Eukariotska ćelija

BIOLOGIJA

Ćelija je osnovna gradivna i funkcionalna

jedinica živih organizama

Biljke,gljive,lišaji i životinje imaju složenu ćeliju

EUKARIOTSKU

Dva su osnovna dela EUKARIOTSKE ćelije:

-ćelijska membrana i-citoplazma sa jedrom i ostalim ćelijskim organelama

Građa EUKARIOTSKE ćelije kroz poređenje

životinjske i biljne ćelije

Ćelijska membrana

оbаviја ćеlijudаје јој оbliкodređuje veličinuštiti od različitih štetnih uticajaomogućava prolaz supstanci u oba smera (selektivno propusna)

Ćelijska membrana izgrađena je od LIPIDA oko 40℅

I PROTEINA oko 55℅ kojima su pridruženi UGLJENI HIDRATI oko

5℅

LIPIDI i PROTEINI su u takvom odnosu da grade takozvani tečni mozaik

Pod elektronskim mikroskopom ćelijske membrane se vide kao troslojne strukture sa dve tamne spoljašnje i jednom svetlom unutrašnjom trakom.

Po modelu tečnog mozaika ćelijsku membranu sačinjava centralni lipidni dvosloj u koji su uronjeni

proteinski molekuli

Transport kroz membranu

Postoje dve osnovne vrste: •pasivan (neposredan ) i

•aktivan (posredan) transport.

Pri pasivnom transportu materije se kreću iz sredine sa većom u sredinu sa manjom koncentracijom [niz hemijski gradijent], pri čemu se energija ne troši. Oblici pasivnog transporta su difuzija i osmoza

Aktivan transport se vrši kroz ćelijsku membranu nasuprot hemijskom gradijentu materije se transportuju iz sredine sa manjom u sredinu sa većom koncentracijom, pomoću proteina nosača i uz utrošak energije

DifuzijaOdvija se u tri koraka: rastvorena supstanca mora da napusti vodenu sredinu sa jedne strane membrane i da uđe u membranu

supstanca mora da prođe kroz membranu i

supstanca mora da napusti membranu i uđe u novu sredinu sa druge strane membrane.

U svakom od ovih koraka postoji ravnoteža između dva stanjaBrzina difuzije supstanci direktno je proporcionalna njenoj rastvorljivosti u lipidima, kao i veličini i obliku molekula

Difuzija kroz pore membrane

•Integralni proteini mogu da obrazuju otvore u membrani•Kanali su visoko selektivni za specifične neorganske katjone i anjone, dok pore nisu selektivne i dozvoljavaju prolazak i neorganskim i organskim molekulima•Kretanje molekula i jona kroz kanale i pore ide u oba pravca, ali uvek u pravcu koncentracionog gradijenta

Aktivan (posredovan) transport

Membrane sadrže TRANSPORTERE

Transporteri - membranski proteini koji za sebe vezuju molekule ili jone i fizički ih prenose kroz membranu

u pravcu koncentracionog gradijenta (pasivni)nasuprot koncentracionom gradijentu (aktivni) uz

utrošak energije.

Transporteri omogućavaju prenošenje jednog ili više molekula kroz membranu brzinom koja je veća od brzine kojom se odvija prosta difuzija

Prenošenje molekula uz pomoć transportera

Pasivan posredovan transport

Pasivan posredovan transport ili olakšana difuzija

Omogućava prenošenje supstanci kroz membranu bez utroška metaboličke energije

Pravac kretanja molekula je uvek u pravcu koncentracionog gradijenta

Ovaj transport je bitan za monosaharide, pogotovu glukozu

Aktivan transport se vrši nasuprot hemijskom gradijentu – materije se transportuju iz sredine sa manjom u sredinu sa većom koncentracijom, pomoću proteina nosača i uz utrošak energije. Proteini nosači rade kao pumpe i kao enzimi ATP-aze (adenozin trifosfataze). Najbolje proučena je Na - K pumpa koja nasuprot hemijskom gradijentu, aktivno ispumpava Na+ iz ćelije, a upumpava K+ u. Natrijum-kalijum pumpa ima glavnu ulogu u stvaranju membranskog potencijala životinjskih ćelija.