Upload
dyami
View
52
Download
7
Embed Size (px)
DESCRIPTION
Yeni Ekonomik Program ve Bekleyişler. Faik Öztrak Hazine Müsteşarı. Enflasyon her 5 yılda bir üst platforma çıkıyor. %79. %58. %39. İstikrarsız Büyüme. REEL GSMH’NIN YILLIK YÜZDE DEĞİŞİMİ (1987 Fiyatlarıyla). * TAHMİN. DOĞRUDAN YABANCI SERMAYE STOKU. (2000, Milyar ABD $). 200. 150. - PowerPoint PPT Presentation
Citation preview
Faik Öztrak Faik Öztrak
Hazine MüsteşarıHazine Müsteşarı
Yeni Ekonomik Program ve Bekleyişler
0
20
40
60
80
100
120
1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001
TÜFE
%58 %79
%39
Enflasyon her 5 yılda bir üst platforma çıkıyor
6.8
9.8
1.5 1.6
9.4
0.3
6.48.1
-6.1
8.07.1
8.3
3.9
-6.1
6.3
-8.5-10
-5
0
5
10
15
1986
1987
1988
1989
1990
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
*
İstikrarsız Büyüme
REEL GSMH’NIN YILLIK YÜZDE DEĞİŞİMİ (1987 Fiyatlarıyla)
* TAHMİN
DOĞRUDAN YABANCI SERMAYE STOKU(2000, Milyar ABD $)
0
50
100
150
200
Türk
iye
Y
unan
ista
n
P
orte
kiz
İs
pany
a
İt
alya
M
alez
ya
T
ayla
nd
K
ore
M
acar
ista
n
P
olon
ya
A
rjant
in
B
rezi
lya
M
eksi
ka
Mıs
ır
İsr
ail
$
Haziran 1998 IMF Yakın İzleme Programı
Aralık 1999 Stand- By Düzenlemesi
Mayıs 2001 Güçlü Ekonomiye Geçiş Programı
Enflasyonla Mücadele ve İstikrar Çabalarımız
2000 Kasım Krizi2001 Şubat Krizi
-2.0
2.3
5.76.5 6.5
-4.0
-2.0
0.0
2.0
4.0
6.0
8.0
10.0
1999 2000 2001T 2002P 2003P
Güçlü Kamu Maliye PolitikasıKamu Maliyesi Hesaplarının Olağanüstü Şekilde Kuvvetlendirilmesi
Faiz Dışı FazlaFaiz Dışı Fazla(GSMH’ya oran)(GSMH’ya oran)
T= Program TahminiT= Program TahminiP= Program P= Program
0.5
3.4
10.1 9.8
7.9
-4.0
-2.0
0.0
2.0
4.0
6.0
8.0
10.0
12.0
1999 2000 2001T 2002P 2003P
Dönemsel Olarak Düzeltilmiş Dönemsel Olarak Düzeltilmiş Faiz Dışı FazlaFaiz Dışı Fazla
(GSMH’ye Oran)(GSMH’ye Oran)
Cari Dengede Sürdürülemez Açıktan Fazlaya Dönüş
Aylık Kümülatif Cari Denge (Milyon ABD Doları)Aylık Kümülatif Cari Denge (Milyon ABD Doları)
İddialı Yapısal Reformlar
- - Banka yeniden yapılandırma maliyetlerine ilişkin yasal Banka yeniden yapılandırma maliyetlerine ilişkin yasal dayanak sağlanması 26 Nisan 2001dayanak sağlanması 26 Nisan 2001- Spesifik kredi karşılıklarının vergiden - Spesifik kredi karşılıklarının vergiden düşürülmesinin sağlanması 28 Mayıs 2001düşürülmesinin sağlanması 28 Mayıs 2001- Banka birleşmelerinin kolaylaştırılması 21 Haziran 2001- Banka birleşmelerinin kolaylaştırılması 21 Haziran 2001- Kamu bankalarının mali yapılarının düzeltilmesi, - Kamu bankalarının mali yapılarının düzeltilmesi, bilançolarının küçültülmesi, zarar yaratan görevlerin iptalbilançolarının küçültülmesi, zarar yaratan görevlerin iptal edilmesi ve özelleştirmeye hazırlanması, 21 Haziran 2001edilmesi ve özelleştirmeye hazırlanması, 21 Haziran 2001- AB standartları ile uyumlu bağlı krediler düzenlemesi 27 Haziran 2001- AB standartları ile uyumlu bağlı krediler düzenlemesi 27 Haziran 2001- - Mali Mali Sektöre olan Borçların Yeniden YapılandırılmasıSektöre olan Borçların Yeniden Yapılandırılması Hakkında KanunHakkında Kanun 10 Ocak 200210 Ocak 2002
Bankacılık Bankacılık Sektörü Sektörü ReformuReformu
Özel Özel Sektörün Sektörün Rolünün Rolünün
ArtırılmasıArtırılması
- Elektrik Piyasası Kanunu 3 Mart - Elektrik Piyasası Kanunu 3 Mart 20012001
- THY iç hat tarifeleri- THY iç hat tarifeleri
26 Nisan 2001 26 Nisan 2001- Doğal Gaz Piyasası Kanunu 2 Mayıs - Doğal Gaz Piyasası Kanunu 2 Mayıs
20012001- Şeker Piyasası Kanunu 19 Mayıs - Şeker Piyasası Kanunu 19 Mayıs
20012001- Tütün Kanunu 9 Ocak - Tütün Kanunu 9 Ocak
20012001- Kamu İhale Kanunu 22 Ocak - Kamu İhale Kanunu 22 Ocak
20022002- Ekonomik ve Sosyal Konsey Kanunu- Ekonomik ve Sosyal Konsey Kanunu
20 Nisan 2001 20 Nisan 2001- Uluslararası Tahkim Kanunu 21 Haziran 2001- Uluslararası Tahkim Kanunu 21 Haziran 2001
Kamu Kamu Maliyesi Maliyesi ReformuReformu
- Çok sayıda bütçe içi ve bütçe dışı fonların kapatılması 21 Haziran 2001- Çok sayıda bütçe içi ve bütçe dışı fonların kapatılması 21 Haziran 2001- Vergi Kimlik Numaralarının yaygınlaştırılması 21 Haziran 2001- Vergi Kimlik Numaralarının yaygınlaştırılması 21 Haziran 2001- Merkez Bankası Kanunu- Merkez Bankası Kanunu
5 Mayıs 2001 5 Mayıs 2001- Kamulaştırma Kanunu- Kamulaştırma Kanunu
5 Mayıs 2001 5 Mayıs 2001
Hisse Senedi PiyasasıHisse Senedi Piyasası
Faiz OranlarıFaiz Oranları
11 Eylül’ün olumsuz etkileri alınan tedbirler sayesinde hızla giderilmiştir
REFERANS TAHVİLLERİNİN FAİZ ORANLARI
65
80
95
110
01/08/01 14/09/01 26/10/01 10/12/01
(%)Döviz KuruDöviz Kuru
DÖVİZ KURU - USD/TL
1.3
1.4
1.5
1.6
1.7
01/08/01 13/09/01 25/10/01 07/12/01
(milyon)
11 EYLÜL
İMKB 100 ENDEKSİ
6,000
8,000
10,000
12,000
14,000
16,000
01/08/01 14/09/01 26/10/01 10/12/01
ÜretimÜretim
11 EYLÜL
11 EYLÜL
YENİ EKONOMİK PROGRAM
Temel Amaçlar:Krizlerden Korunma ve Sürdürülebilir Büyüme
I. Kriz Riskini Azaltan FaktörlerI. Kriz Riskini Azaltan FaktörlerDalgalı Döviz Kuru SistemiDalgalı Döviz Kuru Sistemi
- Faiz oranlarında istikrar- Faiz oranlarında istikrarFinansal Sistemin GüçlendirilmesiFinansal Sistemin Güçlendirilmesi
- Bankacılık sisteminin kırılganlığının azaltılması- Bankacılık sisteminin kırılganlığının azaltılması - Yurtiçi yatırım araçlarına güven- Yurtiçi yatırım araçlarına güven
Harcama ve Vergi ReformuHarcama ve Vergi Reformu- Mali uyum (yüksek faiz dışı fazlanın sürdürülebilmesi)- Mali uyum (yüksek faiz dışı fazlanın sürdürülebilmesi)
- Borcun sürdürülebilirliği- Borcun sürdürülebilirliği
II. Makroekonomik İstikrar ve Sürdürülebilir BüyümeII. Makroekonomik İstikrar ve Sürdürülebilir BüyümeMali Uyum Mali Uyum Enflasyonla MücadeleEnflasyonla MücadeleYapısal ReformlarYapısal Reformlar
Büyüme (%)GSMH Deflatörü (%)TEFE (Dönem sonu, 12 aylık değişim, %)TÜFE (Dönem sonu, 12 aylık değişim, %)
Ödemeler Dengesi (milyar ABD $) Cari İşlemler Dengesi İhracat İthalat Turizm Gelirleri
Kamu Kesimi Faiz Dışı Dengesi (%GSMH)Konsolide Bütçe Faiz Dışı Dengesi* (%GSMH)
Toplam Kamu Sektörü Net Borcu (% GSMH) Net Dış Borç Net İç Borç
*TCMB karı, faiz gelirleri ve özelleştirme gelirleri hariçT: TahminP: Program
Temel Ekonomik Göstergeler1999 2000 2001T 2002P
-6.1 6.3 -8.5 3.0 55.8 50.9 60.7 48.9 62.9 32.7 86.0 31.0 68.8 39.0 68.0 35.0
-1.4 -9.8 2.0 -2.0 29.3 31.7 35.1 37.0-39.8 -54.1 -40.2 -43.3 5.2 7.6 8.0 6.0
-2.0 2.3 5.7 6.5 1.5 4.2 5.0 5.4 61.0 57.4 92.2 81.3 20.1 18.3 38.0 35.1 40.9 39.1 54.2 46.2
25500
26000
26500
27000
27500
28000
28500
29000
29500
30000
30500
31000
2 3 4
1999
-1 2 3 4
2000
-1 2 3 4
2001
-1 2 3 4*
2002
-1* 2* 3* 4*
Büyüme
REEL GSMHMevsimsel Olarak Düzeltilmiş Değerler (1987 Fiyatlarıyla)
Tahmin
Büyüme (%)GSMH Deflatörü (%)TEFE (Dönem sonu, 12 aylık değişim, %)TÜFE (Dönem sonu, 12 aylık değişim, %)
Ödemeler Dengesi (milyar ABD $) Cari İşlemler Dengesi İhracat İthalat Turizm Gelirleri
Kamu Kesimi Faiz Dışı Dengesi (%GSMH)Konsolide Bütçe Faiz Dışı Dengesi* (%GSMH)
Toplam Kamu Sektörü Net Borcu (% GSMH) Net Dış Borç Net İç Borç
*TCMB karı, faiz gelirleri ve özelleştirme gelirleri hariçT: TahminP: Program
Temel Ekonomik Göstergeler1999 2000 2001T 2002P
-6.1 6.3 -8.5 3.0 55.8 50.9 60.7 48.9 62.9 32.7 86.0 31.0 68.8 39.0 68.0 35.0
-1.4 -9.8 2.0 -2.0 29.3 31.7 35.1 37.0-39.8 -54.1 -40.2 -43.3 5.2 7.6 8.0 6.0
-2.0 2.3 5.7 6.5 1.5 4.2 5.0 5.4 61.0 57.4 92.2 81.3 20.1 18.3 38.0 35.1 40.9 39.1 54.2 46.2
Enflasyon Daha Düşük Bir Platforma Oturuyor
Yıllıklaştırılmış Aylık Enflasyon (Mevsimsel Düzeltilmiş)Yıllıklaştırılmış Aylık Enflasyon (Mevsimsel Düzeltilmiş)
0
20
40
60
80
100
120
140
160
180
200
1998 1999 2000 2001 20022002
Büyüme (%)GSMH Deflatörü (%)TEFE (Dönem sonu, 12 aylık değişim, %)TÜFE (Dönem sonu, 12 aylık değişim, %)
Ödemeler Dengesi (milyar ABD $) Cari İşlemler Dengesi İhracat İthalat Turizm Gelirleri
Kamu Kesimi Faiz Dışı Dengesi (%GSMH)Konsolide Bütçe Faiz Dışı Dengesi* (%GSMH)
Toplam Kamu Sektörü Net Borcu (% GSMH) Net Dış Borç Net İç Borç
*TCMB karı, faiz gelirleri ve özelleştirme gelirleri hariçT: TahminP: Program
Temel Ekonomik Göstergeler1999 2000 2001T 2002P
-6.1 6.3 -8.5 3.0 55.8 50.9 60.7 48.9 62.9 32.7 86.0 31.0 68.8 39.0 68.0 35.0
-1.4 -9.8 2.0 -2.0 29.3 31.7 35.1 37.0-39.8 -54.1 -40.2 -43.3 5.2 7.6 8.0 6.0
-2.0 2.3 5.7 6.5 1.5 4.2 5.0 5.4 61.0 57.4 92.2 81.3 20.1 18.3 38.0 35.1 40.9 39.1 54.2 46.2
-2.0
2.3
5.76.5 6.5
-4.0
-2.0
0.0
2.0
4.0
6.0
8.0
10.0
1999 2000 2001T 2002P 2003P
Güçlü Kamu Maliye PolitikasıKamu Maliyesi Hesaplarının Olağanüstü Şekilde Kuvvetlendirilmesi
Faiz Dışı FazlaFaiz Dışı Fazla(GSMH’ya oran)(GSMH’ya oran)
T= Program TahminiT= Program TahminiP= Program P= Program
0.5
3.4
10.1 9.8
7.9
-4.0
-2.0
0.0
2.0
4.0
6.0
8.0
10.0
12.0
1999 2000 2001T 2002P 2003P
Dönemsel Olarak Düzeltilmiş Dönemsel Olarak Düzeltilmiş Faiz Dışı FazlaFaiz Dışı Fazla
(GSMH’ye Oran)(GSMH’ye Oran)
Kamu Borcunun Hızla Düşmesi Beklenmektedir
Net Kamu BorcuNet Kamu Borcu / GSMH / GSMH
57
92
63
73
69
66
81
55
60
65
70
75
80
85
90
95
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006
Program
Kamu Borcunun 2001 yılında artması endişe Kamu Borcunun 2001 yılında artması endişe yaratmıştır ancak kamu borcu sürdürülebilir bir yaratmıştır ancak kamu borcu sürdürülebilir bir yapıdadıryapıdadır......
Borçtaki Artışın KaynaklarıBorçtaki Artışın Kaynakları;; •Bankacılık Sektörünün Yeniden YapılandırılmasıBankacılık Sektörünün Yeniden Yapılandırılması• Devalüasyon EtkisiDevalüasyon Etkisi• GSMH’daki Düşüş GSMH’daki Düşüş •Yüksek Reel FaizlerYüksek Reel Faizler
2002 Programı ile Borç Oranı Hızla Düşecektir;2002 Programı ile Borç Oranı Hızla Düşecektir; •Yüksek Faiz Dışı FazlaYüksek Faiz Dışı Fazla•Reel Faizlerde DüşüşReel Faizlerde Düşüş•GSMH’daki Beklenen ArtışGSMH’daki Beklenen Artış •Reel Kurun Bir Miktar DeğerlenmesiReel Kurun Bir Miktar Değerlenmesi
Etkin Borç YönetimiEtkin Borç Yönetimi
• Hazine’nin İç ve Dış Borçlanmadaki Performansı Hazine’nin İç ve Dış Borçlanmadaki Performansı
Kamu Borcunun Çevrilmesine İlişkin Endişelerin Ortadan Kalkması
Ortalama Vadenin Uzatılması Yatırımcı Tabanının Genişletilmesi
• Yeni Adımlar Yeni Adımlar
Borçlanmada Yatırımcıların İhtiyaçlarını Karşılamaya Öncelik Verilmesi
Vadenin Uzatılması ve DİBS Likiditesinin Artırılması
İstikrarlı Bir Yatırımcı Tabanı Oluşturulması Amacıyla Yatırımcı Tabanının Genişletilmesi
Toplam Borç Servisi İç Borç Servisi Anapara Faiz İç Borç Servisi Piyasalara Kamu Kesimine
Dış Borç Servisi Anapara FaizFinansman İç Borçlanma Piyasalardan İç Borçlanma Kamu Kurumlarından Borçlanma Diğer Faiz Dışı Fazla Özelleştirme Uluslararası Kuruluşlar Dış Borçlanma Kasa Kullanımı
Toplam İç Borçlanma / İç Borç ServisiPiyasalardan İç Borçlanma / İç Borç Servisi
2001 2002 geçici tahmin 83,5 114,3 70,5 98,2
43,2 60,4 27,3 37,8 70,4 98,2
44,5 73,925,9 24,3
13,1 16,1 9,4 10,5 3,7 5,6 83,5 114,3
53,3 74,443,3 63,610,0 10,8
30,2 39,9 11,1 16,3 1,4 1,3 14,3 16,6 3,7 5,2 -0,3 0,6 %76 %76 %97 %85
FİNANSMAN GEREKSİNİMİFİNANSMAN GEREKSİNİMİ
Yapısal Reformlar :Başlanılan reformların geliştirilerek hızla tamamlanması
- Bankacılık Sisteminin yeniden yapılandırılması ve güçlendirilmesi- Bankacılık Sisteminin yeniden yapılandırılması ve güçlendirilmesi- Kamu bankalarının operasyonel olarak yeniden yapılandırılması ve- Kamu bankalarının operasyonel olarak yeniden yapılandırılması ve nihai olarak özelleştirmeye hazırlanmasınihai olarak özelleştirmeye hazırlanması- TMSF bünyesindeki bankaların çözüme kavuşturulması- TMSF bünyesindeki bankaların çözüme kavuşturulması- Özel bankaların güçlendirilmesi- Özel bankaların güçlendirilmesi- İstanbul Yaklaşımı- İstanbul Yaklaşımı- Yasal ve kurumsal düzenlemeler ile denetimin geliştirilmesi- Yasal ve kurumsal düzenlemeler ile denetimin geliştirilmesi
Bankacılık Bankacılık Sektörü Sektörü ReformuReformu
Özel Özel Sektörün Sektörün
Ekonomideki Ekonomideki Rolünün Rolünün
ArtırılmasıArtırılması
- Özel sektörün girişimciliğinin desteklenmesi- Özel sektörün girişimciliğinin desteklenmesi- Doğrudan yabancı yatırımların artırılması- Doğrudan yabancı yatırımların artırılması- Özelleştirme programına hız verilmesi - Özelleştirme programına hız verilmesi - Yatırımların önündeki idari engellerin kaldırılması- Yatırımların önündeki idari engellerin kaldırılması- Özel sektörde iyi yönetişim: - Özel sektörde iyi yönetişim: - Şeffaflığın ve iyi yönetişimin kamu ve özel sektör kesimlerinde - Şeffaflığın ve iyi yönetişimin kamu ve özel sektör kesimlerinde eşzamanlı olarak geliştirilmesieşzamanlı olarak geliştirilmesi - Hissedar hakları, yönetim kurulu denetiminde etkinlik ve hesap - Hissedar hakları, yönetim kurulu denetiminde etkinlik ve hesap
verilebilirlik, şirket faaliyetlerine ilişkin zamanlı ve verilebilirlik, şirket faaliyetlerine ilişkin zamanlı ve doğru açıklamalardoğru açıklamalar
Kamu Kamu Maliyesi Maliyesi ReformuReformu
- Kamu maliyesinde etkinliğin ve şeffaflığın artırılması, - Kamu maliyesinde etkinliğin ve şeffaflığın artırılması, - Harcama disiplini, personel reformu- Harcama disiplini, personel reformu- Vergi sistemi reformu ve bütçe dışı kamu kesiminin etkinliğinin artırılması- Vergi sistemi reformu ve bütçe dışı kamu kesiminin etkinliğinin artırılması
Enflasyonun düşürülebilmesi ve sürdürülebilir Enflasyonun düşürülebilmesi ve sürdürülebilir büyüme ortamının sağlanmasıbüyüme ortamının sağlanması
Güçlü kamu maliyesi politikaları sürdürülmelidirGüçlü kamu maliyesi politikaları sürdürülmelidir Başta mali sektör olmak üzere yapısal reformlar Başta mali sektör olmak üzere yapısal reformlar
tamamlanmalıdır.tamamlanmalıdır. Enflasyonla mücadele toplumun tüm kesimlerinin katılımı ile Enflasyonla mücadele toplumun tüm kesimlerinin katılımı ile
kararlılıkla sürdürülmelidir. Gelirler ve fiyatlar politikasıyla ilgili olarak:kararlılıkla sürdürülmelidir. Gelirler ve fiyatlar politikasıyla ilgili olarak: Ücretler ve maaşlar geriye doğru endekslenmemelidirÜcretler ve maaşlar geriye doğru endekslenmemelidir Kamunun diğer transfer kalemlerindeki artış hedeflenen Kamunun diğer transfer kalemlerindeki artış hedeflenen
enflasyona göre belirlenmelidirenflasyona göre belirlenmelidir Özel kesimin de hedeflenen enflasyonu baz alması Özel kesimin de hedeflenen enflasyonu baz alması
enflasyonun düşürülmesi için önemlidirenflasyonun düşürülmesi için önemlidir
Ekonomide sağlanan iyileşme sürecinin kalıcı hale gelebilmesi için: