24
ΛΕΥΚΩΣΙΑ, Τετάρτη 12 Φεβρουαρίου 2020 • Eτος 6 ο • Aρ. φύλλου 270 Τιμή: €1,50 Εβδομαδιαία Οικονομική και Πολιτική Εφημερίδα www.kathimerini.com.cy/financial ΑΘΕΜΙΤΟΣ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΣ Νέες κατηγορίες κατά της Google Στο εδώλιο βρίσκεται η Google στην Ευρώπη, αυτή τη φορά για καταχρηστική προώθηση τουριστικών καταλυμάτων εις βάρος μικρότερων εταιρειών που δραστηριοποιούνται στον κλάδο του τουρισμού. Σε επιστολή προς την ευρωπαϊκή επιτροπή ανταγω- νισμού 34 εταιρείες καταγγέλλουν τον αμερικανικό κολοσσό για εκμετάλλευση της δεσπόζουσας θέσης του στην αγορά. Σελ. 12 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Πριμοδότηση 1,8 δισ. για τη μεσαία τάξη Την ελάφρυνση της μεσαίας τάξης με μέτρα ύψους 1,8 δισ. ευ- ρώ το 2021 προβλέπει το νέο μεσοπρόθεσμο σχέδιο δημοσιονο- μικής στρατηγικής. Από το συνολικό πακέτο του 1,8 δισ. ευρώ, το 1,16 δισ. θα προέλθει από την πλήρη κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης και το υπόλοιπο από νέα μείωση των ασφαλιστι- κών εισφορών κατά δύο μονάδες. Σελ. 16 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΙΣΟΤΗΤΑ Φτωχοί ένας στους πέντε βρετανούς Ενώ η Βρετανία προετοιμάζεται να αποχωρήσει από την ΕΕ, και πολλά θα αλλάξουν, υπάρχει κάτι που όσο περνάει ο καιρός επι- δεινώνεται. Και αυτό είναι η φτώχεια και η οικονομική ανισότη- τα. Επί συνόλου 64,5 εκατομμυρίων, που είναι ο πληθυσμός της χώρας, τα 14 εκατ. θεωρούνται φτωχοί, δηλαδή περισσότερο α- πό ένας στους πέντε. Σελ. 10 ΑΡΘΡΟ Των ΑΝΔΡΕΑ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ και ΟΜΗΡΟΥ ΠΙΣΣΑΡΙΔΗ Sheer Driving Pleasure €22.900 BMW 118i 2 Δάνεια 70 δισ. στα χέρια funds στην Ελλάδα Αφορούν χιλιάδες δανειολήπτες Ενυπόθηκα στεγαστικά και επιχειρηματικά δάνεια ύψους 70 δισ. ευρώ στην Ελλάδα θα έχουν μεταφερθεί σε funds έως τα τέλη του χρόνου, αλλάζοντας ριζικά τους κανόνες της συζήτησης για την προστασία της πρώτης κατοικίας των φυσικών προσώπων, αλλά και δεκάδων χιλιάδων επαγγελματιών. Σελ. 4 Plan «B» για τους μισθούς στο δημόσιο έχει το ΥΠΟΙΚ Tροποποίηση συντάγματος Πλάνο αντίδρασης στο ενδεχόμενο ε- πικύρωσης των αποφάσεων του Διοι- κητικού Δικαστηρίου από το Ανώτατο Δικαστήριο, για τις αγωγές υπαλλήλων του δημόσιου και ευρύτερου δημόσιου τομέα έχει το υπ. Οικονομικών. Πα- ρουσιάζεται έτοιμο να τροποποιήσει το Σύνταγμα και να λάβει εναλλακτικά δημοσιονομικά μέτρα για να αντισταθ- μίσει τον αντίκτυπο που θα έχουν τα δημόσια οικονομικά. Σελ. 5 Ικανοποίηση Moneyval από τα μέτρα κατά ξεπλύματος Αναμένεται σήμερα η έκθεση Ικανοποιημένη αναμένεται να παρου- σιαστεί η Moneyval στην έκθεσή της για την πρόοδο της Κύπρου στην κα- ταπολέμηση του ξεπλύματος μαύρου χρήματος. Το τελικό έγγραφο της Moneyval αναμένεται σήμερα και σύμ- φωνα με πληροφορίες δεν θα περιλαμ- βάνει συστάσεις προς συγκεκριμένες επαγγελματικές ομάδες. Θα αναφέρεται, επίσης, η μεγάλη πρόοδος που έχει κάνει η Κύπρος . Σελ. 4 Η σχέση με τη φύση και το περιβαλλοντικό αποτύπωμα της ανθρωπότητας έχουν τε- θεί στο επίκεντρο του παγκόσμιου εν- διαφέροντος. Τα επιστημονικά δεδομένα δεν δύναται να αμφισβητηθούν: ο σύγ- χρονος τρόπος ζωής, ιδιαίτερα στις ανε- πτυγμένες οικονομίες, και η υπερ-εξάρ- τηση από ορυκτά καύσιμα απειλούν μα- κροπρόθεσμα την ύπαρξη ζωής στον πλα- νήτη μας. Εάν δεν ληφθούν άμεσα διορ- θωτικά μέτρα, οι επόμενες γενιές θα ε- πωμισθούν δυσβάστακτο κόστος. Τα α- ποτελέσματα μέχρι σήμερα δεν είναι ι- κανοποιητικά. Η επίτευξη των φιλόδοξων περιβαλλοντικών στόχων, περιλαμβανο- μένου και αυτού για επίτευξη περιβαλ- λοντικής ουδετερότητας μέχρι το 2050 που υιοθετήθηκε στην πρόσφατη Πα- γκόσμια Περιβαλλοντική Διάσκεψη στο Παρίσι, απαιτεί πολλαπλασιασμό των προσπαθειών και πρόσθετους πόρους δεκάδων δισεκατομμυρίων ευρώ ή, με οικονομικούς όρους, αξιώνει τη μεταφορά ενός τεράστιου μελλοντικού σε σημερινό κόστος προσαρμογής. Η πλειοψηφία των αναλυτών αποδέχεται ότι το θέμα χρήζει κρατικής συμβολής στη βάση οράματος και μακροχρόνιου σχεδιασμού ενώ θα α- παιτηθεί συνεργασία του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα. Θα πειστούν οι Κυβερ- νήσεις να επωμιστούν αυτό το κόστος; Θα μπορέσουν να επιβάλουν φορολογία στις εκπομπές διοξειδίων, να επιβαρύνουν ρυπογόνες δραστηριότητες, να επενδύ- σουν δισεκατομμύρια σε υποδομές δη- μόσιων μεταφορών και να προωθήσουν τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειες; Αντι- κειμενικά δύσκολο εγχείρημα λαμβάνο- ντας υπόψη τις επιπτώσεις, ιδιαίτερα στις αναπτυσσόμενες οικονομίες και στις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες. Παρά τις δυσκολίες όμως, η κατάσταση παρουσιάζει βελτίωση. Το ρυθμιστικό πλαίσιο που αφορά την εξόρυξη και χρήση των ορυκτών καυσίμων εκσυγ- χρονίζεται ενώ η συζήτηση για φόρο άν- θρακα και ποινές για ακατάλληλη δια- χείριση αποβλήτων αποτελούν μέτρα προς τη σωστή κατεύθυνση. Ιδιαίτερα θετικό γεγονός είναι ότι τα περιβαλλοντικά θέματα απασχολούν οραματικές επιχει- ρήσεις και πολίτες: το περιβάλλον, ορθά, αντιμετωπίζεται ως αναπτυξιακή ευκαιρία (τα χαμηλά επιτόκια συνιστούν βοηθητικό παράγοντα), η ανάλυση περιβαλλοντικού ρίσκου έχει καταστεί προϋπόθεση για τη διενέργεια έργων υποδομής και οι πο- λίτες φαίνονται έτοιμοι να εκφράσουν έμπρακτα την προτίμησή τους προς πε- ριβαλλοντικά προϊόντα. Αντιμέτωπη με την πρόκληση, η Ευ- ρώπη ευελπιστεί να πρωταγωνιστήσει μέσω του μεγαλεπήβολου σχεδίου ‘Πρά- σινη Ευρώπη 2050’ που στοχεύει σε μια κλιματικά ουδέτερη ήπειρο. Επιτυχία του σχεδίου θα ενδυνάμωνε τη θέση της γηραιάς ηπείρου στο παγκόσμιο σκηνικό. Είναι μια μεγαλεπήβολη προ- σπάθεια η οποία θα απαιτήσει σημαντικά κεφάλαια, ριζικές μεταρρυθμίσεις και κίνητρα προς τον ιδιωτικό τομέα. Μεγάλο τμήμα της Ευρώπης εξακολουθεί να στηρίζεται σε υποδομές άνθρακα που απασχολούν 235.000 εργαζόμενους. Το διακύβευμα είναι μεγάλο και απαιτείται χρόνος προσαρμογής. Σε αντίθετη πε- ρίπτωση, η ανεργία θα δημιουργήσει οικονομική δυσπραγία και θα εντείνει τις, ήδη υπάρχουσες, ευρώ-σκεπτικι- στικές τάσεις. Η προτεινόμενη δημι- ουργία ενός Μηχανισμού Δίκαιης Με- τάβασης στοχεύει στην παροχή επιχο- ρηγήσεων στους εργαζόμενους που πρέ- πει να επανεκπαιδευτούν, αλλά και στην προσέλκυση ιδιωτικών κεφαλαίων για να επενδύσουν στη δημιουργία περι- βαλλοντικά συμβατών οικονομικών δρα- στηριοτήτων προς αντικατάσταση των ρυπογόνων. Η Κύπρος έχει τις προϋπο- θέσεις για να αποτελέσει πρωτοστάτη π.χ. εκμεταλλευόμενη τον ήλιο, που δύ- νανται να μετατραπεί στο βασικό πλου- τοπαραγωγικό της πόρο, και προωθώντας σύγχρονες, φιλικές προς το περιβάλλον, μορφές τουρισμού. Γίνονται βήματα προς την ορθή κατεύθυνση αλλά επι- βάλλεται η υιοθέτηση πιο φιλόδοξων, στοχευμένων και μακροπρόθεσμων προ- σεγγίσεων. Ο Ανδρέας Χαραλάμπους είναι οικονομολόγος και πρώην διευθυντής στο Υπουργείο Οικονομικών. Ο Όμηρος Πισσαρίδης είναι Γενικός Διευθυντής της επενδυτικής τράπεζας AXIA Ventures Group. Περιβαλλοντική διάσταση και κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις Τα οικονομικά του ΓεΣΥ εξακολουθούν να απασχολούν τον δημόσιο διάλογο. Στις φωνές που αμφισβητούν τα οικο- νομικά νούμερα, έρχονται να προστε- θούν και ανησυχητικά μηνύματα, κυ- ρίως για το ενδεχόμενο ύπαρξης ελ- λειμμάτων πέραν της μεταβατικής πε- ριόδου των πέντε ετών. Ο σκεπτικισμός που επικρατεί στο Υπουργείο Οικονο- μικών εντοπίζεται στο όχι και τόσο ε- κτός πραγματικότητας ενδεχόμενο, ε- κτροχιασμού των οικονομικών του ΓεΣΥ και της ανάγκης στήριξής του από τα κρατικά ταμεία. Αυτό το οποίο ενισχύει τους ευρύτερους προβλημα- τισμούς που υπάρχουν είναι το ενδε- χόμενο λήψης συμπληρωματικών μέ- τρων, τα οποία θα επηρεάσουν και τα οικονομικά όσων συνεισφέρουν στο ΓεΣΥ. Το ενδεχόμενο αύξησης των ει- σφορών, στην παρούσα φάση, δεν μπο- ρεί να θεωρηθεί ως εξωπραγματικό εν- δεχόμενο, μιας και στο κυβερνητικό ε- πιτελείο υποστηρίζεται σθεναρά πως οι κρατικές δαπάνες έχουν οροφή και ως εκ τούτου τα όποια ελλείμματα υ- πάρξουν, θα καλυφθούν από τα συνει- σφέροντα μέρη. Από κυβερνητικής πλευράς ξεκαθαρίζεται πως οι κρατικές δαπάνες για το ΓεΣΥ δεν θα ξεπεράσουν τη σημερινή οροφή που είναι τα 960 εκατομμύρια ευρώ. Νουθεσίες γίνονται για την αυτονόμηση των νοσοκομείων αλλά και εξοικονομήσεις από ΟΑΥ και ΟΚΥπΥ. Σελ. 3 Λογιστικές ασκήσεις του ΥΠΟΙΚ για ΓεΣΥ Οροφή 960 τα εκατομμύρια ευρώ στις δαπάνες – Εκ των έσω θα καλύπτονται ενδεχόμενα ελλείμματα ΕΛΛΑΔΑ Ενδιαφέρον κολοσσών για φορτιστές Ι.Χ. Διεθνείς κολοσσοί, μεταξύ των οποί- ων και η Tesla, έχουν εκφράσει ενδια- φέρον για εγκατάσταση δικτύου φορ- τιστών ηλεκτρικών αυτοκινήτων στην Ελλάδα. Το «παρών» έχουν δώσει επί- σης η ΑΒΒ, η γαλλική Εngie, η αμερι- κανική Blink και ελληνικοί όμιλοι, ό- πως τα ΕΛΠΕ και η Μότορ Οϊλ. Σελ. 15 Σπάνια ουίσκι αξίας 10 εκατ. δολ. Μία από τις μεγαλύτερες ιδιωτικές συλλογές σπάνιων ουίσκι, αυτή του Ρίτσαρντ Γκούντινγκ που αριθμεί 3.900 μποτίλιες, βγαίνει σε δημοπρα- σία από τον ηλεκτρονικό σκωτσέζικο οίκο δημοπρασιών Whisky Auctioneer. Η συνολική αξία της συλλογής αποτι- μάται στα 10 εκατ. δολ. Σελ. 12 Υποθηκεύουν έργα τέχνης για να πάρουν δάνεια Μία νέα γενιά εραστών της τέχνης αναδύεται σε ο- λόκληρο τον κόσμο, οι οποίοι δανείζονται τεράστια ποσά χρημάτων βάζοντας ως ενέχυρο πίνακες γνωστών καλλιτεχνών. Πρόκειται για μία τάση η ο- ποία ξεκίνησε κατά κύριο λόγο από συλλέκτες που δραστηριοποιούνται στους κλάδους της τεχνολο- γίας και των επενδυτικών funds. Τα δάνεια με ενέ- χυρο σε έργα τέχνης έχουν αυξηθεί κατά 40% από το 2016, αγγίζοντας τα 21 δισ. δολάρια παγκο- σμίως, σύμφωνα με πρόσφατη σχετική έκθεση της Deloitte. Σελ. 11 Ο κορωνοϊός δοκιμάζει τους Ολυμπιακούς Εάν ο ιός Ζίκα είχε προβληματίσει τους διοργανωτές των Ολυμπιακών Αγώνων του Ρίο, ο νέος κορωνοϊός έχει τρομοκρατήσει όλους όσοι σχετίζονται με τη διοργάνωση της Ιαπωνίας. Με τον χρόνο να μετράει αντίστροφα για τους Αγώνες του Τόκιο, αρκετές προολυμπιακές διοργανώσεις έχουν αναβληθεί,ε- νώ δεν είναι λίγοι οι αξιωματούχοι του αθλητισμού που εξέφρασαν τον προβληματισμό τους για τις διαστάσεις που μπορεί να πάρει η επιδημία, αφού ο ιός μπορεί να τα- ξιδέψει μαζί με τις εκατοντάδες α- ποστολές. Πάντως, μέχρι τώρα, δεν έχει υπάρξει καμία συζήτηση στη Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή για α- ναβολή. Σελ. 22 0 20 40 80 60 0 200 400 600 800 0 0 0 0 0 2 4 6 Όγκος συναλλαγών (χιλιάδες €) Γενικός Δείκτης 65,58 221,9 5/2 6/2 7/2 10/2 11/2

Λογιστικές ασκήσεις του ΥΠΟΙΚ για ΓεΣΥpdf.kathimerini.com.cy/issues/OIK_20200212_ALL.pdfΛΕΥΚΩΣΙΑ, Τετάρτη 12 Φεβρουαρίου

  • Upload
    others

  • View
    13

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

  • ΛΕΥΚΩΣΙΑ, Τετάρτη 12 Φεβρουαρίου 2020 • Eτος 6ο • Aρ. φύλλου 270 Τιμή: €1,50Εβδομαδιαία Οικονομική και Πολιτική Εφημερίδα www.k athimerini .com.c y/f inancial

    ΑΘΕΜΙΤΟΣ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΣ

    Νέες κατηγορίες κατά της GoogleΣτο εδώλιο βρίσκεται η Google στην Ευρώπη, αυτή τη φορά γιακαταχρηστική προώθηση τουριστικών καταλυμάτων εις βάροςμικρότερων εταιρειών που δραστηριοποιούνται στον κλάδο τουτουρισμού. Σε επιστολή προς την ευρωπαϊκή επιτροπή ανταγω-νισμού 34 εταιρείες καταγγέλλουν τον αμερικανικό κολοσσό γιαεκμετάλλευση της δεσπόζουσας θέσης του στην αγορά. Σελ. 12

    ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

    Πριμοδότηση 1,8 δισ. για τη μεσαία τάξηΤην ελάφρυνση της μεσαίας τάξης με μέτρα ύψους 1,8 δισ. ευ-ρώ το 2021 προβλέπει το νέο μεσοπρόθεσμο σχέδιο δημοσιονο-μικής στρατηγικής. Από το συνολικό πακέτο του 1,8 δισ. ευρώ, το1,16 δισ. θα προέλθει από την πλήρη κατάργηση της εισφοράςαλληλεγγύης και το υπόλοιπο από νέα μείωση των ασφαλιστι-κών εισφορών κατά δύο μονάδες. Σελ. 16

    ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΙΣΟΤΗΤΑ

    Φτωχοί ένας στους πέντε βρετανούςΕνώ η Βρετανία προετοιμάζεται να αποχωρήσει από την ΕΕ, καιπολλά θα αλλάξουν, υπάρχει κάτι που όσο περνάει ο καιρός επι-δεινώνεται. Και αυτό είναι η φτώχεια και η οικονομική ανισότη-τα. Επί συνόλου 64,5 εκατομμυρίων, που είναι ο πληθυσμός τηςχώρας, τα 14 εκατ. θεωρούνται φτωχοί, δηλαδή περισσότερο α-πό ένας στους πέντε. Σελ. 10

    Α Ρ Θ Ρ Ο Των ΑΝΔΡΕΑ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ και ΟΜΗΡΟΥ ΠΙΣΣΑΡΙΔΗ

    Sheer

    Driving Pleasure

    €22.900

    BMW 118i 2

    Δάνεια 70 δισ.στα χέρια fundsστην ΕλλάδαΑφορούν χιλιάδες δανειολήπτεςΕνυπόθηκα στεγαστικά και επιχειρηματικάδάνεια ύψους 70 δισ. ευρώ στην Ελλάδα θαέχουν μεταφερθεί σε funds έως τα τέλη τουχρόνου, αλλάζοντας ριζικά τους κανόνες τηςσυζήτησης για την προστασία της πρώτηςκατοικίας των φυσικών προσώπων, αλλά καιδεκάδων χιλιάδων επαγγελματιών. Σελ. 4

    Plan «B» για τους μισθούςστο δημόσιοέχει το ΥΠΟΙΚTροποποίηση συντάγματοςΠλάνο αντίδρασης στο ενδεχόμενο ε-πικύρωσης των αποφάσεων του Διοι-κητικού Δικαστηρίου από το ΑνώτατοΔικαστήριο, για τις αγωγές υπαλλήλωντου δημόσιου και ευρύτερου δημόσιουτομέα έχει το υπ. Οικονομικών. Πα-ρουσιάζεται έτοιμο να τροποποιήσειτο Σύνταγμα και να λάβει εναλλακτικάδημοσιονομικά μέτρα για να αντισταθ-μίσει τον αντίκτυπο που θα έχουν ταδημόσια οικονομικά. Σελ. 5

    ΙκανοποίησηMoneyval απότα μέτρα κατάξεπλύματοςΑναμένεται σήμερα η έκθεσηΙκανοποιημένη αναμένεται να παρου-σιαστεί η Moneyval στην έκθεσή τηςγια την πρόοδο της Κύπρου στην κα-ταπολέμηση του ξεπλύματος μαύρουχρήματος. Το τελικό έγγραφο τηςMoneyval αναμένεται σήμερα και σύμ-φωνα με πληροφορίες δεν θα περιλαμ-βάνει συστάσεις προς συγκεκριμένεςεπαγγελματικές ομάδες. Θα αναφέρεται,επίσης, η μεγάλη πρόοδος που έχεικάνει η Κύπρος . Σελ. 4

    Η σχέση με τη φύση και το περιβαλλοντικόαποτύπωμα της ανθρωπότητας έχουν τε-θεί στο επίκεντρο του παγκόσμιου εν-διαφέροντος. Τα επιστημονικά δεδομέναδεν δύναται να αμφισβητηθούν: ο σύγ-χρονος τρόπος ζωής, ιδιαίτερα στις ανε-πτυγμένες οικονομίες, και η υπερ-εξάρ-τηση από ορυκτά καύσιμα απειλούν μα-κροπρόθεσμα την ύπαρξη ζωής στον πλα-νήτη μας. Εάν δεν ληφθούν άμεσα διορ-θωτικά μέτρα, οι επόμενες γενιές θα ε-πωμισθούν δυσβάστακτο κόστος. Τα α-ποτελέσματα μέχρι σήμερα δεν είναι ι-κανοποιητικά. Η επίτευξη των φιλόδοξωνπεριβαλλοντικών στόχων, περιλαμβανο-μένου και αυτού για επίτευξη περιβαλ-λοντικής ουδετερότητας μέχρι το 2050που υιοθετήθηκε στην πρόσφατη Πα-γκόσμια Περιβαλλοντική Διάσκεψη στοΠαρίσι, απαιτεί πολλαπλασιασμό τωνπροσπαθειών και πρόσθετους πόρους

    δεκάδων δισεκατομμυρίων ευρώ ή, μεοικονομικούς όρους, αξιώνει τη μεταφοράενός τεράστιου μελλοντικού σε σημερινόκόστος προσαρμογής. Η πλειοψηφία τωναναλυτών αποδέχεται ότι το θέμα χρήζεικρατικής συμβολής στη βάση οράματοςκαι μακροχρόνιου σχεδιασμού ενώ θα α-παιτηθεί συνεργασία του δημόσιου καιιδιωτικού τομέα. Θα πειστούν οι Κυβερ-νήσεις να επωμιστούν αυτό το κόστος;Θα μπορέσουν να επιβάλουν φορολογίαστις εκπομπές διοξειδίων, να επιβαρύνουνρυπογόνες δραστηριότητες, να επενδύ-σουν δισεκατομμύρια σε υποδομές δη-μόσιων μεταφορών και να προωθήσουντις ανανεώσιμες πηγές ενέργειες; Αντι-κειμενικά δύσκολο εγχείρημα λαμβάνο-ντας υπόψη τις επιπτώσεις, ιδιαίτεραστις αναπτυσσόμενες οικονομίες και στιςευάλωτες κοινωνικές ομάδες.

    Παρά τις δυσκολίες όμως, η κατάσταση

    παρουσιάζει βελτίωση. Το ρυθμιστικόπλαίσιο που αφορά την εξόρυξη καιχρήση των ορυκτών καυσίμων εκσυγ-χρονίζεται ενώ η συζήτηση για φόρο άν-θρακα και ποινές για ακατάλληλη δια-χείριση αποβλήτων αποτελούν μέτραπρος τη σωστή κατεύθυνση. Ιδιαίτεραθετικό γεγονός είναι ότι τα περιβαλλοντικάθέματα απασχολούν οραματικές επιχει-ρήσεις και πολίτες: το περιβάλλον, ορθά,αντιμετωπίζεται ως αναπτυξιακή ευκαιρία(τα χαμηλά επιτόκια συνιστούν βοηθητικόπαράγοντα), η ανάλυση περιβαλλοντικούρίσκου έχει καταστεί προϋπόθεση γιατη διενέργεια έργων υποδομής και οι πο-λίτες φαίνονται έτοιμοι να εκφράσουνέμπρακτα την προτίμησή τους προς πε-ριβαλλοντικά προϊόντα.

    Αντιμέτωπη με την πρόκληση, η Ευ-ρώπη ευελπιστεί να πρωταγωνιστήσειμέσω του μεγαλεπήβολου σχεδίου ‘Πρά-

    σινη Ευρώπη 2050’ που στοχεύει σε μιακλιματικά ουδέτερη ήπειρο. Επιτυχίατου σχεδίου θα ενδυνάμωνε τη θέσητης γηραιάς ηπείρου στο παγκόσμιοσκηνικό. Είναι μια μεγαλεπήβολη προ-σπάθεια η οποία θα απαιτήσει σημαντικάκεφάλαια, ριζικές μεταρρυθμίσεις καικίνητρα προς τον ιδιωτικό τομέα. Μεγάλοτμήμα της Ευρώπης εξακολουθεί ναστηρίζεται σε υποδομές άνθρακα πουαπασχολούν 235.000 εργαζόμενους. Τοδιακύβευμα είναι μεγάλο και απαιτείταιχρόνος προσαρμογής. Σε αντίθετη πε-ρίπτωση, η ανεργία θα δημιουργήσειοικονομική δυσπραγία και θα εντείνειτις, ήδη υπάρχουσες, ευρώ-σκεπτικι-στικές τάσεις. Η προτεινόμενη δημι-ουργία ενός Μηχανισμού Δίκαιης Με-τάβασης στοχεύει στην παροχή επιχο-ρηγήσεων στους εργαζόμενους που πρέ-πει να επανεκπαιδευτούν, αλλά και στην

    προσέλκυση ιδιωτικών κεφαλαίων γιανα επενδύσουν στη δημιουργία περι-βαλλοντικά συμβατών οικονομικών δρα-στηριοτήτων προς αντικατάσταση τωνρυπογόνων. Η Κύπρος έχει τις προϋπο-θέσεις για να αποτελέσει πρωτοστάτηπ.χ. εκμεταλλευόμενη τον ήλιο, που δύ-νανται να μετατραπεί στο βασικό πλου-τοπαραγωγικό της πόρο, και προωθώνταςσύγχρονες, φιλικές προς το περιβάλλον,μορφές τουρισμού. Γίνονται βήματαπρος την ορθή κατεύθυνση αλλά επι-βάλλεται η υιοθέτηση πιο φιλόδοξων,στοχευμένων και μακροπρόθεσμων προ-σεγγίσεων.

    Ο Ανδρέας Χαραλάμπους είναι οικονομολόγοςκαι πρώην διευθυντής στο ΥπουργείοΟικονομικών.Ο Όμηρος Πισσαρίδης είναι Γενικός Διευθυντήςτης επενδυτικής τράπεζας AXIA Ventures Group.

    Περιβαλλοντική διάσταση και κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις

    Τα οικονομικά του ΓεΣΥ εξακολουθούννα απασχολούν τον δημόσιο διάλογο.Στις φωνές που αμφισβητούν τα οικο-νομικά νούμερα, έρχονται να προστε-θούν και ανησυχητικά μηνύματα, κυ-ρίως για το ενδεχόμενο ύπαρξης ελ-λειμμάτων πέραν της μεταβατικής πε-

    ριόδου των πέντε ετών. Ο σκεπτικισμόςπου επικρατεί στο Υπουργείο Οικονο-μικών εντοπίζεται στο όχι και τόσο ε-κτός πραγματικότητας ενδεχόμενο, ε-κτροχιασμού των οικονομικών τουΓεΣΥ και της ανάγκης στήριξής τουαπό τα κρατικά ταμεία. Αυτό το οποίο

    ενισχύει τους ευρύτερους προβλημα-τισμούς που υπάρχουν είναι το ενδε-χόμενο λήψης συμπληρωματικών μέ-τρων, τα οποία θα επηρεάσουν και ταοικονομικά όσων συνεισφέρουν στοΓεΣΥ. Το ενδεχόμενο αύξησης των ει-σφορών, στην παρούσα φάση, δεν μπο-

    ρεί να θεωρηθεί ως εξωπραγματικό εν-δεχόμενο, μιας και στο κυβερνητικό ε-πιτελείο υποστηρίζεται σθεναρά πωςοι κρατικές δαπάνες έχουν οροφή καιως εκ τούτου τα όποια ελλείμματα υ-πάρξουν, θα καλυφθούν από τα συνει-σφέροντα μέρη. Από κυβερνητικής

    πλευράς ξεκαθαρίζεται πως οι κρατικέςδαπάνες για το ΓεΣΥ δεν θα ξεπεράσουντη σημερινή οροφή που είναι τα 960εκατομμύρια ευρώ. Νουθεσίες γίνονταιγια την αυτονόμηση των νοσοκομείωναλλά και εξοικονομήσεις από ΟΑΥ καιΟΚΥπΥ. Σελ. 3

    Λογιστικές ασκήσεις του ΥΠΟΙΚ για ΓεΣΥΟροφή 960 τα εκατομμύρια ευρώ στις δαπάνες – Εκ των έσω θα καλύπτονται ενδεχόμενα ελλείμματα

    ΕΛΛΑΔΑ

    Ενδιαφέρον κολοσσώνγια φορτιστές Ι.Χ.Διεθνείς κολοσσοί, μεταξύ των οποί-ων και η Tesla, έχουν εκφράσει ενδια-φέρον για εγκατάσταση δικτύου φορ-τιστών ηλεκτρικών αυτοκινήτων στηνΕλλάδα. Το «παρών» έχουν δώσει επί-σης η ΑΒΒ, η γαλλική Εngie, η αμερι-κανική Blink και ελληνικοί όμιλοι, ό-πως τα ΕΛΠΕ και η Μότορ Οϊλ. Σελ. 15

    Σπάνια ουίσκι αξίας 10 εκατ. δολ.

    Μία από τις μεγαλύτερες ιδιωτικέςσυλλογές σπάνιων ουίσκι, αυτή τουΡίτσαρντ Γκούντινγκ που αριθμεί3.900 μποτίλιες, βγαίνει σε δημοπρα-σία από τον ηλεκτρονικό σκωτσέζικοοίκο δημοπρασιών Whisky Auctioneer.Η συνολική αξία της συλλογής αποτι-μάται στα 10 εκατ. δολ. Σελ. 12

    Υποθηκεύουν έργα τέχνηςγια να πάρουν δάνειαΜία νέα γενιά εραστών της τέχνης αναδύεται σε ο-λόκληρο τον κόσμο, οι οποίοι δανείζονται τεράστιαποσά χρημάτων βάζοντας ως ενέχυρο πίνακεςγνωστών καλλιτεχνών. Πρόκειται για μία τάση η ο-ποία ξεκίνησε κατά κύριο λόγο από συλλέκτες πουδραστηριοποιούνται στους κλάδους της τεχνολο-γίας και των επενδυτικών funds. Τα δάνεια με ενέ-χυρο σε έργα τέχνης έχουν αυξηθεί κατά 40% απότο 2016, αγγίζοντας τα 21 δισ. δολάρια παγκο-σμίως, σύμφωνα με πρόσφατη σχετική έκθεση τηςDeloitte. Σελ. 11

    Ο κορωνοϊόςδοκιμάζει τουςΟλυμπιακούςΕάν ο ιός Ζίκα είχε προβληματίσειτους διοργανωτές των ΟλυμπιακώνΑγώνων του Ρίο, ο νέος κορωνοϊόςέχει τρομοκρατήσει όλους όσοισχετίζονται με τη διοργάνωση τηςΙαπωνίας. Με τον χρόνο να μετράειαντίστροφα για τους Αγώνες τουΤόκιο, αρκετές προολυμπιακέςδιοργανώσεις έχουν αναβληθεί,ε-νώ δεν είναι λίγοι οι αξιωματούχοιτου αθλητισμού που εξέφρασαντον προβληματισμό τους για τιςδιαστάσεις που μπορεί να πάρει ηεπιδημία, αφού ο ιός μπορεί να τα-ξιδέψει μαζί με τις εκατοντάδες α-ποστολές. Πάντως, μέχρι τώρα, δενέχει υπάρξει καμία συζήτηση στηΔιεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή για α-ναβολή. Σελ. 22

    0

    20

    40

    80

    60

    0

    200

    400

    600

    800

    0

    0

    0

    0

    0

    2

    4

    6

    Όγκος συναλλαγών (χιλιάδες €)

    Γενικός Δείκτης 65,58

    221,9

    5/2 6/2 7/2 10/2 11/2

  • Δ Ε Υ Τ Ε Ρ Η Σ Ε Λ Ι Δ Α Τετάρτη 12 Φεβρουαρίου 20202 l Ο Ι ΚΟ Ν Ο Μ Ι Κ Η

    Διευθύνων Σύμβουλος: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΛΟΤΤΙΔΗΣ • Διευθυντής: ΑΝΔΡΕΑΣ ΠΑΡΑΣΧΟΣ

    Υπεύθυνος Υλης: ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΚΟΥΡΟΥΠΑΚΗΣ • Υπεύθυνος Ατελιέ: ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΔΑΜΙΑΝΟΥ

    Iδιοκτησία«Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ

    ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΕΚΔΟΣΗ ΚΥΠΡΟΥ ΛΤΔ»

    Νίκου Κρανιδιώτη 7Ε, 3ος όροφος, 2411 Έγκωμη, Λευκωσία, Κύπροςe-mail: [email protected] Τηλ.: 22472500 Fax: Σύνταξη +357 22472540

    Fax: Διαφημιστικό Τμήμα - Μικρές Αγγελίες +357 22472550

    Eκδίδεται σε συνεργασία και μετά από άδεια της εταιρείαςΚΑΘΗΜΕΡΙΝΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ Α.Ε.

    Διευθυντής: ΑΛΕΞΗΣ ΠΑΠΑΧΕΛΑΣ n Διεύθυνση συντάξεως: ΚΩΣΤΗΣ ΦΑΦΟΥΤΗΣ - ΝΩΤΗΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ

    ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η αναδημοσίευση, αναπαραγωγή, διασκευήή απόδοση του περιεχομένου της εφημερίδας με οποιονδήποτε τρόπο,

    χωρίς προηγούμενη γραπτή άδεια του εκδότη.

    Περιβαλλοντικέςαποδόσεις

    ως επιπρόσθετη αξία

    Α Ρ Θ Ρ Ο / Του ΑΝΔΡΕΑ Α. ΑΝΔΡΕΟΥ Ο Μ Η Ρ Ο Υ Σ Ε Β Ε Ρ Η&

    Γράφει ο ΟΝΑΣΑΓOΡΑΣ

    Σ Η Μ Ε Ι Ω Μ Α Τ Α Ρ Ι ΟΕπιμέλεια: ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΚΟΥΡΟΥΠΑΚΗΣ

    Όταν εμείς προσπαθούσαμε ναδούμε πώς θα επιβιώσουμε το2013, Ισπανοί επιστήμονες δη-μοσίευαν έρευνά τους βάσει τηςοποίας δημιούργησαν ένα είδοςβιολογικού μπετόν, το οποίο έχειτέτοιες ιδιότητες που αν το όλοεγχείρημα επιτύχει, θα βοηθήσειστη μετεξέλιξη της αρχιτεκτονι-κής όπως την ξέρουμε σήμερα.

    Πιο συγκεκριμένα, η σύνθεσητου μπετόν είναι τέτοια που στηδημιουργία μιας χυτής επιφάνειας– ενός χυτού κάθετου τοίχου αςπούμε – έχει την ιδιότητα στηνεκτεθειμένη σε καιρικές συνθήκεςμεριά να απορροφά και να κατα-κρατεί νερό και στην εσωτερικήμεριά να λειτουργεί ακριβώς α-ντίθετα, δηλαδή κατασταλτικάμη αφήνοντας έτσι νερό και υ-γρασία να εισρεύσει εντός τουκτηρίου.

    Με αυτές τις ιδιότητες, στηνεξωτερική – εκτεθειμένη επιφά-νεια δημιουργούνται οι συνθήκεςγια ανάπτυξη μικροοργανισμώνκαι υποβοηθείται η βλάστησηαπό φύκια(algae), βρύα (mosses),μύκητες (fungi), λειχήνες (lichens)κλπ, δημιουργώντας έτσι κάθε-τους ζωντανούς τοίχους διαφόρωνχρωματικών συνθέσεων.

    Τα πλεονεκτήματα πέραν των«πιο συμβατικών» πράσινων τοί-χων είναι πως δεν χρειάζεται κά-ποια άλλη υποδομή η οποία μπο-ρεί να στοιχίζει τόσο στο αρχικόστήσιμο όσο και σε συντήρηση.Επιπλέον, η ιδιότητα αυτού τουείδους βιολογικού μπετόν είναιπως απορροφά τα σωματίδια διο-ξειδίου του άνθρακα από την α-τμόσφαιρα και συνεπώς είναι έναυλικό που μπορεί να συνεισφέρειστην αειφόρο ανάπτυξη και στηνπροστασία του περιβάλλοντος.

    Το πατενταρισμένο πλέον υ-λικό βρίσκεται κάτω από συνεχείςεργαστηριακούς ελέγχους επειδήτο στοίχημα είναι να επιταχυνθείη όλη διαδικασία, έτσι ώστε αυτοίοι οργανισμοί να είναι πλήρωςανεπτυγμένοι εντός μιας περιόδου– το πολύ – ενός έτους, προκει-μένου η όποια παλέτα χρωματι-σμών και ειδών μικροοργανισμώννα δημιουργείται πολύ σύντομαμετά την κατασκευή του οικοδο-μήματος για να το ομορφαίνει.

    Γνωρίζουμε πως η αρχιτεκτο-νική δεν είναι κάτι το στατικό,αλλά κάτι το συνεχώς μεταβαλ-λόμενο και εξελισσόμενο αντι-κείμενο.

    Κάποιοι φυσικά το ξεχνάνε ή

    απλά δεν τους ενδιαφέρει, αλλάτο παρακάμπτουμε από αυτή τησυζήτηση. Σκεφτείτε το εύροςεφαρμογών και το τι ορίζοντεςανοίγει μια τέτοια προοπτική γιατις αυριανές πόλεις, αλλά και τιςεπιπτώσεις σε περιβαλλοντικό,οικονομικό και κοινωνικό επίπε-δο. Δεδομένου ότι τέτοιες εφαρ-μογές δεν αφορούν μόνο νέες κα-τασκευές αλλά και υφιστάμενες,τότε μιλάμε για προοπτική αλλα-γής των πάντων προς όφελος ό-λων μας.

    Σκεφτείτε πόσο πιο ωραίο αι-σθητικά θα είναι αν αντί ενόςκτηρίου επενδυμένου με πάνελαλουμινίου με ό,τι αρνητικό αυτόκαι αν συνεπάγεται τόσο για τοίδιο το κτήριο, τους ενοίκους του,για όποιον το βλέπει, όσο και γιατο ίδιο το περιβάλλον, έχουμεένα κτήριο που αναπαράγει ό,τιη φύση – ας πούμε στα βράχιαστο Τρόοδος – με τις χαρακτηρι-στικές «πρασινάδες» που βλα-στάνε σε περιοχές παρακείμενεςσε ποταμούς και ρυάκια δημιουρ-γώντας ένα μοναδικό σκηνικό.Και σκεφτείτε αυτή την εικόνανα αλλάζει χρώματα αναλόγως ε-ποχής ή/ και ειδών που το συν-θέτουν κάνοντας το κτήριο νααλλάζει μαζί τους. It will neverbe boring!

    Πέραν της σαφέστατης οπτι-κής υπεροχής, θα ανέβουμε συ-νάμα και σκαλιά ανάπτυξης οι-κολογικής συνείδησης.

    Η οικοδομική βιομηχανία α-ναπτύσσεται συνεχώς με την ε-φαρμογή νέων υλικών τα οποίαστην πορεία του χρόνου γίνονταικαι πιο φιλικά προς το περιβάλλον.Όσοι ασχολούνται σοβαρά με τοαντικείμενο και δη μελετητές αλ-λά και κατασκευαστές, θα πρέπεινα ενημερώνονται συνεχώς καινα τολμούν να εφαρμόζουν νέεςτεχνικές, έτσι ώστε να μπορούννα προσφέρουν στον πελάτη τουςαλλά και στην κοινωνία έργα ταοποία θα είναι αποδοτικά όχιμόνο προς τους ιδιοκτήτες τουςαλλά και προς την κοινωνία μέσωπεριβαλλοντικής ευαισθησίας.

    Εμένα προσωπικά θα μου ά-ρεσε και θα εκτιμούσα ψηλότεραένα κτήριο το οποίο πέραν τωνεισοδηματικών και κεφαλαιου-χικών του αποδόσεων προσέφερεκαι περιβαλλοντικές αποδόσεις.

    O Ανδρέας Α. Ανδρέου, είναι MRICSCEO, APS Andreou Property Strategy -Chartered Surveyors.

    Το προεδρικό αεροσκάφος, ο Συλλούρης και οι αντοχές του Ακιντζί

    Στη μακρινή Αυστραλία βρίσκεται ο ιπτάμε-νος πρόεδρος της Βουλής Δημήτρης Συλλού-ρης. Όχι μόνος. Αυτή τη φορά έχει μεγάληπαρέα. Πήγε επικεφαλής μεγάλης αντιπρο-σωπείας η οποία αποτελείται από άλλα οκτώμέλη του Κοινοβουλίου, υπηρεσιακούς, δημο-σιογράφους και άλλους. Το ταξίδι τους θαδιαρκέσει από τις 7 μέχρι τις 15 Φεβρουαρίουκαι θα έχει ως συνέπεια να μη συνέλθει η Ο-λομέλεια την ερχόμενη Παρασκευή. - Αληθεύει ότι στον αρχικό σχεδιασμό υπήρ-χαν ακόμη περισσότεροι βουλευτές αλλά κά-ποιοι «έκαναν πίσω»;

    - Μήπως το προεδρικό αεροσκάφος να το πά-ρουμε πρώτα για τον Συλλούρη. Μια χαρά θατα βγάλει τα λεφτά του μέχρι να ολοκληρώσειτη θητεία του. Ποιος ξέρει πόσοι θα συμμετάσχουν στην ε-πόμενη εξόρμηση;

    Υπενθυμίζω πως το κονδύλι για τα ταξίδια τηςΒουλής το 2019 εξαντλήθηκε μέχρι σεντ καιαπό 522.550 ευρώ που ήταν χρειάστηκε σχε-δόν να διπλασιαστεί από το Υπουργικό Συμ-βούλιο και να φτάσει στα 922.500 ευρώ.

    Είναι αλήθεια πως ο Συλλούρης είχε καιρό ναμπει σε αεροπλάνο και κάποιοι ανησύχησαν.

    Ευτυχώς, επιβεβαίωσε με τον καλύτερο τρό-πο ότι είναι καλά, παραγωγικός και αποτελε-σματικός. Για να καταλάβετε από τη Μελ-βούρνη έδωσε εντολή και δημοσιοποιήθηκαντα πρακτικά για την υπόθεση Χαραλαμπίδου-Κωνσταντίνου. Και αυτά ενώ, όπως ενημερω-θήκαμε «είχε συναντήσεις με ομογενειακέςοργανώσεις από το πρωί μέχρι και το βράδυτης Κυριακής».

    Υπήρξαν βέβαια και κάποιοι που χάρηκαν πουέφυγε ύστερα από όσα συνέβησαν στην κοι-νοβουλευτική Επιτροπή Ελέγχου όπου προή-δρευσε, κάνοντας ένα σύντομο, επεισοδιακόείναι η αλήθεια, διάλειμμα στα απαιτητικά τουταξίδια...

    Από τη μακρινή Αυστραλία έριξε και μία βόμβαπου συντάραξε πολλούς στο νησί μας. Δήλωσεότι δεν πρόκειται να διεκδικήσει επανεκλογήστο βουλευτικό αξίωμα. Είναι μια δήλωση πουπροκάλεσε και ανησυχία και αναστάτωση. Πολ-λοί είναι αυτοί που διερωτώνται ποιος άλλος ά-ξιος μπορεί να αναλάβει την προεδρία της Βου-λής, που να έχει τη δική του φυσική κατάστασηκαι να μπορεί να ταξιδεύει με τόση άνεση σετόσο σύντομο χρονικό διάστημα μεταξύ Αραβι-κών Εμιράτων, Κίνα και Αυστραλία, ακούραστοςκαι ακμαίος ως άλλος Ντάνος;

    Φανταστήκατε στις τόσες ώρες ταξιδίου νααποφασίσει να συντάξει και εκείνον τον προπολλού... διαφημιζόμενο Κώδικα Δεοντολο-γίας για τη διαπλοκή των βουλευτών;

    Η επίθεση κατά του Ακιντζί από τον Τσαβού-σογλου προκάλεσε την στήριξή του από Ελλη-νοκύπριους πολιτικούς. Και δικαιολογημέναως ένα βαθμό αφού οι απειλές από την Τουρ-κία στρέφονται πια ακόμα και κατά της ζωήςτου ηγέτη των Τουρκοκυπρίων. Από την άλληυπάρχει και η ανάγνωση που λέει πως «η στή-ριξη του Ακιντζί θα πρέπει να είναι ξεκάθαρηκαι να διευκρινίζεται πως δεν επεκτείνεταικαι στη θέση του για διαφύλαξη του ψευδο-κράτους του οποίου... προεδρεύει». Κάτι πουελάχιστοι μπαίνουν στον κόπο να διευκρινί-σουν. Ιδιαίτερα όταν κατηγορούν άλλους γιαπροώθηση δύο κρατών και αναγνώριση ΑΟΖτων Κατεχομένων κ.λπ., κ.λπ.

    Με αγωνία πάντως αναμένονται οι αποκαλύ-ψεις για τον Ακιντζί που εξήγγειλε ο Τσαβού-σογλου, ο οποίος τον θεωρεί ως τον πιο ανα-ξιόπιστο πολιτικό με τον οποίο συνεργάστηκε.

    Κάποιοι, όμως, διερωτώνται πότε θα κάνει δη-λώσεις και ο Ερντογάν, ο οποίος προς το παρόνφαίνεται ότι απαξιεί να ασχοληθεί μαζί του.

    Σύμφωνα με μία ανάλυση ο Ερντογάν αναμέ-νεται να τοποθετηθεί κατά του Ακιντζί και μά-λιστα αιχμηρά αλλά σε συγκεκριμένο και κα-θοριστικό χρονικό σημείο.

    Ο επαγγελματίας και επί πληρωμή εθελοντήςκαι φιλάνθρωπος Δώρος Πολυκάρπου της ΚΙ-ΣΑ ξαναχτύπησε. Με ανάρτησή του στοFacebook καταφέρθηκε κατά της εφημερίδας«Αλήθεια» και του τίτλου της «SOS Κύπρουπρος Ευρωπαίους για τους μετανάστες – Τρί-τος Αττίλας!». Η ανάρτησή του έγινε viral στοFacebook αφού έφτασε στο σημείο να δικαιο-λογεί τον Αττίλα και να εύχεται να υπάρξει καιδεύτερος και τρίτος Αττίλας. Όπως έγραψε οπληρωμένος από τη ΜΚΟ στην οποία προε-δρεύει: «Απάντηση προς εφημερίδα Αλήθειαγια τα περί 3ου Αττίλα: Να θυμίσουμε στο φα-σίστα δημοσιογράφο της Αλήθειας ότι 1ος Ατ-τίλας αποκατάστησε την έννομη τάξη που α-νέτρεψαν οι ομοϊδεάτες τους σε αυτό τον τό-πο ! Ο 2ος Αττίλας πιθανόν να σας αναγκάσεισε λύση του Κυπριακού και ο 3ος ενδεχομέ-νως να μας γλυτώσει από την άρια σας φυλή!»

    ΚΟΥΙΖ: Αληθεύει πως με χίλια ζόρια συγκρα-τείται στέλεχος της ΕΔΕΚ που είναι έτοιμο ναυποβάλει παραίτηση μετά την καρατόμησηΠαπαδάκη;  

    Φαντάζεσαι κάποιον άλλο που να μπορεί να αντικαταστήσει επάξια τον Συλλούρη;

    Κωνσταντία Σωτηρίου, Πικρία χώρα, Πατάκης, Αθήνα 2019. (Commonwealth Short Story Prize 2019)

    Η Δήμητρα Δημητρίου δρ Συγκριτικής Φιλολογίας,ΣΕΠ στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας παρουσιάζειστη στήλη μας «Σημειωματάριο» το βιβλίο τηςΚωνσταντίας Σωτηρίου «Πικρία Χώρα», το οποίοκυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Πατάκης. Η δρ Δη-μητρίου τονίζει ότι στο βιβλίο της «Πικρία χώρα»η συγγραφέας πέρα από τις έμφυλες και εθνικέςέριδες υμνεί τη γυναικεία δημιουργικότητα, τηδύναμη της μητρότητας, παρουσιάζει την έννοιατης ενοχής και της αμαρτίας, κάνοντας τρόποντινά μια ανθρώπινη κατάθεση στο πανανθρώπινοδικαίωμα της ταφής του νεκρού, «που κορυφούταιστην τραγική αποδοχή της πραγματικότητας τηςαπώλειας».

    «Η συγγραφέας του ‘Πικρία χώρα’ δεν χρειάζεταισυστάσεις. Mετά από σειρά βραβείων και διακρί-σεων σε πανελλαδικό επίπεδο, η μεγαλύτερη κα-ταξίωση για την ίδια και για τη χώρα μας ήρθεμε τη βράβευσή της ως περιφερειακής νικήτριαςΕυρώπης και Καναδά, έπειτα με το Βραβείο Διη-γήματος της Κοινοπολιτείας 2019, ενός από τουςσημαντικότερους λογοτεχνικούς διαγωνισμούςστον κόσμο. Η ‘Πικρία χώρα’, μαζί με τα προη-γούμενα βιβλία της Σωτηρίου, ‘Η Αϊσέ πάει δια-κοπές’ (2015) και ‘Φωνές από χώμα’ (2017), αποτελείτην κορύφωση μιας πεζογραφικής τριλογίας, στηνοποία η συγγραφέας θέτει στο επίκεντρο ζητήματατης σύγχρονης κυπριακής ιστορίας, με έμφασηστη διακοινοτική πτυχή του Κυπριακού προβλή-

    ματος. Η Σωτηρίου, εντούτοις, κομίζει μια εντελώςνέα οπτική στη λογοτεχνία που καταπιάνεται μετην κυπριακή τραγωδία, με το σκηνικό της εθνικήςσυμφοράς να προσλαμβάνει μια έμφυλη, αλλάκαι φεμινιστική διάσταση, κάτι που στην Κύπροέχουμε να συναντήσουμε από την εποχή του β΄φεμινιστικού κύματος (δεκαετία του ’70) και τηνπολύ ξεχωριστή παρουσία στα γράμματά μας τηςΈλενας Τουμαζή - Ρεμπελίνας.

    Η πλοκή της ‘Πικρίας χώρας’ στρέφεται γύρωαπό την τελευταία νύχτα της Σπασούλας, η οποίασυγκεντρώνει γύρω της έναν σύγχρονο Χορό γυ-ναικών που συναθροίζονται για να την κατευο-δώσουν στον άλλο κόσμο. Μέσα από ποικίλες α-ναλήψεις, προλήψεις, όνειρα, θρύλους, παραμύθια,συνταγές, δοξασίες και έθιμα θανάτου πανάρχαια,φωτίζονται παράπλευρα περιστατικά και απο-σιωποιημένες πτυχές της κυπριακής τραγωδίας,με φόντο, κυρίως, το δράμα των αγνοουμένωνκαι των συγγενών τους, αλλά και με νύξεις ήσαφείς πολιτικές αιχμές γύρω από γεγονότα πουταλάνισαν τον τόπο, όπως το Πραξικόπημα, η Ει-σβολή και οι διακοινοτικές ταραχές του ’63.

    Η υπαινικτική διασύνδεση του τίτλου με τοΧρονικό του μεσαιωνικού χρονικογράφου ΛεοντίουΜαχαιρά (‘Εξήγησις της γλυκείας χώρας Κύπρου,η ποία λέγεται Κρόνακα, τουτέστιν Χρονικόν’),επιτρέπει ακριβώς στη συγγραφέα να δημιουργήσειμια ψευδοειδολογική σχέση με το είδος της ιστο-ριογραφίας, προκειμένου να εισαγάγει μια νέααφήγηση της Ιστορίας μέσα από τη γυναικεία α-φηγηματική οπτική. Η αφήγηση, ακριβώς, τωνγυναικών επιτρέπει στη Σωτηρίου να μεταξιώσει

    αισθητικά το είδος της προφορικής αφήγησης,αξιοποιώντας ένα πλούσιο διαλεκτικό και λαο-γραφικό απόθεμα, αλλά και διακειμενικές αναφορέςπου εκτείνονται από το κυπριακό δημοτικό τρα-γούδι μέχρι και την αρχαία τραγική παράδοση.Ταυτόχρονα, αποδίδοντας στην προφορικότηταγυναικεία γενεαλογία, η Σωτηρίου επιχειρεί νακλονίσει όσα συγκροτούν τη συμβατική ή «έγκυρη»(ως αντρική) αφήγηση της Ιστορίας. Μέσα απόένα κατεξοχήν θηλυκό φαντασιακό, η συγγραφέαςεπαναδιαπραγματεύεται και επανεγγράφει τοπροσωπικό και το γυναικείο ως ιστορικό και ωςπολιτικό.

    Στην ‘Πικρία χώρα’ αναγνωρίζουμε, ακόμα,πάγια στοιχεία του ύφους της συγγραφέα με κύριοχαρακτηριστικό την επανάληψη και ποικιλία σχη-μάτων πλεονασμού που έχουν κατοχυρώσει τοδικό της αφηγηματικό στίγμα, μαζί με πολύ καλάδουλεμένες τεχνικές και εναλλαγή γλωσσικώνκωδίκων, ήτοι ποικιλιών της ελληνικής (κοινήςκαι διαλέκτου) με ερανίσματα της τουρκικής γλώσ-σας.

    Το βιβλίο ξεχωρίζει, ακόμα, ως προς το μετα-διηγηματικό του επίπεδο, διά της παρεμβολήςεμβόλιμων ιστοριών και εγκιβωτισμένων θαμι-στικών αφηγήσεων, οι οποίες εισάγουν τη μετα-φυσική και το τελετουργικό μέσα στη φυσικήροή της ιστορίας. Οι ιστορίες αυτές, άλλοτε ωςαλληγορίες, κάποτε ως παράλληλα κείμενα, επε-ξηγηματικό συμπλήρωμα ή ερμηνευτικό κλειδί,ενίοτε δε -περισσότερο στα πρώτα δύο βιβλία τηςτριλογίας- εκπεφρασμένες στην κυπριακή διάλεκτο,εμβολιάζονται στην ‘Πικρία χώρα’ με στοιχεία

    του μαγικού ρεαλισμού -μια παράδοση λατινοα-μερικανικής προέλευσης χωρίς καθόλου, σημει-ωτέον, ερείσματα στην Κύπρο-, που ανοικειώνουνσυμβολικά το κείμενο, καθιστώντας το νοηματικάπληθωρικό και ισχυρό, σημειολογικά, στην αλ-ληγορική του διάσταση.

    Πάνω και πέρα από τις έμφυλες και εθνικές έ-ριδες, η ‘Πικρία χώρα’ αποτελεί έναν ύμνο στηγυναικεία δημιουργικότητα, τη δύναμη της μη-τρότητας, σπουδή στην έννοια της ενοχής καιτης αμαρτίας, αλλά και μια ανθρώπινη κατάθεσηστο πανανθρώπινο δικαίωμα της ταφής του νεκρού,δέσμευση εθιμικής τάξεως, επώδυνη -όσο και α-ναγκαία- ολοκλήρωση μια διαδικασίας πένθους,που κορυφούται στην τραγική αποδοχή της πραγ-ματικότητας της απώλειας:

    «Είναι, λέει, άνθρωποι που για πάντα χαθήκανε,υπάρχουν και αυτοί που ποτέ δεν βρεθήκανε, υ-πάρχουν αυτοί που δεν μπορούν να βρεθούν πιαμε τίποτε. [...] Σπασούλα, έτσι είναι, Σπασούλα,πες μας κι εσύ; Πες μου, Σπασούλα, υπάρχουνάνθρωποι που για πάντα χαθήκανε; Που δεν θατους βρει ποτέ τους κανείς; Και πώς θα τους πουντους χαμένους που χαθήκανε; Βρήκανε λέξειςγια να πουν τους χαμένους που δεν βρίσκονται;Γίνεται να χαθούν, Σπασούλα, οι άνθρωποι δύοφορές; Έχουμε λέξεις να πούμε για αυτούς πουδυο φορές χαθήκανε; Μίλα, Σπασούλα, πες μουκι εσύ.» (σ. 101-102)»

    ΔΗΜΗΤΡΑ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ

    Παρουσίαση του βιβλίου την Πέμπτη, 13 Φε-βρουαρίου, ώρα 6:30 μ.μ., στο Σολώνειον Κέντρον

    Βιβλίου. Το βιβλίο παρουσιάζουν οι Σταύρος Καρα-γιάννης (Αναπλ. καθ. Αγγλικής Φιλολογίας, Ευρω-παϊκό Πανεπιστήμιο) και Δήμητρα Δημητρίου (δρΣυγκριτικής Φιλολογίας, ΣΕΠ - Πανεπιστήμιο Λευ-κωσίας). Αποσπάσματα θα διαβάσει η ηθοποιόςΠόπη Αβραάμ.

    Εξήγησις πικρίας χώρας Κύπρου... από την Κ. Σωτηρίου

    Το βιβλίο ξεχωρίζει, ακόμα, ως προς το μεταδιηγη-ματικό του επίπεδο, διά της παρεμβολής εμβόλιμωνιστοριών και εγκιβωτισμένων θαμιστικών αφηγήσε-ων, οι οποίες εισάγουν τη μεταφυσική και το τελε-τουργικό μέσα στη φυσική ροή της ιστορίας.

  • Τ Ο Θ Ε Μ Α Ο Ι ΚΟ Ν Ο Μ Ι Κ Η l 3Τετάρτη 12 Φεβρουαρίου 2020

    Του ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΤΟΜΑΡΑ

    Εννέα μήνες μετά την εφαρμογή τηςπρώτης φάσης του Γενικού Σχεδίου Υ-γείας (ΓεΣΥ) και λιγότερο από πέντεμήνες έως την πλήρη εφαρμογή του (1ηΙουνίου 2020), τα οικονομικά του ΓεΣΥεξακολουθούν να απασχολούν τον δη-μόσιο διάλογο. Οι ανησυχίες που εκ-φράζονται για την οικονομική επιβίωσητου συστήματος παροχής ιατρικών υ-πηρεσιών στους πολίτες, παραμένουνπαρά τις καθησυχαστικές διαβεβαιώσειςτου Υπουργείου Υγείας αλλά και τουΟΑΥ. Στις φωνές που αμφισβητούν ταοικονομικά νούμερα, έρχεται να προ-στεθούν και ανησυχητικά μηνύματα,κυρίως για το ενδεχόμενο ύπαρξης ελ-λειμμάτων πέραν της μεταβατικής πε-ριόδου των πέντε ετών. Ο σκεπτικισμόςπου επικρατεί στο Υπουργείο Οικονο-μικών εντοπίζεται στο όχι και τόσο εκτόςπραγματικότητας ενδεχόμενο, εκτρο-χιασμού των οικονομικών του ΓεΣΥ καιτης ανάγκης στήριξης του ΓεΣΥ από τα

    κρατικά ταμεία. Ένα ζήτημα το οποίοως σενάριο έχει απασχολήσει την κυ-βερνητική πλευρά στο παρελθόν, με τοΥΠΟΙΚ να εμφανίζεται απρόθυμο να κι-νηθεί εκτός του συμφωνημένου πλαισίου,μετάβασης της δημόσιας υγείας σε πε-ριβάλλον ΓεΣΥ. Αυτό το οποίο ενισχύειτους ευρύτερους προβληματισμούς πουυπάρχουν είναι το ενδεχόμενο λήψηςσυμπληρωματικών μέτρων, τα οποία θαεπηρεάσουν και τα οικονομικά όσωνσυνεισφέρουν στο ΓεΣΥ. Το ενδεχόμενοαύξησης των εισφορών, στην παρούσαφάση, δεν μπορεί να θεωρηθεί ως εξω-πραγματικό ενδεχόμενο, μιας και στοκυβερνητικό επιτελείο υποστηρίζεταισθεναρά πως οι κρατικές δαπάνες έχουνοροφή και ως εκ τούτου τα όποια ελ-

    λείμματα υπάρξουν, θα καλυφθούν απότα συνεισφέροντα μέρη.

    ΕισφορέςΠαρά το γεγονός ότι το ΓεΣΥ δεν είναι

    σε πλήρη ανάπτυξη, αυτό που φαίνεταινα αντιμετωπίζεται με επιφυλακτικότηταείναι το ενδεχόμενο αύξησης των κρατικώνδαπανών, για κάλυψη πιθανόν ελλειμμά-των, που με βάση τα όσα έχουν συμφω-νηθεί είναι στα 960 εκατ. ευρώ ετησίως.Στο Υπουργείο Οικονομικών το όλο θέμαπαρακολουθείται επιστάμενα μιας και ταπρώτα δείγματα δεν είναι και τόσο εν-θαρρυντικά. Η αύξηση των κρατικών δα-πανών κατά 150 εκατ. ευρώ και 70 εκατ.ευρώ για τις ιδιωτικές κλινικές, ενέτεινετον σκεπτικισμό που υπήρχε στο ΥΠΟΙΚ

    και όπως υποστηρίζεται, με νόημα, η πα-ρέκκλιση από το συμφωνημένο πλαίσιοδεν μπορεί να θεωρηθεί ο κανόνας. Αυτότο οποίο τονίζεται, στο παρασκήνιο, είναιπως οι κρατικές δαπάνες για το ΓεΣΥ θαπαραμείνουν εντός πλαισίου. Στο ΥΠΟΙΚαυτό που υποστηρίζεται εντόνως είναιπως τα οικονομικά του ΓεΣΥ δεν εξαρτώ-νται από τα δημόσια οικονομικά αλλά απότις εισφορές. Το ερώτημα που τίθεταιστην προκειμένη περίπτωση είναι τι μέλειγενέσθαι στο όχι και τόσο απίθανο σενάριοεπιβεβαίωσης όσων υποστηρίζουν πωςτα νούμερα του ΓεΣΥ δεν βγαίνουν. Επ’αυτού οι απόψεις από το ΥΠΟΙΚ δεν επι-δέχονται παρερμηνείας. «Εάν δεν βγαίνειτο κόστος υπηρεσιών, θα πρέπει να αυ-ξηθούν οι εισφορές» λέει το ΥΠΟΙΚ το

    οποίο από τώρα ξεκαθαρίζει πως εάν υ-πάρξει θέμα ο οικονομικός εξορθολογισμόςτου ΓεΣΥ θα γίνει εκ των έσω.

    Η οροφήΓια την κυβέρνηση, η αρχική οροφή

    των κρατικών δαπανών είχε οριστεί στα700 εκατ. ευρώ. Ωστόσο, η ετήσια κρατικήεισφορά στο ΓεΣΥ έχει ανέλθει στο 960εκατ. ευρώ για κάλυψη ελλειμμάτων, κυ-ρίως προς την πλευρά των κρατικών νο-σοκομείων. Το ποσό αυτό αναμένεταιότι θα παγιωθεί και, όπως πιστεύεται στοΥΠΟΙΚ, θα πρέπει σταδιακά να ενσωμα-τωθεί στον σφαιρικό προϋπολογισμό γιατο ΓεΣΥ. Στο κυβερνητικό στρατόπεδο,η άποψη που επικρατεί είναι πως η από-φαση για αύξηση των δαπανών έγινε εν-

    συνείδητα για στήριξη του ΓεΣΥ, πληνόμως το θέμα είναι ότι πρέπει να υπάρχειταυτόχρονα και μια οροφή. Επί του προ-κειμένου λέγεται «πως έγιναν επαφέςκαι με το Υπουργείο Υγείας και με τονΥΠΟΙΚ και έχει συμφωνηθεί μια οροφήγύρω στα 900 εκατομμύρια που θα κα-λύπτουν όλες τις ανάγκες, περιλαμβανο-μένων και αυτών της μεταβατικής πε-ριόδου. Δεν μπορούμε να ξεφύγουμε απόαυτά», λένε κυβερνητικές πηγές.

    Νουθεσίες σε ΟΚΥπΥΣτο ΥΠΟΙΚ επικρατεί η ισχυρή άποψη

    πως δεν μπορεί ο φορολογούμενος να υ-ποστεί το βάρος στήριξης του ΓεΣΥ, με τιςπροσωπικές εισφορές αλλά και μέσω τουπάγιου ταμείου που είναι για τα ελλείμματα.

    Το κράτος θα στηρίξει το ΓεΣΥ για τη με-ταβατική περίοδο των πέντε ετών, ωστόσοτο ζήτημα είναι τι γίνεται μετά την περίοδοαυτή. Εδώ η κυβερνητική πλευρά παρα-πέμπει στα όσα έχουν συμφωνηθεί για ει-σαγωγή του ΓεΣΥ. Με νόημα γίνεται ανα-φορά στην αυτονόμηση των νοσοκομείων,η οποία σημειωτέον είναι σε εκκρεμότητα.«Υπάρχει και η οικονομική αυτονόμησηη οποία σημαίνει, όχι άμεσα όπως προνο-ούσαν οι μελέτες, σταδιακά και σε περίοδοπέντε χρόνων εσύ θα ζεις με αυτό που θαεισπράττεις από τον ΟΑΥ». Επί του προ-κειμένου γίνονται συστάσεις προς τον δια-χειριστή των δημόσιων νοσοκομείων πουείναι ο ΟΚΥπΥ, να εφαρμόσει το επιχει-ρησιακό του πλάνο με βασικό μέλημα τηνανάγκη για εξοικονομήσεις.

    Ιδιωτικές κλινικέςΣτις ανησυχίες που εκφράζονται για

    τα οικονομικά του ΓεΣΥ, συμπεριλαμβά-νεται και το κεφάλαιο του ιδιωτικού τομέατης υγείας και οι προσπάθειες που κα-ταβάλλονται για συμφωνία, προκειμένου

    να ενταχθεί σε περιβάλλον ΓεΣΥ. Στο Υ-ΠΟΙΚ θεωρούν κομβικής σημασίας γιατο ΓεΣΥ τις χρεώσεις προς τον ΟΑΥ αλλάκαι τη συμφωνία με τις ιδιωτικές κλινικές.Ένα σημαντικό στοιχείο αφορά την με-ταβατική περίοδο των πέντε ετών, όπουμε βάση το μνημόνιο συνεργασίας τουΟΑΥ το κάθε νοσηλευτήριο θα έχει τιςδικές του χρεώσεις. Οι ανησυχίες που υ-πάρχουν εστιάζονται στο κομμάτι επο-πτείας, στο οποίο όπως υποστηρίζεταιυπάρχουν προβλήματα. Παρά ταύτα στοΥΠΟΙΚ προτάσσουν τις διαβεβαιώσεις,που λένε ότι έχουν από το Υπουργείο Υ-γείας και τον ΟΑΥ, ότι οι δαπάνες δεν θαυπερβούν τα 950 εκατ. και πως ο εξορ-θολογισμός, εάν παραστεί ανάγκη, θαγίνει εκ των έσω.

    Οχι από ΥΠΟΙΚ σε κρατικά δεκανίκια για το ΓεΣΥΠροβληματισμός κυβέρνησης για τα ελλείμματα – Οροφή 960 εκατομμύρια ευρώ στις δαπάνες – Οικονομικός εξορθολογισμός εκ των έσω

  • 4 l Ο Ι ΚΟ Ν Ο Μ Ι Κ Η Τετάρτη 12 Φεβρουαρίου 2020Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ι Α

    Του ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΡΟΥΓΚΑΛΑ

    Σήμερα Τετάρτη δημοσιεύει η Moneyval,η Επιτροπή κατά του ξεπλύματος βρώ-μικου χρήματος και της χρηματοδότησηςτης τρομοκρατίας του Συμβουλίου τηςΕυρώπης, την έκθεσή της για την Κύπρο.Μετά από μήνες δουλειάς, από την πρώτηεπίσκεψή της τον Μάιο στο νησί και μετάαπό πολλές φορές που αντάλλαξε στοιχείαμε τις κυπριακές αρχές, κατέληξε. ΗMoneyval θα παρουσιαστεί κάτι παρα-πάνω από ικανοποιημένη από τη συμ-μόρφωση της Κύπρου και θα τη συμπε-ριλαμβάνει στις χώρες που δεν έχουν χα-μηλές αποδόσεις. Βάσει των μέχρι τώρα

    διαρροών, σε κανένα τομέα δεν θα τηςπει πως χρειάζεται συμμόρφωση, αλλάσίγουρα, όπως είθισται σε όλα τα κράτηπου εξετάζει, θα δώσει ενδεδειγμένεςσυμβουλές. Εκείνο που θα επισημαίνειδε είναι πως η Κύπρος από την τελευταίαέκθεση της Moneyval το 2015, έχει κάνειμεγάλα βήματα προόδου σε αρκετούς το-μείς. Όπως όλα δείχνουν, η τελική έκθεσητης Moneyval πρέπει να έχει λάβει πολλέςαλλαγές σε σχέση με τα προσχέδια πουείχαν ενώπιόν τους οι κυπριακές αρχέςκαθ’ όλο το προηγούμενο διάστημα. Τοτελικό και ανακοινώσιμο έγγραφο τηςΤετάρτης αποδεικνύεται, σύμφωνα μετις τελευταίες πληροφορίες, πολύ πιο«μαλακό» σε σχέση με τα «προσχέδια»,άρα και να μην έχει συστάσεις προς συ-

    γκεκριμένες επαγγελματικές ομάδες όπωςείχε πληροφορηθεί η «Κ» από το περιε-χόμενο των προσχεδίων. Επί της ουσίας,«έβγαλε από το μάτι» δικηγόρους και λο-γιστές, όπως ήταν στο περιεχόμενο τωνπροσχεδίων, τουλάχιστον όπως «ακου-γόταν» τον τελευταίο μήνα από πηγέςεν αντιθέσει με όλο το προηγούμενο διά-στημα. Η αντιπροσωπεία ανέλυσε το ε-πίπεδο συμμόρφωσης της Κύπρου με 40συστάσεις της Task Force ΧρηματοδοτικήςΔράσης (FATF) και το επίπεδο αποτελε-σματικότητας του κυπριακού συστήματοςγια την καταπολέμηση της νομιμοποίησηςεσόδων.

    Το Κυπριακό Πρακτορείο Ειδήσεων,ωστόσο, δημοσίευσε τη Δευτέρα είδησητην οποία σε λιγότερο από μία ώρα, α-πέσυρε. Σύμφωνα με πληροφορίες τουΠρακτορείου, που αναμένεται να επιβε-βαιωθούν ή όχι, το Συμβούλιο διαπιστώνειστην έκθεση της σημαντικές αδυναμίες,που παρεμποδίζουν την αποτελεσματι-κότητα των κυπριακών αρχών στην κα-ταπολέμηση της τρομοκρατίας, λόγω τουότι δεν ήταν πολύ δραστήριες στην α-ντιμετώπιση νομιμοποίησης εσόδων απόεγκληματικές πράξεις εκτός Κύπρου, οιοποίες αποτελούν και τη μεγαλύτερη α-πειλή για το κυπριακό χρηματοπιστωτικόσύστημα. Όπως είχε αναφέρει ο δημο-σιογράφος του ΚΥΠΕ, στην έκθεση θατονίζεται ακόμη ότι η Κύπρος δεν έχειακόμη προβεί σε επίσημη αξιολόγησητων κινδύνων που θέτουν τα νομικά πρό-σωπα. Εξηγούσε πως αυτό έχει μειώσει,την ικανότητα των αρχών να εφαρμόσουνπιο στοχοθετημένα μέτρα μετριασμούγια να εξασφαλίσουν τη διαφάνεια τωννομικών προσώπων θα υπογραμμίζεταιστην έκθεση. Σύμφωνα με τις ίδιες πλη-ροφορίες του Πρακτορείου, «στην έκθεσηθα επισημαίνεται ο κίνδυνος στον τομέατων ακινήτων, ο οποίος έχει αυξηθεί ση-μαντικά, μέσω της απόκτησης της κυ-πριακής υπηκοότητας, στο πλαίσιο τουΚυπριακού Προγράμματος Επενδύσεων.

    Δεδομένου ότι οι κίνδυνοι αυτοί δενέχουν μετριαστεί επαρκώς, η έκθεση συ-νιστά να ενισχυθεί σημαντικά η εποπτείατου τομέα των ακινήτων και να ληφθούνμέτρα για να αυξηθεί το επίπεδο συμ-μόρφωσης με τα προληπτικά μέτρα απότους κτηματομεσίτες. Μεταξύ άλλων, ηέκθεση αναμένεται να υπογραμμίζει ότι,οι κίνδυνοι που σχετίζονται με το Κυ-πριακό Πρόγραμμα Επενδύσεων δεν α-ξιολογήθηκαν εκτενώς και ότι θα συστή-νεται στην Κύπρο να διεξάγει μια ολο-κληρωμένη αξιολόγηση του κινδύνουνομιμοποίησης εσόδων από παράνομεςδραστηριότητες και χρηματοδότησηςτης τρομοκρατίας».

    Το χρονικόΗ αντιπροσωπεία της επιτροπής ε-

    μπειρογνωμόνων του Συμβουλίου τηςΕυρώπης που ήρθε στην Κύπρο για τηναξιολόγηση των μέτρων κατά της νομι-μοποίησης εσόδων από παράνομες δρα-στηριότητες και τη χρηματοδότηση της

    τρομοκρατίας, απαρτιζόταν από πρόσωπαμε νομικό και οικονομικό υπόβαθρο. Ηαντιπροσωπεία συναντήθηκε μέσα σε ε-κείνες τις εβδομάδες όπως αναφέρει καιστον επίσημο ιστότοπό της, με τον διοι-κητή της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου,την Αρχή για την καταπολέμηση της νο-μιμοποίησης εσόδων, τη ΜΟΚΑΣ και τοΥπουργείο Οικονομικών. Συναντήθηκεκαι με άλλα Υπουργεία που σχετίζονταιμε τον τομέα της καταπολέμησης και νο-μιμοποίησης εσόδων στην Κύπρο, όπωςεπίσης με Νομική Υπηρεσία και άλλουςφορείς του χρηματοπιστωτικού τομέα.Εκτός από συναντήσεις με άτομα τουδημοσίου τομέα, είχε και με άτομα απότον ιδιωτικό. Η Moneyval συναντήθηκεμε μεγάλο αριθμό ιδιωτικών φορέων,όπως χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, πα-ρόχους υπηρεσιών για εταιρείες, δικη-γόρους, κτηματομεσίτες και καζίνο, αλλάκαι εκπρόσωπους μη κερδοσκοπικών ορ-γανισμών.

    Το σύστημα της Κύπρου εναντίον της

    νομιμοποίησης εσόδων από παράνομεςδραστηριότητες αξιολογήθηκε τέσσεριςφορές από την Επιτροπή Moneyval τουΣυμβουλίου της Ευρώπης, τον Απρίλιο1998, τον Σεπτέμβριο 2001, τον Απρίλιο2005 και τον Ιούνιο 2010. Η Επιτροπήβάσει της δράσης της προχωρά σε συ-στάσεις προς τις χώρες που αξιολογούνται,με σκοπό να βελτιώσουν την αποτελε-σματικότητα των μέτρων που λαμβάνονταιγια την καταπολέμηση της νομιμοποίησηςεσόδων από παράνομες δραστηριότητες.Όλες οι αναφορές καταλήγουν στο συ-μπέρασμα ότι η Κύπρος υιοθέτησε μέτρατα οποία συνάδουν με τα διεθνή πρότυπαενώ το νομικό πλαίσιο που τέθηκε σε ε-φαρμογή είναι πολύ καλό. Τον Μάρτιο2001, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο α-ξιολόγησε επίσης τον χρηματοοικονομικότομέα της Κύπρου. Η σχετική Έκθεση,η οποία δημοσιεύτηκε τον Αύγουστο2001, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τατραπεζικά εποπτικά και ρυθμιστικά συ-στήματα που εφαρμόζονται στον διεθνή

    τραπεζικό και οικονομικό τομέα παροχήςυπηρεσιών, περιλαμβανομένου του συ-στήματος για την καταπολέμηση της νο-μιμοποίησης εσόδων από παράνομες δρα-στηριότητες, είναι ψηλού επιπέδου καισυνάδουν με τις διεθνείς αποδεκτές αρχές.Η Κύπρος είναι μέλος της ΕπιτροπήςMoneyval του Συμβουλίου της Ευρώπηςπου ασχολείται με την Αξιολόγηση τωνμέτρων που λαμβάνονται κατά της νομι-μοποίησης εσόδων από παράνομες δρα-στηριότητες, από της ίδρυσης της το1997. Η Επιτροπή κάνει συστάσεις προςτις χώρες που αξιολογούνται, με σκοπόνα βελτιώσουν την αποτελεσματικότητατων μέτρων που λαμβάνονται για την κα-ταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδωναπό παράνομες δραστηριότητες.

    Τον Απρίλιο 2005, το Διεθνές Νομι-σματικό Ταμείο διεξήγαγε έρευνα τουσυνολικού χρηματοοικονομικού συστή-ματος και η πρώτη έκθεση αξιολόγησηςπου δημοσιεύτηκε περιέχει θετικά σχό-λια.

    Της ΕΥΓΕΝΙΑΣ ΤΖΩΡΤΖΗ

    Ενυπόθηκα στεγαστικά και επιχει-ρηματικά δάνεια ύψους 70 δισ. ευρώθα έχουν μεταφερθεί σε funds έωςτα τέλη του χρόνου, αλλάζοντας ρι-ζικά τους κανόνες της συζήτησηςγια την προστασία της πρώτης κα-τοικίας των φυσικών προσώπων,αλλά και δεκάδων χιλιάδων επαγ-γελματιών ή επιχειρηματιών που έ-χουν δανειστεί προσημειώνονταςτην κύρια κατοικία τους.

    Οι τράπεζες, που δέχθηκαν επίσειράν ετών την κριτική για την α-

    ποτελεσματικότητά τους στις ρυθ-μίσεις κόκκινων δανείων, αποσύ-ρονται οριστικά από το πεδίο αυτό,αφήνοντας την αγορά αυτή στουςειδικούς, δηλαδή στις εταιρείες δια-χείρισης που λειτουργούν όχι ως ε-ντολοδόχοι των τραπεζών όπως συ-νέβαινε π.χ. με τις εισπρακτικές ε-ταιρείες, αλλά ως εντολοδόχοι τωνξένων επενδυτικών κεφαλαίων. Αυ-τοί θα είναι πλέον οι νέοι ιδιοκτήτεςτων δανείων με πλήρη δικαιώματαστις εξασφαλίσεις, δηλαδή τα ακί-νητα, που έχουν αυτά τα δάνεια.

    Η αγορά των πλειστηριασμών α-κινήτων, που για πολλά χρόνια είχε«παγώσει» και μόλις τα δύο τελευταίαχρόνια άρχισε να επαναλειτουργείμε την ενεργοποίηση της πλατφόρ-μας eauction, επανακάμπτει δριμύ-τερη. Οι πλειστηριασμοί κατοικιώνείτε πρόκειται για πρώτη κατοικίαείτε όχι, δεν θα επιστρατεύονται

    πλέον ως φόβητρο για όσους δενσυναινούν στη ρύθμιση του δανείουτους.

    Αποτελούν ήδη βασικό εργαλείοστα χέρια των funds, καθώς εδραι-ώνουν την παρουσία τους στην α-γορά των μη εξυπηρετούμενων δα-νείων, που μέσα στο 2020 θα έχειπεράσει στον πλήρη έλεγχό τουςμέσω των τιτλοποιήσεων που δρο-μολογούν οι τράπεζες, ύψους 33 δισ.ευρώ και των πωλήσεων χαρτοφυ-λακίων ύψους 40 δισ. ευρώ πουέχουν γίνει μέχρι σήμερα. Ηδη, σύμ-φωνα με τα στοιχεία της «Κ», οι πλει-στηριασμοί ακινήτων επανέρχονταισταδιακά στα προ κρίσης επίπεδα(το 2019 ανήλθαν σε 29.000) και ηκαθοριστική ημερομηνία για τηνπλήρη απελευθέρωσή τους θα είναιη 31η Απριλίου, η ημερομηνία δη-λαδή που εκπνέει η προθεσμία γιατην υποβολή αίτησης στην ηλεκτρο-

    νική πλατφόρμα που έχει δημιουρ-γηθεί στην Ειδική Γραμματεία Δια-χείρισης Ιδιωτικού Χρέους.

    Οι γενικευμένοι πλειστηριασμοίπου προεξοφλούνται για την προ-σεχή τριετία, δεν αποτελεί κινδυ-νολογία, αφού οι νομικές υπηρεσίεςτων τραπεζών έχουν στα συρτάριατους τριπλάσιο αριθμό υποθέσεωνπου έχουν ωριμάσει και είναι έναβήμα πριν από την κατάσχεση. Οιυποθέσεις των καταγγελμένων δα-νείων περνούν πλέον στα χέρια τωνfunds, που με βάση τα πρώτα δείγ-ματα γραφής τους στην ελληνικήαγορά, κάθε άλλο παρά ελαστικό-τερες πρακτικές έχουν σε σχέση μεαυτές των τραπεζών, που μπορούσαννα ρυθμίσουν μια οφειλή με ορίζοντα20, 30 ή ακόμα και 40 ετών.

    Την ίδια στιγμή, η εξέλιξη του α-ριθμού των αιτήσεων που έχουν υ-ποβληθεί στην ηλεκτρονική πλατ-

    φόρμα για την προστασία πρώτηςκατοικίας, δεν αφήνει περιθώριααισιοδοξίας, αφού παρά τις πρωτο-βουλίες απλοποίησης της διαδικα-σίας που έχουν ληφθεί από το υ-πουργείο Οικονομικών, τα αιτήματαδεν ξεπερνούν τις 2.000. Ακόμα καιμε βάση τις πιο αισιόδοξες εκτιμή-σεις, αυτές που τελικώς θα υποβλη-θούν δεν θα ξεπεράσουν τις 10.000έναντι αρχικών εκτιμήσεων για100.000.

    Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχείααπό τους 63.500 υποψήφιους ενδια-φερόμενους που εγγράφηκαν στηνπλατφόρμα, πάνω από 20.000 δενδέχθηκαν την άρση του τραπεζικούκαι φορολογικού τους απορρήτουκαι μοιραία θα βρεθούν την επομένηστο στόχαστρο του ελέγχου. Αυτοίπου ξεκίνησαν τη διαδικασία προ-ετοιμασίας της αίτησής τους φθά-νουν τις 42.100, αλλά ακόμα και αν

    τελικώς ολοκληρώσουν τη συμπλή-ρωσή της, οι μισοί περίπου εικάζεταιότι θα βρεθούν εκτός την κρίσιμηώρα, δηλαδή τη στιγμή υποβολήςτης αίτησης.

    Αυτό προκύπτει από την ανάλυσητων στοιχείων με βάση τα οποία ε-κτός από τις 2.000 αιτήσεις που έ-χουν υποβληθεί μέχρι σήμερα, άλλεςτόσες απορρίφθηκαν κατά το στάδιοδηλαδή υποβολής της αίτησης, στονβαθμό που η λειτουργία της πλατ-φόρμας δεν επιτρέπει τον προέλεγχοτων κριτηρίων (ύψος οφειλής, αντι-κειμενική αξία περιουσίας κ.λπ.), οοποίος γίνεται εκ των υστέρων καιαφού ο ενδιαφερόμενος συμπληρώ-σει την αίτησή του. Η αυστηρότητατων κριτηρίων και της διαδικασίας,αλλά και το γεγονός ότι μέσω τηςπλατφόρμας μπορεί κάποιος να δι-ευθετήσει μόνο την ενυπόθηκη ο-φειλή επί της πρώτης κατοικίας, ερ-μηνεύει και την απροθυμία όσωνοφειλετών έχουν καταφύγει στοννόμο Κατσέλη, να εγκαταλείψουντη δικαστική προστασία και να ε-πιλέξουν τη ρύθμιση της οφειλήςτους μέσω της πλατφόρμας.

    Οι εκκρεμείς υποθέσεις του νόμουΚατσέλη προσεγγίζουν τις 80.000,αλλά παρά την ασυλία που δίνει ονόμος σε όσους έχουν κάνει αίτησημέχρι την εκδίκαση της υπόθεσήςτους, η προστασία της πρώτης κα-τοικίας δεν είναι δεδομένη. Αξιο-ποιώντας τη δεκαετή εμπειρία απότην εφαρμογή του νόμου που ανέ-δειξε και τις αδυναμίες του ως κα-ταφύγιου και στρατηγικών κακο-πληρωτών, τα αρμόδια Ειρηνοδικείαέχουν αυστηροποιήσει τη στάσητους, απορρίπτοντας πλέον πάνωαπό τις μισές υποθέσεις. Οπως, μά-λιστα, διαμηνύουν οι τράπεζες, στιςπεριπτώσεις αυτές θα εξαντλήσουντην αυστηρότητά τους την επόμενημέρα, προκρίνοντας τον πλειστη-ριασμό της ακίνητης περιουσίαςτους χωρίς δεύτερη ευκαιρία γιαρύθμιση.

    Ερχονται καλά νέα σήμερα από τη MoneyvalΠιθανό να παρουσιαστεί κάτι παραπάνω απόικανοποιημένη από τη συμμόρφωση της Κύπρου

  • Του ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΡΟΥΓΚΑΛΑ

    Δράση ενάντια στους δημοσιονομικούς κινδύνουςπου θα προκύψουν σε περίπτωση που εκδοθεί α-πόφαση δικαστηρίου εναντίον της Δημοκρατίας,ετοιμάζει το Υπουργείο Οικονομικών. Οι δημο-σιονομικοί κίνδυνοι που θα προκύψουν από τηνκαταβολή των αποκοπών στις απολαβές στο δη-μόσιο και ευρύτερο δημόσιο τομέα, σε περίπτωσηεπικύρωσης των αποφάσεων του Διοικητικού Δι-καστηρίου από το Ανώτατο Δικαστήριο, και α-φορούν τις αγωγές υπαλλήλων και συνταξιούχωντου δημόσιου και ευρύτερου δημόσιου τομέαβάσει του περί της Μείωσης των Απολαβών καιτων Συντάξεων των Αξιωματούχων, Εργοδοτου-μένων και Συνταξιούχων της Κρατικής Υπηρεσίαςκαι του Ευρύτερου Δημόσιου Τομέα Νόμο, ανα-μένεται να είναι μεγάλοι, άρα και το ΥΠΟΙΚ έχειπροχωρημένο το πλάνο αντίδρασης. Στην περί-

    πτωση που επιβάλλεται η καταβολή χρηματικώναποζημιώσεων στους ενάγοντες, δηλαδή τουςδημόσιους υπαλλήλους, παρουσιάζεται έτοιμονα τροποποιήσει το Σύνταγμα και να βάλει εναλ-λακτικά δημοσιονομικά μέτρα για να αντισταθμίσειτον αντίκτυπο που θα έχουν τα δημόσια οικονο-μικά.

    Σε περίπτωση επικύρωσης της αρχικής από-φασης που πάρθηκε από το Διοικητικό Δικαστήριο,η συνολική δημοσιονομική επίπτωση θα ανέλθειστα 844 εκατ. ευρώ βάσει των υπολογισμών τουΥπουργείου μέχρι και το 2023. Άρα και το κράτος,αν δεν αντιδράσει βάσει των πλάνων του, θα ε-πιβαρυνθεί περίπου 240 – 250 εκατ. ευρώ τοχρόνο, κάτι που θα επηρεάσει άμεσα τους δημο-σιονομικούς σχεδιασμούς, παρά το ότι το κράτοςέχει σημαντικά πλεονασματικό προϋπολογισμό.Όπως είχε σημειώσει το ΥΠΟΙΚ κατά την παρου-σίαση του προϋπολογισμού για το 2020, σε πε-ρίπτωση που οι χρηματικές αποζημιώσεις είναιψηλές τότε επηρεάζονται αρνητικά τα δημόσιαοικονομικά και κατά συνέπεια η μη επίτευξη τωνδημοσιονομικών στόχων που τίθενται με όλα τααρνητικά συνεπακόλουθα. Συν τοις άλλοις, γιατους δημόσιους υπαλλήλους έχει ήδη ανακοινώσειπως μέχρι τον Ιανουάριο του 2023 θα έχουν επι-στραφεί σταδιακά οι μισθοί των δημοσίων υπαλ-λήλων στα προ κρίσης επίπεδα. Από τον Ιούλιοτου 2018 το κόστος αυτό της επαναφοράς για τοκράτος ανήλθε στα 22 εκατομμύρια ευρώ, ενώγια το 2019 και μέχρι και το 2023, στα 40 – 45 ε-κατομμύρια ευρώ. Και είναι ένα προϋπολογισμένοκονδύλι.

    Δύο αγωγέςΥπάρχουν δύο αγωγές. Όπως είχε αναδείξει η

    «Κ» τον Φεβρουάριο του 2019, το μείζον ζήτημαπου θα προέκυπτε για τα δημόσια οικονομικά καιπου μέχρι τότε δεν είχε τουλάχιστον αναδειχθείπως υπάρχει πλάνο αντιμετώπισης, οι δημοσιο-νομικοί κίνδυνοι του κράτους θα προέρχοντανκυρίως από την καταβολή οικονομικών αποζη-

    μιώσεων από τυχόν δικαστικές αποφάσεις σεβάρος της Κυπριακής Δημοκρατίας που αφορούντις αγωγές δημοσίων υπαλλήλων για τις μειώσειςτων απολαβών τους βάσει του νόμου περί απο-κοπών. Επίσης, από δικαστικές αποφάσεις πουαφορούν αγωγές τρίτων των οποίων η οικονομικήτους θέση επηρεάστηκε αρνητικά από τις α-ποφάσεις του Μαρτίου του 2013 για αναδιάρ-θρωση του χρηματοπιστωτικού τομέα. Όσον α-φορά στα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου

    (ΝΠΔΔ) και τις Αρχές Τοπικής Αυτοδιοίκησης(ΑΤΑ), οι δημοσιονομικοί κίνδυνοι αφορούν είτεαγωγές τρίτων, είτε αγωγές υπαλλήλων κατά τωνοντοτήτων αυτών. Το Υπουργείο για τους δεύτερουςείχε αναφέρει πως δεν είναι ιδιαίτερα ανησυχητικοί,αφού σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, δεν ξε-περνούσαν τα 5 εκατ. ευρώ. Συγκεκριμένα, καιβάσει του τότε ρεπορτάζ, τα στοιχεία του ΓενικούΛογιστηρίου έδειχναν πως η μέση μηνιαία ακα-θάριστη σύνταξη για τους συγκεκριμένους 208αιτητές ανέρχεται στα 2.414 ευρώ, με τη μέσημηνιαία αποκοπή που έφερε ο νόμος στα τέλητου 2012 έφτανε τα 207 ευρώ. Άρα, η μέση ετήσιααποκοπή από τη μείωση των απολαβών ήταν στα2.689 ευρώ. Συνολικά η δημοσιονομική επίπτωσηαπό την επιστροφή αναδρομικών ποσών σε αυτούςτου 208 αιτητές, θα ανέλθει στα 3,4 εκατ. ευρώ.Και είναι και το ποσό που μάλλον το κράτος θακληθεί να πληρώσει βάσει των τελευταίων δια-θέσιμων πληροφοριών.Η ημέρα που ενδεχομένωςδοθεί η απόφαση, είναι η 4η Μαρτίου.

    Η συμφωνίαΣτα πλαίσια της συμπληρωματικής συμφωνίας

    πλαίσιο 2015-2018 μεταξύ του κράτους και τωνσυνδικαλιστικών οργανώσεων, το 2018 έγινε συμ-φωνία για την σταδιακή κατάργηση των αποκοπώντων μισθών και των συντάξεων των αξιωματούχων,εργοδοτούμενων και συνταξιούχων της ΚρατικήςΥπηρεσίας και του Ευρύτερου Δημόσιου Τομέα.Μέσα από τον διάλογο συμφώνησαν με τις συν-δικαλιστικές οργανώσεις για τη ρύθμιση της στα-διακής μείωσης των υφιστάμενων αποκοπών σε5 στάδια, ξεκινώντας από την 1/7/2018 και μετέ-πειτα κάθε 1η Ιανουαρίου κάθε έτους για την πε-ρίοδο 2019-2022, εξαλείφοντας πλήρως τις ενλόγω μειώσεις την 1/1/2023.

    Τα όριαΤην ίδια ώρα, σύμφωνα με το Δημοσιονομικό

    Συμβούλιο, ρυθμό αύξησης των δαπανών ψηλότεροτου αντίστοιχου των εσόδων παρουσίασε γιαπρώτη φορά το 2019 το κρατικό μισθολόγιο. Στηντελευταία του έκθεση, το δημοσιονομικό συμβούλιοανέδειξε το πρόβλημα που πάει να δημιουργηθεί,παρά την «άτυπη» συμφωνία που υπάρχει για μηαύξηση του κρατικού μισθολογίου πέραν του ρυθ-μού αύξησης του ονομαστικού ΑΕΠ. Όπως δεί-χνουν τα στοιχεία του Συμβουλίου, οι κρατικέςδαπάνες αυξάνονται πλέον με σημαντικό ρυθμό,που όπως διαφαίνεται από το Στρατηγικό ΠλαίσιοΔημοσιονομικής Πολιτικής 2020-2022, αναμένεταινα ξεπεράσουν τον ρυθμό οικονομικής ανάπτυξης.Το κρατικό μισθολόγιο κατά τους πρώτους 8 μήνεςτου έτους αυξήθηκε με οριακά ψηλότερο ποσοστόσε σχέση με τον αντίστοιχο ρυθμό αύξησης τωνκρατικών εσόδων.

    Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ι Α Ο Ι ΚΟ Ν Ο Μ Ι Κ Η l 5Τετάρτη 12 Φεβρουαρίου 2020

    Σε περίπτωση που οι χρηματικές αποζημιώσεις είναι ψηλές τότε επηρεάζονται αρνητικά τα δημόσια οικονομικά, άρα και τα πλάνα του κράτους.

    Ασσο στο μανίκι έχει το ΥΠΟΙΚ για την απόφασητων μισθώνΤροποποίηση του Συντάγματος προκειμένου νααντισταθμίσει τον αντίκτυπο στα δημόσια οικονομικά

  • 6 l Ο Ι ΚΟ Ν Ο Μ Ι Κ Η Τετάρτη 12 Φεβρουαρίου 2020Π Ο Λ Ι Τ Ι Κ Η

    Tης ΜΑΡΙΝΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΟΥ

    Το πήγαινε-έλα επιδοτών που μεταφέρουνκλητεύσεις, τα πειθαρχικά συμβούλιακαι κατηγορητήρια, οι αιχμές για ποινικάαδικήματα και οι απειλές για μηνύσειςμετά τις διαγραφές, ήταν αρκετά και με-γάλα γεγονότα σε ένα μικρό χρονικό διά-στημα για να καταδείξουν, πως η σοσια-λιστική αλληλεγγύη έχει –τουλάχιστονπροσωρινώς- εγκαταλείψει το οικοδόμημαπου λέγεται ΕΔΕΚ. Ποιοι θα μείνουν πίσωείναι βεβαίως ένα ζήτημα ανοικτό, καθώςμετά τη διαγραφή Παπαδάκη, τις παραι-τήσεις δύο μελών της Κεντρικής Επι-τροπής που ακολούθησαν, το δηκτικόtweet Ομήρου περί μεσαιωνικών διαδι-κασιών, τις ένθεν κακείθεν καταγγελίες,

    το κόμμα μπαίνει σε νέα εσωστρέφειαμε άγνωστες τις προεκτάσεις για την ε-πιβίωσή του. Όπως όλα δείχνουν, η α-πόφαση του πειθαρχικού συμβουλίουνα διαγράψει τον Δημήτρη Παπαδάκηήταν μάλλον η πρώτη πράξη του νέουδράματος της ΕΔΕΚ και θα έχει συνέχειαδιά της νομικής οδού καθώς έπονται μη-νύσεις και εμφανίσεις σε δικαστήρια.Το ερώτημα που μένει να απαντηθείείναι κατά πόσο η διαφορά είναι καθαράοικονομική και νομική ή πίσω από τηδιαγραφή Παπαδάκη υπάρχει και πολι-τική ουρά, με άξονα το ε