IKV Pax Christi vraagt steun voor een project

van jongeren die over hun etnische en religi-

euze grenzen heen durven te denken en een

centrum voor vrijwilligerswerk opzetten

pagina 8

Portret van een projectleider Zuidoost-

Europa en zijn opmerkelijke carrière

van luchtmachtofficier in het leger

van Tito tot vredesactivist

pagina 4 en 5

Van militair tot vredesman Puco Danilovich als vredesproject

Inter-ethnic Project Kumanovo Jongeren-participatie in Macedonië

Vredesweek 40 jaar vechten voor vrede

Jaargang 1 – #02 Zomer 2007

Vrede.Nu is een uitgave van vredesorganisatie IKV Pax Christi, het samenwerkingsverband van IKV en Pax Christi en verschijnt vier maal per jaar.

De vredesweek zal drie vragen centraal

stellen: wat voor vrede, wiens vrede en

met welke middelen willen wij voor vrede

vechten?

pagina 13 en 14

Europa special

gesproken over de strijd tegen het

terrorisme, over steun bij democratise-

ringsprocessen, over de vraag hoe

militaire presentie zich moet verhouden

tot civiele presentie in (post)conflict-

gebieden.

Bevorderen van vredeDe Europese Unie is voortgekomen uit

het besef dat internationale samen-

werking een voorwaarde was om een

derde vernietigende oorlog te voorko-

men. Er was moed en visie voor nodig

om na de Tweede Wereldoorlog de

Europese samenwerking, samen met de

Duitsers, op gang te helpen. ‘Nooit meer

oorlog!’ was toch min of meer de

geboortekreet van de Europese Gemeen-

schap voor Kolen en Staal waaruit de

EEG en later de EU voortge komen is.

Europa is het aan haar stand verplicht

om vrede en democratie buiten de

landsgrenzen van die landen die al tot

de Unie behoren, te bevorderen. Iets van

die visie klonk ook door in verdere

uitbreiding van de EU, met toen jonge

democratieën als Griekenland (1981) en

Spanje en Portugal (1986), en meer

recent natuurlijk de toetreding van de

ex-communistische landen in Centraal

Europa en de oostelijke Balkan. Zoals

een democratie zich moet blijven

vernieuwen, elke dag opnieuw, zal

Europa zich elke keer opnieuw de vraag

moeten stellen hoe bevordering van

vrede en democratie voortgezet kan

worden, binnen de EU-grenzen maar

ook daarbuiten.

Burgers vragen eromNergens sterker wordt deze behoefte

gevoeld als juist in conflictgebieden

en landen in transitie. Daar immers

laten burgers en groepen zich inspi reren

door de geschiedenis van de EU

en door de Europese normen en

waarden. Hartstochtelijk, vaak met

de rug tegen de muur, pleiten zij

voor meer Europese betrokkenheid,

vaak ook als tegenwicht tegen of

minimaal als correctie op Amerikaanse

dominantie. Hun appel is sterk

en onder bouwd. Negeren kan niet,

negeren mag niet. <

De EU-lidstaten zijn het over veel

zaken niet eens. Er is geen

Europese visie op de vraag hoe in Irak de

stabiliteit te vergroten en democratise-

ring in gang te zetten. Over Afghanistan

lopen de meningen uiteen, evenals over

de onderhandelingen met potentiële

kandidaat-lidstaat Servië en kandidaat-

lidstaat Turkije. Het Europees Parlement

pleit voor nucleaire ontwapening, maar

de principiële discussie over kernwa-

pens wordt niet gevoerd in Brussel.

Waarom kunnen de Engelse en Franse

kernwapens wel buiten schot blijven

terwijl we moord en brand schreeuwen

over de nucleaire driften van Iran?

In de benadering van Iran zijn de

Europese landen het ook niet eens met

elkaar. Als er zoveel onenigheid is, kun

je dan wel pleiten voor een sterkere rol

van Europa in de wereld? Kan Europa

dan wel de vredestichter zijn die wij, als

vredes beweging, haar zo graag zouden

willen laten zijn? Europese schrijvers

en intellectuelen hielden enkele weken

geleden de EU voor dat het een schande

is om een feestje te bouwen rond

vijftig jaar Verdrag van Rome, terwijl

in Darfur de moordpartijen gewoon

doorgaan.

ResultatenWe moeten niet doorschieten en de rol

van Europa in de wereld bagatelliseren.

In de eerste plaats zien we dat de

Europese Unie in de internationale

arena toch een belangrijke rol vervult.

De afgelopen jaren hebben de EU-lidsta-

ten belangrijke taken verricht, bijvoor-

beeld met politieke en ook militaire

missies in Bosnië-Herzegovina en

Macedonië. Als het Ahtisaari-plan voor

Kosovo wordt overgenomen, zal de EU

de tot dusverre grootste internationale

missie aldaar optuigen. De Europese

Unie heeft de afgelopen jaren, ook met

VN-mandaat, relatief kleine missies

uitgevoerd naar bijvoorbeeld de Demo-

cratische Republiek Congo. Er is dus een

basis om op voort te bouwen.

In de tweede plaats zijn - met inachtne-

ming van alle verschillen - toch ook de

contouren te ontwaren van een Europese

buitenlandse politiek, die op wezenlijke

onderdelen verschilt van de (huidige

politiek van de) Amerikaanse regering.

Binnen de EU wordt minder zwart-wit

RedactioneelU zult het vast niet gemerkt hebben dat we in mei Europadag hebben gevierd. Het was op 9 mei, vier dagen nadat we onze vrijheid gevierd hebben. Toch gaat Europadag in de ‘nieuwe’ EU landen en hun buurlanden niet onopgemerkt voorbij. Wat vinden anderen nu zo aantrekkelijk aan Europa? Het antwoord laat zich formuleren als: vrede, veiligheid, stabiliteit, welzijn. IKV Pax Christi pleit ervoor om Europa weer als vredes­project te zien. Vrede en democratie zijn een te groot goed om alleen maar voor onszelf te houden. Daar hebben mensen uit Servië, Afghanistan, de Democratische Republiek Congo en Soedan, om er maar eens een paar te noemen, óók recht op.

Waarheid, gerechtigheid, verzoening. Je hebt ze alledrie nodig om tot duurzame vrede te komen. Maar in de Balkan worstelt men nog dagelijks met de waarheid, en aan gerechtig­heid is men nog onvoldoende toegekomen, om over verzoening maar niet te spreken. Hetzelfde geldt voor de prille vredesonderhandelingen in Oeganda.

En tóch zijn er tekenen van hoop. Jongeren uit Servië en Kosovo die met elkaar in gesprek gaan, jongenen in Macedonië die over hun etnische en religieuze grenzen heen stappen en met elkaar werken en lol maken. Jongeren in Kenia, Soedan en Oeganda die samen voetballen in plaats van elkaars vee te roven. Jongeren in Nederland die zich verdiepen in anderen en zich in willen zetten voor de vrede hier en de vrede daar. Vaak wordt het goede voorbeeld door ouderen gegeven. Mensen die geloven in idealen en niet murw worden van de tegenslagen die ze tegenkomen. Zulke mensen wil IKV Pax Christi steunen, hier en daar.

Helma Maas

Europa verkeert in een crisis en die gaat dieper dan de afwijzing van de ‘Europese grondwet’ door de burgers van Frankrijk en Nederland. Het lijkt erop dat de rol van Europa steeds kleiner wordt, terwijl de Verenigde Staten sterker wordt. Een eenduidig buitenlands beleid is er niet. Hoe kan Europa dan toch een rol van betekenis spelen in het bevorderen van vrede en democratie in de wereld?

Europa herontdekken als vredesproject

Cartoonist Yolande Wientjes

De Europese instellingen spelen een belangrijke rol bij het vormgeven van de Europese gedachte. De Europese Unie zelf heeft verschillende geledingen. De Europese Commissie onder leiding van de Portugees Barroso doet voorstellen. Deze voorstellen worden door de Raad van Europa (Raad van Ministers) besproken en vastgelegd.

Het Europese Parlement controleert. Hiernaast spelen de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking (OVSE) en de Raad van Europa (Straatsburg) een belangrijke rol, met name ook in landen die niet tot de EU horen, bij het bevorderen en handhaven van democratie, mensenrechten en de rechtsstaat.

IKV PAX CHRISTI2 IKV PAX CHRISTI 3

natuurlijk heel moeilijk om de grens

over te gaan. Omdat mijn broer al in

Nederland was, ben ik ook met mijn

vrouw en zonen, die toen 3 en 10 jaar

oud waren, naar Nederland gevlucht.”

Het waren niet alleen de persoonlijke

omstandigheden die het voor Puco

onmogelijk maakten om langer in

Joegoslavië te blijven. “Ik vond het

onvoorstelbaar dat mensen zich zo op

lieten zwepen door nationalistische

partijleiders die haat en achterdocht

predikten. Sinds mijn dertiende heb ik

permanent geleefd met mensen uit alle

delen van Joegoslavië. We waren als

broers. Dat was geen nep.”

Waarheidsvinding en gerechtigheid“Achterdocht leidt tot woede, dat weer

tot waanzin leidt, tot je uitkomt bij

verwoesting. De huidige etnische

verdeeldheid van Bosnië-Herzegovina

blijft de haat voeden. Ik voel aan de

vrouwen van Srebrenica dat ze zich

onveilig voelen. Er lopen daar nog

Serviërs rond die betrokken zijn geweest

bij de genocide. Dat ik met mijn

Servische achternaam toch heel goed

met hen om kan gaan, daar ben ik heel

blij om. Wel vind ik het moeilijk om met

de vrouwen van Srebrenica te praten,

omdat ze nog veel achterdocht en haat

in hun hart hebben. Daarom is waar-

heidsvinding en gerechtigheid zo

noodzakelijk. Het is belangrijk dat alle

etnische groepen zich confronteren met

deze vragen. Daarom ben ik blij dat we

als IKV Pax Christi een bijdrage kunnen

leveren aan de normalisatie van het

gebied waar mijn ‘vorige leven’ was.

Samen met het Forum of Tuzla Citizens

organiseren we debatten over waarheid

en gerechtigheid. Als IKV Pax Christi

kun je onder de oppervlakte van

conflicten duiken. Oorzaken en gevol-

gen proberen te doorgronden en in een

groter geheel te plaatsen. Je moet dat

grondig en consequent doen.”

VoetbalOok organiseert Puco een reunie van

voetballende oud-luchtmachtofficieren.

Op 23 juni komen ze voor het eerst sinds

de oorlog weer bij elkaar om tegen de

veteranen van het vermaarde Partizan

Belgrado te spelen. “Voetbal was mijn

redding. Niet alleen daar, maar ook hier

in Nederland. Het was een grote stap

richting integratie. Daardoor kwam

ik in contact met gewone Nederlan-

ders.” Mensen bij elkaar brengen door

middel van sport is een stap in het

bevorderen van vrede. Veel van het

vredeswerk waar projectleider Danilo-

vich verantwoordelijk voor is, is het bij

elkaar brengen van mensen. Soms in

vergaderzalen, maar soms ook op het

voetbalveld. <

IKV Pax Christi heeft contacten in • Servië• Kosovo• Montenegro• Bosnië­Herzegovina• Kroatië• Macedonië

Het programma richt zich vooral op: goed bestuur, minderhedenbeleid, interetnische en interreligieuze dialoog en waarheidsvin­ding. Er worden initiatieven op plaatselijk niveau en landenoverstijgende projecten ondersteund. Het programma combineert maatschappijopbouw en lobby en beleids­

beïnvloeding. De praktijkervaringen uit ‘het veld’ geven beleidsbeïnvloeding meer geloofwaardigheid en gewicht. Andersom voeden de regionale initiatieven op hun beurt weer ideeën en impulsen waar de lokale projecten uit kunnen putten.

“Voetbal was mijn redding. Niet alleen daar, maar ook

hier in Nederland.”

Wie de Balkan zegt, denkt al gauw aan Joegoslavië, een land dat uit elkaar spatte door etnische conflicten. Een Europese oorlog, die zich zo dicht bij ons afspeelde, het drama van Srebrenica, waarin ook Nederlandse vredessoldaten een aandeel hadden. Achterdocht en haat zijn nog steeds aanwezig in alle landen van ex­Joegoslavië. Projectleider Puco Danilovich komt uit Derventa, een stadje in Noord­Bosnië en is in Nederland ‘herboren’. Hij vluchtte in 1992 naar Nederland en is 8 jaar geleden bij het IKV en inmiddels IKV Pax Christi gaan werken. Hij maakte een opmerkelijke carrière switch, van soldaat van Tito naar bevlogen vredesactivist.

Van militair tot vredesman

Puco Danilovich, projectleider Zuidoost­Europa

Puco: “Het was mijn kinderwens om

piloot te worden en daarom ben ik

op mijn 13e naar de luchtmachtschool

gegaan. Mijn ouders waren apetrots dat

ik op deze school zat. Het was nooit mijn

roeping om militair te zijn.

Ik wilde eigenlijk niet opgeleid worden

om iemand te doden. Uiteindelijk werd

ik luchtmachttechnicus en repareerde

ik MIG 21 straaljagers. Onze vliegbasis

was vlakbij een klein stadje. Om de

verhouding tussen burgers en militai-

ren goed te houden, organiseerden we

sportieve en culturele activiteiten. In

dat soort nevenactiviteiten was ik hyper-

actief.”

Haat en achterdochtHet leger was een plaats waar Puco

mensen uit andere bevolkingsgroepen

ontmoette. Zelf komt hij uit een

gemengd huwelijk: vader Servisch,

moeder Kroatisch. Hij trouwde een

moslimvrouw, dus zijn eigen twee zonen

zijn ook gemengd. Toen de oorlog uitbrak

werd het voor Puco onmogelijk om één

kant te kiezen. Puco: “Mijn besluit stond

vast, ik moest weg. Maar dat was heel

moeilijk, omdat ik in het leger zat. Ik ben

niet gedeserteerd, maar ik heb officieel

ontslag gekregen. Desondanks was het

IKV PAX CHRISTI4 IKV PAX CHRISTI 5

Het zijn meestal slaperige dorpen

die het geweten wakker schud-

den. Dan is het te laat en heeft de

catastrofe al plaatsgevonden en vraagt

men zich verbijsterd af hoe het zover

heeft kunnen komen. Elke oorlog heeft

zijn eigen emblemen: plaatsen die tot in

lengte van dagen nooit meer onschuldig

kunnen worden genoemd. Ouradour,

My Lai en inderdaad Srebrenica. Een lijst

zonder begin en naar men mag aan-

nemen zonder einde.

Falen EuropaDe betrokkenheid van de Nederlandse

vredeshandhavers bij de val van de ‘safe

haven’ heeft Srebrenica tot samenvat-

ting gemaakt van de humanitaire

pretenties van parlement, regering én

bevolking in ons land. Het is wrang,

maar helaas niet toevallig, dat de

uitersten elkaar hier hebben geraakt:

wat een heldere scheidslijn tussen goed

en kwaad wilde zijn, werd tot een

hopeloze verwarring van beide.

De publicist en politiek analist Paul Scheffer reisde naar Servië en Kosovo om te kijken hoe het debat over integratie van minderheden daar gevoerd wordt. IKV Pax Christi partnerorganisatie Fractal organiseerde ontmoetingen voor hem. Hij gaf een aantal lezingen op universiteiten en andere debatcentra, waarin hij de Servische en Kosovaarse toehoorders vroeg om na te denken over identiteit en zelfkritiek. Over verlies en slachtofferschap en over etniciteit en democratie. Hieronder volgt in vogelvlucht een verkenning van zijn hand.

Het falen van Europa bracht ons oog

in oog met de burgeroorlog in het

voormalige Joegoslavië. Ook al ligt de

primaire verantwoordelijkheid voor het

uitbreken van het geweld bij de daders,

toch mag nooit worden vergeten dat de

beloften van de Europese Unie om een

bemiddelende rol te spelen halfhartig

zijn nageleefd.

Drie kwestiesHet gaat om drie wezenlijke kwesties:

hoe kunnen oude haatgevoelens tussen

buurlanden worden overwonnen, hoe

kunnen samenlevingen het vreedzaam

samenleven van mensen met uiteen-

lopende godsdiensten en etnische

achtergronden organiseren en tenslotte

hoe moet worden omgegaan met het

verlies van historische grootheid?

Er is een relatie tussen de dekolonise-

ring en de eenwording van Europa.

Het is geen toeval dat de landen die

hun koloniën net hadden verloren of

op het punt stonden te verliezen, in het

gemeenschappelijke project van Europa

een compensatie dachten te vinden.

Een land als Frankrijk heeft enorm

geworsteld met het wegvallen van een

invloedssfeer in onder meer Afrika.

Maar ook Nederland dat dacht ‘Indië

verloren, rampspoed geboren’, verloor

zijn status als koloniale mogendheid

met de onafhankelijkheid van Indone-

sië, maar herwon zijn status als deel

van de Europese Gemeenschap.

Europese eenwordingEr is veel voor te zeggen dat de stabili-

teit op de Balkan enkel gevonden kan

worden in de wijdere omgeving die de

Europese eenwording biedt. Wat ooit

gold voor Frankrijk en Duitsland geldt

in onze tijd voor onder meer Servië,

Kroatië, Kosovo en Bosnië. Misschien

is dat voor vooral Servië een belang-

rijk gegeven. Het is onmiskenbaar

dat het land veel heeft verloren met

het uiteenvallen van Joegoslavië, de

afscheiding van Montenegro en de

vergaande autonomie en wie weet

straks onafhankelijkheid van Kosovo.

Na de traumatische gebeurtenissen van

de laatste twee decennia kan iedereen

begrip opbrengen voor de gelatenheid

onder de burgers in Servië. Het gevoel

door iedereen in de steek te zijn gela-

ten, de gedachte dat de hele wereld zich

tegen het land heeft gekeerd, komen

niet uit de lucht vallen. Want de vraag

naar de verantwoordelijkheid voor het

uiteenvallen van Joegoslavië is veel te

eenzijdig beantwoord. De schuld ligt

niet alleen bij Milosevic en de zijnen.

ZelfonderzoekAls de Serven blijven steken in slacht-

offerschap, zal het niet goed komen.

Dat staat haaks op burgerschap.

Degene die denkt dat hem iets is

aan gedaan, die werkelijk overtuigd is

geraakt van zijn machteloosheid, zal

niet snel zich verantwoordelijk voelen.

Het enige democratische project dat

Servië zich, in navolging van Slovenië

en Kroatië, redelijkerwijs kan stellen is

een modernisering die het land dichter

bij Europa brengt. Dat zal nog veel

zelfonderzoek vergen, maar het vraagt

ook inzicht bij de huidige lidstaten van

de Unie dat de aanvaarding van het

verlies tijd zal kosten. Ook Nederland

of Frankrijk hebben grote moeite om

de zwarte bladzijden van hun eigen

geschiedenis onder ogen te zien, om

nog maar te zwijgen van Turkije of

Spanje. Toch zal zonder dat zelfonder-

zoek de een wording van Europa nooit

slagen. <

Paul Scheffer heeft onder andere

Het land van Aankomst (2006) geschreven

en Het Multiculturele Drama (2000).

Beide boeken zijn ook in het Engels

vertaald en verkrijgbaar in Servië

en Kosovo.

Pedja Petricevic was aanwezig bij de ontmoeting die Paul Scheffer had in debatcentrum Kinoteka met inwoners van Belgrado. Hij beschrijft Paul als een warm mens die als een moderne Socrates vragen durft te stellen die daadwerkelijk aanzetten tot reflectie.

De opmerkingen van Scheffer over het verlies van Kosovo deed de gemoederen hoog oplopen. Aansluiting bij de EU als compensatie voor het verlies van Kosovo, werd niet door iedereen als een goeie oplossing gezien. Om het nu al als een historisch verlies te betitelen, vonden ze bovendien ongepast. Het argument dat de EU pas mogelijk werd toen Europese mogendheden hun koloniën opgegeven hadden, was controversieel.

Over het punt van de Servische verantwoordelijkheid in de oorlog was meer overeenstemming. De Nederlandse regering is gevallen over Srebrenica, maar de Servische politici zitten er nog allemaal.

Het belangrijkste dat Paul Scheffer voor elkaar kreeg, was dat hij het Servische publiek ervan overtuigde dat de problemen van Servië Europese problemen zijn. Hij heeft het publiek op een andere manier laten kijken naar zichzelf. Hoe verhit de discussie ook was, mensen slaagden erin met elkaar van mening te verschillen zonder met de vuist op tafel te slaan.

Joegoslavië en wij: een vergelijking

“Degene die denkt dat hem iets is aangedaan zal zich niet snel

verantwoordelijk voelen”

IKV PAX CHRISTI6 IKV PAX CHRISTI 7

Directeur Marija Milanovska brengt

een bliksembezoek aan Neder-

land en België. Ze komt om contacten

te leggen met andere organisaties die

vergelijkbaar werk doen en is op zoek

naar nieuwe fondsen om het werk in

Macedonië ook de komende jaren voort

te kunnen zetten. Ze heeft net met de

Anne Frank Stichting overlegd over

samenwerking. En daarna ervaringen

uitgewisseld met Academic Training

Association in Amsterdam. Marija: “Waar

we momenteel hard mee bezig zijn, is

om aan onze politici duidelijk te maken

dat ze naar jongeren moeten luisteren.

Er is in Macedonië weinig toekomst voor

jongeren. De meesten van hen willen

weg. Wat wij proberen is om jongeren

ook in schoolbesturen te krijgen, zodat

ze mee kunnen beslissen over zaken die

hen aangaan. Verder betrekken we ook

mensen uit andere maatschappelijke

organisaties en ambtenaren erbij, zodat

er uiteindelijk een goed voorstel komt

richting het gemeentebestuur om betere

kansen te creëren voor jongeren.”

Stage en vrijwilligerswerkIn een land waar veel werkeloosheid is,

is er weinig animo voor stageplaatsen

of vrijwilligerswerk. Marija: “De meeste

volwassenen denken dat je alleen met

geld iets kan realiseren. Bij IPK proberen

wij jongeren te laten zien dat je ook

zonder geld grote dingen van de grond

kan krijgen.” Zo maakt een redactie van

50 scholieren van verschillende scho-

len een tijdschrift Time Out gericht op

scholieren. Het verschijnt maandelijks

in Macedonisch en Albanees. De redactie

zelf is multi-etnisch. In de loop der jaren

zijn er al zo’n 150 jongeren geweest die

via IPK hun eerste ervaring als journalist

hebben opgedaan. Marija: “Ze krijgen

daar niet voor betaald. Wat we met Time

Out begonnen, willen we nu doorzetten

in een centrum voor vrijwilligerswerk.

Onze jongeren komen erg weinig in

contact met anderen. Door ze de moge-

lijkheid te bieden stage te lopen, doen ze

werkervaring op, kunnen ze meer van

het leven leren dan ze binnen de school-

muren doen.”

Uit het isolementWellicht zet IPK een internationale

uitwisseling op, want nu Europese Unie

groter wordt met de toetreding van

Bulgarije en Roemenië, wordt het voor

de inwoners van voormalig Joegoslavië

nóg moeilijker om te reizen naar het

buitenland. In ieder geval slaagt IPK er in

om jongeren te stimuleren zelf initia-

tieven te nemen. Redactieleden hebben

regelmatig modeshows, popconcerten,

nieuwjaarsevenementen georganiseerd,

zodat het leven in en rondom Kumanovo

weer leuk wordt voor jongeren. <

Wat doe je als je de mentaliteit wilt beïnvloeden? Als vooroordelen ingebakken lijken te zitten in mensen, moet je met de jeugd beginnen om door de grenzen heen te breken. Inter­ethnic Project Kumanovo heeft dat goed begrepen. Zij richten zich op schoolgaande jeugd van 14 tot 18 jaar en doen dit al vier jaar met veel succes.

Centrum voor vrijwilligerwerk

Partnerorganisatie: Inter-ethnic Project Kumanovo

Het bleek na de oorlog in 1999

onmogelijk voor hen om zich vrij

te bewegen in Kosovo, omdat veel

Kosovaarse Albanezen wraak wilden

nemen voor de slachtoffers van de

oorlog en de vernederingen onder het

regime van wijlen president Milosevic.

Van tijd tot tijd worden de Serviërs

‘gelucht’: dan mogen ze onder zware

legerbegeleiding naar een dichtbij

gelegen stad, Gjilane, om daar bood-

schappen te doen...

De Serviërs onderhouden nauwe banden

met Belgrado, de hoofdstad van Servië.

Zo bestaat er een ‘parallel’ systeem:

Servië betaalt in dinars voor de gezond-

heidszorg en het onderwijs. De onder-

wijzers staan echter ook op de loonlijst

van Pristina, de hoofdstad van Kosovo.

Er is een grote informatieachterstand

onder deze Serviërs over de toekomst van

Kosovo. Hopelijk dit jaar zal er duidelijk-

heid komen over de status van Kosovo.

FractalFractal, een partner van IKV Pax Christi

uit Belgrado, trekt zich het lot aan van

de Serviërs. Medewerkers reizen met

enige regelmaat naar de enclaves om de

mensen voor te lichten over de huidige

stand van zaken. Via de Servische

staatstelevisie worden de mensen

eenzijdig geïnformeerd. Fractal bemid-

delt ook voor de Serviërs in hun proble-

men met de Kosovaarse overheid.

Eén keer per jaar reist een Kosovaars

Servische delegatie naar Belgrado,

Pristina, Brussel en Den Haag om te

praten over hun situatie. Het komt

helaas maar al te vaak voor dat men in

de verschillende hoofdsteden niet goed

op de hoogte is van de werkelijke situatie

in de enclaves.

De toekomst van de Serviërs is onzeker.

In de gesprekken met hen wordt

duidelijk dat de mensen gehecht zijn

aan hun geboortegrond, de plek waar

hun ouders begraven zijn, en waar ze

’s avonds mijmeren over een toekomst,

waarin ze vrij kunnen gaan en staan

waar ze willen. <

Meer informatie over dit project

kunt u lezen op www.ngofractal.org

EnclaviaDe enclave Gracanica is ommuurd en wordt zwaar bewaakt

Marija Milanovska van IPK

Door ze de mogelijkheid te bieden stage te lopen, doen ze werk­ervaring op, kunnen ze meer

van het leven leren.

Ruim 20.000 Serviërs wonen in Zuid­Kosovo in zogenaamde enclaves. Dat zijn kleine dorpen, afgesloten van de buitenwereld, omringd door prikkeldraad en internationale soldaten. Deze mensen wonen sinds 1999 in deze enclaves.

IKV PAX CHRISTI8 IKV PAX CHRISTI 9

Er rees zelfs twijfel of het Hof wel

alle bewijslast ter inzage had

gekregen. De verantwoordelijken

Karadzic en Mladic zijn nog steeds niet

gepakt en Servië lijkt weinig vooruit-

gang te boeken om deze oorlogsmisdadi-

gers op te sporen en uit te leveren.

Ondertussen gaan de rechtszaken van de

andere internationale rechtbank,

het Joegoslavië Tribunaal, door. Het

Tribunaal vervolgt personen die worden

verdacht van oorlogsmisdaden, gepleegd

op het grondgebied van voormalig

Joegoslavië vanaf 1 januari 1991. Maar

wat kan het Tribunaal nog doen voor het

opgeheven wordt? Volgens Olga Kavran,

woordvoerster van de hoofdaanklager bij

het Joegoslavië Tribunaal, zijn er tot die

tijd nog veel rechtszaken die afgehan-

deld moeten worden. Het is ongelukkig

dat door de dood van Milosevic de

rechtszaak niet tot een veroordeling

heeft geleid, zegt Kavran. Het zou het

eerste staatshoofd zijn dat via internatio-

naal recht veroordeeld zou worden voor

oorlogsmisdaden en genocide. Inmiddels

zijn 50 mensen veroordeeld en zitten er

nog 45 in hechtenis in Scheveningen.

Ook al is Milosevic dood, het materiaal

dat werd verzameld voor zijn zaak is erg

belangrijk bij lopende zaken en voor

historisch onderzoek. Ook dient het als

bewijsdossier van waarheidsvinding

voor de nabestaanden en voor andere -

deels internationale - rechtbanken,

waaronder het internationaal strafhof.

Opheffing TribunaalHet tribunaal gaat sluiten zodra het

haar werkzaamheden heeft beëindigd.

De lopende procedures zullen eind 2009

klaar moeten zijn, de zaken in hoger

beroep in 2011. Dit is exclusief de zes

belangrijkste voortvluchtigen, waaronder

Mladic en Karadzic, die nog worden

gezocht. We hopen dat zij door de staat

Servië uitgeleverd zullen worden, aldus

Kavran. Op de vraag of de VN bereid zijn

te betalen tot deze vastgestelde einddata,

antwoordt ze ‘we zullen zien’. Het werk

dient afgemaakt te worden. Kavran wijst

op het bestaan van het Internationaal

Strafhof (ICC). Dit permanente hof is

opgericht in 2002 voor het vervolgen van

personen die worden verdacht van

genocide, misdaden tegen de menselijk-

heid en oorlogsmisdaden. Dit Hof zal naar

verwachting het werk voortzetten.

OgiVolgens partnerorganisatie Ogi uit

Servië, is de rol van het Joegoslavië

Tribunaal van groot belang. Zij hopen wel

dat dit het laatste ad-hoc tribunaal is, en

dat het nieuw opgerichte ICC zo spoedig

mogelijk wereldwijd geaccepteerd zal

worden en het werk zal voortzetten.

De verwachting was dat het werk van het

tribunaal rechtvaardigheid zou brengen

voor de slachtoffers. Hier is in de ogen

van Ogi niet geheel aan voldaan, omdat

het Hof belast is met te omvangrijke

aanklachten die moeilijk te bewijzen

zijn. Als gevolg van de buitengewoon

uitgebreide rechtsvervolging heeft het

Hof te vaak gedwaald tussen algemene

waarheid en individuele verantwoorde-

lijkheid, vindt Ogi. De regeringspartijen

hebben een moeizame relatie met het

Joegoslavië Tribunaal, mede daarom is de

vorming van een nieuwe regering zo

vertraagd. Het vonnis van het Internatio-

nale Gerechtshof op 26 februari is wel erg

professioneel gevormd en geformuleerd,

zegt Nilaslav Krstic van Ogi. De verant-

woordelijkheid van Servië is nauwkeurig

bepaald en de uitspraak is gebaseerd op

het gepresenteerde bewijsmateriaal en

op duidelijk gedefinieerde criteria.

Hij betreurt het dat het in de Servische

media niet van het juiste commentaar

voorzien is.

Vrouwen van SrebrenicaDe vrouwen van Srebrenica reageerden

tegenovergesteld. De uitspraak heeft tot

grote onrust geleid. Het lijkt te veel op

vrijspraak voor de Serviërs, ook al is er de

erkenning van genocide. Een aantal

mensen van de vereniging van slacht-

offers van Srebrenica wil dat Srebrenica

zich losmaakt van de Republika Srpska,

het door Serviërs bestuurde deel van

Bosnië-Herzegovina. Dat zou betekenen

dat de grenzen die na het vredesakkoord

van Dayton getrokken zijn, opnieuw ter

discussie staan.

Debatten Sinds 1995 ondersteunt het IKV de

Campagne van Waarheid en Gerechtig-

heid, met name in en rondom Srebrenica.

Inmiddels is waarheidsvinding uitge-

breid naar andere gebieden. Vanaf mei

zullen er in ook in Servië, Montenegro,

Kosovo, Bosnië-Herzegovina en Kroatië

publieksdebatten georganiseerd worden,

waarbij burgers van diverse etnische

achtergrond met elkaar in debat gaan

over wat er gebeurd is in de oorlog.

Partnerorganisaties zijn onder andere het

Forum of Tuzla Citizens, Herdenkingscen-

trum Potocari, Vrouwen van Srebrenica

(Bosnië-Herzegovina, Ogi (Servië), Integra

en Community Building Mitrovica

(Kosovo).

Niet alleen in de rechtbankHet is goed dat niet alleen in de recht-

bank van het Joegoslavië Tribunaal of het

Internationaal Strafhof naar de waarheid

gezocht wordt. Van groot belang is dat de

mensen uit voormalig Joegoslavië dit zelf

ook doen. Dat ze met elkaar spreken,

elkaars waarheid aanhoren en vervolgens

proberen te komen tot een vorm van

verzoening. Dat dit een lange weg is, mag

duidelijk zijn. Maar een begin is gemaakt.

Zo vond in december vorig jaar een

eerste ontmoeting plaats van diverse

religieuze leiders, wetenschappers en

andere opinieleiders. Zij spraken over

schuld en vergeving. Hopelijk een stap

op weg naar verzoening en vrede. <

Op 26 februari deed het Internationale Gerechtshof dat zetelt in het Vredespaleis een uitspraak over de genocide van Srebrenica. Deze uitspraak deed veel stof opwaaien bij de nabestaanden van de vermoorde mannen van Srebrenica. Hoewel er nu officiële erkenning is dat het vermoorden van ruim 8.000 mannen te betitelen is als genocide, zijn de nabestaanden diep teleurgesteld dat de staat Servië niet aansprakelijk is gesteld.

IKV Pax Christi ondersteunt het initiatief van Forum of Tuzla Citizens om met mensen uit gebieden waar hard tegen elkaar gevochten is, een brede discussie te organiseren over wat er volgens hen gebeurd is. De zeven geplande debatten betrekken inwoners uit de volgende plaatsen:• Trebinje (Bosnië­Herzegovina) ­

Dubrovnik (Kroatië) ­ Podgorica (Montenegro)

• Velika Kladusa (Bosnië­Herzegovina) ­ Zagreb (Kroatië) ­ Belgrado (Servië)

• Mitrovica (Kosovo) ­ Belgrado (Servië) • Vukovar (Kroatië) ­ Belgrado (Servië)

­ Sarajevo (Bosnië­Herzegovina)• Brcko (Bosnië­Herzegovina) ­

Belgrado (Servië) ­ Zagreb (Kroatië)• Belgrado (Servië) ­ Pristina (Kosovo)

­ Sarajevo (Bosnië­Herzegovina) ­ Banja Luka (Bosnië­Herzegovina)

• Mostar (Bosnië­Herzegovina)

Zeven debatten

IJzeren gordijnOp de conferentie ‘ontmoeting van religies’ die in december 2006 in Trebinje (Bosnië­Herzegovina) gehouden werd, sprak de imam van het nabijgele­gen Dubrovnik (in Kroatië) over de zware beschietingen van zijn stad vanuit Trebinje, tijdens de oorlog. Wij hebben hier wel de excuses van de Bosnisch­Servisch­orthodoxe bisschop Grigorije gehoord, zei hij, maar waar blijven de excuses van de politieke leiders? Tussen West en Oost hing vroeger het “ijzeren gordijn”. Hier, tussen Dubrovnik en Trebinje, hangt het nog...

Waarheidsvinding, gerechtigheid en verzoening?

IKV PAX CHRISTI10 IKV PAX CHRISTI 11

Lid sinds – Tijd van de campagne tegen de kernwapens

AchtErgrond – sinds 1983 predikant, momenteel van de Protestantse gemeente te Angerlo / Doesburg.

WAArom – als tiener geboeid door Martin Luther King en zijn weg van andere weerbaarheid. Voel me verwant met de geweldloze traditie. Na theo­logiestudie aan het werk bij de Doops­gezinde Vredesgroep. ‘Help de kernwa­pens de wereld uit, om te beginnen uit Nederland’ spreekt me nog altijd erg aan. Het gaat erom zelf te beginnen, daar waar je zelf bent, waar je zelf verantwoordelijkheid draagt. Nederland leunt met haar ‘defensie’ nog steeds op kernwapens, terwijl die

een catastrofaal gevaar vormen. Vind dat een kerkelijke vredesbeweging in moet gaan tegen de neiging alleen Iran en Noord­Korea gevaarlijk te vinden als kernmacht. We mogen niet onze eigen betrokkenheid over het hoofd zien of bagatelliseren.

VErWAchtingEn – kerken en kerkleden interesseren, publieke opinie informeren en bewerken. Verder is kritische betrokkenheid bij de uitzen­dingen van Nederlandse troepen op zijn plaats. De Taliban is zo verweven met de bevolking in Afghanistan, dat geweld averechts werkt. Werken aan economi­sche en bestuurlijke ontwikkeling is de enige weg. Dat geluid mag wel veel meer hoorbaar zijn vanuit de kerken. Een mooie taak voor een kerkelijke vredesbeweging!

nAAm: Harry Pals

LEEftijd: 54 jaarPLAAts: Doesburg

Ik steun IKV Pax Christi

Coördinator Karen van Helsinki Initiative’92 bekijkt de lokatie

Het pand in Ganja is bijna af

Het thema sluit aan bij de discussie

over vredesmissies en de noodzaak

om aan vredesopbouw te werken. Het

thema leent zich ook voor conflictsitu-

aties in binnenland. Ook in Nederland

zijn vele groepen mensen bezig om ‘de

boel bij elkaar te houden’.

Wat voor vredeVrede is meer dan de afwezigheid van

oorlog. Vrede veronderstelt ook meer

dan veiligheid of stabiliteit. Vrede blijft

een lege huls als het niet verbonden

wordt aan waarheid, gerechtigheid,

liefde en vrijheid. Je inzetten voor vrede

betekent de menselijke waardigheid

respecteren. Zowel in de rooms- katho-

lieke, als de protestante als in andere

levensbeschouwelijke tradities wordt

het denken over vrede verbonden met

actuele vraagstukken van oorlog en

vrede. Slechts enkele voorbeelden

hiervan zijn de Pauselijke Encycliek

van 1963 Pacem in Terris van Johannes

Paulus XXIII, stukken die geschreven

zijn door de Wereldraad van Kerken

tijdens het decennium ter overwinning

van geweld (2001-2010) en geschriften

van de islamitische geleerden Mahm-

oud Mohamed Taha (jaren ‘50 en ‘60)

en Abdullahi Ahmed An-Na’im.

In de afgelopen veertig jaar vredes-

weken is ook steeds de vraag gesteld

In de Vredesweek van 2006 werd geld ingezameld voor de bouw van vredes­huizen in de Zuidelijke Kaukasus. Daar woedt al sinds het uiteenvallen van de Sovjet­Unie een conflict tussen Armenië en Azerbeidzjan over de toekomst van de enclave Nagorno Karabach. De strijd is in 1994 met een wapenstilstand bevroren, maar van echte ontdooiing ­ laat staan van werkelijke vrede­ lijkt het maar niet te komen. Om die reden steunt IKV Pax Christi burgers in beide gebieden die hun nek uit durven te steken en die het isolement waarin ze geraakt zijn, willen doorbreken. De grenzen tussen de niet erkende republiek Nagorno Karabach en Azerbeidzjan zitten namelijk potdicht.

Telefoneren is niet mogelijk. Bij uitzondering kan er over en weer gereisd worden, maar dat vergt zeer veel organisatie. Is men in het land ‘van de vijand’ dan is het natuurlijk verre van eenvoudig en zeker niet zonder gevaar om gewoon je intrek te nemen in een hotel. Om die reden hebben Helsinki Initiative’92 en Helsinki Citizens’ Assembly, Ganja besloten om ieder een vredeshuis te bouwen.

Zo ziet het vredeshuis in Stepanakert er uit

Met de 85.000 euro die de Wilde Ganzen actie voor de vredeshuizen heeft opgele­verd, zijn de eerste bouwwerkzaamheden al verricht. Binnenkort kunnen de huizen in gebruik worden genomen. Ze dienen als plaats van ontmoeting, van waaruit gemeenschappelijke activiteiten onder­nomen kunnen worden, maar ook als conferentiezaal en bibliotheek.

Vredeshuizen in Stepanakert en Ganja

De vredesweek 2007 heeft als motto: Vechten voor vrede. Met dit motto wil IKV Pax Christi drie vragen aan de orde stellen. De eerste vraag is: voor wat voor vrede hebben wij voor ogen? De tweede en derde vraag zijn: voor wiens vrede willen wij ons inzetten en met welke middelen willen wij voor vrede vechten?

IKV PAX CHRISTI12 IKV PAX CHRISTI 13

Vredesonderhandelingen in Oeganda

Intensieve massage door IKV Pax Christi Van 31 maart tot 6 april 2007 hebben delegaties van de Oegandese regering en het Verzetsleger van de Heer (Lord’s Resistance Army, LRA) overleg gevoerd in Mombasa, Kenia. Doel was het wegnemen van de obstakels voor het vredesproces in Juba (Soedan) dat eind vorig jaar vastliep.

Dankzij het goede voorbereidende werk van IKV Pax Christi zijn de officiële onderhandelingen eind april weer vlotge­trokken. De Nederlandse vredesorganisa­tie is een van de weinige partijen die in beide kampen nog veel vertrouwen geniet. Burgerorganisaties in Oeganda zijn er blij mee. Want in dat land neemt de angst toe dat er opnieuw gevechten uitbreken. En dat terwijl een deel van de 1,4 miljoen gevluchte Oegandezen net weer terugkeert uit de vluchtelingenkampen.

Juba Onderhandelingen De voormalige president van Mozambique, Joaquim Chissano is nu voorzitter van de onderhandelingen in de Zuid­Soedanese hoofdstad Juba. Als oudere staatsman geniet hij veel aanzien. Op 2 mei hebben de partijen een nieuw onderdeel van een vredesakkoord getekend om de slechte leefomstandigheden in het noorden van Oeganda waar de leider van het Verzets­leger van de Heer, Joseph Kony vandaan komt, aan te pakken. Verder is het ‘Staken van de Vijandelijkheden’ verlengd en wordt onderzocht wat er nu nodig is om in een later stadium echte afspraken te maken over ontwapening, demobilisatie en reïntegratie van de strijders. Een derde punt waar flink over onderhandeld wordt, betreft de rechtspraak die moet plaats­vinden. Traditionele mechanismen van rechtspraak, verantwoording en verzoe­ning krijgen een belangrijke rol. Aanvullende rechtsregels moeten straffeloosheid voor het plegen van misdaden tegen de menselijkheid voorkomen en genoeg doening voor de slachtoffers waarborgen.

hoe parochies, gemeenten en meer

recentelijk moskeeën kunnen bijdragen

aan vrede. Deze bijdrage vergt bewust-

wording en solidariteit van kerkelijk

betrokken mensen met die burgers van

wie de veiligheid en menswaardigheid

in gevaar is. Tijdens de vredesweek wil

IKV Pax Christi daarom ook steun mo-

biliseren voor al die burgers die in hun

eigen samenleving vechten voor vrede.

Soms al veertig jaar lang.

Vrede voor wie?Gaat het om vrede voor burgers in eigen

land of ook voor burgers in een ver

buitenland? Wanneer mogen of moeten

andere landen ingrijpen om de burgers

van andere landen te beschermen en

voor hun vrede te vechten?

Juist in deze tijd waarin angst voor

internationaal terrorisme de bui-

tenlandse politiek domineert, is het

belangrijk vragen te stellen over de

veronderstelde bedreigingen van onze

eigen veiligheid, ons eigen welzijn. Is

ónze vrede het belangrijkst, of geven

wij prioriteit aan de bedreiging van het

leven en de menswaardigheid van bur-

gers in andere delen van de wereld waar

oorlog heerst? Deze vraag is ook actueel

in de vredesweek 2007. Juist dan zal er

ook gedebatteerd worden over de vraag

of de Nederlandse regering moet kiezen

tussen verlenging van de deelname aan

de NAVO missie in Afghanistan of toe-

komstige deelname aan VN vredesmis-

sies in Afrika. Over wiens vrede hebben

we het?

Hoe te vechten?Kan de vrede met militaire middelen

bevochten worden of zijn er ook andere

wegen naar vrede? Wanneer we het over

vredesmissies hebben, denken we tegen-

woordig al snel aan het sturen van een

contingent goed opgeleide beroepsmili-

tairen, die een paar maanden in Uruz-

gan voorwaarden voor vredesopbouw

scheppen. Maar waarom denken we niet

aan een combinatie van opbouwwer-

kers én militairen of politiemensen?

NederlandOok in eigen land wordt veel onder-

nomen zonder inzet van politie om

te voorkomen dat conflicten tussen

verschillende etnische en religieuze

bevolkingsgroepen escaleren.

Zoals we in het buitenland bepleiten dat

het vaak beter is de vrede te bevorderen

met medewerking van initiatieven van

burgers uit het land zelf, zo willen we

ook in Nederland vooral aansluiten bij

vredesinitiatieven van burgers zelf,

al dan niet georganiseerd in kerken en

moskeeën. Zij vechten met vreedzame

middelen en inspirerende volharding

voor vrede. IKV Pax Christi wil vooral

deze vredesinitiatieven ondersteunen.

Alleen zo kan de vrede duurzaam zijn. <

Over deze zaken en meer zal in de Vredes-

week volop gediscussieerd worden. Zo zal er

op zaterdag 15 september in de Janskerk te

Utrecht een vredeswerkdag zijn.

Voor meer informatie, wordt aan geraden

de website www.vredesweek.nl in de gaten

te houden.

Op dinsdag 19 juni organiseert

Pax Christi een bijeenkomst met

deskundigen uit de politiek, ambtena-

ren van de ministeries van Defensie en

Buitenlandse Zaken en ontwikkelingssa-

menwerking over het in maart uitge-

brachte rapport ‘Veiligheid en Ontwik-

keling, de menselijke waardigheid als

uitgangspunt’.

Generaal-majoor der Mariniers b.d. mr.

drs. C. (Kees) Homan, zal in zijn functie

als lid van de Pax Christi Ledenraad de

middag inleiden. Vervolgens wordt van-

uit diverse perspectieven een reactie op

het rapport gegeven. Daarna is er ruimte

voor vragen uit de zaal. De middag wordt

gehouden van 14.00 tot 17.00 uur in het

Park Hotel in Den Haag. Aanmelden

graag bij IKV Pax Christi, 030 - 233 33 46

Pax Christi ondersteunt conferentie ‘Kwetsbaarheid en tolerantie’De Girard Study Circle, gevormd rondom

de Franse filosoof René Girard, organi-

seert samen met het Blaise Pascal

Instituut aan de Vrije Universiteit

Amsterdam een 4 daagse conferentie,

over kwetsbaarheid en tolerantie. Pax

Christi voorzitter Bisschop van Luyn zal

de conferentie openen, gevolgd door de

schrijver Ian Buruma die in zal gaan op

Nederland na de moord op Van Gogh.

Wolfgang Palaver zal vanuit de mimeti-

sche theorie die door René Girard is

ontwikkeld, een toelichting geven. De

conferentie is in het engels.

René Girard zelf zal spreken op de

vervolgdagen die in Kontakt der Kon-

tinenten te Soesterberg zullen worden

gehouden en waarvoor aanmelding ver-

eist is. Toegangsprijzen zijn te vinden op

http://www.bezinningscentrum.nl/links/

special_links3/covr2007.shtml

Andere sprekers zijn de historicus Henri

Beunders van de Erasmus Universiteit,

Joachim Duyndam van het Levinas

genootschap, de Iraanse islamitische

geleerde Abdulkarim Soroush, de

theoloog Erik Borgman van de Radboud

Universiteit en vele andere buitenlandse

sprekers. <

Uit de Ledenraad van Pax Christi

Nieuws van het IKV BestuurSymposium over Vredesweek en draagvlak

Op 25 mei heeft het Centrum voor Internationaal Conflict - Analyse & Manage-

ment aan de Radboud Universiteit Nijmegen een symposium georganiseerd.

De titel van de bijeenkomst was ‘40 jaar vechten voor vrede, Hoe kan IKV Pax Christi

het draagvlak verbreden en de participatie in de vredesweek vergroten?’

Het symposium werd georganiseerd in verband met de aanstaande pensionering van

Ben Schennink, die sinds ruim een jaar in het IKV bestuur zit. Na een reflectie van Bert

Klandermans (VU Amsterdam) vanuit de theorie over educatie en mobilisatie in sociale

bewegingen, bracht IKV voorzitter Marijke van Grafhorst de praktijk van draagvlak-

verbreding in. Ze stelde hierbij de vraag wat de veranderende kerkelijke context

betekent voor het vredeswerk aan de basis. Tenslotte gaven Berend Veldhorst (PKN)

en Joska van der Meer (RK) aan wat hun verwachtingen zijn betreffende vredeswerk

en in het bijzonder de vredesweek. <

Vredesweek 2007 van zaterdag 15 t/m zondag 23 september

Voor meer informatie, www.vredesweek.nl

Gaat het om vrede voor burgers in eigen land of ook voor burgers in

een ver buitenland?

Wanneer mogen of moeten andere landen ingrijpen om de

burgers van andere landen te beschermen en voor hun

vrede te vechten?

Kan de vrede met militaire mid­delen bevochten worden of zijn er

ook andere wegen naar vrede?

Expertmeeting over Veiligheid en Ontwikkeling

IKV PAX CHRISTI14 IKV PAX CHRISTI 15

Agenda3 juni 17.00 - 21.00, de Melkweg, Amsterdam. Bazaar # 3: The War on Error - Alternative Views from the Middle East. Met gasten uit Neder-land, Israël, Palestina, Irak, Afghani-stan, zoals Joost Lagendijk (Groen-Links), Ibrahim Mousawi, voormalig hoofdredacteur van Al-Manar, Hezbollah TV en Lieven de Cauter (filosoof en mede-oprichtster van het Brussels Tribunaal Irak. Entree 5 euro reserveren via 0900-0191

19 juni14.00 - 17.00, Park Hotel, Den Haag, Expert meeting over Veiligheid en Ontwikkeling. Inleiding door Generaal-majoor der Mariniers b.d. mr. drs. C. (Kees) Homan. Met drs. R (René) Grotenhuis, algemeen directeur Cordaid, drs. kolonel A.J.A. (Toine) Beukering, militair adviseur Buitenlandse Zaken, drs. W. (Wepke) Kingma, directeur Sub-Sahara Afrika en mr. J.J.A.M. (Jos) van Gennip, Lid van de Eerste Kamer der Staten-Generaal Deelname gratis

4 juli 13.00 - 17.00 VU Amsterdam, Conferentie over Kwetsbaarheid en Tolerantie. Deelname gratis

5 - 8 juli 9.00 - 22.00 Kontakt der Kontinen-ten, Soesterberg, besloten expert meeting over Kwetsbaarheid en Tolerantie.

11 juli 15.00 – 16.15 Het Plein, Den Haag. 12e herdenking van Srebrenica. Met toespraken, voorlezen namen, stille tocht en oplaten ballonnen. Toegankelijk voor iedereen

Latijns-Amerika is de absolute koploper

als gaat om ontvoeringen. In landen als

Brazilië en Mexico is zelfs sprake van een

explosieve groei van het fenomeen.

Mede als gevolg van het ontwikkelen van

nieuwe lucratieve vormen van ontvoering,

zoals de ‘express ontvoeringen’ of de

‘virtuele kidnappings’.

Maar helaas blijft de groei niet beperkt

tot dit continent. Ook in Azië, het

Midden-Oosten en Afrika vinden steeds

meer ontvoeringen plaats. In veel van deze

landen vinden gewapende conflicten

plaats. Gewapende groepen financieren

hun strijd met losgeld.

RapportIn 2001 publiceerde Pax Christi een rapport

over de ontvoeringsindustrie in Colombia.

De publicatie maakte inzichtelijk dat de

Colombiaanse illegale gewapende groepen

hun explosieve militaire groei in de jaren

negentig, voor een belangrijk deel hadden

gefinancierd met de ontvoering en

afpersing van burgers. Sindsdien is de

aandacht voor ontvoeringen sterk toegeno-

men. Zo kunnen de solidariteitsgroepen

voor de ontvoerde Colombiaanse

presidents kandidate Ingrid Betancourt

rekenen op brede publieke steun in Europa.

Colombiaanse en internationale mensen-

rechtenorganisaties besteden in hun

rapporten aandacht aan ontvoeringen.

Ook kwam er discussie op gang tussen de

Europese lidstaten over het te voeren beleid

bij ontvoering van Europese burgers in

conflictgebieden.

Nieuw onderzoekIKV Pax Christi werkte de afgelopen twee

jaar met diverse vrijwilligers en medewer-

kers aan een nieuwe publicatie over

ontvoeringen wereldwijd. De landen Irak

en Colombia worden in het bijzonder

belicht. In Colombia halveerde het aantal

ontvoeringen, als gevolg van de veiligheids-

politiek van de overheid. Critici zijn echter

van mening dat de werkelijke resultaten

lager liggen en dat het de militarisering

van Colombia in hand werkt. De ontvoe-

ringszaken in Colombia slepen ook steeds

langer voort. Ook al omdat de gewapende

groepen het lot van de ontvoerden tot inzet

maken van (vredes)onderhandelingen. Een

groot probleem is dat cijfers over ontvoerin-

gen vaak politiek gekleurd zijn. Cijfers die

door de overheid worden verstrekt wijken

in sommige landen enorm af van cijfers die

mensenrechtenorganisaties geven.

Verder worden het beleid van de verschil-

lende Europese lidstaten én Nederlandse

(hulp)organisaties inzake ontvoeringen

geanalyseerd. En worden de gevolgen van

een gebrek aan consistent beleid inzichte-

lijk gemaakt. De publicatie zal binnenkort

verschijnen. Ook zal een Engelse en

Spaanse vertaling van het rapport worden

gemaakt. <

Ontvoering, een eeuwenoud wapen steeds populairder

ColofonMet dank aan: Dion van den Berg, Johan te Velde, Mathieu Hermans, Puco Danilovich,

Paul Scheffer, Pedja Petricevic, Derk Battjes, Marija Milanovska, Gregor Niessen, Harry Pals,

Marcel de Kort, Marianne Moor en Yolande Wientjes.

Eindredactie: Helma Maas, Vormgeving: RAAK Grafisch Ontwerp, Drukkerij: PlantijnCasparie

Fotografie: IKV Pax Christi-archief, Geke Pals, Tarik Samarah ISSN 1874-6497

IKV PAX Christi, Godebaldkwartier 74, 3511 DZ Utrecht

Postbus 19318, 3501 DH Utrecht

Tel (030) 233 33 46, Fax (030) 236 81 99

info@ikvpaxchristi.nl, www.ikvpaxchristi.nl

Bank: 24.00.81.900 Giro: 51 46 114Het CBF­Keurmerk is verstrekt aan het IKV en aan Pax Christi Nederland