Embed Size (px)
Citation preview
MEMBESHTETJEN
EKOMISIONITEUROPIAN
Për informacionetë mëtejshme
vizitonivizitonivizitonivizitonivizitoniADRESËN:
www.houseofeurope.org
ForumiEUROPIAN
BULETIN MUJOR, MAJ 2009 • INSTITUTI I STUDIMEVE NDERKOMBETARE (AIIS) • TEL. +355 42 248 853 • e-mail: [email protected]
SAMITI I PUNESIMITOFRON ZGJIDHJE
www.houseofeurope.org
SAMITI I 11-tëBASHKIMIEVROPIAN-KINË f. 2
BURSA PËRSTUDENTËT EBALLKANITPERËNDIMOR f. 5
DITA E EUROPES,9 MAJ 2009 f. 9
NGA RENIAE PERDES SEHEKURT TE
ZGJERIMI I BE-sëf. 14-15
Liderë të vendeve aktuale tëTrojkës (Republika Çeke,Suedia dhe Spanja), Komisioni
Europian dhe partnerë socialë europianëu takuan në Pragë për të diskutuarndikimin e krizës mbi papunësinë.
Vendet pjesëmarrëse mbështetënparimet e përgjithshme për marrjen emasave në ndihmë të punësimit dherekomanduan hapa konkretë për tëzgjidhur situatën e komplikuar tëtregjeve të punës në BE. “Milionaeuropian po humbasin vendet epunës prandaj duhet të bëjmëgjithçka për t’u ofruar të papunëve
punë të reja në Europë,” tha Presidentii Këshillit Europian Mirek Topolánek.Mesazhet kryesore të këtij samiti nukjanë formale kjo ndoshta për shkakse platforma e samitit përfshiu vetëmvendet përfaqësuese të Trojkës dhejo të gjitha vendet anëtare.
Ndër parimet dhe rekomandimetpër të cilat u ra dakord janë:
• Përmirësim në koordinimin epolitikës ekonomike, të punësimitdhe asaj sociale, duke respektuarrregullat e tregut të brendshëm dherefuzuar protektonizmin
• Hapja e rrugës së lirë për
përmirësimin ekonomik dhe përgatitjae tregjeve të punës për nevojat që dotë kenë në të ardhmen
• Përmirësimi i rrethanave përbiznes dhe investim si mjet për krijimine vendeve të reja të punës;
• Mbajtja e punëve ekzistuese;• Eliminimi i pengesave, mundësia
për të lëvizur dhe ndërruar profesioninedhe mes vendeve anëtare
Mbështetje për grupe njerëzishqë nuk kanë avantazh në tregun epunës, investim për kualifikimin etyre në bazë edhe të kërkesave qëka tregu i punës.
Forumi Europian2 Maj 2009
ww
w.h
ouse
ofeu
rope
.org
Samiti i 11-të BE-KinëSamiti i 11-të mes Kinës dhe BE-së
u zhvillua në Pragë, më 20 Maj 2009.Bashkimi Europian u përfaqësua
nga Presidenti çek Václav Klaus,Presidenti i Komisionit Europian, z. HoseManuel Barroso si edhe nga Sekretari iKëshillit të Përfaqësuesve të Lartë përPolitikën e Jashtme dhe të Sigurisë përBE, z. Havier Solana. Për Kinën ishtepërfaqësues Kryeministri i RepublikësPopullore të Kinës Wen Jiabao.
Pas një rishikimi të përgjithshëm mbizhvillimin e marrëdhënieve mes tyre,liderët e të dyja palëve shprehënentuziazmin e tyre në lidhje memarrëdhëniet mes BE-së dhe Kinës. Këtomarrëdhënie, që prej Samitit të parë në1998, të cilat janë krijuar në bazë të njëpartneriteti strategjik, global dhe mepërfitim të dyanshëm, janë thelluar dheforcuar edhe më shumë. BE-ja i mirëpretzhvillimet e Kinës dhe e mbështet rrugënqë ka ndjekur ajo për zhvillim paqësor.Kina nga ana e saj rikonfirmon përkrahjene saj për procesin e integrimit në BE dhemirëpret rolin konstruktiv të BE-së nëmarrëdhëniet ndërkombëtare. Me fillimine një dekade të re për Samitin BE-Kinë,të dyja palët pohuan angazhimin e plotë
të tyre për ta vazhduar partneritetinstrategjik mes BE-së dhe Kinës si edhegatishmërinë e tyre për të bashkëpunuarsërish për zhvillim reciprok të vendeve,bazuar në parimet e respektit tëdyanshëm, barazisë, besimit ndaj njëritjetrit dhe bashkëpunim fitimprurës përtë dyja palët. Palët theksuan se në njëkontekst ndërkombëtar kompleks dhe nëndryshim e sipër, marrëdhëniet BE-Kinëkalojnë përtej kuadrit bilateral dhe marrinpërmasë internacionale. Të dyja palëtkonfirmuan angazhimin e tyre aktiv përpaqe, stabilitet, siguri, prosperitet dhezhvillim të qëndrueshëm në botë, si edhepër zgjidhjen paqësore të konflikteve meanë të dialogut. Diskutimet upërqendruan në marrëdhëniet BE-Kinë,në ekonominë botërore dhe krizënfinanciare, ndryshimin atmosferik dhesigurimit të energjisë si edhe ushkëmbyen opinione mbi çështjerajonale (Iran, Afganistan, Pakistan etj.).Liderët shprehën vendosmërinë e tyrepër të forcuar bashkëpunimin, për tëpunuar më tej në zgjidhjen e çështjeveglobale duke përfshirë krizën financiaredhe ndryshimin klimatik. Ata mbeten tëangazhuar tërësisht për të rritur
koordinimin dhe bashkëpunimin mbiçështje ndërkombëtare.
Liderët shprehën entuziazmin e tyrenë lidhje me Dialogun e II mbiEkonominë dhe Tregtinë e Nivelit tëLartë, zhvilluar me sukses në Bruksel,më 7-8 Maj, pikat e së cilit do të ndiqenpër zbatim nga grupe pune tëpërshtatshme. Liderët ripohuanangazhimin e tyre për të implementuarkomunikatën e samitit të Londrës, përt’i rezistuar dhe refuzuar proteksionizmite të gjitha formave dhe për të arritur njëpërfundim ambicioz, të balancuar dhegjithëpërfshirës në raundin e zhvillimevenë Doha. Gjatë samitit, të dyja palëtnënshkruan marrëveshje kooperueseduke përfshirë Deklaratën e Bashkimitnë Qendrën e Energjisë Europë-Kinë,Skemën e Partneritetit BE-Kinë përShkencën dhe Teknologjinë, si edheBashkëpunimi Konsensual BE-Kinë përSME. Liderët ranë dakord të takohenpërsëri në Beijing, në gjysmën e dytë tëvitit. Liderët shprehën gjithashtumirënjohjen e tyre ndaj qeverisë dhepopullit të Republikës Çeke përmikpritjen e tyre dhe organizimin eshkëlqyer të këtij Samiti të suksesshëm.
BE-ja i mirëpretzhvillimet e Kinësdhe e mbështetrrugën që kandjekur ajo përzhvillim paqësor.Kina nga ana e sajrikonfirmonpërkrahjen e saj përprocesin eintegrimit në BE dhemirëpret rolinkonstruktiv të BE-sënë marrëdhënietndërkombëtare
bash
kim
i eu
ropi
an
Forumi Europian 3Maj 2009
ww
w.houseofeurope.org
bash
kim
i eu
ropi
anSamiti BE-KANADASamiti i Be-së dhe Kanadasë u mbajt më 6 Maj, në PallatinLiechtenstein, në Pragë. Në Samit u prekën tema aktualeduke përfshirë krizën ekonomike dhe financiare, çështje tëpolitikës së jashtme për paqe dhe zhvillim, ndryshiminklimaterik dhe sigurimin e energjisë. Pikat e rendit të ditëspërfshinin gjithashtu bisedime për thellimin e bashkëpunimitekonomik mes BE-së dhe Kanadasë, që çoi në nënshkrimin enjë deklarate lidhur me një Marrëveshje Partneriteti përEkonominë. Në deklaratën e nënshkruar nga të dyja palëtkonstatohej se delegacionet e BE-së dhe Kanadasë e kanëpërcaktuar më së miri domosdoshmërinë dhe shtrirjen ekëtij partneriteti të ngushtë ekonomik, përshkruar edhe nëraportin përkatës dhe për këtë arsye janë të autorizuara përnegocime. Në përputhje me këtë, BE-ja dhe Kanadajakonfirmojnë me entuziazëm fillimin e bisedimeve me qëllimarritjen e një marrëveshje ambicioze dy vjeçare përpartneritet të ngushtë ekonomik. Në samit morën pjesëKryeministri Kanadez Stephen Joseph Harper, Presidenti iKomisionit Europian José Manuel Barroso, Përfaqësuesi iLartë i BE-së për politikën e jashtme dhe të sigurisë JavierSolana sie dhe Kryeministri çek Mirek Topolánek.
SAMITI I PUNESIMITofron zgjidhje për uljen e papunësisëLiderë të vendeve aktuale të
Trojkës (Republika Çeke,Suedia dhe Spanja), Komi-
sioni Europian dhe partnerë socialëeuropianë u takuan në Pragë për tëdiskutuar ndikimin e krizës mbipapunësinë. Vendet pjesëmarrësembësh-tetën parimet e përgjithshmepër marrjen e masave në ndihmë tëpunësimit dhe rekomanduan hapakonkretë për të zgjidhur situatën ekomplikuar të tregjeve të punës nëBE. “Miliona europian po humbasinvendet e punës prandaj duhet tëbëjmë gjithçka për t’u ofruar tëpapunëve punë të reja në Europë,”tha Presidenti i Këshillit EuropianMirek Topolánek. Mesazhetkryesore të këtij samiti nuk janëformale kjo ndoshta për shkak seplatforma e samitit përfshiu vetëmvendet përfaqësuese të Trojkës dhejo të gjitha vendet anëtare.
Ndër parimet dhe rekomandimetpër të cilat u ra dakord janë:
· Përmirësim në koordinimin epolitikës ekonomike, të punësimitdhe asaj sociale, duke respektuarrregullat e tregut të brendshëm dherefuzuar protektonizmin
· Hapja e rrugës së lirë përpërmirësimin ekonomik dhepërgatitja e tregjeve të punës përnevojat që do të kenë në të ardhmen
· Përmirësimi i rrethanave përbiznes dhe investim si mjet përkrijimin e vendeve të reja të punës;
· Mbajtja e punëve ekzistuese;
· Eliminimi i pengesave, mundësiapër të lëvizur dhe ndërruar profesioninedhe mes vendeve anëtare
· Mbështetje për grupe njerëzish
që nuk kanë avantazh në tregun epunës, investim për kualifikimin etyre në bazë edhe të kërkesave qëka tregu i punës.
Forumi Europian4 Maj 2009
ww
w.h
ouse
ofeu
rope
.org
GJORGE IVANOV, PRESIDENTI I RI NE MAQEDONIPresidenti i ri maqedonas, Gjorge
Ivanov, bëri betimin e tij të martën, më12.05.2009. Ai u zotua të përqendrohetnë integrimin euro-atlantik, marrëdhëniete mira fqinjësore dhe investimin nëinstitucionet shtetërore dhe kapacitetet.Pas nënshkrimit të një betimi nëparlament, Gjorge Ivanov u përurua tëmartën (12 maj) në Shkup si presidenti ikatërt i Maqedonisë. Miq të posaçëm nëceremoni qenë presidentët e Shqipërisë,Kroacisë dhe Serbisë dhe Ivanov u takuame secilin nga ta më vete më pas.Gjithashtu të pranishëm qenë kryeministriNikola Gruevski dhe kabineti i tij,diplomatët e caktuar me emërim në
Maqedoni, përfaqësues të institucioneveshtetërore, komuniteteve fetare dhe tëgjithë partive politike me përjashtim tëPartisë opozitare Demokratike tëShqiptarëve, nga sa thuhet, për shkak senuk qe ftuar presidenti i Kosovës. Në fjalëne tij të përurimit, Ivanov u zotua të“inkurajojë dhe mbështesë të gjithë krerëtpolitikë ...dhe të gjithë shtetasit”.Presidenti i ri tha se qëllimi i tij politikishte të ndihmonte shpënien e Maqedonisëdrejt anëtarësimit në NATO dhe BE.“Maqedonia vazhdon në rrugën eintegrimeve euro-atlantike dukeudhëhequr një politikë të përgjegjshme tëjashtme e të brendshme,” tha ai. Një tjetër
përparësi, shtoi Ivanov, do të jetëpërmirësimi i marrëdhënieve të Maqedonisëme Greqinë fqinje. Të dyja ato janëmbërthyer për vite në një mosmarrëveshjetë hidhur për emrin. “Padyshim ne ndajmëtë njëjtat vlera europiane... dhe e kuptojmëBallkanin si një djep të kulturës evropiane,”tha ai. Respekti i huaj, shtoi ai, është më imiri i fituar në vend. “Ne nuk mund tëarrijmë as një të ardhme europiane asbashkëpunim rajonal në qoftë se nukinvestojmë në kapacitetin, institucionet dhepotencialet e vendit tonë,” tha ai. Ivanovdo të kalojë ditën e parë të tij në detyrë nëBruksel, për t’u takuar me shefin e politikëssë jashtme të BE Havier Solana.
BE - mbështetje për njëekonomi më të fortë në Turqi
Krerët e biznesit dhe ekonomistët po ikërkojnë qeverisë të ringjallë procesine anëtarësimit të Turqisë në BE-së për
daljen nga kriza botërore.Kriza ekonomike globale dhe zvarritja e
bisedimeve të pranimit në BE të Turqisë kanëalarmuar vëzhguesit rreth së ardhmes sëekonomisë turke. Shenjat janë ndjellakeqe.Banka Botërore parashikon se ekonomia eTurqisë do të tkurret me 2% deri 6% në vit.Papunësia kapi një rekord 15.5% në tremujorine parë, duke u rritur me 3.9% në një vit tëvetëm. Këto shifra dallojnë dukshëm me atotë “viteve të arta” 2002-2005, kur ekonomia u
rrit me një mesatare vjetore prej 6%. Ekspertëte renditën Turqinë si një nga 15 vendet mëtërheqëse për investimin e huaj, pasiinvestitorët shihnin ofertën e Turqisë për nëBE si një arsye për besim dhe një burimstabiliteti. Që nga 2007, megjithatë, procesi iAnkarasë për në BE pothuajse ka ngecur krejt.Midis frenuesve janë paaftësia për të zgjidhurçështjen e Qipros dhe kundërshtimi prejFrancës për të pranuar Turqinë në Bashkim.Partia qeverisëse për Drejtësi e Zhvillim (AKP)duket se ka e humbur dëshirën e saj për BE.
Megjithatë, krerët e biznesit të Turqisëbesojnë tani se e ardhmja ekonomike e vendit
është e lidhur ngushtë edhe një herë meprocesin e BE-së. Rahmi Koç, kryetari i nderiti ndërmarrjes më të madhe private të Turqisë,Koc Holding, i bëri thirrje qeverisë të ringjallëpërpjekjet e saj për të hyrë në Bashkim, gjë që“do të na mundësojë ne [të kemi] njëmbështetje të rëndësishme. Një tjetërmbështetje...do të ishte FMN.”
Profesori i Universitetit Bahçesehir, SejfetinGursel thotë se procesi i BE-së ilustron modeline zhvillimit afat-gjatë “evropian jugor”. Ai iavesh suksesin ekonomik përfitimeve ngaintegrimi në BE, duke përfshirë normat e ulëtareale të interesit dhe investimeve të mëdha tëhuaja të drejtpërdrejta. Gursel pretendonmegjithatë se “suksesi jo vetëm që kërkonreformë ekonomike... por ka gjithashtu nevojëpër reforma politike.” Shkurt, Turqia duhet tëndjekë rrugën e demokracisë sipas standardevetë BE.” Qeveria nuk po e bën veshin shurdhndaj këtyre thirrjeve. Turqia, caktoi kohët efundit një kryenegociator për çështjet e BE-së, ministrin e shtetit Egemen Bagis. Ai uzotua të përqendrojë sërish dhe përshpejtojëreformat politike dhe ekonomike paszgjedhjeve lokale të marsit. “Ne do të donimtë punonim krah për krah me opozitën për tëkaluar reformat e mëdha në parlament, ashtusiç bëmë gjatë viteve 2002-2005,” tha ai.
Qeveria tha se midis përparësive të sajështë reforma e ligjeve që rregullojnëzgjedhjet dhe partitë politike. BE pret të hapëdy kapituj të rinj në bisedimet e pranimit tëTurqisë, një mbi politikën sociale dhepunësimin dhe tjetri mbi taksimin, deri në fundtë qershorit. Bashkimi po përpiqet gjithashtutë bindë Qipron të heqë veton mbi hapjen enjë kapitulli të rëndësishëm të energjisë.Analistët pro-Bashkimit shpresojnë se hapjae këtyre kapitujve do të ndezë entuziazëm tëri në Turqi për reformat e BE.ra
joni
Forumi Europian 5Maj 2009
ww
w.houseofeurope.org
Bursa për studentët eBallkanit PerëndimorNën kryesinë e presidencës çeke në
BE, përfaqësues të shteteve anëtaretë BE, EFTA/EEA dhe vendeve të
Ballkanit perëndimor 1 u mblodhën në njëkonferencë në Bruksel për të diskutuarmënyra të ndryshme për të shuar bursat eofruara për studentët nga vendet e Ballkanitperëndimor. Vendet pjesëmarrëse, që japinrreth 1,350 bursa për vitin akademik 2008/2009, u zotuan ta shtojnë këtë numër në vitete ardhshme. Takimi u zhvillua si pjesë epërpjekjes së presidencës çeke për të mbajturmarrëdhënie të mira mes BE-së dhe Ballkanitperëndimor, në aspektin e integrimit të tëgjithë rajonit në BE.
“Jemi zotuar të rrisim cilësinë dhe tëpërforcojmë përmasat europiane për arsimine lartë, duke inkurajuar bashkëpunim tëngushtë mes vendeve me anë të bursave qëofrohen tek vendet e Ballkanit perëndimor.Mundësitë për bursa jo vetëm që do tashtojnë lëvizjen e studentëve por pritet edheqë të kenë një ndikim pozitiv në jetën dhekarrierën e studentëve pas diplomimit si edhenë integrimin e tyre profesional. E fundit, porjo më me pak rëndësi, bursat sigurisht kanënjë ndikim duke krijuar një atmosferëmirëkuptimi, besimi dhe bashkëpunimi të
dyanshëm mes vendeve të Europës,” thaZnj. Miroslava Kopicová, Ministre e Arsimitnë Republikën Çeke.
Konferenca, organizuar në bashkëpunimme Komisionin Europian, Fondacionin KingBaudouin dhe Komisionin e Rajoneve, ufokusua tek bërja me dije për mundësiekzistuese dhe të reja për bursa si edhediskutoi vështirësitë që hasen përshfrytëzimin e plotë të tyre. Pati për qëllimedhe rritjen e numrit të bursave të dhëna ngavende të veçanta europiane, duke ndjekurmbështetjen e unionit nga programi ErasmusMundus. Komisioni europian ka dhëna derimë sot rreth 600 bursa nën programin e tijErasmus Mundus.
Fondacioni Mbreti Baudouin paraqiti njëmanual të ri që përmbante një pasqyrë memundësitë e studentëve të Ballkanitperëndimor për të marrë bursat që ekzistojnënë shtetet anëtare të BE dhe vendet e EFTA-s. Ky manual është faza e parë e një projekti,që do të jetë gati nga fundi i 2009, për tëkrijuar një mundësi nëpërmjet internetit,online, e cila do t’i lejojë studentët nga Europajuglindore të shfletojnë në kërkim të bursavenë vendet e Europës sipas nivelit, subjektitdhe/ose vendit përkatës.
MAQEDONIA I KTHEHET SIGURIMIT TE PERGJITHSHEM SHENDETESORQeveria maqedonase ndryshoi ligjin mbi
shëndetin publik për të garantuar kujdesinshëndetësor parësor për të gjithë. Mijëra shtetasmaqedonas që më parë kishin mundësinë e marrjesvetëm të kujdesit shëndetësor të urgjencës dhedisa shërbimeve spitalore, kanë tani mundësi qëtë marrin përkujdes kryesor pa pagesë nëpërmjetqeverisë. Mbulimi tani shtrihet në segmentet ecenueshëm të popullsisë: si të pastrehët, tëmoshuarit dhe të papunët.
Ndryshimi vjen nga një ndryshim në ligjinmbi shëndetin publik që hyri në fuqi muajin ekaluar. Ligji i ri synon këta “grupe të izoluar”, thaKryeministri Nikola Gruevski. Ministri iShëndetësisë Bujar Osmani pohoi se me këtoreforma qeveria për herë të parë ka përmbushurnjë parim kryesor të kushtetutës së Maqedonisë:mbulimin dhe mbrojtjen e shëndetit të të gjithështetasve. Qeveria do të sigurojë mbulimin epacientëve të sapo bërë të pranueshëm, dukemundësuar që ata të marrin shërbimet e kujdesitshëndetësor në të njëjtën bazë si ata që janë tëpunësuar dhe paguajnë për siguriminshëndetësor. Sigurimi shëndetësor ipërgjithshëm mbulon vizita të pakufizuara te njëmjek personal i kujdesit kryesor, kujdesinparandalues dhe ekzaminimet e trajtimet jashtëvendit. Pacientët me sëmundje të posaçmengjitëse do të jenë gjithashtu në gjendje që të
marrin trajtim sipas planit, nëse nuk kanë sigurimetë tjera shëndetësore. Ata ende duhet tëpaguajnë për çdo ilaç.
Zëvendës/Ministri i Shëndetësisë VladimirPopovski shpjegoi se ligji i ri harmonizon edheterminologjinë me atë të vendeve të tjera të BE.Departamenti federal i Maqedonisë për ShëndetinPublik do të quhet tani Instituti për ShëndetinPublik dhe zyrat e tij rajonale, qendra të shëndetit
publik. Sipas parashikimeve fillestare financiare,sistemi i ri i kujdesit shëndetësor do të kërkojë mëtepër se 5 milionë euro që të zbatohet. Ndërsashoqëria përgjithësisht e mirëpriti zgjerimin ekujdesit shëndetësor, disa mjekë kritikuanngarkesën kërcënuese mbi buxhetin federal.Fondet, thonë ata, duhet të shkojnë gjithashtutek shumë spitale të rrënuar që u mungojnëfurnizimet dhe pajisjet e duhura mjekësore. ra
joni
Forumi Europian6 Maj 2009
ww
w.h
ouse
ofeu
rope
.org SERBIA, MALI i ZI
punojnë për të përmirësuar marrëdhënietPresidenti malazez Filip
Vujanoviç ishte në një vizitëtre-ditore në Serbi në një
orvatje për të normalizuar lidhjet midistë dy vendeve. Marrëdhëniet uftohën në tetor 2008, kur Mali i Zinjohu Kosovën, të cilën Serbia ekonsideron krahinën e vet. Nëpërgjigje për këtë njohje të Kosovës,Serbia menjëherë e shpalliambasadorin e Malit të Zi në Beogradpersona non grata. Mali i Zi nuk kapasur një ambasador në Serbi qyshatëherë. Gjatë vizitës së tij, Vujanoviçbisedoi me presidentin Boris Tadiçrreth një mori çështjesh qëtensionojnë marrëdhëniet e ndërsjella.Të dy ata ranë dakord se ndërsapikëpamjet e tyre mbi Kosovënndryshojnë, ata mund të bëjnë shumëpër të përmirësuar lidhjet. Megjithatë,Tadiç e bëri të qartë se çështja eKosovës mbetet e hapur dhe Serbia“nuk e fsheh faktin” se njohja ngaMali i Zi e Kosovës e cenoi atë. “Kjondodhi në një kohë delikate, kurSerbia sapo kishte hapur një debatmbi statusin... e Kosovës përparaGjykatës Ndërkombëtare tëDrejtësisë,” tha Tadiç.
Serbia dhe Mali i Zi ndajnë lidhjehistorike, tha Tadiç dhe çdo forcim ikëtyre marrëdhënieve kontribuon nëstabilitetin e krejt rajonit. Ai pret qëPodgorica do të emërojë shpejt njëambasador të ri në Serbi. Vujanoviçka thënë më parë se Podgoricës iduhet një i dërguar në Beograd. Ai radakord me Tadiç duke thënë seKosova nuk duhet të jetë një pengesënë marrëdhëniet dhe se ata duhet tëjenë “dy vendet më të afërta nëkomunitetin ndërkombëtar.” Mali i Ziduhej ta njihte pavarësinë e Kosovës,i tha Vujanoviç medias serbe përparaarritjes së tij në Beograd, sepse aibesonte se integrimi europian siavantazh i lartë për qeverinë ePodgoricës, do të rrezikohej.Mosndjekja e shembullit të BE-së, dota pengonte seriozisht pranimin eMalit të Zi, tha ai.
Një tjetër çështje e mprehtë ka tëbëjë me shtetësinë e dyfishtë. Tadiçshpjegoi se “është e papranueshmepër Serbinë që populli serb në Maline Zi të ketë statusin e një pakicekombëtare,” por se “është e
natyrshme të ketë një status autokton,ashtu siç e kanë malazezët në Serbi.”
Të dy presidentët vlerësuanmarrëdhëniet ekonomike si të mira megjithë dallimet politike, me një mundësipër t’u bërë edhe më mirë. Zyrtarëtserbë kanë thënë se janë të prirur tëinvestojnë në ekonominë malazezeveçanërisht në sektorin energjetikdhe infrastrukturën e transportit.
Qeveria qipriote turkepesimiste mbi bisedimet
Qeveria e sapozgjedhur qipriote
turke tha të premten, më 22 Maj, sesheh pak shpresë që bisedimet nëvazhdim do të shpien në ribashkimine ishullit të ndarë. “Pala qipriote grekepo krijon probleme edhe në çështjetmë të vogla. Unë nuk jam optimist përnjë zgjidhje, ndonëse dua që të jem,”u tha gazetarëve Ministri i Jashtëmqipriot turk Husein Ozgurgun gjatënjë vizite në Ankara. “Për sa kohë qëbisedimet po vazhdojnë, ne nuk dota lëmë tryezën, por ato nuk mund tëvazhdojnë përgjithmonë,” shtoi ai.Ozgurgun denoncoi gjithashtu një
vendim të kohëve të fundit ngaGjykata Europiane e Drejtësisë, e cilambështeti të drejtën e qipriotëve grekëpër të pretenduar pronën në Qipronveriore që ishte braktisur gjatëndërhyrjes turke dhe më pas u ishteshitur të huajve. Ai kritikoi vendimine gjykatës si një “goditje” përbisedimet e paqes. Qeveria erdhi nëpushtet muajin e kaluar pasi PartiaKombëtare e Unitetit, parti e krahut tëdjathtë, fitoi zgjedhjet parlamentare të19 prillit në Republikën e vetëshpallurTurke të Qipros Veriore.ra
joni
Forumi Europian 7Maj 2009
ww
w.houseofeurope.org
inte
grim
i
LIBERALIZIMI I VIZAVEKomisioni ka prezantuar sot tek Shtetet
Anëtare të BE-së vlerësime të përditësuarambi zbatimin e udhërrëfyesve për liberalizimin
e vizave nga Shqipëria, Bosnja dhe Hercegovina,Ish-Republika e Maqedonisë, Mali i zi dhe Serbia.
Vlerësimet e përditësuara të zbatimit tëudhërrëfyesve lidhur me liberalizimin e vizavepërfaqësojnë një hap më tej në procesin e dialoguttë vizave që Komisioni ka filluar me pesë shtetet eBallkanit Perëndimor në fillim të vitit 2008. Vlerësimete para u prezantuan në Nëntor 2008. Dorëzimi ikësaj pakete të dytë vlerësimesh të Komisionitdrejtuar Këshillit, përfaqëson përfundimin e një faze
intensive të aktivitetit. Gjatë muajve të parë të vitit2009, Komisioni organizoi një numër vizitash në terrendhe takimesh me ekspertë të vendeve përkatëse. Umbajtën 15 misione ekspertësh, të cilat mbuluanfushat e identifikuara në udhërrëfyesit e vendevepërkatëse. Vlerësimet e përditësuara bazohen nëinformacionin e marrë gjatë misioneve në terren, tëmbledhura nga Delegacionet e Komisionit si dhe tësiguruara nga Shtetet Anëtare të BE-së. Komisionika marrë sot komentet e para nga Shtetet Anëtarelidhur me vlerësimet e tyre. Duke patur parasyshkëtë, Komisioni do të përfundojë raportet dhe dot’ua kalojë më pas shteteve përkatëse. Zëvendës
Presidenti Jacques Barrot, i ngarkuar me çështjete Drejtësisë, Lirisë dhe Sigurisë, tha, “Jam shumëi kënaqur nga përpjekjet e bëra nga vendet e rajonitnë zbatimin e udhërrëfyesve dhe nga bashkëpunimii tyre i shkëlqyer në organizimin e misioneve tëekspertëve, si dhe pres me padurim komentet dhepikpamjet e Shteteve Anëtare. Duke konsideruarkëtë, unë do të prezantoj sa më shpejt ne Kolegjnjë propozim për të hequr detyrimin e vizave përshtetasit e vendit/vendeve të cilat do të kenë arriturobjektivat e udhërrëfyesit. Kam besim se liberalizimii vizave me të gjitha vendet e Ballkanit Perëndimorështë një perspektivë e prekshme.”
Kroacia bën thirrje për rinisjen e bisedimeve të pranimit në BEKryeministri Ivo Sanader i bëri thirrje përsëri
Sllovenisë të enjten, më 21 Maj, që të ndalojë bllokimin ebisedimeve të pranimit të Kroacisë në BE. Sanader thase të dy palët mund të vazhdonin bisedimet mbimosmarrëveshjen e tyre të kufirit pasi të rinisin bisedimete pranimit të Kroacisë. “Kroacia nuk do të jepet ndajshantazhit [prej palës sllovene],” i tha Sanader një takimitë qeverisë, duke e përshkruar politikën e qeverisësllovene si të papërputhshme me parimet e BE.
Në përgjigje, Kryeministri slloven Borut Pahor tha seZagrebi duhej së pari të tërheqë disa dokumente tëdiskutueshëm lidhur me çështjen e pazgjidhur për një kohëtë gjatë të kufirit, të paraqitur në Komisionin Europian.Komisioneri i Zgjerimit të BE Olli Rehn kërkon arbitrimndërkombëtar për të zgjidhur çështjen. Kroacia mbështetpropozimin, por Sllovenia ka propozuar ndryshime ndaj tij.
Forumi Europian8 Maj 2009
ww
w.h
ouse
ofeu
rope
.org
shqi
përia
Ministrja e Integrimit, Znj. Majlinda Bregu zhvilloi njëtakim zyrtar me Ministrin e Jashtëm të Spanjës Z.Miguel Moratinos, i cili ofroi mbështetjen e vendit tëtij në anëtarësimin e Shqipërisë në BE. Ai thase anëtarësimi sa më shpejt i Shqipërisë në BE do tëjetë prioritet i Presidencës Spanjolle nga 1 janari2010. Sipas Ministrit të Jashtëm Spanjoll, Shqipëriaka bërë hapa të ndjeshme përpara për sa i përketrealizimit të reformave, hapa këto që kanë ndryshuarimazhin e Shqipërisë në Evrope dhe që do tëshpejtojnë anëtarësimin e saj. Ministrja Bregushprehu mirënjohjen e qeverise shqiptare përqeverinë spanjolle, e cila e ka ndihmuar Shqipërinë,veçanërisht administratën shqiptare për të forcuarkapacitetet e saj në rrugën e anëtarësimit në BE. ‘Përne, -tha ministrja Bregu, -procesi i anëtarësimit në BEnuk ka të bëjë me datën apo me shpejtësinë, por mëshumë me cilësinë e këtij procesi dhe me ndikiminpozitiv për rritjen e standardeve në vendin tonë.
Takime BE-Shqipëri në Bruksel
Mbështetje për anëtarësimin e Shqipërisë në BE
Në fillim të muajit maj u zhvilluannë Bruksel dy takimet e paratë nënkomitetit BE-Shqipëri,
strukturë e re e ngritur me hyrjen nëfuqi të MSA-së. Gjatë këtij takimi udiskutua rreth çështjeve ekonomikedhe financiare (ECOFIN) si dhe tëTregut të Brendshëm, me fokusangazhimet e marra nga qeveriashqiptare në kuadër të zbatimit tëdetyrimeve që rrjedhin nga MSA sidhe rekomandimeve të ProgresRaportit Vjetor të Komisionit përShqipërinë (2008). Përfaqësuesit epalës së BE-së deklaruan se ishinpozitivisht të befasuar mbi rritjenekonomike të Shqipërisë për vitin2008, ruajtjen e këtij ritmi zhvillimi,ecurinë në sektorin e privatizimit sidhe përmirësimin e dukshëm tëklimës së biznesit, krahasuar kjodhe me vendet e tjera të rajonit. Atamirëpritën treguesit e kësaj rritjejeekonomike ndaj së cilës kishintreguar skepticizëm, nisur nga krizae thellë ekonomike që ka mbërthyerEuropën dhe më gjerë.
Çështjet konkrete qe u trajtuan nëkëtë takim ishin:
a) Zhvillimi i përgjithshëmekonomik dhe perspektiva nëShqipëri, inflacioni dhe politikamonetare
b) Sektori i jashtëm, bilanci illogarive rrjedhëse (bilanci tregtar,dërgesat), dhe llogaria financiare
c) Zhvillimet fiskale dhe
perspektiva në Shqipëri.d) Marrëdhëniet me institucionet
financiare ndërkombëtare e) Zhvillimi dhe reformat në
sektorin financiarf)Ristrukturimi i ndërmarrjeve
shtetërore (në veçanti KESH).Planet e privatizimit për vitin 2009,gjendja aktuale e zbatimit, si dheprivatizimi i ndërmarrjeve të mëdha
shtetërore (ARMO, AMC, OSSH,ALPBpetrol). Ndërmarrjet e vogladhe të mesme (SME-të)
Me hyrjen në fuqi të MSA-se, mëdatën 1 prill 2009, qeveria shqiptareka detyrim të drejtpërdrejtë për tëraportuar mbi zbatimin e MSA-së,sipas strukturave të përcaktuaradypalëshe Shqipëri – BE.
Dy nënkomitetet e para ishin ai
i Çështjeve Ekonomike dheFinanciare, si edhe i Tregut tëBrendshëm e konkurrencës. Nëkëto nënkomitete, pala shqiptarekryesohej nga zv/ministri iIntegrimit, z. Albert Gajo, ndërsaajo komunitare nga drejtori idrejtorisë për çështjet ekonomiko-financiare pranë KE-së, ChristophPavret de la Rocmefordiere.
Forumi Europian 9Maj 2009
ww
w.houseofeurope.org
inte
grim
i
DITA E EUROPES,9 maj 2009
Faleminderit që keni ardhurtë festoni me ne ditënEuropiane 2009, vit ky i
veçantë si për Europën ashtuedhe për Shqipërinë. Për Europënky vit shënon një përvjetorhistorik të dyfishtë:
Së pari, Perdja e Hekurt rapikërisht 20 vjet më parë dhebashkë me të ndryshimetpaqësore demokratike filluan t’itransformonin vendet e EuropësLindore, për të cilat synimi ianëtarësimit në BE u kthye në njëspirancë reformash.
Së dyti, këtë vit, ne festojmëpesë-vjetorin e zgjerimit lindor,zgjerim i cili solli në BashkiminEuropian 12 shtete të reja anëtare.Zhan Mone, një nga themeluesite BE-së, ka thënë: “Ne nuk poformojmë një koalicion shtetesh,por po bashkojmë njerëzit”. Ideae Monesë në 1952 u ka bërë ballëkohërave gjatë të gjithazgjerimeve dhe mbetet e vlefshmeedhe sot: Bashkimi i europianëvenë bazë të një sërë vlerashthelbësore të cilat dominojnë në
të gjitha vendet.Për Shqipërinë, viti 2009
përfaqëson dy momente historikenë rrugën e saj drejt integrimit nëstrukturat Euro-Atlantike:
- Anëtarësimi në NATO dhe- Aplikimin për anëtarësim në
BE.Të dyja këto ngjarje
konfirmojnë dhe përforcojnë
angazhimin e Shqipërisë ndajparimeve të lirisë, paqes,demokracisë, sundimit të ligjit,respektit për të drejtat e njeriutdhe dinjitetit njerëzor.Vendosmëria e Shqipërisë nëlidhje me këto parime është rritur,siç është rritur edhe pritshmëria eBE-së për atë që mund të arrijëShqipëria. Në të njëjtën kohë,
Shqipëria mund të ketë besim tëplotë tek BE-ja se do ta ndihmojëvendin që t’i përforcojë gjithnjëmë shumë këto vlera dhe parimenë kulturën e saj politike dheadministrative.
Viti 2009 është i veçantë edhepse është një vit zgjedhjesh –zgjedhje për kuvendin eShqipërisë, por edhe përParlamentin Europian. Rezoluta ekuvendit për integrimin eShqipërisë në BE ritheksonangazhimin e saj për zgjedhje tëlira e të ndershme.
Parlamenti Europian ka qenëtepër i drejtpërdrejtë me votuesitpër rëndësinë e zgjedhjeve dukeshkruar këto fjalë në faqen einternetit: Siguroni Europën qëdëshironi! Nëse nuk votoni, mosu ankoni!
Zonja dhe zotërinj, do të dojatë ngrija një dolli për arritjet e vitit2009 dhe për një të ardhme në tëcilën dëshirat tuaja dhe tonateuropiane të bëhen realitet.
Forumi Europian10 Maj 2009
ww
w.h
ouse
ofeu
rope
.org
trakt
ate
të B
E-s
ë
Traktati i NiTraktati i Nisës,miratuar ngakryetar qeverish në
Këshillin Europian, më 11Dhjetor 2000 dhenënshkruar më 26 Shkurt2001, është pika kulmoree negocimeve 11 mujoreqë u zhvilluan në njëKonferencëNdërqeveritare (IGC) ecila u hap në Shkurt2000. Traktati hyri nëfuqi më 1 Shkurt 2003pasi u ratifikua nga 15vendet anëtare tëBashkimit Europian (BE)në përputhje me rregullate tyre konstitucionale.
Traktati i Amsterdamitvuri kushte specifike përinstitucionet nëkontekstin e zgjerimit tëBE-së. Në fakt parashikoiqë “të paktën një vit parase anëtarësimi i BE-së takalonte numrin 20, tëmblidhej një konferencëme përfaqësues tëqeverive të shteteveanëtare me qëllim që tëkryhet një rishqyrtim idispozitave të Traktatitnë lidhje me përbërjendhe funksionimin einstitucioneve”. Përveçkësaj, tre shtete anëtare,Belgjika, Franca dheItalia insistonin nëlëshimin e një Deklarate ecila të theksonte sepërforcimi iinstitucioneve ishte “njëkusht i pashmangshëmpër përfundimin enegociatave të para përzgjerimin e BE-së”.
OBJEKTIVAT ETRAKTATIT TË NISËS
Konferencandërqeveritare që çoi nëTraktatin e Nisës kishtemandat tepër të qartë përpërgatitjen e BE-së përzgjerim, duke i rishikuarTraktatet në katër fushakyçe:
· Përmasa dhe përbërjae Komisionit;
· Pesha e votave nëKëshill;
· Shtrirja e votimitdrejt shumicëskompetente;
· Bashkëpunim nërritje e sipër
STRUKTURA ETRAKTATIT
Traktati i Nisëspërbëhet nga dy pjesëdhe katër protokolle.Përveç kësaj, në këshillinndërqeveritar tëdrithërave u pranuan 24Deklarata dhe u morënshënim tre të tjera nxjerrënga vende anëtare qëhyjnë në dekretin final.
Pjesa e parë përfshinamendamentet më tëpërdorshme pjesë egjashtë neneve tëmëposhtme:
· Neni 1 merret meamendamentet e bëra tekTraktati i BE-së:
- shkelje e rëndë eparimeve bazë të BE-së;
- politikë e jashtme epërbashkët dhe ajo përsigurim (CSFP);
- marrëveshjendërkombëtare;
- bashkëpunim nërritje;
- bashkëpunimgjyqësor në çështjekriminale.
· Neni 2 merret meamendamentet e bëra nëTraktat lidhur methemelimin eKomunitetit Europian:
- shtrirje e shumicëskompetente;
- ngritja e njëKomisioni Social përMbrojtje;
- statusi i anëtarëve tëParlamentit dhe PartivePolitike Europiane;
- Komisioni (përbërjadhe roli i Presidentit);
- institucione të tjera(Gjykata e Drejtësisë,Gjykata e Revizorëve,Komisioni EuropianEkonomik dhe Social,Komisioni i Rajoneve);
- Banka Europiane përInvestim;
- titulli i protokollitzyrtar.
· Neni 3 merret meamendamente të Traktatitqë themelon KomisioninEuropian për EnergjinëAtomike (TraktatiEuratom).
· Neni 4 merret meamendamente të traktatitlidhur me UnioninEuropian për Çelik dheQymyrgur (Traktati ECSC).
· Neni 5 merret meamendamentet e bëra nëProtokollin mbi Statutin eSistemit Europian tëBankave Qendrore dhe tëBankës QendroreEuropiane.
· Neni 6 merret meamendamentet e bëra nëProtokoll për privilegjetdhe imunitetet eKomuniteteve Europiane
Pjesa e dytë, e cila
përbëhet nga Nenet 7deri në 13, përfshinamendamente tëpërkohshme dhepërfundimtare.
Së fundi katërProtokolle i janë futurTraktateve:
· Protokolli mbizgjerimin e BashkimitEuropian i cili merret mepërbërjen e Parlamentitdhe Komisionit europiansi edhe me peshën evotave në Këshill;
· Protokolli përStatutin e Gjykatës sëDrejtësisë dhe Gjykatëssë Instancës së Parë;
· Protokolli për pasojatfinanciare të skadimit tëTraktatit ECSC (UnioniEuropian për Çelik dheQymyrgur);
· Protokolli për Nenin67 të Traktatit të BE-së(bashkëpunim
Forumi Europian 11Maj 2009
ww
w.houseofeurope.org
trakt
ate
të B
E-s
ë
sës
administrativ ndërmjetadministratave tëvendeve anëtare për“politikat e vizave, tëazilit, emigrimit dhe tëtjera që lidhen me lëvizjene lirë të njerëzve”).
KONTRIBUTET ETRAKTATIT
Reforma institucionalekryer në Nisë ështëpërshkruar si “teknike”dhe “e kufizuar”. Traktatinë fakt nuk ndryshon nëmënyrë drastike balancëninstitucionale por bënmë shumë disapërshtatje, kryesisht përfunksionimin dhepërbërjen e institucionevedhe bashkëpunimingjithnjë në rritje.
Përveç diskutimit përreformën në institucione,u prekën edhe disatema të pazakontajo-institucionale.
Forumi Europian12 Maj 2009
ww
w.h
ouse
ofeu
rope
.org
SM
E
Pas përfundimit të punimeve të rrugësDurrës-Kukës-Morinë distanca mesTiranës me Prishtinës do të shkurtohetme 65 kilometra. Nga 330 kilometra qëishte distanca Tirana-Prishtinë,tashmë ajo do të jetë 265 kilometradhe më se shumti atë e shkurtontuneli Thirrë-Kalimash, një vepërgjigante e ngritur mes shkëmbinjve, qëtashmë është shndërruar në një aksmodern, 5.6 kilometra. Nga të dhënatzyrtare rezulton se 33 milionë metërkub material shkëmbor janëzhvendosur për të ndërtuar tunelinThirrë-Kalimash. Autostrada Durrës-Kukës-Morinë, 170 km e gjatë, do tëlidhë bregun e Adriatikut me kufirin eKosovës dhe rajonin. Kjo do të jetëlidhja më e shkurtër midis portit tëAdriatikut në Durrës pranë Tiranës dheMorinës në kufi me Kosovën.
JAVA ENDERMARRJEVE TE VOGLA E TE MESME
Java e parë europiane endërmarrjeve të vogla e tëmesme (NVM), zhvilluar nga
dt 6-14 maj 2009 është një fushatëpër të nxitur sipërmarrjen nëpërEuropë si edhe të informojësipërmarrësit mbi mbështetjen qëu ofrohet në nivel europian,kombëtar dhe lokal.
Lejon NVM-të të zbulojnë njësërë informacionesh, këshillash dheidesh që i ndihmon ato përzhvillimin e aktiviteteve të tyre.
Gjatë gjithë 2009, po zhvillohenevenimente për të informuar,ndihmuar dhe lidhur sipërmarrësitekzistues dhe potencial, për t’imbështetur ata në zhvillimin eideve të reja dhe në përfitimin edobisë nga suporti dheinformacioni i personalizuar.
Java e NVM-së inkurajon dhendihmon NVM-të të arrijnë plotësishtpotencialin e tyre. Shënon gjithashtunjë mundësi për të inspiruarsipërmarrës potencial të ‘marringuximin’ dhe punojnë për të arrituraspiratat e tyre. Java europiane eNVM koordinohet nga Drejtoria ePërgjithshme e Komisionit Europianpër Industrinë dhe Ndërmarrjet, porshumica e aktiviteteve të zhvilluaragjatë javës së NVM-së janëorganizuar prej organizatave tëbiznesit, përkrahësve të ndryshëm,autoriteteve rajonale dhe lokale të
vendeve që merrnin pjesë. Java eNVM-së është një nga masat qëimplementon Aktin ligjor për Biznesine Vogël, strukturën e pare të policessë NVM-ve të përgjithshme për BE-në dhe Shtetet Anëtare të saj.
Java e Ndërmarrjeve të Vogladhe të Mesme ka për qëllim:
Të informojë: të japë dheshpërndajë informacion mbi atë
çka ofrojnë BE-ja dhe autoritetetkombëtare nëpërmjet ndihmesësndaj bizneseve të vogla.
Të mbështesë: të krijojë njëpartneritet BE-NVM, duketheksuar se si Europa forcohet mëshumë përmes NVM-vekompetitive si edhe faktin se BE-ja është e gatshme t’u ofrojë atyrendihmë dhe konsulencë.
Të inspirojë: të motivojëNVM-të ekzistuese për të zgjeruarpikëpamjen e tyre, zhvillojnë dherrisin më tej biznesin e tyre
Të ndajë bashkë: të hedhë idedhe të ndajë përvojat esipërmarrësve dhe ndërmarrjeve
Të inkurajojë: të bindë të rinjtëse sipërmarrja është një opsion imirë për karrierë
Rruga DURRËS-KUKËS-MORINË
PROJEKTI I RRESHEN-KALIMASH
Gjatësia 60.85 km (5.65 km tunel)
Tipi 4 korsi (2 në secilin drejtim)
Shpejtësia 100 km\orë
Përfundimi Qershor 2009
Urat 35 në total4.5 km të rrugës do të jetë në urë
100 m gjerësi
Rruga 2 korsi për secilin drejtim, plus karrexhata
3.75 m gjerësi korsie2 m gjerësi korsie emergjence
Forumi Europian 13Maj 2009
ww
w.houseofeurope.org
med
ia
Roli i mediavenë BALLKAN
Mediat dhe roli i tyre nëEuropën Juglindore
Në luftë e vërteta është ajo që vdese para. Kjo u pa edhe në kohën eluftërave në hapsirat e ishJugosllavisë, në vitet 90-të. Luftëratnuk shpërthyen papritur, por upërgatitën mirë, ndër të tjera edhepërmes mediave.
Kur në vitet 90-të nacionalistëterdhën në pushtet në ish-republikatjugosllave, shumë gazetarë menjëherëu futën në karrocat e luftërave. Meshumë zell filluan t’u bien daulleve tëluftës, thotë Dragoslav Dedoviq,gazetar nga Bosnje-Hercegovina dhepër shumë vite udhëheqës ifondacionit gjerman „Heinrich-Böll”,në Europën Juglindore.
“Roli i tyre ishte që të shpjegojnëqëllimet nacionaliste të elitave politikedhe t’i përhapin në popull.Pushtetmbajtësit e kishin kuptuar senë kasaphanet e tyre kanë nevojë përmedia, para së gjithash për atoelektroniket. Së pari për televizionet,të cilat kanë mundur me sukses t’imobilizojnë masat për luftë. Ishte kyroli më i rëndësishëm i mediave atje.”
Në këtë mënyrë, gazetarët ndoqënnjë rregull që e kishin ndjekur përdekada të tëra në Jugosllavinësocialiste - dëgjueshmërinë. Nëtelevizionet shtetërore ata nuk ishinmësuar të raportonin në mënyrëkritike. Ata aplikonin vetëcenzurë dheraportonin ashtu si u përgjigjejautoriteteve.
Gjërat nuk kanë ndryshuar shumëas pas luftës, ndonëse tregun e kanëvërshuar media të pavarura. Strukturate vjetra janë ruajtur edhe në kohërat ereja, thotë Zharko Puhovski, politologdhe aktivist i të drejtave të njeriut nëZagreb. “Përkundër ndërgjegjësgazetareske, krijuesit kryesor tëopinionit, as para luftës e as pas luftësnuk ishin në radhët e para të atyre qëraportojnë për të vërtetën. Ata vetëmi kanë transmetuar publikut vendimete marra politike. Kur politika donteluftë, donin edhe ata. E tani kur politikado të bashkëpunojë me kundërshtarëte dikurshëm, duan edhe ata.”
Mungesa e raportimit serioz- Problemi kryesor i mediave
Problemi kryesor është që mediate njëjta e shumë shpesh edhegazetarët e njëjtë, të cilët deri paradisa vitesh ishin në radhën eluftënxitësve, tani janë shëndërruar
në engjëj paqeje dhe duan tëndihmojnë në tejkalimin e sëkaluarës. Andaj nuk duhet tëhabitesh për faktin që nuk mund taluajnë këtë rol, pohon Dedoviq.“Nuk ka raportime serioze përnatyrën e vërtetë të luftërave tëkaluara, përgjigjesinë dhe fajin.Përgjigja në këtë pyetje dhe lidhurme drejtësinë i është lënë Tribunalittë Hagës për krime lufte, me qëllimqë në vendet e tyre ata të mos
përballen me këto gjëra.”Pas luftës, shtrohet pyetja: çfarë
duhet bërë në të ardhmen? Në shumëraste, viktimat dhe xhelatët ishin fqinj.Ata duhet të mësojnë tani të jetojnëme të kaluarën e rëndë. Alternativate vetme janë normalizimi apo pajtimi,pra është zgjedhur normalizimi siforma më e lehtë dhe më pak edhimbshme, që do të thotë se jetojnëpranë njëri-tjetrit por jo me njëri-tjetrin dhe nuk nënkupton përballjen
me të vërtetën e hidhur nga ekaluara. Në këtë proces ka ndihmuarshumë edhe bulevardizimi i medieve,por ka dhe raste të tjera, shpjegonPuhovski. “Normalizimi trajtohet nënivelin më të ultë gazetaresk, përshembull përmes bisedave tëndryshme në televizione apo muzikëpopullore. Flitet madje edhe përviktimat e palës tjetër, me emra dhehistori të vecanta. Kjo nuk ështëshumë, por është më shumë se paradisa vitesh.” Megjithatë gjatë luftësdhe sot ka media të cilat raportojnënë mënyrë objektive, por në tëshumtën e rasteve fjala është përmedia të vogla, me një ndikim shumëtë kufizuar, konstaton Dedoviq. Nëhapësirat e ish-Jugosllavisë kashenja të shumta për normalizimin eraporteve ekonomike dhe kulturore.Kundërshtarët e dikurshëm në luftëSerbia, Kroacia dhe Bosnje-Hercegovina tani tregojnë mes tyrese njerëzit udhëtojnë pa pengesa nëvendet tjera dhe vizitojnë koncertete muzikantëve të njohur nga vendetfqinje. Ky zhvillim mund të quhet sinjë lloj normalizimi, ku mediet kanëluajtur rolin e vet. Nuk kanë bërëasgjë më shumë, por as më pak.
Forumi Europian14 Maj 2009
ww
w.h
ouse
ofeu
rope
.org
opin
ion
NGA RËNIA E MË 1989 TE ZGJMë 1 Maj 2004, Bashkimi Europian mirëpriti 10 shtete të tjera anëtare:
Qipron, Republikën e Çekisë, Estonin, Hungarinë, Letoninë,Lituaninë, Maltën, Poloninë, Sllovakinë dhe Slloveninë. Kjo ishte herae pestë që BE pranoi anëtarë të rinj, duke e çuar numrin total nga 15 në
25 shtete anëtare. Më 1 Janar 2007, raundi më i fundit i zgjerimitpërfundoi me futjen e dy vendeve të tjera, Bulgarisë dhe Rumanisë.
Pragë, Konferenca InternacionaleOlli Rehn, 1 Maj 2009
Njëzet vjet më parë pamë tëthërrmohet Perdja e hekurt dhendryshimi I qetë demokratikfilloi të transformojë EuropënLindore dhe Qendrore. Sot
mund të festojmë gjithashtu përvjetorin epestë të zgjerimit lindor të BE-së, që në totalsolli 12 shtete të reja anëtare. Konferenca esotme na jep mundësinë të nxjerrim për këtëzgjerim të fundit të BE-së, një bilanc të qartëdhe të bazuar në fakte.
Pra çfarë mund të themi tani, pesë vjet mëpas, për zgjerimin lindor? Së pari, zgjerimi iBE-së ka shërbyer si spirancë për stabilitetindhe demokracinë dhe si drejtues për lirinëpersonale dhe dinamizmin ekonomik. Kashtyrë para rregullat për ligjin dhe mbrojtjene të drejtave njerëzore.
Ka ndihmuar për të sjellë ndryshimetdemokratike në mënyrë sa më paqësore dhepër të zgjeruar territorin e lirisë dheprosperitetit për gati 500 milion njerëz. Përqytetarët e kësaj pjese të Europës, kjo shënoinjë kthim në shtëpinë e tyre Europiane.
Zgjerimi gjithashtu e ka shtuar peshën eBE-së në botë – qoftë në negocimet përtregtim ndërkombëtar apo kur preken çështjetë tjera të karakterit global, siç ështëndryshimi klimaterik apo zhvillimi. Ka rriturdukshëm kapacitetin tonë për menaxhimin ekrizës, veçanërisht në lidhje me misionet përruajtjen e paqes. Për sa i përket ekonomisë,zgjerimi lindor ka qenë një proces me fitim përtë dyja palët, me dobi për njerëzit si për vendete reja anëtare ashtu edhe për ato pak më tëvjetra. Për të dhënë thjesht një shembull,tregtia mes shteteve anëtare të reja dhe jo aqtë reja, në më pak se dhjetë vjet, u rrit me afrotre herë më shumë. Shembull edhe mëilustrues është rritja pesë fish e tregtisë mesvetë vendeve të reja anëtare. Ky është njëfaktor kyç që shpjegon pse, prej 2004 deri nëshpërthimin e krizës së sotme financiare, patinjë rritje të fuqishme në fushën e punësimit sinë vendet e reja anëtare ashtu edhe në tëtjerat. Prandaj, zgjerimi i BE-së drejt EuropësQendrore dhe Lindore, nuk ishte vetëm njëmision historik, por ishte edhe një çështje përinteresa vetjake – të rritej siguria dhestabiliteti ynë, liria dhe prosperiteti.
Por, mund të pyesni me të drejtë, a nukduhet që ky zgjerim të frenohet disi, meqenësekriza ekonomike kërcënon mirëqenien e
Europës? A nuk ka ardhur koha të shohimpaksa brenda përbrenda? E kam tepër të qartëqë vendet e punës dhe ekonomia sot janëshqetësimet kryesore të qytetarëve tanë.Prandaj, është me vend dhe e drejtë qëçështjet e punësimit dhe ekonomisë sot duhettë dominojnë në rendin e ditës së BE-së. Kjoështë arsyeja pse ne kemi hedhur planineuropian për dalje nga kriza I cili u miratuanga samitet europiane mbajtur kohët e fundit.Kjo është çfarë ne po bëjmë me iniciativattona për reforma, me partnerët tanë social nësamitin e Punësimit, për ta shkatërruar këtëcikël negativ që kërcënon ta thellojë krizënekonomike më tej.
Gjithsesi, në luftën ndaj rënies ekonomike,ne nuk duhet ta bëjmë zgjerimin e BE-së dashkurban për një problem që nuk u krijua aspaknga ai. Duke ngritur sa më shumë pyetje përzotimet tona në lidhje me zgjerimin e BE-sënuk do të na ndihmojë të merremi me daljen
nga rënia ekonomike.Problemet ekonomike të Europës nuk u
krijuan nga mekanikët çek apo nëpunësitserb. Ato vijnë nga gabime në sistemin ekapitalizmit ndërkombëtar financiar – dhe ekanë prejardhjen nga Wall Street dhe jo ngarrugët kryesore në Pragë apo Beograd. Neduhet të merremi me mitet në bazë të fakteve,dhe t’u japim drejtim shqetësimeve tëqytetarëve tanë me anë të politikaveekonomike efikase dhe të mprehta. Po përinstitutet tona të përbashkëta? Frika që njëUnion me 27 vende anëtare do të përballejme një bllokim në vendimmarrje ka dëshmuarse është pabazë. Megjithatë, heterogjenitetimëi madh kërkon edhe përpjekje më të madhepër të arritur politika dhe pozicione tëpërbashkëta.
Jacques Delors tha njëherë se për tëshkuar nga 12 në 15 apo 25 do të na duhejkohë, frymë familjare dhe mirëkuptim ndaj
Forumi Europian 15Maj 2009
ww
w.houseofeurope.org
opin
ion
PERDES SË HEKURTJERIMI I BE-së MË 2004
traditave dhe mentalitetit të njeri tjetrit. Mefjalë të tjera, kontrata martesore mes 27vendeve duhet konsoliduar dhe përforcuarmë tej. Unë jam plotësisht dakord. Për të arriturkëtë duhet të vazhdojmë reformat tona tëbrendshme dhe institucionale kështu që BEtë mund të japë ato rezultate që qytetarët esaj presin. Me këtë ka lidhje edhe Traktati iLisbonës dhe kjo është arsyeja pse ne na
duhet tani. Duke koordinuar thellimin emëtejshëm të integrimit europian dhezgjerimin gradual të këtij unioni është recetamë e mirë dhe e testuar për ndërtimin e njëEurope të fortë dhe të bashkuar. Ashtu si mëparë në Europën Qendrore dhe Lindore,perspektiva europiane po ushtron sot edhenjë herë tërheqjen e saj magnetike në EuropënJuglindore.
Kujtoj seancat parlamentare në 2004 kurmë pyetën si komisioner i zgjerimit se cili dotë ishte programi për pesë vitet e ardhshme.Thashë se doja të bëja pjesën time për tëarritur gjashtë synime brenda periudhëspesë vjeçare, pra deri në fund të vitit 2009.Këto përfshinin: në 2009, do të kishte një BEprej 27 vendesh anëtare, procesi i futjes nëlidhje me Kroacinë do të arrinte në stadinfinal të tij, vendet e tjera të Ballkanitperëndimor do të ankoronin me vendosmërinë drejtim të Europës përmes Marrëveshjevetë Asociacionit, Turqia do të ishte në rrugëndrejt Europës, statusi i Kosovës do tëzgjidhej dhe Qipro do të ribashkohej. Dukehedhur një vështrim prapa tek vitet e fundit,kemi arritur pesë nga këto gjashtë synimenë 2004. I kemi kryer këto duke punuar tokme vendet kandidate si edhe në partneritettë ngushtë me Parlamentin dhe KëshillinEuropian. Dhe duhet të shtoj, se tanizhvillohen biseda të rëndësishme përribashkimin e Qipros – që sigurisht përbënnjë nga prioritetet kryesore për këtë vit.Krahasuar me shumë rajone të tjera në botë,Europa Juglindore momentalisht përfiton ngastabiliteti relativ politik – falë kjo edheperspektivës europiane. Por, nëse shekulli i20 na mësoi gjithçka, është marrëzia evetëkënaqësisë kur vjen puna tek vendet eBallkanit perëndimor. Nuk ka fund historie,as stabilitet që nuk mund të përmbushet, tëpaktën deri tani jo. Të gjitha këto argumente– përftimet nga zgjerimi dhe risku që sjellhezitim – theksojnë pse ne duhet të ndjekimperspektivën europiane në lidhje meEuropën Juglindore, me qëllimin final tëanëtarësimit në BE sapo secili vend tëplotësojë kushtet me meritat e veta. Ne nukduhet të nxitojmë, por duhet të lëvizim. Rrugavetë është po aq e rëndësishme sadestinacioni. Sot Europa është e bashkuardhe e lirë. Le të mbetet e tillë dhe ne tëpërfundojmë punën tonë edhe në EuropënJuglindore dhe të shtrihemi tek fqinjët dhepartnerët tanë në Lindje, duke u bazuar nëparimet themeltare të Unionit: pavarësia,demokracia, rregulli ligjor, respektimi i tëdrejtave të njeriut si edhe liria fondamentale.
Zgjerimi gjithashtu e kashtuar peshën e BE-së në botë –qoftë në negocimet për tregtimndërkombëtar apo kur prekençështje të tjera të karakteritglobal, siç është ndryshimiklimaterik apo zhvillimi
Forumi Europian16 Maj 2009
ww
w.h
ouse
ofeu
rope
.org
http://www.houseofeurope.org
HOUSE OF EUROPETHIS PROJECT IS SUPPORTED BYTHE EUROPEAN COMMISSION
AIIS, Rr. Anton Zako Çajupi,No. 20/5, Tirana, Albania.Tel: +355 4 2 248 853;Fax: +355 4 2 270337;
e-mail: [email protected]
