Upload
others
View
20
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
FASİKÜL
Aydınlatma ve Ses Teknolojileri
5.
14. Sınıf Fen Bilimleri
• Aydınlatma Teknolojileri• Uygun Aydınlatma• Işık Kirliliği• Geçmişten Günümüze Ses Teknolojileri• Ses Kirliliği
Aydınlatma Teknolojileri
4 Bilfen Yayıncılık
Yaşamımızı Etkileyen Aydınlatma
Aydınlatma teknolojilerindeki gelişmeler günlük hayatımızı olumlu yönde etkilemiştir. Karanlık nedeniyle oluşan bütün sınırlar ortadan kalkmış, insanların yaşam kalitesi artmıştır.
Aydınlatma teknolojisinin gelişmesiyle geçmişte gece yapılamayan işler, gece de yapılabilir duru-ma gelmiştir. Artık insanlar günün yirmi dört saatini istedikleri gibi programlayabilmektedir. Çünkü şehirler, yollar, bahçeler, parklar, spor salonları, iş yerleri, sanayi tesisleri ışık teknolojileri ile aydınla-tılmıştır.
Aydınlatma araçları sayesinde otomobil, uçak, tren ve vapur gibi taşıtlarla gece de seyahat edil-mektedir. Fabrikalar aydınlatma araçlarının varlığıyla üretime ara vermeden gece de çalışmaktadır. Doğayı inceleyen bilim insanları, aydınlatma ile denizin derinliklerindeki yaşamı araştırmaktadır. Ma-denler, yerin altından aydınlatma araçları sayesinde çıkarılmaktadır.
Etkinlik
Aşağıdaki ışık kaynaklarını geçmişten günümüze doğru numaralandırarak sıralayalım.
6
2
7
8
4
3
1
5
Etkinlik
54. Sınıf Fen Bilimleri
Aydınlatma Teknolojileri
1. Verilen araçlarda aydınlatma ne amaçla kullanılmıştır? Sembollerini çizerek belirleyelim.
2. Geçmişten günümüze aydınlatma araçlarının gelişimini düşünelim. Gelecekte kullanılabilecek aydınlatma aracı nasıl olabilir? Tasarlayarak çizi-mini yapalım.
....................................................................................................
....................................................................................................
....................................................................................................
....................................................................................................
....................................................................................................
Aydınlatma aracımın özellikleri
dikkatçekmek
✿
Uyarı
❤
Etrafıaydınlatmak
■
Benim Aydıntlatma Aracım
Öğrenci Yorumu
Öğrenci Çizimi
♥
■
♥
✿
✿
■
■
♥
Etkinlik
8 Bilfen Yayıncılık
Uygun Aydınlatma
Yukarıda anlatılan hikâyeyi, ampulün Zeynep’e vereceği cevabı yazarak tamamlayalım.
....................................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................
Zeynep, on yaşında başarılı bir öğrenciydi. Bir gün odada okul çantasını hazırlarken bir ses duydu.
— Ah bizi anlayan bir insan olsa! Zeynep etrafına baktı, lam-banın konuştuğunu gördü ve çok şaşırdı:
— Ben seni anlayabilirim, benimle konuşabilirsin.
Lamba başladı anlatmaya:
— Biliyorsun ben elektrikle çalışıyorum. Evinizdeki birçok eşya da elektrikle çalışıyor. Ancak insanlar elektriği boşa harcı-yorlar. Sonunda zararın kendilerine geleceğini bile bile. Mesela sen odanda oyun oynarken hem tavandaki, hem masadaki ışı-ğı açıyorsun. Geçen gün banyoda dişini fırçaladıktan sonra ışığı açık bıraktın. Odandan mutfağa gidene kadar koridordaki bütün ışıkları yakıyorsun. Annen ve baban, ak-şamları televizyon izlerken odadaki bütün ışıkları yakıyor. Üstelik evinizde kullandığınız ışık kaynakları da tasarruflu olanlardan değil.
Zeynep, lambanın anlattıklarına çok şaşırmıştı. Daha önce bu konuda hiç düşünmemişti. Lamba haklıy-dı, ışık kaynaklarını kullanırken dikkat etmemişti.
— Peki, ne yapabilirim tasarruflu olmak için?
Gereksiz yere birden fazla ışığı açmayarak daha az enerji harcayabilirsin. Odalardan çıkarken
ışıkları kapatarak çıkman da oldukça önemli. Ayrıca evinizde kullanılan lambaları tasarruflularıy-
la değiştirmemiz tasarruflu olmanız adına yapılması gerekenlerden. Aynı şeyleri daha az enerji
harcayarak yapacak, böylece hem ülke hem de aile ekonomisine katkıda bulunacaksınız.
Etkinlik
94. Sınıf Fen Bilimleri
Uygun Aydınlatma
Öğretmenin sorduğu soruya verilen cevaplardan hangileri doğrudur? İşaretleyelim.
Doğru aydınlatma sizce nasıl olmalıdır?
Aydınlatma, gözleri yormamalıdır.
Işık doğrudan gözü-müze gelmemelidir.
Tasarruflu lambalar yerine karbon flamanlı lambalar kullanmalıyız.
Aydınlatma, yüksek ya da yetersiz ışık ile
sağlanmamalıdır.
✘
✘
✘
114. Sınıf Fen Bilimleri
Işık Kirliliği
Etkinlik
Işık kirliliğinin aşağıda verilen varlıklar üzerindeki etkilerini açıklayalım.
....................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
....................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
....................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
...................................................................................................................................
Işık kirliliğini, günlük yaşantımızda alabileceğimiz çok küçük önlemlerle azaltabiliriz.
› Günlük yaşantımızda ışık kirliliğine, en çok cadde ve sokak aydınlatmaları neden olmaktadır. Cadde ve sokak aydınlatmalarında kullanılan direklerin boyu çok uzun olmamalıdır ve ışık kaynakla-rında siper kullanılmalıdır.
› Yaşadığımız binaların kat aralarında ve girişler-de hareketi algılayarak kendiliğinden ışık veren sen-sörlü lambalar kullanılmalıdır.
› Park, bahçe ve reklam panolarının aydınlatıl-masında zaman ayarlayıcılar kullanılmalıdır.
› Tüm bu önlemlerin alınabilmesi için çevremiz-deki kişiler ışık kirliliği hakkında bilgilendirilmelidir.
Işık kirliliğini önlemek için eli-mizden geleni yapmalıyız. Çevre-mizdeki canlılara karşı olan sevgi ve saygımızı gösterebilmek için bu ko-nuda üzerimize düşen sorumlulukları yerine getirmeliyiz.
Deniz kaplumbağaları (caretta caretta), ışık kirliliği sebebiy-
le yumurtadan çıktıktan sonra denize giden yolu bulamayıp
ölmektedir.
Işık kirliliği, gökyüzünde yapay parlaklık oluşturur ve gözlemev-
lerinin gök cisimlerini gözlemlemelerini zorlaştırır.
Aşırı aydınlatarak ışık kirliliği oluşturan şehirler, göçmen kuşları-
nın geceleri uçarken yollarını şaşırmalarına neden olur.
Etkinlik
134. Sınıf Fen Bilimleri
Geçmişten Günümüze Ses Teknolojileri
Kurbağa, evine giderken yanına ses kaydında kullanılan cihazları almak istiyor. Sokak başına konan doğru resimleri takip ederek kurbağanın evine ulaşmasına yardımcı olalım.
Etkinlik
174. Sınıf Fen Bilimleri
Ses Kirliliği
1. Aşağıda resimleri verilen ortamlarda oluşan gürültüyü derecelendirelim. Yaptığımız derecelen-dirmeyi grafikte gösterelim.
OrmanPazar yeri Konser alanıSinema Salonu
Kütüphane Ev ortamı
Gürültü seviyesi
Çok gürültülü
Gürültülü
Az gürültülü
Fısıltı
SessizOrtamlar
2. Fen bilimleri sınavına çalışan Mert, evlerine çok yakın bir restorantta verilen doğum günü parti-sinden gelen müzik sesleri nedeniyle çalışmakta zorlanmaktadır.
Sence bu gürültünün önlenmesi için, restoran sahipleri ne yapmalılar? Çok gürültü var anne!
Ders çalışamıyorum.
İYİ Kİ DOĞDUN.
MUTLU YILLAR SANA.
İYİ Kİ DOĞDUN CANER.
Mert’in, annesine verdiği cevap ne olabilir? Bu tarz gecelerde çıkan sesin, çevreyi rahatsız etme-mesi için restoran sahiplerine nasıl bir öneride bulunmalıyız?
....................................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................................
Bina duvarlarını köpükle kaplayabilirler. Buna pencerelerinde, arasında boşluk olan çift cam
kullanılabilirler.
Kütü
phan
e
Orm
an
Ev o
rtam
ı
Sine
ma
salo
nu
Paza
r yer
i
Kons
er a
lanı
Değerlendirme
18 Bilfen Yayıncılık
Aşağıdaki tabloya göre verilen soruları cevaplayalım.
aydınlatma ihtiyacının karşılanması için kullanılan ilk aydınlat-ma teknolojisi verilmiştir?
ışık kirliliğinden olumsuz etkilenen canlılara örnek verilmiştir?
ses yükselten araçlara örnek verilmiştir?
yanlış aydınlatma sonucunda oluşan kirlilik verilmiştir?
ışık ve sesin ortak bir özelliği verilmiştir?
ilk kullanılan ses teknolojilerine örnek verilmiştir?
ses yalıtımı yapabilmek için gerekli malzemeler verilmiştir?
Edison tarafından 1877 yılında geliştirilen ses teknolojisi verilmiştir?
ses kirliliği sonucunda oluşabilecek rahatsızlıklar verilmiştir?
çevremizdeki rahatsız edici seslerin adı verilmiştir?
Kutucukların hangisinde ya da hangilerinde;
Pamuk1
Gürültü4
Megafon7
Işık kirliliği10
Mikrofon13
Fonograf15
Enerji3
Deniz Kaplumbağaları6
Göçmen kuşlar9
Meşale12
Elyaf14
Çift cam16
2
5
8
11
Gramafon
Stres
Kulak Çınlaması
Baş ağrısı
6, 9
7, 13
10
3
2
1, 14, 16
15
5, 8, 11
4
12
194. Sınıf Fen Bilimleri
Düşünme Becerileri
Aşağıdaki çocukların her birinin aklında değişik bir sözcük var. Bu sözcükleri, çocuklara ait kutu-cuklara yazalım.
Benim sözcüğüm, ses şiddetinin yükselmesini sağlayan araçlardan biridir.
Beril
Işık kirliliğinden etkilenen canlılardan biri, benim sözcü-ğümdür.
Onur
Benim sözcüğümün ilk harfi, Çağlar’ın sözcüğünün ilk har-fiyle aynıdır. Benim sözcüğümün anlamı ses kirliliğidir.
Efe
Benim aklımdaki sözcük, insanların kandilden sonra kul-landığı aydınlatma aracıdır ve iki sözcükten oluşur.
Çağlar
Beril’in sözcüğünün son hecesi, benim sözcüğümün başlangıç harfleridir. Ayrıca sözcüğüm, Edison tarafından geliştirilen bir ses kayıt aletidir.
Kaan
M E G A F O N
F O N O G R A F
L A M B A S I
G Ü R Ü L T Ü
G A Z
C A R E T T A
C A R E T T A