5. Uluslararası İnsan, Toplum ve Spor Bilimleri Sempozyumu

Antalya –Türkiye

23/24/25 Mart 2019

V. International Symposium on Human, Society and Sports Sciences

Antalya – Turkey

23/24/25 March 2019

والرايضيةاملؤمتر الدويل اخلامس للعلوم اإلنسانية واإلجتماعية

أنطاليا -تركيا

3102مارس 32/32/32

Tam Metin Kitabı - Book of Proceedings

كتاب االبحاث الكاملة

Cilt II

Yayın No.: 07

ISBN: 978-605-81236-7-0

Yayımlanma tarihi: 31 Mayıs 2018

5. Uluslararası İnsan, Toplum ve Spor Bilimleri Sempozyumu Bildirileri

Editörler: Sami Baskın

Sertifika No: 77535

Genel Yayın Yönetmeni: Sami BASKIN

Sayfa Tasarım: Hadi Esmeray

KÜTÜPHANE BİLGİ KARTI

1. Basım,

210 x 297 mm

Kaynakça var, dizin yok.

ISBN 978-605-81236-7-0

1. İnsan, Toplum, Spor 2. Sempozyum 3. Tam metin kitabı

Çevrimiçi PDF yayın

Genel Dağıtım ve İsteme Adresi:

Fakülte Kitabevi - Yeni Pazar Mah. Ali Okumuş Cad. Mevlana Sitesi A Blok ÇAYELİ / RİZE

ÖN SÖZ

5. Uluslararası İnsan, Toplum ve Spor Bilimleri Sempozyumu, Türkiye’nin güzide tatil şehri Antalya’da gerçekleştir. 23-25 Mart 2019 tarihindeki bu etkinliğe 17 farklı ülkeden 350’nin üzerinde bilim insanı katıldı. Üç gün boyunca insan odaklı çalışmalar Arapça, İngilizce ve Türkçe anlatıldı, tartışıldı, olgunlaştırıldı. Türkiye’den Saygın Bilim Derneği ve Cezayir’den El-Madar isimli bilim merkezinin organizasyonunda gerçekleşen bu etkinliğe Hitit Üniversitesi ve Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi de destek verdi. Yaklaşık 500 bildirinin sunulduğu bu etkinliğin açılış oturumunda Fatih Koca, Mustafa Demirci, Alper Akdeniz ve Serbülent Arpa’nın katılımları ile Türk ve Arap kültürüne ait bir konser, katılımcı ülkeleri temsilen birer konuşmacının açılış konuşması, TC Tarım ve Orman Bakanlığı genel müdürlerinden Gürsel Küsek beyin Tarım ve Kültür konulu bilimsel tebliği yaklaşık 300 kişi tarafından dinlendi. Bu programdaki tüm konuşmalar, simultane çeviri ile dinleyicilere aktarıldı. Çeviri hizmeti sempozyum boyunca devam etti ve Türkçe bilmeyen bilim insanlarının Türk araştırmacılarla daha rahat iletişim kurmaları sağlandı. Kapanış töreninde ise yüksek katılımın ve başarıyla yürütülen programın takdire şayan olduğu dile getirildi. Ancak sempozyumun daha önce icra edilen farklı adlardaki diğer kongreler ile birleştirilmesi, multidisipliner halinin azaltılması ve daha dar kapsamlı gerçekleştirilmesi gerektiği üzerinde duruldu. Bu sempozyuma programda da gösterildiği üzere daha çok yabancı katılımcılar ilgi göstermiştir. Bu katılımcıların bazıları davetli olarak iştirak etmiştir. Davetli konuşmacıların listesi şu şekildedir:

Adı Soyadı Ülkesi

Abdelouaheb Bacha Cezayir

Sama Amer Abbas Irak

Wafa Muhanna Al-Jaradin Ürdün

Mohamed Salah Eldien Mısır

Iman Elhusadi Libya

Samir Haj Filistin

Sempozyumun son günü şehir gezisi yapıldı. Yerli ve yabancı katılımcılar, Düden Şelalesi başta olmak üzere Antalya’nın çeşitli doğal ve tarihi güzellikleri görme fırsatı buldular. Böylece sempozyum sürecine dahil olan bilim insanlarının bilimsel, kültürel ve tarihi konularda birbiriyle paylaşımda bulunmaları sağlanmış, kaynaşmaları ve yeni işbirlikleri kurmalarının önü açılmış oldu. Bu etkinlikte büyük bir gayret gösteren, Anadolu misafirperverliğinin güzel bir örneğini sergileyen Porto Bello Hotel mensuplarına, araştırmalarını paylaşmak üzere Antalya’ya kadar gelen bilim insanlarına ayrı ayrı teşekkür ediyoruz. Dileğimiz aynı şevk ve heyecanla, benzer etkinliklerde bir daha bir araya gelmektir.

Saygılarımızla…

Düzenleme Kurulu Başkanları

Prof. Dr. Abdelouaheb BACHA - Al-Madar Bilişsel Çalışmalar ve Araştırma Merkezi Direktörü

Prof. Dr. Faruk YAMANER - Hitit Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi Dekanı

Doç. Dr. Sami BASKIN - Saygın Bilim Derneği Başkanı

Düzenleme Kurulu Başkanları

Prof. Dr. Abdelouaheb BACHA - Al-Madar Bilişsel Çalışmalar ve Araştırma Merkezi

Direktörü

Prof. Dr. Faruk YAMANER - Hitit Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi Dekanı

Doç. Dr. Sami BASKIN - Saygın Bilim Derneği Başkanı

Düzenleme Kurulu

Prof. Dr. Bououchma Elhadi - Institute of Humanities and Social Sciences University Center

(Cezayir)

Prof. Dr. Tamas Sterbenz - Sport University (Macaristan)

Dr. Öğretim Üyesi Ferman Konukman - Katar Üniversitesi (Katar)

Dr. Öğretim Üyesi Yuliia Tarasiuk - I.I.Mechnikov National University (Ukrayna)

Dr. Öğretim Üyesi Asad Layek - Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi (Türkiye)

Sekreterya

Gamze Deryahanoğlu

Hüseyin Yankı

Bilim, Sanat ve Kültür Etkinlikleri Kurulu

Prof. Dr. Abdelghanie Ennam - Ibn Tofail University (Fas)

Prof. Dr. Adem İşcan - Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi

Prof. Dr. Ahmad Alhosain - Şam Üniversitesi (Suriye)

Prof. Dr. Ahmad Mohamad Wais - Bahreyn Üniversitesi (Bahreyn)

Prof. Dr. Ali Acaravcı - Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi

Prof. Dr. Ali Yakar - Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi

Prof. Dr. Asım Çoban - Amasya Üniversitesi

Prof. Dr. Aykut Emre Bozdoğan - Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi

Prof. Dr. Ayşe Aydın - Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi

Prof. Dr. Binyamin - Birkan Biruni Üniversitesi

Prof. Dr. Celal Demir - Afyon Kocatepe Üniversitesi

Prof. Dr. Emanuele Isidori - Universita Degli Sutidi Di Roma' Foro Italico' (İtalya)

Prof. Dr. Engin Yılmaz - Sakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesi

Prof. Dr. Fatma Alisinanoğlu - Biruni Üniversitesi

Prof. Dr. Fatma Çelik Kayapınar - Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi

Prof. Dr. Gürbüz Ocak - Afyon Kocatepe Üniversitesi

Prof. Dr. Mohammed T. Bani Salameh - Yarmouk Universitesi (Ürdün)

Prof. Dr. Murat Kasımoğlu - İstanbul Ticaret Üniversitesi

Prof. Dr. Muslih Abdel Fattah Najjar - Hashemite Üniversitesi (Ürdün)

Prof. Dr. Mustafa Aydın - Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi

Prof. Dr. Mustafa Bulat - Atatürk Üniversitesi

Prof. Dr. Mustafa Said Yazıcıoğlu - İstanbul Ticaret Üniversitesi

Prof. Dr. Orhan Cebrailoğlu - Selçuk Üniversitesi

Prof. Dr. Osman İmamoğlu - Ondokuz Mayıs Üniversitesi

Prof. Dr. Özcan Saygın - Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi

Prof. Dr. Raha Saydan - Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi

Prof. Dr. Ramazan Yelken - Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi

Prof. Dr. Robert Schneider - The College At Brockport, State University Of New York (ABD)

Prof. Dr. Selçuk Akçay - Afyon Kocatepe Üniversitesi

Prof. Dr. Sevim Çelik - Bülent Ecevit Üniversitesi

Prof. Dr. Seyfullah Korkmaz - Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi

Prof. Dr. Soner Çankaya - Ondokuz Mayıs Üniversitesi

Prof. Dr. Şinasi Akdemir - Çukurova Üniversitesi

Prof. Dr. Yakup Hameş - İskenderun Teknik Üniversitesi

Prof. Dr. Yıldız Karagöz - Yeke Sivas Cumhuriyet Üniversitesi

Prof. Dr. Yusuf Tepeli - Akdeniz Üniversitesi

Prof. Dr. Yücel Ocak - Afyon Kocatepe Üniversitesi

Prof. Dr. Yüksel Kaştan - Akdeniz Üniversitesi

Prof. Dr. Yüksel Savucu - Fırat Üniversitesi

Prof. Melihat Tüzün - Trakya Üniversitesi

Doç. Dr. Abdülmecit Canatak - Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi

Doç. Dr. Ahmet Gündüz - Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi

Doç. Dr. Ali Tekin - Bitlis Eren Üniversitesi

Doç. Dr. Alpay Güvenç - Akdeniz Üniversitesi

Doç. Dr. Bilal Demirhan - Kırgızistan Türkiye Manas Üniversitesi

Doç. Dr. Cem Işık - Anadolu Üniversitesi

Doç. Dr. Erdinç Şıktar - Atatürk Üniversitesi

Doç. Dr. Fatma Saçlı Uzunöz -Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi

Doç. Dr. Ferit İzci - Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi

Doç. Dr. Funda Koçak - Ankara Üniversitesi

Doç. Dr. Hakan Sunay - Ankara Üniversitesi

Doç. Dr. Hüseyin Topaklı - Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi

Doç. Dr. İsmail Güllü - Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi

Doç. Dr. İzzet Yüksek - Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi

Doç. Dr. Malik Beyleroğlu - Sakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesi

Doç. Dr. Mehmet Özal - Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi

Doç. Dr. Melahat Demirbilek - Ankara Üniversitesi

Doç. Dr. Metin Reyhanoğlu - Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi

Doç. Dr. Murat Kurt - Amasya Üniversitesi

Doç. Dr. Necla Öztürk - Akdeniz Üniversitesi

Doç. Dr. Nuh Doğan - Ondokuz Mayıs Üniversitesi

Doç. Dr. Ömer Faruk Sönmez - Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi

Doç. Dr. Yunus Günindi - Aksaray Üniversitesi

Doç. Dr. Z. Özlem Parlak - Erciyes Üniversitesi

Doç. N. Rengin Oyman - Süleyman Demirel Üniversitesi

Dr. Öğr. Üyesi Ayşem Yanar - Ankara Üniversitesi

Dr. Öğr. Üyesi Gaye Topa Çiftçi - Alanya HEP Üniversitesi

Dr. Öğr. Üyesi Hüseyin Nihat Güneş - Bitlis Eren Üniversitesi

Dr. Öğr. Üyesi Kadir Tutkavul - Dumlupınar Üniversitesi

Dr. Öğr. Üyesi Kürşat Yusuf Aytaç - Adıyaman Üniversitesi

Dr. Öğr. Üyesi Nevin Gündüz - Ankara Üniversitesi

Dr. Öğr. Üyesi Özgür Cengiz - Afyon Kocatepe Üniversitesi

Dr. Öğr. Üyesi S. Ertan Tağman - Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi

Dr. Öğr. Üyesi Sena Coşkun - Afyon Kocatepe Üniversitesi

Dr. Üyesi Özgür Ahmad Tuama Halabi - Katar Üniversitesi (Katar)

Dr. Üyesi Özgür Ahmad Yasouf - Lyon Üniversitesi (Fransa)

Dr. Üyesi Özgür John Hoon Yu - Glenville State College (ABD)

i

Contents

1115 ..................................................................................... دكر ا١ترأة العربية ب تكوين النخب ا١تثقفة ب عصر العو١تة

1120 ........................................................................................... التاث كا١توركث العيماب من منظور السلطاف قابوس

1136 ...................................................... آثر شبكات التواصل االجتماعي على العبلقات األسرية: العوامل ، األاثر ك سبل الوقاية

تواصل االجتماعي: دراسة ميدانية على عينة من مستخدمي الفايسبوؾإفشاء الذات ب التفاعبلت االجتماعية عرب مواقع ال .................... 1145

تماعيا٢توية االجتماعية كاإلعبلـ اتديد: بت العاب االفتاضي كالسياؽ االج .................................................................. 1155

1163 ..................................................................... بطالة خر٬تي اتامعات ب لبناف "قنبلة موقوتة: دراسة حالة ٤تافظة عكار

1185 ..................................................................................... الفخار الشعيب اللييب )موركث ثقاب( بت األصالة كاتداثة

1200 ....................................................................... القيم اتمالية للخط العريب ب مدينة طرابلس القدٯتة ب العهد العثماب

ب راثء ا٠تنساء بت اتاىلية كاإلسبلـ التلوف األسلويب ......................................................................................... 1212

سة حالة اجريت ب ٤تافظيت الشماؿ كعكارا٢تجرة غت الشرعية عند الشباب اللبناب بت االمل كاالب: درا ..................................... 1224

1240 ......................................................................... أثر كأسباب التنمر على طبلب ا١تدارس االساسية العليا ب مدينة اربد

1254 ...................................................... ا١تشكبلت النفسية لدل اطفاؿ ا١ترحلة االبتدائية كعبلقتها ببعض ا١تتغيتات

1275 .............................. دراسات ب موانئ ا٠تليج العريب: ميناء العقت اتريخ كأاثر مشتؾ ما بت الدكلة العثمانية كا١تملكة العربية السعودية

1288 ............................................................. دكر الوساطة ا١تدرسية ب مواجهة ا١تشكبلت التعليمية اب١تؤسسات التبوية اتزائرية

1301 ............................................................................................ ا٠تصوصيات الثقافية كمآثر العو١تة: ما الذم تغت؟

1312 ............................................................................................... أتثت العو١تة على منظومة إعداد الرأتاؿ البشرم

1316 ....................................................................................... النزاعات الطائفية كتداعياهتا على استقرار ا١تنطقة العربية

1328 ........................................................................ معوقات ٧تاعة التسيت كا٠تدمة العمومية الية ب اتزائر كسبل تاكزىا

(1963-1960ب ليبيا) دمحم بن عثماف الصيد كدكره السياسي ............................................................................. 1337

1350 ........................................................................... بناء العقل ا١تسلم قراءة فكرية ب كتاابت األستاذ عبد السبلـ ايست

La Violence à Travers Les Nouvelles Technologies De L‘information ...................... 1363

The Role of Investment in Human Capital in the Development of Banking Services in Libya .................................................................................................................................... 1376

Service Design Relation with the Anthropology and Social civilization .................. 1387

Nutritional Approaches in Children with Disabilities ................................................ 1399

Ġletken Polimerlerin Sentez Yöntemleri ......................................................................... 1403

Polipirol: Sentezi, Özellikleri ve Kullanım Alanları ..................................................... 1408

Hurmaboğazı Dalyanı‘ndan (Adana) Yakalanan Bazı Ekonomik Balık Türlerinde Ektoparazit AraĢtırması.................................................................................................... 1412

Teleost Balık Eritrositlerinin Su Kalitesindeki Biyoindikatör Rolü ........................... 1420

ii

Akuakültürde Antibiyotiklere Alternatifler .................................................................. 1423

Farklı Oranlarda Ekinezya (Echinacea Angustifolia) Ġçeren Yemlerle Beslenen Sibirya Mersin Balıklarında (Acipenser Baerii) Aeromanas Hydrophila Enfeksiyonunun Bazı Hematolojik Parametreler Üzerine Etkisi ...................................................................... 1428

Sedanter Kadınlarda Vücut Kompozisyonu Ġle Fiziksel ve Fizyolojik Parametrelerin ĠliĢkisi .................................................................................................................................. 1433

Farklı YaĢ Gruplarındaki Sedanter Kadınların Biyomotor Özelliklerinin Ġncelenmesi .............................................................................................................................................. 1438

Fenilketonüri (Phenylketonuria) ..................................................................................... 1441

Yurt DıĢı Türkler ve Akraba Topluluklar BaĢkanlığı Kapsamında Türkiye‘de Yüksek Lisans Programına Katılan Öğrencilerin Programa Yönelik GörüĢleri ..................... 1445

Düğer Örnekleminde Burdur‘da Yağmur Duası .......................................................... 1457

Burdur Manilerinde Gelin ve Kaynanaya Dair Söylemler .......................................... 1461

Türk Edebiyatında Adet ve Merasimlere Bağlı Oyunlar ............................................. 1467

Bazı Tahrir Defterleri ve Devlet ArĢivlerindeki Salâ Müezzinlerine Ait Tevcîhât ve Yevmiyeler .......................................................................................................................... 1475

Anadolu‘da Bulunan Sarıkeçili Yörük Topluluklarının Dokumalarının Örneklenmesi .............................................................................................................................................. 1505

Geleneksel Ebru Sanatının Diğer Sanat ve Spor Dallarına Yansıması ...................... 1514

Geleneksel Kültürden Dijital Kültüre ............................................................................. 1523

1475

Bazı Tahrir Defterleri ve Devlet ArĢivlerindeki Salâ Müezzinlerine Ait Tevcîhât ve Yevmiyeler507

Fatih Koca - Ankara Üniversitesi

GĠRĠġ

Müezzinlerin maaĢa bağlanmasının Hz. Ömer dönemi ile baĢladığı belirtilmiĢ, ondan sonraki dönemlerde de bu uygulamaların devam ettiği zikredilmiĢtir. ÇeĢitli zamanlarda müezzinlerin camide farklı görev yapmalarına müteallik olarak dönemin Ģartlarına göre bazı tevcîhler (tayin) ve yevmiyeler verilmiĢtir. Yevmiyeler zamanın Ģartlarına göre haftalık, aylık ve yıllık verilmekte ve farklılık göstermektedir. Ezan, müezzinlik, dua, mevlid, tesbihat vs görevler yanında müezzinlerin özellikle minareden okunan salâ için de tayin edilip yevmiye verildiği tarihi vesikalarda belirtilmiĢtir. Örneğin Anadolu Selçuklu döneminde 665/1266-67 tarihli bir vakfiyede Gökmedrese Camii‘ne salâ müezzini tayin edilmiĢ ve yıllık 3‘er müd buğdağ verilmiĢtir. Bu gibi vesikalar aynen Memlüklüler‘de, Ġlhanlılar‘da, Beylikler Dönemin‘de ve Osmanlı Dönemin‘de de mevcuttur.508 Biz bu bildiride Ġstanbul Vakıfları Tahrîr Defterinde 953/1546 yıllarına ait vakfiyelerde ve T.C BaĢbakanlık Devlet ArĢivleri Genel Müdürlüğü, Osmanlı ArĢiv Dâire BaĢkanlığı Osmanlı ArĢivleri‘nden cami, mescid ya da farklı mekânlarda salâ ve salavât okuyan müezzinler ile ilgili tevcihat ve yevmiye belgelerini yayınlamıĢ bulunmaktayız.

Ġstanbul Vakıfları Tahrîr Defterinde 953/1546 yıllarına ait vakfiyelerde salâ okuyan müezzinler için belirli yevmiyelerin verildiği kaydedilmektedir. Salâ okuyan salâhânlara günlük yapılan tahsîsatlardan birkaç belge Ģu Ģekildedir:

- Mahalle-i Mescid-i Hâce Üveys b. Kayser Hâliyâ Câmi olmuĢtur. Vakf-ı Cami-i Hâce- Üveysü‘l-mezbûr cihet-i müezzin-i salâ, fî Ģehri 15 akçe. Ġstanbul Hoca Üveys b. Kayser mahallesi Camii salâ veren müezzin için vakfiyesinde ayda 15 akçe tahsîsât ayrılmıĢtır.509

- Mahalle-i Mescid-i Dâye Hâtun der-kurb-ı Nöbethâne. Vakf-ı Pîr-i Çelebiyyü‘l-Bakkal Evâsıt-ı Rebîu‘l-evvel 938 tarihli Mevlânâ Sâdî b. Îsâ imzasıyla bir vakfiyezi vardır. Bu caminin salâ okuyan müezzini, hasır ve aydınlatma iĢleri ile görevliye günlük bir akçe yevmiye verilmesini vakfiyesinde Ģart koĢmuĢtur.510

- Mahalle-i Mescid-i KasımpaĢa el-Cezerî, Vakf-ı NesliĢah binti Mehmed Bey Evâil-i ġaban (2-10 ġaban) 949 Mevlânâ Ebussuud imzasıyla bir vakfiyesi vardır. Bu camide salâ okuyan müezzine günlük 1 akçe verilmesi Ģart koĢulmuĢtur.511

- Vakfü‘l-Merhûm Hâce Hayrüddînü‘l- Mezbûr Berây-ı Câmi ve Mescid ve Medrese‘ye günlük bir akçe ücretle salâ veren müezzin-i salâ tayin edilmiĢtir.512

T.C BaĢbakanlık Devlet ArĢivleri Genel Müdürlüğü, Osmanlı ArĢiv Dâire BaĢkanlığı Osmanlı ArĢivleri‘nden minâreden okunan salâları okuyan salâ müezzinleri ile onların tayini ile ilgili bazı belgeler Ģu Ģekildedir:

507 Bu tebliğ İslam Medeniyetinde Salâ ve Salavât isimli DİB tarafından yayınlanan doktora tezimizdeki Mevlid Salavât İlişkisi başlıklı bölüme

orijinal arşiv belgelerinin de eklenmesi ile hazırlanmıştır. 508 Mustafa Sabri Küçükaşçı, “Müezzin”, DİA, XXXI, İstanbul 2006, 491-496. 509 Ömer Lütfi Barkan, Ekrem Hakkı Ayverdi, İstanbul Vakıfları Tahrîr Defteri 953/1546 Târihli, Baha Matbaası, İstanbul 1970, s. 39. 510 İstanbul Vakıfları Tahrîr Defteri 953/1546 Târihli, s. 34. 511 İstanbul Vakıfları Tahrîr Defteri 953/1546 Târihli, s. 57. 512 İstanbul Vakıfları Tahrîr Defteri 953/1546 Târihli, s. 180.

1476

- Karahisar-ı ġarkî‘de Melik Behram Gazi Camii‘nde müezzin-i salâ Seyyid Ebûbekir‘in mahlûlünden hissesi oğlu Osman‘a tevcîhine dâir Karahisar-ı ġarkî Kadısı Mehmed Efendi‘nin arzı.513

- Amasya‘da Hızır PaĢa Vakfı‘ndan vazife-i muayyene ile müezzin-i salâ olan Mustafa Halife‘nin mahlûlünden el-Hac Mustafa‘ya tevcîhine dâir ġeyhülislam es-Seyyid Mustafa Efendi‘nin iĢaretleri.514

- Ġskenderiye Sancağı‘nda Ülgün Kalesi‘nde mahlûl olan salâhan vazifesinin Süleyman‘a tevcîh buyurulmasına dâir mezkûr kalenin Yeniçeri Ağası Hasan‘ın arzı.515

- Tokat‘taki Arablar Camii ġerifi‘nde salâ müezzini olan Mehmed öldüğünde yerine diğer Mehmed‘in tayin edildiği ve Mehmed‘in kendisine tayin olunan yevmiyesini Tokat Mîzân-ı Harîri Mukataası‘ndan ve adı geçen mukataa emini Kasım Ağa elinden aldığına dâir Tokat Kadısı Salih Efendi‘nin huccet-i zahriyyesi.516

- Sultan Mehmed Han Hazretlerinin Bursa‘daki Cami-i ġeriflerinin müezzin-i salâ ciheti vazifesinin tezyîdine dâir. (Evkâf)517

- Adana‘nın Çerçili karyesinde mescid ittihaz olunan mahalde ikâme-i salâ-i Cuma ve îdeyn olunmak üzere îcâb eden zâta mürasele-i Ģer‘iyye îtası için, Islâhiye Kazası Kadılığı‘na mezuniyet îtası. (Evkâf; ĠD/30)518

- Sivas‘ta Süleyman Bey Vakfı‘ndan müezzin-i salâ ve Cuma cihetlerine dâir.519

T.C BaĢbakanlık Devlet ArĢivleri Genel Müdürlüğü, Osmanlı ArĢiv Dâire BaĢkanlığı Osmanlı ArĢivleri‘nden cami, mescid ya da farklı mekânlarda salavât okuyan müezzinler ile ilgili belgeler ise Ģu Ģekildedir:

- Dârüssaâde ağası Hacı BeĢir Ağa‘nın Ravza-i Mutahhara‘da Sultan Mehmet Han ruhu icin, salavâthân Mehmet‘in ölümü üzerine mahlûlünun Abdullah‘a tevcîhi hakkında arzı.520

- Medine‘de ġafii Ġmamı Cemelulleyl nâmında birinin Harem-i ġerifte sûre-i beraeyi tefsir ile ecille-i eshâbdan bazılarını taan ve tesnie cüret eylediğine ve dilden salavât düĢmemek icap eden Ravza-i Mutahhara‘da hizmetle begam harem ağalarına asılları Ģudur budur diyerek galiz tefevvuhatta ve hariçte ifsadatta bulunduğuna dâir.521

- ġam Cevali hazinesinden Mekke ve Medine‘de salavât ve tahiyyat okuyanlara verilen maaĢlarının muhasebesi.522

- Sultan Osman Han, ġehzâde Sultan Mehmed Han ve Ģehzâdeler için cüz okuyanlar ve salavât getirenlerin isimleri.523

- Sultan Mehmed ve validelerinin ruhları için okuyan, Medine'deki salavât ve ecza-hanlara mahsus surrenin gönderildiği hakkında.524

KAYNAKÇA

513 BOA, AE.SMHD.I., D. 33, G. 1941, T. 1167-Z-29. 514 BOA, AE.SMHD.I., D. 9, G. 636, T. 1155-Z-29. 515 BOA, AE. SMST.II., D. 27, G. 2691, T. 1112-Z-29. 516 BOA, AE. SMST.II, D. 5, G. 473, T. 1110-Ş-10. 517 BOA, BEO, D. 3129, G. 234626, T. 1325-B-12. 518 BOA, BEO, D. 4425, G. 331828, T. 1334-L-09. 519 BOA, C..EV.., D. 121, G. 6050, T. 1228-L-18. 520 BOA, AE.SAMD.III., D. 39, G. 3743, T. 1136-Z-29. 521 BOA, C.EV.., D. 282, G. 14386, T. 1232-M-29. 522 BOA, EV.HMH.d., D. ?, G. 194, T. 1078-?-?. 523 BOA, EV.HMH.d., D. ?, G. 667, T. 1103-?-?. 524 BOA, TS.MA.d., D. ?, G. 24230005, T. 1185-?-?.

1477

KüçükaĢçı, Mustafa Sabri (2006). ―Müezzin‖, DİA, XXXI, 491-496, Ġstanbul.

Barkan, Ömer Lütfi, Ayverdi (1970). Ekrem Hakkı, İstanbul Vakıfları Tahrîr Defteri 953/1546 Târihli, s. 39, Ġstanbul: Baha Matbaası.

BOA, AE.SMHD.I., D. 33, G. 1941, T. 1167-Z-29.

BOA, AE.SMHD.I., D. 9, G. 636, T. 1155-Z-29.

BOA, AE. SMST.II., D. 27, G. 2691, T. 1112-Z-29.

BOA, AE. SMST.II, D. 5, G. 473, T. 1110-ġ-10.

BOA, BEO, D. 3129, G. 234626, T. 1325-B-12.

BOA, BEO, D. 4425, G. 331828, T. 1334-L-09.

BOA, C..EV.., D. 121, G. 6050, T. 1228-L-18.

BOA, AE.SAMD.III., D. 39, G. 3743, T. 1136-Z-29.

BOA, C.EV.., D. 282, G. 14386, T. 1232-M-29.

BOA, EV.HMH.d., D. ?, G. 194, T. 1078-?-?.

BOA, EV.HMH.d., D. ?, G. 667, T. 1103-?-?.

BOA, TS.MA.d., D. ?, G. 24230005, T. 1185-?-?.

EKLER

Müezzin-i Salâ ArĢivi

1478

1479

1480

1481

1482

1483

1484

1485

1486

1487

1488

1489

1490

1491

1492

1493

1494

1495

1496

1497

1498

1499

1500

1501

1502

1503

1504