PUB

LIEK

SVER

SIE

MA

STER

PLA

N T

RA

NSF

OR

MA

TIE

DO

MIN

ICA

NEN

KLO

OST

ER

Publieksversie

Masterplan Transformatie Dominicanenklooster Maart 2020

2

PUB

LIEK

SVER

SIE

MA

STER

PLA

N T

RA

NSF

OR

MA

TIE

DO

MIN

ICA

NEN

KLO

OST

ER

Inho

uds

opga

ve

Voorwoord In 1900 werd de eerste steen gelegd van het Dominicanenklooster. Een neogotisch

rijksmonument, dat we met recht één van de Zwolse parels kunnen noemen. Het gebouw

ademt de sfeer van oude tijden, maar het is de wens om het ook voor de toekomst te

behouden. Daarvoor is onderhoud, verduurzaming én transformatie nodig.

HMO schreef hiervoor een Masterplan, en heeft daarvoor veel informatie gekregen van

medewerkers en vrijwilligers van het Dominicanenklooster. In dit Masterplan leest u wat

de plannen zijn voor het vastgoed, het kloostercomplex dus. Het inhoudelijke programma

en de activiteiten van het klooster en de kerk vallen buiten het bereik van dit Masterplan.

Inhoudsopgave

Publieksversie Masterplan Transformatie Dominicanenklooster Voorwoord

01 Inleiding 3

02 Bestaande situatie 4

03 Transformatie 7

04 Wat gaan we nu doen? 9

Disclaimer

HMO heeft veel zorg besteed aan de inhoud van dit document. Toch is het mogelijk dat de tekst fouten of onvolledigheden bevat. U kunt dus geen rechten ontlenen aan de tekst of de afbeeldingen.

3

PUB

LIEK

SVER

SIE

MA

STER

PLA

N T

RA

NSF

OR

MA

TIE

DO

MIN

ICA

NEN

KLO

OST

ER

Inleiding

01—

Op 2 april 2019 sloten de Nederlandse Provincie van de Orde der Dominicanen), de

Stichting Dominicanenklooster en Herstructureringsmaatschappij Overijssel (HMO) een

samenwerkingsovereenkomst.

De aanleiding voor de samenwerking was dat de Stichting concludeerde dat een duurzame

rendabele exploitatie in eigen beheer niet mogelijk bleek, mede ook vanwege de investeringen

die in het gebouw moeten worden gedaan. Het doel van de samenwerking: komen tot een

toekomstbestendige invulling, renovatie en verduurzaming van het vastgoed.

Verder moet de transformatie passen bij de 3 pijlers, die de Orde heeft benoemd:

Voortzetten van de Dominicaanse geloofsgemeenschap.

De bewoning in bezield verband.

Het aanbod van een inhoudelijk programma (lezingen, cursussen, concerten etc.).

HMO bouwt aan maatschappelijke gebiedsontwikkeling in Overijssel. Dat gaat over de leefbaarheid,

vitaliteit en toekomstbestendigheid van gebieden. HMO werkt vraaggericht en is gericht op het aanjagen van

investeringen uit de markt. HMO sloopt, saneert, ontwikkelt, financiert en adviseert. De provincie Overijssel

is 100% aandeelhouder van HMO. www.hmo.nl.

4

PUB

LIEK

SVER

SIE

MA

STER

PLA

N T

RA

NSF

OR

MA

TIE

DO

MIN

ICA

NEN

KLO

OST

ER

Bestaande situatie

02—

Binnen de samenwerking heeft HMO het Masterplan uitgewerkt. In dit hoofdstuk

leest u een korte beschrijving van de onderwerpen die daarbij aan de orde kwamen.

Zo krijgt u een beeld van de bestaande situatie van het Dominicanenklooster.

Terug in de tijd Op 3 mei 1900 werd de eerste steen gelegd voor de bouw van het Dominicanenklooster.

Het ontwerp is van architect J. Kayser uit Maastricht en omvat een neogotisch klooster,

een kerk, een kloostergang en een binnentuin.

Het zeer grote kloostercomplex aan de Assendorperstraat is in carrévorm gebouwd,

met de kerk aan één van de vier zijden. De gevels van het klooster zijn opgetrokken uit

metselwerk met natuursteen elementen. Alle vensters, met uitzondering van de

glas-in-loodramen in de kloostergang, zijn na de brand van 1933 voorzien van de

huidige eikenhouten kozijnen. Na deze grote brand is een extra verdieping

gerealiseerd. De zolder heeft een hoge kap en het dak van het klooster is gedekt

met dakpannen. De tweede verdieping is voorzien van eenvoudige houten vensters.

Bijzonder aan het Dominicanenklooster is de ruimtelijke indeling met de kloostergang

rondom de binnentuin en de originele interieurelementen op de begane grond.

Tijdlijn

1900 Eerste steen gelegd

1901 Eerste bewoners trekken het klooster in

1933 Grote brand

1933 Een extra verdieping toegevoegd

1950 Er woonden ongeveer 80 broeders

Tot 1966 Opleiding filosofie

1982-1994 Restauratie door architect A. van Tol

Tot 2013 Rijksgebouwendienst als enige huurder

5

PUB

LIEK

SVER

SIE

MA

STER

PLA

N T

RA

NSF

OR

MA

TIE

DO

MIN

ICA

NEN

KLO

OST

ER

De Orde Eigenaar complex en bijbehorende terrein.

De Communiteit Eigenaar kerkelijke goederen en inventaris.

De Stichting Gebruiker van complex en verantwoordelijk voor beheer,

onderhoud en exploitatie van complex, plus organisatie van

de Dominicaanse activiteiten.

Rectoraat (Parochie) Functioneert als parochie en verzorgt onder meer liturgie,

diaconie en catechese.

GebruikHet kloostercomplex wordt op diverse manieren gebruikt:

Zaalverhuur

Woonruimte broeders

Kantoorruimte voor kleine bedrijven en zzp-ers

Kantoorruimte voor de Stichting Dominicanenklooster

De kerk is in gebruik voor de eredienst, is opengesteld voor publiek en wordt verhuurd

voor specifieke, passende evenementen. Het parkeerterrein wordt deels verhuurd.

Thema’s HMO nam onder meer de volgende thema’s mee in de transformatiestudie.

Elk van deze punten is onderzocht en komt terug in de planvorming.

Bouwkundige situatie

Zowel de kerk als het klooster hebben op korte termijn (binnen 10 jaar) onderhoud of restauratie

nodig. Voor het klooster gaat het om schilderwerk en dakwerkzaamheden. Voor de kerk gaat het

onder meer om herstelwerkzaamheden aan het metselwerk en onderhoud aan de staalconstructie.

Installaties

De verwarmingsinstallatie voor het klooster is voorzien van twee gasgestookte ketels.

Het kerkgebouw is voorzien van een luchtverwarming, opgesteld in de kelder van de kerk.

Deze luchtverwarming wordt met olie gestookt. Het huidige energieverbruik is hoog. Bovendien

heeft de oliegestookte installatie een flinke CO²-uitstoot. Er is dus veel verbetering mogelijk.

Kloostertuin

Het kloostercomplex heeft een fraaie tuinstructuur, met zowel een binnen- als buitentuin.

Een aantal bomen in de tuin is monumentaal. Om inzicht te krijgen in de conditie en

levensverwachting van de bomen, is een boomeffectanalyse nodig. Deze analyse kan

de basis vormen voor een gedeeltelijke herinrichting van de tuin.

Parkeren

Uit de parkeeranalyse blijkt dat het parkeerterrein verbeterd kan worden. Het terrein

wordt als rommelig ervaren en de routing is niet logisch. Ook is het terrein soms volledig

bezet: als de zalen verhuurd zijn of tijdens de zondagsviering. Tot slot vraagt ook het

fietsparkeren aandacht bij de herinrichting van het parkeerterrein.

Programma van eisen voor nieuwe functies

Bij elk transformatieproject is een programma van eisen het vertrekpunt voor de

planontwikkeling. Bij het onderzoeken voor de mogelijkheden voor het transformeren van

het klooster is het gebouw leidend, vanwege het monumentale karakter. Dit betekent dat

we hier rekening mee houden voor het inpassen van nieuwe functies.

02 | Bestaan

de situatie

Betrokken partijenOp dit moment is een aantal partijen op bestuurlijk niveau betrokken bij het

Dominicanenklooster en de kerk.

6

PUB

LIEK

SVER

SIE

MA

STER

PLA

N T

RA

NSF

OR

MA

TIE

DO

MIN

ICA

NEN

KLO

OST

ER

Daarnaast streeft HMO ernaar om de indeling van de ruimtes flexibel te maken en

daarmee aanpasbaar in de tijd. Dat is in de traditionele vastgoedwereld bijzonder.

Met het oog op de gewenste flexibiliteit is het uitgangspunt bij het onderzoek geweest

dat het casco moet voldoen aan de hoogste eisen die horen bij één van de toekomstige

functies. Dit geldt zowel voor de constructieve en brandveiligheidseisen, als de overige

eisen die voortkomen uit het bouwbesluit.

Lichtplan

De kerk is aan de Assendorperstraatzijde nagenoeg onverlicht. Hierdoor ontstaat in de

donkere uren een grauw beeld. Deze aanlichting kan verbeterd worden. Het klooster is

gedeeltelijk aangelicht. Het doel van het lichtplan is een transparant en licht beeld

creëren, waardoor de uitstraling van het prachtige gebouw verbetert.

Duurzaamheid

De transformatie is voor de kerk en het klooster een mooie stimulans om het complex

energiezuiniger te maken, zowel bouwkundig als installatietechnisch. Het verduurzamen

van het complex kan op termijn leiden tot lagere exploitatielasten én een lagere

milieubelasting. De ambitie is om het complex (elektra)energieneutraal te maken.

De Trias Energetica vormt daarbij de leidraad:

Stap 1. Beperk de energievraag

Stap 2. Gebruik energie uit hernieuwbare (duurzame) bronnen

Stap 3. Gebruik eindige (fossiele) energiebronnen efficiënt

Ook voor de binnen- en kloostertuin zijn passende maatregelen te bedenken om nóg

duurzamer te tuinieren. Zo kan bijvoorbeeld gedacht worden aan een geschikte

waterberging voor het regenwater, waarmee de tuin vervolgens bewaterd kan worden.

Maar ook aan speciale inbouwkasten voor broedende vogels of voor vleermuizen.

Subsidiescan

Om te beoordelen of op bepaalde onderdelen subsidies aangevraagd kan worden, is een

subsidiescan uitgevoerd. Verschillende subsidieregelingen zijn bekeken op de volgende

onderwerpen: cultureel erfgoed, onderhoud, duurzaamheid. Mogelijk relevante

regelingen zijn de Sim-subsidie van de Rijksoverheid en de Subsidie Herbestemming

Cultureel Erfgoed van de provincie Overijssel. Ook kijken we of de Subsidie Restauratie

Rijkmonumenten van de provincie Overijssel opnieuw wordt opengesteld.

02 | Bestaan

de situatie

7

PUB

LIEK

SVER

SIE

MA

STER

PLA

N T

RA

NSF

OR

MA

TIE

DO

MIN

ICA

NEN

KLO

OST

ER

Een zorgvuldige analyse, veel gesprekken, externe onderzoeken en verkenningen:

samen heeft dit het Masterplan Transformatie Dominicanenklooster opgeleverd.

Het Masterplan is inmiddels vastgesteld. Op basis van dit plan gaat HMO de

transformatie van het Dominicanenklooster verder voorbereiden en uitwerken.

Wonen, werken, verblijven

Het plan dat HMO gaat uitwerken is een combinatie van de functies wonen,

werken en verblijven. Hiervoor is een casco renovatie en verduurzaming nodig.

De renovatie wordt gefaseerd uitgevoerd, naar verwachting per vleugel.

Bij de renovatie worden ook de installaties vernieuwd.

De afbeeldingen op deze pagina’s zijn voorbeelden van hoe het zou

kunnen worden.

Flexibel ruimtegebruik

HMO kiest voor een hybride vastgoedmodel. Dat betekent dat ruimtes geschikt

moeten zijn voor diverse functies. Dus: een woonruimte moet eenvoudig te

veranderen zijn in een kantoorruimte, en andersom. Dat zorgt voor flexibiliteit.

Je kunt het gebouw dan aanpassen aan de eisen van de tijd.

Transformatie

03—

8

PUB

LIEK

SVER

SIE

MA

STER

PLA

N T

RA

NSF

OR

MA

TIE

DO

MIN

ICA

NEN

KLO

OST

ER03 | Transform

atie

Conclusie Masterplan

De Nederlandse Provincie van de Orde der Dominicanen (de Orde) en Herstructureringsmaatschappij Overijssel (HMO)

willen het klooster en de kerk in zijn geheel transformeren en verduurzamen op basis van de inhoud van het Masterplan.

Het hybride vastgoedmodel, wat inhoudt dat veel functies flexibel inpasbaar moeten zijn, is daarvan de kern. HMO zal

vanuit de samenwerking waarborgen dat bij de verdere invulling en het gebruik van het complex de 3 Dominicaanse pijlers in acht worden genomen.

Nieuwe vastgoed-BV

Nu is de Orde eigenaar van het vastgoed (kerk en kloostercomplex). De Stichting doet

het onderhoud en beheer van het complex. Dat gaat veranderen. HMO is bereid om de

rol van de Orde over te nemen als eigenaar van het vastgoed, met uitzondering van het

Adema-orgel in de kerk (dat blijft eigendom van de Orde). Hiervoor wordt een nieuwe

vastgoed-BV opgericht.

De rol van de Stichting verandert van beheerder naar één van de huurders van het

Dominicanenklooster.

Dominicaanse pijlers

De Orde zal erop toezien dat de 3 Dominicaanse pijlers in acht worden genomen.

Dit betreft het voortzetten van de Dominicaanse geloofsgemeenschap, de bewoning in

bezield verband en het aanbod van een inhoudelijk programma (lezingen, cursussen,

concerten e.d.).

9

PUB

LIEK

SVER

SIE

MA

STER

PLA

N T

RA

NSF

OR

MA

TIE

DO

MIN

ICA

NEN

KLO

OST

ER

Wat gaan we nu doen?

04—

De volgende stap is het verder uitwerken van het Masterplan. Want dat is een plan op hoofdlijnen.

De gemaakte keuzes moeten concreet gemaakt worden. Het gaat dan om antwoord op vragen

zoals: wat wordt de verhouding tussen wonen, werken en verblijven? Welke ruimtes in het klooster

krijgen welke bestemming? Wat is de fasering van de werkzaamheden?

Om de voortgang te bewaken en de bouwwerkzaamheden te coördineren,

gaan medewerkers van HMO op korte termijn werken vanuit het Dominicanenklooster.

Vervolgstappen waar HMO in de komende maanden mee bezig gaat:

Het definitieve programma van eisen opstellen, daarbij rekening houdend met de

monumentale waarde van het complex. Daarin komen ook de thema’s terug die hiervoor

zijn benoemd op pagina 5, zoals de installaties, de kloostertuin en het parkeerterrein.

De nieuwe vastgoed-BV invullen, die over het onderhoud en beheer van het vastgoed gaat.

De definitieve ontwerpen vaststellen voor de binnen- en buitenruimte.

Op de hoogte blijven

Op www.werkenaankloosterzwolle.nl plaatsen we berichten over de voortgang. Ook kunt u zich daar

aanmelden voor de nieuwsbrief, als u op de hoogte wilt blijven. Bent u betrokken bij het klooster, bijvoorbeeld

als medewerker, vrijwilliger of omwonende, dan informeren wij u ook op andere manieren over de

werkzaamheden en veranderingen in het Dominicanenklooster.

ColofonTekst: HMO

Historische foto’s: Historisch Centrum Overijssel

Overige foto’s: Marlie Koggel

Artist impressions: Het Voorland

Ontwerpen: BiermanHenket