Upload
shelley-madden
View
17
Download
3
Tags:
Embed Size (px)
DESCRIPTION
Etymolog ie : Grieks: diarrhoia (dia + rhein) Laat Latijn: diarrhoea Midd el-Engels: diaria. - PowerPoint PPT Presentation
Citation preview
Main Entry: di·ar·rhea Pronunciation: "dI-&-'rE-&Function: nounEtymology: Middle English diaria, from Late Latin diarrhoea, from Greek diarrhoia, from diarrhein to flow through, from dia- + rhein to flow -- more at STREAMDate: 14th century1 : abnormally frequent intestinal evacuations with more or less fluid stools2 : excessive flow <verbal diarrhea>
Etymologie: Grieks: diarrhoia (dia + rhein) Laat Latijn: diarrhoea Middel-Engels: diaria
BACTERIËN
PROTOZOA
ANTIBIOTICA
HEELKUNDIGE INGREPEN
METABOLE STOORNISSEN
VOEDSELINTOLERANTIE
IRRITABLE BOWEL SYNDROOM
VERGIFTIGING
VIRUSSEN
BACTERIËN
PROTOZOA
ANTIBIOTICA
HEELKUNDIGE INGREPEN
METABOLE STOORNISSEN
VOEDSELINTOLERANTIE
IRRITABLE BOWEL SYNDROOM
VERGIFTIGING
VIRUSSEN
ROTAVIRUSROTAVIRUS
ADENOVIRUS 40/41ADENOVIRUS 40/41
NORWALK VIRUSNORWALK VIRUS
ASTROVIRUSASTROVIRUS
PROTOZOA
ANTIBIOTICA
HEELKUNDIGE INGREPEN
METABOLE STOORNISSEN
VOEDSELINTOLERANTIE
IRRITABLE BOWEL SYNDROOM
VERGIFTIGING
VIRUSSEN
BACTERIËN
CAMPYLOBACTERCAMPYLOBACTER
SALMONELLASALMONELLA
SHIGELLASHIGELLA
STAPHYLOCOCCUSSTAPHYLOCOCCUS
CLOSTRIDIUMCLOSTRIDIUM
ESCHERICHIA ESCHERICHIA COLICOLI
REIZIGERSDIARREEREIZIGERSDIARREE
Bron : WHO (1998)Bron : WHO (1998)
BACTERIËN
ANTIBIOTICA
HEELKUNDIGE INGREPEN
METABOLE STOORNISSEN
VOEDSELINTOLERANTIE
IRRITABLE BOWEL SYNDROOM
VERGIFTIGING
VIRUSSEN
PROTOZOA
GIARDIA LAMBLIAGIARDIA LAMBLIA
ENTAMOEBA ENTAMOEBA HISTOLYTICAHISTOLYTICA
BACTERIËN
PROTOZOA
HEELKUNDIGE INGREPEN
METABOLE STOORNISSEN
VOEDSELINTOLERANTIE
IRRITABLE BOWEL SYNDROOM
VERGIFTIGING
VIRUSSEN
ANTIBIOTICA
ANTIBIOTICAANTIBIOTICA
BACTERIËN
PROTOZOA
ANTIBIOTICA
METABOLE STOORNISSEN
VOEDSELINTOLERANTIE
IRRITABLE BOWEL SYNDROOM
VERGIFTIGING
VIRUSSEN
CHIRURGIE/BESTRALING
CHIRURGIECHIRURGIE
BESTRALINGBESTRALING
BACTERIËN
PROTOZOA
ANTIBIOTICA
HEELKUNDIGE INGREPEN
METABOLE STOORNISSEN
IRRITABLE BOWEL SYNDROOM
VERGIFTIGING
VIRUSSEN
VOEDSELINTOLERANTIE
LACTOSELACTOSEINTOLERANTIEINTOLERANTIE
LACTASELACTASETABLETTENTABLETTEN
GLUTENGLUTENINTOLERANTIEINTOLERANTIE
VOEDINGSVOEDINGSADDITIEVENADDITIEVEN
VOEDINGSVOEDINGSADDITIEVENADDITIEVEN
Kan laxerend werken bij overmatig gebruik10 pastilles in 1 à 2 uur
BACTERIËN
PROTOZOA
ANTIBIOTICA
HEELKUNDIGE INGREPEN
METABOLE STOORNISSEN
VOEDSELINTOLERANTIE
VERGIFTIGING
VIRUSSEN
IRRITABLE BOWEL SYNDROOM
STRESSSTRESS
IRRITABLE BOWEL IRRITABLE BOWEL SYNDROOMSYNDROOM
BACTERIËN
PROTOZOA
ANTIBIOTICA
HEELKUNDIGE INGREPEN
METABOLE STOORNISSEN
VOEDSELINTOLERANTIE
IRRITABLE BOWEL SYNDROOM
VIRUSSEN
VERGIFTIGING
VERGIFTIGINGVERGIFTIGING
Afbraak darmepitheelAfbraak darmepitheel
BACTERIËN
PROTOZOA
ANTIBIOTICA
HEELKUNDIGE INGREPEN
VOEDSELINTOLERANTIE
IRRITABLE BOWEL SYNDROOM
VERGIFTIGING
VIRUSSEN
METABOLE STOORNISSEN
METABOLE STOORNISSENMETABOLE STOORNISSEN
INFANTIELE VIRALEINFANTIELE VIRALEGASTRO-ENTERITISGASTRO-ENTERITIS
INFANTIELEINFANTIELEGASTRO-ENTERITISGASTRO-ENTERITIS
COMPLICATIESCOMPLICATIES
DEHYDRATATIEDEHYDRATATIEMildMild ErnstigErnstig
VoorkomenVoorkomen GeïrriteerdGeïrriteerd
DorstigDorstig
LusteloosLusteloos
BewusteloosBewusteloos
ComateusComateus
Voorste fontanelVoorste fontanel NormaalNormaal IngevallenIngevallen
OgenOgen NormaalNormaal IngevallenIngevallen
TongTong NormaalNormaal DroogDroog
HuidHuid NormaalNormaal Trage terugveringTrage terugvering
AdemfrequentieAdemfrequentie NormaalNormaal Zeer snelZeer snel
PolsPols NormaalNormaal Zeer snelZeer snel
UrineUrine NormaalNormaal Zeer donkerZeer donker
GewichtsverliesGewichtsverlies < 10 %< 10 % > 10 %> 10 %
2.2 miljoen doden / jaar2.2 miljoen doden / jaar= 4 doden / minuut= 4 doden / minuut
Bron : WHO (1998)Bron : WHO (1998)
OorzaakOorzaak # Doden (x 1000)# Doden (x 1000) % totaal% totaal
11 HartziekteHartziekte 7 3757 375 13,713,7
22 CVACVA 5 1065 106 9,59,5
33 Respiratoire infectieRespiratoire infectie 3 4523 452 6,46,4
44 HIV/AIDSHIV/AIDS 2 2852 285 4,24,2
55 DiarreeDiarree 2 2192 219 4,14,1
66 Perinatal conditionPerinatal condition 2 1552 155 4,04,0
77 TBCTBC 1 4981 498 2,82,8
88 LongkankerLongkanker 1 2441 244 2,32,3
99 VerkeersongelukkenVerkeersongelukken 1 1711 171 2,22,2
MORTALITEITMORTALITEIT
Bron : WHO (1998)Bron : WHO (1998)
Bron : WHO (1998)Bron : WHO (1998)
VOORKOMENVOORKOMEN
HYGIËNEHYGIËNE
VOEDSELHYGIËNEVOEDSELHYGIËNE
Wash it or cook it, or just forget it !Wash it or cook it, or just forget it !
Spoel, kook of schil, anders zit je op de bril !Spoel, kook of schil, anders zit je op de bril !
BASISWATERVOORZIENINGBASISWATERVOORZIENING
BEHANDELINGBEHANDELING
REHYDRATATIEREHYDRATATIE
• RijstwaterRijstwater• Slappe theeSlappe thee• GroentebouillonGroentebouillon• ……
minstens 2 l/dagminstens 2 l/dag
• Zo snel mogelijk opnieuw Zo snel mogelijk opnieuw beginnen etenbeginnen eten
motiliteit van de darm !motiliteit van de darm !
Licht verteerbaar !Licht verteerbaar !
ANTIBIOTICAANTIBIOTICAINDIEN NODIG !INDIEN NODIG !
ontdekt in 1973 met EM door Bishopontdekt in 1973 met EM door Bishop
ROTAVIRUS
ontdekt in 1973 met EM door Bishopontdekt in 1973 met EM door Bishop
1973, Bishop
ontdekt in 1973 met EM door Bishopontdekt in 1973 met EM door Bishop
1973, Bishop
VP7VP7
VP4VP4
REOVIRIDAEREOVIRIDAE
ROTAVIRUSROTAVIRUS
VP4 VP7
Amens/dierkinderen
wereldwijd
D, E, F, Gdier
wereldwijd
Bmens/dier
volwassenenZ.O.-Azië
Cmens/dier
volwassenenN.-Amerika
14 G14 Gtypestypes
2211 P Ptypestypes
VP6
REOVIRIDAEREOVIRIDAE
ROTAVIRUSROTAVIRUS
VP6 VP4 VP7VP7
AAmens/dierkinderen
wereldwijd
D, E, F, GD, E, F, Gdier
wereldwijd
BBmens/dier
volwassenenZ.O.-Azië
CCmens/dier
volwassenenN.-Amerika
14 G14 Gtypestypes
21 Ptypes
REOVIRIDAEREOVIRIDAE
ROTAVIRUSROTAVIRUS
VP6 VP4VP4 VP7
AAmens/dierkinderen
wereldwijd
D, E, F, GD, E, F, Gdier
wereldwijd
BBmens/dier
volwassenenZ.O.-Azië
CCmens/dier
volwassenenN.-Amerika
2211 P Ptypestypes
14 Gtypes
ROTAVIRUS GENOOMROTAVIRUS GENOOM
• 11 segmenten11 segmenten
• dubbelstrengig RNAdubbelstrengig RNA• ongeveer 18000 bpongeveer 18000 bp
SYMPTOMENSYMPTOMEN• Diarree (98%)Diarree (98%)• Overgeven (87%)Overgeven (87%)• Koorts (84%)Koorts (84%)• Abdominale pijnAbdominale pijn• Ernstig volume verliesErnstig volume verlies
COMPLICATIESCOMPLICATIES
• DehydratatieDehydratatie• DarminvaginatieDarminvaginatie• Aspiratie braakselAspiratie braaksel
ROTAVIRUS VACCINROTAVIRUS VACCIN
• Jenneriaans vaccinJenneriaans vaccin• RotashieldRotashield
dikke darm
dikke darm
dunne darmdunne darm
appendix
• Vooral kinderenVooral kinderen• VolwassenenVolwassenen• PrematurenPrematuren• OuderenOuderen• HIV-patientenHIV-patienten
EPIDEMIOLOGIEEPIDEMIOLOGIE
Jaar
• KinderenKinderen• DrinkwaterDrinkwater• TouristaTourista• Gesloten populatieGesloten populatie• EndemischEndemisch
VOLWASSENENVOLWASSENEN
Escherichia
• SeizoensgebondenSeizoensgebonden• MortaliteitMortaliteit• In EuropaIn Europa
VERSPREIDINGVERSPREIDING
Rotavirus activiteit per maand in the VS juli 1991- juni 1997.Emerging Infectious Diseases volume 4 nummer 4 okt - dec 1998.
Rotavirusdoden in de wereld.Emerging Infectious Diseases volume 4 nummer 4 okt -dec 1998.
FebruariFebruari
MaartMaart
JanuariJanuari
ZIEKTEVERLOOPZIEKTEVERLOOP•IncubatieIncubatie•SymptomenSymptomen•InfectiviteitInfectiviteit•GevaarGevaar•AsymptomatischAsymptomatisch
• ImmunochromatografieImmunochromatografie
• ElektronenmicroscopieElektronenmicroscopie
• ElektroforeseElektroforese
• RT-PCRRT-PCR
DIAGNOSTIEKDIAGNOSTIEK
• Fecaal-oraalFecaal-oraal• Infectieuze dosisInfectieuze dosis• FomitesFomites• GroentenGroenten• DrinkwaterDrinkwater
TRANSMISSIETRANSMISSIE
• VoedselscreeningVoedselscreening
PREVENTIEPREVENTIE
• HygiëneHygiëne
PREVENTIEPREVENTIE
PREVENTIEPREVENTIE
• Yoghurt, water, wortels, bananen, rijstYoghurt, water, wortels, bananen, rijst• Appels, waterAppels, water
BEHANDELINGBEHANDELING
ENTERISCHE ADENOVIRUSSEN
ADENOVIRUSSENADENOVIRUSSEN
Mastadenoviridae
A
B
C
D
E
Aviadenoviridae
49
F: Enterische Adenovirussen : Ad40 & Ad41
VIROLOGIEVIROLOGIEVIROLOGIEVIROLOGIE• Naakte virussen (65 – 100 nm)Naakte virussen (65 – 100 nm)
• Kapsel: pentonen, hexosen en vezelsKapsel: pentonen, hexosen en vezels
• Lineair dubbelstrengig DNALineair dubbelstrengig DNA
• Herkenning : CAR - receptorHerkenning : CAR - receptor
• Naakte virussen (65 – 100 nm)Naakte virussen (65 – 100 nm)
• Kapsel: pentonen, hexosen en vezelsKapsel: pentonen, hexosen en vezels
• Lineair dubbelstrengig DNALineair dubbelstrengig DNA
• Herkenning : CAR - receptorHerkenning : CAR - receptor
SPECIFIEK VOOR AD40 & AD 41: SPECIFIEK VOOR AD40 & AD 41:
• 2 ‘knobbed fibres’2 ‘knobbed fibres’
• specifieke pentonen specifieke pentonen
• andere hexosenandere hexosen
SPECIFIEK VOOR AD40 & AD 41: SPECIFIEK VOOR AD40 & AD 41:
• 2 ‘knobbed fibres’2 ‘knobbed fibres’
• specifieke pentonen specifieke pentonen
• andere hexosenandere hexosen
VIROLOGIEVIROLOGIEVIROLOGIEVIROLOGIE
LANG
KORT
GENOOMGENOOM• Vroege genen :
- E1, E2, E3 & E4
- modulatie gastheercel
• Late genen :
- L1, L2, L3, L4 & L5
- replicatie, inkapseling, maturatie
• Vroege genen :
- E1, E2, E3 & E4
- modulatie gastheercel
• Late genen :
- L1, L2, L3, L4 & L5
- replicatie, inkapseling, maturatie
GENOOM
EPIDEMIOLOGIEEPIDEMIOLOGIEEPIDEMIOLOGIEEPIDEMIOLOGIE• kinderenkinderen
• ouderenouderen
• personen met verzwakt personen met verzwakt immuunsysteem (HIV)immuunsysteem (HIV)
• kinderenkinderen
• ouderenouderen
• personen met verzwakt personen met verzwakt immuunsysteem (HIV)immuunsysteem (HIV)
SYMPTOMENSYMPTOMENSYMPTOMENSYMPTOMEN• diarree
• braken
• milde dehydratatie
• diarree
• braken
• milde dehydratatie
TRANSMISSIETRANSMISSIE• faeco-oraalfaeco-oraal
• water?water?
• voedsel?voedsel?
• faeco-oraalfaeco-oraal
• water?water?
• voedsel?voedsel?
FECO-ORALE TRANSMISSIEFECO-ORALE TRANSMISSIE
Chungking Mansions, Hong-Kong
DIAGNOSTIEKDIAGNOSTIEK• celcultuur
• elektronenmicroscopie
• PCR / C-PCR
• ELISA
• Ag-detectie
• celcultuur
• elektronenmicroscopie
• PCR / C-PCR
• ELISA
• Ag-detectie
DIAGNOSTIEKDIAGNOSTIEK• celcultuur
• elektronenmicroscopie
• PCR / C-PCR
• ELISA
• Ag-detectie
• celcultuur
• elektronenmicroscopie
• PCR / C-PCR
• ELISA
• Ag-detectie
DIAGNOSTIEKDIAGNOSTIEK• celcultuur
• elektronenmicroscopie
• PCR / C-PCR
• ELISA
• Ag-detectie
• celcultuur
• elektronenmicroscopie
• PCR / C-PCR
• ELISA
• Ag-detectie
DIAGNOSTIEKDIAGNOSTIEK• celcultuur
• elektronenmicroscopie
• PCR / C-PCR
• ELISA
• Ag-detectie
• celcultuur
• elektronenmicroscopie
• PCR / C-PCR
• ELISA
• Ag-detectie
PCR
Sample Celcultuur Incubatie (5 dagen)
Thermocycler
VISUALISATIE(gelelectroforese)
C-PCRC-PCR
DIAGNOSTIEKDIAGNOSTIEK• celcultuur
• elektronenmicroscopie
• PCR / C-PCR
• ELISA
• Ag-detectie
• celcultuur
• elektronenmicroscopie
• PCR / C-PCR
• ELISA
• Ag-detectie
Antigenen op ELISA plaat
Antilichamen, al dan niet aanwezig in het serum
2e type antilichamen + enzyme
Chromogeen dat van kleur verandert door enzyme
POSITIEF NEGATIEF
ELISA(= Enzyme-linked immunosorbent assay).
DIAGNOSTIEKDIAGNOSTIEK• celcultuur
• elektronenmicroscopie
• PCR / C-PCR
• ELISA
• Ag-detectie
• celcultuur
• elektronenmicroscopie
• PCR / C-PCR
• ELISA
• Ag-detectie
NORWALK-VIRUS
1968: eerste uitbraak in Norwalk, Ohio1968: eerste uitbraak in Norwalk, Ohio
1972: virus wordt door elektronen- 1972: virus wordt door elektronen- microscopie aangetoond microscopie aangetoond
1990: genoom Norwalk wordt gekloond1990: genoom Norwalk wordt gekloond
GESCHIEDENISGESCHIEDENIS
1968: eerste uitbraak in Norwalk, Ohio1968: eerste uitbraak in Norwalk, Ohio
1972: virus wordt door elektronen- 1972: virus wordt door elektronen- microscopie aangetoond microscopie aangetoond
1990: genoom Norwalk wordt gekloond1990: genoom Norwalk wordt gekloond
GESCHIEDENISGESCHIEDENIS
1968: eerste uitbraak in Norwalk, Ohio1968: eerste uitbraak in Norwalk, Ohio
1972: virus wordt door elektronen- 1972: virus wordt door elektronen- microscopie aangetoond microscopie aangetoond
1990: genoom Norwalk wordt gekloond1990: genoom Norwalk wordt gekloond
GESCHIEDENISGESCHIEDENIS
1968: eerste uitbraak in Norwalk, Ohio1968: eerste uitbraak in Norwalk, Ohio
1972: virus wordt door elektronen- 1972: virus wordt door elektronen- microscopie aangetoond microscopie aangetoond
1990: genoom Norwalk wordt gekloond1990: genoom Norwalk wordt gekloond
GESCHIEDENISGESCHIEDENIS
INDELING CALICIVIRUSSENINDELING CALICIVIRUSSEN•NLVNLV
- Genogroup I (Norwalk Virus)- Genogroup I (Norwalk Virus)
- Genogroup II (Snow Mountain)- Genogroup II (Snow Mountain)
•SLV : Genogroup I, II & IIISLV : Genogroup I, II & III
•Vesivirus (konijn)Vesivirus (konijn)
•Lagovirus (varken) Lagovirus (varken) calyx calyx
.
• Enkelstrengig RNA-virusEnkelstrengig RNA-virus
• 27 - 40nm27 - 40nm
• Geen envelop Geen envelop
• IcosaëderIcosaëder
VIROLOGIEVIROLOGIE
• 7642 nucleotiden7642 nucleotiden
• 48% Glycine en Cysteïne48% Glycine en Cysteïne
• 3 open reading frames (ORF)3 open reading frames (ORF)
GENOOMGENOOM
ORF 1ORF 1: Voorloper proteïne : Voorloper proteïne (1789 AZ)(1789 AZ) gekliefd tot niet-structurele gekliefd tot niet-structurele eiwitten eiwitten
ORF 2ORF 2: Kapselproteïne : Kapselproteïne (530 AZ)(530 AZ)
ORF 3ORF 3: ORF 3 proteïne : ORF 3 proteïne (212 AZ)(212 AZ)
Produceert niet-geP 23K Produceert niet-geP 23K
en en geP 35K proteïne. geP 35K proteïne.
IncubatietijdIncubatietijd: 1 tot 3 dagen: 1 tot 3 dagen
DuurDuur: gemiddeld 2 dagen: gemiddeld 2 dagen
VirusuitscheidingVirusuitscheiding: via faeces en braaksel, : via faeces en braaksel, tot 3 weken na ziektetot 3 weken na ziekte
TransmissieTransmissie: : feco-oraal, hoofdzakelijk mens op feco-oraal, hoofdzakelijk mens op mens. Minimale infectueuze dosis: 10à 100 partikelsmens. Minimale infectueuze dosis: 10à 100 partikels ..
EPIDEMIOLOGIEEPIDEMIOLOGIE
- Elektronenmicroscopie- Elektronenmicroscopie
- Moleculair-biologische methoden Moleculair-biologische methoden Handicap: Handicap: virussen niet te kweken in vitrovirussen niet te kweken in vitro
*reverse-transcriptase-PCR*reverse-transcriptase-PCR
*Klonen*Klonen
*Kapsel tot expressie in baculovirus*Kapsel tot expressie in baculovirus
DIAGNOSTIEKDIAGNOSTIEK
ASTROVIRUS
50 nm
50 nm
ASTROVIRUSASTROVIRUS• ontdekking: 1975ontdekking: 1975• Gr. ‘Astron’Gr. ‘Astron’• nieuwe virusfamilie: de nieuwe virusfamilie: de AAstroviridaestroviridae• apen, eenden, katten, schapen, varkens, apen, eenden, katten, schapen, varkens,
kalkoenen en mensen.kalkoenen en mensen.• mensen: 8 serotypesmensen: 8 serotypes
• kleine sferische partikelskleine sferische partikels• diameter 28diameter 28--30 nm30 nm• naakte virussennaakte virussen• glad elektronendens schildglad elektronendens schild• vijf- of zespuntige stervijf- of zespuntige ster
VIROLOGIEVIROLOGIE
• enkelstrengig (+)RNAenkelstrengig (+)RNA• 6800 nt6800 nt• replicatie in cytoplasmareplicatie in cytoplasma• genoom: 3 ORFsgenoom: 3 ORFs
VIROLOGIEVIROLOGIE
• Direct feco-oraalDirect feco-oraal• Besmet water/voedselBesmet water/voedsel
TRANSMISSIETRANSMISSIE
FECO-ORALE TRANSMISSIEFECO-ORALE TRANSMISSIE
• Waar?Waar?• Wanneer?Wanneer?• Wie? Wie?
• kinderenkinderen• ouderenouderen• immuunimmuundeficiëntdeficiëntieie
EPIDEMIOLOGIEEPIDEMIOLOGIE
ASTROVIRUSASTROVIRUS• IncubatietijdIncubatietijd
• Klinische symptomenKlinische symptomen
• BehandelingBehandeling
DIAGNOSTIEKDIAGNOSTIEK• ElectronenmicroscopieElectronenmicroscopie
• PCRPCR
• ELISAELISA
PREVENTIEPREVENTIE• RRegelmatig handen wassenegelmatig handen wassen
• DDesinfecteren van oppervlaktenesinfecteren van oppervlakten
• WWassen van besmette kledijassen van besmette kledij
• CaveCave besmet voedsel of drank besmet voedsel of drank
ANDERE VERWEKKERSANDERE VERWEKKERSVAN GASTROENTERITISVAN GASTROENTERITIS
• TorovirusTorovirus• PestivirusPestivirus• PicornavirPicornaviridaeidae• PicobirnavirusPicobirnavirus• ParvovirusParvovirus• CoronavirusCoronavirus
Main Entry: di·ar·rhea Pronunciation: "dI-&-'rE-&Function: nounEtymology: Middle English diaria, from Late Latin diarrhoea, from Greek diarrhoia, from diarrhein to flow through, from dia- + rhein to flow -- more at STREAMDate: 14th century1 : abnormally frequent intestinal evacuations with more or less fluid stools2 : excessive flow <verbal diarrhea>
217 miljoen patiënten; 3 dagen diarree4x/dag naar WC; 200 ml stoelgang/beurt
= 510.000.000 liter