SALADIN'S ENGLISH- KURDISH
 Inglîzî-Kurdî ya Selahedîn  By Salah Saadallah
Editor: Abdullah Kesk.in Cover Design / Berg: Ahmet Naci FIrat
Technical Arrengment / Amadekariya teknikî: Paris 'Kurdish Institute First Edition / Çapa Yekem: 1998, Bagdad
Second Edition / Çapa Duwem: 2000, istanbul Print / çap: Yeni Guven Matbaacihk
© Institut Kurde de Paris
AVESTA BASIN YAYIN REKLAM TANITIM MûziK DAGITIM LTD. Ti.
Meru ti yet Caddesi Ozbek Iham 136 / 4 BEYOGLU / iSTANBUL Tel: (0212) 251 71 39 Fax: (0212) 251 44 80
Istasyon Caddesi, K. ismail Paa 2. Sokak Abdi Paa Apt. Giri Kati
orts / DiYARBAKIR Tel-Fax: (0412) 222 64 91
INSTITUT KURDE DE PARIS 106, rue La Fayette, F-75010 PARIS Tel:
(33-1) 48 24 64 64 Fax: (33-1) 48246466
www.fikp.org-e-mail: dico@fikp.org
ISBN: 975-7112-85-2
Acknowledgement
1 wish to acknowledge, with great pleasure, the tremendous efforts exerted by my dear daughter Dilnaz and sonin-law Serge in typing and computerizing the entire manuscript, notwithstanding the demands of my three lovely grandchildren!
Sinamkhan's contribution towards the completion of this work has been invaluable. Even on holiday in Cannes she carried out proof corrections.
Abbreviations . Kurtî
adj. = ADJECTIVE : rengdêr, awelnaw adv. = ADVERB : hoker, awelkar aux. 'll. = AUXILLIARY VERB : lêker yan kirdêrê harîker, karî yarîder conj. = CONJUNCTIVE : pêgir
def. = DEFINITE : radedar indef. = INDEFINITE : nebinavkirî inf. = INFINITIVE : jêder, çawig interj. = INTERJECTION : gazî interrog. = INTERROGATIVE : pirsyarkî yan pirsyarî n. = NOUN : nav, naw
 p. = PAST : borî  pp. = PAST PARTICIPLE : navê lêkerî pI. = PLURAL : pirînî, gel  pred. = PREDICATIVE : neravedar  pref. = PREFIX : pêgir  prep. = PREPOSITION : daçek  pron. = PRONOUN : ranav, ranaw  sing. = SINGULAR : yekînî, tak suff.
= SUFFIX : pagir
 
 
Preface
To begin with : I am not a lexicographer and when I undertook the task of what has tumed out to be Saladin's English-Kurdish Dietionary, I was also" plunging into the sea of lexicography without having been first taught to swim ".
It all started with The Diplomat, James Aldridge's novel, which 1 translated in 1984. The translation left me with a list of nearly 4 000 English-Kurdish key words, arranged alphabetically for easy reference. Sensing the acute need for a lexicon, the list was developed first into a concise dictionary of 25 000 syllables, then into what I presurne to be a comprehensive one with around 80 000 syllables.
The ta sk was certainly daunting. It is of course an understatement to say that Kurdish, though an ancient (probably pre-Sumerian) language spoken now by close to thirty million people throughout Kurdistan, is not as rich as English in vocabulary, but armed with the faet that both belong to the Indo-European farnily of languages, I was able to make extensive use of etyrnology and morphology to form, if necessary, new words. Thus, it sounded natural to coin (hetpê) for (oetupus), and respective suffixes for (ion) and (ing), narnely (bûn) and (kir(d)in) helped to derive hundreds of nouns and terms from the verbs. The Kurdish suffix (îtQ which is fortunately identical with the English (ity), was particularly helpful.
Furtherrnore, as 1 proceeded in my uncharted endeavour, 1 discovered that quite a few English words were similar to Kurdish, for exemple, brow (biro), cat (kitik), chick (çîçik), curve (kirv) , drop (dilop), egg (hêk), eve (êvar), game (geme), gene (cîn), gully (gelQ, jungle (cengel), lip (lêv), ma (mother) (mak), moon (mang), navel (nafk), new (nû, nî, no (ne), patch (pate), river (rûbar), road (rê), sending (andin), spleen (spil), star (stêr), tension (tingijîn), two (du) and type (tîp).
Literarily, Kurdish has developed into a bistandard language, namely Kurmanji and Sorani. A1most all the nouns and terrns, adjectives and adverbs are bistandard. The verbs are mainly in Kurmanji, not nearly enough in Sorani. for my inadequate proficiency in the latter,
The marked variation in pronunciation, and consequently in spelling, has often be en reflected, albeit reluctantly, making no determined attempt to favour a strict and  premature standard, except perhaps in the plural apposition sign (yên).
As this is the first edition, it could not be free of printing errors and other shortcomings, not withstanding strenuous efforts. Corrections and suggestions are welcome in order to minimize them, hopefully, in the next edition.
s.s
 
 
Publisher's Note
The author of this dictionary, Mr. Salah Saadallah, is a Kurdish intelledual from Zakho. The first edition of Saladin's Dictionary came out in 1998 in Baghdad using Arabic characters. He arranged the transcription into Kurdish Latin characters for the present edition.
Reo Zîlan and Kendal Nezan have reviewed and corrected the text without altering the author's dialectical particularities and, to improve understanding, have adapted certain technical and scientific terms to the pronunciations in general use amongst the Kurds of Turkey to whom this edition is intended.
Thus, for example, haydrocîn (H) in the Arabic script edition, that uses the English pro- nunciation used in Iraq is transcribed hîdrojen, that educated Kurds in Turkey recognise, naytrocîn (N) becomes nîtrojen, and oksîcîn (0) becomes oksîjen etc ....
Agahdariya weanker
Amadekarê vê ferhengê birêz Salah Saadallah ronakbîrekî kurd ê Zaxoyî ye. Çapa yekem a Ferhenga Selahadîn di 1998an de bi tîpên erebî li Bexdayê çap kiriye. Ewî bi xwe ferhengê kiriye kurdî ya latînî.
Reo Zîlan û Kendal Nezan li rastnivîsîna metna wî nihêrtine û bêî ko dest bidin zaravayê amadeker, ji bo çêtir têgihîtina xwendevanên vê çapê, hin peyvên teknîkî û zanistî li gor  bilêvkirina Kurdên Tirkiyê nivisîne.
 
 
PÊGOTIN
Bo destpêkê, ez ne qamûszan im û hînga min karê ko niho bûye  Ferhenga înglîzî- kurdî ya Selahedîn ez jî weko mirovê xwe dihavêt nav deryayê qamûszaniyêde bê ko berî hînî melevaniyê bibe.
Ew hemî bi  Ewê Dîplomasî, romana  James Aldrige dest pê kir, ko min sala 1984 ji înglîzî wergêra kurdî. Li dawiya wergêranê min nîzîk çar hezar peyivên serekî yên înglîzî- kurdî kom kirîbûn, ko elfabeyî rêzkirî bûn bo nîankirina hêsan. Min hi dikir ko me wucek mezin bi qamûsekê heye. Ev komepeyiv min berî kire kurteqamûsek birîtî ji bîst û pênc hezar  birgehbêjeyan, paî qamûsa ez bawer dikim ko hemûkî ye, nîzîk hetê hezar birgehbêjeyêna înglîzî.
Erk bêgûman sext bû. Helbet kêmrastîkirin e ko mirov bêje ko kurdî, herçend kevneziman e, maçiye berî sumeriye ko noke, nîzîk sî milyon kes li hemî Kurdistanê pê diaxivin, ne hind dewlemend e wek înglizî bi peyivan. Lê pitrast ko herdu ji xêzana zimanên hindû ewropî ne min karî daritinzanî û peyivsazî, berfireh bi kar bînim bo çêkirina peyivên nû, ger pêviyaba. Vêca sirûtî diyar dibû ko hetpê  bo octopus  bi kar bînim, û pakoyên  beramber -iom û -ing, anko bûn û kirin asan kirin ko bi sedan nav û zaravan ji lêkeran darêjim. Pakoya kurdî -îtî ko xwebext hevyek e li gel-ity ya înglîzî, pir havildar bo hêpêtir, gava  bizava min ya ne nexekirî pêket min dît, ko çend peyivên înglîzî wek kurdî ne. Bo nimûne: brow (birû), cat (kitik), chick (çîçik), drop, (dilop), egg (hêk), eve (êvar),  game (geme),  gene (cîn), gully (gelî), jungle (ceengel), fip (lêv), ma mother (mak), moon (mang), navel (nafk), new (nû, niwê), no (ne, no), patch (pate), river (rûbar), road (rê), sending (andin), spleen (spil), star (stêr), tension (tingijîn), two (du), û type (tîp).
Bi torê, kurdî yê bûyî zimanek dupîvane, anko kurmancî û soranî. Nizîk hemî nav û zarav, rengdêr û hoker bi her du êweyan in. Lêker pêtir bi kurmancî ne, ne têr bi soranî ne, çûnko ez hind ne ehrezayê ewê da wî me.
Têveliya ekereya denganiyê û li encamê hencandinê yê hatî vebeyandin, herçend  bi kîndarî, bê ko pîvanek req yan pêdem hevyaz bikim, belko nîana ko kirinê (yên) netê.
Ji ber ko eve yekem çap e, ew vala nabe ji çewtiyên çapkirinê û kêmatiyên din, pitî hemî bizavê. Ez dê minêkar bim rastkirin, pêniyaz û her têbîniya xwendewarî hebe bibînim da ko bi hîvîdarî, wan kêmtir bikim li çapa daha tî.
s.s.
Têbînî: Çapek ji oamûsê, bi tîpên kurdî yên erebî, li Bexda hat belav kirin.
- 7-
A, A : tîpa yekema elfabeya înglîzî.
A, AN, indef. art. : amraza nenasê ko yek e yan titek e.
A- OR AN-, pref. : pêgir e ko di maneya ne- û  bê- de ye.
AARDVARK, n. : canewereke çarpê, memikdar û mêrîxwerê basûra Efrîqayê . '
AARDWOLF, n. : texlîtek hêftiyarê baûra Efrîqayê.
AARON'S BEARD, n. : heleze (rihên Harûnî).
AARON's ROD, n. : heleze (darê Harûnî).
AASVOGEL, n. : simsiyarkê Efrîqaya baûr .
ABA, n. : eba.
ABACK, adv. : pave.
ABACTERIA, adj. : nebakteryayî.
ABALONE, n. : guhê deryayî (texlitek eytanok).
ABANOON, n. : hêlan, berdan.
ABANOONED, adj. : bêxwedî, bêxudan,  bêxudî, berdayî, hêlayî.
ABANOONEE, n. : bohêlayî.
ABANOONMENT, n. : letilandin, hitin, ber- dan, hêlan.
ABASE, vt. : nizim kirin (paye).
ABASEO, adj. : nizimkirî, bêrûrr.etkirî,
ABASEMENT, n. : nizimbûn, bêz.
ABASING, n. : bêrûmetkirin, nizimkirin. ABASK, adv. : di ronahiya germ de.
ABATABLE, adj. : helweînbar, sivikirin-
 bar, kêmkirinbar.
ABATE, vt., i.: danan, kêm bûn, jê vedan. ABATED, adj. : jêvedayi,
ABATEMENT, n. : neman, laçûn.
ABATlNG, n. : nehêlan, jêvedan.
 bo girtina rê.
ABBACY, n. : olxane.
ABBATIAL, adf. : olxaneyî,
ABBEY, n. : olxane, dêr.
A8BOT, n. : serekoldarê dêrekê.
ABBREVIATE(C), adj. : kurt, kurtî, kurte,
kurtkirî.
adj. : jêhatî, iyaw, ê, pêkar, tiwa- na, hêgin.
- BODIED : xurt.
ABLY, adv. : bi ehrezayî, bi iyanî, bi hêginî, hêginekî.
ABNEGATE, vt. : xwe bê behr kirin, çîz kirin.
ABNEGATED, adj. : çîzkirî.
ABNEGATION, n. : xwegorîkirin.
ABNORMALITY, n. : nejêyî, neasayîtî.
ABNORMITY, n. : nerêk,
ABODE, n. : war, zêd, niîngeh, hêwir geh.
ABO"., adv. : kelîn.
ABOLlSHABLE, adj. : helweînbar. ABOLlSHED, adj.
: helweandi, têkda yî. ABOLlSHMENT, n. :
helwean, hel wean- din.
ABOLITIONIST, n. : pitgirê helweîna ben- detiyê.
ABOUT
ABOMINABLE, adj. : bed, kîn dar.
ABOMINABLY, adv. :bi bedî.
ABORIGINAL, adj. : mirovê seretayî, rrurovê nijadî li derekê.
ABORIGINE, n. : mirov, canewer yan helezê nijadî, binnijadi.
ABORT, vi. :  ji ber ketin, ji ber çûn, ji ber êxistin, bi ser neketin (di erî de), ji ber havêtin, kêm werar bûn, rawestîn (berî demî).
ABORTED, adj. : jiberhavêti, jiberxistî, êxistî,  jiberhavête.
ABORT1CIDE, n. : jberhavêtin, jiberxistinxwaz, ABQRTIFACIENT, adj., n. : jiberhavêtî, awayê  jiberhavêtinê.
ABORTION, n. : jiber çûn, êxistin, jiberxistin,  jiberhavêtin.
ABORTIONIST, n. : jiberxistinkar.
ABORTIVELY, adv. : bi kurtî.
ABQUND, vi. : zehf bûn, bo bûn, zêde bûn.
ABOUT, adu., prep. : li ser, derheq, babet, sebaret, nêzîkî, li dor, li babet.
- FACE : guhurîna binyatî (helwêst yan rêbaz).
10-
revînkar.
ABCEDARY, ad}. : abecedaran.
ABELE, n. : spîndar.
ABERRANTLY,adv. :bi çavzerkî, bi ladayî.
ABERRAYION,n. : gomrayî, vedan, ladan. -
ABETMENT, n. : arandin.
ABETTED, adj. : xurtkirî.
ABETTER, n. : hander.
n. : neçalakiya demdar, helweîn yan gîro kirina demdar.
- IN •• : demdar, hel weandî yan gîro- kirî.
ABEYANT, ad}. : gîro kirî, helweandî.
ABHOR, vt. : nevêtin, hez jê nekirin.
ABHORRED,ad}. : neviyayî
- TO •• BY : encam qebûl kirin.
ABIDED, adj. : xwegirtî, mayî.
ABIDINGLY,adv. :bi berdewamî.
ABIGAIL, n. : bermalî.
ABILlTY, n. : iyan, karîn, kar, ên, dereqet,  pêkarî, tiwan, tiwanîn, tiwanayî, pek,  bar, wize, sîwa, yara, hêginî.
AB INTRA : ji hundur. ABIOGENESIS,
n. : xweza û zê. ABIOGENIC, ad}. :
xweza û zêyî, ABIOLOGIC, adj. :
nezîndekî.
ABJECTION,n. : bêrûmetî, zîvarî, nizimbûn,  bêabrûbûn.
ABJECTLY, adv. : bi zîvarî, zîvarekî. ABJECTNESS,n. : kotîtî, zîvarîtî, serorî,  bêabrûyî.
ABJURATION,n. : xwevedan, sonda xwe- vedanê.
ABJURE, vt. : xwe vedan.
ABJURED, adj. : xwe vedayî.
TURN ABOUT : peyhatî.
 ABOVE, adv., prep. : li ser, jor, raser, di ser, di ser de.
- TO BE - ONESELF: bêqan, qapan.
 ABOVE-BOARD, adv. : ekera, rast, bêxapin yan veartin.
 ABOVE GROUND, adv., ad}. : zindî, li ser rûyê erdî.
 ABOVE MENTIONNED, ABOVE NAMED, ad}. berê navbirî,
 ABRADANT, adj., n. = ABRASIVE.
 ABRADED, adi. : enirandî,
 ABRADING, n. : enirandin.
 ABRASION, n. : çeltandin, verenîn, koldaçûn, roan, ro.
 ABRASIVE, adj. : zivir, xurînî, madeyeke verenînî.
 ABRASIVELY, adv. : bi zivrî.
 ABREACTION, n. : rakirina girêka derûnî.
 ABREAST, adv. : li berahiyê, bi peketin,  bi rêkarî, rex bi rex ve, bera hi yekî.
 ABRIDGE, vt. : kurt kirin.
 ABRIDGED, ad}. : kurtî, kurte.
 ABRIDGEMENT, n. : kurtkirin, kurtî.
 ABROAD, adv. :li derve, firehane.
 ABROGATE, vt .. rakirin, helweandin .
: helweandin.  ABROGATION, n. :
n. : jêvebûn, rawestana nikî.
 ABRUPTNESS, n . .' nikîtî.
 ABSCESSED, adj. : edabî, kêmî.
 ABSCISSION, n. : helkêan, binebirr.
ABSCOND, vi. : revandin (nihênî).
- OF MIND : xirman.
- MINDED : dilgij.
- MINDEDNESS : dilgijî,
- MINDNESS : dilgijîtî, xirman.
- VOTER : dengderê xeware (yê ko bi kesê x we neêt dengî bidit).
 ABSENTEE, n. : nehatî, nehatû, wêvemayî.
- BALLOT : dengdana di rêka posteyê de.
 ABSENTEEISM, n. : xewareyîtî, wêvemayîn.
12-
mîzawer. erabeke bi vî navî.
ABSINTHISM, n. : jehrbûna ebsintî. ABSINTHIUM,n. : belgên hikên pijîkiyên giyayê ebsintî.
ABSOLUTE, adi. : reha, bala, vebirr,  bêpayan, petî, bijîn, mutleq.
- ALCOHOL : alkuhola bijîntpetî).
- HUMIDITY : nem yan êya rehayî.
- MONARCHY : ahîtiya reha.
- NUMBER: hejmara rehayî.
- VELOCITY : leza reha yî.
- WEIGHT : kêa reha yî.
- ZERO: sifra reha yî.
ABSOLUTELY, ado. :teqez, rehayî, vebirrî, yekcar, êkcar, tew, helbet, tewr, eseh.
ABSOLUTION, n. : azakirin, lêborîn.
ABSOLUTlSM, n. : zordarî tî.
ABSOLUTIZE, vt. : reha kirin.
ABSOLUTIZED, adj. : reha kirî.
ABSOLVE, vt. : lê borîn, (gerden) aza kirin.
ABSOLVED, adj. : (gerden) azakirî.
ABSONANT, adj. : serkê.
ABSORBING,adj. : mijolker, bêqamxwe.
- BAND: erîta mêtinê.
ABSORPTIVE, adj. : vemêjok.
ABSORPTIVITY, n. : mijînîtî.
ABSTAIN, vt. : nekirin.
ABSTAINER, n. : rawestayî (êdî nakit), nevexwer.
ABSTEMIOUS, adj. : yê ku kêm dixwe û vedixwe, kêmxwar, kêm vexwar.
ABSTENIOUS, adj. : rawestayî (êdi nekirî).
ABSTENTION, n. : nekirin, dengnedan.
ABSTERGE, vi. : paqij kirin, pak kirin, rûvîk paqij kirin (bi irenqeya qûnê).
ABSTERGENT, adj., n. : paqijker, pakker.
ABSTERSION, n. : paqijkirin, pakkirin.
ABSTINENT,n. : nevexwar.
- NOUN : navê razber.
ABSTRACT, vt. : dizîn, kurt kirin, cuda kirin, rakirin, rût kirin.
]3-
ABSTRACTEDNESS, n. : xirman. ABSTRACTION,
: rûtîtî, neq kirina kevalên huneriyên rûtî, seretayên hunera rûtî.
ABSTRICTION, n. : jêkvebûn (çêbûna spo- rên ne guldaran).
ABSTRUSE, adj. : êlî, lêl, sext, kor.
ABSTRUSELY, adv. :bi lêlî, bi êlî, êliyekî.
ABSTRUSENESS, n. : êlîtî, lêlîtî. ABSTRUSITY,
n. : sextîtî.
ABSURDISM, n. : gewcîtî.
ABSURDLY, adv. : bi gewd, bi tiraneyî, bi  pêkenînî, bi tewî.
ABSURDNESS, n. : gewdtî.
ABUSE, n. : carisî, cinêw.
ABUSE, vt. : kirêt kirin, caris kirin, neça- kî kirin, êrî kirin (bi peyvan).
ABUSED, adj. : kirêtkirî, êrikirî,
n. : helezeke wek tolkê. ABUTMENT,
n. : hevsinorîtî, movik. ABUTTALS, n. : SInOr.
AbUTTING, adj. : hevsinor, movikî.
ACAULESCENT
ABYSS, n. : dojeh, kûrtal.
ABYSSAL, adj. : kûr, bêbin.
amojgeh, jîngeya akademî. ACADEMIC, adj.,
n. : zana, dîtaneyî, zan- koyî, xwandin, mîriya amojgehî yan zankoyî, korî, zaravî yan nerîtî,
ACADEMY, n. : akademî, kor, amojgeha hînkirina hunerekê yan zanîn ekê.
- OF LANGUAGE: korî ziman.
- OF SCIENCE : korî zanyarî.
- FULL .•• MEMBER : endamî kara.
- FELLOW .•• MEMBER : endamî yarîder.
ACANTHACEOUS,l1dj. : dirr, du sef.
ACANTHOCEPHALAN, n., adj. : serstiri, kir- meke serdirr û erîtî ye.
ACANTHOID, adj. : dirriyî, stiriyî.
ACANTHOPTERYGIAN, adj. : aperdirri (masî).
ACANTHUS, n. : helezeke dirrikî ye, xemliya wek belgên vê helezê.
ACARIASIS, n. : goriya kirnî (xurina  ji ber kirniyekê).
ACARID, adj. : kimiyî, spehî.
ACAROID, adj. : wek kirnî.
ACAUDAL OR ACAUDATE,adj. : bêdûv.
ACAULESCENT OR ACAULINE,adj. : bêbask.
ACCEDE
ACCEDE, vi.t. : qayil bûn, çûn ser karî. ACCELERANDO, adv., adj. : bi lezandina  bereber.
ACCELERATE, vt. : lez kirin, taw kirin. ACCELERATED, adj. .lezandi, lezkiri, tawkirî.
ACCELERATING, adj., n. : lezandin, tawder, lezîn, lezkirin.
ACCELERATION, n. : tawdan, taw, lezandin, lezdan, gurre.
- ANGULAR - : gurreya goekî, tawa goekî.
- LlNEAR - : gurreya hêlekî, tawa hêlekî.
- OF GRAVITY : tawa kêî.
ACCELERATOR,n. : lezker, tawder.
ACCELEROMETER, n. : tawpîv.
ACCENT, n. : zarav, ziman, berzî, nîana  bêjeyê (li nivîsîn yan çapkirinê), dupatekirina hindek awazan.
ACCENT, vt. : bêje berz kirin.
- MARK: nîana bêjeyi, hêmana dupa- tekirinê.
ACCENTED, adj. : zaravkirî.
ACCENTUAL, adj. : (bêjelberzî,
ACCENTUATED, adj. : dupatekirî.
ACCENTUATING, n. : dupatekirin.
ACCEPTABILlTY, n. : pejirinîti.
ACCEPTABLENESS, n. : pejirînîtî.
ACCEPTANT, adj. : pejirînxwaz.
ACCESS, n. : rê, gehitin.
ACCESSIBILlTY, n. : gehînbarî.
ACCESSION, n. : ûnkarbirin, pejirin,  pêkhatin, dilniyayi, serbarî, pitirbûn, mezinbûn, werarbûn, payeberzbûn, hariya nîkî.
ACCESSORIAL, adj. : serbarî.
ACCIDENT, n. : rûkeeyî, hingavtin, ta, hel ketin, qewmîn, rêketî, bûnebûn.
ACCIDENTAL, adj. : helketinî, rêketinî. ACCIDENTALLY, adv. :bi hel ketinî, bi rêketi- nî.
ACCIPITER,n. : terlan, laçin, baz, dubrak, helo.
- BIG - : ehbaz.
ACCLAIM, n. : diyarkirin, lorîn.
ACCLAIM, vt. : diyar kirin, dest qutan, gazî kirin ko kesek ah e.
ACCLAMATION, n. : dest qutan, lorîn, çeple lêdan.
ACCLAMATORY, adj. : lorînî.
15-
ACCLAMATIZATION, n. : jîngebûn.
ACCLAMATIZE, vi. = ACCLlMATE.
ACCLIVITY, n. : serevrazî.
ACCLlVOUS, adj. : evrazî.
ACCOLAOE, n. : nîana bexîna payeya siwariyê (ramûsan yan desdan bi serkê ûrî).
ACCOMMODATE, vt. : hêwirandin, hewandin,  pêk hînan.
ACCOMMODATION, fl. :  pêkhînan, gonçan, vejiyandin, hewandin, deyn, jîngebûn,  jîngekirin, harîkirin xwazî, qoçana yarmetî, qoçana wêneyî.
- PAPER : qoçana yarmetî, qoçana wêneyî.
ACCOMMODATOR, n. : pêkar yan berdestê  berdêl.
ACCOMPANIMENT, n. : yawerîkirin, tekûzker, karê yawerî.
ACCOMPANIST OR ACCOMPANYST, Il. : jenê ya wer.
ACCOMPANY, vt. : yawerî kirin, li gel çûn, li gel man.
ACCOMPANYING, n. : yaweri, bizaftin. ACCOMPLICE, n. : hevsûç, hevkarê tawanê.
ACCOMPLISH, vt. : berpe kirin, temam kirin, gehan.
ACCOMPLISHEO, ad}. : vemitî(civakî), ber-  pekirî, tekûzkirî, ehreza.
ACCOMPLISHMENT, n. : berpekirin.
n. : rêketin, pêkhatin, teba yî, guzîdan.
- OF ONE'S •• : xwaza yî, bê zorî, bê ko tekî.
- WITH ONE -: hemûkî,
ACCOROANCE, n. : pêkhatin.
ACCOUTREMENT
ACCORDING (as), can}. : bi cor, wekî.
ACCOROINGLY, adv. :bi corî, bi goreyî, vêca.
ACCOST, vt. : qayil kirin, li gel axaftin.
ACCOUNT, n. : rave, vegêran, havil, sûd, ho, biryarname.
- ON •• : li ser jimarê.
- ON ANY" : êkcar, çibitin, bo çi hoyî.
- ON MY •• : ji ber min, bo min.
- ON NO •• : çibitin, êkcar.
ON ONE OWN'S •• : li ser berpirsyariya wî bi xwe, bo berjewendî yan haviliya wî bi xwe.
- TO CALL TO •• : tê xurîn, berhevdana jimarê li gel kirin, siza kirin.
- TO MAKE LITTLE" : guh nedan, çi biha bo danenan.
- TO TAKE INTO" : hizr bo kirin.
- TO TURN INTO" : sûd yan feyde jê kirin.
ACCOUNT, tn.i. : rave kirin, vegêrandin, bûn hoyê kutina yan girtina mirovekê.
ACCOUNT, n. : jimartin, jimar, jimêr. -
CURRENT •• : jimara berdewam.
- OPEN" : jimara vekirî.
ACCOUNTABILJTY, n. : berpirsiyarî.
ACCOUNTABLE, adj. : berpirsiyartbar).
ACr.OUNTANT, n. : jimêryar, hejmaryar, defterdar.
ACCOUNTER, n. : jimaryar.
16-
ACCREOIT
ACCREOIT, vt. : rastandin, ho kirin, veandin, destûr dan, dest helat kirin.
ACCREOITATION, n. : bawername, birwaname,  belgename, rastandin.
- LETTRE : bawername, birwaname,  belgename.
ACCRETE, vt.i. : pêkve werar bûn, pêkve werar kirin.
ACCRETION, 11. : pêkve werar bûn. ACCRUAL, n. :
gelekbûn, kombûn. ACCRUE, vi. : kom bûn,
werar bûn, rewa  bûn (maf yan daxwaz).
ACCRUEMENT, n. : kombûntseryek). ACCULTURATION, n. : hevjîna çandeyî li navbera gelan de.
ACCUMBENT, adj. : pêve çemandî, paldayek.
ACCUMULATE, vt.i. : kom kirin, ko bûn, seryek danan.
ACCUMULATEO, adj. : komkirî, kokirî, serhev, seryek, qerpol,
ACCUMULATING, n. : komkirin, pêkxistin.
ACCUMULATIVE, adj. : kombûyî, komdar.
ACCURATE, adj. : serêlî, serêlok, pêt, rast.
ACCURATELY, adv. : bi serêlî, bi serêlokî,
ACCURATENESS, n. : serêlokîtî,
ACCUtAL, n. = ACCUSATION.
ACCUSATION, n. : gunehbar kirin, guneh- karkirin, gumanberî.
- 17-
ACETATE
ACCUSATORIAL, adj. : tawanbarî.
ACCUSATDRY, adj. : tawankirinî.
ACCUSTOM, vt. : rahînan, nerît bûn.
ACCUSTOMEO, adj. : rahatî, asayî.
ACCUSTOMING, n. : rahatin. -
- WITHIN AN - OF : nêzîk moyekê.
ACELOMAE, adj. : bêhinav.
ACEPHALOUS, adj. : bêser.
ACER!S, adj. : tir, rêbaz req.
ACERBATE, vt. : enirandin.
 ACERV~TE, adj. : wek îî.
ACESCEN1, adj. : tirbûyî,
ACETABULAR, adj. : qolqolaniya 7"anî.
ACETABULUM, n. : qolqolana ranî,
ACETAL:lEHYOE, n. : asetal dehid : ave- kiyek bêhn xwe firin bêreng.
ACETAMIOE, n. : esîtamîd : emîda tiriya sihikê.
ACETANILlO(E), n. : asetanîlîd : pêkhatiyek spî  belûrî, derman e bo tayê yan rawestandina janê.
ACETATE, n. : sirkat.
ACETOMETER, n. : sirkepîv, sihikpîv.
ACETOPHENETIDIN, n. : asetofêntidîn :  pêkhatiyek spî belûrî, derman e bo hedarkirina janê yan tayê.
ACETOSE OR ACETOI,IS, adj. : sihikî yan tiriyek wek sihikê, asetoz.
ACETYL, n. : asetîl : sihikîl.
ACETYLATION, n. : asetîlkirin.
ACETYLENE, n. : asetîlen : gazek bêreng e bo lehîmê bi kar dihêt.
ACH!!, vi. : êîn, miros bûn.
ACHE, n. : ê, êan, jan, arhan, azar. ACHENE,
n. : mîwe hejar(hik yekberik e). ACHERON,
n. : dojeh yan rûbarek li wêrê. ACHIEVABLE,
adj. : berpebar.
ACHIEVEMENT, n. : berpebûn, pêkhinan, destanîn, vera standin, berpekirin.
ACHIEVING, n. : berpekirin, qedandin. ACHILLE'S HEEL, n. : pa paniya Ekîlî, xalka sistiyê, dira ne asê.
ACHILOUS, adj. : bêlêv.
ACHRO~ATIC, adj. : bêreng.
ACHROMATIN, n. ; akromatîn : parçeyek nafka xaneyê ko zehmet reng digirit.
ACHROMATISM, n. : bêrengî.
ACHY, adj. : jandar.
FAST : bergirê tirsiyê. ACIOIC,
ACIDIFIER, n. : tirker.
ACIDIFYING, n. : pilpixandin, tirkirin.
ACIOIMETER, n. : tirpiv, tirîpîv.
ACIO TASTING, n. : tift.
ACIDOPHIL, adj. : tirxwaz.
ACIFORM, adj. : wek derziyê.
ACINAFORM, adj. : wek ûrî.
ACINIFORM, adj. : wek îî.
ACINUS, n. : tirî, .tirê.
18-
ACKNOWLEDGED, adj. : naskirî, nasandî, mal avakirî.
ACKNOWLEDGMENT, n. : naskirin, malava, malava yî, malavakirin, agehîkirina wergirtinê.
ACLINIC LlNE, n. : hêla neladanê : hêla yeksanekeriya magnetîzî.
ACME, n. : lotke, gopîtk, dû çik.
ACNE, n. : ziftik, zifik, jîpik, pirzikên lawîniyê.
ACOELY, n. : kirmik.
ACOLYTE, n. : harîker, yawer (li dêrê).
ACONITE OR ACONITUM, n. : giya yek jehr- dar, rihên hikên vî giyayî.
ACORINA, n. : morane.
ACOUSTIC, adj. : dengî, bihîstek.
ACOUSTlCIAN, n. : endazyarê dengî.
ACOUSTICS, n. : dengzanî, bihîstinzanî.
ACQUAINT, vt. : nas kirin.
ACQUAINTED, adj. : nasyar, nas, ana.
- WITH : areza çavnas.
ACQUAINTING, n. : nasandin.
ACQIESCENCE, n. : qayil bûn. ACQUIESCENT,
adj. : qayil.
ACQUIRE, vt. : dest kef tin, peyda kirin.
ACQUIRED, adj. : dest ketî, peyda kirî.
ACRONYM
ACQUIRING, n. : destxistin, destgîrkirin.
ACQUISITIVE, adj. : destgîr.
ACQUISITIVENESS, n. : destgîrîtî.
ACQUITTAL, n. : berdan, azakirin.
ACQUITTANCE, n. : berdan, azakirin. ACR(O)-,
 prej. : pêgîr e ko ew per e, lotke ye yan gopîtk e (ewce).
ACRE, n. : rûpîva zeviyê (4000 metrên çarçik).
ACREAGE, n. : rûpîvî.
ACRID, adj. : zirnangez, pirr tîj.
ACRIDINE, n. : akrîdin : pêkhatiyek spî  belû rî bo çêkirina boye û dermanan.
ACRIDITY, n. : zimangezîti.
ACRIDNESS, n. : zimangezîtî.
ACRIMONIOUS, adj. : tîj, tal, dijwarisinci).
ACRIMONY, n. : tijî, talî, dijwarîlsincî).
ACROBAT, n. : canbaz, palewan. ACROBATIC5,
n. : canbazî, palewanbazî. ACROCARPOUS,
adj. : berdarê serê baskê serekî.
ACRODROME OR ACRODOMOUS, adj. : serîk demar yan rih : demar yan rih ko digehit serê  belgî.
ACROLlTH, n. : peyker (ser û dûmahî ber). ACROMEGALY, n. : nesaxiya mezinbûna dest û pêyan û rûyi.
ACRONYM, n. : bêjeya yekem tîpan: peyiva  ji yekem tîpên peyivan çêdibit.
- 19-
ACROPHOBIA, n. : tirsiya bi1indiyê.
ACROPOLlS, n. : parçeya asêya bilinda  bajerê grekî (yonanî).
ACROSS, adv., prep. : li ser, tê re, ji rexekê bo rexek dî.
ACROSTIC, n. : helbesta ko destpêk yan dûmahiyên malkan peyivek yan der-  birrinek dî çêdikin.
ACROTISM, n. : lawazbûn yan nemana pirtê.
ACT, n. : kirin, kirdin, kar, biryar, kiryar, qanûn, be (anogerî).
- IN THE [VERY] •• : tawana bi çav dîtî.
ACT, vt.i. : karîger kirin, kar kirin, kirin, kirdar kirin.
- TO •• AS OR FOR: bo kesekê kirin.
- TO •• ON : bi fermanê yan qanûnê kirin.
- TO •• THE FOOL : wek dînî kirin.
- TO •• UP : serkêî kirin.
ACTIN(I)O-, pref. : pêgir e ko tîrêjî an tîkî ye.
ACTINISM, n. : iyana ûza tîrêjî ko guhorîna kîmyayî çêbikit.
ACTINIUM, n. : aktînyom : hêmanek tîrêj- dare.
ACTINOMETER, n. : aktînyompîv. ACTINOMYCES,n. : bakteriyek miexwer ko tersî nesax dikit.
ACTINOMYCOSI$, n. : nesaxiya bakteriyaya miexwera terî.
ACTINON, n. : aktînon : hêmanek gazî tîrêjî giran e.
ACTINOPORPHIC, adj. : rêziki dabe bar (bo du nîvên yeksane).
- 20-
ACTUATE
ACTINOZOAN, n. canewerê tîkî (deryayî), tîkî, tîrêjî.
ACTION, n. : kirldlin, kar, kiryar, kirdar, kirdarî.
- KILLED IN •• : di erî de hat kutin.
- TO GO INTO" : dest bi erî kirin.
- TO TAKE" : dest bi karî kirin.
-10 TAKE OR 10 BRlNG AN •• AGAINST : gilî kirin.
ACTIONABLE, adj. : gilîbar.
ACTIVE, adj. : çalak, çeleng, livok, riçe, zever, çapik, çolex, cost.
- SERVICE: serbaziya kirdar, erkirin.
ACTJVELY, adj. :  bi çalakî.
ACTIVITY, n. : çalakî, çolexî, gurcî, sazî, lebat, livbarî, destbizêvî, gorbizî.
ACTOR, n. : lêbok, kirdar, kirkar, kirker.
ACTRESS, n. : lêbok, kirdar (mê).
ACTUAL, adj. : rast.
ACTUALlTY, n. : rastî.
ACTUATE, vt. : berpe kirin, dan olî, han dan.
 
 
adj. : dirrikî, stiriyî, stêngî, sti- ridar.
ACULEUS, n. : zîlik, stirî.
ACUMENATE, adj. : tîjekî, serik tîj.
ACUMENATE, ut. : serik tij kirin.
ACUTE, adj. : tîj, berteng'.
ADAGE, n. : pend.
APPLE : zengelok.
ADAMANT, adj. : rikdar, req.
ADAMBULACRAL SPINES, n. : dirkên devî.
ADAMITE, adj. : mirov, zarokê ademî. ADAPT,
ut. : qayde kirin, guncandin, rast kirin, rahînan.
ADAPTABILITY, n. : rahatinbarî, qaydebarî.
ADAPTABLE, adj. : rahatinbar, qaydebar.
ADAPTER, n, : bijareker.
ko kirin, ko bûn, wer dan. ADDABLE OR
ADDIBLE, adj. : ko bar, wer- danbar.
ADDAX, n. : pezkûvî, gakûvî.
ADDEND, n. : serbar.
- TONGUE : ziman mar : helezek  /1 serxes Il
 belg wek zimanê marî ye.
ADDICT, ut., n. : beng bûn, beng.
ADDICTED, adj. : bengbûyî. ADDICTION,
ADDITIONAL, adj. : zêde, sermûçe, serbar. -
MARKS: penekan, nîandek e.
ADDLE, ot.i. : a kirin, a bûn, genî bûn.
ADDLED, adj. : genîkirî.
ADDRESSEE, n. : bo hinartî, navniankirî.
ADDUCE, ut. : lê wergirin Il bo dirovê 1/.
ADDUCENT, adj. : nêzîk tewerî.
ADEAGUS, n. : nêrke. 21-
ADENOID(AL), adj. : livikî, topiyî, wek livikî.
ADENOIDS, n. : tevnê pirzikiyê difnê (navbera paiya difnê û gewriyê ko  piînê zehmet dikit).
ADENOMIA, n. : pejbûna topî. ADENOMATOUS,
adj. : pêwendîdarê pejbû-
ADEQUATE, adj. : têr, têrakirî.
ADESPOT, adj., n. : tora kes nezanî. ADHERE,
vi. : pêve man, vednûsîn, resîn (resîn kirin).
ADHERED, adj. : resikî, venûskî, pêvemayî. ADHERENCE, n. : hevgirtin, pêvebûn, resin, likandin, yekbestin, likan, pêgirî,  pêveman.
ADHERENT, adj. : resikî, resikîn, hevpit. ADHESION, n. : resikîn, venûskîn, resîn, likîn, pêvebûn, pêveman, likan, nûsan.
ADHESIVE, adj. : resikî, stirkî, mûsnek, getîre.
- CELL : xaneya mûsnek.
AD HOC : serpilkî.
ADIABATIC, adj. : bûna bê navketin li der- ketina germiyê. bê borîna germiyê.
ADIEU, int., n. : oxir, wexer, verêxistin.
ADIPOSE, adj., n. : bez, dong, bezdar.
AD MAN
ADJECTlVAL, adj. : rengdêrî.
ADJOIN, vt. : pêkve girtin.
ADJOINED, adj. : nûsikandî, pêkvegirtî.
ADJOURNMENT, n. : paxistin.
ADJUDICATOR, Il. : gemgir.
ADJUNCTION, n. : girtin, rajêrkirin.
ADJURATlON, n. : layekî, lalihî.
AOJURE, vt. : dan sondê.
ADJUSTABLE, adj. : rêkxistinbar.
ADJUSTER, n. = ADJUSTOR.
- BIRO: texlîtek leglegê.
22-
ADMEASUREMENT, n. : pîvan.
ADMEASURING, n. : dabekirin.
ADMINISTER, vt.i. : rêve bûn, karî gêrandin.
ADMINISTRATED, adj. : kardarkirî.
ADMINISTRATING, n. : kardarkirin.
- OFFICIAL : dorbend.
ADMlRAL,n. : mîrê deryayê.
ADMIRING, n. : pesendkirin.
A.DMISSIBLE, adj. : rewa, kêrhatî, kêrhatî bo dirûva dadî, dirûvbar.
ADMISSION, n. : naskirin, qebûlkirin, der- gane, selmandin, daxon.
- FORM: xwazname.
ADMITTABLE, adj. : naskirinbar.
ADMITTlNG,n. : naskirin, birinjor.
ADMONISHED, adj. : lêgirtî.
ADMONISHER, n. : lêgir.
ADMONITION, n. : pend, agehkirin.
ADNATE, adj. : yekbûyî, werara yekbûyî li gel endamek dî.
di 1 ADNEXA, aJ.: paKO. ADNOMINAL, adj. : rapêçeka navî, berdaye
sernavî.
ADOLESCENCE, n. : herzekarî, sîpeyî, lêke- tin.
ADOLESCENT, n., adj. : herzekar, berbext, nû gehitî, sîpe, cihêl, ferîk, cîmêr.
ADOLESCENTLY, adv. :bi herzekarî.
ADONIZE, vt.i. : peristin.
ADOPT, vt. : bijartin, naskirin, helbijartin, kirin kur yan keça xwe.
ADOPTABILlTY, n. : helbijarbarî.
ADOPTABLE, adj. : helbijarbar.
ADOPTING, n. : helbijartin (kurê kesekî kirî).
ADOPTIVE, adj. : helbijartî, kesekî kirî. -
BROTHER: destbira.
ADORAL, adj. : berdev.
ADORATION, n. : dildarî.
ADORED, adj. : peristî.
ADORING, n. : peristin.
ADORNING, n. : rewandin, xemlandin, nitrandin.
ADORNMENT, n. : ciwanî, gulavdon, rewandin, rew, rindkirin, xeml.
ADRENALlN, n. : adrenalîn : texlît ek harman e kartêkirina gera xwînê û karê masûlkeyan dikit.
- BODY : leê adrenalîn.
ADRENALECTOMY, n. : helkêana topiyek yan her du ta piyên edrênalin.
ADRIFT, adv. AND pred. : bêarmanc, bêrê, a, sergera.
ADROIT, adj. : xasok, ehreza.
adj. : erdbende,  panivîsî, ADSORB, vt.
: mijandin.
ADULTERANT, adj., n. : bijî, zir.
ADULTERATE, vt. : zir kirin.
ADULTERESS, n. : felîte, gander, dawên ter.
ADULTERY, n. : hîzi, jinbazî, tolazî, qehpeyî.
AtULTHOOO, n. : berbextî, herze, lêketin, gehitin.
AOULTERIN, adj. : bijî, nerewa.
ADUROL, 11. : guhoreka wênegirî. ADUST,
adj. : sotî.
- GUARD : pêeng.
ADVANCEMENT, n. : pêîn, pêîne, vadan,  pêve çûn, ruquçandin.
ADVANCE PAYMENT, n. : pêîn, pêîne, pêekî, vadan.
ADVANCING, n. : pêvebirin, danîn pê, ruquçandin.
- 24-
ADVANTAGE
ADVANTAGE, n., vt. : havil, sûd, berjewendî, kelk, tew, mila, havil yan sûd kirin.
- TO -: rêbaza qenciya titî diyar kirin.
- TO TAK;: - OF AN OPPORTUNITY : delîve girtin.
- TO TAKE'" OF SOMEBODY : xapandin.
ADVANTAGED, adj. : havilkirî. ADVANTAGEOUS,
adj. : sûdmend, havildar, berjewend.
ADVENT, n. : vejiyana Îsa pêxemberî, çar rojên berî zayîna îsayî.
ADVENTISM, n. : ola filehiyê dibêjit Ako dûmahiya dinyayê û vejiyana Isa  pexemberi nêzîk in.
ADVENTITIOUS, adî. : dervehatî, rêketinî, qewmayî. .
ADVENTIVE, adj. : nedeverî, canewer yan heleza ne deverî.
ADVENTURE, n. : erûdî, serkêî, erûdî kirin, serkêî kirin.
ADVENTURER, n. : erûd, cerbez, nijdevan.
ADVENTURESOME, adj. : adven'urous,
ADVENTUROUS,adj. : erûdî.
hokerê awakî.
- OF PLACE: hokerê cihkî.
- OF TIME: hokerê demkî.
ADVERSITY, n. : tenga vî.
ADVERT, vî. : nîan kirin.
ADVERTISING, n. : agehdarî.
ADVICE, n. : amojgarî, pendî, agadarî, qewîtî,  pend, îret, pendiyarî, rawêj (kirin).
ADVISABLE, adj. : pend, ba.
ADVISED, adj. : pendkirî, qewîtîkirî. ADVISER
OR ADVISOR, n. : amojkar, rawêj- kar, îretdar, îretkar, berdevk.
ADVISING, n. : qewîtîkirin.
ADVOCATE, vt., n. : berevanî kirin, parê- zer, parêzger.
ADVOCATED, adj. :  berevanî kirî.
ADVOCATING, n. :  berevanî kirin.
ADYNAMIC, adj. : dilsist, lawaz.
ADZ(E), n. : tefo yan tevo, tewê, dartira.
ADZE, vt. : dar bi tevoyî tiratin.
25 -
AEOLlPILE, n. : hilmpîv,
AEON, n. : demê bêpîvan, rojgar, herdemî,  jîhê zemînî.
AENEOLITHIC, adj. : enolitî : pêwendîdarê demê navbera rojgarê nûjenê berî (kevri) û rojgarê pirind.
AERATE, vt. : dan ber bayî, bi piîne xwîn têr oksîjen kirin.
AERATED, adj. : bakirî, gazkirî, firhayî kirî.
AERIAL, adj. : hewayî, bayî, bi arayel.
AERIALI$T,n. : palewanê esmanî nexas- me bi hêska firînê.
AERIAL LADDER, n. : pêstirka agirkujîna amêrekî.
AERIAL PERSPECTIVE, n. : dîtiniya esmanî. AERIAL PHOTOGRAPH, n. : wêneyê esmanî (ji
esmanî wergirtî).
AERIAL TORPEDO, n. : bombaya mezina çengdar.
AERIE, n. : hêlîn.
AERO, adj. : firînî.
AEROBATICS, n.  pI. : pehlewankariyên esmanî.
AEROBE, n. : mîkrobe (li ser oksîjena bayî dijît).
AEROBIC, adj. : jiyanî yan zindiyê bayî (zindî, çalak yan qewmî dinav oksîjenê (bayî) da  bi tenê).
AESTHO-PHYSIOLOGY
AEROGRAM(ME), n. : nameya hewayî.
AEROLOGY, n. = METEOROLOGY. AEROMECHANIC,
AERDMEDECINE, n. : pijîkiya firînê.
AEROSPACE, n. : valatiya li dor erdî, aerosfer.
AEROSPHERE, n. : bayê li dor erdê. AERO~TAT,
n. : ketiya bayî.
AERY, adj., n. = AERIE = AERIAL. AESCULAPIAN,
adj., n. : pijîkî, pijîk. AESTHETE, n. :
ciwanîxwaz, ciwanînas. AESTltETIC(Al}, adj. :
ci.wanxwaz, ci.wanperist. AESTHETICISM, n. :
AESTHETICS, n. : ciwanîzani (zanîna ciwaniyê), estetîk.
AESTHO·PHYSIOLOGY, n. : hizanî.
AESTIVATE, vi. : havîn borandin. AESTIVATION,
n. : havîn borandin, itil çan- din, rêzika belgan di nav bikujê de.
AETIOLOGY, n. : nexweîzanî, nesaxîzanî.
AFFABILITY, n. : sernermî, nermî.
AFFABLY, adj. : bi nermî, nermekî. AFFAIR(S),
n. : kar, pirs, kar û bar. AFFAIRE DE CClUR :
evînkarî.
AFFECT, vt. : kar têkirin, livandin, êrî kirin, diyar kirin, helbijartin, hi livandin.
AFFECT, n. : hi, viyan, sozyarî.
AFFECTABILlTY, n. : karîgerbarî.
AFFECTABLE, adj. : karîbar.
AFFECTATION, n. : diyarkirin.
AFFECTED, adj. : karîger,
AFFECTlON, n. : hi, delalî, dilovanî, hest, kartêkirin, evînî, wijdan, nesaxî, nîan.
AFFECTIONAL, adj. : dilovanî. AFFECTIONATE,
AFFECTIONLESS, adj. : bê dilovanî. AFFECTIVE,
adj. : hiî, sozyar, karîger. AFFERENT, adj. :
guhêz (bo nîveka demari). AFFIANCE, n. :
 bawerî, dilsozî, dezgîran, dezgîrî.
AFFIANCED, adj. : dezgîrkirî.
n. : gotina nivîsî, sond xwarî (bo dadgehê).
AFFILlATE, vt.i.: bûn endam, gehitin civatekê yan partiyekê.
AFFILIATED, adj. : endarnbûyi, AFFILlATING,
 pêwend.
AFFIRM, vt. : diyar kirin, selmandin, ekera kirin, dupat kirin.
AFFIRMABLE, adj. : selmênbar. AFrlRMATION, n. :
diyarkirin, selmandin,  pitgîrî, ekerakirin.
AFFIX, vt. : pêve girtin.
AFFIX, n. : zêdekirin, gîrek.
AFFLlCTED, adj. : derd girtî, belengaz, dil- kovan, malkambax, bar ketî, dilewatkirî, derd mend, ewitî.
AFFLICTION, n. :  peta, hicran, derd, perjeng, gird av, so, azarî, rencîn, xidok, dilewatî.
AFFLlCTIVE, adj. : derdî.
AFFLUENT, adj. : dewlemend, destfireh.
AFFLUENTLY, adv. :bi dewlemendî, dewle- mendkî.
27-
AFFORD, vt. : diêt bikirit yan bikit.
AFFORDABLE, adj. : kirînbar.
AFFORESTATION,n. : daristan kirin.
AFFRANCHISE, vt. : serbest kirin, rizgar kirin, aza kirin, " ji bendewariyê  /1.
AFFRAY, n. : qerqee, lêketin.
AFFRIGHT, n. : tirs, bizdihin.
AFFRIGHT, vi. : tirsandin, bizdihandin.
AFFRONT, n. : kirêtkirin, riswakirin.
AFFRONT, nt. : kirêt kirin.
AFIElD, adu. :li zeviyê.
AFLAME, adj., adv. :gurî, agirgirtî, dagîr- saw.
AFLOAT, adj., adv. :serav.
AFFLunER,,\dj. : firî, arhayî.
AFOOT, adv. :"-li serpêyî.
AFORE-, pref. :  pêgir e ko berî yan bera- hî ve.
J
AFORE THOUGHT, adj. : pîlankirî, qestî.
AFORE TIME, adv., adj. : berê.
A FORTIORI, l. : çêtir e ko.
AFR(O)-, pref. : pêgir e ko Efrîqa ye. AFRAID,
adj. : tirsayî, hejivandî, tirsinok,  bizdihî.
AFREET, n. : dêw.
AFTERPIECE
- RUE : espender.
AFRICANIST,n. : efrîqazan.
AFRlKANER, n. : Ewropiyê Baûra Efrîqa.
AFRO-AMERICAN,n. : Emerîkanê ji Efrîqayî, re.
AFT, adv. : di nav yan pêiya ketî de. AFTER, adv., adj., prep. : pitî, paî, pa, pi t, ûnde, pitre, hîngê.
- ALL" : axir.
- TO TAKE" : wekî (babê, dayê).
AFTERBIRTH, n. : biçûk, heval, pizdan.
AFTERBRAIN,n. = METENCEPHALON. AFTER-
AFTER CLAP, n. : paqewmîn.
AFTERGLOW, n. : geatî li rojavayê (pitî avabûna rojê).
AFTER-GRASS : giyayê în dibit pitî birrînê.
AFTER-IMAGE,n. : pawêne ..
AFTERMATH,n. : dawî, dû ma lû, akam, encam, pa.
AFTERMOST, adj. : nêzîktirê pêiyê.
 pitîrûvro. AFTERPAINS, n.  pI. : jana pa
 biçûkbûnê. AFTERPART, n. : paparçe.
28-
 AFTERTIME, n. : paroj.
 AFTERWARO(S), adv. :paî.
 AGAIN, adv. :dîsa, dîsan, car dî, carek dî. -
 AND'" : gelek caran, car li dûv car.
- NOW AND'" : caran. - AS MUCH (MANY) ••. : ducar.
 AGAINST, prep. : dij, beramber, bo, li ser.  AGAMA, n. kimkimê Efrîqa û Hindistanê.
 AGAMETE, n. : xaneyek neregezî berhemdar.
 AGAMI~ ?RA AGAMOUS, adj. : bê za û zêyî, bê okirinî.
 AGAMOGENY, n. : zorbûna naregezî bê okirinî. '
 AGAMOGENESIS, n. : bergirtina bêregezî yan okirinî.
 AGAMOUS, adj. : bê endamên zayendeyî.
 AGAPANTHUS, n. : gulevîn, helezek zebatî.
 AGA'E, adj., adi: : devbe, devvekirî.  AGAPE,
n . .' evîniya birayetî, ahenga evînî.
 AGAPEMONE, n. : warê evîniyê.
 AGAR, Il . .' madeyek cela tînî ye ji kevza deryayî diînine der.
 AGARIC, n. : qarçik.
- WARE: kalota îianî,
- 29-
 AGGLUTINATE
 AGE, n. : jî, te~en, dem, serdem. rojgar, çax, çerx, sere.
- OF CONSENT : berbextî, herze.
- OF REASON : berbextî, herze.
- UN DER ••. : pispor, ne berbext.
 AGE, vi.t . .' pîr bûn, pîr kirin.
 AGED, adj. : pîr, pîrbûyî, navsere.  AGELESS,
adj. : nemir, her law, bêpîrî, êkcar pîr nebûyî. .
 AGELESSLY, adt: : bi bêpirî.
 AGELESSNESS, n. : bê pîrîtî.
 AGENCY, n. : pêkarî, nokerî.
- PROVOCATEUR : nokerê arhandinê.
n. : giya yek Emerîkanî ye  /1 êcratum ".
 AGGLOMERATE, oi.i. : kom bûn, kom kirin.
 AGGLOMERATE, adj. : kornbûyî, kombûn, topel, baristayî, barist.
 AGGLOMERATED, adj. : gomçikbûyî.
 AGGLOMERATING, n. : gomçikbûn.
 AGGLUTINATE, adj. : venûsyayî, resandî.
 
 
AGGLUTINATION,n. : venûsîn, nûsikandin,
AGGRANDIZE, vt. : mezin kirin.
 A~GRAVATION, n. : dijwarbûn.
AGGREGATE, vt.i. : yek kirin, ko kirin, kom kirin.
AGGREGATEDLY, adv. :bi kokirî.
n. : destdirêjî, dijminkarî. AGGRESSIVE, adj.:
dirr, miqers, dijmin- kar, erok, erker, sert, êrîker.
AGGRESSIVENESS,n. : destdirejîtî.
xemdarkirî. AGGRIEVEDLY, adv. :bi
xemdarî. AGGRIEVEMENT, n. : xemdarîtî.
AGIO, n. : sediya pêk guhartina pare yan diravî.
AGIOTAGE, n. : bazarê beên darayî, karê diravgehî.
AGIST, n. : birina terî bo alîkê.
AGITATE, vt.i. : leqandin, livandin, hejandin, han dan, har kirin, arand in.
AGITATED, adj. : leqandî, arandî, har, quto, girgîn, rûzer, hêç, handayî, hejandî, levan dî, peok.
AGITATING, n. : harkirin, arand in, belqitîn, keyandin, harî tî, harî, helçûn, hêç, epirzeyî.
AGITATION, n. : leqandin, hejandin, livandin, cefa, handana gitî.
AGITATIVE, adj. : arand ar.
AGLEAM, adj. : çirisî, teyisî.
AGLlTTER, ndj. : çirisî, teyisî,
AGLOW, adj. : ge.
AGLOSSA, n. : bêziman.
AGNAI, n. : kulbûna dor nînokê "çermê dirrhayi li bin rihên nînokê ".
AGNATE, n., adj. : nevî, mirovê babî.
AGNATIC, adj. : miroviya ji layê babê ve. AGNOMEN,n. :naznav.
AGNOSIA, n. : neiya na naskirinê. AGNOSTIC,
adj. : kesnezanî, nezanimkar, nezanînkar, agnostîk.
AGNOSTICISM, n. : nezanimkarî.
30-
AGONIC, adj. : negoekî, neladayî serye- kî, rêza neladana magnetîzî.
- LlNE : hêl yan rêza seryekî.
AGONIST, n. : bedarê kêeyê yan xebatê,  bizavker.
AGONISTIC, adj. : tingijî, kêe yan berhev- danxwaz, pêbirkeyî (werziî).
AGONISTICALLY, adv. :bi berhevdanî. AGONIZE,
vt.i. : nalîn, êîn, hizra sext kirin.
AGONIZED, adj. : nalî, êayi.
n. : ekence, ê, azar, jan, nal, kefteleft, hêç, arhan, derdmendî.
- OF COLUMN : karî teyê agedariyên kesî (di nav rojnameyê de).
- OF DEATH : kêferata mirinê, xemûr, AGORA,
n. : meydana gitiya bajêrê grekî (yonanî).
AGORAPHOBIA, n. : tirsa derên gitî. AGOUTI,
n. : agûtî : canewerek Emerîkanî kirinde, mû û guh kurt, wekî dî wek kêvrûkê ye.
AGRAF(F)E, n. : sinceqek xemlandina cilan.
AGRARIAN, adj. : çandinî, kitî,
AGRARIANISM, n. : tevgera çakirina çandi- nê yan kitûkalî.
AGREE, vt.i. : pêk hatin, qayil bûn.
AGREEABILlTY, n. : pesendbarî.
AGREEABLY, adv. :bi sazkarî.
- VIOLATOR : pêkhatinikên.
AGRIBUSINESS,n. : çandinkar, AGRICULTURAL,
AGRICULTURALLY, adv. :bi çandinî.
çandinzan, çandiyar.
AGRIMOTOR, n. : bizwêna çandinê, makî- neya çandinê.
AGRIOLOGY, n. ; xwendina gelên seretayî.
AGROINDUSTRIAL, adj. : çandin pîesazî.
AGRONOMY, n. : çandinzanî, zanîna çandinê, endaziyariya çandinê.
AGROUND, adj., adv. :li ser erdê, bi erdê ketî.
- THE SHIP RAN •• : gemî wergera ser erdê.
AGUE, n. : lerz, ta (li gel sarê, germê û xuhdanê).
AGUISH, adj. : tayî.
AH, interj. : nîan yan derbirrina adî,  pêmanî, kotî yan xemê.
A.H, abbr. After Hegira or Hijira : sala koçî,
A.H., abbr. : amper-hour : amperdemjimêr.
AHA, interj. : nîan yan derbirrîna tira- neyê, serketinê yan guhiînê.
AHEAD, adv. .li berahiyê.
AHRIMAN, n. : Xudayê bediyê.
AHURA MAZDA, n. : Xudayê pendiyar, Bona Bala : Xudayê qenciyê û ronahiyê zerdetî.
AID, vt.i. : harî kirin, yarmetî dan.
AlO, n. : harîkarî, harîkirin, firya, firya- guzarî, yarmetî, hawar, komek, pîtak, firyager, hevari, yaridedan.
- AP.ST": harîkariya berahî, fuyay
xiilê serî (ji per yan gewherî çêkirî).
AIGUILLE, n. : qulker yan simtokê kevrî, kevrê ser tîj.
AlL, vt.i. ; nexwe bûn, nesax bûn.
AlLANTHUS, n. : darê esmanî : darek devera yeksanekerî (nîv qad  birrî),
AILERON, n. : çengik : parçeyek livek ji çengê balafirê bo hevsengiyê.
AILING, n. : nes ax, nexwe.
AILMENT, n. : nesaxî, nexweî.
AlLUROPHILE, n. : hezkerê kitikan.
AILUROPHOBE, n. : nehezê kitikan.
: armanc, kam, merem, daxwaz, serdil, mebest, amanc.
AIMED, adj. : raçavkirî.
AIMLESS, adj. : bê armanc, gevc, mehbiran,  bê amanc.
AIMLESSLY, adv. .bi bê a (rlmancî, got re, bê armanckî.
AIRMAN
AIMLESSNESS, n. : bê armancîtî.
AIR, vi. : dan ber bayî, zuha kirin, der-  birrîn, nîa xelkê dan.
AIR, n. : ba, hewa, ke, vala tî, awaz (radyo û televizyon).
- BASE: binikê bayî yan hewayî.
- BLADDER : mîzdanka bayî, bator.
- COOLER : ba sark.
- LIFT : hêla azoqekirina esmanî, pira esmanî.
- MAIL: posteya esmanî.
- MASS : baristeyê bayî.
CONDITIONING, n. : basarkirin, baguhartin.
AIRCRAn, n. : balafir, firoke.
AIRDROME, n. : firgeh.
AIRFIELD, Il. : firgeh.
ndj. : bê ba.
AIRLlNE, n. : hêla esmanî.
AIRMAN, n. : firokeyan, balafirvan.
AIR POCKET, n. : berîka bayî. AIR POST, n. = AIR MAIL.
AIRPORT, n. : balafirgeh, firge, firokexane.
AIRPROOF, 11. : babergir, dijba.
AIR PUMP, n. batêker.
AIR SAC, n. : baxane, kisikê bayî, mîzdanka  bayî ya masiyê.
AIRSCREW, n. : perwaneya balafirê.
AIRSHIP, n .. balona bizwênkirî yan mekînekiriî.
AIRSIC;(, n. : gêjê esmanî (di nav balafirê de).
AIRSPACE, n. : mewdayê esmanî (bo . dewletekê).
AIRSPEED, n. : leza dînamiya bayî.
AIR STEWARDESS, n. : mêvandara firokeyê.
AIR STREAM, n. = AIR FLOW.
AIRSTRIP, n. : dahatingeha balafiran. AIRTIGHT,
adj. : babergir. dijba (bê kun). AIR-TO-AIR : ji
esmanî bo esmanî (çekrnoek).
AIRWAYS, n. : hêlên bayî (hewayî), barê. AIRWOMAN, n. : balafirvan yan firokevan (mê).
AIRWORTHY, adj. : kêrhatî bo firînê.
AIRY, adj. :  bayî, hewayî, bilind, li esmanî,  berpekirî, aopî, ad, law, nazik, bakirî, vekirî, qapan.
AISLE, n. : dabekirina dêrê, rarew, rêka li navbera kursîkan de.
AITCH BONE, n. : gotê ranê golkî (li ser hestî).
AJAR, adv., adj. : piçekê vekirî.
ALB'ON
AKIN, adj. : wek xizim, mirov.
ALA, n. : çeng, bal.
ALABA5TER, n. : gêç, mermer.
ALACRITY, n. : çalakî, lêkdana xwe.
A LA MODE, adj. : modedar, bawdar, baw.
ALAR, adj. : çengî.
- CLOCK : demjimêra agehkirinê.
ALARMED, adj. : hejivandî, hejivî. ALARMING,
n. : tirsîner, tirsinak, toqan- din.
ALARMI5M, n. : tirsandinîtî.
ALARMIST, n. : tirsinok.
ALARY, adj. = ALAR.
ALASTOR, n. : dêwê tolkar.
ALATE(D), adj. : çengdar. baldar.
ALBATA, n. : zîvê Elmanî, metalê spî.
ALBACO.RE, n. : albakor : masiyek deryayî mezm e.
ALBANIAN, n. : albanî : welatiyê Albaniya, arnawût.
ALBATROSS, n. : tuxmek balind e (li deryayê hedar).
ALBEIT, conj. : herçend.
n. : Înglîzstan (helbestî an kevin).
33-
ALBITE, n. : elbayt : fêldspara soda yan spî.
ALBUM, n. : albûm: deftera îmzayan, pol yan wêne, qawin, helbijêrên torî yan mûzîqeyê.
ALBUMEN, n. : spêne, spîlk, spîlkeya hêkê.
ALBUMIN, n. : spîlk.
ALBURNUM, n. = SAPWOOD.
ALCHEMIST, n. : kîmyavan, sîmyager.
ALCHEMIZED, adj. : guhartî.
ALCHEMIZING, n. : guhartin (bi simyayê).
ALCHEMY, n. : kîmyaya kevin (da ko kanên erzan bikin zêr û jiyî dirêj bikin), sîmya.
ALCOHOL, n. : alkuhol, mey, alkol.
ALCOHOLlC, adj. : meyvexwar, mest, serxo,
meybeng.
ALCOHOLIZE, vt. : alkuhol kirin.
AL CORAN, n. : Qoran.
ALCYONE, n. : neyrê emedanê.
ALDEHYDE, n. : aldehîd : avekiyek firînî  bêreng bêhn xeniqîn e (ji oksîdbûna alkuholî çêdibit).
ALDER, n. : dar (wek belokê), teraê avxwaz.
ALGABRAIC
ALE, n. : bîreya sivik.
ALEATORY, adj. : li ser bextî yan helketinê (dorandin yan feydekirin).
ALEE, n. : li ser rexê gemiyê (dor ji bayî).
ALEHOUSE, n. : bîrexane.
ALERT, vt. : wurya kirin, hiyar kirin, ageh kirin.
ALERT, adj., n. : haydar, hiyar, çavvekirî, gurc, wurya, lêkdayî,
- ON THE" : hay ji xwe heye.
ALERTED, adj. : haydarkirî, hiyar kirî, wuryakirî.
ALERTING, n. : hiyarkirin, haydan, wuryakirin.
ALERTNESS, n. : hiyarî, agehî, agehbûn.
ALEURONE, n. : alûron : madeyek dêndikî
 piro tînî di nav tovê hindek helezan de.
ALEXIA, n. : kûratiya xwendinê.
ALFA PARTICLE, n. : pir tika alfa.
ALFA RAY : tîk yan tîrêja alfa.
ALG(O)·, pref. : pêgir e ko ê e.
ALGA, n. : kevz, kevzer, qewze.
ALGEBRA, n. : elcebirzanî, cebîr.
ALGABRAIST, n. : cebîrzan, zanayê cebîrê. ALGERIAN, n., adj. : welatiyê Cezaîr, cezaîrî.
- ALGIA, suff. : pagir e ko ê e, jan e.
ALGID, adj. : sar.
ALGOID, adj. : kevzî.
ALGOLOGY, n. : zanîna kevzan. ALGOMETER,
n. : janpîv (bi hia jana pestênê).
ALGOPHOBIA, n. ; tirsa êê.
ALI", pref. : pêgir e ko çeng e, bal e.
ALlAS, n., adj. : zirnav, paçnav.
ALlBI, n. : behane yan dirûva bê tawaniyê.
ALI BI, vt. : berdan (bi behaneya bê tawa- niyê).
ALlEN, adj., n. : biyanî.
ALIENABLE, adj. : guhêzbar.
ALlENATE, vt. ; sil kirin, dor êxistin (xudaniya samanî) guhorîn yan guhaztin.
ALIENATED, adj. : enirandî, darkirî.
ALIENEE, n. : bo guhaztî.
ALIENIST, n. : pijîkê hiê.
FORM, adj. : wek çengî, ikil çeng yan  bal.
ALlGHT, vi. : peya dibe.
ALL
ALIGHTING, n. : dahitin, lîsîn, venitin,  peyabûn.
ALlGN, vt.i. : hel kirin, rêz bûn.
ALlGNED, ndj. : reqifandî, alîgir, hevaldar, algir, alîkar, reqif kirî, layengir, lagîr.
ALIGNING, n. ; lagirî, rêzkirin, hevaldarî.
ALIGNMENT, n. ; lagîrî, tagîrî. ALIGNMENTAL,
adj. : lagîriyî.
ALlMENT, n. : xorak, xwardemenî.
ALlMENTARY, ndj. : xora kî.
ALlPHATIC, adj. : bez dar.
ALlQUOT, n. : dabeê temam.
ALlVE, adj. : zindî, zîndewer, zîndar, jîndar, giyandar, rendek, sax, saxesaz, çeleng.
ALlZARIN, n. : boyeyek sor e.
ALKALI, n., adj. : tift, qilê.
ALKALIMETER, n. : qilêpîv, tiftpîv.
ALKALlNITY, n. : qilêtî, tiftîtî.
ALKALANlZATION, n. : qilêkirin, tiftkirin.
ALKALANIZE, vt. : qilê kirin.
adj., adv. : hemû, hemî, gi, gik, git, tev, temam, têkda.
- ALONE : bi tenê, bê harîker.
- ALONG : herdem, ji.
- BUT : nêzîk.
- OVER ASI~ : li hemî Asiya.
- RIGHT: ba e! li gel te me.
- ABOVE : berî hemiyê, berî her titî.
- AFTER" : pitî hemiyê.
- IN •• : têkra.
- TO BE •• OVER WITH: wêran bûn, li ber mirinêye.
ALLAH, n. : navê Xudayî (bi erebî).
ALAY, vt. : hedar kirin, wêve bûn. ALLAYING,
n. : hedar kirin, wêvebirin. ALLEGATION, n.
: dawakarî, gotina bê dirûv.
ALLEGIANCE, n. : rajêrbûn, dilsozî.
ALLEGIANT, adj. : emekdar, dilsoz.
ALLEGRO, ':Idj., n. : leztir, zûtir.
ALLELUIA, n. : Xudamezinkirin.
ALLERGEN, n. : madeyê hestiyarî yan lênehatinî.
ALLERGIC, adj. : lênehatinî.
ALLERGY, n. : lênehatin.
ALL-OR-NONE-LAW : qanûna hemî yan ne.
ALLEY, n. : kolank, kuçe.
ALLEYWAY, n. : alûle, kolank.
ALL FOOL'S DAY, n. roja yekî nîsanê.
ALL FOURS, n. pi. : her çiwar : dest û  pêyên mirovî, lingên dewarî.
ALLHALLOWS, n. : cejna hemî pîrozan.
ALL HEAL, 11. : giyayên pijîkiyên gelêrî.
ALLlACEOUS, adj. : sîrî, pîvazî (wek sîr yan pîvazê).
ALLlANCE, n. : hevalbendî, peyman. ALLlED,
adj. : hevalbend, hevpeymankirî.
ALLlGATOR, it. : tîmsahê Emerîkanî, kevlê vî timsahî.
ALLlTERATE, vt.i. : peyivên bi heman tîpan dest pê dikin bi kar hînan.
ALLlTERATION, n. : bikarînana peyivên bi heman tîpan dest pê dikin.
ALLOCATE, vt. ; dabe kirin, danan, behir kirin.
ALLOCATION, n. : behir, danan, dabe kirin.
ALLOCUTION, n. : gotara mîrî.
GROWTH, n. ; werara binyatguhor.
36-
ALLOTMENT, n. : dabekirin, behir.
ALLOTROPE, n. : ikllê guhorîna le tay-  bexuyan bê guhorîna madeyî.
ALLOTROPIC, adj. : pêwendîdarê iklê guhorînê.
ALLOTROPY, n. : guhorina taybexuyên leî bê guhorîna madeyî.
ALLOTEE, n. : xudanbehir, bo dabekirî.
ALLoOUT,adj. : hemûkî.
ALLoOVER, adj., n. : li ser hemû mYl, hemûkî, tevnê li ser hemû rûyî çapkirî.
ALLOW, vt.i. : helin, rê dan, destûr dan.
ALLOWABLE, adj. :rewa.
ALLOY, n. : darite, metalên têkil.
ALLOY, vt. : (METALAN) têkil kirin.
ALL RIGHT, adv., adj. : ba e, gelekî ba e.
ALL-ROUND = ALL ARCUND.
ALLSEED, n. ; tovdar : helezek têrtove.
ALLSET, adj. : lêkdayî, amade.
ALLSPICE, n. : bîbera irîn.
ALLUDE, vi. : nîan kirin.
ALLURiEMENT, n. : fêtkarî.
adj. : nîankirî.
ALLUVION, n. : lîm, lîte, avrabûn, leyî.
ALLUVIUM,n. : lite, lim, tilol, sonik, sêlax,
sêlak.
ALLY, n. : peymanker, heval, dost,
hevalbend, hevpeyman, hevsond,
ALMOND,n. : bahîv, behîv, badem.
ALMOST, at!v. ; hema, nêzîk.
ko dermane bo zikçûnê.
ALOFT, adv. :bilind, bala.
ALOHA, interj. : gaziya xêrhatinê yan oxirê.
ALOIN, n. : elowîn : dermanê zikçûnê  ji heleza JI elo Il derdikevit.
ALONE, adj., adv. :tenê, tenya, tek, bêkes, yekta, tinê.
ALONG, prep. : bi dirêjayî.
ALONGSHORE, adv. : nik beravê.
ALODF, adj. : cuda, veder.
ALOUD, adv . .' bilindîkî.
ALOW, adv. = BELOW.
ALP, n . .' çiyayêk AIp, gopîtka çiyayî,  benar. ALPACA, n . .' alpaka : canewerek
 baûra Emerîka, lamayê hirî dirêj û nerm.
ALPEGLOW, n . .' rivina ber sorî ve ko li serê çiyayan diyar dibe demê derketin û avabûna rojê.
ALP(EN) t!ORN, n. : borîzan yan totîka ivanên çiyayê Alpê.
ALPEN STOCK, n . .' darî Alpê (serek tîje bo serketina çiyayî).
ALPESTRINE, adj. : alpi (ji çiyayê Alpi).
ALPH : elît:  /1 A fl.
ALPHA, n .. alfa : tîpa grekî 1/ A  /1, destpêk, stêra serekî yan getira komek stêran.
- DECAY : alfaneman.
- EMITTER : alfaderperên.
- SOURCE : jêdera alfa.
ALPHABET, n. : elfabe.
ALPHABETIC(AL), ad}. : elfabeyî.
ALPHABETIZATION, n . .' elfabekirin.
ALPHA IRON, n. : asinê alfa (germî ji 910° ne  pitire).
ALPINE, ad}., n. : alpî {ji çiyayê Alpê);  bilind.
ALPINISM, n . .' serketina çiyayî (nexasme çiyayê Alpê).
ALPINIST, n . .' serketiyê çiyayî (nemaze çiyayê Alpê).
ALTERNATELY
ALSATIAN, ad}., n. Alsazî (ji Alsazê, ostana Fransî).
ALRIGHT = ALLRIGHT.
- RAN .' ew jî bezî (ser neke tî, hema bo navî).
ALT, n. : awaza bilind.
ALTAIC, ad}. : Altayî : ji çiyayê Altayê Asiya navîn yan xêzana zimanên vê deverê.
ALTAIR, n. : heloyê firinde.
AL TAR, n . .' qorbangeh.
ALTERPIECE, n . .' neqê li ser û pita qor··  bangeha dêrê.
ALTAZIMUTH, n. : bilindpîv. ALTER,
vt.i . .' guhorîn. ALTERABILlTY, n. :
ALTERATION, n . .' guhartin, guhoran.
vi. : serkêî kirin, erî kirin. ALTERCATIO:i, n
. .' serkêîkirin, gelc. ALTERED, ad}. :
ALTERER, n. : guhorker.
ALTERING, n. : guhartin.
ALTERNATED, adj. : noiekîkirî.
ALTERNATIVE, adj., n. : hevgel, ûnî, guharto.
ALTERNATOR, n. : guhêrk.
ALTHOUGH, canj. : herçend.
ALTIMETER, n. :  bilindîpîv.
ALTOCUMULUS,n. : ewrê gogî yê ber spî ve.
ALTOGETHER, adv. :têkra, berhev, hemî. AL
TO RELIEVE, n. : neqê berz. ALTOSTRATUS,
ewrê tarî.
ALTRUIST,adj. ; qencîxwaz.
ALUMINIUM,n. : aluminum (kane). ALUMINIZE,
çare kirin.
ALUMINOUS,adj. : zaxî,
- BRONZE, n. : dariteya mis û alumi- nyomî.
AMARANTHINE
ALUNITE, n. : alûnît ; eba xav.
ALVEOLAR, adj. : wek xaneya hingvînî.
ALVEOLATE, adj. : kunkî : wek xaneya hingvînî.
ALVELUS, n. : kunik, xaneka pia bayî.
ALVEOLUS, n. : kunka didanî.
ALWAYS, adv. : her, herdem, hergav, her- car, hemî, caran, hemîe, tim.
ALYSSUM, n. : gula alîsom.
AMADOU, n. : pîê beristeyî.
AMA, n., adv. : bi xurtî, bi pele, bi lez,  bêqam, ji nikî.
AMALGAM, n. : têkiliya metalekê wek zêrî li gel cîweyî.
AMALGAMATE, adj. : têkilbûyî, yekbûyî,
AMALGAMATED, adj. : yekbûyî.
AMALGAMATOR, n. : têkilker.
AMANUENSIS, n. : veketin, nivîs, razgir, rûnivîser.
AMARANTH, n. : hele za aopa bêqurmiçîn, rengê qerenfeliyê ber erxiwanî ve, marîgold, mexmork, gulzêrîn.
AMARANTHINE, adj. : mexmorî, gulzêrînî, marîgoldî.
- 39-
AMASS, vi. : kom kirin.
11., adj. : xulya, xwaza. AMATEURISH, adj. :
neehreza, nepispor. AMATIVE, adj. :
AMATOL, n. : ama tol : madeyek teqemenî.
AMATORY, adj. : evînbazî.
AMAZE, vt. : guhiandin.
AMAZEMENT, n. : guhiîn, sersorman, heyholan.
AMAZING, n. :  bizdihin, sersorin, gêre, seyr.
AMAZONIAN, adj. : jina erkera efsaneyî,  jina xurta dirêja zelamî.
AMBASSADOR, 11. : balyoz, êlçî.
AMBASSADRESS, n. : balyoz (jin).
AMBER, n. : kehreman, rengê kehremanî (zerê- ber sorî ve), kehremanî (madeyê  berdîneyê zerê ron).
AMBERGRIS, n. : ember : madeyê morniyê xavê serayê derya yên yeksanekerî.
AMBIDEXTER, adj. : durû, rûbaz, dudestî (çep û rast).
AMBIDEXTERITY, 11. : durû yî, rûbazî, dudestîtî.
AMBIENCE, n. :  ba, avûba, jîngeh, dorûber.
AMBIENT, adj. :  pêwendîdarê dor û beran.
AMBIGUITY, n. : derbirrîna duwateyî yan êlî.
AMBULANT
AMBIGUOUSLY, adv. .bi du wateyî, bi lêlî, êliyeki.
AMBIGUOUSNESS, n. : duwateyîtî, lêlêtî.
AMBISEXUAL, adj. : du regez.
AMBITIONLESS, adj. : bê berzîxwazî. AMBITIOUS, adj. : berzixwaz, ezwer, az, azwer, bilindbîn, têkork.
AMBITIOUSLY, adv. : bi berzîxwazî, berzîx- wazkî.
AMBIVALENCE, n. : dubehavi, nakokî, hev- dijî. . .
AMBIVALENT, adj. : du heha, hevdij, nakok. AMBIVERSION, 11. : hevhêziya cudaxwazî û civakxwazî.
AMBIVERT, n. : hevta van hevhêza cudax- waz û civakxwai.
AMBLE, vt. : çargav kirin.
AMBLE, n. :çargavî, çarbazî.
AMBLYOPIA, n. : kêmdîtin.
AMBULACRAL, adj. : kungehî.
40-
n. : bose, mela, pûs, melas- vedan, berehek.
AMBUSH, vt.i : bose vedan.
AMBUSHED, adj. : bosekirî, melaskirî.
AMBUSHMENT, n. : bose, melas.
AMEBIOSIS, n. : amibîti : nesaxiya amî-  bya.
AMELIORATE, vt.i. : batir kirin.
AMELlORATIVE, adj. : batirkirî, batirdar.
n. : berpirsyarîtî.
AMENDABLE, adj. : bijarbar, bakirinbar, rastbar.
AMENDATORY, adj. : bijarî, rastkirinî.
AMENDS, n. : ûndan.
AMIDSHIP
AMERICANIST, n. : emerîkanzan.
AMERICANIZATION, Il. : emerîkanikirin.
AMERICIUM, n. : amerîkyom : hêmanek metalî tîrêjdar.
AMERIND, n. : Hindokê sorê emerîkanî. AMETHYST, n., adj. : cemet : berek bihagiran erxiwanî yan binefî ye, rengê erxiwanî yan binefî.
AMETitYSTINE, adj. :  pêwendîdarê berê  bihagiran cemetî, erxiwanî yan binefî.
AMETROPIA, n. : aiya dîtinê.
AMIABILlTY, n. : sernermî, nazik, ser- nerm, [am, mihrivan, nazenîn.
AMIABLE, adj. : dost.
AMICABILITY, n. : atiyanîtî.
adv. :bi dostî, bi alozî, dosta- ne, dostkî.
AMICE, n. : kirasê sermiliyê oldarî. AMID
OR AMIDST, prep. : li nav, navber. AMIDF.,
n. : amîdi, amîni (kîmya). AMIDE, adj. :
amid.
AMIDSHIP, adv. : di nîva ketî de.
- 41-
- SHUNT : lozew dabeker, rewtek dabe ker.
AMMINE, n. : amîn gerdika niadirê,  pêkhatiyek amînî.
AMMINO, adj. : amînî.
- SULPHATE : zaxa niadirê.
AMMONIACAL, adj. : niadirî.
AMMONIATE, vt. : niadir kirin, çare yan têkil kirin bi niadirî,
AMMONIFY, vt. : niadir kirin : têkil yan têrniadir kirin.
AMMONITE, n. : berdîneyê hindek ey ta- nokan.
AMMONITE, n., adj. : amonî : ji gelê kevnê samî.
AMMUNITlON,n. : "ammo" cibexane, posat, cebe, cebilxane.
AMNESIA, n. : bêbîrî.
AMNESTY, n., vt. : lêborîn, bexandin,  pexîna gi tî, bexsîn.
AMNION, n. : perdeya hunduriya li dor pizî. AMNIOTIC CAVITY,n. : vala tiya avekiya li dor pizî,
AMPERE
AMNIOTIC SAC : seravok.
AMO EBA, n. : amîba : canewerkê yek xane ko berdewam iklî diguhorit.
AMOEBIASIS, n. = AMEBIASIS. AMOEBIC
adj. : wek amîba.
- TO RUN .•• : har bezîn.
AMONG, prep. : têkil, nêwan, navber, li nav, di nav.
AM ORAL, adj. : ne sincî.
AMORALISM, n. : nesincîtî, serserîtî.
AMOROUS, adj. : evîndar, evînbaz.
AMOUROUSNESS, n. : evîndarî, evînbazî.
AMORPHOUS, adj. : bê ikil, bê êwe.
AMORTlZATION, n. : deyndan, vekutin.
AMOUR, n. : evînkarî, evînbazî. AMOURETTE,
n. : evînkarîk, evînbazîk. AMPERAGE, n. :
hêza lozewa kehrebî (bi ampêran pivayî), hêza rewteka.
AMPERE, n. : amper : yek lozew ko yek
42-
AMPERE·HOUR (a.h.), n. : empêrdemjimêr.
AMPERE·TURN, n. : empêrpêç.
AMPHIBIA, n. : canewerên bejayî.
AMPHIBIAN, n., adj. : bejayî.
AMPHIBIOLOGY, n. : bejavîzanî. AMPHIBIOTIC,
AMPHIBIOUS, adj. : beja vî, terokî.
AMPHIBIOUSNESS, n. : bejavîtî.
AMPH130LES, n. : emphîbol : xavên silîkatên kalisyom û asin û megnîsyom . ...
AMPHIBOLlC, adj. : êlî, aloz, nepitrast.
AMPHIBOLOGY, n. : alozî, hevoka aloz yan êlî.
AMPHIBOLOUS, adj. : êlî, aloz.
AMPHIPOD, 11., adj. : pêcot
AMPHITHEATRE, n. : pêpikirî, erdê niîvê  pêpikirî.
AMPHITHEATRIC, adj. : pêpikiriyî.
AMPLE, adj. : zor, fire, bo, firawan, gelek,  pir, zehf, pelising.
AMPLENESS, n. : boayi, têr hatî, zehfî,  pelesingî.
AMPLEXICAUL, adj. : basik girtî yan alayî.
AMPLIATlON, n. : firehkirin, firawankirdin.
AMYLASE
vt.i. : mezin kirin, gewre kirin. AMPLITUOE, n.
: mewda, firehiya pêlê, firewanî, fireyî, bihayê serî (gopitkî).
- MODULATION, n. : fireyi, eqîn.
AMPUL OR AMPOULE, n. : ampûl : ûeya qurtek dermanî bo derzî lêdanê (li bin çermî).
AMPULLA, n. : ûe (gulav, mey yan zeyta  pîroz), heban.
AMPUTATE, vt. : birrîn (destî, pêyî). AMPUTATED, adj. : hilbirrandî, pekandî,
raqetandî, birrî, torkirî,
AMPUTEE, n. : dest yan pê birrî.
AMUCK OR AMOK, n. : bezma bêserûber.
AMULET, n. : nûte, destbend, bazbend. AMUSE,
vt. : keyf xwe kirin, keyfê kirin.
AMUSEMENT, n. : keyfxweî, vesihîn, vesi- handin.
- PARK : baxçeyê keyfê yan vesihînê.
AMUSING, n. : keyf, seyr, gêre.
AMYGDALA, n . .' bahîv.
AMYGDALATE, adj. : bahîvî,
AMYGDALlC, adj. : bahîvî.
AMYGDALOID, n., adj. : bahîvî, kevrek kun kunî tejî niteyê kanan.
AMYL, n. : amîl, giroyek amîlî (rihdarên alkuholên têvel),
AMYL(O)·. pref. : pêgir e ko nîa ye.
AMYLACEOUS, adj. : niayî.
AMYLASE, n. : amîlas : haveyn niayî kirin, ekir (di nav êlay û gilîzî de).
- 43-
 AMYLOPSIN, n. : amilopsin : haveyna givaa êlavî ko niayê dikit ekir.
 AMYLOSE, n. : ekira beramber wek nia û silolozî.
 AMYLUM, n. : nîa.
 ANA, adv., n. : wek yek, ji her titî.
 ANABAPTISM, n. : ûtinveyi : ola filehiya (dîsan diût).
 ANABAPTIST, n. : bawermendê ola ûtinveyî.
 ANABAS, n. : tuxmê masiya ko  ji avê der- dikevin û bi ser daran dikevin.
 ANABASIS, n. :  pêveçûna lekerî nexasme ewa korii ko Ksenofoni vegêrayi,
 ANABATIC, l1dj. : ser evrazbûyî.
 ANABOLlC, adj. : ava kirinî (zindewerî).
 ANABOLISM, n. : avakirin (pitî herifînê, li kird ara guhartina xurekî bo tevnê canewerî yan heiezî).
 ANACHRONIC, ad]. : kevin.
 ANACHRONISM, n. : kevnîtî.
 ANACHRONISTIC, adj. : kevnî.
 ANADEM, n. : gulbend.
 ANADROMOUS, adj. : ji deryayî serketî rûbarî da ko hêkan bikit.
 ANAEMIA, n. = ANEMIA.
 ANAEROBIC, adj. : pêwendîdarê zîndewerê nebayî.
 ANALYTICAL
 ANAESTHETIZED, adj. : penckirî, bêhikirî.
OR ANAGOGY, n. : raveya hindurî yan giyaniya deqek ayînî.
 ANAGRAM, n. : guhartina peyhatiya tîpên  peyivekê bo çêkirina peyivek nû, tîpên  peyivê hosa diguhorin.
 ANAGRAMMATIZE, vt. =  ANAGRAM.
 ANAL, adj. : qanî.
- BLEEDING : risîna qonê.
 ANALOGIC, adj. : hevtayî, pîvanî.  ANALOGOUS,
adj. : hevta, hawta, hevrû, wek.
 ANALOGUE, n. : berdêl, hevrû, hev ta, hara, qam, hawta.
- COMPUTER, n. : xwejimêra pîvanî.
 ANALYSAND, n. : derûnî îtelkirî.
 ANALYST, n. : ivan, ikar, îker, îtelkar, îtelkarê derunî,
 ANALYTIC, adj. : 'rêzimanî, îtelî, ehreza (bi îtelkirinê).
 ANALYTICAL, adj. : jimartinî.
n. ; îteliya jîrbêj, endazya- riya îtelî,
ANALYZABLE, adj. : îtelbar.
ANALYZATION, n. ; îtel(kirin).
ANAMMESIS, n. : bîrkirin, dîroka nesaxî.
ANAMORPHA, n. : sihpê, sîpê.
ANANDROUS,adj. : bênêrik.
n. : qonaxa cudabûnî (nafika xaneyê).
ANAPHORA, n. : dubarekirina bêjeyekê li serê du hevok yan malikên  peyhatî.
ANAPHRODISIA, n. : bêhewes yan kêmhewesa gankirinê (dakutanê).
ANAPHRODISIAC, adj., n. : nehêlan yan kêmkerê hewesa gankirinê yan dakutanê.
ANAPHYLAXIS, n. : hestiyariya bêqam dijî  pirotîna biyanî.
ANAPLASTY, n. = PLASTIC SURGERY.
ANAPSID, n. : kiloxê bêlacan.
ANARCHIC,adj. : bêqanûnî, ajawegêrî.
ANARCHISM, n. : ajawegêrîtî : dîtaneya ko her desthelatiya hikumetê xirab e.
ANARCHIST,n., adj. : ajawegêr, bê qanûn- xwaz.
ANARCHISTIC, adj. : ajawegêrî.
ANCHORESS
ANASTIGMAT, n. : nîskeya rastker (dîtin).
ANASTIGMATIC, (ldj. : rastkerî. ANASTOMOSIS, n.
: tor yekbûna demarên xwînê, têkalîna çiq yan rihan, vêketin yan torbûna du hêlan yan rûbaran.
ANASTROPHE, n. : vajî: vajîkirina rêkxistina asayiya peyivên hevokî.
ANATHEMA, n., adj. : kambax, nifrîn, nifrînkirî.
ANATHEMATIZE, vt. : nifrîn kirin, kambax kirin.
ANATIDAE, n. : qaze kî.
ANATOLlAN, n., adj. : Anadolî.
ANATOMIC(AL), adj. : keliînî. ANATOMIST,
: irove kirin.
ANATROPOUS, adj. : vajiya hêkê.
• ANCE, suff. : pagir e ko kar e, kirdar e.
ANBURY,n. : pufiya nerm ya hesp û gayan. ANCESTOR(S), n. : bapîr, babûbapîr, bapkalk, îcax, pêsîne.
ANCESTRAL, adj. : bapîrî, babikî. ANCESTRY,
n. : babik, pêîn, pêînan, bapîr,  binemalte).
ANCHOR, vt.i. : lenger kirin. -
- TO WEIGH - : lenger rakirin (bo der- ketinê).
ANCHORAGE, n. : bender, lengergeh, lenger girtin.
ANCHORED, adj. : lengerhavêtî.
n. : kevnatî.
ANCYLOSTOMA, n. : momare. ANCYLOSTOMIASIS,
- SO ON : û herwesa.
- SO FORTH : Û herwesa.
ANDALUSIAN, ad)., n. : andelûsî.
ANDANTE, adv., ad)., n. : hêdiya navî, livîn yan birgeha hêdiya navîn.
ANDIRON, n. : asinê berpalkê darên agirî.
ANDR(O)-, pref. : pêgir e ko mirove, nêr e.
ANDRADITE, n. : berek hêja ye. ANDROECIUM, n.
: endamên nêrikên helezî.
ANDROGENE, ad). : nêr(e)mok.
ANDROGENOUS, ad). : jinane.
ANECD