Familien Kråkestup og nyset i nabohuset

Er du ein nysgjerrig snik?

Likar du å åle deg inn i hagen til folk, smyge deg langs husveggen og kikke inn gjennom framande vindauge etter at mørkret har senka seg over kvar ein grastust?

Ja, om du er ein slik nygjerrig liten snik, kan det vel hende at du ein forblåsen kveld i november tar på deg gummistøvlar og regnjakke og tråkkar ut i den våte kvelden. Og då kan det faktisk vera at du finn det vesle og nesten falleferdige huset som eg veit om.

I dette huset bur nemleg familien Kråkestup.

Omslag_Kråkestup.indd 1-3 27.04.12 11.24

978-82-521-8028-2ISBN

1

Familien Kra?kestup ferdig.qxd:A 10-09-12 14:05 Side 1

Kari Smeland

Familien Kråkestupog nyset i nabohuset

Illustrert av Mona Brekke

SamlagetOslo 2012


Innhald

Huset som ein gong var lykkeleg 7

Tenk om det ikkje var eit menneske 16

Familien Kråkestup oppdagar kva som kan skje når fiskesuppa kokar over 22

Skuggen som ler 38

Ei av hemmelegheitene til onkel Sigurd 46

Pipa 53

Alle kjærastar er ikkje vakre prinsesser 61

To plankar og ein ishockeykonge 70

Karl Olsen nektar å eta nista si 77

Skikkeleg-Spektakulære-Og-Nokre-Heilt-Vanlege-Dyr-Og-Fuglar-stemnet 84

Ein lapp med raud skrift 97

Karl Olsen overraskar alle ved å overraske to gonger på eindag 103

5


Stjerne og Lykke får vita om hemmelegheita til nabohuset 112

Nokon mistar ei tann 120

Eit merkeleg besøk 128

Dårleg samvit er verre enn mageknip, men ingen-treng-tenner-for-å-kose-seg-med-gelé-festar hjelper mot det meste 135

Der all galskap begynner med eit nys 146

Av og til er ein håplaus hær alt ein treng 158

Snøen kjem alltid til slutt 165


Huset som ein gong var lykkeleg

Det finst mange nysgjerrige snikar i verda, og i eitlite og nesten falleferdig hus som eg veit om, burdet to slike nysgjerrige snikar.

Hæ? Kva seier du? Er du også ein nysgjerrig snik? Likar du å åle deg inn i hagen til folk, smyge deg

langs husveggen og kikke inn gjennom framandevindauge etter at mørkret har senka seg over kvarein grastust?

Ja, om du er ein slik nysgjerrig liten snik, kan detvel hende at du ein forblåsen kveld i november tarpå deg gummistøvlar og regnjakke og tråkkar ut iden våte kvelden. Og det kan faktisk vera at dufinn det vesle og nesten falleferdige huset som egveit om. Og då er du verkeleg heldig, for då treng

7


du verken skru på tv eller opne ei bok den kvelden.I staden kjem du til å bli ståande utanfor dei små-rutete vindauga og kikke inn heilt til kvelden erforbi og natta har dukka opp og du for lengst erfor seint ute til sengetid.

I det nesten falleferdige huset bur nemleg fami -lien Kråkestup.

I familien Kråkestup er alle barna tvillingar. «Vi kan berre laga tvillingar, vi,» brukar mamma

Kråkestup å seia til folk som kjem på besøk, og dåblir alle tvillingane flaue og seier: «Mamma, då!»

Men det er faktisk heilt sant. Mødrer lyg nemlegaldri, iallfall svært sjeldan.

Fyrst kom Fritz og Fjodor. Nokre år etter komArya og Arvid. Og nokre år etter det igjen komStjerne og Lykke.

Nesten kvar einaste kveld etter at middagen eroppeten og bordet rydda, legg pappa Kråkestupnasen i ei fuglebok. Han har sin eigen fugleflokksom bur på nokre kvistar oppunder taket i stova.Når pappa finn fram fugleboka, følgjer alle fuglaneinteresserte med og slår fornøgde fast at det ikkje

8



er ein einaste fugl i boka som er finare enn dei sjøl-ve. Mamma Kråkestup finn fram trekkspelet sittog spelar melodiar dei alle har høyrt før. Fritz dan-sar over stovegolvet. Fjodor har alltid hundre lek-ser han må gjera. Arvid triksar med ball sjølv ommamma er livredd for at han skal treffe den antik-ke vasen ho har arva etter den russiske bestemorsi. Arya finn fram fela si og prøver å spela dei samemelodiane som mamma. Det er ikkje særleg fint,men det er kanskje ikkje det som er meininga hel-ler. Og i ein stille krok av stova sit onkel Sigurd.Han finn fram pipa si og blir snart borte bak pipe-dampen. Men ingen merkar at Stjerne og Lykkeblir borte.

Stjerne og Lykke har vore bestevenner sidan deiblei laga inni magen til mamma, og akkurat det erdet ikkje mange bestevenner som kan skryte av.

Dei er dei yngste, kortaste og lettaste medlem-mene i familien Kråkestup. Kanskje det er derfordei er så flinke til å snike seg ut av huset etter atmørkret har dytta bort dagen. Når alle er oppsluktei si eiga vesle verd, ser Stjerne og Lykke på kvar -andre, nikkar kort og glir umerkeleg mot gangen,

10


smett stille ned i kvar sine gummistøvlar, opnardøra og blir borte i den mørke kvelden.


I hagen ved sida av det vesle, nesten falleferdigehuset står eit anna hus og kjedar seg. Dette husethar drøssevis av rom, stova er stor som ein ballsal,kjellaren mørk som eit fangehòl og loftet kaldtsom ei vinternatt. Då det store huset var ungt ogsprekt, var det fylt med latter og føter som sprangover golvet. Det lukta nybaka brød og heimelagaeplekake frå kjøkkenet, i den storslåtte stova spelanokon piano, og fuglane kvitra inn gjennom deiopne vindauga. Men dette er så lenge sidan athuset knapt hugsar det. Det er ingen føter somspring over golvet lenger, det luktar ikkje eplekakefrå kjøkkenet, og det er så lenge sidan nokon haropna lokket på pianoet, at ingen veit kva som erunder det lenger.

Det var berre to hus som ville stå langs den smalevegen på denne sida av Berget. Dei andre husa nekta.Dei ville heller bli bygde i den vesle byen på den rettesida av Berget. Der er sola alltid blid og utsikta flott,butikkane ligg tett i tett, og husa treng aldri vera ein-same.

Sidan det store nabohuset har stått tomt i åre-vis, kunne det blitt skikkeleg einsamt å bu i huset

12


til familien Kråkestup. Men heldigvis er huset tilfamilien Kråkestup stappfullt og bråkete og rotetefrå tidleg om morgonen til seint om kvelden, ogderfor er det ingen som treng å vera einsame i dethuset.

Som dei fleste andre kveldar går Stjerne og Lykketil hekken. Der kan dei nemleg spionere på detstore nabohuset. Det ser så ulykkeleg ut. Sjølv omhuset ikkje har sagt til Stjerne og Lykke at det kje-dar seg, er dei sikre på at det har lyst til å rope dethøgt med kvar einaste planke. Ja, om huset berrehadde kunna rope, så klart.

«Tenk at vi er så mange som bur i vårt vesle hus, også er det ingen som bur i det store,» brukar Stjerneog Lykke seia til kvarandre, mens dei stirar inn idei tomme vindauga. Men akkurat denne kvelden,som jo er nesten som alle andre kveldar, er det atLykke kviskrar:

«Det er nokon der inne.» Og Stjerne gjentar: «Det er nokon der inne.»

13


For fyrste gong ser Stjerne og Lykke ein skuggesom rører seg innanfor dei tomme vindauga. Detblafrar i ei gardin. Eit dunkelt lys blir slått på i eitav romma.

Sjølv om Stjerne og Lykke aldri synest det er kjede-leg å sitja i hekken med mørkret hengande overseg, har dei aldri kjent eit slikt sug av spenning fråbotnen av magen som dei gjer akkurat denne kvel-den.

Skuggen vaggar roleg over golvet som ein båt i bøl-gjene. Han kjem nærare og nærare vindauget. Stjerneog Lykke synest det verkar som skuggen berre veksog veks. Dette kan ikkje vera eit vanleg menneske.Nei, dette er nok heller ei kjempe, eit troll eller eitmonster!

Aner du kor stor ein skugge kan bli? Ein skugge kan bli nøyaktig så stor at nysgjer -

rige snikar gløymer å snakke, gløymer å blunke,gløymer å puste.

Ein skugge kan bli nøyaktig så stor at dei to nys-gjerrige snikane i hekken skulle ønskje dei hadde

14


snike seg inn i ein heilt annan hekk og kikka inngjennom heilt andre gardiner.

Når ein har vore bestevenner like lenge som Stjerneog Lykke, treng ein ikkje seia det høgt når ein erredd. Det er berre slikt ein veit. Dei kikkar inn i kvar-andres like blå auge og veit kva den andre tenker.

Mindre enn eit sekund etter spring gummistøvlanemed Stjerne og Lykke oppi ut av hekken, gjennomhagen og inn i stova til familien Kråkestup, derkvelden er trygg og varm som alle andre kveldar.


Tenk om det ikkje var eit menneske

Stjerne og Lykke går ved sida av kvarandre langsden smale vegen til skulen. På ryggen har dei sekkfull av skulebøker, eple og nistepakke. På føtenehar dei gummistøvlar, for regnet plaskar motbakken. Framfor dei går Arya og Arvid. Dei kanhøyre at dei ler høgt av noko, slik dei gjer kvarmorgon. Framfor dei igjen går Fritz og Fjodor. Fritz og Fjodor er så store at deinektar å gå med gummistøvlar sjølv omregnet plaskar. I staden går dei med kvarsin paraply og er så våte på føtene at detsurklar mellom tærne.

«Kven trur du det var?» spør Lykke. «Aner ikkje,» svarar Stjerne og

trekker på skuldrene. «Kanskje det var feiaren,» foreslår Lykke.

16


«Så seint på kvelden?» lurar Stjerne. «Og dess -utan, kven var det som skulle ringt feiaren og sagt athan måtte koma? Og kven var det som sleppte haninn?»

Nei, det var nok ikkje feiaren. Feiarar ligg sik-kert på sofaen og latar seg på kveldane og er ikkjeute og reinskar piper i folketomme hus.

Dei traskar vidare i det plaskande regnet.


Kvar dag må dei gå langs den smale vegen, rundtBerget og gjennom dei tronge gatene i den veslebyen. Akkurat når det verkar som byen tar slutt,dukkar skulen opp. Skulen har rosa veggar, raudttak og ei diger klokke midt på veggen så ingen skalgløyme at tida aldri sluttar å gå.

«Kanskje det var posten,» foreslår Lykke etterat dei har gått stille med tankane sine nokre meter.

«Posten!» svarar Stjerne overraska. «Men kvenvar det som skulle få post i det gamle huset?»

«Aner ikkje! Kanskje han hadde kome til feiladresse.»

«Men posten kjem jo aldri inn i huset. Dei puttarberre breva i postkassa,» seier Stjerne.

Sjølv om Stjerne og Lykke er så like at det kan veravanskeleg å sjå kven som er kven, er det mangeulikskapar mellom dei to som ikkje er så lette å fåauge på. For eksempel brukar Stjerne ein heil sko -størrelse større enn Lykke. Og Lykke har trettiseksfrekner over nasen, mens Stjerne berre har tjueni.

Og akkurat no synest Lykke at Stjerne er altforfornuftig, og Stjerne synest Lykke har mange dår-lege forslag.

18


«Men tenk om det ikkje var eit menneske,» kvisk -rar Lykke.

Dei stansar opp mens regnet trommar mot nase-tippane.

«Ja, tenk om det ikkje var eit menneske,» kvisk -rar Stjerne.

På eit augneblikk dukkar det opp kjemper medveksande tenner og giftige auge, skapningar fråandre planetar som leitar etter menneskebarn deikan bortføre, og gjenferd som strekker sine kaldehender etter deg når du søv.

«De to treigingar!» ropar endeleg Fritz og Fjo-dor og riv dei heldigvis ut av dei fryktelege fanta -siane. «Fyrste time begynner snart!»

Karl Olsen ser utover klasse 3a. Karl Olsen synest3a er eit stakkarsleg syn. Karl Olsen er nemleg ikkjespesielt glad i barn, og han er ikkje eingong bittelitt glad i lærarjobben sin. Dei tretten elevane stirarforventningsfullt opp på han, men dei kjem til å bliskuffa. Karl Olsen har ikkje eit einaste sprell, ikkjeein einaste spøk, ikkje ei einaste sprø historie, nei,ikkje eingong eit lite smil, på lager. I staden sukkarhan tungt bak kateteret og ønskjer seg langt bort

19


til ei aud øy midt ute i det ville havet. Karl Olsener tynn som ein kulepenn, og under nasen har hanein bart tjukk som ein sopelime, og når han sukkartungt, blafrar det i den tjukke barten. Karl Olsensukkar ofte tungt.

Stjerne og Lykke ser på den tikkande klokka påveggen. Timane med Karl Olsen får klokka nestentil å stå stille.

«Ta opp blyant og skrivebøker.»Dei tretten elevane stuper ned i sekkane sine og

fiskar opp blyantar og skrivebøker. «Skriv det eg seier,» kommanderer Karl Olsen. «Ein dag skal eg stela ein buss.» Klara, som alltid har noko å seia, rekker opp

handa: «Du veit at det er ulovleg å stela bussar?»«Ja, det veit eg, Klara,» sukkar Karl Olsen. «Men

det er vel ikkje ulovleg å skrive det?» Det kan verken Klara eller nokon av dei andre

elevane påstå, så dei bøyer seg over bøkene ogskriv: «Ein dag skal eg stela ein buss.» Både Stjerneog Lykke hugsar at det er to s-ar i buss, men fire avelevane gløymer det og skriv: «Ein dag skal eg stelaein bus» i staden.

20


«Då skal eg kjøre til Finland,» fortset Karl Olsen. 3a grublar og skriv så godt dei kan. Ingen hug-

sar at det er stor F i Finland. «For å bade i dei tusen sjøar,» avsluttar Karl

Olsen med sitt velkjente sukk. «Finland er nemleglandet med dei tusen sjøar.»

Han gjespar, drar ned kartet og peikar på eitland som har massevis av blå flekkar på seg.

Den trøtte stemma til Karl Olsen glir gjennomrommet som ein mild vårvind. Stjerne og Lykkeblir søvnige, og tankane deira tar dei med ut avklasserommet.

I tankane drar dei tilbake til hekken. Eit sekundkjem skuggen fram frå gardina og krympar til eismilande jente på deira eigen alder som vinkar deitil seg og vil leike. I neste sekund er skuggen for-vandla til ein frodande drake med auge av eld ogeit gap fylt med skvulpande gift.

«Kva tenker de på?» spør Karl Olsen og stirarpå Stjerne og Lykke med dei trøtte auga sine.

«På drakar,» kviskrar Lykke. «Og snille jenter,» kviskrar Stjerne. «Ja ja,» sukkar Karl Olsen. «Fantasien lever no

sitt eige liv. Lat oss teikne noko frå Finland.»


Documents

Familien Kråkestup og nyset i nabohuset