Etmenleri Elle Taşıma ve Kaldırma - comp.eng.ankara.edu.trcomp.eng.ankara.edu.tr/files/2018/03/ergonomi-tr-web.pdf · Ergonomik risk Etmenleri Elle Taşıma ve Kaldırma ruhioktem.blogspot.com

Ergonomik risk

Etmenleri Elle Taşıma

ve Kaldırma ruhioktem.blogspot.com

[email protected]

Ruhi Öktem

1/69

Ankusem Rektorluk 14.6.2015 İse giris

Ruhi Öktem A Sınıfı ve İSİG Bilim Uzmanı

Ergonomi; insan kullanımına yönelik tasarım, çalışma ve yaşama koşullarının optimal hale getirilmesi çalışmalarının tümüdür.

çevre – insan etkileşimi olarak tanımlanabilir.

2 Ankusem Rektorluk 14.6.2015 İse giris

ERGONOMİNİN AMACI:

mobilyalar, el araçları, ekipmanlar,

işin gereklilikleri işyeri çevresi

........

insan ölçüleri, yetenekleri kısıtlılıkları beklentileri .........

Temel ilke: Uyumluluk

Çevreye müdahele et İnsanı gözlemle 3 Ankusem Rektorluk 14.6.2015

İse giris

TAN I M LAR

Ergonomi

İnsanların davranışı,

yetenekleri, kısıtlılıkları ve

diğer karakteristikleri ile ilgili

bilgileri araştıran ve uygulayan

bir bilimdir.

(Chapanis)


4

Kullanıcıya

uygun olmalı

Kullanımı

kolay olmalı Rahatlığı

arttırmalı

Performansı

arttırmalı

Hız

Sağlığı korumalı

ERGONOMİK TASARIM

Güvenlik

Doğruluk, kesinlik,

hassasiyet 5 Ankusem Rektorluk 14.6.2015

İse giris

• Bu amaç(lar)a ulaşmak için ergonomi bilimi birçok bilimle iç içe çalışmak zorundadır.

• Multidisipliner bir bilimdir.

• İşin insana insanın işe uyumu


Ergonomi Risk Faktörleri

1. Frekans 2. Süre 3. Güç 4. Duruş


7

Ergonomi Risk Faktörleri

5. Operasyonun yapıldığı yer 6. Mekanik basınç 7. Vibrasyon 8. Çevresel koşullar


8

Frekans önemli !

Genellikle tek bir kere yapıldığında herhangi bir zarara yol açmayan ancak tekrarlandığında hastalık yapan tekrarlanan hareketler sonucu

Biriken Travma Hastalığı (BTH) Tekrarlanan Gerilim Hastalıkları (TGH) oluşmaktadır.


9

İNSAN HAREKETLERİNİN SINIRLARI

VE ERGONOMİK AÇIDAN

DEĞERLENDİRİLMESİ

Bu nedenle, ergonomik açıdan uygun kaldırma teknikleri üzerinde

devamlı araştırmalar yapılmaktadır.

Sakıncalı yük kaldırma sonucu oluşabilen disk fıtığı olayının şematik görüntüsü

An

kusem

Rekto

rluk 1

4.6

.20

15

İse giris

10

Önleme Yolları

Mühendislik Kontrolleri İdari Kontroller İş uygulama Kontrolleri


11

12

Mühendislik Kontrolleri

Mühendislik kontrolleri, • işyeri ortamının, • aletlerin, • tesisin, • ekipmanın, • malzeme veya prosesin değiştirilmesi veya modifikasyonu ve yeniden tasarımını

içermektedir.


13

İdari Kontroller

İşlem veya metotlarda değişiklik yaparak işçinin günlük maruziyetinin önemli ölçüde azaltılması ile ilgili yöntemler, idari kontroller olarak adlandırılır. Örnekleri:

• işçi rotasyonu, • çalışma ortamının ayarlanması, • çalışma metotlarının yeniden

tasarlanması, • dinlenme araları. Ankusem Rektorluk 14.6.2015

İse giris 14

İş Uygulama Kontrolleri

İş yapılırken alışkanlık haline getirilen davranışların kontrolu bu grupta yer almaktadır. Örnekler aşağıda verilmektedir:

• yeni veya tekrar atanan işçilere adaptasyon süresi tanınması;

• tehlikelerin tanımlanabilmesi için

eğitim; ve • tehlikeyi azaltıcı iş tekniklerinin eğitimi.


15

Güvenli Kaldırma

• Yükün ağırlığını test et Kaldırarak değil, sürükleyerek taşı • El arabası gibi

mekanik ekipman kullan

• eldiven kullan • Güvenilir bir şekilde

kaldıracağınızdan emin olmadığınız hiçbir malzemeyi kaldırma Ankusem Rektorluk 14.6.2015

İse giris

16

Elle Kaldırma

Yükle İlgili Riskler ağırlık, büyük hacimli veya havaleli, tutulması güç, dengesiz/kayan malzeme, keskin kenarları olan/ sıcak veya soğuk / kimyasallar ile kontamine olmuş, büyük-engellenen görüş.


18

Eğitimden beklediklerimiz:

Kendimizi incitmeden yük

kaldırma

Taşınan malzemenin zarar

görmemesi

Elle Yük Taşıma

Elle Yük Taşıma

Elle Yük Taşıma

Elle Yük Taşıma

Elle Yük Taşıma

Elle Yük Taşıma

Elle Yük Taşıma

Elle Yük Taşıma

Elle Yük Taşıma

Elle Yük Taşıma

Elle Yük Taşıma

ERGONOMİNİN BİLEŞENLERİ

Anatomik Bileşeni

Antropometri (Vücut ölçüleri) Biyomekanik (Kuvvet uygulamaları)

Fizyolojik Bileşeni

İş fizyolojisi (Enerji harcanması) Çevre fizyolojisi (Fizik çevrenin etkileri)

Psikolojik Bileşeni

Bilgi değerlendirme ve karar alma Mesleksel psikoloji Eğitim, efor ve kişisel farklılıklar


30

ERGONOMİYİ OLUŞTURAN BAŞLICA BİLİMLER

31

• • •

Antropometri Fizyoloji ve Biyomekaniktir. Diğer katkıda bulunan bilimler:

• Fizyoloji, biyoloji • Fizik • Psikoloji • Enformasyon bilimleri • Adli tıp • İstatistik • İşletme yöntemleri • Tasarım • Yönetim • İş psikolojisi • Sosyoloji • Mühendislik sistemleri


Fiziksel çevrenin tasarımı; Gürültü Aydınlatma Titreşim Isıtma ve havalandırma Kimyasal zararlılar

Sağlık ve Güvenlik tasarımı; Yaralanma riskleri ve kontrol El ile taşıma Koruyucu araç gereç Performans modelleme Vücut konumunun incelenmesi Uzanma mesafesi Mühendislik antropometrisi

Ekran önü çalışmalar

1. Fiziksel Ergonomi


32

Çalışanların katılımı

Teknoloji yönetimi ve organizasyonel değişim

İş programlama

Performans modelleme

Toplam kalite yönetimi

Sosyo-teknik organizasyon tasarımı

Proje yönetimi

Yönetim değişimi

Bilgisayar destekli yönetim

Bakımda insan öğesi

Yönerge ve standartlar

Katılımcı ergonomi

2. Organizasyonel ve yönetimsel ergonomi


33

Bilişsel ergonomi:

İnsan-makine sistemlerinde;

Daha etkin

Daha verimli çalışma sağlanabilmesi için

Kullanıcı – Eylem – Sistem etkileşimini inceler.

3. Bilişsel Ergonomi


34

Algısal-Bilişsel Ergonomi:

• Asıl çalışma alanı gösterge

dizaynıdır.

• Hata olasılığını en aza indirmek

hedeflenir.

• Kumanda, kontrol düğmeleri, uyarı

zilleri, sinyaller, joystickler,

direksiyon ve araç-uçak göstergeleri



Antropometri • İnsan vücut ölçülerinin istatistiksel

karakteristikleri ile ilgilenir.

• Antropometrik veriler elbise mobilya, makine, el

aletleri ve tezgah dizaynı için çok önemli bilgiler

sağlar.


KULLANILDIĞI ALANLAR:

• Raf yüksekliği :

• Konveyör yüksekliği:

• Elektrik düğmesinin yerden yüksekliği:

• Ayakkabı üretimi :

• Eldiven üretimi :

• Çalışma masası/ sandalye üretimi:

38

Antropometri


39

İnsan vücudu ölçülerine uygunluk


Antropometri


ANTROPOMETRİK

VERİLERDEN

YARARLANILMAZ İSE:

KAS İSKELET SİSTEMİ

YARALANMALARI,

YORGUNLUK .... SORUNLARI

ORTAYA ÇIKAR.


Cumhuriyetin ilk yıllarında İthal İtalyan Traktörlerinin debriyajları bozulduğundan iade edilir...Neden?

Debriyaj


42

İş Fizyolojisi:

İşin gerekliliklerine kas iskelet

sisteminin, solunum sisteminin

ve Kalp-damar sisteminin yanıtı

ne olacaktır? sorusuyla ilgilenir.


Biyomekanik:

• İnsan dokularının özellikleri ve mekanik

streslere dokuların yanıtı ne olacaktır?

sorusuyla ilgilenir.

• Makinede çalışan kişilerin olası

zararlardan korunması için kask,

eldiven maske vb. KKD koruyucu

Donanım üretimi biyomekanik

desteğiyle başarılabilir

• Kronik ya da kümulatif bozuklukların

oluşmaması için önlem almayı sağlar.


Kötü ergonomik tasarımın sonuçları

Konforsuzluk kronik ağrı

Kaza zedelenme- yaralanma

Yorgunluk kaza-hata olasılığı artışı

C. Travma işe bağlı kas-iskelet sistemi hastalıkları


YORGUNLUK VE DİNLENME

Yorgunluk, bir çok durumun tanımlanması için

kullanılmaktadır:

1.Dikkatte azalma

2. Algılamanın yavaşlaması ve azalması

3. Güdülenmede azalma

4. Fiziksel ve mental performans hızında azalma

5.Aynı çıktının sağlanabilmesi için daha büyük oranda enerji

harcanması

6. Küntlük, yorgunluk ve irritabilite duygusu.

Günlük yaşamda yorgunluk değişik kaynakların

birikimine bağlı olarak meydana gelmektedir. 46 Ankusem Rektorluk 14.6.2015

İse giris

39

YORGUNLUK NEDENLERİ


47

İnsan

makine

ilişkisi


SONRA

Ergonomi "stresi

azaltma sanatıdır."

Ergonomik iyileştirme

49

ÖNCE Ankusem Rektorluk 14.6.2015

İse giris

Ergonominin bir amacı da kazaları

önlemek ve rahatlıktır


Ergonomik Programın Elemanları

İŞYERİ ANALİZİ (Workplace Analysis)

TEHLİKE ÖNLEME VE KONTROL

(Hazard Prevention and Control)

BİLİNÇLENDİRME VE EĞİTİM

(Education and Training)

PROGRAMI GÖZDEN GEÇİRME VE DEĞERLENDİRME

SAĞLIK HİZMETİ (Health Care Management)

(Program Evaluation and Review) 51 Ankusem Rektorluk 14.6.2015

İse giris

52

Kişisel özellikler:

• İnsan ölçüleri

• Yaş

• Eğitim

• Cinsiyet

• Hamilelik

• Solaklık

• Psikolojik durum

• Alkol kullanma

• Sigara kullanma Ankusem Rektorluk 14.6.2015

İse giris

53

Çalışma alanı (yüzeyi) tasarımı

• Bir çalışma ortamı çalışanın dengeli

vücut pozisyonunun devamını

sağlamalıdır.

• Ayakta dururken veya otururken

omurga aynı pozisyonda olmalıdır.

• Çalışana rahat hareket olanağı veren

çalışma ortamı olmalı


Sandalyede çok yüksekte oturmak (bel ve boyun incinmesi), Başın öne eğilmesi, (Boyun incinmesi) Bel desteği olmadan oturmak (Bel ağrısı) Kollar yıkarda çalışmak (omuz travması) Bilek eğik pozisyonda çalışmak (bilek, omuz ağrısı) Önkol desteği olmadan çalışmak (bel-omuz ağrısı)

120

RİSKLİ OTURMA POZİSYONLARI


54

55

Worksafe BC Ergo for truckdrivers


İdeal bakma açısı :

Çalışma yüzeyinde bakış açısı 10° ile 30° değişmelidir.


SONUÇ

İş makinesinde hareketi engelleyen, belden bağlamalı,sabit emniyet kemerinin varlığı tespit edildi. Bunun sonucunda zorunlu yüklenmelerin, sağlık problemlerine yol açtığı saptandı. Yapılan çalışmalarla, zorunlu yüklenmelere sebep olmayacak tipte, yeterli hareket olanağı sağlayan emniyet kemerleri temin edilmiş, devreye alınmaya başlanmıştır. Ankusem Rektorluk 14.6.2015

İse giris 57

DURUŞ (Postür)


58

Hiç te ergonomik değil!!!


59

ERGONOMİ

Çalışma Duruşlarının Ergonomik Analizi

ELLER VEYA DİRSEKLER OMUZ SEVİYESİNİN ÜSTÜNDE

Günde 2 saatten fazla


60

ERGONOMİ


BOYUN 30° FAZLA EĞİLMİŞ



61

ERGONOMİ


BEL 30° FAZLA EĞİLMİŞ



62

ERGONOMİ


ÇÖMELME



63

ERGONOMİ


DİZ ÇÖKME



64

ERGONOMİ

Çevresel Faktörler Açısından Çalışma Yeri Düzenleme

Çevresel faktörler açısından

ergonomik düzenleme çalışanın

işini yapmasını olumsuz yönde

etkileyecek çevresel faktörlerin

(gürültü, aydınlatma, titreşim,

iklim) düzenlenmesini içerir.


65

66

ERGONOMİ

Doğru renklendirme algılamayı düzeltir. Ayırt etme ve farklılaştırmada yardımcı olur. Stresi önler, karamsarlığı atar. Performansı artırıcı yöndedir. Monotonluğu yok ederek, kabiliyeti yükseltir, yorgunluğu azaltır. Duyguları olumlu yönde etkiler. Güvenliği artırır. Kazaları önleyici etkisi vardır. Düzenliliği oluşturur. Depolamada, taşımada, fabrika içi ulaşımda önemli bir düzenleme faktörüdür. Enerji artırıcı renk ve ışık dinlenme esnasında dinlenme açığını kapamada yardımcı olur. Esinlemeyi artırır.

Renklendirme


67

ERGONOMİ

Renklerin insan ruhsal durumuna etkileri

Renk Uzaklık etkisi Sıcaklık etkisi Psikolojik etkisi

Mavi Uzak Soğuk Yatıştırıcı

Yeşil Uzak Çok soğuktan nötre kadar

Çok yatıştırıcı

Kırmızı Yakın Sıcak Çok yatıştırıcı

Turuncu Çok yakın Çok sıcak Uyarıcı

Sarı Yakın Çok sıcak Uyarıcı

Kahverengi Çok yakın, daraltıcı

Nötr Uyarıcı

Menekşe rengi

Çok yakın Soğuk Saldırgan,

huzursuzluk verici, cesaret kırıcı


TERMAL KONFOR

Aşırı sıcak veya soğuk ortamlarda çalışma fizyolojik

zorlanmaya neden olur.

Çalışma ortamında ölçümler

Yapılarak uygun termal

Konfor koşulları

sağlanmalıdır.


68

Kaş çatmak için 72 Kas,

Tebessüm için sadece 14 kas çalışıyor...


69


70

Documents

Etmenleri Elle Taşıma ve Kaldırma - comp.eng.ankara.edu.trcomp.eng.ankara.edu.tr/files/2018/03/ergonomi-tr-web.pdf · Ergonomik risk Etmenleri Elle Taşıma ve Kaldırma ruhioktem.blogspot.com