Ergen cocuklarla basa_cikma

Ergen çocuklarla başa çıkma

Prof. Dr. Hasan BACANLI

13.04.2023 Prof. Dr. Hasan BACANLI 2

Ergenlikle başa çıkmak• Öncelikle anlaşmamız gerekir ki, ergenlik

bir sorundur. • Kimin sorunu? • Tabii ki bizim. Sorun yetişkinlerin sorunu,

ergenlerin değil. • En azından ergenlerin sorunu farklı bizim

sorunumuz farklıdır. Onlar dünyaya ve topluma uyum yapmaya çalışıyorlar, biz de onlara.


Sorun• Sorun bizim, ama nasıl? • Ben babamın karşısında ayağımı

uzatamazdım; oğlum benim yanımda yatıyor.

• Ben babamın yanında ondan önce yemeğe elimi uzatamazdım; oğlum neredeyse benim yemeğimi de yiyebilir.

• Babam bana şu okula gideceksin dedi; ben oğluma bir okul öneremiyorum, önermemden bile rahatsız oluyor.


Fıkra• Bir akşam adam kız çocuğundan su

getirmesini istemiş. Kız da “git kendin al, benim işim var” demiş. Baba fena halde kızmış. Bakmış ki, durum kötüye gidiyor, artık oğlundan istememiş, kalkmış su almaya gidecek. Bir yandan da sinirli sinirli “şunun yaptığına bak, terbiyesiz” falan deyip mutfağa yönelmiş. O sırada oğlu babasınını dediklerini duymuş, ve,• Baba, sen kızına fazla yüz verdin, o da

saygısızlık ediyor. Neyse, hazır kalkmışken bir bardak su da bana getir..

Demiş.

13.04.2023 5

Fıkradan hisse• Bu fıkra benim çocukluğumda anlatılan bir

fıkraydı. Bugün anlatılmasının bile komik bulunmadığı, “ne var bunda” dendiği bir fıkra.

• Zaman değişiyor. • İşin kötü tarafı, zaman her zaman

değişmişti zaten. • Bilindiği gibi, eski Mısır yazılarında,

“zamane gençliği”nden şikayet eden metinler vardır. Yani ergenlik ve gençlik tarih boyunca sorun olmuştur.

Prof. Dr. Hasan BACANLI


Soruna nasıl yaklaşalım?• Öncelikle sorunumuzu doğru yere

yerleştirelim: • Bizim çocuklarımızla sorunumuz var. Sorun

bizim sorunumuz. • Sorun bizimse çözecek olan taraf da biziz.

Dolayısıyla, o değişsin, çözülür diyemeyiz. Sorun kiminse çözmesi gereken, birşeyler yapması gereken odur.

• Önce çocuklarımızı anlayalım. • Onlar kim?


Onlar kim?• Ergenler yeni bir dünyaya geçmeye

hazırlanan çocuklardır. • Çocukluktan çıktılar, başka bir dünyaya

geçiyorlar. İşleri zor. • Ergenler sanayi devriminin kurbanlarıdır.

Çocukluğu bitirip yetişkin toplumuna girememiş kişilerdir. • Eskiden ergen olmak daha mı kolaydı,

dersiniz. İnsanlar bir şekilde akran ve akrabaları arasında ergenliği geçiriyordu. Şimdi çocuklarımız bunu kendi başlarına çözmek zorunda.


Onlar kim?• Ergenler topluma uyum sağlamaya çalışan

/ çalışacak olan kişilerdir. • Topluma uyum sağlamak kolay iş değil.

Yetişkin olarak bizim bile zorlandığımız bir topluma, onlar daha hızlı değişen, daha zor şartlar taşıyan bir ortama uyum sağlayacaklar.

• Ergenler bağımsızlıklarını kazanmaya çalışan kişilerdir. • Bağımsızlıklarını kazanamazlarsa,

etraflarındaki kişiler tarafından dışlanır ve alay edilirler.


Ergenler niçin sorun çıkarır?• Ergenler yeni beceriler kazanıyorlardır.

Onları denemek isterler. • Bilardo oynamak isteyen bir ergenin

annesiyle çatışması. • Ergenler sınırlarını öğrenmeye çalışırlar.

• Ergen mesela eve en geç kaçta gelebileceğini öğrenmek ister ve bunu öğrenmeye çalışırken de tabii ki sınırı aşar.

• İçinde bulunulan toplum/şartlar onları buna itiyordur.• Bunun için yapabileceğimiz bir şey olmadığı

için bu bir alternatif değil bizim için.


Ne yapmalı?• Önce bakışımızı değiştirmeliyiz?

• Onlar bizim karşı tarafımız değil ki. Biz onlarla aynı taraftayız. Bu birlikte ele almamız gereken bir durum.

• Durum birbirlerine karşı iki taraf gibi mi, yoksa aynı tarafta olup bir yükü çekmeye çalışır gibi mi durmaya karar vermemize bağlı.

• Bunu sadece bizim düşünmemiz de yetmez. Bunu çocuklarımıza hissettirmeliyiz. Biz onların yanındayız. Aynı taraftayız.

13.04.2023 11

Ne yapmalı?• Onlara işe alınacak bir danışman gibi

yaklaşmalı. • Uyarmamız gerektiğini düşündüğümüz

zaman bir kez uyarmalı.• Uyarmayı düşündüğümüz konuda haklı

olmalıyız ve bunu onlara açıklayabilmeliyiz.• Yeterince bilgili ve tecrübeli olduğumuzu

hissettirmeli, ama bunu bilgiçlik taslamaya dönüştürmemeliyiz.

• Sorumluluğun kendinde olduğunu hissettirmeliyiz. Sorumluluğu üstümüze almamalıyız.

• Bir kere söylemeli, üstelememeliyiz. Prof. Dr. Hasan BACANLI


Ne yapmalı?• Akıl vermeye başladığımızda zaten ergen

(açıkca söylemese bile, içinden) “gene başladı ve beni anlamıyor” demeye başlayacaktır.

• Tekrar etmeye başladığımızda kulaklarını tıkayacak ve dinlemeyecektir.

• Yeterince hazırlıklı değilsek, “sen bilmezsin, senin zamanında böyle değildi” demeye başlayacaktır.


İletişimin engelleri• Emir vermek, yönlendirmek

• Benim oğlum okulu bırakamaz, buna izin vermem• Senin ne düşündüğün önemli değil.

• Uyarmak, göz dağı vermek • Okulu bırakırsan bir daha benden para

mara bekleme. • Senin isteklerinin bir önemi yok.

• Ahlak dersi vermek • Okumak herkese nasip olmayan bir ödüldür.

• Otorite mesajları iletir, kişide karşı çıkma isteği yaratır.


İletişimin engelleri - 2• Öğüt vermek ve çözüm önerileri getirmek

• Ödevlerine yapmak için neden bir program yapmıyorsun? • Sen bunu kendin akıl edemezsin.

• Öğretme, nutuk çekme, mantıklı düşünceler önerme • Üniversite mezunu lise mezunundan daha

çok kazanır.• Sen mantıksızsındır, kafan buna çalışmaz.

• Yargılama, eleştirme suçlama,aynı düşüncede olmama• Uzak görüşlü değilsin. Henüz düşüncelerin

olgunlaşmamış.• (Onun kendine saygısını düşürür.)


İletişimin engelleri – 3 • Övmek, aynı düşüncede olmak

• Her zaman gelecek için umut veren bir öğrenci oldun.• Kendisini nasıl gördüğüne uymuyorsa, sizi

önemsememeyi öğrenir. Sık yapılırsa sık sık pohpohlanmak ister.

• Ad takmak, alay etmek• Hippi gibi konuşuyorsun.

• Benlik saygısını zedeler.• Yorumlamak, analiz etmek

• Çaba göstermediğine göre okuldan hoşlanmıyorsun. • Kendini ifade etmesini engeller.


İletişimin engelleri - 4• Güven vermek, desteklemek, avutmak

• Duygularını anlıyorum, ama son sınıfta daha iyi olacak.• Önemsenmediğini hisseder. O kendini

anlamakta zorluk çektiğini düşünürken, siz onu anladığınızı söylüyorsunuz.

• Soru sormak, sınamak• Eğitimsiz ne yapacaksın, nasıl

geçineceksin?• Güvensizlik ve kuşku doğurur.

• Sözünden dönmek, oyalamak, konuyu saptırmak• Yemekte sorun istemiyorum.

• İlgilenilmediğini, dışlandığını zanneder.


Ne yapmalı? Sonuç• Duygu ve düşünceler abartılmadan ortaya

konmalı.• Sorunlar şimdiki durum içinde ele alınmalı,

biriktirmemeli.• Yargılamaya gidilmemeli.• Konunun özü ile ayrıntılar ayırt edilmeli. • Etkin dinleme yapılmalı. • Konu saptırılmamalı, bir zamanda bir konu

ele alınmalı.


Aile ne durumda? • Sürekli denetleme ortamı olursa,• Mükemmeliyetçilik ağır basarsa, • Suçlama sık sık yaşanırsa,• Çocuğun özgür duyguları bastırılırsa, • Konuşma yasaklanırsa, • Küskünlük ve kırgınlıklar sürdürülürse, • Kimseye güvenilmezse, Bu ortamda iletişimi düzeltmek zordur.


Halil Gibran diyor k• Sizin diye bildiğiniz evlatlar gerçekte sizin

değildirler.• Onlar kendilerini özleyen Hayat'ın oğulları ve

kızlarıdırlar.• Sizler aracılığıyla dünyaya gelmişlerdir ama

sizden değildirler.• Sizlerin yanındadırlar ama sizlerin malı değildirler.• Onlara sevginizi verebilirsiniz ama düşüncelerinizi

asla.• Çünkü onların kendi düşünceleri vardır.• Onların bedenlerini barındırabilirsiniz ama

canlarını asla.• Çünkü onların canları, geleceğin sarayında oturur

ve sizler düşlerinizde bile orayı ziyaret edemezsiniz.

• Kendinizi onlara benzetmeye çalışabilirsiniz ama onları kendinize benzetmeye çalışmayın hiç.

• Çünkü Hayat ne geriye gider ne de geçmişle ilgilenir.


• Beni dinlediğiniz için teşekkür ederim.

Documents

Ergen cocuklarla basa_cikma