo na 5 borci vo


Skopje: Lefter Bicaj, Ndri~im Koxaj, Pajtim Roci i drugi dvajca. Uàs. Predavstvo!

08.08.2001

Vo Tetovo: sredbi, akcii, aktivnosti. Go nadgleduvame patot Tetovo – Gostivar (so Rexep i drugite. Voen plen: edna ministerska kola)

09.08.2001

Vo Lisec. Se sretnuvam so borcite. Eden ranet vo v~era{nata bitka vo Tetovo. Se sretnuvam so komandantot od Albanija. Telefonski razgovor so Xevat A.

10.08.2001

Vo Tetovo. Sredba so borcite koi triumfiraa vo Tetovo, kako i so generaciskite prijateli. So istreli vo vozduh gi ispra}ame Petrit i Agron od Albanija,

Makedonija gi broi zagubite...

11.08.2001

Vo centarot na Tetovo ne pre~ekuvaat borcite za sloboda – ONA i gra|anite – so po~esti, sigurnost i po~it

12.08.2001

Gajre: Srde~na sredba, govorot na E.H., zona 210 vo Tetovo

Sredba – po~it

13.08.2001

Vo Brodec. So borcite za sloboda. Pukawe. Snimawe. Se potpi{uva „Dogovorot”....!?

15.08.2001

Sredbi so borci od site krai{ta. Site se zainteresirani za „Dogovorot”

Rabotna sredba so G’zim O. (zabele{ki)


17.08.2001

Telefonski povik od Vexit S., vnukot na Fadil, vnukot Azem (Italija) Pirok: Vojni~ko pre~ekuvawe – ispra}awe. Sredba so ~lenovite na semejstvoto. – Se nao|ame kaj edinicata „[pendi”

19.08.2001

Se sretnuvam so mojot biv{ u~enik Hasani (dojden da se sretne so politi~kite i voenite voda~i na ONA vo [ipkovica).

Razgovori so soborcite.

20.08.2001

Vestite od Albanija, bazirani na svetskite vesti, informiraat za podgotvenosta na ONA za da se realizira „Dogovorot” (vo prisustvo na NATO)

22.08.2001 – [ipkovica

Podgotovkite na NATO se intenzivni. Robertson zboruva samo za razoruùvaweto na ONA!

23.08.2001

Eden znak za dokaz: Kolata na brat mi e videna vo Bitola. Gafur Z. ni dava nade`: treba da go oslobodat.

24.08.2001

Ne davaat informacii za brat mi. Nitu na advokatot nitu na sestrite! – Napravete vie – veli sestrata. Zaedno sme so borcite i komandantite...

25.08.2001

Nemame nikakvo soznanie za sostojbata na brat mi Ru`di. Telefonski razgovor so sestra mi Nazmie:

„ti si nivnata cel” – mi veli taa.

26.08.2001 – [ipkovica

Telefonski razgovor so Dritro Agoli: Dostoinstvo i ostroumnost. Pri razoruùvaweto da pokaète moralna sila...


27.08.2001

Sredba so Fadil B., Izet od Tetovo (kako i so mladite borci)

28.08.2001

êstitki: Na Adem Karaga mu se rodi sin

Ime: Pome|u vojnata i mirot!

29.08.2001 – Tetovo

Se sretnuvam so pretsedatelstvoto na NDK i so ambasadorot na Velika Britanija. Stavovi i zaklu~oci. (bele{ki)

30.08.2001

Sredba so G’zim Ostreni: Administriraweto... ^lenovite na semejstvoto se vo Bitola: nikakov odgovor za brat mi.

01.09.2001 – Tetovo

Se sretnuvam so pretstavnicite od Me|unarodniot crven krst: na{ata za{tita.

Da se najdat mladite, brat mi Ru`di.....!

03.09.2001

Telefonski razgovor so [aban S. (Tirana): Zapoznavawe so sostojbata, re{itelnosta.

04.09.2001

Gafur Z. pristignuva od rodnoto mesto: sostojbata e ista – veli toj.

Slu~ajot so Ru`di e prijaven vo Vlada – veli X. N!

05.09.2001

Musa D. ve}e vtor den e bolen... deneska go otkopavme i go pogrebavme na druga lokacija Ahmet Krasni}i... Od rodnoto mesto pristignuvaat Rufat i Bajram.

06.09.2001

Nastan: Sobranieto glasa – ZA Dogovorot!

Sredbi so soborcite...


09.09.2001 – Brodec

Duhovna ramnoteà.... pri procesot na razoruùvawe ... sum na stranata na ONA, za duhovna ramnoteà.

10.09.2001

Novata u~ebna 2001/2002 godina

Vo 8:00 ~asot se nao|am pred obrazovnata gradinka vo [ipkovica so cel na mladite da im go ~estitam po~etokot na u~ebnata 2001/2002 godina.

11.09.2001

Telefonski razgovor so Halim K., toj e vo zatvorskata bolnica vo B. Stel. Prestoj vo Radu{a – so 115tata Brigada kade voda~ e „Mesuesi” („U~itelot”)... So prijatelite kaj rakovodstvoto.

12.09.2001

Trogatelnite nastani vo SAD go privlekuvaat svetskoto i na{eto

vnimanie.

Sredba so na{eto rakovodstvo...

13.9.2001

Post-voena sostojba – kon mirot!

Razgovor so doktor Hasan...

17.09.2001 – Tetovo

Izleguvame zaedno so komandantite „Sokol”, Hasan, „Be}o”, Fatmir.

18.09.2001

Vo s. Kamjane zaedno sme so „Sokol”. Doa|a Nevzat so drugarite. Druèwe...

19.09.2001

Gi ispra}ame za Lipkovo, potoa za Kosovo, komandant „Sokol”, Hasan B., „Be}o” (Be}ir S.). Telefonski razgovaram so majka mi...

21.09.2001 – Tetovo

Se sre}avam so prijateli i drugari. Fotografot gi podgotvuva slikite za paso{ite za borcite za sloboda.


22.09.2001 – Vejce

Go posetuvam semejstvoto na Ze}irija – padnat borec za slobodata. Semejstvoto Xemaili... êstitki za otvoraweto na patot Vejce – Brodec. Kaj pripadnicite na ONA i semejstvata vo Selce.

27.09.2001 – ONA prestanuva da dejstvuva. Najte{kiot den, najnesiguren... neophodno e prilagoduvawe!

28.09.2001

Tro{ka sloboda: Izleguvam vo grad zaedno so prijatelite. Eden srde~en pre~ek: pekarite i gotva~ite se so nas vo stanot.

30.09.2001

Se sretnuvam so germanskiot ambasador... Eden ru~ek od prijatelot Ramadan S. Traga: brat mi e vo zatvorot vo Bitola... Itni zada~i! Poraka za ogranokot na NDK (B. Be}o)

01.10.2001

Telefonski razgovor so [aban S. „Bedri”, „Ze}o”.

G’zim: Amnestija? Sostojbata? Fatmir (Me|unaroden crven krst)

2.10.2001

Se javuvam vo Germanija: Duhovno edinstvo – veli Feti M. Inicijativa za pomagawe na semejstvata na padnatite borci za sloboda... veli Vaxid S.

4.10.2001

Mu se javuvam na Sami („Sokol”), Emru{, Me|unarodniot crven krst.

Sredba so na{eto rakovodstvo i na{ite privrzanici i sonarodnici!

8.10.2001

Telefonsko javuvawe: Kastriot (H.) me zapoznava so sostojbata i bara sredba so Ali Ahmeti!


9.10.2001

Sreduvam okolu pra{aweto so [aban E. od Gostivar (koj se nao|a vo zatvorot na Dra~).

Mesuesi: Ne provociraat... Amnestija!? Vnimatelno! – odgovaram jas.

10.10.2001 – Tetovo

Se sretnuvam so Kastriot (H.), Xevat A., vnukot Da{mir, rodninata Alem

11.10.2001

Mu se javuvam na Rifat B. (Viena): Spored Ustavot od 1991 g. pretsedatelot ne e nadleèn za potpi{uvawe na amnestija! Ranet e Xavit Limani

13.10.2001 – Slu~uvawa vo Kosovo! Kosovskoto pra{awe treba da se diskutira vo Pri{tina i Belgrad!

15.10.2001

Raboten sostanok so Ali, Nazmi i dr., se razgovara za sistemot na rabota, (privremenite) institucii!

16.10.2001

Sostojbata na zatvorenicite!

Administracijata! ONA! Dolgo ~ekawe!

18.10.2001

Pretstavnicite na OBSE od nas zemaat bele{ki za Ki~evo... Jas prodolùvam so dnevnikot.... Zagrièn sum za brat mi!

19.10.2001

Amnestija, za nas zatvorenicite, progonetite – teì i ne se definira!

20.10.2001 – Tetovo

Sredbi so lu|e od razli~ni profesii (studenti, profesori)

22.10.2001

Go ohrabruvam Urim: Da bide{ silen pri operacijata!


23.10.2001

Kratok razgovor so pretsedatelot na op{tina [ipkovica. Le~ewe na ranata na mladoto mom~e.

24.10.2001

So bra}ata od Kosovo: Na{eto pra{awe! Rodninata Ramazan: Obleka...

25.10.2001

Itno pismo do Ali (bele{ki). Sobranieto sabotira! Osloboduvaweto na kidnapiranite docni!

26.10.2001

Pra{aweto okolu [aban E.... vo Albanija! Sredbi! Predavstvo: Dogovorot e na {teta na Albancite.

27.10.2001

Trogatelna sredba so prof. Remzi Nesimi. Toj pla~e. Jas edvaj gi vozdrùvam solzite. Rabotna sredba so „Mesuesi”.

29.10.2001

Telefonski razgovori, zagriènost okolu statusot na Albancite. Evocirawe spomeni preku telefonski razgovori.

30.10.2001

êkam odgovor za brat mi... Amnestijata ne se realizira. Preambulata e glaven problem.

31.10.2001

Dolg razgovor so Ali, Nazmi vo vrska so (izmenetata) preambula.

1.11.2001

Evocirawe spomeni so prijatelite preku telefon. Go smiruvam „Mesuesi”...

2.11.2001

Godi{nina na padnatite borci za sloboda Afrim @itia, Fahri Fazliu: im oddavame po~it i slava preku telefon. Sredba so advokatot od Avstrija.


4.11.2001

Promenata na preambulata e na {teta na nacionalnoto pra{awe (pismo do politi~koto rakovodstvo na ONA).

5.11.2001

Nesoglasuvawata so sega{nite izmeni na preambulata na noviot Ustav pismeno im gi prezentiram na politi~koto rakovodstvo na ONA, a telefonski na NDK, Emru{ X.; [aban S. – Tirana, so cel toj da im gi prosledi na Ilir Meta i Luan Rama; vo [vajcarija na Sejdi G., Selam B., Vaxid S., itn. Celosnoto potpirawe vrz nadvore{niot faktor istovremeno go negira vnatre{niot faktor. Taka, na direkten na~in se negira ONA.

Obid, `rtvuvawe i na{iot subjekt kako dvièwe i kako del od ovoj subjekt koj treba da proizleze od ONA!

(Itno) razjasnuvawe od strana na politi~koto i voenoto rakovodstvo na ONA. Od posetite ja razbiram neraskinlivata duhovna vrska!

Se za narodot i Tatkovinata!

Itno razjasnuvawe

Pristignuvaat G’zim Ostreni, Nazmi B, „[pati”. Ja razjasnuvame situacijata i se zadrùvame na poslednata promena na preambulata.

Ne treba da se smeni – velam jas pred prisutnite...

No, {to ako ne ja odobrime i nadvore{niot faktor ne ostava sami! Sega poddr{kata od {irokite masi }e bide pogolema vo sporedba so onaa {to be{e pred vojnata. No, me|unarodniot faktor treba da ni go kompenzira oru`jeto. G’zim se obiduva da me ubedi za evolucionata „strategija” (natalitetot)! Ova moè da bide tema za razgovor, no jas sakam konkretna strategija za na{iot subjekt – da prodolìme so na{ite aktivnosti (kako politi~ki subjekt) so cel da bideme blizu ~lenstvoto...

Nazmi go opravduva dene{noto ne pojavuvawe na na{iot subjekt zaradi administrativni pri~ini (ne prifa}awe od strana na dràvnite institucii!). Jas insistiram da imame pove}e kontakti so ~lenstvoto so cel da bideme vo sostojba na gotovnost, so {to }e bideme pobezbedni dokolku bideme isprovocirani kako {to be{e posledniot slu~aj so uvozot na oru`je od Ukraina. Na krajot na krai{tata nie treba da go realizirame toa {to sme go kaàle i vetile ne prifa}aj}i go toa {to ni go nudat, a e na {teta na na{iot narod. Na{iot faktor da deluva i da odlu~i za na{eto sveto pra{awe.


Predlog: Sekoj {to e na visoka pozicija da ima svoj zamenik! De se dejstvuva kolegijalno. Da se odrùvaat tesni vrski so biv{ite stare{ini na ONA. Da iznajdeme na~in za deluvawe za da odime kon realizacija na na{ata nacionalna programa! Ne se dovolni samo pojasnuvawata vo dnevniot pe~at, nam ni treba u{te edno, me|usebno razgleduvawe preku direktni zapoznavawa so situacijata (sredbi, sobiri, predavawa, stavovi)...

Iako mnogu raboti se kaàni, ostanaa da se kaàt i analiziraat u{te nekolku, no veruvam deka sepak ne{to se postigna: vnimatelnost, bezbednost, sreduvawe na redovite, konstantnost vo dolgoro~nata nacionalna strategija...!

6.11.2001

Hasan ni nosi pojadok. Pismoto nameneto za Ali mu go dadov nemu na raka. Doverbata zapo~nuva od tebe, bidej}i ti tolku vnimatelno go pravi{ najdobroto jadewe i nie imame steknato celosna doverba vo tebe.

Amnestija: Vidi dene{en pe~at („Fakti” od datum 6.11.2001

- Afrim K. (~itaj dene{en „Fakti”)

Objasnuvawe za „Mesuesi”.

7.11.2001 – Manifestacija

Podgotovki za manifestacijata „Denovite na Naim”. Postavuvawe na skulptura (bista) vo Tetovo.

Objasnuvawe od strana na [aip E. za tehni~kite detali, dodeka jas davam ideja za manifestacijata, pokrivaweto na ostatokot od tro{ocite i tekot na manifestacijata...

8.11.2001

Amnestija (Robertson, Axoana...)

Baranata i zagarantiranata amnestija od strana na me|unarodniot faktor zapo~na da se definira, no toa vaì samo za vreme na prestojot na strancite, kako {to be{e slu~ajot so prisustvoto na Robertson i Xoana.

Amnestijata treba da se obezbedi od strana na Pretsedatelot, Ministerstvoto za pravda, Javnoto obvinitelstvo!

Kidnapiranite se dràt vo zatvor i ima izgledi tie da se likvidiraat (Numan L. ja najavuva opasnosta.… (Dene{en „Fakti”)!


Poseta

Selanite od Vejce, na ~elo so ~i~ko Lazam, doa|aat na razgovor. Posle vojnata, kon realizacija na na{ite celi...

9.11.2001

Protesti: Studentite od UT baraat legalizacija na Univerzitetot, nivnata perspektiva...!

Eden teòk son: piramida od ~erepi!

10.11.2001

Telefonski razgovor so „Dentist”: novata formula okolu ustavnite izmeni (Preambulata) e ne{to poprifatlivo od toa {to go predloì Solana...

Neka se napravat maksimalni obidi tie da se odobrat od strana na Sobranieto...

Pismo do Ali: (~itaj go celosniot dnevnik)

Konsultacii so rakovodstvoto na NDK (~itaj go celosniot dnevnik)

Sredba: pristignuva Feti M. od Pri{tina...

Adem V. od selo [ipkovica ni nosi pojadok. Ni gi raskaùva apsewata, sredbite so Be}ir (Q.), Fatmir i drugite...

11.11.2001

“Zavisnata „re{itelnost” (~itaj go celosniot dnevnik)

Situacijata se zamrznuva...”

Drama... (bele{ki)

Posle 20 godini

Se sretnuvam so rodninata Ru{an i negoviot sin, vnukot Betim....

Druèwe, so~uvstvo za rodninata, soveti!

12.11.2001

So borcite za sloboda od 114–tata Brigadata, Nazim B., komandant „Oxa” (Xezair) i drugi.

Razgovor: Kako da deluvame vo sega{nite politi~ki i fakti~ki okolnosti...! Bele{ki...


13.11.2001

Semeen razgovor

Fekri se nao|a tuka. Razgovarame za bliskoto semejno i prijatelsko minato: mnogu malku pozitivni promeni!

Rilind povtorno se ra|a

Mirniot u~enik Rilind (sin na [emsedin H.) mi gi nosi doma{nite zada~i.

Go motiviram vetuvaj}i mu deka }e mu go donesam tatko mu od stranstvo... ]e imame ubavi u~ili{ta – mu velam! Ovde }e napreduvame i bezbedno }e ìveeme!

Mu ja podaruvam knigata „Skenderbeg i Balaban”.

14.11.2001

Sostojbata se vlo{uva (~itaj bele{ki, vtora tetratka)

OBSE (~itaj bele{ki)

Opsada (bele{ki)

15.11.2001

Bidej}i nemam „alatki za pi{uvawe” go zamoluvam G’zim (sinot) da mi isprati kompjuter i drugi potrebni raboti. Toj mi vetuva deka vedna{ }e gi donese.

16.11.2001

Napnatosta se namaluva (bele{ki)...

TV A1 - ... (bele{ki)

17.11.2001

Sre}no! Uspeh!

Na slednite izbori vi poèluvam nacionalni uspesi – mu velam na Emru{ X. po povod dene{nite izbori na koi u~estvuva i NDK!

18.11.2001

Vnukot Fadil na 11.2001 mi pra}a 500 {vajcarski franci za tro{oci (bitno e da si nezavisen – veli toj).

Utre toj }e ima u{te edna te{ka operacija...


Edna o~ekuvana poseta

Pristignuva Ze}ir E. zaedno so Fadil B.! Druèwe! Spomeni! Dokolku situacijata bide vo tvoi race }e bideme posigurni – veli Ze}ir!

Imam drugi griì – mu velam. Go izbrav Ali – srednata generacija!

Ispra}awe

Biv{iot pripadnik na ONA, Rasim, go ispra}am vo svoeto rodno mesto Ki~evo.

Posle eden ~as mu se javuvam po telefon. Pristignal kaj svoeto semejstvo i sega ve~eraat.

Pozdrav i ~estitki!

19.11.2001

Mladite Albanci, koi na okupatorot i predavnicite im se trn vo oko, se dràt kako zalo`nici...

Besnik

Vnuk mi Besnik e bolen (krajnicite mu smetaat mnogu)! Toj treba da patuva za Tirana... @al mi e za nego. Go odloùvam negovoto patuvawe! Te{ki rani. Vnukot Fadil treba da odi vo bolnicata vo [afhauzen. Toj ima pretrpeno nekolku povredi po red, najte{kite mu gi nanese policijata pri opsadata na moeto rodno mesto – Ki~evo...

Porakata...!

20.11.2001

So cel razmena na informacii, na poseta pristigna pretsedatelot na op{tina [ipkovica, Zul}ufli. Toj be{e tuka za vreme na vojnata i zapoznaen e so situacijata i so tekot na nastanite...

Dojde zaedno so u{te dvajca selani od Gajre. Eden od niv, [kodran, bara (od EU) da mu se izgradi izgorenata ku}a (toj mi veli deka go poznava vnuk mi Fatmir)...

21.11.2001

So selanite

Pristignuvaat selanite od Gajre i Lisec. Tie se nezadovolni od sostojbata, osobeno so poslednite aktivnosti na rakovodstvoto na DPA! Jas gi smiruvam: Nikoj nema pravo da go prisvoi steknatiot kapital na ONA i na nejzinite privrzanici (osobeno na selanite, rabotnicite i studentite)!


Poseta: Hisni [. i Sead

Sostojbata, amnestijata, perspektivata!

22.11.2001

Emisija za deca na TV Skopje

Triumf na detskiot duh

Liridona Veliu i mnogu nejzini drugari i drugarki recitiraat pesna za nacionalnoto zname. Peat pesni i re{avaat zagatki.

Valdete, Valbona, Rinor nosat sveìna so nivnata umetnost i nivnite imiwa.

Kolku ubavo! I pokraj ograni~enata sloboda Albancite uspevaat da sozdadat niven edukativen, kulturen prostor...

23.11.2001

Razgovor (so Zaim), mislewa, (Hisni), poseta (na kancelarijata vo [ipkovica). Oddavawe po~it (se pogrebuva mladiot Abdilxemil) – Vo o~ekuvawe – Amnestija!?

Govor: (posebna kniga)

24.11.2001

Izrazuvawe so~uvstvo na semejstvoto na Xemil – biv{i borec na ONA koj be{e te{ko povreden vo bitka... Otkako be{e vo bolnica vo Skopje izgleda{e deka }e ozdravi, no potoa otkako se vrati vo [ipkovica negovata sostojba se vlo{i, be{e ispraten vo Prizren, a potoa i vo Istanbul kade po~ina.

V~era be{e pogreban vo svoeto rodno mesto.

Negoviot roditel raboti vo Hamburg, Germanija. Zboruva tivko za negoviot najmlad sin kaùvaj}i ni deka porasna daleku od nego i na kraj po~ina daleku od tatko mu i semejstvoto... Bolkite prestanaa... Toj sekoga{ }e ostane mlad – mu velam jas davaj}i mu edna slika kade toj se gleda kako ni{ani so ra~en minofrla~!

25.11.2001

Kafe od planinskite predeli na [ara za prof. Remzi Nesimi, Prof. Arbr^., koj deneska ja brani magisterskata tema, preku [eval (od Ki~evo). êstewe bez moe prisustvo, bidej}i sè u{te ne sum amnestiran...


26.11.2001

Edna pro{etka.

Jas i prijatelite Hisni ([), Seadin, Enver, pravime edna pro{etka do Brodec.

Po pat se sretnuvame so G’zim (Ostreni): Vojnata }e prodolì – mu veli Hisni. Me|utoa bez nas! G’zim veli deka povtorno }e ne baraat nas zaradi na{eto iskustvo! Te{ko deka moè da se pobara ova iskustvo – mu velam jas.

Telefonski javuvawa za ~estitawe!

27.11.2001

Urim zazdravuva

Na telefon mi se javuva Urim koj ve}e e operiran. Mi kaùva deka zazdravuva, me|utoa sè u{te se dviì vo invalidska koli~ka!

Roditelot na padnatiot borec za sloboda

Na moe barawe od Tetovo doa|a roditelot na padnatiot borec Fadil. Se sretnuvame vo [ipkovica, bidej}i jas sè u{te ne moàm da se dviàm nadvor od [ipkovica. Gi pokanuvam i Hisni i Seadin.

Topliot, iskreniot i razgovor poln so emocii i dostoinstveni presvrti od strana na neumoliviot roditel ne vrati vo slavnite denovi. Tri nedeli ostana da leì, tamu, kaj Crveniot kamen, kade makedonskite sili napadnaa nenadejno i od zad grb.

Povredite na dvete noze Fadil gi le~el sam! Ranata vo strukot bila mnogu dlaboka. Servet bil pogoden so avtomatski rafal (na Enver mu kaàl Alban od Albanija...)

Dolgo vreme ne mu kaùvav na semejstvoto – veli roditelot, no malku po malku gi podgotvuvav ~lenovite na semejstvoto hrabro da se soo~at so bolnata vest... [tom go pogrebavme sinot negovata sopruga mi re~e: Od denes pa do krajot na ̀ ivotot jas }e bidam va{a }erka... Silen temel e krvta na Fadil, Servet, Ze}irija i nivnite ubieni drugari – mu velam jas.

So~uvstvo izrazuvaat i Hisni, Sead, Enver i drugite.

Borbata prodolùva – mu velam na roditelot, ~estitaj}i mu za golemata ~est {to sinot e me|u heroite na narodot, a negovoto semejstvo me|u po~ituvanite semejstva na narodot!


28.11.2001 – [ipkovica

Denot na proglasuvaweto nezavisnost na Albanija – (bele{ki!)

29.11.2001

Telefonski razgovor so Emru{ okolu ~lenstvoto na NDK.

Telefonski razgovor: êstitki!

Im go ~estitam praznikot na vnucite, vnukite, drugarite i prijatelite!

Rabotna sredba

Nave~er vodime razgovor so Hisni, Sead i drugite...! (bele{ki)

I se javuvam na majka mi: êstit Denot na znameto – i velam

êstito sine – veli taa!

Ne griì se za brata mi, toj zaedno so vnukot se dobro (vaka i velam nekolku pati za da ja smiram)!

Taa me blagoslovuva...

Go prekinuvam telefonskiot razgovor bidej}i ne sakam da doznae za mojata emotivna sostojba koga stanuva zbor za brat mi i na{ite mladi koi skapuvaat po zatvori!

1.12.2001

Dene{en „Fakti” iznesuva informacii za brat mi Ru`di. Na naslovnata stranica ima slika i natpis so naslov „Ru`di Veliu se nao|a vo racete na ozoglasenata bitolska policija... (natpisot e od ]emal Hasani, na stranica 11).

2.12.2001

Semejstvoto na padnatiot borec za sloboda Xemil Abdilrahman ne posetuva vo stanot...

Spomeni, bolki, gordost, krvta na mladite – temelot na na{ata idnina...

4.12.2001

Zaedno so Ali, G’zim, Hisni, Gafur, Sead, Nazmi: Kako da osnovame subjekt koj }e bide naslednik na ONA. So kriteriumi: jas i Ali...

5.12.2001

Glasot {to mi nedostasuva{e

Denes imav sre}a da go slu{nam mojot najsakan vnuk Fatmir koj se nao|a vo fa{isti~kiot zatvor vo Idrizovo. „Srn~e moe” – mu velam. Ti treba da me


gu{ne{ i da ostane{ moeto „sakano srn~e”... (bele{ki)

Pra}am pismo so so~uvstvo na semejstvoto Demiri. Zaedno so Enver i prijatelite odime da izrazime so~uvstvo kaj Musa Demiri.

Ve~era za nas i Hisni i Seadin od Adem (od [ipkovica)

6.12.2001

Ispra}awe

Prijatelite Hisni i Sead gi ispra}am za Lipkovo, Slup~ane. [to mi se slu~uva. Sakam da dojdam tamu, im velam, no bez da bidam tovar nekomu vo ova te{ko vreme za egzistencija. Treba da zemam bele{ki za padnatite borci za sloboda. Ako moè{ dojdi – veli Sead. I ako ima{ mo`nost dojdi so kola, da ima{ mesto za prestoj i obleka za da ne se ~uvstvuva{ neprijatno, kako {to se ~uvstvuva{ koga lu|eto sakaat da se blisku do tebe, me|utoa nemaat (minimalni) mo`nosti da te zasolnat...

Intervencija

Razgovaram so Xevdet N.

Vodete grià za kidnapiranite! Ova e kulminacija na gnevot. Zo{to se krijat, zo{to ne né ostavat da gi vidime, da im pomogneme so obleka i hrana!

Nema nikakvi informacii – veli toj. Ova né zagriùva!

Nie pravime sé {to e mo`no bidej}i nemame kaj da odime ve}e – mu velam jas!

Sega e na red makedonskata strana... Moèbi so ovaa èna {to e izbrana }e ima nekakva mo`nost – veli toj...

Nave~er doa|aat nekoi lu|e od seloto: Hasan, Bajram, prijatel od detstvoto.

Razgovor: bogatstvata na zemjata...!

7.12.2001

Po pre~ekot i ispra}aweto na prijatelite od rodniot kraj, doa|aat Da{mir (vnukot) i [eval...

Zaedno sme: razgovarame za aktivnosti i studii so studentite...

Nave~er, Adem od seloto: razgovor...!

Se osloboduva Albin Kurti! Se podgotvuvam da odam kaj nego i da mu ja ~estitam pobedata


8.12.2001

So pretstavnicite na Me|unarodniot crven krst (bele{ki)

9.12.2001

Pristignuva Jeton K. so drugarite za da ne zapoznae so situacijata...

Na{i objasnuvawa: da deluvame na site strani, osobeno vo nasoka na po~ituvawe na instituciite, po~ituvawe na semejstvata na padnatite borci za sloboda, lekuvawe na voenite invalidi, itn.

Vo Tetovo

Sredbi so prijateli, drugari, borci za slobodata.

[ipkovica – so sonarodnicite od rodniot kraj (koi se nao|aat kaj Ali).

10.12.2001

So prijatelite od [ipkovica. Gi posetuvame i oddavame po~it na semejstvata na padnatite borci od Vejce, Brodec, Selce, Larce, itn.

Se osloboduvaat u{te 7 zatvorenici od makedonskite zatvori i direktorot na zatvorot vo Tetovo.

So pekarite na ONA. Tie se od razli~na starost. Ni mesea leb za vreme na vojnata. Topli razgovori...

Pristignuva „Be}o”. Toj se interesira za sostojbata na mojot brat. Treba da se sretnam so ministerot za pravda – veli toj!

Telefonsko javuvawe: Oloman S. so soprugata se javuvaat da ~ujat za mojata li~na i semejna sostojba. Mi padna àl koga vo prvite bra~ni denovi im se slu~i semejna nesre}a – po~ina nivniot sin koj tuku{to proodi...

11.12.2001

Sredba so prijateli, drugari, aktivisti... Na komandantot na punktot vo Pirok mu go prenesuvam pozdravot od moite sinovi, kako i 200-te {vajcarski franci od mojot vnuk Fadil i moite sinovi.

Odam do selo Kamjane, telefonski razgovaram so majka mi. Í se javuva i komandantot na edinicata, „[pend”, koja deluva vo Pirok i po{iroko i „Yaki” koj ne pre~eka so golemi po~esti (pri posetata na brat mi Ru`di, majka mi i sestrite pred da go uapsat mojot sakan brat). Ja ohrabruvam majka mi velej}i &: Nemoj da se griì{ za sinovite, nie sme zaedno...

Rabotna sredba

Kasno nave~er se sretnuvam so ministerot za pravda, Ixet Mehmeti. Go


analizirame i razgleduvame spisokot za amnestija!

Za brat mi Ru`di nema informacii. Mu ja kaùvam poslednata informacija: Eden zatvorenik go videl vo bitolskiot zatvor. U{te utre }e pratam ~ovek tamu – veli ministerot.

[to im kaà?

Im rekov deka }e go najdete vo [ipkovica!

12.12.2001

Poseti: od Viena. Od rodniot kraj. Od Univerzitetot, TV TE: Intervju (kasetata...)

13.12.2001

Poseta: Sestrite Nazmie, Sanie, vnukot Besnik so svr{enicata, rodninata Ramazan. Pristignuva Ali za da se vidat...Spomeni... (bele{ki)

14.12.2001

Zasolnuvawe

Pristignuvaat decata na Nazmi Be}iri. Gi smestivme vo mojot stan, dodeka jas i Enver se smestuvame vo objektite na [tabot... Ixet Mehmeti vo bitolskiot zatvor go pratil nadzornikot na zatvorite (od Gostivar). Toj razgovaral so direktorot na zatvorot okolu sostojbata... pra{al i za dvete lica od Zajas za da doznae ne{to za brat mi. Mu kaàle deka ne se zapoznaeni so slu~ajot na Ru`di... gi negirale informaciite i tragite {to na na{eto semejstvo im bea preneseni po telefon!

15.12.2001

Mi se javuva Oloman S. i me informira deka vospostavil telefonska vrska so ènata bez resor!

Taa go upatila kaj ~ovek koj moè da znae kade se nao|a brat mi!

Imam nade` – veli Oloman. Ako ne znae{e ni{to, }e me odbie{e!

16.12.2001

Verski ~estitki: [tom zavr{ivme so verskiot obred za Bajram im se javiv na majka mi, vnukot Osman, sestra mi, snaata, tetka Huma, sestra mi Nazmie za da gi smiram i da gi ohrabram i motiviram za semejniot i voedno tatkovinski moralen triumf!



Dnevnik

I



Intervju na Fazli Veliu dadeno za “Zeri i Kosoves” (Glasot na Kosovo) na 02.08.2001

ONA NEMA DA GO PREDADE ORU@JETO DOKOLKU NE SE REALIZIRAAT PREDVIDENITE BARAWA

Nikoj ne moè da potpi{e {teten dogovor za Albancite

ZIK: Izvori od Ohrid informiraat deka v~era vo razgovorite me|u albanskata i makedonskata strana e postignat dogovor okolu najspornite pra{awa?

F.V.: Mislam deka sè u{te ne se ispolneti site uslovi {to gi bara na{eto nere{eno albansko pra{awe i dogovorot ne e na nivo za da inicira promena na Ustavot za priznavawe na ednakvite prava na Albancite, Makedoncite i na drugite tamu. Mislam deka na ovoj na~in od strana na albanskiot i makedonskiot faktor se testira na~inot na odvlekuvawe na vnimanieto od zadolìtelniot faktor, faktorot ONA, na ~elo so nejzinoto politi~ko rakovodstvo. Ovoj dogovor moè{e da bide potpolno izvodliv dokolku se dobliè{e politi~kiot faktor na ONA i dokolku od ovoj i od me|unarodniot faktor se garantira{e edna ustavna izmena koja bi bila perspektivna za idninata na na{iot narod vo ovie krai{ta.

ZIK: Dali ova zna~i deka ovoj dogovor ne e vo soglasnost so Dogovorot od Prizren postignat me|u Arben Xaferi, Imer Imeri i politi~kiot pretstavnik na ONA, Ali Ahmeti?

F.V.: Se sproveduva samo eden del od ovoj Dogovor, no ne i seto ona {to e kaàno na istoriskiot nastan vo Prizren, kade trite faktori zaedni~ki se dogovorija za edna zaedni~ka platforma. Na ovoj na~in postepeno se negira faktorot koj ja natera albanskata, no i makedonskata strana da postignat dogovor koj }e bide odlu~uva~ki za nas. Dogovorot e samo eden del od toa za {to u{te od samiot po~etok se streme{e Prizrenskiot dogovor.


ZIK: Dali mislite deka vo narednite denovi moè da se postigne eden dogovor koj }e bide prifatliv za Albancite?

F.V.: Jas mislam deka bez politi~kiot faktor na ONA, bez negovo direktno u~estvo vo ovie pregovori, ne moè da se postigne na{ata cel. Toa pretstavuva gubewe vreme i istovremeno u{te eden revolt za borcite za sloboda, koi dadoa svoj isklu~itelen pridones i bea vnimatelni i kon drugiot narod za da ja postignat na{ata cel, odnosno da go smenat statusot na Albancite vo Makedonija. Mislam deka, dokolku ne se zeme v predvid politi~koto rakovodstvo na ONA i pridonesot na ONA i dokolku ne se smeni misleweto za ONA, odnosno dokolku prodolàt istite etiketirawa kako na po~etok, sledniot konflikt }e bide so pogolemi razmeri od sega{niot. ONA mnogu pati dokaà deka e faktor {to gradi i ne uni{tuva, taa e faktor koj gi prifa}a i drugite i ne gi negira, faktor {to smeni mnogu raboti i zatoa zasluùva da se zeme vo predvid za na{ata zemja i perspektiva.

ZIK: Dali ova zna~i deka albanskite pretstavnici vo sega{nite pregovori nemaat celosen mandat za da odlu~at vo ime na albanskiot narod tamu?


F. V.: Da, tie nemaat celosen mandat bidej}i ovie subjekti od svoeto osnovawe ne realizirale ni{to od nivnite partiski vetuvawa. Istovremeno, tie se faktori koi se adaptirale na vremenskite okolnosti i slobodno moàm da kaàm i deka se soglasile so odlukite na makedonskata vlada da se napadne naselenieto, osobeno naselenieto od Lipkovo, Slup~ane, Orizare, Otlja... Zna~i, kako takvi ovie subjekti nemaat moralno, pravno i politi~ko pravo da donesuvaat edna odluka koja }e bide dolgoro~na i koja }e gi zadovoli potrebite na na{iot narod. Zatoa ovie faktori treba da insistiraat da go vklu~at politi~kiot faktor na ONA koj }e bide toj {to }e odlu~uva za site. Neophodno e ovie dva legalni subjekti da go sledat nego.

ZIK: Dokolku se postigne nekakov dogovor, zna~i ako se potpi{e nekakov dogovor me|u makedonskata strana i ovie dva albanski subjekti, kako }e reagira ONA?

F.V.: Dokolku tuka se prezentira i politi~kiot faktor na ONA, vojskata }e reagira pozitivno...

ZIK: Izvinete, no jas velam dokolku ne se prezentira...

F.V.: Ako ne se prezentira toga{ sekoj dogovor }e bide somnitelen i mislam deka ONA }e pobara odgovornost i ot~et od nejziniot politi~ki faktor i }e pobara da ja opravda ili ne takvata odluka na albanskiot partiski faktor.

ZIK: ... dali vojnata }e prodolì?

F.V.: Dokolku ne bide vklu~en albanskiot politi~ki faktor }e ima reakcija na na~in koj nema da bide vo soglasnost so vremenskite okolnosti, odnosno so dogovorot. ONA ima pravo da bara odgovornost od faktorot koj e sozdaden i rakovoden od nejzina strana i ne od drugi faktori koi ne & pripa|aat nejze, tuku & se pripoeni za vreme na vojnata i za ONA se nepoznati.

ZIK: Zna~i, ONA nema da go predade oru`jeto?

F.V.: Mislam deka ONA nema da go predade oru`jeto pred ovie faktori bez da bide prisuten politi~kiot faktor na ONA.


ZIK: Zna~i bez da se realiziraat site barawa postaveni od strana na ONA?

F.V.: Ne, toa zavisi od odgovorot na borcite na teren i od zaklu~okot na politi~kite pretstavnici na ONA:

ZIK: Vo poslednite nekolku dena, pokraj Makedoncite, i nekolku me|unarodni pretstavnici ja obvinija ONA za namerno nepo~ituvawe na primirjeto. Dali e ova vistina?

F.V.: Ne e vistina. ONA go po~ituva primirjeto. ONA e mnogu disciplinirana. Makedonskata strana e taa {to povremeno provocira. ONA duri i ako vozvra}a so istreli vo vozduh se obvinuva za nepo~ituvawe na primirjeto. Od makedonska strana nema nitu eden zaginat za vreme na primirjeto, dodeka makedonskite sili postojano ubivaat civili Albanci i vr{at stra{en pritisok nad albanskoto naselenie so cel da go ispla{at.

ZIK: Pred nekolku dena, odreden broj Albanci se vratija vo Ara~inovo. Ovoj ~ekor be{e kritikuvan od makedonska strana velej}i deka taka se sozdavaat uslovi ONA povtorno da se vrati tamu. Koj e va{iot komentar?

F.V.: Makedoncite }e gi upotrebat site sredstva za da sozdadat somne`. Albancite tamu se vra}aat edinstveno za da ìveat i ne za da vratat nekoja sila koja }e gi {titi, bidej}i Albancite sami se za{tituvaat. Albancite nitu vo Ara~inovo, nitu vo drugite mesta ne im veruvaat na Makedoncite, pa zatoa sigurno e deka }e pobaraat nekoj koj }e gi {titi, bilo da se raboti za me|unarodni sili ili za nivni vnatre{ni sili.

Jas li~no ne sum bil tamu, no od informaciite koi gi poseduvam znam deka tamu postoi dlaboka nedoverba i mislam deka tie }e go pobaraat albanskiot faktor kako za{tita, a ne kako faktor na destabilizacija na dràvata.

ZIK: Vo me|uvreme, dodeka vo Ohrid se odviva{e politi~kiot proces, nadle`nite od makedonskata vlada izdadoa naredba za apsewe na nekolku voda~i na Osloboditelnata nacionalna armija. Dali so ovoj akt se pravi obid za minirawe na pregovara~kiot proces?


F.V.: Tokmu toa e celta. Ako se prodolì na vakov na~in mislam deka }e se sozdade eden drug revolt kaj albanskiot narod vo Makedonija i kaj albanskiot narod vo celost.

ZIK: [to mislite za ìvotot na vojnicite i na albanskoto naselenie vo Lipkovskiot kraj...

F.V.: Vo mestata kade {to prestojuvav, me|u vojnicite, borcite za sloboda i naselenieto na Lipkovo, Slup~ane, Orizare, Otlja, Matej~e i po{iroko, moàm da kaàm deka ova e prv pat vo istorijata na narodot da se slu~i kolektivna odbrana, vojnici i naselenie, eden soìvot, eden golem moralen potencijal koj garantira deka Albancite ne moè da gi uni{ti niedna sila. Od ova zaklu~iv deka neophodno be{e nivno zaedni~ko ìveewe, zaedni~ka odbrana, nivnoto sodejstvuvawe. Edno takvo semejstvo so voeni, politi~ki, socijalni i drugi strukturi na samoza{tita donese do niven moralen i fizi~ki triumf. Ovoj soìvot pretstavuva{e garancija deka ovoj narod tuka }e bide obedinet i }e bide primer za celiot narod kako da se triumfira protiv makedonskite, srpskite, ukrainskite, ruskite i drugite varvari koi deluvaa tamu...

Poseben vpe~atok mi ostavi triumfot na najmladite generacii, decata i mladite, zaedno so vojnicite. Tamu se planira da se izgradi i zaedni~kiot spomenik na site borci od site narodni krai{ta bidej}i tamu e simbolot na nacionalnoto obedinuvawe vo najte{kite momenti vo istorijata na na{iot narod.


29.08.2001 - Tetovo

I.

Rabotna sredba

Od strana na ~lenovite na NDP, Kastriot H., Fadil B. i Xevat A., mi be{e ovozmoèno patuvawe i sredba vo Tetovo.

Jas im se zablagodaruvam za pridonesot {to go dadoa pri sudskiot proces protiv mene vo Kostanca, koga vlijaeja kaj Xevdet N. da go smeni misleweto okolu ekstradicijata! (trojcata kaùvaat za slu~ajot i nivnite zaedni~ki napori)

Go iznesuvame svoeto mislewe okolu mo`nosta za sozdavawe okolnosti za osnovawe na subjekt naslednik na ONA. Zagrièni sme za sega{nata i idnata sostojba na borcite za sloboda. Dokolku prestane da postoi ovoj subjekt }e ne dovede vo te{ki i nesakani situacii! Razoruùvaweto, isto taka, }e ovozmoì vra}awe na sostojbata od pred vojnata!

Nie nema da dozvolime dostoinstvoto na ONA i na nejzinite privrzanici da se stopi ili de se prisvoi od drugi subjekti.

Zagriùva i sostojbata na kidnapiranite!

Pristignuva ambasadorkata na Velika Britanija. Razgovara so Kastriot, Fadil i so mene...

Jas velam deka Durham, na po~etokot na vekot, i Malkom, na krajot na vekot, napravile dela so kapitalna vrednost za Albancite.

Makedonskata vlada koristi dvoli~nost vo politikata: so Evropa za da pridobie ekonomski kapital, dodeka so Istokot, odnosno so Rusija- pa taa e istoriski sojuznik. (ja spomnuvam 1945 godina, vremeto na raspadot na biv{a Jugoslavija, kako i vremeto niz koe sega minuvame, otkako od makedonska strana bevme nekolkupati predadeni)

Nie samo barame nepristrasnost od strana na NATO i Evropskata unija!

Dokolku se slu~i da ne se po~ituva Dogovorot, toga{ tovarot i odgovornosta }e padne vrz NATO i EU!

Vo prodolènie na razgovorot so pretsedatelstvoto na NDP, go iskaàv moeto prethodno mislewe: Na{ite obidi da prodolàt... Dosega{nata vojna be{e delumna. Obidot prodolùva...


Vpe~atok: mojata generacija ne ja postigna programskata cel... be{e zadovolna samo so nekolku uspesi od minatoto (1968). Slednata generacija (1981) ja ima{e istoriskata {ansa, no ne uspea da gi konsolidira svoite redovi i ne deluva{e kolegijalno...

Tovarot ostanuva na najmladata generacija. Neophodnosta za sozdavawe na okolnosti za prodolùvawe na obidite pa|a vrz site nas!

Ve~erta razgovaram so Ali: „[to da pravime so mladite kidnapirani”?! Se prepora~uva iznao|awe na institucionalno re{enie. Nie gi oslobodivme makedonskite voeni zatvorenici.... Taka treba da napravat i Makedoncite!

Nikoj ne priznava koj gi kidnapira ovie mladi (me|u koi se nao|a i mojot brat Ru`di)?!


31.08.2001

I.

Sredbi na ulica

So doktorot od Tetovo i negoviot pridru`nik, zaedno so mene i Nevzat B., na patot kon ve`balnata razgovarame za situacijata, uslovite i iznao|aweto re{enie. Se ~eka odluka na Sobranieto za da znaeme kako da deluvame nie Albancite...

Nevzat, preku eden negov {kolski drugar od Gostivar, mi go napolni mobilniot telefon. Ne prifa}a kompenzacija od mene! „Edno kafe vo Gostivar” – veli toj. „Ne vo Gostivar, tuku vo Ki~evo” – mu velam jas.

Fadil B. trgnuva za vo Sobranie (Skopje). Ne moè da vleze vnatre bidej}i ima protesti. Go upatuvam da se sretne so X. N. za da doznae ne{to pove}e za sostojbata na Ru`di!

II.

Slikawe so u~enicite

Tie izleguvaat na patot [ipkovica – Brodec, ne pridruùvaat i ne pozdravuvaat. Im gi davame kapite so amblemot na ONA. Gi nosat dodeka ne se vratime. Site po red gi stavaat na glava bidej}i imame samo dve. Se slikame i se razdeluvame so dobri èlbi za {to poskore{no sretnuvawe. Pesnata za ONA, recitirana od edna u~eni~ka, ne prisetuva na heroizmot na legendarnite Ja{arovi.

Imam glavobolki! Ap~iwa: analgin, aspirin... ne pomaga.

Nevzat nosi sokovi (kako zamena za vitamini).


Za RTK - Pri{tina

III.

Sega ve}e jas pi{uvam i govoram od na{ite tatkovinski krai{ta.

Po~ituvani slu{ateli i gleda~i

Nao|aj}i se me|u posvetenite aktivisti, hrabrite borci na ONA, legendarnite komandanti, mudrite politi~ki voda~i, po~ituvanite semejstva na padnatite borci za sloboda na narodot, neumolivite voeni invalidi, svedocite na varvarskite masakri izvr{eni vo Quboten i na drugi mesta od strana na xelatite na makedonskite paravoeni grupacii, Vi govoram vo nivno ime:

Se nao|ame vo sostojba ni na vojna ni na mir y

Edinstveni za vreme na neednakvata vojna y

Edinstveni za vreme na primirjeto y

Edinstveni pri potpi{uvaweto na Mirovniot dogovor. y

Im izrazuvame blagodarnost i dlaboki ~uvstva na site pripadnici na ONA, koi imaa hrabrost da ja vozdràt seta svoja umstvena i fizi~ka sila na vrvot na triumfot protiv neprijatelite, platenicite i predavnicite, na tie koi pravilno ja razbraa Platformata na rakovodstvoto na ONA, stavovite na vremeto vo koe ìveat, na NATO, Evropskata unija i SAD, so cel da spre~at edna vojna koja lesno moè{e da eskalira vo me|uetni~ka, gra|anska vojna...

Se pla{evme da ne izbuvne nekontroliran revolt i razo~aruvawe na naselenieto od Kumanovskiot kraj kade be{e isturen celiot makedonski voen i policiski arsenal i gnev, so site voeni sredstva, so cel da gi pot~ini i da gi uni{ti gra|anite i borcite za sloboda. No, vozdrànosta na narodot od ovoj kraj, zadrùvaj}i gi vo du{a site bolki, go otvori patot na podgotvenosta da se bide pameten, dostoinstven i dalekovid, so cel idnite generacii da ìveat i ~ekorat triumfalno...

Denes, so otvoreni rani, so sè u{te nepresu{eni solzi od ovie stra{ni tragedii, so neprestajna bolkata za kidnapiranite mladi Albanci, nie i celiot na{ narod, se stremime da vodime eden miren, ednakov,


napreden i demokratski ìvot, vo edna mlada dràva so nov rakovoden sostav, vooruèn so znaewe, kultura i ~ove~ki humanizam.

Nie go sproveduvame Dogovorot, davaj}i primer na materijalno, no ne i duhovno i herojsko razoruùvawe, za da dokaème deka zemavme oru`je za da gi dobieme na{ite negirani prava...

So ovoj visok akt, ~ekaj}i primena na Dogovorot i od makedonska strana, negovo odobruvawe od Sobranieto, Evropa i NATO, SAD i svetot, nie im ja dadovme na{ata doverba o~ekuvaj}i nepristrasnost i garancija pri procesot na razoruùvawe, kako i neophodnata poddr{ka i mo`nost da se napravat dlaboki presvrti kon na{ata idnina i neophodna za{tita i samoza{tita.

Barame materijalnata, ekonomskata i voenata pomo{ da bide proporcionalna i za makedonskata i za albanskata strana, a ne da bide pristrasna kako {to be{e dosega.

Barame da se sprovedat site to~ki od Dogovorot.

Odgovornosta za neispolnuvawe na uslovite i kriteriumite od Dogovorot (koj e minimalen za na{iot narod) }e padne vrz makedonskata strana.

Nie ne navestuvame novi opasnosti, bidej}i nemame takva cel, no dokolku tie se podgotvat i se realiziraat od makedonska strana, }e bidat spre~eni od na{ata moralna, ~ove~ka i narodna sila. Pre~ka za site lo{i raboti koi moàt da mu se slu~at na na{iot narod }e bide ~lenstvoto na ONA i nejzinite privrzanici...!


3.09.2001 [ipkovica

I.

Nie sme tuka

Edna bele{ka za Tirana

Mu se javuvam na [. S. (vo Tirana). Go zapoznavam so sega{nite procesi na sproveduvawe na „Dogovorot”: Deluvame vaka bidej}i tolku ni se mo`nostite, tolku ni dozvoluvaat okolnostite, nadvore{niot faktor. Nie dokaàvme edinstvo vo vojnata i vo procesot na dogovarawe, po~ituvaj}i gi pravilata i normite (vo vojna i mir)... Vo ovoj period (na razoruùvawe) nie dokaàvme deka sme dostoinstveni vo sproveduvaweto na procesot, ne povlekuvaj}i se od na{ite to~ki... od klu~nite mesta ne se povlekuvame dokolku nema konkretni rezultati, dokolku nema postepeno povlekuvawe na makedonskite sili... dokolku ne se realiziraat na{ite celi... Vpe~atokot na strancite vo ramkite na NATO e pozitiven.

II.Go posetuvame ranetiot Z. Be}iri. Zakrepnuva. Razgovarame za

sostojbata i na{ite zaedni~ki napori. Ti si dolgove~en – mu velam. Treba u{te mnogu da se napravi za da se postigne na{ata nacionalna cel. Se slikame, mu go davam paltoto so amblemot na ONA i kapata so istiot amblem! („Koga }e vlezam vo va{ite redovi toga{ }e se oble~am kako {to treba” – veli toj. „Ti ve}e si vo na{ite redovi”! – mu velam jas). So „Ilir” gi razgleduvame objektite kade {to moème da se smestime!

III.Sobranieto nekolkupati ja prekinuva rabotata. Nekojsi Andov

samiot vleguva vo stapica so tvrdoglavosta i nejasnosta! Nitu so NATO nitu so EU. Baraat ekonomska poddr{ka od niv, a se konsultiraat so Istokot (Ukraina, Rusija, itn.). Na edna sednica na Sobranieto spomnati sme Ali i jas kako „vinovnici” za vojnata koi treba da se gonat i osudat!


IV.Musa Demiri (Haxibaba) e umoren, zagrièn i bolen. Edna injekcija

ili edna infuzija (ve{ta~ka hrana)! Izberi, mu veli lekarot na na{ata vojska, Hasan, dojden od Kosovo. „Vtoroto” – veli legnatiot.

Analizirame zo{to legna nezapirliviot! Lekarot ja precizira pri~inata: razo~aruvawe i zamor...

„Zo{to”? – go pra{uvam Musa.

Najmnogu poradi predavaweto na oru`jeto. Vloìvme tolku mnogu trud, dodeka go realiziravme, pri noseweto na tovarot stradaa lu|e i ìvotni (kowi), osobeno vo zima i na prolet (na [ar planina)!

V.Mirto bara sredba so G’zim Ostreni za da zakaè edna sredba so

novinarite od Germanija. Im ovozmoùvam.

Isto taka, bara da im pomogneme na vojnicite na ONA, koi se od podale~nite mesta, so cel da imaat egzistencija za niv i nivnite semejstva. „]e go razgledame ova pra{awe i }e ti odgovoram (pozitivno)” – mu velam.

VI.

Griàta na selanite

Hasan, vo kujnata kade nie jademe zaedno so vojnicite, stoi do nas. Toj ni nudi toa {to ima tuka i doma. ̂ esto razgovarame za postojanata borba za opstanok vo ovie krai{ta.

Pokraj nego stoi drugiot gotva~ koj ni ja dade prvata ve~era. Kasno nave~er (koga pristignavme tuka), na mene i na Nevzat, ni ovozmoìja da gi ispereme ali{tata.

Vredni race za bel obraz!


5.09.2001

I.

Krvta vo planinskite predeli na Tetovo, teloto vo Prizren

Povtorniot pogreb na Ahmet Krasni}i

Mladiot Ahmet Krasni}i, nesre}no ubien vo planinite na Tetovo (Brodec), be{e pogreban na grobi{tata vo [ipkovica. Semejstvoto ima{e èlba toj da bide pogreben vo svoeto rodno mesto – Prizren.

Se sobravme: soborci, aktivisti, posebni edinici, selani, medicinska ekipa (rakovodena od Dr. Hasan), i dr.

Edna zgolemena fotografija uramena so amblemot na ONA e dokaz za negovata mladost. ^lenovite na semejstvoto ni kaàa deka sè u{te ne bil veren. Odlu~il da u~estvuva vo vojna. Denot koga ja oblekuva uniformata nesre}no zaginuva pri podgotvuvawe na oru`jeto...

Govor drì komandant êla, prodolùva Adem K. i zavr{uvam jas:

Na{iot besmrten Ahmet

Ti ostvari son eden –vo redovite na ONA da bide{ vreden!

Duri i eden ~as da si i sluèl na Tatkovinata, na amblemot na ONA, ti mlad sine si sluèl doìvotno. So svoi noze dojde da bide{ borec za sloboda, se vra}a{ na ramenata na tvoite prijateli za da bide{ pokraj semejstvoto i tvoite prijateli od mladosta.

Tvojata ~ista krv go oblea {titot na Skenderbeg, zemjata na na{ite predci... Ti }e ostane{ vo na{ite spomeni kako mlad, sakan, posveten! Tvojata krv se izlea za slobodata na narodot vo Tetovo i celiot na{ narod. Tvoeto telo }e po~iva vo kosovskata zemja koja e na{iot {tit. Slava mu!


II

Druèwe i zagriènost

Se druàm i evociram spomeni so biv{iot moj u~enik Rufat H. i so mojot soselanec Bajram B. „Kolku èlbi se kr{at vo ovie krai{ta”.

„Site sakame da te vidime” – veli Rufat.

Isto i jas, kopneam kolku ovie planini da bidam me|u vas, tamu kade {to sme gi napravile prvite ~ekori vo detstvoto, mladosta, obrazovanieto, edukacijata (so pot i ispukani race).

„Zagriènosta za va{iot brat né preokupira site nas. Nema nikakva informacija za negovata sostojba” – rekoa dvajcata.

Po dolgi razgovori za situacijata, lu|eto, rodnoto mesto, osven bratskite poraki da bideme mnogu vnimatelni, kaùvam zborovi so nade` za na{ata idnina vo na{ite bogati i ubavi krai{ta so strate{ka mestopolo`ba...

III.Od Me|unarodniot crven krst nemam nikakva informacija. Vrtam

na telefonskiot broj i pra{uvam.

„Glavniot bil tamu, vo Bitola” – veli Irfan S.

„Tie od zatvorot, iako razgovarale dolgo vreme, ne mu kaàle nikakov detaq za toa kade se nao|a Ru`di... No, sega ve}e se znae deka so nego i so drugite kidnapirani direktno se zanimava Bo{kovski” – dodade toj.

„Crveniot krst bara od ONA da se izjasni za nekolkute is~eznati Makedonci” – veli toj.

„Porakata e prosledena” – velam jas. „Kaète i pi{ete deka nie nemame nieden zarobenik. Is~eznatite treba da gi baraat me|u makedonskite paravoeni bandi” – velam jas.


05.09.2001

I.

Sledewe na rabotata na Sobranieto

(preku televiziski prenos)

Nekolku dena po red, so prekini i tenzii, so rabota prodolùva Sobranieto vo Skopje.

Dolgi govori. Nivnite vovedi i zaklu~oci polni so protivre~nosti i bez orientacija. Se odi kon vlo{uvawe na situacijata. Prvite zborovi na makedonskite govornici se „albanskiot terorizam” – nevidena omraza.

ONA se obvinuva za destabilizacija i uni{tuvawe. Albancite se nesoodvetni. Oru`jeto na ONA e glavna tema. Razoruùvaweto kako proces – bavno i delumno. Vooruùvaweto na makedonskata strana (od Ukraina, Srbija) – opravdano!

Dva sprotivstaveni tabora. Edinstveno Trajkovski ja spomena 1991 godina i pri~inata za konfliktot, bidej}i na Albancite im bea odzemeni pravata koi gi imaa, a koi treba{e da gi imaat i denes...

Albanskite pratenici rekoa deka barawata za ustavni promeni se minimalni! Tie, Makedoncite, rekoa deka so ovie promeni se gubi dràvata i narodot – kako poim! Od edna strana se falat NATO i Evropskata unija, dodeka od druga strana se deluva spored ruski upatstva!

Pa taka, ako ne se izglasaat ustavnite promeni, Makedonija odi kon protektorat...

( sednicata ja sledime od ku}ata na Bajram: jas, Ali, Fatmir, Be}ir, Enver, Musa D., studentot, Nevzat, itn.)


06.09.2001

I.

“Predavawata” vo Sobranie prodolùvaat

Albanskata strana ja opravduva inicijativata za ustavni promeni dodeka makedonskata strana nema jasna vizija. Eden od konfuznata makedonska strana veli deka Albancite se popametni i znaat da iznajdat re{enie. Toj bara i od makedonskata strana da izleze eden dalekoviden ~ovek za da pomogne vo ovaa nejasna situacija...

Na kraj se glasa{e za ustavnite promeni – 91 pratenik glasaa „za” promenite. Odlukata vedna{ stapuva na sila. Se bara predavawe na 2/3 od oru`jeto (vo rok od 10 dena).

„Za” glasaa site albanski pratenici.

Eden sonarodnik od s. Ve{ala, koj raboti vo Biene, [vajcarija, bara instrukcii za na~inot na deluvawe na Zapad...!

Borcite za sloboda (od Ki~evo, Gostivar i drugi mesta) se zaedno so nas.

Od Prizren pristignuvaat Fekri i Rexep (Demiri): preku no} ja preminale „albansko – albanskata” granica.

Eden e nesre}no ranet (vo noga).

„Se slu~i” – veli.

Sepak, ranata vo noga e znak deka treba da se bide pretpazliv da ne se slu~i poteòk incident (so svoja raka)!


6.09.2001 – [ipkovica

I.

Napnata sredba

Dvajcata pratenici na me|unarodnata zaednica, Leotar i Perdju, vo Moskva se sretnaa so Ivanov. Ovoj posledniot naglasuva deka vojnata vo „Makedonija” zapo~nala i e podràna od Kosovo...! Tuka jasno se gleda ruskoto vlijanie vrz Makedonija!

Telefonski razgovor so X. N. vo Skopje:

„Dali imate nekoja nova informacija za kidnapiranite mladi lica”?

„Ne” – veli toj.

„Dali }e ima nekakva promena otkako }e se usvoi Dogovorot”?

„Da” – veli. Po~nale podlaboko da razmisluvaat, kako ministerot za vnatre{ni raboti, taka i ministerot za odbrana...!

IIFadil (Bajrami) od Skopje me izvestuva deka e kidnapiran bratot

na eden od ubienite vo Quboten, Sadri Halimi (NDK). Ni{to ne se znae za kidnapiranite. Nikoj ne odgovara za niv i za drugite albanski gra|ani!

IIIRazgovor so Nevzat: Kako }e se za{titat ~lenovite na ONA pri

nivnoto vra}awe vo semejnata i op{testvenata sredina...?

„]e na spasi na{ata kolektivna za{tita” – mu velam

Na{ite institucii ne se formiraa. Nekoi }e se vrabotat vo policija (vo me{an sostav vo zavisnost od naselenieto)! Ne ja postignavme na{ata cel. Sepak, nie sme prinudeni da se soglasime so tolku. Idnite generacii }e bidat vo edna podobra situacija (u~ej}i i od vremeto niz koe pominuvame sega) i }e moàt da ja postignat nacionalnata cel!


IVNave~er, mi se dobliùva Valon (Seferi) i mi veli: „Vreme e da se

razdelime. Imam u~ili{ni obvrski, podgotovki za novata u~ebna godina 2001/2002”.

„Mnogu dobro. Ti treba da u~i{”...

Se pozdravuva so site... Iako mnogu mlad, go dade svojot pridones pridruùvaj}i gi borcite za sloboda, pre~ekuvaj}i gi i ispra}aj}i gi drugarite i prijatelite, dale~ni i bliski. Sekoe utro, koga vleguva{e vo sobata i vo celiot objekt koj go odrùva{e, so sebe nose{e svetlina! Go pozdravuvam i mu posakuvam uspeh! Mu vetiv deka kade i da se nao|am, na denot koga }e se èni }e dojdam (ako sum vo rodnoto mesto }e mu donesam podarok soodveten na tradicijata, ako se nao|am vo stranstvo preku drugi srde~no }e mu ~estitam)

VSo Ali se konsultiram okolu vra}aweto na Nevzat vo Gostivar i

Fekri vo Zajas.

VITrojca mladi momci baraat dozvola da odat vo Tetovo.

„Vnimatelno” – im velam! „Ne se razdeluvajte, odete zaedno za da ne ve kidnapiraat”...

Drago mi e {to se vra}aat vo civilniot ìvot barem za eden den i dve no}i.


7.09.2001

IAktivnostite prodolùvaat

Telefonski razgovori

Go zapoznavam [. S. so situacijata i mu pora~uvam da napi{e tekst vo eden doma{en vesnik.

Mu se javuvam na Vaxid S. i mu pora~uvam da prati pari za semejstvata na padnatite borci, voenite invalidi, borcite od tatkovinskite krai{ta so cel da gi zavr{am ovie obvrski i da go napravime potrebniot ~ekor kon doma{nata sistematizacija!

Go zapoznavam [efit X. za ovaa inicijativa (isto taka razgovarana i so rakovodstvoto) i mu pora~uvam deka treba celosno da se sprovede.

IIVo okolinata na Veles bea zapaleni 8 albanski ku}i, ìto i

dobitok...

III Vo okolinata na Radu{a komandant „Mesuesi” i borcite za sloboda

go predadoa oru`jeto, me|u koe i eden tenk (podarok od Bugarija za Makedonija) i eden hermelin. „Mesuesi” kaà deka ~lenovite na ONA }e se vrabotat vo sostavot na policijata i vojskata. Vloèn e neviden trud, postojan anga`man, neprekinati napori, obidi da se spre~at i da se izbri{at, istrebat ili uni{tat.

Na edna od na{ite sestri i be{e ̀ al za oru`jeto kolku i za ubieniot. Eden vrisok na borec koga sakaat da mu go odzemaat tatkovoto oru`je.

Bolkata za lu|eto i ìvotnite koi vo zima i vo prolet gi nosea pu{kite na slobodata, e dokaz (za zborovite koi ne se odvojuvaat od deloto) za edinstvoto na teloto i du{ata.

]e se soglasevme so ovoj proces dokolku se razoruàt neprijatelite i predavnicite, dokolku golemite supersili ne se natprevaruvaa vo vooruùvaweto, atomskite i raketnite sistemi, itn.!


07.09.2001

I

Duhovno ubistvo

Nikoj nema da dozvoli duhovno da se razoruì vo vreme koga individualnoto, kolektivnoto i dràvnoto nasilstvo go postignuva zenitot vrz edno lice, kolegium i neza{titen narod kako {to sme nie. Sepak, nie, vo edni sloèni okolnosti, prifativme klasi~no, no ne i duhovno razoruùvawe...

Na po~etok né obvinija. Né napadnaa od site strani. Nemavme nitu edno izlezno re{enie i nikakva poddr{ka. Pravej}i go nevozmo`noto, heroizmot go pobi mitot na nevozmo`nosta i za privilegiranite i pomognatite od Istokot. Na tatkovinata й se otvorija novi rani, od vnatre i od nadvor. I se napravi ekonomsko uslovuvawe (egzistencijalno). Be{e obvineta za navleguvawe vo sosedna dràva! Albancite se etiketiraa so u{te eden navredliv epitet – „teroristi”. Na{iot ugled bara{e da se razoruìme...

Ve~erta, pretsedatelot na Parlamentot gi obvini Albanija i Kosovo za snabduvawe so oru`je, planovi i napadi vrz „Makedonija”.

Istite zborovi pred nekoe vreme gi kaà i Ivanov (prethodno i Putin). Tie ne kaàa nitu zbor kolku Makedonija be{e pomognata od Ukraina, Rusija, Srbija, Bugarija (pri predavaweto na oru`jeto vo Radu{a, tenkovite i te{koto oru`je zapleneto od ONA bea od Bugarija)!


08.09.2001 - [ipkovica

I

Vodata od [ara – nepresu{en izvor

Vreden dar od prirodata za selanite od [ar Planina e bistrata, ~ista i lesna voda za piewe. Dolinite imaa eden protok, rit~iwata dva, padinite tri... Vojnicite pijat i se osveùvaat bez da se somnevaat za eventualno {tetno dejstvo. Vodata si te~e i si te~e. I ìvotnite gi navednuvaat glavite, pijat i odat napred so novi sili... Vodovodite izgradeni od selanite nosat voda do dvorovite, ku}ite i naselbite. Ovaa voda i nejzinata vrednost e nesporedliva...

II

Na ~ist vozduh

Rano nautro, kako i sekoj den, patuvam kon [ar Planina... o~ite gledaat zelenilo, ku}i, sela, dobitok, ov~ari... Kade e sega peroto na Naim... Na{iot golem poet se inspiriral i od ovie predeli...

III

Problemite na generalot

Na patot [ipkovica – Brodec go sretnuvam G’zim O. i negoviot pridru`nik. Se pozdravuvame. Se àli od bolki (vo bubrezite) i od anga`manot vo procesot na razoruùvawe. „Ako ima{ potreba, za bubrezite moàm da ti obezbedam lekovi od [vajcarija (istite {to ti gi prativ vo 2000 godina)” – mu velam. [to se odnesuva do razoruùvaweto ne moàm da ti pomognam bidej}i ovaa dejnost ne ja znam i ne sakam da ja znam! (ova go kaùvam vo na{iot {tab: „se smeat” i „pla~at”)! Koga ku}ata se ru{i sozdava pove}e problemi i rabota otkolku koga se gradi...


IV

ONA – NATO – eden do drug

[etaj}i se so Enver naiduvame na kolona motorni vozila na NATO natovareni so specijalno oru`je. Sega, koga nie se razoruùvame, barame za{tita od niv bidej}i makedonskata strana navestuva vra}awe na policiskite i voenite sili na poziciite na ONA.

Koga otsustvuva nacionalnata za{tita, sekade, zna~i i tuka, se bara me|unarodna za{tita.

V

Nudime fakti za Me|unarodniot crven krst

[tom se insistira da imame stav za slu~aite so kidnapiranite od dvete strani nie objavuvame soop{tenie i ovozmoùvame nova sredba (za podetalni informacii). Makedonskata strana postojano vr{i pritisok nad ovie institucii. Na{ata strana ne se slu{a.

VI

Parada za fatalniot “triumf”

Nezadovolni od odlukata na makedonskiot parlament za Dogovorot, mnogu makedonski gra|ani paradiraat pred zgradata na Sobranieto, na karnevalski na~in, so stapovi, improvizirani raboti, grdi znaci i gestikulacii kako znak na revolt protiv fatalniot „triumf”. Ova e dokaz za raspadot na edna dràva vnatre{no i nadvore{no...

VII

Improviziran praznik

So cel da napravi duhovni presvrti, dràvnoto rakovodstvo i drugite institucii go slavat „Denot na republikata”, pokanuvaj}i „politi~ki “ i verski li~nosti (popovi i oxi)... Sredstvata za informirawe informiraat za edna somnitelna „pobeda”!


09.09.2001

I

Vozdràna gordost

ONA ima svoj ugled vo planinskite predeli koja ja po~ituvaat i mirovnicite (pravej}i nautro telesni ve`bi na poljanata vo Brodec).

Vojnicite na NATO paradiraat i nabquduvaat (...)! Jas, Ali, Musa (Haxibaba), se pozdravuvame i im stavame do znaewe deka vo ovie predeli nema da imaat problemi. Iako nie i na{iot narod, treba{e da imame postojano sopstvena za{tita, sepak i so ovie disciplinirani mirovnici moème da bideme pobezbedni dodeka ne uspeeme da formirame svoja aktivna vnatre{na sila...

Edna pro{etka na glavnata selska ulica, se sretnuvame so me{tanite, generaciskite prijateli, medicinskata ekipa...

II

Povtorno razgleduvawe na moeto barawe

U{te edna{ treba da se razgleda mo`nosta za realizirawe na minimalnite barawa za decata na padnatite borci, voenite invalidi, borcite bez prihodi i bez rabota...! Administriraweto neutralizirano...

III

@elba i mo`nost

Kako da go reguliram odeweto vo moeto rodno mesto?

Ilegalno sega ili otvoreno pokasno (ako se sozdadat uslovi)!


9.09.2001 – [ipkovica

I

Sorabotkata prodolùva

Realizirawe na procesot...

Vo u~ili{teto vo selo [ipkovica se odrùva slu`ben sostanok me|u politi~kite pretstavnici na ONA i mirovnicite na NATO. Ali, kako i sekoga{ skromen i gostoprimliv, gi pre~ekuva na skalite zaedno so G’zim (Ostreni), prigodno oble~en so ~inot na gradi, i so prijatelite êla, Fatmir i dr.

Teòk, no neophoden proces koj treba da se zavr{i spored dogovorot i predvidenoto (deneska zapo~nuva vtorata faza na razoruùvaweto). Situacijata e te{ka: sè u{te ne sme amnestirani, ne sme bezbedni, nemame perspektiva nitu kako subjekt i nitu individualno... „jas ìv ne se predavam„ – im rekol Musa D. (Haxibaba) na Francuzite, „bidej}i kako {to moète da vidite (im gi pokaàl ranite) jas ne moàm da trpam postojani maltretirawa”. „Mnogu e teòk ovoj proces” – veli eden aktivist od Italija, „sepak treba da se zavr{i, iako bez na{ite sili }e bide te{ko da se za{titite”.

Pretstavnikot me pozdravuva i mi veli: „Te poznavam, no sakam da mi go kaè{ prezimeto”!

„Veliu” – mu velam.

„Doa|a{ od [vajcarija”? – me pra{uva

„Da” – dodavam jas.

„êstitki” – veli toj (razgovorot se odviva{e na germanski jazik).

Na mestoto kade {to deluva{e rakovodstvoto na 112-tata brigadata se nao|a{e edna novinarka, koja so dozvola od ONA be{e dojdena da napravi snimki, da zeme bele{ki, zaklu~oci i fakti... Pi{uva za slu~aite vo Slup~ane, Quboten... (i go davam v~era{niot broj na „Fakti”, kade pi{uva: „ne se se}avam kako izgleda tatko mi”).


II

Duhovna ramnoteà

Vo Brodec se vr{i predavaweto na oru`jeto. I dodeka pred nas se odviva ovoj proces, jas so prijatelite se pozdravuvame so borcite za sloboda. Razgovorot se prodlabo~uva. Od mene se bara da objasnam kako }e se prodolì na ovie prostori i sekade kade {to ìveat Albancite, po povlekuvaweto na NATO silite, kako }e deluvaat pripadnicite na ONA i kako i kade }e se napravi organiziraweto na subjektot - naslednik na ONA?!

So cel da gi smiram, da im ja ublaàm sfatlivata lutina proizlezena od razoruùvaweto, kaùvam deka NATO nema da bide pristrasna i }e ja odigra svojata uloga vo za{titata na naselenieto sé dodeka nie nemame na{i pretstavnici vo policijata, vojskata i vo soodvetnite institucii. Pripadnicite na ONA }e imaat zasluèn tretman, }e se vrabotat, }e bidat prijaveni i }e se pra}aat da u~at po evropskite zemji... Pokasno i nie }e imame na{ subjekt...

Na{iot narod ima umna i vitalna mladina. Ovaa mladina }e se podgotvuva za site predizvici... Nie kako narod }e imame na{a nacionalna strategija... Ve`bite, gotovnosta, patriotizmot poddràni od doma{niot faktor – narodot, }e go vratat dostoinstvoto i vnatre{nata sila...

III

“Optimisti~ki” razgovori

Ve~erta - sredba vo na{iot {tab, so cel da gi izbistrime glavite od dene{nite slu~uvawa. Normalno, se odvivaat optimisti~ki, no i kontradiktorni razgovori:

Jas: „Dali e ostanato nekakvo oru`je za samoodbrana”?

Haxibaba: „Staroto go predadovme”.

Jas: „Dali ima soglasnost za u~estvo na makedonski pretstavnici, bidej}i denes pri razoruùvaweto vidov eden od makedonskite pratenici”?

Ali: „Celta na Dogovorot e toa. Opredeleni sme za zaedni~ka dràva”.

Jas: „Nie ne moème da odime me|u Makedoncite”.


Ali: „Tie {to imaat hrabrost }e odat”.

Jas: „Koj”?

Ali: „Jas...”

Jas: „Tebe ni na slika ne sakaat da te vidat, a zamisli da bide{ prisuten”.

Ali: „]e bidat prinudeni”...

Jas: „Vo Skopje ne dozvoluvaat da se dviàt nitu drugite gra|ani, nitu pak Albancite”.

Ali: „ Ulogata na premier moàm da ja odigram od Tetovo”.

Jas: „Toa ne e predvideno vo Dogovorot”.

Ali: „]e bide vo idnina”.

Jas: „Izgleda deka tajno ste potpi{ale ne{to. Da ne mi napravite stapica pred vreme”!

Site zaedno se smeeme sé dodeka ne se pojavat pretstavnicite na NATO.

IV

Lastovi~ki na ìci

Nenadejno pred nas preletuvaat lastovi~ki.

Se redat po olucite na ku}ite i na telefonskite ìci. Gi dviàt kriljata. Kako da gi baraat gnezdata na krajot od letoto, pred po~etokot na esenta. Mnogu me potsetuvaat na sudbinata na borcite za sloboda...

Posle dolgite patuvawa nasekade niz Tatkovinata, posle te{kite i nepravedni bitki, od sega se bara mesto za prestoj i bezbednost pred novite buri i bitki! Sliki so lastovi~ki, so borci, so deca za nezaboravni spomeni i moralna obvrska, za da patuvame zaedno i za zaedni~ki ìvot.

V

Amblemot na ONA od raka na raka

Decata od seloto improvizirale sekakvo „oru`je”: „revolver”, „pu{ka”, „avtomatska pu{ka”, „strela”, itn.

Zazemaat pozicii kako borcite za sloboda, ne pozdravuvaat: „ONA, ONA...”!


Imaat u{te edna ̀ elba – da go nosat amblemot na ONA. Gi soblekuvame ko{ulite so ovoj znak i im gi oblekuvame niv. Site po red gi stavaat na nivnite glavi kapite so bleskaviot amblem. Se pregrnuvame. Zakaùvame povtorni sredbi, nautro ili nave~er, koga jas so prijatelite izleguvam da pravam gimnasti~ki ve`bi. îsta du{a so ~ist amblem.


10.09.2001 - [ipkovica

INovata u~ebna godina 2001/2002

Vo gnezdoto na obrazovanieto

Vo 8 ~asot se nao|am pred u~ili{teto vo [ipkovica so cel da im ja ~estitam novata u~ebna godina na nastavnicite i u~enicite. Ova e golemo zadovolstvo za mene: Ja gledam tolpata u~enici pred glavniot vlez... Raspoloèni, podgotveni i so volja da u~at. Vo kancelarijata se sretnuvam so Zaim Be}iri – direktorot i drugite...

„êstitki za novata u~ebna godina i da se raduvate na po~etnata sloboda”! Razgovarame za situacijata, uslovite, problemite. Nekolku nastavnici se otsutni bidej}i bile spre~eni od makedonskite vooruèni sili.

„Imame barawe da ni ovozmoìte prostorija za sostanoci so delegaciite tuka vo {kolskiot objekt” – velam jas! Mi ja davaat kompjuterskata soba, pogodna kako za rabota taka i za zaden vlez i izlez.

Se pozdravuvame so site: „Povtorno da se sretneme tuka i vo site albanski krai{ta”!

IITetovo (popladne)

Koga me|unarodniot faktor }e odlu~i

Sredba so ~lenovite na pretsedatelstvoto na NDK, Kastriot H., Fadil B. (patem se sretnuvam i so Xevat i dr.)

Vtora sredba vo ova mesto.

Op{tata sostojba

Kako }e se dejstvuva so albanskiot politi~ki subjekt?!

Mestoto na NDK vo ONA i vo idnina (zaedno so faktorot koj }e proizleze od ONA ili odvoeno)! Na{a preokupacija: Bezbednosnata situacija po 26 septemvri, perspektivata, itn.

Gi izvestuvam deka prethodno se sretnav so Ali i mu kaàv za sredbata. So nego treba da se razjasnat rabotite za voeniot period i za


izvr{uvawe na zada~ite, spomenuvaj}i gi ulogite na F.B., K.H, T.H. i dr. koi gi imaat vo ONA

Bezdrugo treba da se sretnete!

F.B.: Bevme i sme za zadolènija, sakame da ni se dadat.

Kastriot: Ako se prodolì so vakviot tretman kon nas, a od druga strana se pribliùvaat DPA i PDP i nie ne sme angaìrani, }e bideme prinudeni da ja prekineme sorabotkata!

„Ne” – velam jas „nie treba da se pribliùvame, da se korigirame i da odime napred. Kaète kade ste bile, kade ste sega i kade sakate da bidete! Tovarot e vrz site nas. Odgovornosta ne prinuduva: Da bideme nositeli na obvrskite, uspesite i neuspesite”.

„Za vreme na vojnata, partiite treba{e site da bidat vo slu`ba na borbata” – dodavam jas. „Sretnete se {to pobrgu. Zaedni~koto dejstvuvawe }e ne izvadi od situacijata”.

So idniot politi~ki subjekt treba da se opfatat ~lenovite na ONA, subjektite koi bile pokraj nea, privrzanicite, pripadnicite na logistikata, vlijatelni li~nosti koi pomagale i propagirale za borbata na na{iot narod, mladite, studentite, selanite i rabotnicite...

III

Konsultacii i soveti

Albanskiot faktor treba da bide edinstven. Po povlekuvaweto na me|unarodniot faktor, nie Albancite treba rabotite da gi zememe vo svoi race!

Ako imame zabele{ki, tie treba da se evidentiraat i da gi podneseme do rakovodstvoto.

Ako imame soveti, treba da gi preneseme tamu kade {to treba!

Tajnite za idninata i strategijata da n& bidat usloveni so odgovornost!

Li~no mislewe: Imame sila i znaewe da se pretstavime poorganizirano (na site nivoa) nasproti makedonskata strana.

Moto: Onoj {to }e bide posilen i pomudar toj i }e pobedi!


IV(ve~er)

Prenesuvam pozdravi i poraki

Ve~erta se sretnuvam so Ali i prijatelite {to se kraj nego. Im kaùvam deka imame pozdrav i poraki od drugarite: Fadil B, Kastriot H., Xevat A. Isto taka, vi gi prenesuvam i porakite: „vo slu`ba sme na ONA i na idniot subjekt” – mi rekoa.

Sepak tie treba da se sretnat so vas, tuka, za da gi objasnite rabotite (koj kade bil i {to pravel vo ova odlu~uva~ko vreme)!

Na po~etok mu rekov na Fadil da dojde tuka za da zakaète edna zaedni~ka sredba!

Ali potvrdno klima so glava, dodavaj}i: Dokolku nemaat zadni nameri, rivalstva, moème da prodolìme so realizacija na na{eto pra{awe kako {to bevme dogovoreni...

(pretpladne mi kaà deka napravile ne{to vo SAD za partiski celi...!).


11.09.2001 – Tetovo

I

Me|u borcite za sloboda

Ve~erta vra}aj}i se na poziciite na ONA se sretnuvam so drugarite, borcite za sloboda. Nekoi straàrat, nekoi ni nosat za jadewe, nekoi pre~ekuvaat i ispra}aat borci od site na{i krai{ta.

II

Preterana doverba

Vo 112tata Brigada pristignala nekoja devojka po ime „Mira”. Taa u~estvuvala vo vojnata vo Bosna kako zapisni~ar, fotograf i gi beleèla potresnite nastani: masakri, nasilstva, egzekucii!

„Dojdena e i tuka” – veli Adem K., za da zeme bele{ki. Nie ja narekovme „Mereme”.

„Pridruùvajte ja! Da ne se slu~i da ni ja kidnapiraat bandite na Bo{kovski i posle da ne obvinat nas od ONA. Treba da ja pridruùvate i sledite vnimatelno” – velam tivko.


11.09.2001 – Radu{a

III

Pozdrav do 115tata Brigada

Ova e vtor pat kako se sretnuvame so borcite za sloboda od 115tata Brigada so komandant „Mesuesi” i drugite. Srde~no ne pre~ekuvaat. Postavuvaat ru~ek.

Prijatelski razgovor: Zaedni~kiot ìvot, dobroto vospituvawe, odnesuvaweto na komandant „Mesuesi” i drugite komandanti, borcite za sloboda...

Se bara mislewe vo vrska so amnestijata, za na~inot na odbrana, organiziraweto po povlekuvaweto na ONA!

Objasnuvawa:

Amnestijata e op{ta.

Na~inot na odbrana – kolektiven.

Organizacijata: otkako }e pomine periodot na dogovorot i na{eto pojavuvawe bez nametnuvawe pred na{iot narod.

Gi posetuvame mestata kade {to se odvivaa herojskite bitki. Neednakvata borba na mala oddale~enost. Pobedata na ONA nad makedonskite policiski i voeni sili. „Ova e postignato vrz baza na strategija, klu~nite punktovi (nad makedonskite punktovi), zonata na dolinite i heroizmot na ONA” – veli komandant „Mesuesi”.

Razurnati objekti:

U~ili{teto „Faik Konica” e razurnato, isto taka i verskiot objekt, objektot kade {to bea zasolnati Bo{wacite i drugite proterani od Kosovo, ku}i, itn.


Dva zbora pred nerazdelnite ~lenovi

(zbor mi dade komandant “Mesuesi”!)

Pozdrav – pred borcite za sloboda

„Ve pozdravuvam i vi ~estitam za herojskata borba. Vi ~estitam i za triumfalnoto defile pred NATO pri predavaweto na oru`jeto, vi ~estitam za uspe{noto preminuvawe od faza na vojna vo mir koe vie, isto taka, go pravite so posvetenost” – im velam na postroenite borci.

„Go pozdravuvam komandant „Mesuesi” i drugite komandanti, koi bea nerazdelni od vas i od narodot od ovoj kraj” – dodavam.

„Vie dokaàvte deka slobodata be{e i e na{ streme`, deka albanskite krai{ta se skapoceni, krvta i amblemot na ONA se nivna silna osnova. Potta i znaeweto ja garantiraat va{ata idnina i taa na na{iot narod.

Da doìveeme podobri denovi za sebe, za kolegite i za semejstvata.

Da bideme kolektivno za{titeni.

Vi poèluvam uspeh i sigurna idnina”!

IV

Sredba vo na{eto rakovodstvo

(so nas se F.B., G.Z. i drugi)

Ali objasnuva za garancijata dadena od potpisnicite na Dogovorot. F. misli deka vo idnina treba da gi imame predvid samo albanskite krai{ta.

Jas: „Samo na{iot, vnatre{niot faktor moè i treba da odlu~i okolu na{eto pra{awe”!


12.09.2001

I

Vo senka na svetskite slu~uvawa

Nekolku pati se slu~uvalo da ne sme vo centarot na vnimanieto to~no vo klu~ni momenti za na{eto pra{awe, koga nastanite na vremeto izleguvale vo prv red i gi ostavale vo senka na{ite slu~uvawa.

V~era vo SAD bea napadnati bitni objekti od strana na piloti samoubijci so avioni vo koi se prevezuvaa patnici. Ovoj tragi~en nastan, so ~ove~ki i materijalni zagubi, go privle~e vnimanieto na svetskata javnost. Nie izrazivme so~uvstvo vo ime na ONA. Vo me|uvreme, makedonskata Vlada zazede strogi stavovi protiv „terorizmot” i ja zajakna „idejata” za postavuvawe policiski sili na „makedonskite” prostori.

II

Sostojbata na borcite na ONA

Pred izvesno vreme napi{av pismo do [tabot, za simboli~na realizacija na nekolku barawa i potrebi na vojnicite, otkako tie }e zaminat od redovite na ONA (spored „Dogovorot”) i }e se vratat na op{testveniot ̀ ivot. Potrebite se realiziraa mnogu malku. Taka, eden del od borcite od Kosovo, otkako se vratija tamu, nemaa dovolno materijalni sredstva za egzistencija.

Isto taka i sostojbata na semejstvata na padnatite borci ne be{e analizirana i ne se podobri. Ekstremitetite na borcite (invalidi) ne se zamenija so protezi! Ne se vide za opravdano da se izgradi eden spomenik vo ~est na padnatite borci vo okolinata na Kumanovo, a vo drugite mesta nitu se uredija, nitu pak se za{titija grobovite na padnatite borci.

Ova ne moè da se tolerira. Padnatite borci se ~uvari na na{ata Tatkovina.


13.09.2001

I

Sostojbata na pripadnicite na ONA vo Kosovo

Nekolku pati telefonski imam razgovarano so drugarite od logistikata za da doznam pove}e za nivnata sostojba, sostojbata na aktivistite, na pripadnicite na Osloboditelnata nacionalna armija. Denes razgovarav so Imer L. i [efit X. Tie gi povtoruvaat nivnite barawa za kolku- tolku stabilizirawe na sostojbata na pripadnicite na ONA vrateni od albanskite predeli vo Makedonija.

II

Izvestuvawe od kniàrnicata

Univerzitetskata kniàrnica od Pri{tina so uspeh ja razdeluva knigata „NDK – OVK” i mojot dnevnik „Gonet vo Skopje, gra|anin na Zapad...”

III

Razgovor so lekarot Hasan1. Vra}aweto vo Kosovo

2. Mo`na realizacija na aktivnosta za daruvawe krv (solidarnost so SAD) od strana na pripadnicite na ONA!

IV

Isti preokupacii so “Mesuesi”

Mu se javuvam na „Mesuesi” od 115-tata Brigadata. Otkako edna{ se prekinuva vrskata kako posledica na slab signal, mi se javuva toj i me izvestuva za negovata sostojba i sostojbata na borcite. Razmisluva isto kako i jas: „Da ja sredime sostojbata do zavr{uvaweto na mirovniot proces i da prodolìme so aktivnostite koi ne o~ekuvaat kako vo op{testveniot taka i vo organizaciskiot ìvot...”- veli toj, a jas potvrduvam...!


V

Opasen obid

Makedonskoto Sobranie predlaga izmeni vo ve}e usvoeniot Ustav, preku naroden referendum, {to zna~i nova igra za promeni vo prilog na Makedoncite...

VI

Okolu politi~kiot subjekt na ONA

Go prodolùvame razgovorot so lekarot Hasan i so drugi aktivisti i soborci: Treba da se organizira nov subjekt, koj }e proizleze od ONA, kako neophodnost za sozdavawe poprifatlivi op{testveni uslovi, novini i perspektivi!

Vrednostite na ONA ne smee da gi prisvoi nikoj, nitu edna partija ili li~nost ne smee da gi negira i potceni!

So cel da se pokrijat, kolku –tolku, ìvotnite tro{oci, kako na lekarot taka i na drugite, treba da se odvojat sredstva od fondot „Narodna sloboda”...


14.09.2001

I

Da izlezete malku vo grad...

Pristignuva Xevat A. so drugarite. Mi veli deka treba da izlezam malku vo grad.

Ve baraat generaciite... drugarite, aktivistite, privrzanicite!

„Toa e moja strasna èlba” – mu velam.

„No, nie zaedno (so politi~koto rakovodstvo) treba da vidime kako da go postigneme toa”!

II

Razgovori so gra|anite na Tetovo

Nave~er ni doa|aat gra|ani od Tetovo, koi se preseleni od tamo{nite sela i edna{ nedelno se vra}aat tamu. Se interesiraat koga }e odime i kako }e dejstvuvame. I porano bil izrazen vakov interes.


15.09.2001

I

Vzaemna po~it

Pristignuva tatkoto na komandant „Rusi” (R.B.) zaedno so sinot i negovite najdobri drugari. Ni se zablagodaruva za tradicionalniot pre~ek, dodeka nie mu se zablagodaruvame za posetata, za negovoto odnesuvawe i za hrabrosta na negovite tri sina vo borbata protiv okupatorite i platenicite. Od „na{iot” stan odime vo ku}ata na Mahi, kade se postavuva ru~ek.

Tema na razgovor: ONA vo Kosovo, Pre{evo so okolinata, na{ite krai{ta vo Makedonija.

Heroizmot, diplomacijata, politikata, perspektivata. Razgovaram otvoreno (kako {to se razgovara me|u nas) spored strategijata na nacionalnata programa...!

Kako i na sekoj narod {to mu e potrebna negovata doma{na sila, taka i na na{iot narod mu sleduva edna vnatre{na bezbednosna sila koja }e ima uloga za samoza{tita...!

Novite generacii dokaàle visoki tatkovinski osobini, zatoa zasluìle da imaat (kolektivna) sila za samoza{tita i perspektiva vo na{ite avtohtoni krai{ta.

Gi vodam kaj Ali i G’zim. Iako se zafateni, gi vikam eden po eden da se pozdravat so roditelot na heroite.

Bratski pregrnuvawa!

II

Sinovite na herojsko Kosovo

Me|u nas se nao|a komandant Sokoli (Sami Uk{ini) i borecot Hasan Be}a. Tie doa|aat od okolijata na Kumanovo. Gi sretnav tamu i kopneev da se vidime u{te edna{ pred da ja soble~eme voenata uniforma i amblemot na ONA.

Opravdan razgovor na Sokol: „Tolku moèvme” – veli toj. Hasan, kako i porano, slu{a...


Poèòk razgovor vodevme so Ilir (Nazmi Be}iri):

„20 otsto sloboda” – velam jas.

„Ne. Pove}e” – dodava toj.

„Da, no ako moè{ sozdadi vojska i postigni pove}e” – veli toj.

„Vojskata ja imame, toa e na{ata ONA, koja moè{e i moè da bide kako {to treba”...


17.09.2001

I

Tetovo

Zaedno so Sokol, Hasan, Fatmir, odime kon oslobodenata zona, vo edna naselba vo Tetovo. Gordosta e zaedni~ka...

Ima nade` kaj iskusnite komandanti. Sokol e optimist.

18.09.2001 Kamewane

II

O~i v o~i

Zaedno sme so gorenavedenite drugari. Pristignuva Nevzat B. so negov rodnina. Na moeto lice se zabeleùvaat kopneòt i èlbata da se vratam vo moeto rodno mesto.

Telefonski razgovori so razneènite od rodnoto mesto! So nekoi se slu{am posle nekolku godini!

III

Orden za noviot general

General Gzim go odlikuva Sokol (Sami Uk{ini) so titulata Brigaden General.

Na Sokol ~eloto mu e ispoteno. Toj u~estvuval vo mnogu bitki i te{ko mu e da sedi na mesto. Otkako ja izbri{a potta po~na da se prisetuva na nastanite, padnatite drugari, ranetite... te~no, ednostavno, so retka skromnost, kako da kaùva{e slu~ki od romani...

Toj e 33 godi{en, neènet. Seriozen i visok.

„Tebe ti sledi u{te eden podarok, onoj od narodot vo Kumanovo” – mu velam. „Od na{iot narod” – dodavam stegnuvaj}i mu ja rakata i recitiraj}i:


Ti, Albanijo moja, nemoj da kaè{ deka se predade

Tvoite sinovi sè u{te se ìvi

Celo Kosovo na noze e stanato

I se bori gradi v gradi

Zborovi i komentari

Na sve~enosta na dodeluvaweto na ordenot na Komandant Sokoli, u~estvuva{e i pretstavnik od NATO. Ali ~este{e.

„Ovoj e na{iot ideolog” – veli Ilir (Nazmi Be}iri), pokaùvaj}i so prstot kon mene. „No, go ~eka apsewe” – veli so nasmevka na liceto.

„Ne” – mu velam, „mene me {titi neutralna [vajcarija”. Potoa imam edna odluka za zastapuvawe od sudot vo Karlsrue, Germanija... Spored potpisot vo „Dogovorot” moàm da bidam zagrozen samo od moite drugari” – velam, davaj}i pri~ina za smeewe...


19.09.2001

I

Bolno i gordo ispra}awe

Nezaboravnite drugari, od najte{kite denovi na osloboditelnata borba, trgnuvaat kon Kumanovskite sela: komandant Sokoli (Sami Uk{ini) i Hasan Be}a, pridruèni od Be}ir S. – Be}a. Tie odat pravo, so topol pogled, dodeka nie, so ~uvstvo na bolka, zaradi razdelbata i na gordost, zaradi nivnata hrabrost eden pokraj drug, ja ohrabruvame bratskata poddr{ka vo albanskite krai{ta...

Nepokolebliva doverba: da se sretneme i da sozdademe novi mo`nosti za novi li~ni, kolektivni, doma{ni i nacionalni sili.

(„Eden ru~ek od mene {tom stignete tamu” – im velam, davaj}i im pari od pe~albarskata pot).

II

Barawe od “Mesuesi”

Kako da dejstvuvam otkako }e pomine rokot – 26 septemvri?!

„Ako NATO ne garantira za bezbednosta, da ne se predadat site sredstva” – velam jas. „Taka e kaàno i odlu~eno so politi~koto rakovodstvo na ONA (v~era bevme zaedno so Ali, G’zim, pretstavnicite na NATO i razgovaravme za na~inot na osiguruvawe od strana na NATO, EU i SAD...)

III

Nekolku posledovatelni telefonski razgovori

Ja smiruvam majka mi: „}e dojdeme za nekolku dena”! Taa e bolna (krven pritisok, zamor, grià, bolka, bolka vo bubrezite...)

„Sestro nemoj da se griì{... }e dojdat poubavi denovi” – i velam na Samie. Taa mi odgovara kratko. Pokasno doznav deka e bolna (od grbot). U{te edna{ i se javuvam, otkako se vra}a od lekarski pregled.

G’zim (sinot) postojano se interesira za sostojbata na mojot brat.


„Procedurata odi” – mu velam. „êkame rezultati”.

Dolgi denovi, no}i bez son...

Borcite za sloboda sakaat da znaat za nivnata idnina... bezbednosta, mestoto vo op{testvoto!

IV

So aktivistite i soborcite

Na{ite razgovori imaat edna tema: Na{ata kolektivna za{tita vo rodnoto mesto i sekade kade se nao|aat pripadnicite na ONA ni garantira li~na, semejna i kolegijalna sigurnost. Sredstvata - kaj narodot!


20.09.2001

I

Grubost i pritisoci

Vo Albanija zgolemen e pritisokot kon site onie koi moàt da se organiziraat protiv javniot red i mir (kako vo SAD). Tamu se {iri dezinformacija vo vrska so nekakva sorabotka na Teli i negovata grupa so islamskite ekstremisti, Bin Laden, itn.

(Ovaa informacija ja emituvala i edna holandska televizija!)

II

Provokacii vo Premka, Ki~evo

V~era okolu 14:00 ~asot popladne, nepoznati lica provocirale albanski semejstva, izvikuvaj}i: „Kade vi se maìte”! Seloto e naseleno so Albanci (9-10 semejstva) i Makedonci – Sloveni (18-20 ku}i).

Ovaa informacija da dobiv od pratenikot F. B.

III

Vo Tetovo sredba so sakanite i po~ituvanite prijateli

Pristignuva Ramadan S. od Tetovo. Razgovarame otvoreno: na{eto pra{awe, postignuvawata, perspektivata, univerzitetot, noviot subjekt (proizlezen od ONA) i negovite privrzanici!

IV

Pozdravuvawe so sakanite

Najbogat sum bil vo 80-te godini i sega. Posle 20 godini se sretnuvam so sakanite lu|e od mojata Tatkovina. Za da gi sretnev site niv dodeka bev na pe~alba, }e treba{e da im obezbedam vizi, bileti, dozvoli za prestoj... No sepak nitu tie ne moèa da mi ovozmoàt nekoi faktori kako: tatkovinata na predcite, vozduhot, vodata, neboto, sonceto.


21.09.2001

II

Mislam na prijatelite

Preku mobilen telefon uspeav da go slu{nam glasot na bratot na Hasan: „Hasan i Sami – Sokol pristignaa vo Kosovo” – veli toj. Se izraduvav mnogu bidej}i se pla{ev da ne gi uapsat vo Kosovo (pri pominuvaweto na granicata).

III

Aktivnosti vo [vajcarija

Mojot drugar, Vaxid S., me izvestuva za realiziranite aktivnosti vo [vajcarija i za postojanoto ispolnuvawe na zada~ite.

Eden den prethodno ova mi go kaà i drugiot aktivist, Sejdi G, koj be{e eden od najvrednite vo administracijata i propagiraweto.


22.09.2001 – Vejce

I

So~uvstvo i slava

Se nao|ame kaj semejstvoto na padnatiot borec za sloboda Ze}irija. Ne pre~ekuvaat tatkoto i bratot. Sestra mu ni nosi kafe. Na{ite zborovi se umereni. Roditelot, iako vo godini, se drì i ima silen i gord stav. Bratot ne zboruva ni{to. Sedi dlaboko zamislen. Ni ja pokaùva slikata na brat mu, borec za sloboda, oble~en vo uniforma na ONA.

„Vnukot i vnukata so nivnata majka gi poseti mojot sin. Dobro se” – veli roditelot. Spomeni od soborcite.

„Nie sme bile i }e bideme pokraj vas kako ~lenovi na semejstvoto” – mu velam. Tie se zablagodaruvaat za posetata, a nie za gostoprimstvoto. Po~it i za zaedni~kata dejnost roditel – sin vo gradeweto na zemjata, kade angaìran bil i ~i~ko Lazam – borec za sloboda.

II

Nov pat – povrzuvawe na planinskite sela

U~estvuvam vo sve~enoto otvorawe na noviot pat Vejce – Brodec – Ve{ala. êstitki. Im ~estitam na selanite i borcite za sloboda, koi u~estvuvaat vo ovaa dobrovolna akcija. Rakovoditelot na iskopuvaweto e eden borec za sloboda. Rakovoditel na proektot e tatkoto na padnatiot borec Ze}irija. î~ko Lazam e odgovoren za akcijata.

Ubavini! Akcijata gi soedinuva selanite i gi povrzuva selata...

IIISelce

So borcite za sloboda

Srde~na sredba. Dlaboki ~uvstva. Duhovna mobilizacija. Pokaneti sme na ve~era kaj borecot Ibrahim. [iroko u~estvo, koncentrirano vnimanie.


Zboruvam za vrednostite na ONA: najuspe{nata gerila na vekot, so centralno rakovodstvo i dejstvuvawe.

Pomognaa vo vojnata i vo gradeweto... Triumf vo vojnata i sega... Po~itta za padnatite borci za sloboda – nesporedliva. Obvrskata kon ~lenovite na semejstvata na padnatite borci – neophodna...

IV

Edno semejstvo, borci, selani, rabotnici...!

Vrednostite na vojnata, koi bea edinstveni i istaknati, bile i treba da bidat vekovno odràni. Ovie vrednosti mu go vratija dostoinstvoto na na{iot narod, gi sovladaa varvarskite neprijateli, gi predizvikaa platenicite Sloveni do Ukraina i Rusija, go skr{ija mitot za zakanuva~kata sila, mitot za „ne davawe otpor” , mitot za neskr{livosta na Slavo – ortodoksniot sojuz! Zaedni~ki albanski triumf: Se vodam od najsvesniot, najpo`rtvuvaniot del od Albanija!

V

So politi~koto rakovodstvo na ONA

Zaedno so komandant „Bedi” (Bedri) odime kaj na{eto politi~ko rakovodstvo. „Bedi” ne zapoznava so situacijata vo Kosovo. Razgovarame okolu idejata za ceremonijata za povtorno pogrebuvawe na u~itelot Mahir od selo Gajre...

Barawata na borcite za sloboda mu gi prezentiram na êlo (Hazbi), komandant na 112-tata Brigada. Isto taka, od snabduva~ite baram da pratat lekovi-antibiotici vo voeniot {tab vo Selce.

VIRazgovor so Ilir (Nazmi Be}iri): „Kako da se vratime vo na{ite rodni mesta”!

Konsultacii so Ali: Op{ta amnestija!? Bezbednosta po 26 septemvri, kako i na koe nivo!?

Mene ne mi se jasni barawata na me|unarodnite pretstavnici! Tie vetuvaa mnogu, sega gi reduciraat, duri se i pristrasni vo


razgleduvaweto na potrebite – na~inot na vra}awe na borcite na rabotnite mesta, itn. Moite zabele{ki ~esto sum im gi kaùval na moite drugari za da bidat pobezbedni i povnimatelni. Sega se gleda deka tie zabele{ki ne bile za da se pravam pameten , tuku za da pridonesam vo kolektivnata dalekovidnost...!

Vo razgovorite so Ilir (Nazmi) imav naglaseni razmisluvawa okolu nadvore{nata poddr{ka. Toj imal i ima drugi ubeduvawa i ne moè da posveti vnimanie na klu~nite pra{awa: vnatre{nata sila, za~uvuvaweto na voenite strukturi, itn.

Pred tri-~etiri meseci na Ali, usno i pismeno, mu predloìv prodolùvawe na na{iot politi~ki subjekt po transformacijata na ONA.

Ovaa cel ne e postignata do denes. Se pla{am od raspa|awe i nemo`nost za konsolidacija posle na{eto povlekuvawe kako glavna politi~ka i voena sila vo 2001 godina!


23.09.2001

I

Po~it za u~itelot i borcite za sloboda

(Povtornoto pogrebuvawe na Mahir Kamberi)

Vojnici, borci na slobodata so uniformi, ~lenovi na semejstvoto, prijateli, drugari, u~enici, nastavnici, selani i rabotnici, dojdeni da mu oddadat po~it i slava na u~itelot i borecot za sloboda na negoviot povtoren pogreb.

Go ispra}ame od dvorot, nosej}i go i ispra}aj}i go so dlaboka po~it. Dolga redica.... venci od u~ili{tata... pokraj nego borcite...

Verski obred

Jas dràm govor vo ime na G. [. na ONA:

„U~esnici na ceremonijata na povtorniot pogreb, vo ime na G. [. Ve povikuvam na ednominutno mol~ewe vo ~est na u~itelot i borecot za sloboda, besmrtniot Mahir!... Slava mu na padnatiot borec za sloboda i na site padnati narodni borci!

U~itelot, osven rabotata i dnevnikot, ja slede{e programata na na{ite narodni prerodbenici i й se priklu~i na ONA za so pu{ka v race da se bori za sloboda.

Politi~ki rakovoditeli, komandanti na brigadi, borci na slobodata, komandanti na bataljonite na 112-tata Brigada... Ovaa ilirsko –dardanska zemja, pokriena so krvta na borcite Albanci, so sebe go zede i padnatiot borec za sloboda od gordoto Gajre, za da gi postavi temelite na tatkovinskite krai{ta.

Protivnicite, platenicite i predavnicite na na{iot narod, gi upotrebija site varvarski metodi za da go zapalat, ubijat i sovladaat na{iot miroqubiv narod. No, tie ne ja postignaa svojata cel, bidej}i najdobrite sinovi i }erki na ovoj dostoinstven narod


gi sovladaa okupatorskite sili, moralno i fizi~ki triumfiraa, davaj}i primer so `rtvuvaweto za tatkovinata i znameto!

Mahir i site borci za sloboda pokaàa silno edinstvo, po~it i mudrost kon platformata na me|unarodnite prava: jazik, zname, univerzitet, perspektiva, demokratija, napredok!

Nivniot primer né ohrabri, ni go svrti vnimanieto ne samo kon tatkovinata, tuka i kon site albanski prostori, iseleni{tvoto i kon site svetski meridijani...

Zatoa, na{ite tatkovinski krai{ta so ovaa mlade{ka krv gi zabeleàa prvite pobedi – garancija za ~ekorewe kon krajnata pobeda...”

Slava!

Vo ime na 112–tata Brigada govor drì komandant êlo (Hazbi Lika). Govor dràt i pretsedatelot na seloto, direktorot na u~ili{teto (Ibrahim Veliu). Izrazuvawe po~it so istreli vo vozduh!

Nave~er go posetuvame negovoto semejstvo, kade se sretnuvame so majkata, potesnoto i po{iroko semejstvo!


24.09.2001

I

Gorda razdelba

So dvajcata komandanti, „Bedi” (Bedri) i „Ze}o”, imame nezaboravni spomeni. Se borevme vo Gajre, Re~ica i po{iroko. Ne pridruùvaa vo najopasnite delovi, vo Tetovo i nasekade. Bea zaedno so narodot od ovoj kraj i zaminuvaat so eden dlabok vpe~atok na po~it i ~est. Toa se zabeleùva vo nivnite o~i. Vo stanot nemame soodvetni uslovi, pa zatoa im prireduvame ru~ek vo edna tetovska naselba (restoran „Kurti{i”).

Od [ipkovica gi ispra}ame so posebna po~it! Po dva istreli od revolver za dvajcata heroi i od mene ne{to za po pat...!

II

Srde~na sredba

Od rodnoto mesto doa|aat moite bliski rodnini: vnukot, Vedat, pravnukot (sinot na vnukata Selvie), Ismail, [efki (od Fadila), Basri. Druèwe i spomeni (vremeto koga bevme zaedno vo [vajcarija...)!


25.09.2001

I

Rezultatite od vojnata

(Razgovor so Zaim B.)

Nego go sretnavme vo naselbata nad Re~ica, potoa kaj u~ili{teto, na ulica i deneska vo stanot, kade se nao|ame jas i drugarite...

„Otkako zavr{ija bitkite, neednakvata borba, se postigna eden zna~itelen uspeh kon vra}awe na imixot, dostoinstvoto i patriotizmot vo na{ite tatkovinski krai{ta.

Se prisposobivme da bideme poslu{ni kon nadvore{niot faktor, {to e u{te edna neophodnost za vremeto vo koe ìveeme, bidej}i poinaku ne e mo`no da se postigne na{ata nacionalna cel. Nastojuvawata prodolùvaat, vo idnina treba da se postigne senarodnata strategija”... Ovie moi razmisluvawa ~esto mu gi povtoruvam na mojot prijatel i aktivist Zaim.

Zaim ima svoi zabele{ki za odredeni poedinci, odnesuvawa i itno dejstvuvawe vo pravec na razoruùvaweto i integraciite...

„Vo idnina generaciite treba da imaat otvoren pat kon kone~nata borba” – zavr{uvam so dene{niot razgovor.

„Odgovornosta ja snosat site, li~no i kolektivno”.

II

Na gosti kaj najmladiot komandant na ONA

Komandant „Sokoli”, edno 7 godi{no mom~e od selo [ipkovica, koj se obiduva{e da go imitira vistinskiot „Sokoli”, formiraj}i „grupa” po inicijativa na Haxibaba, ne kani na ru~ek.

„Ne sme bile nikade na ru~ek” – mu velam na 7 godi{noto mom~e.

„Ako ne dojdete }e mi pukne srceto” – ni veli toj od portata.

I negovite roditeli ne molat. Vlegovme vnatre. Ni postavija ru~ek. Toj ne pozdravuva so „vojni~ki” pozdrav. Za spomen mu podaruvam eden kur{um da go ~uva vo vitrina. Potoa, koga ne poseti vo stanot, mu ja podariv i knigata „Ajkuna pla~e za Omer”. Najmladiot „komandant” na ONA


se slika{e i so vistinskiot komandant Sokoli (Sami Uk{ini). Deneska }e se slika so politi~kiot voda~, Ali i so komandantot na [tabot, G’zim.

Herojskata borba na ONA ostavila dlaboki tragi vo spomenite na decata. [tom izleguvame na ulica tie sobrani vo grupi kako ptici se dobliùvaat do nas i skandiraat: ONA, ONA!


26.09.2001

I

Rabotna sredba

Zaedno so Kastriot, Fadil (B), Xevat A., Xevat X., Milaim F. i drugite, odime da se sretneme so Ali, Ilir (Nazmi B.), G’zim O. i drugite.

Kon {to da se stremime sega i vo idnina. Kastriot izrazuva zagriènost vo vrska so nesproveduvaweto na platformata preku sega{nite partiski pretstavnici – potpisnici na Dogovorot.

Dokolku ne dojdat do izraz vrednostite na ONA, nema da ima perspektiva. Toj gi naglasuva naporite {to gi pravi NDP so cel voda~ite na ONA, kako i po{irokoto ~lenstvo, da bidat na pravo mesto.

Misleweto na Fadil e deka dokolku zamislenite celi, koi vodat kon postignuvawe na na{ite glavni barawa, ne se prezentiraat edinstveno od nas i od na{iot subjekt, ne moème da stigneme do posakuvanata to~ka.

Xevat A. gi spomnuva nastojuvawata na drugite subjekti koi sakaat da gi namalat vrednostite na ONA.

Jas: „Nie treba da izgotvime na{a platforma, kratkoro~en i dolgoro~en plan. Kako prvo, treba da se koncentrirame na platformata postignata vo Prizren (zaedno so drugite dva subjekti). Kako vtoro, vo odnos na celite, treba da sozdademe eden na{, nov subjekt, koj }e go opfati na{eto ~lenstvo i ostanatite koi bile i se so nas vo odnos na nacionalnoto pra{awe. Sepak, nie sme opredeleni da bideme vo slu`ba na narodot, imame na{ voda~ na kogo treba da mu pomogneme vo site nasoki i na site nivoa... Zatoa, site treba da pristapime kon realizacija na na{eto pra{awe”!

Ali gi spomnuva golemite problemi koi se pojavija na po~etokot, no i sega, a koi ne se vo soglasnost so okolnostite, mo`nostite i platformata. „[to ako, na primer, nie go objavime na{iot subjekt ONA i NDP i se oddale~ime od aktuelnata platforma?! So toa nema da ja smenime situacijata, nitu }e napravime nekoja poseriozna presvrtnica. Iako nie prodolùvame da ja vra}ame bezbednosta i me|unarodnite prava, ne treba da zaboravime deka sme vo slu`ba na ONA”. („Ova se zabeleùva i ve~erva koga okolu nas se slu{aat istreli, a ne se znae od kaj doa|aat”!?).

Okolu 24:00 ~asot se slu~i raspadot na ONA. Gi ostavaat uniformite, mu se vra}aat na civilniot ìvot...!


27.09.2001

I

Soop{tenie: ONA prestanuva so dejstvuvawe

Pred javnosta izleze Ali, G’zim, Nazmi i Hazbi, koi izvestija deka ONA prestanuva so dejstvuvawe i u~esnicite mu se vra}aat na civilniot ìvot.

Protivre~ni komentari (na Makedonskata televizija). Na Zapad, po proglasuvawe na prekinot na dejstvuvaweto na ONA (od strana na politi~koto rakovodstvo), se pojavuva nesigurnost i strav!

Selanite od ovie krai{ta kowot go javaat strani~no, zna~i ni pravo ni naopaku.

Zagriènost: Da ne se skr{i nosot!



Dnevnik

II



28.09.2001, Tetovo

I

Svetlina i radost za slobodata

Prviot den od gra|anskiot ìvot

Pretpazlivo i so pridru`ba sleguvame vo gradot, odime po ulicata kade {to sme najsigurni i sednuvame vo posebniot del od restoranot. Se pregnuvame. êstitki za ovoj den poln so nade` i za postignatata mo`nost da se sre}avame i druìme. Pristignuvaat Kastriot i Xevat, potoa i Veli i Haxi (na D. V.). U~enici, generaciski drugari, porane{ni borci na slobodata...

II

Zaedno so selanite od Nera{te i okolinata

Selanite imaa svoi problemi i nere{eni pra{awa: pati{ta, voda, du{evna stabilizacija...

Selanite od Nera{te i okolnite sela se àlat: nema dovolno voda i istata ne e upotrebliva za piewe...

Gi smiruvam: „Treba da se napravat zaedni~ki napori” – im velam.

„Problemite treba da se re{at preku pretstavnicite na lokalnata samouprava... Nie sme podgotveni da vi pomogneme” – velam jas, pozdravuvaj}i se.

III

Nezaboravni migovi

Sredba so mojot porane{en u~enik, Veli (soborec)

Imav nepresu{en kopne` za u~enicite... Velija go sakav bidej}i be{e primeren i eden od najdiscipliniranite u~enici. Srde~no druèwe. Mu ja kaùvam situacijata.

„Naporite prodolùvaat” – mu velam. „Slu{a{”?


Se voodu{evuva.

Nave~er se slikame vo mojot stan. Mu gi davam moeto palto i kapata so znakot na ONA... Soborci sme...

IV

Neophodno pomiruvawe so situacijata

Mnogu raboti vo ìvotot ne se slu~uvaat spored predviduvawata, naporot, èlbata i zaslugata...

I toga{ koga se o~ekuvaat zasluèni rezultati se slu~uva da dobie{ pomalku...

Toa se slu~i so OVK vo Kosovo...

U{te polo{o se slu~i so OBPMB vo Isto~no Kosovo. Pokraj ovie, istoto se slu~i i so ONA vo tatkovinskite krai{ta pod Makedonija.

Ova, nekako, i se znae{e... bidej}i ONA be{e napadnata od site strani, od istok i od zapad... Propagandata, vnatre{na i nadvore{na, be{e protiv nas (na primer Ismail K., Adem D., diplomatijata, kosovskite partii, stavot na mati~nata dràva, signalite za napad: Robertson, Solana, Ukraina, Bugarija, Srbija, Grcija, itn.)

V

Iskustvoto na edna generacija

(razgovor so [aban Xeladini, koj kako mlado 15 godi{no mom~e u~estvuval vo antifa{isti~kata borba i nekolkupati bil zatvoran i kaznuvan,sleden i progonuvan. Za vreme na borbata na ONA vo ovie krai{ta be{e rakovoditel na [tabot za mobilizacija...)

Iako ima 71 godina, toj e vitalen, so dobro pomnewe i edna posebna skromnost i po~it. Zboruva poleka, citira zborovi i strofi od negovata zbirka – „Nemirna du{a” (2001).

Neprijatelite i predavnicite sekoga{ rabotele i dejstvuvale protiv nas. Tie si itri i nemilosrdni. Nemojte da sedite so skrsteni race!

„Nikako” – mu velam. Se smiruva koga mu go kaùvam ona {to saka, {to sé imame vo ova te{ko vreme!


30.09.2001 – Tetovo

I

Eden tradicionalen ru~ek

Semejstvoto na Ramadan S. ni podgotvi ru~ek spored na{ata tradicija. Ru~ekot ni go nosi vo restoran, ne moème da odime kaj ova blagorodno semejstvo bidej}i se nao|a vo nesigurna zona. Razgovarame i evocirame spomeni. Ova e prv ru~ek {to go jademe so doma{na supa!

So nas se i drugarite od pred 20 godini!

II

@elbata na germanskiot ambasador

Vo prvata sala na restoranot se nao|a germanskiot ambasador Franc Huts so eden prijatel. Toj izrazuva èlba da se sretneme.

„Sakam da se rakuvam so nego” – rekol toj!

Go pokanivme na na{ata masa. Dojde so negoviot drugar. Pievme zaedno. Razgovarame za amnestijata, mu go objasnuvam slu~ajot so moeto apsewe vo Kostanca!

Nie imame edna cel, mu velam: „Da ìveat i napreduvaat novite generacii. No mladite ni gi kidnapiraat i ne se znae nitu mestoto kade se dràt i maltretiraat”.

„Dali imate evidentirani slu~ai” – me pra{uva

„Da”-velam, „mojot brat ve}e 6 nedeli e kidnapiran. Nie napravivme eden human gest. Gi pu{tivme site voeni zarobenici”.

Si vetuvame sorabotka. Si poèluvame uspeh eden na drug!

Prijatelski gi ispra}am i pozdravuvam!


III

Simboli~ni barawa1. Da mu se izgradi ku}a na komandant „Roki”, padnat borec za

sloboda.

2. Da se pokrijat simboli~nite tro{oci na semejstvata na padnatite borci!

3. Da u~estvuvame na tribinata za ustavnite promeni, koja }e se odrì vo Tetovo.

Ali razmisluva poinaku:

1. Da se konstatira realna sostojba (na semejstvata na padnatite borci)

2. Da se formira edna komisija (grupa) koja }e gi razgleda nivnite problemi.

IV

Me|usebno zapoznavawe

Deneska se odrùva sostanokot na RS na NDK, ogranok j. v.

Mu se javuvam na telefon na sekretarot Be}ir Be}o. Go zapoznavam so na{ite aktivnosti: od centarot na Pri{tina gi koordinirav aktivnostite vo na{ite krai{ta pod „Makedonija”. Privrzanicite i aktivistite nerazdelni stojat pokraj nas. Selanite, rabotnicite, mladinata – i dadoa masovna poddr{ka na ONA. Otkako }e go osnovame noviot subjekt }e se osvrneme na aktivnostite na NDK vo Kosovo i po{iroko! Prodolète da ~ekorite napred.

Mi ~estitaat za uspesite postignati vo rodniot kraj.

Mu se zablagodaruvam so zborovite: „Zapo~nuvame od edna uslovena sloboda, po~nuvaj}i od aspekt na na{ite prava, 20 otsto – upotreba na jazik”.

Razgovorot go zavr{uvame so najdobri èlbi povtorno da se sretneme i da dejstvuvame vo na{ite tatkovinski krai{ta!


V

[to bara minister ot vo Tirana

Ministerot za odbrana, Bu~kovski, pristigna vo Tirana. Toj se nao|a tamu so cel da vospostavi vrski za sorabotka, da sozdade uslovi za borba protiv „terorizmot”, improviziran spored makedonskata politika. Nekolku dena prethodno bea ubieni debar~anite pominuvaj}i ja granicata! Dlaboka sorabotka... protiv kogo? Spored makedonskata politika, miroqubivite Albanci bile opasni za Makedonija, pa duri i za SAD i drugite?!


1 oktomvri 2001

I

Alo, Tirana

„Ve molam da mi obezbedite poprecizni informacii za celite na posetata na Bu~kovski” – mu velam na mojot blizok drugar i aktivist [. S.

„Nave~er }e gi ima{ site informacii” – veli toj!

Informaciite: Ministerot e la`livec i obvinuva~!

Bu~kovski rekol: „Vo Severna Albanija, vo mestata Bajram Curi, Tropoja i Kuks, postojat kampovi za obuka na pripadnicite na ONA!?”

„Vo Albanija se prisutni silite na NATO i pretstavnici na pove}e me|unarodni organizacii, me|u koi i na OBSE, i tie moàt da dokaàt dali ovie obvinuvawa se to~ni ili ne” – odgovara Pandeli Majko.

II

Me|unaroden crven krst

Me|unarodniot crven krst, so negovoto postojano interesirawe, uspeva da obezbedi informacii, no ne moè da vlijae na podobruvawe na sostojbata i osloboduvawe na voenite zarobenici. Deneska kontaktiral i so mojot vnuk, Farmi, koj se nao|a vo zatvorot vo Idrizovo!

III

[to se slu~uva so Albin

Albin Kurti se drì po fa{isti~kite srpski zatvori. Toj e pretstavnik na edna neskr{liva generacija. Na 1 oktomvri 1997 godina be{e na ~elo na studentskite demonstracii... Negovite intenzivni aktivnosti pravat toj da bide zabeleàn od okupatorite i predavnicite! Tie i den denes mu se pla{at! Pametnoto mom~e im kaà se, duri im odrà lekcii za balkanskata i evropskata vizija. No, od toa nema nikakva korist koga ne sakaat da slu{aat i da u~at. Na{ata mladina skapuva po srpskite zatvori!


IV

Albansko edinstvo

Po telefon razgovaram so sorabotnicite:

Feti M. (Germanija), „Dejstvuvame uspe{no. Sakame da gi pomogneme rodnoto mesto, pripadnicite na ONA”...

Vaxid S.: „Incijativa za semejstvata na padnatite borci”...

Selam B. dejstvuva na organiziran na~in – centralno (Cirih – Tetovo)

V

Opravdana reakcija

„Vladata na Albanija i nekoi vlijatelni li~nosti opravdano reagiraa na izjavite na Ministerot za odbrana na „Makedonija” – veli [aban S. preku telefon. Toj treba da gi povle~e obvinenijata protiv Albanija, za navodno obu~uvawe na „teroristi” na nejzina teritorija. Toj ne pokaà po~it sprema albanskoto gostoprimstvo. Zabele{ki im se pravat i na tie {to go pre~ekaa so otvoreno srce i albanska tradicija!

Ve~erta, makedonskiot premier „reagira” na „ostrite” albanski stavovi.

VI

Semejna toplina

Pristignuvaat sestra mi Samie, vnukot Besnik, negovata svr{enica, rodninata Da{urie. Druèwe vo ku}ata na Bajram vo [ipkovica. Se prisetuvame na minatoto... Glavna tema – sostojbata na brat mi Ru`di... vo zatvor... se slikame. So sebe donele raboti od rodnoto mesto... go vikame i Ali. Jademe leb od rodnoto mesto...


VII

Pokana za ve~era

Xevat X., od Vejce, ne kani na ve~era so drugarite.

„Ne” – mu velam. „Ako imame rabota moèbi }e dojdeme. Ako sme vo mo`nost }e go posetime semejstvoto na Ze}irija, padnat borec za sloboda”- mu velam.


3.10.2001

I

Edna ohrabruva~ka vest

Na telefon razgovaram so germanskiot ambasador, Franc Hutc. Go pra{uvam za brat mi Ru`di.

„Znam kade se nao|a. Toj e vo zatvorot vo Skopje” – veli.

„Pravam napori da go posetam”.

Mu se zablagodaruvam i vetuvam edna rabotna sredba (zaedno so Ali).

(Im se javuvam na G’zim, vnukot Fadil, sestrata Nazmie...)!

II

Spomeni preku telefon

Mu se javuvam na Adnan.

„Dobro sme” – veli. „Ve o~ekuvame. Malku da se odmorite tuka, potoa da ve ispratime vo rodnoto mesto” – veli toj.

„O~ekuvame osloboduvawe na kidnapiranite i voenite zarobenici” –velam jas.

III

Na{ata Bitola

Zapaleni se okolu 80 ku}i. Okolu 400 lica ostanaa bez rabota.

Spored dene{nite vesti na „Doj~e Vele”, se zabeleùva deka albanskite gra|ani poslobodno di{at...


04.10.2001

I

Na{ata sostojba

Kratok razgovor so Nazmi Be}iri, Ali i drugite: Makedonskata vlada dejstvuva protiv „Dogovorot”! Nema amnestija za nas od ONA! Albanskite zatvorenici ne se osloboduvaat... Mnogu nepoznatosti! Makedonskata policija prezema akcii za da vleze vo zonite koi prethodno bea kontrolirani od ONA!

Makedonskata Vlada, pokrenala barawa za zapo~nuvawe postapki pred istra`nite organi za politi~koto i voeno rakovodstvo na ONA na ~elo so Ali...

II

Jas sum so vas

Mu yvonam na mobilen na Sami (Uk{ini), biv{iot komandant Sokoli. Od drugata strana na telefonskata linija gi slu{nav negovite tivki i hrabri zborovi: „Jas sum so vas i moàm da dojdam koga }e posakate”...!

III

Ja sakame tvojata poddr{ka

Emru{ (na kogo ne mu se dozvoluva da vleze vo izborniot spisok vo Kosovo) me zapoznava so organizaciskata sostojba na NDK. Ni treba tvojata poddr{ka.

„]e dojdam tamu za da se druìme i da ja smiram situacijata” – mu velam...


IV

Me|unarodnite pretstavnici me|u nas

Gi zapoznavame pretstavnicite na OBSE so na{ite stavovi okolu obidete na makedonskata policija da vleze vo zonite kade be{e ONA.

„Toa nastojuvawe }e ima posledici” – velam jas. „Bidej}i barawata spored „Dogovorot” sè u{te ne se ispolneti”!

V

Tragite na mladite

Me|unarodnite institucii i advokatot na{le tragi od mladite Albanci... Se nao|aat vo tajnite zatvori na „Vodno” vo Skopje. Go zapoznavam germanskiot ambasador i Me|unarodniot crven krst za da odat da gi posetat. Niv ne im se dozvoluva poseta!

VI

Razo~aruvaweto na me|unarodnite pretstavnici

Zav~era pratenikot na Bu{ se naluti poradi nepromislenite zborovi na Georgievski i na drugite i vo znak na revolt go tresna jadeweto... Kulminacija na nesoglasuvawata. Be{e potro{eno mnogu vreme i energija!

Solana, isto taka, ne se soglasuva i po nego Makedoncite frlaat so kamewa (nad voziloto)!

Koj gi pottiknuva Makedoncite da bidat protiv NATO i Evropskata unija!? Nie Albancite pokaàvme po~it i dobra orientacija kon Zapad.

VII

@elbata na aktivistot

Vaxid S. od [vajcarija, koj deluva vo ramkite na Dvièweto i Fondot „Narodna sloboda”, ima ̀ elba da dojde tuka, vo svoeto rodno mesto. Treba da mu se ovozmoì povrzuvawe i pridru`ba! Cel na posetata: Da ja vidi sostojbata i da dobie upatstva za deluvawe vo dijasporata!


5.10.2001

I

Znaewe

Na po~etokot na u~ebnata 2001/2002 godina bev vo selskoto u~ili{te vo [ipkovica. Denes, tamu nastavata se odviva podobro. Sepak, direktorot veli deka ima du{evni rani (otkako jas mu ~estitav za ranite na po~etnata sloboda):

„Ni{to ne e smeneto” – mi veli dodeka se oddale~uvame od u~ili{teto – gnezdo na znaeweto!

„Dogledawe tamu kade {to e potrebno na{eto nacionalno pra{awe” – mu velam podavaj}i mu ja rakata...

II

Slu`bena reakcija

Ministerstvoto za nadvore{ni raboti na Albanija upati ostra reakcija do Ministerstvoto za vnatre{ni raboti na Makedonija poradi vra}aweto na policijata vo zonite kade deluvala ONA.

Ova e prva ostra reakcija i istovremeno poseriozen nastap na mati~nata zemja kon vlasta vo Skopje. Isto taka ova pretstavuva i politi~ka poddr{ka za neza{titeniot albanski del vo tatkovinskite krai{ta.

III

Poddr{ka od seloto

Vo mestoto kade {to se nao|ame ([ipkovica), imame moralna i ekonomska poddr{ka... od me{tanite i od okolnite sela. Ni ponudija zasolni{te, hrana i sredstva. Ovie denovi sedat so nas za da ne motiviraat za soìvot i sodejstvuvawe. Eden od niv, Mirtezan od Gajre, ni obezbeduva hrana, obleka i drugi neophodni raboti...!


IV

Glasot na kopneòt

Iako se nao|am poblisku do rodniot kraj, kopneòt za sonarodnicite, soborcite, prijatelite, ne stivnuva. Amnestijata sè u{te ne e postignata i ne moème da ìveeme vo rodnoto mesto... Sekoj glas {to go slu{am preku telefon mi ja stopluva du{ata i mi dava ìvot. Kogo da odvojam? Nikogo. Ima glasovi koi gi slu{am za prv pat posle 20 godini!

Gi raspoznavam kako da sum gi slu{al v~era! Toa mi se slu~i i denes. Tie glasovi, isto taka, }e gi raspoznavam i utre i zadutre. ]e mi davaat ìvot i srce...!

V

Tragite se krijat

Deneska se obidov da doznam ne{to pove}e za brat mi Ru`di. Mu se javiv na X. N. (vo Skopje), go zapoznav kade se nao|a brat mi (na skopsko Vodno), mu pora~av da prezeme ne{to, me|utoa potoa ne mi se javi cel den. Informacii ne davaat nitu advokatot, nitu pretstavnicite na Me|unarodniot crven krst.

Mobilnite im se isklu~eni?

Mete` vo Vladata. Raspravii. Rivalstva. Stapici. Predavstva. Natprevar vo ubivawe, torturi, apsewa!

VI

Opravdana zagriènost

Fadil (Bajrami) me zapoznava so situacijata...

Toj e zagrièn. ^len na NDP e ubien vo Skopje. Lu|e se priveduvaat na informativni razgovori, se apsat i pritvoraat (kidnapiraat). Na{ata odbrana! Kolektivna!


6.10.2001

I

Postapkata prodolùva

Utrovo, otkako pretstavnicite na Me|unarodniot crven krst se obidele da go najdat brat mi Ru`di so drugarite, „vlastite” od „dràvnite institucii” gi zapoznale site centri na visokite me|unarodni nivoa i mene, deka prodolùva istra`nata postapka (spored koja samo brat mi se drì kako zalo`nik) za podnesenoto barawe od organite na Vnatre{nata dràvna bezbednost (od kade o~ekuvame slu`ben odgovor).

Ovie pretstavnici pred edna nedela vo zatvorot vo Idrizovo go sretnale mojot vnuk Fatmir. Od nego dobile i nekolku podatoci za tekot na apseweto na mojot brat...

II

@elba

Sakam, zaedno so vnuk mi Ali, sorabotnicite i soborcite, {to pobrgu da stapnam vo mojot roden kraj. Da ja vidam majka mi. Da i go dopram ~eloto. Da i gi le~am bolkite. No, pred toa sakam prvo da stigne brat mi Ru`di. Ne moàm da ja pregrnam majka mi bez nego. Jas ~esto i kaùvav na majka mi deka sme zaedno vo [ar Planina... Zatoa, koga jas so drugarite }e bidam pokraj majka mi, toj treba da bide tuka...

III

Na{iot glas

Na{iot glas, koj preku mobilen telefon se dobliùva do na{eto rodno mesto, izleguva posilen, toj e potopol, gi predizvikuva dvete decenii oddale~enost – od zorite do kve~erinite na prokolnatata pe~alba... Edna iskra vo o~ite naso~ena kon pregrnuvawata, sonceto na (po~etnata) sloboda! Dosta ve}e talkawa daleku od na{ata tatkovina!

Duri i edna sve}a bi davala pove}e svetlina od pe~albarskata prirodna i elektri~na svetlina!


IV

Dale~en glas

Soprugata od [vajcarija me zapoznava so sostojbata tamu: „Lumturie e podobro. Besarta i Ariana se prisposobija vo gradinka. Semejstvoto na Ali e dobro i tie gi sreduvaat dokumentite za prestoj”. Soni{ta: @elbata da se ìvee vo rodniot kraj... Pokraj izmorenata majka...!

Da im pomogneme na lu|eto od rodniot kraj...!

Vo me|uvreme na ovoj glas mu se pridruùva glasot na Bedrie od Lap: „Dobri sme, no oddale~eni od rodniot kraj” – veli taa! Taa, vo sekoe vreme, pomaga okolu nacionalnoto pra{awe, borbata, organizacijata! I nejziniot brat isto taka. Vo site vremiwa. No, be{e bolna.. Nejzinata èlba za naslednik ne se ostvari... Maòt &, isto taka, e bolen. Edinstven lek za site iselenici e da si se vratat vo tatkovinata!

V

Denovi na pre~ekuvawa i ispra}awa

Denes, voda~ite na NATO koi ja izvr{ija „ètvata” (razoruùvaweto), pristignaa kaj rakovodstvoto na ONA.

Potoa dojdoa i pretstavnicite na novata misija na NATO, nare~ena „Kilibarna lisica”. Nave~er doa|aat pretstavnicite na [vajcarija. „Spremivme specijalen pre~ek, edno jagne” – veli Adem K.

„Ako, treba da se pre~ekaat spored albanskata tradicija (so leb i sol)” – mu velam jas. Za borcite za sloboda kupuvam malku suva hrana i eden doma{en leb od seloto...

Se se}avam na gostoprimstvoto na eden selanec od moeto rodno mesto. Na prolet jagniwata gi ~uva{e za „makedonskite prijateli”, dodeka za negovoto semejstvo ostanuva{e tradicionalniot ru~ek.

„Za{to ovie prijateli ne doa|aat koga e zima, tuku doa|aat vo prolet” – go pra{av edna{ mojot soselanec.

Toj gi krena ramenata.


VI

Sofiskiot samit

V~era se odrà Samit na balkanskite dràvi, na koj u~estvuva{e i pretsedatelot na Albanija, Rexep Mejdani.

Govorot na pretsedatelot Mejdani be{e ocenet kako osuda na makedonskata vlada, bidej}i ne go poddrùva Ohridskiot dogovor i se pravat brzi ~ekori za vra}awe na makedonskata policija vo albanskite zoni kade {to bila ONA!

VII

Qubeznost

Na telefon mi se javi mojot porane{en u~enik, sega primeren doktor vo Kosovo, Adil od Gre{nica. Saka da doznae za na{ata sostojba, amnestijata i kolektivnata perspektiva. Negovata }erka treba da se zapi{e na Tetovskiot univerzitet (dvajcata gi vidov na promocijata na mojata kniga: „NDK – OVK – eden amblem edna cel”). I dvajcata se skromni i mili.


7.10.2001

I

Za uapseniot vnuk

Deneska, sestra mi, Nazmie i Fadil, nevestata na Fatmir i vnukot i vnukata, odat da go posetat mladiot, odlu~en i nesovladliv zatvorenik. Im pora~uvam da vidat dali moè da mu se dozvoli da razgovara preku mobilen telefon (koj sigurno se prislu{uva)... „me informira deka brat mi Ru`di se nao|a tamu, blisku do nego”. „[to mu kaàle pretstavnicite na Me|unarodniot crven krst za nego i za brat mi”?....

II

Sredba posle tri decenii

Na patot [ipkovica – Brodec, za vreme na utrinskata pro{etka, gi sre}avam generaciskite drugari. Aktuelen razgovor: situacijata, bezbednosta (!), amnestijata i idninata...

Eden sonarodnik slu~ajno napravi edna sporedba za ovoj dolg period: „Nekoi se promenile mnogu, nekoi kako da bile zamrznati...”

Nekoi generaciski drugari ja imale sre}ata da se gordeat samo so u~estvoto na nivnite sinovi vo ONA i vo logistikata i propagandata.

Preku nivnoto u~estvo ovozmoèno e da se napravi „zavaruvawe” - priznanie za nacionalnoto pra{awe.

III

Se napa|a Kabul

So cel da gi uni{tat kampovite na Bin Laden, SAD go napa|aat Kabul (okolu 19 ~asot po evropsko vreme).


IV

Za{to?

„Za{to da ne se objavi kade se ~uva brat mi... Za{to da ne moàt da go posetat nitu advokatite nitu me|unarodnite institucii” – rekol vnukot Fatmir pri posetata na semejstvoto...!?

V

Kako da se za{titi zatvorenikot

[aban od Gostivar se nao|a vo zatvor. Toj e uapsen vo Albanija. Obvinet e za trgovija so oru`je... Treba da se pojavi pred tamo{niot sud (zaedno so eden [vajcarec...). Razgovaravme so Obvinitelstvoto vo Dra~... Deneska, isto taka, razgovaravme i so Murat J., [aban I. i Hamdi S.!

Decata na zatvorenicite se nao|aat vo [vajcarija. Nivnata sostojba se vlo{uva... Na{ata moralna i materijalna solidarnost nema da izostane!


8.10.2001

I

Razbirawe

Kastriot H. saka da zakaè nova sredba: prodolùvawe so organizaciskite dejnosti i dejnostite okolu tatkovinata....

Ne e zadovolen so tekot na rabotite vo Sobranieto i so sproveduvaweto na Dogovorot od makedonska strana... Odlu~en e...

II

Srde~no druèwe

Doa|aat Adnan zaedno so Qutfi (od okolinata na Gostivar), da ne zapoznaat so situacijata na teren. Ni davaat moralna poddr{ka...

Od rodniot kraj doa|aat vnucite: „So netrpenie te o~ekuvame” – mi velat. „]e dojdam {tom se usvoi Zakonot za amnestija” – im odgovaram jas.

Napadite vo Avganistan prodolùvaat. Ubieni se okolu 20 lu|e.


9.10.2001

IVo zatvorot vo Dra~ se nao|a patriotot [aban Elezi. Toj denes

treba da se pojavi pred sudskite organi. Pred 3 meseci razgovarav so obvinitelot i advokatot, denes povtorno go aktualiziram ovoj predmet, pora~uvaj}i deka patriotot treba da se oslobodi i amnestira. Dobivam optimisti~ki vetuvawa!

II

Ako

Ako uspeeme me|u amnestiranite da gi vmetneme i na{iot vnuk Fatmir, brat mi Ru`di, drugarite Halim i Ku{trim, na{iot tovar }e bide polesen... }e im se raduvavme na ~lenovite na semejstvoto!

III

Nejasnost

„Pretsedatelot” na makedonskata dràva dava izjava za amnestijata! Ova ne e dovolno bez zakonski odluki i me|unarodna garancija od nazna~enite pretstavnici...

IVSovet

Komandant „Mesuesi”, od Radu{a, bara objasnuvawe okolu izjavata za amnestija. „Edna izjava ne e dovolna” – mu velam. „Treba da pomine niz zakonska procedura, da se poddrì od na{iot i od me|unarodniot faktor”...!


V

Konsultacii

Kastriot (H) saka da se zapoznae so na{iot stav okolu amnestijata! „Ne e na potrebnoto nivo” – mu velam. „Da se vidime za da ti objasnam” – dodavam jas.

VI

Napadi

Napadite na SAD i Velika Britanija nad Avganistan prodolùvaat. Muslimanskiot svet razmisluva za zaedni~ki otpor.

VI

Kako?

„[to da pravam?” – pra{uva Vaxid S. „Sakam da dojdam vo rodniot kraj”!?

„Koga }e se zavr{i so amnestijata, dojdi” – mu velam. „Sega e opasno”.

Mu davam upatstva da odi vo redakcijata na ZIK, vo kancelarijata na NDK, vo RTK, da gi poseti semejstvata na zaginatite borci...


10.10.2001 – Tetovo

I

Rabotna sredba

Se sretnuvam so Kastriot (H) i Xevat (A)

Tema: Amnestijata (nedefinirana)

Konkretni aktivnosti:

Na teren so masite, rabotnicite, selanite, studenite (koi bea i se so nas za pravedno re{avawe na nacionalnoto pra{awe)...! Ako ni dozvoli vremeto, u{te utre treba da se sretneme so na{eto politi~ko rakovodstvo.

II

Na TV

Programa na KUD „Besa” od Gostivar

Pesna: „Kopne` za semejstvoto”

...Nekoj ostavi èna

Nekoj majka

Od solzite

Leb ne jademe

III[petim (od M. Debar) saka da se vrati vo rodnoto mesto. „Patuvaj so

drugarite” – mu velam. „Vnimatelno”! „Da” – mi odgovara (preku telefon).

Poraka

„Vo Pri{tina treba da se sretne{ so brat ti” – mu velam na Mefail od Uro{evac. „Jas sega dejstvuvam! Tamu }e se vratam otkako }e ja sredam i smiram situacijata tuka”.


IV

Prenesuvawe na misleweto

Na televiziska programa, X. N. gi prenesuva na{ite mislewa: „Ne moè da se postigne mir bez amnestirawe na pripadnicite na ONA i bez da se sprovede Dogovorot”!

V

Kidnapirawata prodolùvaat

I deneska ima{e kidnapirawa i maltretirawa: trojca Albanci se maltretirani i se preneseni vo skopskata bolnica.


11.10.2001 – [ipkovica

I

Izvestuvawe

„Od konsultaciite koi gi imavme so pretstavnicite na OBSE, proizleze deka pretsedatelot na dràvata, spored Ustavot od 1991 godina, nema mandat da proglasi amnestija, tuku toa moè da go stori samo Sobranieto”... – veli Rifat Buzuku od Viena.

II

Soglasuvawe

Kastriot (H) se soglasi deka treba da se dejstvuva so pogolemo nastojuvawe za sproveduvawe na Dogovorot i amnestijata. „Jas ne moàm mnogu da se dviàm” – mu velam. „Sepak, podgotven sum da dejstvuvame poefikasno i poubedlivo”!

„Kako {to se dogovorivme so drugarite, ja sledime ovaa platforma dodeka ne po~neme da dejstvuvame vo nasoka na poperspektivna sorabotka”!

III

Dokaz

Vo Strazbur, Komisijata za pra{awa na politi~kite (albanski) zatvorenici od Makedonija, do{la do zaklu~ok deka zatvorenicite se maltretirani so race, tupanici, pendreci... Na televizija prikaùvaat sliki od koi se gleda kako se maltretiraat zatvorenicite so site metodi...

IV

Amnestija

So pretstavnicite na germanskata ambasada razgovaram okolu mojata i amnestijata na drugite. „Nie gi ispolnivme site uslovi” – velam


jas. Procesot se sabotira od makedonska strana. Sobranieto go odlaga odrùvaweto na sednicata. Spored Ustavot od 1991 godina, pretsedatelot nema mandat da proglasi amnestija”!

“Nie ne sme bezbedni, nemame sloboda na dvièwe! Baram da se amnestira Fatmir Limani, brat mi Ru`di i drugite albanski politi~ki zatvorenici...”

V

Telefonski razgovor

Eden telefonski razgovor so Rexo Iberdemaj: Kako poefikasno da se dejstvuva vo odnos na na{eto pra{awe (nadvor i vnatre)!

Rexo Iberdemaj, Be}ir Be}a, Sejdi G. i drugite bi trebalo da se kandidiraat na izborite vo Kosovo!

VI

Prijatelski ru~ek

Nevzat Bejta od Gostivar, sorabotnik vo poslednite tri meseci, ne posetuva nekolkupati. Denes ne pokani na ru~ek vo restoranot „Kurti{i” vo tetovskata naselba Re~ica. Zaedno sme so ~lenovite na semejstvoto, prijatelite i drugarite. Ru~ekot, doma{niot leb, topliot razgovor ni go vra}aat raspoloènieto i srde~nosta. Kakva razlika: pe~albarskite ru~eci i ve~eri, ni pribli`no ne me toplea i zadovoluvaa kolku ovie ovde vo rodniot kraj. Za da ja dokaàm razlikata im pokaùvam edna slika od pe~alba: razàlosten, so pogled na ~ovek koj mnogu stradal!?

VII

îstotija

Sekoja sabota pravam generalno ~istewe na stanot i hodnikot. Ali{tata gi peram na raka. Postavuvam barawa do na{eto rakovodstvo i odrùvam vrski so dokaàni aktivisti i patrioti...


VIII

Vesti

„Doj~e Vele” gi citira zborovite na francuskiot minister za nadvore{ni raboti (Vedrin): „Kosovskoto pra{awe treba da se diskutira vo Pri{tina i Belgrad... Albanskite „voda~i” vo Kosovo treba da donesuvaat hrabri odluki”...!

IX

Prijatelska poseta

Ali, G’zim i prijatelite doa|aat da ne posetat vo na{ata soba, vo ku}ata na Bajram (se nao|ame tamu so soselanite i aktivistite). Topliot, smiren i prijatelski razgovor, nadvor od dnevnata politika, nè pravi posigurni vo ovie momenti na na{a i nesigurnost na drugite... Na polno} srde~no se pozdravuvame prezemaj}i zada~i za utre{niot den.

X

Zaedni~ki pominata no}

Vo o~ekuvawe na amnestijata dojde Nevzat (Bejta), koj be{e so nas do po~etokot na u~ebnata godina, za da pomineme edna no} vo mestoto kade {to prestojuvame. Toj go vodi razgovorot, bidej}i ima {iroko op{to znaewe, dodeka jas kaùvam za na{eto neprekinato dejstvuvawe za tatkovinskoto pra{awe...

XIFitore e primerna u~eni~ka. Taa recitira mnogu ubavo. Taa, osven

pesnata „Zbogum” (~ij naslov mene ne mi se dopadna), podgotvuva i edna pesna so naslov „Dogledawe”. Edno penkalo – podarok od mene za ovaa primerna u~eni~ka!


14.10.2001

I

Pozdraven govor

Deneska se odrùva sovetodavna sednica na ogranokot na NDK j.v. U~esnicite gi pozdravuvam preku telefon (mobilen):

„Po~ituvani ~lenovi!

Ve pozdravuvam od Tetovo. Sega sum na druga pozicija, ne kako dosega vo iseleni{tvo, tuku vnatre. Zatoa, pozdravot doa|a zaedno so porakata:

1. Da se druìme vo rodnoto mesto

2. Da bideme edinstveni (vo site na{i albanski krai{ta). Dvièweto e na pat da ja realizira nacionalnata programa (del po del, odej}i kon potpolna realizacija). Nezavisno vo kakva situacija se nao|a dvièweto i na{iot narod, tie sekoga{ }e imaat jasen pat i vizija kon pravilno re{avawe na na{eto pra{awe.

Jas sakam Vie da ja za~uvate organizacijata so lu|e, dodeka politi~kata i ekonomskata organizacija da ja zajakneme odnatre...!” (na sednicata se slu{aat pozdravi i rakopleskawa... Jas ne moàm da gi skrijam emociite!)


15.10.2001

I

Rabotna sredba

Postavuvawe barawa - Rabotna sredba so Ali, Nazmi, itn.

1. Amnestijata. Ako taa ne se postigne treba da se razgleda i analizira mo`nosta za zaminuvawe vo rodniot kraj so pridru`ba na me|unarodnite sili. Ako toa ne e vozmo`no, toga{ da odime skri{no, a potoa da deluvame od bezbedni mesta.

2. Dokolku ne se ispolni „Dogovorot” i ne se odobri noviot Ustav, povtorno da se organizirame, no ovoj pat za podelba na granicite!

3. Da se osnovaat privremeni institucii:

organizaciski y

za propaganda y

za nacionalnite pra{awa y

4. Odgovornost: Redovno da se izvestuva! Ako izbranite ne gi ispolnat ovie zada~i da se zamenat so drugi!

II

Maltretiraweto na zatvorenicite e normalna rabota vo Makedonija

Komitetot na Evropskiot sovet protiv torturata...!

Se koristat tupanici, klocawe, udirawe so pendreci, stapovi i metalni {ipki. Nemaat dovolna svetlina, imaat nesoodvetni legla i op{to zemeno, prestojuvaat vo nehigienski uslovi...


Apsewata prodolùvaat

Zav~era go uapsija Atip A. od Ki~evo. Toj be{e so nas i postojano be{e zagrièn. Nekolkupati zaminuva{e vo Kosovo i se vra}a{e za da bide pokraj nas.

Koga zamina vo rodnoto mesto ne ponese nitu pari! Zaedno so Enver go isprativme do mestoto kade {to stojat taksistite...

Denes imavme konsultacii kako da se intervenira so cel da go odneseme vo nekoja bolnica (so me|unarodni intervencii).

IV

Sobranieto sabotira

Se prekina sobraniskata sednica. Nema{e kvorum. Albanskite pratenici ne prisustvuvaat bidej}i ne se sproveduva „Dogovorot” i se pravat izmeni na ~lenovite i na preambulata od strana na pretsedatelot na dràvata!

V

Apsewa i vo Kosovo

Vo Bondstil e uapsen Ku{trim. Toj e eden od prvite pripadnici na ONA. Dejstvuva{e vo Albanija i Kosovo.

Go pridruùvale i go sledele na teren! Ne go staviv vo opasnost so moeto vleguvawe od stranata na Kumanovo i Tetovo. Vo posledno vreme izgleda{e zagrièn. Go sledea! Sega edna cvrsta raka e zad re{etki!


16.10.2001

I

Apsewata prodolùvaat

„Okolu 20 uapseni od redovite na ONA”, veli advokatot Numan Limani. Tie se od Skopje, Ki~evo, Struga...

II

Postapkata na obvinitelot

X. N. (preku telefon) veli deka albanskite zatvorenici treba da pominat niz edna obvinitelska postapka...

No, ne e za site isto, mu velam, bidej}i ima razli~ni postapki (nie imame obvrska kon pripadnicite na ONA, logistikata, propagandata).

III

Dogovorot e blokiran

Ohridskiot dogovor, gledano od site aspekti, e blokiran: amnestijata e deklarativna, nema zakonska osnova, garancija i opasna e. Nad 200 pripadnici na ONA se uapseni! Utre, me|unarodnite pretstavnici }e gi posetat „dràvnite institucii” – Ministerstvoto za vnatre{ni raboti i Ministerstvoto za pravda! Zadutre treba da pristignat Solana i Robertson!

IV

Pretstavnicite na OBSE

Vo ramki na obidite za sproveduvawe na Dogovorot pristignuvaat pretstavnicite na OBSE. Nie gi podgotvuvame materijalite koi treba da im gi pretstavime na Solana i Robertson, kako i na pretstavnicite na instituciite...


IV

Seminar

Vo Pri{tina se odrùva seminar za me|uetni~kite odnosi organiziran od SAD. U~estvuva i ôvi} od Belgrad. Na seminarot u~estvuvaat I. Rugova i H. Ta~i, dodeka R. Haradinaj odbiva da u~estvuva.


18.10.2001

I

Komentari okolu seminarot

Ramu{ Haradinaj go objasnuva svoeto i neu~estvoto na AIK na seminarot: „Srbija sè u{te ne gi ispolnuva uslovite za zaedni~ki razgovori, bidej}i sè u{te ne pobarala izvinuvawe od kosovskiot narod za napravenata tragedija”...

„Da razgovara{ so ôvi} i drugite koi mu nanesoa nepresmetlivi {teti na albanskiot narod, pretstavuva izbrzan ~ekor” – zabeleùvam jas.

II

Bele{kite na OBSE

Denes pretstavnicite na OBSE zemaat bele{ki za sostojbata na zatvorenicite vo Ki~evo. (Za tie koi bea uapseni porano i sega{nite, voenite zarobenici i kidnapiranite...)

III

Vo o~ekuvawe na amnestijata

Od denot na predavaweto na oru`jeto (26.09.2001) do denes nema jasna odluka okolu amnestijata na pripadnicite na Osloboditelnata narodna armija... Potpisnicite na Ohridskiot dogovor i v~era se sretnale me|utoa ne dadoa nikakvi informacii...

Denes, vo prisustvo na Solana i Robertson, se o~ekuva da se donese kone~nata odluka. Sepak, nie barame op{ta amnestija (no, ne i tie koi sakaat da profitiraat od ovaa situacija). Mislam deka vlasta saka da go iskoristi momentot i da gi oslobodi od zatvor i tie {to se osudeni za drugi dela...!


IV

Uslovna amnestija

Jasno se gleda deka vlasta ne saka da gi amnestira nekoi od voda~ite na ONA bidej}i se pla{i deka tie moàt da sozdadat legitimen subjekt i povtorno da ja kontroliraat situacijata (sega na drug na~in, preku ekonomska, strate{ka politika). Vreme e nie da pokaème, kako {to sme dokaàle i vo pote{ki vremiwa, zrelost, dalekovidnost i posvetenost (so `rtvuvawe, predizvik i dostoinstvo).

V

ON Armija – nepartiska

Dosega sme dale neosporni dokazi deka ONA e nepartiska. Ne sme kaàle i propagirale kako taa se osnova i koj go skr{i mrazot, koj gi dade vidlivite znaci i legitimniot signal, koj gi osnova prvite edinici i koj ja legitimira{e prvata vojska vo na{ite albanski krai{ta, koj ja dade idejata za amblemot i koj go namokri so ~istata krv za sloboda...! ONA e i ostanuva nepartiska. Taa se rodi od narodot i mu sluì nemu: za slobodata, napredokot i perspektivata.

Vrednostite na ovaa osloboditelna vojska moè da gi oceni samiot na{ narod.

IV

Dobra inicijativa

Selanite od Selce zapo~nale so edna dobra inicijativa, sakaat vodata od Vejce i Brodec da ja donesat vo nivnoto selo. Doa|aat kaj mene: eden borec – Ibrahim i eden negov soselanec. Gi pozdravuvam i im ~estitam za inicijativata. Tie sakaat da razgovarame so ministerot za razvoj.

„Da” - velam, „no prvo da go vidime va{eto i raspoloènieto na na{ite aktivisti, biv{oto rakovodstvo na ONA”! Taka i postapiv: go izvestiv rakovodstvoto, a potoa i biv{iot borec na ONA, Ibrahim.

„Neka vi e so sre}a” – velam. „]e se sretneme i }e gi vidime rabotite vo praksa”.


VII

Spisokot so kidnapiranite - zagriènost

Na Makedonska televizija se pojavija imiwata na kidnapiranite. Pokraj imeto na brat mi Ru`di stoe{e: „Prijaven za is~eznat!” Zagriènost. Mu se javuvam na advokatot, Numan! Me smiruva malku. „Evidentiran e spored dostapnite podatoci” - veli. Potoa razgovaram so pretstavnicite na Me|unarodniot crven krst – i tie mi gi kaùvaat re~isi istite informacii...


19.10.2001

I

Edna rabotna sredba

Gi informiram Ali, Nazmi i drugite prijateli za akcijata na ìtelite od Selce... Go odreduvam Hazbi da bide me|u rabotnicite (izgradba na patot i vodovodot...). Od Nazmi baram mislewe za sonarodnicite, za Re{at koj be{e nabrkan od nastavniot proces i za Lije, koja e od Bitola, no, kolku {to znam taa e vnuka od Zajas, kako i za drugi aktivisti!

So Ali razgovarame za obvrskite na NDK. Toj ne e zadovolen. Spored nego, i samite voda~i ne rabotele spored dadenite vetuvawa....

Sepak, nie sme edinstveni i treba da prodolìme so dejstvuvaweto do realizacija na na{ata Nacionalna programa!

II

Izvestuvawe od daleku

Vaxid (S) me izvestuva za sostojbata na borcite po nivnoto vra}awe vo Kosovo, za aktivnostite vo [vajcarija i za raspoloènieto da se prodolì so dejstvuvawe (spored dadenite upatstva). Imame isto mislewe deka ~lenovite na semejstvata na padnatite borci, ranetite i drugite, treba direktno da gi pomogneme (preku sredstva obezbedeni od centralata).

III

Nade`ni zborovi

Be}o se nao|a vo Lipkovskiot kraj. Mi veli da ne se griàm mnogu bidej}i tie se dobro organizirani. Veli deka aktivistite, selanite i mladite od toj kraj, baraat jas da odam tamu za da gi posetam...

IVMinisterstvoto za vnatre{ni raboti ja izvestuva slavo –

makedonskata javnost deka postoi opasnost od protivstavuvawe od strana


na Albancite, dokolku makedonskata policija vleze vo nesigurnite zoni (kade deluvala ONA).

V

Buket cve}e

Decata od seloto n$ podaruvaat eden buket cve}iwa so razli~ni boi. Eden crven, eden ̀ olt, eden violetov trendafil. Najdobriot podarok. Edna slika, edna pesna, eden pozdrav, zaedni~ki ja sozdavaat slikata vo nevinite detski srca.

Zo{to ovie cve}iwa i pita (lokalno jadewe)?

Bidej}i vie prestojuvate vo na{eto mesto - velat selanite...

Ve~erite vo rodniot kraj: Dobra no} – na albanski jazik.


20.10.2001, Tetovo

I

Druèwe i po~it

Se sretnuvaat sonarodnici, studenti, intelektualci i sorabotnici. Ferit R. so }erkata, otkako se sretnuva so mene, se prisetuva na nezaboravnoto minato. Ni pomognaa koga ja gradevme ku}ata, ima u~estvuvano na pogrebot na mojot tatko i ima odràno govor, ima pi{uvano za bitnite nastani vo Ki~evo i po{iroko...! @al mi e {to mu se slu~ija tragi~ni semejni nastani! „Silna lokomotiva” – veli Ferit. „Da, no treba da se otstranat preprekite od {inite” – mu velam. „Odi napred”! – dodava toj.

II

Tatkovinata ili religijata

Oxata, Xevat Mustafai, so diploma od Teolo{kiot fakultet (vo Kairo), izrazuva zadovolstvo od mo`nosta da se sretneme...

Ovoj ~ovek so {irok horizont go objasnuva toa {to jas sakam da go znam od religiska gledna to~ka: ~ove~nosta, nacionalnite li~nosti, me|unarodnite li~nosti. Toj e nepristrasen. Qubovta kon tatkovinata nad se. Zboruva otvoreno vo odnos na pra{aweto: tatkovinata ili verata, koj ima prednost?! – Tatkovinata, iako nekoi za primarna ja smetaat verata (kako na primer dr. Feti Mediu)! Toj ima fakti za ovie iskazi i go po~ituva na{eto sealbansko dvièwe, koe go naso~uva na{iot narod kon pra{aweto nad pra{awata – albanskata tatkovina.

III

Na{ata mladina

Protiv 167 Albanci, pripadnici na ONA, se vodat sudski postapki. Tie se nao|aat po zatvorite. Amnestijata ne e zagarantirana! Nie sme vo slu`ba na narodot, osobeno na mladite, koi imaat sigurna idnina!

Treba da ja spasime na{ata mladina od zakanata da i se na{teti duhovno i fizi~ki!


IV

Eden od postarata generacija

Ismail Saliu (10.05.1929), od Gradec, biv{ politi~ki zatvorenik i biv{ pripadnik na ONA. @ivotot go o~eli~il. Toj e nezapirliv. Otkako se vrati doma (posle razoruùvaweto) nekolku pati dojde me|u nas.

Denes toj se prisetuva na ìvotnite spomeni. Triumf... negovoto pismeno barawe mu go prenesuvam na Ali...

V

So pomladata generacija

Od rodnoto mesto doa|aat mladite. „Sakame da se druìme” - veli Enver. I jas ja imam istata èlba.

„Bitkite od ovaa neednakva vojna donesoa edna pobeda – po~etnata sloboda, dokaz za na{eto postoewe, internacionalizacija na albanskoto pra{awe i razvivawe na svesta kaj narodnite masi da se naso~at kon tatkovinata” – im velam na mladite, koi so vnimanie me slu{aat.

Eden od prisutnite, Feti, se pla{i da ne se komplikuva situacijata kako taa vo Pre{evo i okolinata. „Ne, toa ne moè da se slu~i, bidej}i tuka sme blizu eden milion Albanci i ni sleduvaat prava na nacionalno nivo. Sepak, nie treba da znaeme deka neprijatelite i predavnicite rabotat neprekinato”...

Site treba da bideme vnimatelni. Da dokaème kolku gi zasluùvame simpatiite i poddr{kata od Zapadot – Evropa, SAD, NATO? No, nie i samo nie treba da go re{ime na{eto pra{awe. Se pregrnuvame so èlba da se sretneme vo rodnoto mesto!

VI

Prijatelstvoto prodolùva

Na poseta ni doa|a komandant „Rusi” da vidi i da slu{ne kako odat rabotite. Negovata sposobnost e vistinsko bogatstvo. Ovoj pat zaedno e so edno mlado mom~e, koe nabquduva i za{tituva... Negoviot identitet }e


go proveram utre! Na „Rusi” mu ja ~estitam svr{uva~kata na brat mu. Na{a èlba: da pieme kafe vo negovoto rodno mesto!

VII

Policijata vleguva na teren

Policajcite Makedonci, zaedno so policajcite Albanci i me|unarodnite pretstavnici, vleguvaat vo mestata kade pred 26 septemvri be{e stacionirana ONA.

„Maòt pla~e od maka koga ne moè da dejstvuva, ènata pu{ta solzi koga mami” – (veli edna narodna pogovorka) mu velam na Gafur Z., koj do{ol da ne poseti,

VIII

Odbien ru~ek

Gafur (Z) me zamoluva da u~estvuvam na eden ru~ek na koj se pokaneti diplomatskite pretstavnici. „Prodolète kako {to ste zapo~nale” – mu velam. „Podobro e taka, so cel Ali da bide vo centarot na vnimanieto...”

IX

Vkusen ru~ek

Vo kujnata ni ponudija {pageti. Tie se mnogu vkusni. Podgotveni se od neumornite Hasan i Selim. Zaedno so Ilir, Adem i drugite odime vo selskata kafeana, prisutnite gi po~estivme po edno kafe i zapo~navme prijatelski razgovor (temata poznata – perspektivata na mladite generacii)...

Deneska me druì Enver. Na krajot toj bara od mene mislewe i pomo{ za negovo vrabotuvawe i za negovata idnina...

Son~ev den. Pe{a~ime po [ar Planina.... Se sretnuvame so studenti – sorabotnici, u~enici... Ovie poslednite ne pozdravuvaat i na vleznite porti so kreda pi{uvaat: „ONA, ONA”.


23.10.2001

I

Gradona~alnikot

Denes po pat go sre}avam gradona~alnikot Zul}ufli Ajvazi, se vra}a od rabota. So nego ~esto se sretnuvam po pat i vodime kratki razgovori, se pozdravuvame i sekoj si prodolùva po svojot pat. Denes na{iot razgovor trae podolgo.

]e ni bide te{ko vo ovaa vreme koga Ministerstvoto za odbrana insistira policijata da vleze ovde.

„Ne, ne moàt da postapat kako {to toa go napravija vo drugi mesta. Nie sme tuka, }e se samoodbranime i }e go branime seloto” – mu velam...

Se pozdravuvame!

II

Povredite na maliot

Da ja vidam nogata – mu velam na maliot, koj po tret pat, za kus period, gi povreduva rakata, ~eloto, nogata. Ozdravena e. Go oblekuvam i go pregrnuvam. Toj se raduva {to sme „sopatnici” i „istomislenici”. Drugite ne sledat i ne pozdravuvaat, ednoglasno izvikuvaj}i „ONA”.


24.10.2001

I

Bra}ata – prijatelite od Kosovo

Od na{eto izma~eno Kosovo pristignuva Azem Sila so prijatelite. Se sretnuvame vo stanot na Ali. Tuka se nao|a i G’zim (O).

Azem ni ~estita za postignuvawata. Nazdravuvame za dobredojde, ru~ekot go podgotvil Gafur (Z), dodeka prijatelski ne usluùva Adem (Karaga). Eden zaedni~ki ru~ek vo [ipkovica (na ru~ekot i vo razgovorot u~estvuvam po barawe na Azem).

„So~uvstvo za tatko ti” – mu velam na Azem. Toj kaùva za negoviot tatko, a potoa na G’zim (O) mu vika deka ovaa vojna e dokaz na kvalitet. G’zim ne zboruva na taa tema. Jas dodavam: „Od po~etok do denes borcite za sloboda bea edinstveni! Najteòk period be{e periodot na razoruùvaweto, bidej}i za Albancite poteòk e procesot na razoruùvawe otkolku toj na vooruùvawe. Nie koi gi izbravme voda~ite (ti vo Kosovo, jas tuka) moème da razgovarame otvoreno: Ali e pretstavnik na generacijata koja najmnogu postigna, zatoa i go izbravme”.

„Ali nikoga{ ne ja zaobikoli platformata za zaedni~ko dejstvuvawe so DPA i PDP. Ova pretstavuva akt koj odi vo prilog na nacionalnoto pra{awe” – veli toj.

„Li~nostite ne treba da se me{aat so grupi. Ima nedostatoci, me|utoa ne tolku golemi kolku {to se zboruva. Na primer, se zboruva lo{o za Menduh Ta~i, deka toj imal i sozdava ekonomski kapital, a ne se kaùva deka Andov e nadgleduva~ na dràvniot kapital ili deka Georgievski ima i drug kapital”.

Azem misli deka treba da se soberat vrednostite na narodot vo korist na na{eto pra{awe. „Na NDP i sugeriravme da ne prezeme ~ekori za osnovawe pred i vo tekot na vojnata. Kratko e vremeto za da se smenat rabotite”!

Prijatelot od SAD kaùva nekoi svoi misli: „Podobro e da si pretsedatel na 50 du{i otkolku ~len me|u 5000 lu|e” – veli toj. Zna~i, toj saka da ja imame situacijata pod na{a kontrola...


Na po~etok na razgovorot, otkako go pra{av okolu mobilizacijata na sonarodnicite tamu, mi odgovori deka toj bil pouspe{en vo vojnata vo Kosovo i deka obvrskata kon Albancite vo „Makedonija” e nedosti`na od strana na Albancite od Kosovo...

„Povelete i vo Ki~evo” – mu velam! „Ponatamu” – veli Azem

II

Edno kafe vo [ipkovica

(Dru{tvo mi pravi Bajram, sopstvenikot na ku}ata kade ìveam)

Me baral Zaim (Be}iri). Izlegov i go najdov vo kafeanata vo dolniot del od seloto. Razgovarame so nego i selanite (dru{tvo mi pravi Bajram, sopstvenikot na ku}ata kade ̀ iveam). Zaedno so Zaim odime po edinstveniot pat koj vodi do u~ili{teto...

Razgovarame dolgo: Doverbata i nedoverbata vo onie koi se na vlast...

Mo`nosta za zbliùvawe na lu|eto koi bile i se so ONA i nacio-nalnoto pra{awe! Vrednosti i napredok – prodolùvaj}i so obidite za re{avawe na nacionalnoto pra{awe.

II

Slu`ben dokument

Od [vajcarija stigna odlukata vo vrska so odzemawe na pravoto, na direkten ili indirekten na~in, da prodolàm so dejstvuvawe, preku vtori i treti aktivnosti... (Dokumentite se na germanski jazik). No, ne mi se zabranuva vlezot vo [vajcarija.

Na vnukot Ali mu go zabranile vlezot. Toj moè da odi samo so posebna dozvola!


III

Urgentno pismo

Ali, treba da napravite seriozni napori da ja spre~ite izmenata na preambulata vo Ustavot.

1. Preku nadle`nostite na ONA

2. Preku vlijanieto na potpisnicite na Dogovorot, me|unarodnite garanti.

3. Preku pratenicite Albanci (so povlekuvawe od Sobranieto)

Itno da se vlijae kaj amerikanskite vlasti, normalno, kaj pret-sedatelot na SAD, Bu{, so cel da ne se sprovede baraweto na Trajkovski (za promena na preambulata)...

IV

Vreden razgovor

Preku telefon razgovaram so Kastriot (H) okolu nadminuvawe na problemite vo Sobranieto: Povlekuvawe, ako se napravat obidi za promena na preambulata vo noviot Ustav! “Nie pravime sè da ostaneme principielni” – veli toj.

V

Sobranie

Denes zasedava Sobranieto na „Makedonija”. Rabotite odat bavno i se sabotiraat. Odrùvaweto na sednicite se uslovuva so osloboduvawe na zatvorenicite Makedonci. Albanskite pratenici se aktivni i produktivni...

VI

Pristignuva Solana

Trajkovski pra}a pismo do Ha{kiot Tribunal za da go razgledaat slu~ajot vo Nepro{teno (navodno tamu ima pogrebeni Makedonci...!)


26.10.2001

I

Sudski proces

Sudskiot proces vo Dra~ prodolùva. [aban Elezi treba da se àli so cel povtorno da izleze na sud!

Negovoto semejstvo vo [vajcarija, sega prestojuva vo Gostivar, bara da se kompletira dokumentacijata (kako od ~lenstvoto na ONA, taka i od edno zdruènie, kade toj e ~len!). Se javuvam vo Albanija i dobivam pozitiven odgovor! Okolu ovoj sudski proces imam razgovarano so obvinitelot vo Dra~ i so prijatelite i drugarite (tie }e vidat {to moàt da napravat vo ramki na zakonskite mo`nosti...). Sostojbata na semejstvoto na ovoj zatvorenik e vlo{ena, no prijatelite vo [vajcarija i nie ovde go davame potrebniot pridones za ekonomska i du{evna stabilizacija na ovaa semejstvo!

II

Ubieni mladi lica

Eden od mladite, Adem od Skopje, najden e mrtov, (iako be{e prenesen vo skopskata bolnica...). êtiri drugi neidentifikuvani lica najdeni se mrtvi vo Butel. Preku dnevnikot „Fakti” semejstvata na is~eznatite se povikuvaat da odat do mestoto na nastanot so cel da gi identifikuvaat licata! Srednovekovie na po~etokot na noviot milenium!

III

Edna kratka sredba

„Treba da prezememe ne{to okolu samoza{titata” – mu velam na G’zim O. „Da, no drug den”!


IV

Predavstvo

Preambulata e izmeneta – albanskiot narod e staven vo ista grupa so Turcite, Srbite, Vlasite, Romite... Predlogot daden od Trajkovski, preku Solana, odobren e od EU. [to moè da se napravi?! Pratenicite Albanci vo Sobranieto se malcinstvo i ne moàt da vlijaat vo tekot na glasaweto! Koj vlijael pri ovaa formulacija na Preambulata?!

Partiite na vlast. Potpisnicite i tie {to go smenija Dogovorot. Arben Xaferi ne mi se dobliìl. Jas pak od toj den, nikoga{!

V

Itno objasnuvawe

Komandant „Mesuesi” (Rafiz A.), od Radu{a, bara objasnuvawa vo vrska so dene{niot „dogovor”. Jas mu kaùvam deka ovoj dogovor ne e validen bidej}i vo toj slu~aj se devalvira Ohridskiot dogovor. No, se raboti samo za preambulata i ne se odnesuva na celiot Dogovor! Sepak, porakata mu ja prenesuvam na Ali, toj }e mu odgovori preku telefon!

VI

Itna sredba

Adnan bara da se sretneme {to poskoro!

„Kako e mo`no Arben X. od po{tar, kako {to go narekuvavme, da stane centralna figura”? – pra{uva toj.

„Se smenija okolnostite” - mu velam! „No, jas ne sum se soglasil so negovite i stavovite na drugite, koi igraat ulogi i mandati nad mandatot na ONA” – velam jas. „Koga }e se sretneme }e gi razjasnime rabotite” – zavr{uvam.

VIITelefonski javuvawa... reakcii okolu dene{niot dogovor!


VIII

Arben Xaferi

Kaj Ali do{ol Arben X. „Odi i kratko kaì mu {to misli{” – veli Musa (Demiri).

„Ne, jas nemam rabota so nego! Nikoga{ ne sum go sretnal i nitu bi moèl da go sretnam, bidej}i toj ima poinakva organizacija, a jas go imam toa za {to se znae! Dosta e ve}e so pritisoci i „naredbi”! Jas sam odlu~uvam so kogo }e se sretnam i komu }e mu gi kaàm makite (kako i solzite)! Tie se kaùvaat na nekogo koj gi znae na{ite nastojuvawa, `rtvuvawata na narodot, na ONA”!

IX

Komentari

Preku telefonskite javuvawa i televiziskite programi se slu{aat brojni i kontradiktorni komentari!

Se bara genezata na odlukite koi se na {teta na albanskiot narod... Izgleda deka nitu vnatre nitu nadvor ne ostanala niedna tajna bez da bide otkriena i kaàna. Vnatre{niot faktor ne e odlu~uva~ki bidej}i se dirigira od stranskiot faktor.

X

Sredbi

Pristignuva so prijateli.

„Kako odat rabotite” – pra{uva!

„Spored planovite na drugite” – velam. „Ako ne dojde do izraz zborot i deloto na vnatre{niot faktor ne moè da ima re{enie so sre}en kraj” – zavr{uvam jas. „Oblekata skroena od tu|i race ne odgovara na teloto i e neprifatliva”!


27.10.2001

I

Sredba polna so solzi

Mojot po~ituvan profesor, Remzi Nesimi, silno me pregrnuva. Toj ne moè da gi zadrì solzite. Dosega, ne mi se slu~ilo na nekoj od moite prijateli da mu te~at solzi za u~enikot ili prijatelot. Silni emocii. Jas se obiduvam da ne pu{tam solzi pred mojot cenet u~itel...

Stoime kratko, a potoa sednuvame. U{te edna{ se pregrnuvame i po~nuvame otvoren razgovor. Mu se tresat usnite. „Vnimatelno te sledime”- veli. „Se zagriìvme koga te uapsija vo Germanija”! „Jas dojdov ilegalno, no ne moèv da te sretnam... Pred dva meseci sakav da dojdam vo Skopje, no }e mi be{e àl za mladite, ako ni se slu~e{e ne{to nepredvidlivo”! Se prisetuvame na periodot na studirawe i potoa! Ima silno pomnewe! Du{evnata povrzanost gi predizvikuva dvete decenii!

Razgovarame za nacionalnoto pra{awe, ONA, posvetata, amblemot!

Dragiot profesor kaùva za vrednostite na borbata! Im se obra}a i im ~estita na mladite! Se zablagoda ruva za dadenata mo`nost da se sretne so nas. „Da pridonese{ i vo ovie krai{ta” – mu velam vo ispra}awe! Toj e najsoodveten za rakovodewe so Univerzitetot!

II

U~itelot me|u nas

Sredbata se odrùva kaj Ali

Glavna tema: Preambulata

„Ne se soglasuvam so promenite koi gi pretrpuva Ohridskiot dogovor” – veli toj.

„Potoa, isto taka, ne se soglasuvam so izjasnuvaweto na Arben za promenite”’!

„Toa e stav na me|unarodniot faktor” – veli Ali.

„Sepak, nie treba samite da odlu~ime za na{eto nacionalno pra{awe” – velam jas.


„Osobeno ne treba da se prifati varijantata – „kako del od alban-skiot narod”, bidej}i ovaa formulacija ja negira na{ata avtohtonost. Neprifatlivo e da ne stavat zaedno so malcinstvata. Ustavot koj se us-vojuva e edna skala povisoko. Potoa, za sekogo }e se objavi po edna kniga – konkretno. Barawata }e se minimiziraat. Toa e dogovor me|u SAD, Rusija, Evropa...”

Ali tvrdi deka tolku sme vrednuvani! „Za da vredime pove}e treba da rabotime pove}e...”

„Zavisi za kogo rabotime” – velam jas!

Na gosti kaj mene doa|a u~itelot. Pieme po eden sok i go prodolùvame razgovorot. Imame isto mislewe! Samo na{iot faktor, so postojani nastojuvawa, moè da odlu~i za sudbinata i perspektivata na celiot na{ narod!

III

Moeto iznenaduvaweKoj stoi zad Ali, Nazmi, Hazbi! Partija? DPA? Arben Xaferi!? Nie

nemame partija. Nie, iako nema da bide vo soglasnost so Programata na ONA (Soop{tenie br. 6), treba da osnovame partija (koja }e proizleze od ONA). No, ako na edna li~nost, duri i da e na ~elo na partijata, kako Arben, mu se dadat neograni~eni nadle`nosti, toga{ nie ja gubime na{ata subjek-tivnost, ja gubime ONA nepartiska, ONA na na{iot avtohton narod!

Go pra{av Ali (pri moeto odewe vo Prizren) kakvi nadle`nosti imaat Arben i Imer. Odgovor u{te ne sum dobil, no spored mene, tie imaat posreduva~ki nadle`nosti do momentot koga }e se ovozmoì na{eto ot-voreno deluvawe, odnosno do momentot koga nie }e imame direktni nadle`nosti.

Denes, insistiram da doznam ne{to pove}e, no ne ja postignuvam celta. Ne me ubeduvaat zborovite, deka navodno Arben e podoben za Evropa i deka ni e skratena oblekata. Jas ne se soglasuvam so takvi oceni. Nie sme glavniot faktor. Vpro~em, ne go prifa}am izrazot skratena obleka, zna~i go odbivam... Niedna li~nost ne moè da stoi nad vrednostite na ONA!

P.S. Jas go uslovuvam povlekuvaweto na pratenicite od Sobranieto. Da ne se prifa}a promena na Ohridskiot dogovor (ako ne e na potrebnoto nivo). „Treba da se odrì edna me|unarodna konferencija za albanskoto pra{awe vo Makedonija...“


IV

Kako da dejstvuvame – edinstveni

Dene{nata sredba so Fadil (B), Hasan (B), Veli (E), be{e srde~na i rabotna.

Kako zaedni~ki da dejstvuvame – be{e su{tinata na sredbata! Sega{nata Preambula se kosi so Ohridskiot dogovor, zatoa pratenicite treba da dejstvuvaat zaedni~ki vo Komisiite i Sobranieto... Strate{ki koordinirano dejstvuvawe!

V

Vrednostite na ONA

Prijatelot od Gajre, koj ìvee vo Tetovo, zaedno so negoviot sin, ~len na ONA, davaat ocenka za borbata na ONA. Rakovodstvoto na ONA, ~lenstvoto i tie koi ja podrùvaat borbata, treba da imaat zasluèno mesto vo op{testvoto. Temelite na (zapo~natata) sloboda postaveni se od preleanata krv na sinovite na narodot!

„Na{ite o~i se vpereni kon vas i nade`ta za postignuvawe na na{ite celi zapo~nuva od kaj vas” – veli Vaid (Kamberi), vnatre{en sorabotnik na ONA. Negoviot sin slu{a so vnimanie. Povremeno zazema seriozen, ma{ki stav i brzo se vozbuduva.

Nikoj nema pravo da ja negira herojskata borba na na{iot narod protiv Makedoncite.

VI

Obvinenija

Ve~erta, preku TV ekranite, se spomnuvaat pokrenatite obvinenija protiv politi~kite voda~i, komandanti na ONA: Ali, Fazli, G’zim i drugi.


VII

Itno pismo

Pismo do Ali, Nazmi, Hazbi: “Da se vlijae vrz pretstavnicite na partiite – potpisnici na Ohridskiot „dogovor”, da ne gi prifatat promenite na preambulata... Arben Xaferi da ne go prisvoi kapitalot na ONA...

VIII

Zagriènost

Komandant „Mesuesi” bara moralna i politi~ka poddr{ka. Toj e opravdano zagrièn bidej}i DPA ja prifa}a i ja odobruva novata varijanta na preambulata. „Nie nema da se soglasime” – mu velam. „Na{ite reakcii se preneseni”!

IX

Vistinata

Na televizija Skopje, na albanski jazik, Iljaz Halimi, potpretsedatel na Parlamentot i na DPA, veli deka statusot na Albancite e realen, objektiven, kako del od narodot na Albanija...

PDP se sprotivstavuva. NDP izleguva so soop{tenie protiv izmenite...

X

Telefonski razgovori so dragi lu|e

Golem e brojot na lu|e koi sakaat da se sretneme. „U{te edna{ da se vidime potoa {to saka neka se slu~i” – velat. „Da imame sre}a da se sretneme” – velam jas.


XI

Pokraj mladite

Mladite od rodniot kraj, Adem, Fatmir, [petim, Enver, v~era i denes, se zaedno so nas. „Da nazdravime edna{ deca” – im velam. Vie }e go stignete vremeto koga }e se realizira nacionalnata programa!

XII

Se sretnuvaat anti-albanskite voda~i

Vo Moskva se sretnuvaat Trajkovski i Putin. Otvoreno izrazuvaat podgotvenost da se borat protiv nepogodnata situacija zaradi, kako {to tie gi narekuvaat „teroristite”, otvoreno naglasuvaj}i ja borbata protiv Albancite! Ova go kaàa otvoreno i na sredbata so ukrainskiot pretsedatel.

XIII

Zeleno svetlo

Od edna strana, navodno se ograni~uva uvozot na oru`je od Ukraina vo Makedonija, od druga strana ima zeleno svetlo, ovoj pat i od SAD...!

Zainteresiranost... nasekade. Udarot – vrz neza{titenite!

XIV

Rugova predvesnik na katastrofa

Rugova bara da se proveri prisustvoto na islamski ekstremisti (muxahedini) vo Kosovo i spravuvawe so istite... Predavnicite ne ni se simnaa od vrat nitu na po~etokot na vtoriot milenium!


XV

Stan

So ogled na toa deka ne sme amnestirani i ne moème da se vratime vo rodniot kraj, treba da se premestime...

Stan ni najde Mahi (od ONA) vo gorniot del od seloto.


30.10.2001

I

Krivi~ni prijavi...

„Imiwata na 11-te (biv{i) visoki voda~i na politi~koto i voenoto krilo na ONA se nao|aat na ~elo na spisokot na obvineti. Stanuva zbor za Ali Ahmeti, G’zim Ostreni, Fazli Veliu, Musa Demiri, Daut Haradinaj, Xavit Hasani, [efit Xaferi, Mustafa Rustemi, Musa Xaferi, Xevat Ademi i Hisni [a}iri”.

(Prezemeno od dnevniot vesnik Fakti, 30.10.2001)

II

Opravdano nastojuvawe

Adnan zaedno so brat mu, vo prisustvo na Gafur Z., prezentira opravdani argumenti protiv izmenata na preambulata... „Ubeduvawata na Gafur ne bea argumentirani. Jas ja uslovuvam izmenata so silata na na{iot subjekt, koj treba da proizleze od sostavot na ONA. Na provokacijata na DPA i odlukata na Arben Xaferi, se protivstavuvame li~no i kolektivno (so soborcite i sorabotnicite)”.

III

Poddr{ka

Xevat Z. od [vajcarija, se interesira za sostojbata sega, ustavnite promeni, amnestijata... Malku go smiruvam, potoa go upatuvam da razgovara so Ali.


IV

Sobir

Po telefon razgovaram so Emru{ od Pri{tina, se slu{a glasot na sobranite masi na NDK. Tamu vo tek e predizborniot period. Jas od Tetovo im poèluvam uspeh i pobeda.

V

Preselba

Mahir se angaìra i nao|a stan. Se preseluvame. Prisposobuvawe, 20 godini so kuferite v race... Samo kaj selanite moète da najdete dobrina i gostoprimstvo. Kaj niv sekoga{ ima zasolni{te.

VI

Zbor

Zborovite preneseni preku Gafur, stignale na pravoto mesto: „Nikoj nema pravo da mu dade mo`nost na Arben Xaferi da zboruva i da go opravda izglasuvaweto na preambulata”, veli toj. Toj ova go potvrduva preku mobilen telefon, kasno nave~er i mi veli: „Ne mu e dadena nikakva mo`nost”!

VII

“Dentisti”

„Zagrièni sme, DPA }e ja izglasa preambulata! Ve molime da ja spre~ite preku edno soop{tenie vo ime na ONA. Ako ONA ne stoi zad ova ve~erva }e spijam mirno” – veli toj.

Jas ve uveruvam deka od strana na ONA nikoj nema dadeno ovlastuvawe! Od nikogo. Sekoj koj }e igra so sudbinata na narodot }e odgovara!


31.10.2001

I

Odgovor nema

Dolgo vreme go baram Arben Xaferi na telefon. Na kraj se javuva eden ènski glas. I ostavam poraka da go najde i $ go kaùvam brojot na koj moè da me najde!

Ne e tuka, ima mnogu rabota. I jas imam, no itno mi e potreben. Jas nikoga{ ne sum go baral nego za li~ni problemi, nitu koga bev vo zatvor vo Kostanca, nitu za semejni problemi koga mi go kidnapiraa bratot i do denes ne e pu{ten na sloboda. No, sega se raboti za nacionalnoto pra{awe i sakam da mu kaàm deka nema mandat da dejstvuva protiv ova pra{awe i negovata perspektiva, toa e sveto pra{awe – nacionalna strategija...

II

Dolg razgovor

Go vidov Ali zagrièn i mnogu izmoren. Dolgo vreme, so bolka, zjapavme eden vo drug... ti{ina. Stanuvame da jademe. Jadeweto ne e gotovo. Sednuvame povtorno. Pogledite ni se naso~eni kon podot. ̂ ekam da zaminat nekoi lu|e od po{irokiot krug.

Dojdov da jadam, no ako ima{ malku vreme i sila, moè da razgovarame.

Toj gi prekrstuva racete. „Da” – veli toj.

„Treba da napravime {to ne{to vozmo`no za pratenicite na DPA da ne u~estvuvaat na sobraniskata sednica. Toa e za na{e dobro. Treba da dejstvuvame poodlu~no so cel da go avansirame na{iot status (bidej}i vaka, kako {to se predviduva vo Ustavot, ne smetaat za dojdenci, tokmu kako âmite vo Grcija, itn.)”.

„]e se obideme” – veli Ali. „No, ako ne uspeeme da go ubedime i me|unarodniot faktor, toga{ treba da ja prodolìme borbata. Makedoncite sakaat da ja podelat Makedonija”.

„Podobro da prodolìme so borba, otkolku so na{i race da ja zape~atime sudbinata na narodot” – mu velam. „Potoa, me|unarodnite


pretstavnici ni go dolàt odzemenoto oru`je... (so koe se branevme nie i na{iot narod)! Jas, za sebe moàm da kaàm deka }e se `rtvuvam, no ne moàm da zboram vo ime na novite generacii, {irokite rabotni masi, selanite, studentite... zatoa, ako ne uspeeme da go ubedime Arben (DPA) i drugite da go smenat misleweto }e $ se vratime na na{ata doma{na sila (i otvoreno }e $ kaème deka i pokraj ona {to e veteno i predvideno vo Dogovorot, nemame poddr{ka od nadvore{niot faktor)...”

Imavme edno indirektno razjasnuvawe so Nazmi: „Glavata ili ekstremitetite”! Toj veli deka nozete ja dràt glavata.

Jas velam deka spored naukata, glavata upravuva so nozete. Ekstremitetite moè da se zamenat, dodeka glavata – ne!

III

Starecot od Zajas

Na poseta ni doa|a ~i~ko Xafer od Zajas, koj sega ìvee vo Tetovo. Ima dobro pomnewe. Mene me pozna vedna{ {tom me vide! Ali go pozna po izvesno vreme, bidej}i u{te be{e mal koga se preseli. Starecot istovremeno pla~e i se raduva! Ali bara od nego da mu kaè za predcite na semejstvoto. Toj objasnuva no nedovolno za nas! „Dogledawe vo na{iot del (Re~ica – i vnatre)” – veli Ali!

IV

RTK

Televiziskata ekipa na RTK saka da go intervjuira Ali. Ovoj ne komentira. „Imame sloèna situacija„ – veli. ]ani saka moe gledi{te. „Drug pat” – mu velam! Vaka podobro }e ja za~uvame na{ata centralna dejnost!


1.11.2001

I

Se smiruva komandant “Mesuesi”

Ja zavr{iv na{ata obvrska, na ONA: indirektno go predupreduvam Arben, dodeka na Ali i prijatelite im ja napomnav na{ata cel i sobraniskata sednica se odloì!

Tatkovinata nad sè!

II

Se smiruva Hasan

V~era nautro, samo {to go donese pojadokot i se pozdravi, gotva~ot, eden miren i po~ituvan selanec, re~e: „Gotovi sme. Go vidov Arben koga dojde... Site raboti se vo negovi race! Zavr{ivme”!

„Nikako”, mu velam, „}e ja sredime ovaa rabota. Nema ~ovek {to moè da go prisvoi neizmerniot kapital na ONA i na onie {to ja podrùvaat”!

Koga Hasan vide deka se sretnav so Ali i drugarite i osobeno otkako denes izvr{ivme vlijanie vrz Skopje i vrz me|unarodnite pretstavnici, toj e posmiren. „Prijatno jadewe” – veli!

III

Telefonski razgovori so sakanite

So sakanite lu|e od rodniot kraj, koi ne moàt da me posetat tuka vo [ipkovica, se slu{am preku telefon... „Mislite i srceto mi se so vas” – im velam. „Dogledawe”!

IV

Poddr{ka

Od Pri{tina, Gostivar, Uro{evac mi se javuvaat prijatelite koi go odobruvaat moeto uporno nastojuvawe protiv ustavnite izmeni {to ne se


vo soglasnost so Ohridskiot dogovor (taa varijanta e {tetna i e protiv na{eto nacionalno pra{awe)!

V

Godi{nina

Utre, 2 noemvri, vo Pri{tina }e se odbeleì godi{ninata na smrtta na Afrim @itija i Fahri Fazliu...

VI

Kade se mladite

Kidnapiranite ne gi osloboduvaat. Opasna igra. Nie, i dewe i no}e sme vo o~ekuvawe. Koj znae kakvi psihi~ki i fizi~ki maltretirawa doìvuvaat mladite Albanci! Zaedno so niv e i brat mi – toj ostanuva zalo`nik.

VII

Sredba za pojasnuvawe

Po preporaka na [i}ri Biti}i, doa|a Dr. Beno Johanes od Ried Inkreis. Razgovarame za sostojbata, amnestijata, preambulata, perspektivata. Ima dobri poznavawa. Mu ja davam mojata i adresata na mojot advokat vo [vajcarija. Prijatelski go pre~ekuvame i ispra}ame (viski, doma{no sirewe, {arska voda...)

VIII

Pojasnuvawe

Doa|a Ilir Kula. Saka da se zapoznae so organizaciskata sostojba. Razgovarame okolu moeto dadeno intervju na po~etokot na vojnata tuka. Dali negovoto pretstavuvawe (od strana na pe~atot) kako glasnogovornik e napraveno namerno ili bez nekoja odredena cel?!


IX

Telefonsko javuvawe kasno nave~er

Okolu 1:30 ~asot (po polno}) mi se javuva Sefedin (Haruni) i bara sredba. Zakaùvame za utre vo 13:00 ~asot! ]e se vidime!

Toj imal sredbi so drugite. So mene, izgleda razgovorot }e go zapo~ne od vremeto na studiite!



Razni dokumenti



5.11.2000, 7:30 ~asot

INTERVJU

Na mobilen telefon mi se javuva nekoj od TV-A1 Skopje i saka da me intervjuira... Otkako se konsultirav so Ali Ahmeti i drugi, odgovoriv na pra{awata:

1. Dali se ~uvstvuva{ vinoven za toa {to be{e gonet?

F.V.: Ne sum vinoven. Toa go pravat tamo{nite klanovi za nivni celi: Da me izvalkaat i diskreditiraat mene i drugite. Ovaa pra{awe e zatvoreno vo sudot vo Karlsrue.

2. Dali se znae{ so Haradinaj?

F.V.: Koj Haredin? Jas gi poznavam pove}eto od lu|eto koi vloùvaat napori za nivniot narod.

2.a. Haradinaj od Kosovo?

F.V.: Za{to da ne. Nego, kako i drugite, gi poznavam kako dobronamerni

3. Za{to ne ste pokraj H. Ta~i?

F.V.: Jas treba da rabotam vo pe~alba za da go izdrùvam semejstvo.

3.a. [to rabotite?

F.V.: Za razlika od tamu kade bev pedagog tuka se zanimavam so fizi~ka rabota.

4. Na koja (kosovska) organizacija $ pripa|ate?

F.V.: Se razbira deka sum ~len na NDK. Vie go znaete toa.

5. Dali se ~uvstvuva{ bezbeden vo [vajcarija?

F.V.: Da. Mene me {titi zakonot, kako i site gra|ani na [vajcarija. Imam poddr{ka i od mojot advokat.

6. Dali moè{ da izleze{ nadvor od [vajcarija (vo drugi dràvi)?

F.V.: Da, moàm.


6.a. Dali vo drugite dràvi ima{ za{tita?

F.V.: Da, sekade vo Evropa

7. Dali }e se vrati{ vo Kolare, Ki~evo?

F.V.: ]e se vratam koga nie, kako 1 milionski narod, }e dobieme statutarno pravo da bideme ednakvi.

8. Dali ovie 1 milion narod ìveat vo „Makedonija” i & pripa|aat nejze ili ìveat vo „Golema Albanija”?

F.V.: Da, tuka kade sekoga{ bile.... vo albanskite krai{ta.

8.a. Vo Golema Albanija?

F.V.: Albanija e vo Albanija, Kosovo e vo Kosovo. Nie sme (mnozinstvo) vo Zapadna Makedonija, kade ìveat i drugi narodi : Makedonci, Turci, Grci, itn. (dojdeni tuka). No, tamu, na primer pred 25 godini sme imale ednakva administracija: Makedonci, Albanci, Turci.

9. Dali imate vrska so ONA tuka i dali gi sledite nastanite (izbuvnuvawata)?

F.V.: Od ova mesto (dale~ina) nemam informacii za tie nastani...

10. Dali gi poznavate liderite A. Xaferi i M. Ta~i i dali kontaktirate so niv?

F.V.: Gi poznavam, no nemam kontakti. Ako im trebam moàt da me najdat, ako mi trebaat }e gi najdam. Tie imaat svoja opredelba, jas moja.

11. Dali }e gi tuìte makedonskite organi (na pravdata) za obvinenijata so koi ve tovarat?

F.V.: Da, toa go pravat moite advokati (i drugite vo dràvata).

11.a. Go pravat toa i vo Skopje?

F.V.: Kade {to ima potreba. Te{ko me etiketiraa. Jas kako humanist i pedagog ne podnesuvam etiketa „terorist”, zbor koj ne mi e ni poznat. Naprotiv, jas sum pridonel (nasekade i vo Evropa) za pravda, ednakvost, integritet (na Balkanot i po{iroko vo Evropa).

Go zavr{uvame razgovorot so dogledawe (vo moeto rodno mesto i vo Skopje)

Doznav deka stanuva zbor za Borjan Jovanovski, tel. 0038 909 155 19 19.


PREDLOG – PROGRAMA ZA VISOKOTO OBRAZOVANIE

1. Podatoci za Tetovskiot univerzitet

a. Kadrovska sostojba

b. Finansiska sostojba (kolkava e finansiskata pokrienost i od kade se sredstvata)

v. Sostojba na objektite (povr{ina vo m2)

g. Soodnosot povr{ina – studenti

d. Redovnost, disciplina, kvalitet, kvantitet

|. Predava~i, nivo na nau~na podgotvenost

e. Podgotovka na studentite (teoretska, prakti~na)

`. Utvrduvawe na produktivnosta (na studentite) – prethodna podgotovka (na primer polagawe na prakti~niot del od ispitot – operacija vo univerzitetskata sala (hirurgija)

z. Branewe na nau~nite tituli preku dela

y. Kvaliteti, noviteti, pronajdoci

STATUT (PRAVILNIK)

1. Na~in na upis na studentite (uspehot)

2. Na~in na otpi{uvawe i transfer na studentite

3. Na~in na sorabotka so drugi univerziteti

4. Obezbeduvawe na finansii, studentski sredstva

5. Odrùvawe na objektot

6. Kompenzacija na izgubenoto vreme (pri vonredni uslovi)

7. Unapreduvawe na visokite kadri spored kvalitetot

8. Kaznuvawe na negativnite pojavi (pedago{ki merki)

STATUT NA UNIVERZITETOT

Univerzitet so kriteriumi, standardi (kompleten status)

Univerzitet so dovolno fakulteti

Univerzitet so dovolno kadar

Univerzitet (so nekompleten statut) so nedovolno fakulteti


Dopolnuvawe na kadrite (za da bide kompleten univerzitet)

Ispolnuvawe na uslovite (za da bide efikasen univerzitet)

Ispolnuvawe na uslovite za da bide na nivo so univerzitetite vo Makedonija

Ispolnuvawe na standardite za da bide na nivo so evropskite univerziteti i po{iroko

STATISTIKA

1. Od Ministerstvoto za obrazovanie se baraat statisti~ki podatoci za u~enicite koi zavr{uvaat sredno obrazovanie i gi ispolnuvaat kriteriumite za upis na fakultet (so postignat uspeh mnogu dobar i odli~en)

2. Statisti~kiot izve{taj }e bide predaden na Koordi nativ-niot sovet, vnatre{nite i nadvore{nite faktori, za tie da imaat jasna slika za studentskiot kapacitet i na toj na~in da se odredi zasluènoto nivo za studirawe na Al-bancite vo Makedonija.

5.4.2002 F. Veliu



Dopolnuvawe na podatocite za Predlog - Programata

Otkako gi analiziravme mo`nostite za ispolnuvawe na uslovite spored standardite, utvrdivme deka nau~nite (albanski) kadri moàt da odgovorat na dinami~nite promeni vo op{testvoto so ve}e dokaàn (nau~en) kvalitet.

So cel da postigneme profesionalno usovr{uvawe moème da „razmenuvame” nau~no – nastavni kadri i studenti.

Na{ata sorabotka na nacionalno nivo dade zadovolitelni rezultati, dodeka me|unarodnata sorabotka }e se postigne so pomo{ na evropskoto i po{iroko iskustvo koe e neophodno i po nekolku godini, koga }e imame podgotveni generacii vo site oblasti, }e se nadopolni od na{a strana

Nastavnite kadri na po~etok moàt da se nadopolnat so kadri specijalizirani na univerzitetite vo Evropa i SAD, dodeka sorabotkata }e se prodlabo~i posle 2-3 godini.

Isto taka, dvata tuka{ni univerziteti, moàt da vlijaat vrz drugite univerziteti, vo i nadvor od dràvata.

Na primer eden od univerzitetite, UT, moè da neguva i prezentira nacionalni i op{ti vrednosti, dodeka drugiot, UJIE, evropski vrednosti (sega za sega so mali ograni~uvawa, dodeka vo idnina, zavisno od kapacitetot, bez ograni~uvawa).

Albanskiot narod bil diskriminiran. Toj sega ne treba da bide „pozitivno” diskriminiran. Cenzuriranoto planirawe na obrazovanieto bilo evidentno, zatoa toa planirawe treba da se zameni so napredno planirawe, ili bazirano vrz procentot na albanskiot narod.

Na vi{okot kadri i studenti ne treba da se gleda negativno koga se znae deka nivniot razvoj vo minatoto bil spre~en.


Nedovr{eni poraki na sinovite na golemata zakletva

Po~ituvano semejstvo na herojot Skifter Arifi.Po~ituvani semejstva na heroite Rahim Be}iri, [efik Miftari, Hisni Xemaili.Po~ituvani semejstva na narodnite heroi.Po~ituvani u~esnici.

Dene{nata komemoracija koja godini po red se odrùva po inicijativa na semejstvoto Arifi za ve~niot Skifter Arifi i padnatite borci od ovie krai{ta ubieni vo zemjata na pradedovcite pod Makedonija, pretstavuva eden dlabok spomen, so skromen no celishoden po~etok, bidej}i ni se ovozmoùva da se prisetime na ovie heroi.

Tie, koi bea vo redovite na OVK ovde vo Isto~no Kosovo i na ONA, pokaàa nesporedliva posveta, hrabrost i herojstvo. Tie ja sozdadoa novata istorija na albanskiot narod.

Skifter, prvite patriotski lekcii gi nau~i od semejstvoto. Rahim gi ubedi faktorite koi dotoga{ ne moèa da se ubedat kako se vojuva i umira za tatkovinata, [efik gi pobedi protivni~kite krvolo~ni sili, mladiot Hisni triumfira{e nad neprijatelite i predavnicite. Site tie zaginaa za tatkovinata i preku umetnosta na borbata za sloboda gi dokaàa vrednostite na albanskiot narod.

^lenovite na semejstvata, soborcite i site nie, kolku i da se obiduvame da najdeme zborovi za niv ne moème da go dovr{ime ili zaokruìme misleweto, bidej}i nitu pi{anoto nitu spomenite ne moàt da go storat toa.

Na mestoto kade {to zaginaa va{ite sinovi nie sekoja godina poloùvame cve}e i izrazuvame dlaboka po~it. So sebe gi nosime nivnite sliki, tamu i tuka, sakaj}i da gi dobliìme do vas i da gi postavime na plo{tadi i mesta kade tie ìveeja, dejstvuvaa i vojuvaa. Sekoga{ koga sakame da se sporedime so niv, nivnata senka ne nadvisnuva, koga i da sakame da go izgovorime zborot sloboda, toj odeknuva od nivnata preleana krv i kolku i da sakame da kaème deka na{eto dejstvuvawe za Tatkovinata e sli~no na nivnoto, sepak nivnoto delo e nesporedlivo, bidej}i tie samite se Tatkovina, Zname, Kosovo, Skopje, Kumanovo, Tetovo, Pre{evo, Albanija. Bez niv nema Tatkovina, dostoinstvo, prerodba, vra}awe vo na{ite ogni{ta, bez niv nema istorija.


Po~ituvani u~esnici.

Semejstvoto na Arif koe sekoja godina organizira komemoracija za nivniot sin, koj sega ve}e e naroden heroj, dodeka samoto negovo semejstvo spored napravenoto delo e me|u semejstvata na narodnite heroi, ovaa godina zapo~na so u{te edna po{iroka inicijativa: da organizira komemoracii i za soborcite na Skifter od ovoj kraj, zaginati tamu, za {to nie sme blagodarni i na poseben na~in go po~ituvame toa.

Gnilane i celo Kosovo imale mnogu sinovi i }erki koi rabotele za na{ata kauza, koi bea ubieni, masakrirani, proterani i is~eznati. Denes, gledaj}i na ovie portreti tuka, ne gi oddeluvame i izdignuvame nad drugite, tuku gi splotuvame vo edno i gi pravime nedelivi, isto kako {to bea tie, privrzani i neumolivi.

Tie, nasekade, se borea protiv srpskite varvarski ordi, protiv predavnicite i platenicite, protiv razbesnetite anti –Albanci. Zatoa, oddavaweto po~it e nedovolno, zatoa i iskaùvaweto ~est za semejstvoto organizator na Akademijata ne e dovolno.

Za nas, semejstvata na zaginatite borci, Arif, Miftar, Be}ir, Xemail, Krasni}, Emin, Brahim, Sinan i mnogu drugi semejstva od ovie krai{ta, se isto tolku po~ituvani kolku i nivnite zaginati sinovi i }erki. Ovie semejstva ne sfatija vo se {to pravime tamu i tuka, toga{ i denes, po~ituvaj}i ne pove}e otkolku {to mislime, ostavaj}i tamu svoi ~lenovi, tie {to bea nivni a stanaa na{i, na na{iot narod.

Padnatite borci za sloboda imaat edno ime, eden ve~en ìvot, edna nedovr{ena mladost i nedovr{eni poraki. Nie ne sme kako niv. Nie ja nemavme nivnata sudbina. Tie se zdobija so ve~nost i slava. Zasekoga{ neka ostanat vo na{i i va{i se}avawa.

Zbogum za niv. Dobredojde za tie {to nosat poraki i ja sozdavaat Tatkovinata.

Slava za Skifter, Rahim, [efik, Hisni!

Slava za site padnati borci za sloboda!

Giqane, 10 juni, 2005

Vo ime na biv{iot G[ na ONA i ZVV

Fazli Veliu


]EMAL [A]IRI

^len na G[ na ONAHeroj na albanskiot narod

@ivot

]emal [a}iri roden e na 11 maj 1975 godina vo selo Niku{tak. Vo rodnoto mesto zavr{i 7 godini od osnovnoto u~ili{te. Negovite roditeli se preselile vo naselbata Hasanbeg vo Skopje. Tamu ]emal go zavr{i osmoto oddelenie. ]emal, ~etvrto dete na Halit i Arife, ìvee{e so prvite spo-meni od rodnoto mesto, a potoa i so spomenite od mestoto kade se preseli negovoto semejstvo. Toj be{e qubezen, vnimatelen i tivok, kako vo semejst-voto taka i vo po{irokata okolina. So ovie osobini go dokaùva{e svojot oformen karakter. Kako mlad bil pameten i ve{t, zatoa i bil po~ituvan vo semejstvoto i vo op{testvoto, no i angaìran so najte{kite zada~i tuka i podaleku. Vo Tetovo, kade go sluèl voeniot rok, se zdobil so prvite ve{tini od voenata umetnost. Negova glavna preokupacija - nere{enoto albansko pra{awe.

Negova motivacija: Visokiot patriotski ideal

Sekoj koj }e ja otvori temata da razgovara za toa mom~e od Skopje, mu se pojavuva negovoto lice so edna neobjasniva zagriènost i so umerena nasmevka obviena so tajni, prirodna darba koja ja imaat samo mladite od golemata zakletva.

Aktivnosti

]emal [a}iri, me|u prijatelite, se odlikuva{e so retka mudrost i disciplina. Prvite aktivnosti vo ilegala vo podra~jeto na Skopje gi sprovede so nesporedliv uspeh i zakletva. Toj be{e ocenet kako eden od najdoverlivite lu|e vo poslednata dekada, zatoa i be{e nazna~en sekade kade be{e potrebno posvetenost i patriotsko dejstvuvawe. Vo ki~evskite sudski procesi, nare~eni „Procesi protiv bomba{ite”, „odgovara{e” so mol~ewe. Ovie naporni sudski procesi ne go sovladaa nego i negovite mladi prijateli.


Na krajot toj se priklu~i vo redovite na senarodnoto dvièwe, izvr{uvaj}i bitni zada~i kako pridru`nik i za{titnik na prijatelite od ilegalnite dejnosti. Toj, od Tirana do Pri{tina, pridruùva{e vidni aktivisti i borci od Kosovo, Skopje i Ki~evo. Od mladite zaginati borci, ]emal i Ilir Konu{evci mi ostavile neizbri{livi spomeni kako posveteni, umereni, pametni i hrabri borci. Ne sakav, nikoj od niv, da me pridruùva vo tie te{ki pati{ta bidej}i mi be{e àl. No, kako edniot taka i drugiot ne se odvojuvaa od mene i od bliskite prijateli. Na kraj, tie, se dokaàa kako sposobni i odlu~ni aktivisti i borci. Nivnite ladni nasmevki ja donesoa prvi~nata sloboda za okupiraniot albanski narod.

Zaginati vo borba

]emal, Amblemot na ONA, go dobi od negovite najbliski prijateli. Tie zaedno go so~inuvaa rakovodstvoto na ONA. Borej}i se vo prvata linija na frontot, vo dlabokite skopski sela, zaedno so hrabrite soborci, ]emal li~i na ]emal Stafa: Se sudruva so protivni~kite i plateni~ki sili, triumfira, no fizi~ki gine vo zemjata na negovite predci, bez da stigne vo rodnoto mesto i vo skopskata naselba.

Me|u ~lenovite na General [tabot i me|u hrabrite borci od prvata linija na frontot nedostasuva{e toj koj najmnogu be{e potreben. Zagubata ne moè{e da se nadomesti. Bolkata be{e neizdr`liva. Site borci, povtorno poloìja zakletva deka hrabro }e prodolàt na patot kon slobodata. Negovata pu{ka odekna i vo negovoto rodno mesto. Taa, kako postojano da e~i i dava poraki za site nas. Kakvi samo hrabri i neumolivi momci imavme nie, na{iot narod, sli~ni na niv ne moè da se najdat na Balkanot, vo Evropa i po{iroko!

Na{iot ]emal ìvee so nas. Toj ve~no }e ìvee.

16.3.2004, Skopje Fazli Veliu (avtor na knigata)


23.08.2003, Skopje

Godi{nina na zaginuvaweto na herojot Ismet Ja{ari

Po~ituvano semejstvo na zaginatiot borec za sloboda – Ismet Ja{ari,

Po~ituvani semejstva na narodnite heroi,

Po~ituvani voda~i, stare{ini, borci na ONA

Dragi u~esnici na Komemorativnata akademija,

Vo odbeleùvaweto na ovaa Godi{nina, narodot na Kumanovo i site nie, narodniot sin, padnatiot borec za sloboda, go pre~ekuvame so mototo: Kumanovo – Amblemot na ONA. Ovaa godi{nina ja odbeleùvame se edna nova po~etna pobeda na negovoto rodno mesto, Kumanovo i po{iroko, so edno duhovno soedinuvawe na site Albanci vo na{eto drevno Skopje. Ja odbeleùvame i so edna nova moralna pobeda na negovoto semejstvo, na prijatelite od mladosta, na borcite za sloboda, na aktivistite, na narodot soo~en so mnogu bitki, vojni, pred i posle na{ata borba pod amblemot na ONA.

Sega ja imame celata slika: Mnogu mladi, tamu i tuka, bea inspirirani od hrabrosta na Ismet Ja{ari vo borbata na OVK. Negoviot psevdonim – Komandant „Kumanova” pretstavuva sinonim na mestoto kade se odvile mnogu vojni niz dekadite i vekovite, gi pretstavuva hrabrosta i uspesite na ovoj kraj. Toj pretstavuva{e motivacija za celiot na{ maltretiran i diskriminiran narod.

Padnatiot borec za sloboda ne gi dobi slavnite epiteti po zaginuvaweto, tuku pred da go poloì svojot ìvot za slobodata i nezavisnosta na Kosovo. Zatoa e prisutno zasluènoto negovo oboàvawe, kako sakan brat, po~ituvan roditel, veren prijatel do samoodrekuvawe.

I posle 5 godini, nego go smetame za ìv me|u nas, kako del od nas, od rodniot kraj, od narodot. Negovoto telo po~iva vo Kosovo, no nie go zamisluvame tuka pokraj nas, kako da po~iva vo Kumanovo, Tetovo ili Pre{evo, bidej}i Toj ostavi dlaboki tragi vo golemoto srce na albanskiot narod. Zatoa, denes, Toj ni ispra}a silna poraka vo delo da gi sprovedeme negovite i zborovite na site padnati borci za sloboda. Jas, ne veruvam deka moè da se slu~i ovaa poraka da se prifati od na{a strana i od site borci pod amblemot na slavnata ONA.


Po~ituvani u~esnici,

Nas, sorabotnicite i soborcite na Ismet Ja{ari, ni e te{ko da pi{uvame za Nego. Ne moè{ da pi{uva{ za eden heroj, kako {to toj zasluùva. U{te pomalku koga ima{ skr{eno pero i povredena du{a, dodeka srceto ti e raspar~eno, sli~no na teloto ili tatkovinata.

Na{ite hroni~ari, toga{ ili pokasno, ne uspeeja da ja portretiziraat ovaa svetla nacionalna figura. No, tolku e te{ka negovata Odiseja za vra}awe vo negovoto rodno mesto. Moèbi denes }e smogneme zaedni~ki sili, vie po~ituvani ~lenovi na semejstvoto na zaginatiot borec, ~lenovi na semejstvata na zaginatite borci, nepot~ineti voeni invalidi, neumorni borci za nacionalnoto pra{awe i nie koi ja organiziravme ovaa Godi{nina, zaedni~ki da mu iskaème po~it na ovoj heroj.

Ismet, edna dekada i pove}e, od negovoto pobegnuvawe i smestuvawe vo [vajcarija, be{e ~len na na{ite redovi vo NDK. Vo Bazel i Lozana, Toj be{e me|u najdiscipliniranite. Gi zavr{uvawe site zada~i i sekoga{ bara{e novi. Toj, isto taka, kako revnosen patriot, dejstvuva{e i nadvor od na{ite redovi. Toj e prviot vo Lozana, koj, preku Sovetot, bara da mu se dadat pote{ki i pobitni zada~i. Imaj}i predvid deka toga{ bevme pod Jugoslavija, go sovetuvavme da ~eka popodobni denovi za sproveduvawe na patriotskite aktivnosti. Toj dolgo o~ekuvan den za Nego i negovite prijateli istomislenici pristigna. Dvièweto go podgotvi silniot otpor. Legendarnoto semejstvo Ja{ari od Drenica se borea gradi vo gradi so ~etite na Milo{evi}, dodeka na{iot Ismet stana silna raka na na{ite bra}a od Kosovo.

Dosega{nite analizi pokaùvaat deka Ismet Ja{ari se borel vo najopasnite zoni vo Kosovo. Toj stoel na ~elo na najte{kite zada~i, kako borec, voen stare{ina, strateg i predizvikuva~. Ismet so prijatelite se borele vo bitkata na Kle~ka, edna od najpoznatite posle Hitlerovoto vreme. Vo Lu`nica, Ismet vlegol dlaboko vo srpskiot voen garnizon. Pri sedmiot napad od strana na neprijatelite zaginati ostanuvaat negovite prijateli Nuhi Mazreka, Afrim Bu~aj i Gani Kastrati. Razo~aran i dlaboko pogoden vo du{ata za izgubenite prijateli, Ismet, zaedno so Habib Zogaj („Arbri”), odlu~uva da gi povle~e zaginatite prijateli. Be{e toa voeno ~uvstvo i obvrska da ja donese taa kone~na i fatalna odluka. Od toj hrabar ~ekor, Ismet, komandant Kumanova, pove}e ne e viden... Ognenata edinica ostana bez zlatnata glava.


Od toj 25 avgust do krajot na 1998 godina, prijatelite, ~lenovite na semejstvoto, komandantite ìveeja vo bolka i nade`. Na kraj, site nosime negovi spomeni, koi se nepresu{ni i na ovaa godi{nina.

Od preleanata krv na padnatiot borec za sloboda Ismet Ja{ari i iljadnicite drugi padnati borci, narodot na Kosovo uspea da triumfira i sigurno da ~ekori kon nezavisnosta. Blagodarej}i na odlu~nosta na hrabrite sinovi i }erki na ONA, NATO uspea da se probie vo Kosovo. Ovoj primer na `rtvuvawe ni dade sila, pod amblemot na ONA, da ja postigneme po~etnata pobeda vo na{ite pradedovski krai{ta.

Sine, blaze si mu na semejstvoto koe te porasna, blaze si im na prijatelite {to te imaa, Ismet komandantu!

Slava za Tebe!

Slava za site zaginati narodni borci!

Da ìvee albanskiot narod!

23.08.2003, Skopje


Junaci na Tanu{a 1

Odej}iBez odmorMar{iraj}iOrlovite sinoviSinovite na ArberijaGi udiraat temelite Na Albanija

Sekade,Vo DrenicaDuka|ini Lap,Vo Pre{evoVie borci za slobodaslavata ja digatena albanstvoto.

Bedem na [araNa KaradakNa Skopje,na GostivarVie naslednici na voda~ot.

Ja obikolivte TatkovinataSo silata na Antei zakletvata na Skenderbeg.

Na Tanu{a na GostivarVe gleda{e prostumKako herojski stanuvavteNeprijatelot da go spre~ite

Eden komandantso junakiwi i junacina vekot ~ini predizvici,nad “Lavovi” i „Lavici”!2

1 Del od poemata “Heroite ja ~uvaat tatkovinata”

2 “Lavovi, lavici” se narekuvaat varvarskite paravoeni slavo-makedonci


REZIME

2001 be{e klu~na godina za po~nuvawe so re{avaweto na statusot na albanskiot narod vo ovaa dràva.

Vo tekot na ovaa godina se konsolidiraa redovite na sealbanskoto dvièwe, se osnova{e rakovodstvoto na ONA, General {tabot i javno se pojavi na{ata vojska imenuvana kako Osloboditelna Nacionalna Armija.

Amblemot na ONA se potpira{e na idejata za edna pravedna borba, ja simbolizira{e bojata na krvta i zra~eweto na svetlinata – slobodata.

Na{ata cel dostigna kulminacija koga sinovite i }erkite od ovie krai{ta, inspirirani od patriotskoto ~uvstvo, izrazija èlba da bidat pripadnici na edna redovna vojska posle vremeto na \. K. Skenderbeg.

Edna vojska teoretski i moralno zajaknata, so apsolutna voena disciplina i so nezamenliva zakletva: sloboda ili smrt.

Neprifatliva za vlastite od toa vreme, ONA vloì profesionalni, kadrovski i diplomatski napori so cel da gi ubedi protivnicite kako i centrite na odlu~uvawe za svojata odlu~nost kon postignuvawe na zapo~natata cel, zalo`bata da se smenat konceptite vo odnos na albanskoto pra{awe vo zemjata.

ONA ne provocira{e vojna, tuku be{e isprovocirana da zapo~ne vojna bidej}i na{iot narod be{e ostaven nastrana posle raspadot na biv{a Jugoslavija. Vo Ustavot na otcepenata dràva Makedonija, albanskiot narod se smeta{e kako narod od vtor red.

ONA uspea da gi skr{i protivni~kite sili, da gi sovlada neprijatelite i platenicite, predavnicite i anti-Albancite.

Seto ova go postigna so mudrost, potpiraj}i se ne me|unarodnite voeni normi i akti.

Vo prvata borbena linija bea najdobrite sinovi i }erki na albanskiot narod od na{ite pradedovski krai{ta.

Tie proizlegoa od narodot i mu sluèa nemu.


Tie bea me{tani i se borea za nivnite negirani prava.

Naidoa na sigurna poddr{ka od strana na selanite, rabotnicite, pe~albarite. Glavno bea mladi i nivniot sostav ja odrazuva{e dinamikata na deluvawe.

Studentite isto taka gi podrùvaa, nekoi gi dadoa nivnite ìvoti polagaj}i go taka najte{kiot ispit, no najvreden, ispitot na slavata.

Tie najmnogu bea vrednuvani od lu|eto koi se `rtvuvale, od posvetenite, politi~kite zatvorenici, progonetite i narodnite sloevi so najgolema svest.

Od druga strana, tie ne bea vrednuvani od psevdo-politi~arite, psevdo-patriotite, koi so kasnewe i sakaj}i da bidat tatkovci na narodot, so somnevawe gledaa na aktivnostite na na{ata ONA.

Vo najte{kite periodi za na{iot narod vo biv{a Jugoslavija, planovite za istrebuvawe na direkten ili indirekten na~in go doprea i albanskoto bitie vo Republika Makedonija.

Iseluvawata vo Turcija, evropskite i svetskite dràvi, planiraweto na ograni~eniot natalitet, ekonomskoto iskoristuvawe, promenata i falsifikuvaweto na istorijata bea nepopravliva praksa na vlastite kon Albancite.

Iako Albancite pomognaa vo sozdavaweto na Makedonija i Albanija prva ja prizna kako dràva, makedonskata politika kon Albancite ne se promeni kon pozitivno.

Koga nie insistiravme na realizacija na pravata koi ni pripa|aat, pretsedatelot na Sobranieto na Makedonija, povtorno, otvoreno se izjasni: Tie prava moète da gi dobiete (ako uspeete) samo so pu{ka!

Toa be{e kulminacija na provokacijata!

Iselenicite vo Evropa i podaleku, zatvorenicite, dokaànite patrioti, sobraa sila i gi napravija prvite ~ekori kon konsolidacija i organizirawe. Tie, toga{ predupredija deka nema da trpat diskriminacija i na{ite prava kako narod }e gi realizirame po sekoja cena. Se potpiravme vrz me|unarodnite normi i akti, vrz edna doma{na sila i vodevme


neednakva vojna vo na{ite strate{ki krai{ta. Mladinata, rabotnicite triumfiraa nad protivni~kite sili, koi bea podràni od platenici i snabdeni so site klasi~ni voeni sredstva.

Vojnata be{e nametnata, no gi zalepi za yid samite tie {to ja pottiknaa, iniciraa i gi vodea neprijatelskite bitki.

Politi~arite na vlast, iako celo vreme zborea za „hrabrost”, go spu{tija glasot i dejstvuvaa na {teta na narodot i ONA. General {tabot nema{e za cel da napravi revolucija bidej}i ne mu se isplate{e da se zanimava so spletkari, ostavaj}i niv da gi kazni narodot i Gospod. Toga{ i potoa se znae{e deka tie se prodolèna raka na vlastite, zatoa treba{e da se sovladaat vlastite koi bea mnozinstvo, dodeka posle niv, nivnite prodolèni race }e izgorat samite.

Iako na po~etok be{e nerazbirliva, vinovna, enigmati~na, no` zad grb za kosovskoto pra{awe, ONA se prifati od site sloevi.... Potoa ONA be{e dobredojdena.

Pominavme niz opasni streli za da stigneme do zasluènoto mesto vo Skopje, ne za da izgradime politi~ka kariera, tuku za da ja realizirame na{ata nacionalna programa.

Kako najnapaten del od narodot vo ovie pradedovski krai{ta, zaedno so posvetenite sinovi i }erki, ja krunisavme po~etnata pobeda, pravoto da imame status na narod i pravoto da gi uìvame gra|anskite, li~nite i kolektivnite prava.

Im izrazuvame blagodarnost i dlaboki ~uvstva na site pripadnici na ONA, koi imaa hrabrost da ja zadràt seta fizi~ka i umstvena sila vo kulminacijata na triumfot nad neprijatelite, platenicite i predavnicite, na onie koi pravilno ja razbraa platformata na rakovodstvoto na ONA, stavovite na vremeto niz koe pominuvame, na NATO, EU i SAD, so cel da spre~at edna vojna koja se eskalira{e od makedonska strana i koja }e vode{e do edna me|uetni~ka gra|anska vojna...

Se pla{evme da ne izbuvne edno nezapirlivo nezadovolstvo od golemoto razo~aruvawe na narodnite masi vo Kumanovskiot kraj, kade be{e iznesen gnevot i voeniot i policiskiot arsenal so cel da se pot~inat i da se istrebat ìtelite i borcite za sloboda. No, vozdrùvaweto na


naselenieto od ovoj kraj, progoltuvaj}i gi site bolki, go otvori patot kon podgotvenosta da se bide mudar, dostoinstven i dalekoviden so cel idnite generacii da ìveat i odat triumfalno...

Nie, borcite, aktivistite, hroni~arite, bevme i sme svedoci na nastanite od Golemata godina, na golemite presvrti.

Priklu~uvaweto na studentite vo redovite na ONA, pretstavuva{e edna nova motivacija za site borci na slobodata i na{iot narod. Ovoj golem akt na hrabrost i svest go ubedi vnatre{niot i nadvore{niot faktor za na{ata odlu~nost i `rtvuvawe. Ovie mladi lu|e gi ostavija molivite i tetratkite i ja zedoa pu{kata na slobodata za da gi dobijat negiranite prava, za da go smenat statusot na Albancite, zna~i i na statusot na Univerzitetot vo Tetovo. Tie, zaedno so hrabrite soborci, stavija beleg vrz novata albanska era na po~etokot na noviot vek. Nivnoto `rtvuvawe go natera vnatre{niot i nadvore{niot faktor seriozno da go tretira pra{aweto okolu visokoto obrazovanie. Za da se postigne ova, osven vojnata, treba da se vloàt i na{ite napori za realizirawe na Proektot so reformite so potrebni nacionalni standardi zaedno so dekanite, predava~ite i studentite. Rabotnite grupi od site oblasti, kako i idnite institucii, zaedno so idnite pratenici }e uspeat da go sistematiziraat i oficijaliziraat na{iot Univerzitet. [tom uspeavme da go unapredime albanskoto pra{awe }e uspeeme i da go unapredime pra{aweto okolu visokoto obrazovanie, Univerzitetot i na{ite Univerziteti. Do momentot na realizirawe na ovaa visoka cel, nie }e se oslonuvame vrz me|unarodnata pomo{ i donatorite so cel da go zaìveeme Univerzitetot, ovozmoùvaj}i prodolùvawe na nastavata i priznavawe na diplomite.

Malku koj veruva{e deka edna mala vojska moè da triumfira nad edna regularna vojska...

Ovoj somne` is~ezna vo voenite frontovi na neednakvata borba!

Visokiot borben moral, triumfira{e nad oru`jeto, nasilstvoto, napadite od zemja i vozduh!

Qubovta kon ilirskata, arberiskata, albanskata zemja, ̀ rtvuvaweto za nejze, gi pobedi neprijatelite, platenicite i protivnicite na albanskoto bitie.


REZYME

Viti 2001 qe vendimtar për nismën e zgjidhjes së statusit të kombit shqiptar në këtë vend.

Gjatë këtij viti u konsoliduan radhët e lëvizjes gjithëshqiptare, u themelua udhëheqja e UÇK-së, Shtabi i përgjithshëm dhe doli hapur ushtria jonë e emëruar UÇ Kombëtare.

Emblema e saj mbështetej në idenë e një lufte të drejtë, sublimonte ngjyrën e gjakut dhe rrezatimin e dritës – lirisë.

Qëllimi ynë arriti kulmin, kur bijtë dhe bijat e kësaj ane, të frymëzuar nga ndjenja e atdhetarisë, shfaqën dëshirën për të qenë pjesëtarë të një ushtrie të rregullt pas kohës së Gj. K. Skënderbeut.

Një ushtri me udhëheqje të kalitur teoritikisht, moralisht, me disiplinë absolute ushtarake dhe me betim të patjetërsueshëm: liri a vdekje.

E papranueshme për pushtetet e kohës, UÇK-ja bëri përpjekje profesionale, kadrovike, diplomatike për të bindur faktorët kundërshtarë si dhe qendrat e vendosjes për vendosshmërinë drejt qëllimit të nisur, detyrimit për të ndryshuar konceptet ndaj çështjes shqiptare në vend.

Ajo nuk provokoi një luftë, por u provokua që ta bëjë atë ngase populli ynë u la anash edhe pas shpërbërjes së ish-Jugosllavisë, në kushtetutën e shtetit të shkëputur të Maqedonisë, llogaritej i dorës së dytë.

UÇK-ja arriti të thyej forcat kundërshtare, të mposhtë armiqtë dhe mercenarët, tradhëtarët dhe antishqiptarët.

Të gjitha këto i bëri me maturi duke u mbështetur në normat e aktet ndërkombëtare të luftës.

Në vijën e parë ishin bijtë dhe bijat më të mirë të kombit shqiptar në trojet tona stërgjyshore.

Këta dhe këto dolën nga populli dhe i shërbyen atij.

Ishin vendorë dhe luftonin për të drejtat e mohuara.


Mbështetje të sigurt patën te fshatarësia, pnëtoria, mërgimtarët. Kryesisht ishin të rinj dhe përbërja e tyre shfaqte dinamikën e veprimit.

Studentët ishin në përkrahje të tyre, disa ranë dëshmorë duke dhënë provimin më të rëndë, por më të çmuar, atë të lavdisë.

Vlerësimi për ata dhe ato vinte më shumë nga njerëzit e sakrificës, nga të përkushtuarit, nga të persekutuarit, nga të burgosurit politikë, nga të përndjekurit dhe shtresat më të vetëdijshme të kombit.

E kundërta, ata dhe ato nuk u vlerësuan nga pseudopolitikanët, pseudopatriotët të cilët duke qenë të vonuar, duke qenë të prirë për të qenë baballarë të kombit, me mëdyshje i shikonin veprimet e UÇK-së tonë.

Në periudhat më të vështira të popullit tonë nën ish-Jugosllavinë, planët shfarosëse, drejtpërdrejt ose, tërthorazi prekën qenien shqiptare në Republikën e Maqedonisë.

Dyndjet për në Turqi, në Shtetet e Evropës dhe botës, planifikimi i kufizuar i natalitetit, shfrytëzimi ekonomik, tjetërsimi dhe falsifikimi i historisë, ishin bërë praktikë e pandreqëshme e pushteteve ndaj shqipëtarëve.

Ndonëse shqiptarët ndihmuan në krijimin e shtetit të Maqedonisë dhe Shqipëria qe e para që e pranoi atë, politika maqedonase ndaj shqiptarëve nuk u ndryshua pozitivisht.

Kur ne këmbëngulëm në realizimin e të drejtave që na takonin, sërish kryetari i kuvendit të Maqedonisë, hapur, në një seancë u shpreh: Ato mund t’i fitoni (po të mundeni) vetëm me pushkë!

Ky ishte kulmi i provokimit!

Të arratisurit në Evropë e më larg, të burgosurit, atdhetarët e dëshmuar, mblodhën forcën dhe bënë hapat e parë drejt konsolidimit dhe organizimit kundërvënës. Atëherë, paraprakisht paralajmëruam se nuk do ta duronim diskriminimin dhe të drejtat tona kombëtare do t’i realizojmë me çdo çmim. U mbështetëm në normat dhe aktet ndërkombëtare, në një forcë vendore kundërvënëse dhe zhvilluam luftën e pabarabartë në viset tona strategjike dhe riania, punëtoria ngadhënjyen mbi forcat kundërshtare, të cilat kishin mbështetje mercenarësh, me të gjitha mjetet e luftës klasike.


Ishte lufta e imponuar, por që mbështeti për muri vetë ata që provokuan, nxitën dhe zhvilluan betejat armiqësore.

Politikanët në pushtet ndonëse gjithë kohën kishin folur për “trimëri”e ulën zërin dhe bënë veprimet në dëm të popullit dhe UÇK-së .Shtabi i Përgjithshëm nuk pati synim revulucionin ngase nuk kishte asnjë llogari të merrej me ngatërrestarë duke I lënë ata t’i dënojë populli dhe Zoti, dihej atëherë dhe më vonë se, ata ishin një mashë e zgjatur e pushteteve dhe duhej mposhtur pushtetet që ishin me shumicë nga udhëheqjet antishqiptare, ndërsa pas tyre dorasit do të digjeshin vetë.

Në fillim e pakuptueshme, e fajsueshme, enigmatike, thikë pas shpine për çështjen e Kosovës, UÇKombëtare u përqafua nga të gjitha shtresat….”Pastaj,UÇk-ja e mirëseardhur.

Kaluam përmes shigjetave të rrezikshme, tek vendi meritor deri në Shkup, jo për të bërë karrierë politike, por për të realizuar programin ton kombëtar.

Si pjesë më e shtypur e kombit në këto troje stërgjishore, me bijtë dhe bijat më të devotshëm, kurorëzuam lirinë fillestare, të drejtën e statusit të kombit dhe të drejtën e gëzimit të të drejtave qytetare, personale dhe kolektive.

U shprehim mirënjohje dhe ndjenjë të thellë të gjithë pjesëtarëve të UÇK-së, të cilët patën guximin të frnojnë mbarë fuqinë fizike dhe mendore në kulmin e ngadhënjimit mbi armiq,mercenarë dhe tradhtarë,të cilët e kuptuan drejt platformën e udhëheqjes së UÇK-së, qëndrimet e kohës që po kalojmë, të NATO-s e BE-së dhe SHBA-ve, për të ndërprerë një luftë që shkallëzohej nga pala maqedonase deri në një luftë ndëretnike qytetare…..

Kemi pasur drojën të mos shpërthejë një revoltë e papërmbajtur nga dëshprimi I madh I masave të popullit të anës së Kumanovës, ku u shkarkua vreri dhe arsenali ushtarak policor maqedonas, me të gjitha mjetet e luftës, me qëllim që të nënshtronte e shfaroste qytetarët dhe luftëtarët e lirisë. Por, përmbajtja e kësaj ane, duke ndryrë në shpirt të gjitha dhembjet i dha udhë gatishmërisë për të qenë të urtë, dinjitozë e largpamës, që të jetojnë e ecin ngadhënjyeshëm gjeneratat e ardhshme...

Ne, luftëarë, veprimtarë, kronistë qemë dhe jemi dëshmitarët e ngjarjeve të vitit të Madh, të kthesave të mëdha.


Paraqitja e studentëve tanë në radhët e UÇk-së, ka qen një motivim i ri për të gjithë luftëtarët e lirisë dhe popullin tonë. Ky akt I lartë i trimërisë dhe vetëdijes ka bindur opinionin e brendshëm dhe të jashtëm për vendosmërinë dhe sakrificën vendore. Këta të rinj lanë lapsat dhe fletoret dhe morën pushkën e lirisë për të fituar të drejtat e mohuara, për të ndryshuar statusin e shqiptarëve, pra edhe statusin e univerzitetit të Tetovës. Ata, së bashku me bashkëluftëtarët trima, shënun epokën e re shqiptare në fillim të shekullit të ri. Sakrifica e tyre ka detyruar faktorët e brendshëm dhe të jashtëm për një trajtim serioz të çështjes së arsimit të lartë. Për ta realizuar këtë, përveç luftës, duhet bërë edhe përpjekja jonë që të realizojmë Projektin e Reformave me standarde të duhura kombëtare, i kolegjiumor I dekanëve, lëgjeruësve dhe studentëve. Grupet punuese në të gjitha lëmitë, si dhe institucionet e ardhshme, së bashku me deputetët e ardhshëm, do të arrijnë që ta sistemojnë dhe zyrtarizojnë Universitetin tonë. Mbasi kemi arritur që të avancojmë çështjen shqiptare, do të arrijmë që të përparojmë çështjen e arsimit të lartë, universitin dhe universitetet tona. Deri në momentin e arritjes së këtij qëllimi të lartë, ne do të mbështetemi te ndihma ndërkombëtare, te dhuruesit e mjeteve, për të jetësuar Universitetin, duke mundësuar vazhdimin e mësimeve, njohjen e diplomave.

Pak kush besoi se një ushtëri e vogël,mund të ngadhënjejë mbi ushtri të rregullt….

Ky dyshim u ç’dyshua në frontet e zjarrit të luftës së pabarabartë !

Morali i lartë luftarak, ngadhënjeu mbi armët, tmerret, sulmet nga toka dhe qielli !

Dashuria ndaj vendit ilir, arbër, shqiptar, martirizmi për atë, mundi armiq, mercenarë e kundërshtarë të qenies shqiptare.


SUMMARY

The year 2001 was decisive for the initiation of the resolution of the status of the Albanian nation in this country.

During this year the tiers of the pan-Albanian movement were consolidated, the leadership and the General Headquarters of the NLA were established, and our army appeared openly under the name The National Liberation Army.

Its emblem was based on the idea of a just war, it sublimed the color of the blood and the radiance of light – freedom.

Our aim reached its peak when the sons and daughters of these plots, inspired by the feeling of patriotism, expressed their wish to become part of an ordinary army after the era of Scanderbeg.

An army with a theoretically and morally tempered leadership, with an absolute military discipline and with an inalienable oath: freedom or death.

Unacceptable for the powers of the time, the NLA made professional, personnel, diplomatic attempts in order to convince the opposing factors as well as centers of decision for the decidability towards the initiated goal, the obligation to change the concepts against the Albanian issue in the country.

NLA did not provoke the war, but was provoked to do begin one, since our nation had been left aside even after the dissolution of former Yugoslavia. Within the constitution of the detached state of Macedonia, Albanian people were considered second-class citizens.

The NLA managed to break the enemy forces, to defeat the mercenaries, betrayers, and anti-Albanians.

All this was done with maturity based upon the international war norms and acts.

At the forefront were the best sons and daughters of the Albanian nation in our ancestral plots.

They came out of the nation and they served it.

They were native and fought for their denied rights.


They were strongly supported by the peasantry, workers, immigrants. They were mainly youngsters and their composition showed the dynamics of activities.

Students were supporting them; some became martyrs by passing the hardest exam, yet the most valuable, the exam of glory.

The high estimation for them came more from the people of sacrifice, from the devoted, from the persecuted, from the politically convicted, from the most conscious strata of the nation.

On the contrary, they were not appreciated by pseudo politicians, pseudo patriots, who, by being late, by being inclined towards considering themselves as fathers of the nation, doubtfully observed the activities of our NLA.

In the hardest times for our nation in former Yugoslavia, the exterminating plans, directly or indirectly, touched the Albanian being in the Republic of Macedonia.

Moving to Turkey, to European states and farther away, the limited birth rate planning, the economic exploitation, the alienation and forgery of the history, had become an un-improvable practice of powers against Albanians.

Even though the Albanians helped create the state of Macedonia, whereas Albania was the first to recognize it, the Macedonian politics towards Albanians did not improve.

When we insisted in the realization of our belonging rights, the president of the Macedonian Assembly, once more, openly, said: “You can defeat them (if you can) only by guns!”

This was the climax of the provocation!

The escapers in Europe and further away, the prisoners, real patriots, gathered their forces and made their first steps towards the confronting consolidation and organization. Then, we previously warned that we will not endure discrimination, and we would realize our national rights by any means. We based ourselves upon international norms and acts, upon a domestic opposing force, and we fought in the unequal war in our strategic places, and youngsters, workers won against the enemy forces, which were supported by mercenaries, and by all means of classical war.


It was an imposed war, but it put to a dead end those who provoked it and performed the hostile battles.

The politicians in power, even though they had been talking about “bravery” all the time, became quiet and worked to harm the nation and the NLA. The General Headquarters was not striving for revolution, since it was not their benefit to deal with agitators, leaving them to be punished by the nation and by God; it was well-known, then and afterwards, that they were just assisting the powers; those powers with anti-Albanian majority were the ones that had to be defeated; the culprits would then burn by themselves.

Non-comprehensive, guilty, enigmatic, a stub on the back for the Kosovo issue – this is how the NLA was firstly perceived, but then it was accepted by all strata…. The NLA was afterwards welcomed by everyone.

We passed through the dangerous arrows towards the deserved place – in Skopje, not to build a political career, but to accomplish our national program.

As the most oppressed part of the nation in this ancestral land, together with the most devoted sons and daughters, we crowned our initial victory, the right of the status of a nation and the right to enjoy the civic, personal and collective freedoms.

We are grateful to and we express our deepest feelings for all the NLA participants, who were brave enough to offer all their physical and mental strength on the vertex of victory over the enemies, mercenaries, and betrayers, who realized righteously the platform of the NLA leadership, the approach of NATO, EU and the USA, in order to stop a war which was escalating by the Macedonian side to eventually reach a civil, inter-ethnic conflict…

We were afraid of incontinent revolt that could blast because of the huge desperation of masses in the region of Kumanovo, where the anger and the Macedonian military arsenal was poured, with all means of war craft, in order to exterminate the citizens and the warriors of freedom. But, the temperance of those people, by keeping all their pain inside their souls, gave way to the readiness to be calm, decent and far-sighted, so that the next generations can live and move forward victoriously…

We, soldiers, activists, chroniclers, were and still are witnesses of the Great Year events, of huge changes.


The inclusion of our students in the NLA structures was a motivation for all freedom soldiers and our nation. This noble act of bravery and consciousness convinced the internal and external opinion about the decisiveness and sacrifice. These youngsters left their pens and notebooks, and got the weapons of freedom to gain the denied rights, to change the status of the Albanians, to change the status of the University of Tetova. Together with their co-fighters, they marked the new Albanian era in the beginning of the new century. Their sacrifice forced the domestic and foreign factors to treat more seriously the issue of the higher education. In order to realize this, in addition to the war, other attempts should be made to implement the Reforms Project with appropriate national standards. The working groups in all fields, as well as the new institutional structures, members of parliament will manage to systemize and officialize our university. Since we have managed to advance the Albanian issue, we will also manage to improve the situation with the higher education, with our university. Up to the moment of the realization of this noble goal, we will seek support from the international community, donors, in order to enliven the university, making possible the continuation of classes and the recognition of diplomas.

Few people believed that such a small army could beat a regular one…

This doubt disappeared in the front of an unequal war!

The high military moral prevailed upon weapons, horror, attacks from land and sky!

The love for the Illyrian, Arberian, Albanian land, the sacrifice for it, beat enemies, mercenaries, and rivals of the Albanian being.


Fotografii



So prijatelite - sorabotnicite vo Belveder, Viena pokraj me~ot na Skenderbeg (eden den pred da me uapsat)

„Blaze si ti Albanijo!” rekov, Tvoeto oru`je koga go vidovVo Belveder, vo Viena,Skenderbeg kako da go vidov!


Izrazuvawe so~uvstvo i slava na bratot na Fadil Limani (na godi{ninata od zaginuvaweto)

So prijatelite i sorabotnicite


So baba Aj{e (Grvala)

Sovetot na NDK (41 lica), 23.07.2000, Pri{tina


Intervju vo @eneva po povod masovnite protesti za priznavawe na ONA

Vo Wujork (SAD) masivni protesti za priznavawe na ONA


Leto, 2001 - So soborcite nad Tetovo

Leto, 2001 - So soborcite vo dvorot na edna ku}a vo centarot na Tetovo


Slavnite komandanti na Brigadata 113 „Ismet Ja{ari”, „Guri”, „Mala”, „Sokoli”

So u~enicite od [ipkovica


So grupa borci vo planinskiot kraj na Tetovo

Komandant „Hoxa od Prizren” so soborci


So brat mi Ru`di, pred kidnapiraweto (okolina na Tetovo)

„Haxibaba” i Ru`di Veliu

Grupa borci na slobodata


„Hoxa od Prizren” so soborci

Avtorot i Rufi Osmani zaedno so borcite na ONA


...Razgovarame otvoreno, taka kako {to se razgovara me|u nas!

[ipkovica, momenti na druèwe


Osloboditelite me|u decata

„Komandant Sokoli” pomladiot so „grupata vojnici”


Odmor me|u ubavinite na [ara...

So bliskite prijateli i sorabotnici


Posledicite od makedonskoto besneewe (bez dom)

Fatmir Limani - so lisici na race, denot na izleguvawe pred varvarskiot makedonski sud


Pokraj bistite na Rexep Voka i Sadudin \ura vo [ipkovica (zaedno so Valon)

Valon so gordost go drì {titot na ONA


So soborcite od Albanija

Raboten sostanok: Muharem D., Bedri L., G’zim O., Ze}o, Ilir


Vo dvorot na edna ku}a vo centarot na Tetovo - avgust 2001

Najmladiot zaginat borec za sloboda, Abdilmexit S. Sahini


Ali Ahmeti drì govor pred borcite za sloboda (Lipkovo, 2001)

Voen plen - tenk T-55 od rusko proizvodstvo, podarok od Bugarija za ARM, zaplenet od strana na ONA vo reonot na Radu{a


Ali Ahmeti na poseta na vojnicite

Rabotna sredba


Vo Radu{a me|u voda~ite na Brigadata 115

Pres konferencija vo [ipkovica po povod zgasnuvaweto na ONA

Mladiot ~len na G.[. Komandant „Dreni” (Irfan A.)


Privrzanici na ONA - slavat pobeda

Komandant „Mesuesi” vo razgovor so pretstavnicite na NATO okolu razoruùvaweto


U~enicite ~ekaj}i go nivniot u~itel - Komandant „Mesuesi”

Pobedni~ko defile - kon mestoto za predavawe na oru`jeto


Rabotni konsultacii. General Ostreni i Ali Ahmeti

Borci za slobodata


Pristignuvawe na silite na NATO - Operacija „@etva” - koi }e imaat uloga na mirovnici do stabilizacija na sostojbata

Predavawe na oru`jeto





Vojnik na NATO go gleda predadenoto oru`je na ONA

Predadenoto oru`je od strana na ONA


Neiskoristeni proektili od tenkot T-55 predadeni pri procesot na razoruùvawe na ONA

Oklopno vozilo odzemeno od neprijatelot


Prevrten tenk pri edna bitka vo Matej~e

Varvarski razurnuvawa


Govor pred ìtelite na planinskite tetovski sela po povod godi{ninata od zapo~nuvaweto na vojnata vo tetovsko, 14 mart 2001

So sorabotnici - Sami Uk{ini „Sokol” i Komandant „Bedi”


So soborcite Nazmi Be}iri (Komandant Iliri) i Rafiz Aliti (Kom. “Mesuesi”)

Poklonenie pred grobot na narodniot heroj Skerdilajd Lagami - Komandant „[pendi”


Grobovite na semejstvoto Ja{ari

Vo Nepro{teno, po povod godi{ninata od zaginuvaweto na borecot za sloboda, Bedri Halimi


Vo Gostivar so bratot na zaginatiot borec Tahir Sinani, Skender Sinani podaruvaj}i mu ja odlukata so koja Tahir S.

posthumno e unapreden vo Brigaden general

So sorabotnicite od Kosovo


Periodot na transformacija: ONA - DUI

Dvajca prijateli - sorabotnici i soborci (od desno kon levo, Fatmir Limani, Granit Osmani)


Vnimatelno sledewe so „Oxata” (Emru{ S.), „Mesuesi” (Rafiz H.), i drugite.

Dvajca prijateli - sorabotnici i soborci, (od desno kon levo) Grani Osmani i Adem Karaga


So semejstvoto na najmladiot zaginat borec na ONA, Abdilmexit [ahini

Dve semejstva edno pokraj drugo, semejstvoto na zaginatiot borec Ismail Mehmeti i semejstvoto na zaginatiot borec

Skerdilajd Lagami - Komandant „[pendi”


So Dr. Prof. Mu}ereme Rusi i Dr. Prof. Remzi Nesimi po povod potpi{uvaweto na predlog proektot za Tetovskiot univerzitet

So sorabotnicite (od desno: Sabri Novosela, Emru{ Xemajli, Abdulah P., Gafur El{ani)


Vo [ipkovica so Mahi, komandant „Lala”, pri podgotovkata na umetni~kata programa po povod 5-godi{ninata od zaginuvaweto na narodniot borec

Xemil Abdurhmani - [ipkovica, dekemvri 2004

Poklonenie pred spomenikot na padnatite borci za sloboda vo [ipkovica


Pri intoniraweto na narodnata himna

So semejstvoto na padnatiot borec za sloboda [pend Mazrekaj


So Bardil Lagami - tatkoto na padnatiot naroden borec Skerdilajd Lagami, komandant „[pendi”, podaruvaj}i mu go kalendarot na ZVV,

kade me|u drugite se nao|a i portretot na negoviot sin.

So tatko ]erim - tatkoto na padnatiot naroden borec Mujdin Aliu podaruvaj}i mu go kalendarot na ZVV, kade me|u drugite se nao|a i portretot

na negoviot sin.


So tatkoto i }erkata na zaginatiot borec za sloboda - Selce, 2005

Govor po povod 5 maj, Denot na padnatite borci za sloboda, vo Teatarot na narodnostite vo Skopje



Padnatite narodni borci

za sloboda

Majka ve rodilaZa eden Nov DenVie heroi na{i

Koi zaginavte za Tatkovina!



Be}ir LimaniNeumoren aktivist i borec, zaginat na 18 septemvri 1998 godina. Negovoto ime go nose{e Brigadata 111.


Mujdin Aliu Hrabroto mom~e od Tetovo, zaginat na 14 april 1999 godina vo Ko{are, Uro{evac, Pri{tina, pod amblemot na OVK. Negovoto ime go nose{e Brigadata 113.


Ismet Ja{ari “Kumanova” Aktivistot i borecot vo Kosovo, zaginat pod amblemot na ONA. Negovoto ime go nose{e brigadata 113.


Fadil Nimani “Tigri”Borec vo tri vojni, zaginat vo Vaksince, Kumanovo. Negovoto ime go nose{e Brigadata 114.


]emal [a}iriPobednik vo ki~evskite sudski procesi, veren aktivist, borec vo prvata linija, ~len na G[ na ONA. Negovoto ime go nose{e Brigadata 115


Tahir Sinani Po~ituvan vojnik, predizvikuva~ na srpskite varvari, borec na tri vojni, zaginat vo Tanu{e, Gostivar. Negovoto ime go nose{e Brigadata 116.


Hir Emini Primer na ènskata hrabrost, borec koja gi nose{e trite Amblemi na Vekot, zaginata vo Tanu{e, Gostivar.


Labinot Krasni}i Hrabroto mom~e, zaginat pod Amblemot na ONA


Skifter ArifiBorec za sloboda, koj go sprovede amanetot na majka si i Tatkovinata.


Skerdilajd Lagami “[pendi”Borec za sloboda, sekade kade Tatkovinata bara{e, racete i ple}ite - {tit


Ismail Mehmeti Mladosta, generacijata, semejstvoto gi ostavi vo Drenova, Toj samiot stana ve~en


Rahim Be}iri “Roki” Nepobedliv borec, so jasni poraki za sloboda, zaginat vo Tetovo, po~iva vo Dardane.


ZDRU@ENIE NA VOENITE VETERANI OD BORBATA NA OSLOBODITELNATA NACIONALNA ARMIJA


Documents

Fazli Veliu · Novinska agencija „ANSA” Vesnik „Epoka e re” y Gospodin Veliu ve}e podolgo vreme makedonskata dr`ava ve obvinuva i ima izdadeno nalog za va{e apsewe. Dali znaete