Enterobacteriaceae

İnsan sağlığı açısından en önemli bakteri ailesidir.

Doğal ortamları insan ve hayvan bağırsaklarıdır.

Tipik klinik semptomlarla seyreden hastalığın (tifo, basilli dizanteri, veba)

etkeni olan bakteriler ve hastane enfeksiyonlarına (idrar yolu

enfeksiyonları, pnömoniler, yara enfeksiyonları, septisemiler) neden olan

fırsatçılar Enterobacteriaceae ailesi kapsamındadır.

Gram negatif, çoğu hareketli, fakültatif anaerop ve çomak şekilli

bakterilerdir.

Tanıda geniş metabolik etkinliklerinden faydalanılır.

Türlerinin O, H ve K antijenlerine göre serovarlara ayrılması

epidemiyolojik açıdan önemlidir.

Kolonizasyon faktörleri, invazinleri, endoksin, enterotoksin ve

sitotoksinleri en önemli patojenite faktörleridir.

Sindirim sistemi enfeksiyonlarına yol açan en önemli bakterilerdir.

Bu bakterilerin oluşturduğu enfeksiyonlar üçüncü dünya ülkeleri

toplumlarında en sık rastlanan hastalıkları oluşturmaktadır.

Bu enfeksiyonlar;

1) Klinik olarak iltihabi olmayan enteritler,

2) İltihabi enteritler

3) Sindirim sistemi enfeksiyonlarının belirtileri

olmak üzere üç grupta toplanır.

Enterobacteriaceae

Salmonella Günümüzde Salmonella’lar 6 alt türe sahip olan Salmonella enterica

türünde toplanmıştır. İnsanlar için patojen olan en önemli Salmonella’ların tamamı alt grup I yani

enterica içinde toplanmışlardır. Salmonella’lar içinde O ve H antijenlerine göre 2000’den fazla serovar

ayırt edilmiştir.

XLT Agar'da Salmonella (hidrojen sülfür oluşumuna bağlı olarak

siyah) ve Citrobacter (sarı) kolonileri

Salmonella peritrichous flagella ve fimbria

MSRV Medium'da Salmonella hareket ederek opak hale oluşturur.

Diasalm Medium'da hareketli Salmonella menekşe renkli bir zon ile yayılıcı koloni yapar.

Salmonella XLD (Xylose Lysine Deoxycholate)

Agar'da Salmonella

Salmonella typhi, Salmonella paratyphi A, B ve C tifoid salmonellozların etkenleridir.

Ağız yoluyla alınarak lenfatik dokuya ulaşırlar. Buradan önce lenf yoluyla, sonra da kan yoluyla yayılarak genel septik

hastalık tablosu oluştururlar. İnsan, çıkartıları ile hastalık kaynağıdır. Bulaşma direkt veya besinlerle indirekt gerçekleşir.

Salmonella typhi hücresinde H (flagellar), 0 (somatik) ve Vi (K zarf) antijenleri

Salmonella typhi flagellar boyama

Tedavide ampisilin, ko-trimaksazol, 4-kinolonlar kullanılır.

Korunmada attenüe aşılarla (vivotif) aktif bağışıklanma önemlidir.

Salmonella typhimurium

Salmonella typhimurium (domuz epitel hücrelerine saldırısı EM)

Bismuth Sulfite Agar’da Salmonella typhimurium

Salmonella typhimurium aynı zamanda farelerde barınan bir bakteri olması nedeniyle epidemiyolojisinde bu hayvanların çıkartılarının besin maddelerine karışması da önemli rol oynar.

Salmonella typhimurium bakterilerinin kemoterapötiklere karşı gittikçe artan oranda direnç kazanan kökenleri hastane ortamında yuvalanmakta ve başta prematüre ve yeni doğan klinikleri olmak üzere tüm hastane kliniklerinde hastane enfeksiyonu tipinde salgınlara yol açmaktadır.

Enterik salmonellozlar etkenin besinlerle alınmasıyla ortaya çıkar.

Birincil enfeksiyon kaynakları evcil hayvanlardır.

Enfeksiyon genelde mide-bağırsak sisteminde sınırlıdır.

İstisna durumlar dışında kemoterapi gerekli değildir.

Salmonella enteritidis (10,000X) TEM peritriochous flagella

Shigella

Bakteriyel dizanteri etkenidirler.

Shigella dysenteriae, Shigella flexneri,

Shigella boydii ve Shigella sonnei türlerini

içerir.

Hareketsiz bakterileridir.

Shigella

İntraselüler Shigella

O antijenlerinin ince yapısına göre

ilk üç tür serovarlarına ayrıt edilir.

Kolon mukozasına girerek, lokal,

nekrozlarla seyreden enfeksiyonlara

neden olurlar.

Enfeksiyon kaynağı her zaman insandır, çünkü Shigella’lar

insanda yaşamaya uyum sağlamış bakterilerdir.

Direkt veya daha sıklıkla besinlerle indirekt olarak bulaşırlar.

Tedavi antibiyotiklerle gerçekleştirilir.

Fimbrialarala çevrili Shigella

Yersinia pestis

Yersinia pestis

Veba etkenidir.

Veba kemirgenlerin klasik zoonozudur.

Bakteri, derideki mikroskobik

lezyonlardan girerek bölgesel lenf

düğümlerine ulaşır ve buralarda çoğalır.

Karakteristik bubonlar oluşur.

Buralardan bakteri kan dolaşımına

girebilir, hastalık generalize olur ve bakteri

organlara da yerleşebilir.

Yersinia pestis

Laboratuar tanısı, etkenin cerahat,

kan gibi muayene maddelerinden izole

edilerek tanımlanmasına dayanır.

Antibiyotik tedavisi uygulanır.

Lenf düğümlerinde hemoraji meydana

gelir. Sonuçta siyah veya mavi şişlikler veya

bubonlar oluşur. Bundan dolayı Bubonik

veba veya kara ölüm adı verilir.

Bubonik veba

Ortaçağda epidemiler şeklinde görülmüş olan vebaya, günümüzde hasta

yabani kemirgenlerle ilişkisi olan kişilerde sporadik olarak rastlanmaktadır.

Yersinia enterocolitica

Yersinia enterocolitica Yersinia enterocolitica ve Yersinia

pseudotubeculosis, yabani ve evcil

hayvanlarda sistemik zooznoz

etkenidir.

Hasta hayvanlar çevreyi

kontamine ederler.

İnsanlar bakteriyi su ve besinlerle

ağız yoluyla alırlar.

Bakteriler alt sindirim sistemi mukozasından penetere olurlar ve

mezenteral lenfadenitle birlikte seyreden enteritin ortaya çıkmasına sebep

olurlar.

CIN Agar'da ATCC 35669 Yersinia enterocolitica

CIN Agar'da ATCC 9610 Yersinia enterocolitica

Yersinia enterocolitica

Enfekte kişilerin %20’sinde septisemi,

lenfadenopati, çeşitli yerel enfeksiyonlar

gibi ekstramezenteral formlar görülür.

Tanı etkenin ayırt edici kültür

yöntemleriyle gösterilmesine dayanır.