ERANDIO LEKURIK LEKU Toponimia lantzeko unitate ... · Toponimia lantzeko unitate didaktikoak 3 Unitateen izaera didaktikoaz Erandio lekurik leku unitate didaktikoak aproposak dira

Erandio lekurik leku

Toponimia lantzeko unitate didaktikoak

1

ERANDIO LEKURIK LEKU

Toponimia lantzeko unitate didaktikoak LH eta DBH

Irakaslearentzako gida



2

Aurkibidea

Unitateen izaera didaktikoaz .................................................................................3

Lehen Hezkuntza

Derrigorrezko Bigarren Hezkuntza

Hizkuntza tratamendua .........................................................................................6

DVDaren edukia ....................................................................................................8

Toponimia lantzeko sekuentziazioa ......................................................................9

DVDko materiala landu

Materiala lantzeko jarduera osagarriak

Entzunaldiak lantzeko metodologia

Ataza

Ebaluazioa eta auto-ebaluazioa



3

Unitateen izaera didaktikoaz

Erandio lekurik leku unitate didaktikoak aproposak dira Lehen Hezkuntzan eta Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzan jaso beharreko oinarrizko gaitasunak lantzeko. Material honen bidez, hiru gaitasunok jorratzen dira: Hizkuntza-komunikaziorako gaitasuna, Gizarterako eta herritartasunerako gaitasuna eta Informazioa tratatzeko eta teknologia digitala erabiltzeko gaitasuna.

Unitateok indarrean den curriculumean txertatzeko aproposak dira, inguruneari eta hizkuntzari dagozkien arloak lantzen direlarik.

Lehen Hezkuntza

Lehen hezkuntzako Natura-, Gizarte- eta Kultura-ingurunearen ezaguera arloan, honakoak dira unitateon bidez landu daitezkeen curriculumeko helburuak:

Natura-, Gizarte- eta Kultura-ingurunearen ezaguera:

- “Berezko ezaugarriak dituzten gizarte- eta kultura-taldeetako kide izatea onartzea eta aintzat hartzea; norberaren kulturaren ezaugarriak eta gainerako taldeekiko ezberdintasunak balioestea, gainerako identitate, kultura eta herriak errespetatzea (…)”. - “Euskal Herriko natura-, gizarte- eta kultura-ingurunearen elementu nagusiak identifikatzea; ingurunearen antolaketa, ezaugarriak eta harremanak aztertzea (…)”. - “Ikaslearen inguruko natura-, gizarte- eta kultura-ingurunean denboraren poderioz gertatutako aldaketa eta eraldaketak hautematea eta kritikoki balioestea; eta aldaketa horien aldiberekotasun- eta segida-harremanak aztertzea, hortik eratorritako ezagutzak gainerako memento historikoak ulertzeko unean aplikatzeko”. - “Natura-, gizarte- eta kultura-inguruneko egitate, kontzeptu eta prozesuak zenbakizko kodeen, grafikoen edo kode kartografikoen bidez interpretatu, adierazi eta irudikatzea eta horixe bera egitea errealitate geografikoak, ekonomikoak, historikoak eta bestelakoak adierazten dituzten bestelako adierazleekin, norberak bizi duen gizarte-errealitatea egoki ezagutzen ikasteko”.

Euskara eta literatura:

- “Modu bateko edo besteko ahozko diskurtsoak eta diskurtso idatziak ulertzea eta interpretatzea, ulerpen hori komunikazio- eta ikaskuntza-egoera berriei aplikatzeko”. - “Hizkuntza egokitasunez, koherentziaz eta zuzentasunez erabiltzea ahoz nahiz idatziz, komunikazio-premia guztiak behar bezala betetzeko”. - “Hizkuntzaren erabilpen sistemei eta arauei buruzko gogoeta egitea, hizkuntzak ulertzeko eta sortzeko prozeduren harian, hartara hizkuntzak egoki, koherentziaz eta zuzentasunez erabili eta behar bezala komunikatu ahal izateko hainbat giro sozial eta kulturaletan: betiere, alde batera utzita hizkuntzaren estereotipoak, hau da, edozelako balio-judizioak eta aurreiritziak”.

Arte hezkuntza:

- “Ikasleak ideiak formulatzera eta hainbat motatako gaitasunak eta ikasitako ezaguerak egoera berrietan erabiltzera bultzatuko dituzten proiektuak garatzea, eguneroko bizitzako gaiak, arte-gai jakinak edo beste alorretako edukiekin lotutako gaiak abiapuntu hartuta”.



4

- “Ikasleak hainbat tresna erabiltzea, lan-prozesuaren hainbat material jasotzeko”. - “Edukiekin lotutako irudien, abestien eta pieza instrumentalen bilduma zabal eta aberatsa sistematikoki erabiltzea, bai eta gogoetarako eta eztabaidarako bidea emango duten testuak eta beste mota bateko dokumentuak ere. (…) Kontuan hartu behar da teknologiak garrantzi handia duela bilaketa- eta hautaketa-baliabide gisa”.

Derrigorrezko Bigarren Hezkuntza

Euskara eta Literatura:

- “Hizkuntza erabiltzeko era askotako eremuetatik jasotako diskurtso idatziak eta ahozkoak ulertzea eta ikuspegi kritikoz interpretatzea, horietan ulertutakoa beste komunikazio-egoera batzuetan aplikatzeko”.

- “Ahoz eta idatziz, esan-idatziak egoki, koherentziaz eta zuzen adierazteko eta solasteko gai izatea, errespetuzko eta lankidetzarako jarrera hartuz; hau da, hainbat komunikazio-egoeraren ezaugarriak eta hizkuntza-arauak kontuan izan behar dira, komunikazio-premia bakoitzari erantzuteko”.

- “Soziolinguistikako oinarrizko ezagutzen laguntzaz, gure errealitate elebiduna ezagutzea eta interpretatzea, euskara eraginkortasunez erabiltzeko eta hizkuntza-normalizazioarekiko konpromiso aktiboa garatzeko”.

- “Hizkuntzen erabilerari buruz hausnartzea, gizarteko eta kulturako hainbat testuingurutan behar bezala komunikatzeko aukera ematen duten estrategiak hartzeko; horrela, balio-judizioa eta era guztietako aurreiritziak sortzen dituzten hizkuntza-estereotipoak saihestuko dira”.

Gizarte zientziak, Geografia eta Historia:

- “Ingurune fisikoaren oinarrizko elementuak zenbait eskalatan ezagutzea, kokatzea eta aztertzea, elementu horien arteko harremana ulertzeko, gizataldeek espazioa eta hango baliabideak nola erabiltzen dituzten ulertzeko eta erabilera horiek eragiten dituzten ondorio ekonomiko, sozial, politiko eta ingurumenaren arlokoak balioesteko. Horren xedea eguneroko bizitzako egoerei aurre egiteko modua hobetzea da”.

Plastikaren eta ikusizkoen hezkuntza:

- “Arte eta estetika-produktuak sortzea, emozioak eta sentimenduak, bizipenak eta ideiak adierazteko, bai eta naturaguneko eta kultura-inguruneko espazioak, objektuak eta elementuak irudikatzea ere, komunikatzeko, gogoeta kritikoa egiteko eta autokonfiantza izateko ahalmena garatzen laguntzeko”.

- “Arte-hizkuntzen teknika, baliabide eta arau nagusien oinarrizko ezagutza eta jakintza izatea. Teknologiek eskaintzen dituzten aukerak irakastea, sorkuntzetan erabiltzeko, bai eta ikusizkoen kulturako lanetan eta adierazpenetan identifikatzeko eta balioesteko ere”.

-“Pentsamendu-trebetasunez baliatzea: ikerketa, irudimena, ikusizkoen baliabideen bilaketa eta manipulazio sortzailea… ikuspuntu estetikoa eskuratuz, ideiak berriz egiteko, inguruko objektuak eraldatzeko, hainbat konponbide proposatzeko eta antolatzeko”.

- “Banaka edo taldean arte-proiektu baten plangintza egitea eta proiektua egiteko prozesuari buruz gogoeta egitea, lortu nahi denaren intentzioak, faseen azterketak eta emaitzen ebaluazio kritikoak duten garrantziaz jabetzeko. Lan partekatua arduraz, tolerantziaz eta besteen iritziak errespetatuz bere gain hartzea”.



5

Material honen bidez landu daitezkeen helburu zehatzak ondokoak dira:

- Norbere herriaren kokapena eta banaketa nagusia ezagutzea. Auzoak, errekak eta mendigune nagusiak kokatzea eta izendatzea.

- Norbere ingurura hurbiltzea eta leku-izenen nondik norakoak ulertzea, herriko gizarte eta kultura egiturarekin lotuz.

- Norbere euskalkia identifikatzea eta balioestea.

- Toponimoen esanahia eta jatorria identifikatzea eta ezagutzea.

- Mapak eta planoak interpretatzea eta eguneroko beharretarako erabiltzea.

- Ahozko formak eta forma idatziak bereiztea.

- Ahozko testuak lantzeko estrategiak garatzea.

- Toponimoen deklinabidea zuzen erabiltzea.

- Azalpen-testuen egitura ezagutzea eta norberaren jardunean aplikatzea.

- Jendaurrean berba egiteko gaitasuna garatzea.

- Azalpen-testuak hornitzeko dokumentu egokiak aukeratzea eta tresna teknologikoen bidez egokiro tratatzea.



6

Hizkuntza tratamendua

Unitate didaktikootan euskara batua erabili da idatzizko testuetan, hori baita hezkuntzako testu idatzietarako hobetsitako eredua. Hala ere, aukera izan dugun kasuetan, bizkaierari dagozkion berba, esapide eta egiturak baliatu ditugu, beti ere eredu bateratuak onartzen zituenean, ondoko helburu biak gogoan: idatzizko eredu zurruna aberastea eta lekuan-lekuko euskarara hurbiltzeko ahalegina egitea.

Erandioko irakasle batzuek hala eskatuta, hona hemen glosategi labur bat:

Alboerri: ondoko herri

Aldea-etxe: baserri

Aldeera: inguru

Amets oker: amesgaizto

Arean: apur bat, pixka bat

Bako: gabeko

Barruntatu: sumatu

Behar: lan

Berba: hitz

Berbarako: adibidez, esaterako, kasurako

Berbeta: hizkera

Bideo-txatal: bideo-zati

Bueltan: inguruan

Daborduko: dagoeneko

Denboraren porasuz: denborarekin, denborak aurrera egin ahala, denboraren poderioz

Ei: omen

Eroan: eraman

Ez eze: -z gain

Ganoraz: egoki, fundamentuz

Garaitiko: gainerako

Garbi-ikuzi: garbiketa

Gura: nahi

Igarri: sumatu

Jende nahia: jende asko

Kinatu: zirikatu

Lanabes: lan tresna, erreminta

Legetxe: bezalaxe

Oker: gaizto

Ostean: ondoren

Ostera: berriz



7

Paraje: hurbil

Paraje: inguru, aurkintza

Parean: ondoan

Sano: oso, zeharo

Ugalde: erreka txiki

Uretan joan: ur bila joan

Zelan edo hala esateko: nolabait esateko

Zelanbait: nolabait

Zeozelan: nolabait

Zeozer: zerbait



8

Unitateok eurak euretara landu daitezkeen arren, atazetan oinarritutako hezkuntza jardunari lotuta, Labayru Ikastegiak ikas-sekuentzia luzeagoa proposatzen du. Lehen pausoa DVDko unitate didaktikoen bidez Erandioko toponimiari buruzkoak lantzea litzateke. Zenbait eduki bereganaturik, ikasleek, sormen bidez, ataza zehatz bati ekin beharko diote ostean, taldelanean. Sekuentzia ebaluazio edo auto-ebaluazio egokia eginez bukatuko da.

DVDaren edukia

Eskuartean duzun DVDan honakoak aurkituko dituzu:

- Gida didaktikoa (irakurtzen ari zaren berau). - Erandioko mapa (proiektore bidez ipin daiteke ikusgai, bestela bakoitzak bere

ordenagailuko pantailan erabiliko du. Beste aukera bat inprimatzea izan daiteke). - LHrako hamar atal, toponimia langai dutenak. - DBHrako hamar atal, toponimia langai dutenak. - 126 bideo-txatal, 10 unitateetan zehar.



9

Toponimia lantzeko sekuentziazioa

DVDko materiala landu

Lehen atalean toponimiaren oinarriak lantzen dira, zeozelan: leku-izenak bereizteko baliabideak eskaintzen zaizkie ikasleei; toponimoen jatorria identifikatzeko tresnak daude eskuragarri eta adibideak norberaren herrikoak dira.

Bigarrenean Erandio herriari (herria gizarte egitura legez) buruzko datuak batu dira.

Hirugarrenean, ostera, herriaren orografia da langaia.

Unitateotan zehar bideoak txertatu dira, Erandioko biztanleei grabatutako txatalak dira denak ere. Hargatik, ikasleak bertako euskaran jasoko du bere inguruaren berri.



10

Horrez gainera, jarduera batzuk proposatzen ditugu, ikasleak edukiak bereganatu dituenentz balioztatzeko, bai DVDan eta bai gida honetan bertan. DVDko jarduera motak ondokoak dira: gurutzegrama, letra-zopa, elementuak lotzekoak zein arrastatzekoak, fitxa inprimagarriak, galdera-erantzunak eta bideoa ikusita itaunak erantzutekoak.

Laugarren ataletik aurrerakoak auzotan banatuta daude, atal bana auzo bakoitzeko. Atal horietan leku jakin batzuk markatuta daude.



11

Horietan klik eginez gero, berriemaile erandioztarrek leku horri buruz esandakoak entzun daitezke. Ahozko eta idatzizko mezuok adibide gisa ematen dira, ikasleek gero egin beharko duten atazarako eredu moduan izan ditzaten.

Arestian aipatu dugunez, DVDan emandakoez gain badira unitateotan jasotako materialarekin egin daitezkeen beste jarduera osagarri batzuk. Hauekin DVDan landutakoa osatzeaz gainera, gerora egin beharreko atazarako praktikaldi laburragoak proposatzen dira. Gogoan izan, irakasleak moldatu egin beharko dituela jarduerok ikasleen gaitasun eta jakintzen arabera, ikasgelaz ikasgela edo ikaslez ikasle. Hona hemen, bada, jarduerok, atalez atal:



12

Materiala lantzeko jarduera osagarriak

Toponimia

- Unitateko bideoak ikusi ahala bertan esaten dena ahoz azaldu edo laburtu. Adibidea irakasleak egin dezake, gero ikasleek gauza bera egin dezaten.

- Unitateko bideoak ikusi eta aipatutako toponimoak zerrendatu. Ondo idazten direla ziurtatu, toponimoak idazteko legeak gogoraraziz.

- Bideoen ulermena bermatzeko, galderak egin bertan esandakoari buruz. - Leku jakin bateko argazkia erakutsi eta toponimo berriak asmatu, emandako teknikak

baliatuz.

Herria

- Erandioko mapan herriaren mugak marraztu. Auzoen mugekin gauza bera egin. - Erandioko mapari begiratu, nekazaritzagunea eta industriagunea kokatu. Gune bi

horien kokapenaren zergatiari buruz gogoeta egin eta arrazoiei buruzko eztabaidak sortu.

- Erandio deskribatu, auzoz auzo, mapak eta unitateek ematen duten informazioaren arabera.

- Unitateko bideoak entzun eta zerrendatu aipatzen diren ibilbideak: erandioztarrek herritik kanpora egindakoak eta kanpoztarrek bertora etortzeko eginikoak. Lekualdaketa horien zergatiaz hitz egin. Azaldu nondik, nora eta zelan egiten ziren.

- Erandiok egun dituen garraiobideen zerrenda egin. Bakoitzaren ibilbideak mapan kokatu eta azaldu. Garraiobide publikoaren erabilerari buruzko gogoeta egin.

- Norbere auzoari buruzko testua idatzi, deklinabidea egoki erabili behar dela gogoraraziz.

- Plastilinaz edo kartoiz herriaren maketa egin. - Asto-karrerei buruzko bideoan deskribatutako ibilbidea (DBH) mapan markatu. - Bideoen ulermena bermatzeko, bertan esandakoari buruzko itaunak egin.

Orografia

- Ibai eta erreken ibilgua deskribatu, mapako toponimoak egokiro erabilita. - Mendiak, basoak, kanterak… mapan kokatu. - Bideoen ulermena bermatzeko, galderak egin bertan entzundakoari buruz.

Auzoak

- Auzo bakoitzeko gune ezberdinak identifikatu eta horri buruz berbetan jardun, guneak deskribatuz eta toponimoak diskurtsoan zuzen txertatuz.

- Toponimoak aukeratu (Erandioko mapa hartuta), eta bilatu datu-basean haiei buruzko informazioa. Datu-basea Erandioko Udalaren webgunean dago ikusgai.

- Bi leku aukeratu, eta Internet sareko Google maps zein Viamichelin gisako aplikazioak erabilita batetik besterako ibilbidea definitu. Ostean, euskaraz ibilbidea azaldu. Horretarako, Erandioko mapa baliatu, leku-izenak, parajeenak, bideenak… behar den moduan aipatuta. Halatan ere, irakasleak kontuan hartu beharko du Internet aplikazioetan, behar bada, toponimoak oraindik normalizatu gabe egon daitezkeela.

- Bideoen ulermena bermatzeko, galderak egin bertan esandakoari buruz.

Erandion egin den toponimiaren ikerketari buruzko informazio gehiago ikusi gura baduzu: ahozko formen eta toponimo normalizatuen zerrendak, datu-basea, argazkiak, etab. http://www.toponimia.biz/erandio/ web-orrialdean duzu.



13

Entzunaldiak lantzeko metodologia

Ikasleak berak beratara entzun eta ikus ditzake bideoak, baina eskolan entzumen gidatua egin daiteke.

Bideoa ikusi eta entzun baino lehen, kasurako, irakasleak gaia kokatu dezake, ikasleei zenbait galdera eginez edota azalpenen bat emanez. Horrez gainera, aldez aurretik bana dezake bideoan agertuko diren zenbait hitzen zerrenda. Beste aukera bat entzungaiari buruzko hipotesiak egin ditzaten, ikasleak kinatzea da.

Bideoa entzun bitartean eta ondoren, hizkuntzari buruzko gogoetak egin daitezke, ahozko eta idatzizko erregistroak alderatuz, lekuan-lekuko euskararen ezaugarriak aipatuz, egoera komunikatiboaren azterketa eginez…

Ikastetxeko zein ikasle-taldearen egoera linguistikoa kontuan izanik, irakasleak berak erabaki beharko du entzunaldiaren ulermen maila non jarri behar duen (kasu batzuetan ikasleak berba batzuk identifikatzea nahikoa izango da; beste batzuetan, ostera, unitate komunikatiboa oso-osoan uler dezan eskatuko zaio ikasleari).

* DVD honetan bertan, hasierako pantailan, bideoen eta entzunaldien transkripzioak ematen dira.

Ataza

Proposatzen dugun ataza berdintsua da LHrako zein DBHrako. Erabiliko diren baliabideak dira aldatuko direnak. Izan ere, LHn power point (edo horma-irudi) bidezko azalpenak eman beharko dira, ahozko testuz lagunduta; DBHn bideo grabazioa izango da lanabesa. Horretara, informatika eta teknologia berrietarako trebetasunak landuko dira.

LHrako ataza

Helburua

Herriaren aurkezpena egitea, ahoz, power point (edo horma-irudi) erakustaldi batez lagunduta.

Taldeka, talde bat auzo bakoitzeko.

Materiala

Argazki-makina, ordenadorea, proiektorea, power point aplikazioa.



14

DBHrako ataza

Helburua

Herriaren aurkezpena egitea bideo bat grabatuta, bidaia labur bati buruzko dokumentala balitz legez.

Taldeka, talde bat auzo bakoitzeko.

Pausoak

- Egokitutako auzoan toponimo bat edo bi aukeratu taldekideko. Horiek batzen dituen ibilbidea antolatu.

- Leku horietako informazioa bildu eta lekuan-lekuan azalpen bat emanaz, bideo-grabazioa egin. Informazioa Erandioko Udaleko webgunean ikusgai dagoen Toponimia datu-basetik zein bestelako dokumentazio iturrietatik lor daiteke.

- Bideo-muntaia egin.

- Emaitza proiektatu, ikasgelan, beste ikasgela batzuetan, herriko kultura etxean edo gurasoentzat prestatutako ekitaldian.

Materiala

Bideo-kamera, ordenadorea, bideo-muntaiarako aplikazioa, proiektorea.

Atazetarako baliagarri izan daitezkeen webguneak dira ondokoak:

PowerPoint tailerra: zelan egin diapositiba aurkezpen bat:

http://www.educarm.es/admin/aplicacionForm.php?ar=1&dept=0&mode=visualizaAplicacionEducativa&aplicacion=TALLERES_POWERPOINT&zona=PROFESORES&menuSeleccionado=

Diapositiba aurkezpenen ereduak:

http://www.difementes.com/powerpoint/index.html

Zelan sortu bideo bat Movie maker programaren bidez:

http://ividal.com/archivos/moviemaker.htm

Bideo trantsizioak zelan egin:

http://ividal.com/archivos/transiciones.htm

Efektuak eta musika bideoan sartzeko:

http://ividal.com/archivos/efectos.htm



15

Ebaluazioa eta auto-ebaluazioa

Ataza burututa, ebaluazioaren unea dator. Irakasleak kontuan hartu beharko du, besteak beste, talde gisa zelan aritu diren ikasleak, toponimiari dagozkion oinarrizko edukiak bereganatu diren, ahozko azalpena ganoraz egin den, berriemaileek erabilitako euskara moldera jotzeko ahaleginik egin ote den, edo zikloarekin lotutako lan tresnak erabiltzeko gaitasunik duten ikasleek.

LHkoen kasuan, erakustaldia grabatu egin daiteke eta, ondoren, proiektatu, ikasleek eurek beren akatsak eta bertuteak identifikatuaz euren jardunari buruzko auto-ebaluazioa egin dezaten. DBHkoen kasuan, berriz, atazak berak dakar grabazioa. Hortaz, erakustaldia bukatuta egin dezakete ikasleek auto-ebaluazioa (ahoz zein idatzizko txosten bidez).

Hona hemen LHko eta DBHko helburuak bete direnentz balioesteko irakasleek lagungarri izan dezaketen taula. Irakasleak, materiala zertarako erabili duen kontuan hartuta, behean ematen diren aukeretatik, hobeto datozkionak aukera ditzake.

LH

Natura-, Gizarte- eta Kultura-ingurunearen ezaguera

Oharra eta kalifikazioa

Ikasleak bere inguruko gizarte- eta kultura-taldeko kide dela onartzen du; eta norberaren kulturaren ezaugarriak eta gainerako taldeekiko ezberdintasunak balioesten ditu, beti ere gainerako identitate, kultura eta herriak errespetatuz.

Ikasleak Erandioko natura-, gizarte- eta kultura-ingurunearen elementu nagusiak identifikatzen ditu eta haiekiko duen harremana aztertzeko gai da.

Ikaslea inguruko natura-, gizarte- eta kultura-ingurunean denboraren poderioz gertatutako aldaketa eta eraldaketak hautemateko kapaza da, eta kritikoki balioesten ditu.

Natura-, gizarte- eta kultura-inguruneko egitate, kontzeptu eta prozesuak zenbakizko kodeen, grafikoen edo kode kartografikoen bidez interpretatzen, adierazten eta irudikatzen saiatzen da ikaslea.

Herriaren kokapena eta banaketa nagusia ezagutzen du. Auzoak, errekak eta mendigune nagusiak kokatzen eta izendatzen ditu.

Euskara eta Literatura


Unitateotan landutako ahozko diskurtsoak eta diskurtso idatziak ulertzen eta interpretatzen ditu ikasleak.

Hizkuntza egokitasunez, koherentziaz eta zuzentasunez erabiltzen du, ahoz nahiz idatziz, unitateotan sortutako komunikazio-premia guztiak betetzeko unean.



16

Hizkuntzaren erabilpen sistemei eta arauei buruzko gogoeta egiten du.

Ikasleak bere euskalkia identifikatzen eta estimatzen du.

Toponimoen esanahia eta jatorria identifikatzeko gai da.

Azalpen-testuen egitura ezagutzen du eta jendaurreko erakustaldian zuzen aplikatu du.

Jendaurrean berba egiteko gaitasuna garatzeko ahalegina egin du ikasleak.

Arte hezkuntza


Plastikaren aldetik, ikasleak ganoraz formulatu ditu toponimiarekin lotutako ideiak.

Ikasleak aurkezpenerako baliabide teknikoak erabiltzen badaki.

Edukiekin lotutako irudien eta dokumentazioaren hautaketa egokia egin du.

Taldelanean kide gisa sentitu da ikaslea.

DBH

Euskara eta Literatura


Ikasleak unitateotako diskurtso idatziak eta ahozkoak ulertu ditu eta ikuspegi kritikoz interpretatu ditu, horietan ulertutakoa beste komunikazio-egoera batzuetan aplikatzeko.

Ahoz eta idatziz, esan-idatziak egoki, koherentziaz eta zuzen adierazteko eta eurei buruz jarduteko gai da.

Soziolinguistikako oinarrizko ezaupideen laguntzaz, gure errealitate elebiduna ezagutzen eta interpretatzen du, euskara eraginkortasunez erabiltzeko eta hizkuntza-normalizazioarekiko konpromiso aktiboa garatu duelarik.

Hizkuntzen erabilerari buruz hausnartu du ikasleak eta balio-judizioa eta era guztietako aurreiritziak sortzen dituzten hizkuntza-estereotipoak saihesten ditu.

Ikasleak bere euskalkia identifikatzen du eta dagokion balioa ematen dio.

Toponimoen esanahia eta jatorria ezagutzen ditu.

Ahozko formak eta forma idatziak bereizten ditu.

Toponimoen deklinabidea egokiro darabil.

Azalpen-testuen egitura ezagutzen du eta bere jardunean



17

aplikatzen du.

Jendaurrean berba egiteko gaitasunean aurrerapausoak egin ditu.

Gizarte zientziak: Geografia eta Historia


Mapak eta planoak interpretatzen ditu, eguneroko beharretarako baliatuz.

Herriaren kokapena eta banaketa nagusia ezagutzen du. Erandioko auzoak, errekak eta mendigune nagusiak kokatzen eta izendatzen ditu.

Leku-izenak inguruko egoera sozial, ekonomiko eta historikoarekin lotzen ditu.

Plastikaren eta ikusizkoen hezkuntza


Arte eta estetika-produktuak sortzeko gaitasuna garatu du.

Teknologiek eskaintzen dituzten aukerak balioetsita sorkuntza prozesuan egoki erabili ditu.

Erakustaldia egiteko ikuspuntu estetikoa kontuan hartu du.

Taldean jardun du ikasleak, behar den moduan integratuz arte-proiektu baten plangintza egiten eta proiektua garatzeko prozesuari buruz gogoeta sustatuz; lortu nahi zenaren intentzioak, faseen azterketak eta emaitzen ebaluazio kritikoak duten garrantziaz jabetu delarik. Lan partekatuan aritu da, arduraz, tolerantziaz eta besteen iritziak errespetatuz.

Azalpen-testuak hornitzeko dokumentu egokiak aukeratu ditu ikasleak, eta dokumentuoi tratamendu teknologiko egokia eman die.

Documents

ERANDIO LEKURIK LEKU Toponimia lantzeko unitate ... · Toponimia lantzeko unitate didaktikoak 3 Unitateen izaera didaktikoaz Erandio lekurik leku unitate didaktikoak aproposak dira