Upload
deocl
View
227
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
7/30/2019 Elektrik retimi.pdf
1/30
PDF, ak kaynakl mwlib ara takm kullanlarak oluturuldu. Daha fazla bilgi iin http://code.pediapress.com/ adresini ziyaret edin.
PDF generated at: Wed, 27 Feb 2013 17:32:38 UTC
Elektrik retimi
7/30/2019 Elektrik retimi.pdf
2/30
indekiler
MaddelerTermik santraller 1
Hidroelektrik santrali 2
Nkleer santral 7
Rzgr trbini 10
Kojenerasyon 14
Jeotermik santraller 18
Gne enerjisi 18
KaynaklarMadde Kaynaklar ve Katkda Bulunanlar 25
Resim Kaynaklar, Lisanslar ve Katkda Bulunanlar 26
Madde LisanslarLisans 28
7/30/2019 Elektrik retimi.pdf
3/30
Termik santraller 1
Termik santraller
Bu madde veya blm Elektrik santrali maddesine ok benzemektedir ve bu iki maddenin tek balk altnda birletirilmesi
nerilmektedir. Birletirme ilemi yapldktan sonra sayfaya {{Gemi birletir}} ablonunu ekleyiniz.
Termik santral, enerji santrallerinin bir trdr. Termodinamik kanunlara gre bir dk veya yksek scaklk
kaynayla birlikte termik makinalar kullanarak g retimi yapan santrallerdir.
Yksek scaklk kaynaklar:
Buhar trbinleri
Pistonlu buhar makinalar
Termik santraller, kmr, akaryakt veya gaz gibi fosil yaktlarn yaklmas yoluyla elektrik retir. Su santrallerde,
ocan kazan blmnde dolanan su, ok scak buhar haline dnr ve bu buhar, elektrik akm reten alternatrlere
bal trbinleri altrr. lk byk petrol krizi sanayilemi Batl lkelerde bu tip termik santrallarn yapmn
yavalatt. Ancak gene de bu tip santrallar, birok lkede enerji an kapatmakta grev stlenmeye devam
etmektedir.
Termik santrallarn rettii snn bir blm evreye atlr. Soutma suyunun saland ky ve rmak sular birka
derece snr. Kmrn yanmasyla oluan kllerin bir blm bacalarn elektrostatik filtrelerinden dar szar. Ve
nihayet, btn fosil yaktlar azot ve kkrt ierir ve bu maddeler yanma sonrasnda oksitler halinde atmosfere karr.
evre uzmanlarna gre gaz atklar, ormanlar iin son derece zararl olan asit yamurlarnn en nemli nedenidir.
Termik Santraln alma Yntemi
Elektrik enerjisine dntrlecek olan termik enerjiyi retmek iin, yakt bir buhar kazannda yaklr. Buhar kazan,
bir ocak ile bir boru demetinden oluur; borularn iinde dolanan su, burada stlr ve buhar haline geldikten sonra
trbinlere gnderilir. Eer yakt olarak kmr kullanlyorsa, bu kmr nce tlp toz haline getirilir; sonra scak
havayla kartrlr ve brlrle buhar kazannn yanma odasna pskrtlr. Eer sv yakt kullanlyorsa, bu svyakt nce akkanlnn artmas iin stlr, sonra kullanlr.
Termik Santraldeki Enerji Dnmleri
Yakt kullanlarak elde edilen s enerjisi kazanda kinetik enerjiye evrilir.Buradan trbine iletilen enerji mekanik
enerjiye dnr. Son olarak Alternatre gelen mekanik enerji burada elektrik enerjisine dnr.
,
http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Buhar_t%C3%BCrbinlerihttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Termodinamikhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Enerji_santrallerihttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=%C5%9Eablon:Ge%C3%A7mi%C5%9F_birle%C5%9Ftirhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Vikipedi:%C3%87ift_maddelerhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Elektrik_santralihttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Merge-arrows.svg7/30/2019 Elektrik retimi.pdf
4/30
Hidroelektrik santrali 2
Hidroelektrik santraliKoordinatlar: 304915N 1110008E30.82083N 111.00222E [1]
Bu maddenin veya maddenin bir blmnn geliebilmesi iin konuda uzman kiilere gereksinim duyulmaktadr.
Ayrntlar iin maddenin tartma sayfasna ltfen baknz.Konu hakknda uzman birini bulmaya yardmc olarak ya da maddeye gerekli bilgileri santrali ekleyerek
[2]Vikipedi'ye katkda
bulunabilirsiniz.
Hidroelektrik santrali, barajda biriken su Yerekimi Potansiyel Enerjisi iermektedir. Su, belli bir ykseklikten
derken, enerjinin dnm prensibine gre Yerekimi Potansiyel Enerjisi nce kinetik enerji (mekanik enerji) ye
daha sonra da Trbin arkna bal generatr motorunun dnmesi vastasyla Potansiyel elektrik Enerjisi ne dnr.
Fizik ten hatrlyalm, 1 kg lk bir ktle, 1 m ykseklikten dtnde ;
W (kg m/sn=N-m=joule)= m(kg)*g( m/sn)*h(m)= 9.8 N-m lik i yaplm olur.
Net ds 100 m olan bir barajda 1 ton suyun yapt i;
W= 1000*9.8*100= 980 000 N-m=980 000 joule(j) dr.Su d veya hidrolik d
Birbiri ile irtibat bulunan iki su seviyesi arasndaki kot farkna denir. Bir Hidroelektrik Santralda d ise st su
seviyesi ile k su seviyesi arasndaki ykseklik farkdr. Cebri borular ve dier yerlerdeki kayplar gz nne
alnmazsa bu mesafeye net hidrolik d diyebiliriz.
Yukardaki rnei devam ettirirsek; 1 kWh= 3.600.000 j olduundan, 1 ton suyun yapt i ;
980 000/3 600 000= 0.27 kWh olacaktr.
Tersten okursak;
1 kWh enerji iin, 3.600.000/980.000=3,67 m su harcamak gerekir.
1 kWh enerji iin harcanan su miktarna zgl Su Sarfiyat denir. Net d ile ilgilidir. Baraj su seviyesi dtkezgl Su Sarfiyat ykselir. Yani ayn enerji iin daha ok su harcanr.
zgl Su Sarfiyatnn hesab
= m*g*h = Q*1000*9.8*h/3600000 (kWh) olduuna gre;
olur.
Yenilenebilirenerji
Biyoyakt
Biyoktle
Jeotermal
Hidroelektrik
Gne enerjisi Gelgit enerjisi
Dalga gc
http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dalga_g%C3%BCc%C3%BChttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Gelgit_enerjisihttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Hidroelektrikhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Jeotermal_enerjihttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Biyok%C3%BCtlehttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Biyoyak%C4%B1thttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Wind-turbine-icon.svghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Yenilenebilir_enerjihttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Yenilenebilir_enerjihttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=%C4%B0%C5%9F_%28fizik%29http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Metrek%C3%BCphttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Enerjihttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kilowatt_saathttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ton_%28birim%29http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Joule_%28birim%29http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Metrehttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=K%C3%BCtlehttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Fizikhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Elektrik_enerjisihttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Elektrik_%C3%9Cretecihttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=T%C3%BCrbinhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Mekanik_enerjihttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kinetik_enerjihttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Potansiyel_enerjihttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Potansiyel_enerjihttp://en.wikipedia.org/wiki/:Hidroelektrikhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Tart%C4%B1%C5%9Fma:Hidroelektrik_santralihttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Nuvola_search_person.pnghttp://toolserver.org/~geohack/geohack.php?pagename=Hidroelektrik_santrali¶ms=30_49_15_N_111_00_08_E_&title=Three+Gorges+Damhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Co%C4%9Frafi_koordinat_sistemi7/30/2019 Elektrik retimi.pdf
5/30
Hidroelektrik santrali 3
Rzgar enerjisi
lkelere gre liste
Hidroelektrik santralinin gc
Yukardaki rnekte anlatlan ii 1 sn iinde yaptran 980 000 N-m/sn lik g tr. 1 N-m/sn = 1 watt olduundan,edeeri 980 kW'lk gtr.
Yaplan iin, ykseklik (net d) ve trbin arkndan geen suyun ktlesi ile, ktlenin de suyun debisi(Q m/sn)
ile doru orantl, ayrca G=i/zaman olduu bilindiine gre, srtnme kayplarn da gz nnde tutarak
formle edersek;
olarak bulunur.
Hidroelektrik santral eitleri
Hidroelektrik santrallar, kaynana gre, rezervuarl ve kanal tipi olarak tesis edilebilirler.
Rezervuarl santrallarda ncelikle bir baraj yaplacandan suyun kullanm enerji gereksinimine gre
ayarlanabileceinden verimleri yksektir.
Kanal tipi santrallar, rezervuarllara gre daha ucuza mal olmalarna karn su biriktirme olana olmadndan
gelen su debisine gre almak zorundadrlar.
Hidroelektrik santrallerinin ana blmleriBir hidroelektrik santral binlerce paradan meydana gelir. Ana blmleri unlardr:
1. Su tutma yaps
Rezervuarl santrallarda baraj, kanal tipi santrallerde tnel ya da ak kanal, nehir tipi santrallerde ise reglatr
eklinde olabilir.
2. Su alma yaps
letim hattna suyun giri yapt yapdr. Izgaralar, kapak ve kapak ama-kapama mekanizmalarndan oluur.
Rezervuarl santrallarda su girii, yzen cisimlerin borulara girmemesi iin baraj gvdesinin orta kotlarnda
yaplrlar.
http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Rezervuarhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Do%C4%9Fru_orant%C4%B1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Debihttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Watthttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=G%C3%BC%C3%A7http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=%C3%9Clkelere_g%C3%B6re_yenilenebilir_enerji_konular%C4%B1n_listesihttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=R%C3%BCzgar_enerjisi7/30/2019 Elektrik retimi.pdf
6/30
Hidroelektrik santrali 4
3. letim kanal
Hidroelektrik tesisin iletmede ngrlen debideki suyu iletmesinde kullanlr. Trapez, duvarl, kapal duvarl, tnel,
veya dorudan cebri borularla iletilebillir. Kanal sonu ykleme odasna balanr. Kanal boyunca sanat yaplar
mevcuttur.
4. Cebri (basnl) borularletim hatt ile santral arasnda , lleri debi ve d ye gre hesaplanan kaln etli byk apl elik ya da CTP
(Cam elyaf Takviyeli Plastik) borulardr. Santraln jeolojik yapsna gre gml olduklar gibi, grnr olanlarda
vardr. Trbin arkn eviren suyun geiine olanak salar. letim hatt bulunan HES lerde genellikle letim Hatt ile
Cebri boru arasnda reglatrn yapt su dengelemesi gibi grev alan Ykleme Havuzu yaps bulunur. letim
hattndan gelen ve burada bulunan su iletim hattnda oluabilecek su seviyesi dkl durumunda cebri boruda
basn eksiklii olumasn engellemek amacyla dengeleme ilevini yerine getirir.
Montaj yaplmakta olan bir salyangozun betona
gmlmeden nceki hali
5. Salyangoz
Cebri boru sonuna monte edilen, salyangoz biimindeki basnl suhaznesi, suyun arka evresel olarak ve her bir noktadan eit debide
girmesini salar. evresel olarak sabit kanatklar suya yn verir,
alp-kapanabilir kanatklar ise arka verilen suyun debisini ayarlar.
ou santralda, cebri boru ile salyangoz birleme noktasnda kelebek
ya da kresel tabir edilen, hidrolik basn ile alan, cebri boru apna
uygun vanalar bulunur. Baz santrallarda bu vana tesis edilmeyebilir.
6. Trbin
Trbin ark, trbin aft, trbin kapa, hz reglatr sistemi, basnl ya sistemi, trbin yata, soutma sistemi,
kumanda panosu ve yardmc tehizattan oluur. Trbin aft, suyun kanatlarna arparak dndrd trbin ark ile
generatr rotoru arasnda akuple olup generatr rotorunun dnmesini salar.
7. Jeneratr
Generatr rotoru, statoru, yata, ikaz(uyartm), soutma sistemi, koruma sistemi, kumanda ve iletim sistemi, doru
akm sistemi, kesici ve ayrclar ile yardmc organlardan oluur. Rotor, ok gl tesis edilmi yatak zerinde sabit
hzla dner. Dn says, frekans ve kutup says ile doru orantldr. Devir says, frekans ve kutup saysarasndaki balant aadaki gibidir; d/d=f*60/(kutup says)*2 Enerji stator sarglarndan alnr.
http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Frekanshttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ay%C4%B1r%C4%B1c%C4%B1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kesicihttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Do%C4%9Fru_ak%C4%B1mhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Do%C4%9Fru_ak%C4%B1mhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ikazhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Statorhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Rotorhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Jenerat%C3%B6rhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=T%C3%BCrbin_%C5%9Faft%C4%B1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=So%C4%9Futmahttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Bas%C4%B1n%C3%A7http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Reg%C3%BClat%C3%B6rhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=T%C3%BCrbinhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya%3AFrancis_Turbine_inlet_scroll_Grand_Coulee_Dam.jpghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Debi7/30/2019 Elektrik retimi.pdf
7/30
Hidroelektrik santrali 5
8. Transformatrler
Gerilimi ykseltme ya da alaltma ilevini stlenmilerdir. Tek fazl, fazl olabilirler. Her niteye bir
transformatr olabilecei gibi birden fazla niteye bir transformatrde olabilir. Ana gvde, soutma sistemi, yangn
sistemi, koruma sistemi blmlerinden oluur.
Emme borusu, salyangoz, trbin ark, kapa ve
aftnn birlikte kesit grnts
9. alt alanTransformatrlerden kan yksek gerilim enerjinin iletim hatlarna
balant noktasdr. Kesiciler, ayrclar, topraklama sistemi, koruma
sistemi, basn sistemi, l sistemi, iletim hatlar zerinden
haberleme sistemi ksmlar vardr.
10. Dier tehizat
Ana tehizatlardan ayr olarak; stma havalandrma sistemleri,
aydnlatma sistemleri, doru akm acil enerji, alternatif akm acil enerji
(dizel generatr) sistemleri, sznt toplama havuzlar, beslemepompalar, drenaj boaltma pompalar, haberleme sistemleri, kompresr ve tanklar gibi basl hava sistemleri,
yangn koruma ve sndrme sistemleri, bakm, onarm ve kk imalat atlyeleri, montaj demontaj sahalar, vinler,
krenler gibi tama, kaldrma sistemleri, artma sistemleri, ilk yardm blm, batardo kapaklar,labaratuarlar vb
blmlerdir.
Hidrolik Santrallar su deirmeni altrma ilkesine dayandndan Trbin arkna arpan su trbin aftn
dndrerek Mekanik enerji retir. Trbin aft direk veya bir dili sistemi ile jeneratr Rotoruna baldr. Jeneratr
Rotoru zerinde bulunan sarglarn dardan bir Doru akm G Kayna ile uyartlmas sonucu rotor evresinde
bir Manyetik alan doar. Dnen rotorun etrafnda oluan manyetik alann Stator sarglarnn zerinde ndklenmesi
ile stator sarglarnda gerilim oluarak elektrik enerjisi elde edilir.
Hidrolik santrallerinin artlar, eksileriBir barajn yapm ve ncesinde; uzun sreli ya, su, jeolojik almalar yaplmas, su altnda kalan arazi iin
denen istimlk bedelleri, baraj yapm maliyetinin yksek olmas ilk yatrm maliyetinin ok fazla kmasna neden
olur ki bu bir dezavantajdr. Ayrca vahi hayata ve doal kaynaklara zararlar, blgesel kltrler ve tarihi yerlerin
yok edilmesi (Zeugma, frtna vadisi vs.), su kalitesine etki sorunu dezavantajlardan bazlardr. Su kayna
bakmndan zengin fakat yksek debili akarsu bakmndan fakir olan Trkiye'de maliyeti dk ve evreye zarar
daha az olan Kanal Tipi Santralleri kurmak zordur. Kk bir kasabaya yetecek kadar enerji reten bir tesis iin bile
pek ok aa kesip yol amak zorunda kalnmas doaya geri dn olmayan zararlar vermektedir.
Dezavantajlarna karn; ilk yatrm yapldktan sonra, enerji retiminin ana kayna su olduundan retim maliyeti
ok ucuz olmaktadr. Yaktl santralleri gibi hava ve evre kirlilii yaratmazlar. Trbinler hakknda daha detayl bilgi
iin teklif hazrlama mhendislerine bavurulabilir.
Ayrca barajlarn, elektrik retiminin yan sra;
1.1. Yerleim yerlerinin suyunu karlama,
2.2. Sel ve taknlar nleme,
3.3. Tarm arazilerini sulama
4.4. Balklk
5. Aalandrmaya katk, erozyonu nleme
6. Turizmi gelitirme7.7. Ulam
http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Turizmhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ula%C5%9F%C4%B1mhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ula%C5%9F%C4%B1mhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Turizmhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Erozyonhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Bal%C4%B1k%C3%A7%C4%B1l%C4%B1khttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=%C3%87evrehttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Fosil_yak%C4%B1tlarhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Enerjihttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=T%C3%BCrkiyehttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Zeugmahttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Do%C4%9Fal_kaynaklarhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Yer_bilimihttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Suhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ya%C4%9F%C4%B1%C5%9Fhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Elektrik_enerjisihttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Statorhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=%C4%B0nd%C3%BCksiyon_%28Elektromanyetik_ind%C3%BCksiyon%29http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Statorhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Manyetik_alanhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=G%C3%BC%C3%A7_Kayna%C4%9F%C4%B1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Do%C4%9Fru_ak%C4%B1mhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Rotorhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Jenerat%C3%B6rhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Rotorhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Jenerat%C3%B6rhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Mekanik_enerjihttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Suhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=T%C3%BCrbinhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Su_de%C4%9Firmenihttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Labaratuarhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ilk_yard%C4%B1mhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ar%C4%B1tmahttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Vin%C3%A7http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Yang%C4%B1nhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Bas%C4%B1%C3%A7l%C4%B1_havahttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Gaz_kompres%C3%B6r%C3%BChttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Haberle%C5%9Fmehttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Drenajhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Pompahttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Alternatif_ak%C4%B1mhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Do%C4%9Fru_ak%C4%B1mhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ayd%C4%B1nlatmahttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Havaland%C4%B1rmahttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Is%C4%B1tmahttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Bas%C4%B1n%C3%A7http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ay%C4%B1r%C4%B1c%C4%B1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kesicihttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Elektrik_iletim_hatt%C4%B1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Y%C3%BCksek_gerilimhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Transformat%C3%B6rhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya%3AM_vs_francis_schnitt_1_zoom.jpghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Transformat%C3%B6r7/30/2019 Elektrik retimi.pdf
8/30
Hidroelektrik santrali 6
8. klimde yumuama gibi yararlar bulunur.
Hidrolik santralleri ile termik santrallerin karlatrlmasHidrolik Santrallarn yllk retimleri, kaynaa gelen su miktaryla doru orantl olduundan ve bir yl boyunca
gelen su insanolunun elinde olmayp tam kapasite altrmaya yetmeyebileceinden, genel olarak puant santral
olarak altrlrlar. Devreye aln ve karlar ok kolay ve hzl olduundan su rejimine bal olarak gnn,enerji gereksiniminin ok olduu- ki buna puant saati denir- saatlerinde altrlarak, enerjiye az gereksinim olduu
zamanlarda devre d braklrlar. Bir Hidrolik Santral nitesi tam kapasite ile altrlmayabilir. rnein 100 MW
gteki bir nite bir saat tam kapasite altnda 100 000 kWh enerji retebilir. Tam kapasite alma trbin
kanatlarnn nndeki su giri kapakklar tam aktr ve saniyede geen su miktar en st dzeydedir. Ancak,
sistemden ekilen enerji, kullanclarn devreye girme, kmalarna gre an be an deiir. Sisteme anlk olarak
istenilen enerjinin verilmesini retim nitesindeki reglasyon sistemi salar. Reglasyon sistemi, trbin kanatlarnn
nndeki su giri kapakklarna otomatik olarak hkmederek daha az su giriine paralel olarak daha az retim
yapar. Bu olaya sistemde frekans tutma denir. Tm elektrikli alclarn salkl ve verimli alabilmesi iin
frekansn, alclarda imalat srasnda belirlenen frekansa - Trkiye ve Avrupa lkelerinde 50 Hz -uygun olmas
gerekir.
Termik santrallerin devreye aln ve karlar ok kolay ve hzl deildirler. Buna karn yaktlarn istenilen
miktarda elde etmek insanolunun elindedir. Devreye aln ve karlar srasnda ok verim kaybna urarlar.
Kzgn buharn, enerji retimine hazr hale gelmesi iin kazanlarn uzun sre yaklmas gerekir. Btn bu
nedenlerden tr [termik santraller arza, revizyon, bakm vs. durumlar dnda 24 saat srekli altrlmak zere
plan ve dizayn edilmilerdir.
Stator sarglarnda elde edilen orta gerilim elektrik enerjisidir. Orta gerilim enerjinin ehirlere tanmas iin ok
byk kesitli iletkenler gerektii, bunun da olanaksz olmas nedeniyle oluan gerilim Transformatrler vastasyla
Yksek gerilim e karlr ve elektrik iletim hatlar ile ehirlere tanr. Yksek gerilim enerji kullanma
sunulamyacana gre, bu kez de yerleim yerlerindeki Transformatrler vastasyla kademeli olarak Alak gerilime drlerek kullanma sunulur.
Elektrik enerjisi depo edilemez ama su depo ederek elektrik dolayl olarak depo edilebilir.
Kaynaklar[1] http:/ /toolserver. org/~geohack/geohack. php?pagename=Hidroelektrik_santrali& params=30_49_15_N_111_00_08_E_& title=Three+
Gorges+ Dam
[2] http:/ /en. wikipedia. org/wiki/:Hidroelektrik
http://en.wikipedia.org/wiki/:Hidroelektrikhttp://toolserver.org/~geohack/geohack.php?pagename=Hidroelektrik_santrali¶ms=30_49_15_N_111_00_08_E_&title=Three+Gorges+Damhttp://toolserver.org/~geohack/geohack.php?pagename=Hidroelektrik_santrali¶ms=30_49_15_N_111_00_08_E_&title=Three+Gorges+Damhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Gerilimhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Transformat%C3%B6rhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Elektrik_iletim_hatt%C4%B1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Gerilimhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Transformat%C3%B6rhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Iletkenhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Elektrik_enerjisihttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Gerilimhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Termik_santralhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Hertz_%28birim%29http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Frekanshttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Reg%C3%BClasyonhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Enerjihttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=%C4%B0klim7/30/2019 Elektrik retimi.pdf
9/30
Nkleer santral 7
Nkleer santral
"Cattenom" Nkleer Santrali, Fransa
Nkleer santral, bir veya daha fazla sayda
nkleer reaktrn yakt olarak radyoaktif
maddeleri kullanarak elektrik enerjisinin
retildii tesistir. Radyoaktif maddeler
kullanlmasndan dolay dier santrallerden
farkl ve daha sk gvenlik nlemlerini,
teknolojileri ierisinde barndrr.
alma prensibi
Reaktrn kalbinde, elde edilen sl enerji
suya aktarlr, su alm olduu bu enerji sebebiyle faz deitirir ve kzgn buhar haline dnr. Elde edilen bu buhar
daha sonra elektrik jeneratrne bal olan buhar trbinine verilir. Su buhar, trbin mili zerinde bulunan trbin
kanatlar zerinden geerken daha nceden alm olduu sl enerjiyi kullanarak, trbin milini dndrr. Bu mekanik
dnme hareketi sonucunda alternatrlerde elektrik elde edilir. Jeneratrde oluan elektrik ise iletim hatlar denilen
iletken teller ile kullanlaca yere gnderilir. Trbinden kan, sl enerjisi yani sahip olduu basn ve scakl
dm olan buhar, tekrar kullanlmak zere youturucuda (kondenser) youturulup su haline dntrldkten
sonra, tekrar reaktrn kalbine gnderilir. Youturucu da su buharnn faz deiimini yapabilmek iin evrede
bulunan deniz, gl gibi su kaynaklarn soutucu olarak kullanr.
lkelerin nkleer enerjiye gre konumu
lkelerin nkleer enerjiye gre konumu: alan reaktr olan ve yenireaktrler ina eden lkeler alan reaktr olan ve yeni reaktrler inaetmeyi planlayan lkeler reaktr ina eden lkeler reaktrler inaetmeyi planlayan lkeler alan reaktr olan ve durumu deimeyen
lkeler alan reaktr olan ama aamal olarak kapatacak lkeler sivil nkleer enejinin yasal olmad lkeler reaktr olmayan
lkeler
Nkleer santrale sahip lkeler
Amerika Birleik Devletleri
Almanya
Arjantin
Belika
Birleik Krallk
Brezilya
Bulgaristan
ek Cumhuriyeti
in Ermenistan
Fransa
Finlandiya
Gney Afrika
Gney Kore
Hindistan
Hollanda
sve
svire spanya
Kanada
http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Flag_of_Canada.svghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kanadahttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kanadahttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Flag_of_Canada.svghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=%C4%B0spanyahttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Flag_of_Spain.svghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=%C4%B0svi%C3%A7rehttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Flag_of_Switzerland.svghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=%C4%B0sve%C3%A7http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Flag_of_Sweden.svghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Hollandahttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Flag_of_the_Netherlands.svghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Hindistanhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Flag_of_India.svghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=G%C3%BCney_Korehttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Flag_of_South_Korea.svghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=G%C3%BCney_Afrikahttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Flag_of_South_Africa.svghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Finlandiyahttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Flag_of_Finland.svghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Fransahttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Flag_of_France.svghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ermenistanhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Flag_of_Armenia.svghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=%C3%87in_Halk_Cumhuriyetihttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=%C3%87ek_Cumhuriyetihttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Flag_of_the_Czech_Republic.svghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Bulgaristanhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Flag_of_Bulgaria.svghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Brezilyahttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Flag_of_Brazil.svghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Birle%C5%9Fik_Krall%C4%B1khttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Flag_of_the_United_Kingdom.svghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Bel%C3%A7ikahttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Flag_of_Belgium_%28civil%29.svghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Arjantinhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Flag_of_Argentina.svghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Almanyahttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Flag_of_Germany.svghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Amerika_Birle%C5%9Fik_Devletlerihttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Flag_of_the_United_States.svghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya%3ANuclear_power_station.svghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=G%C3%B6lhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Denizhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Yo%C4%9Fu%C5%9Fturucuhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Alternat%C3%B6rhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Is%C4%B1l_enerjihttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Buhar_t%C3%BCrbinihttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Elektrik_jenerat%C3%B6r%C3%BChttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Buharhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=K%C4%B1zg%C4%B1n_buharhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Enerjihttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Elektrikhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Radyoaktifhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=N%C3%BCkleer_reakt%C3%B6rhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya%3ANuclear_Power_Plant_Cattenom_a.png7/30/2019 Elektrik retimi.pdf
10/30
Nkleer santral 8
Litvanya
Macaristan
Meksika
srail
Japonya
Romanya
Rusya
Slovakya
Slovenya
in Cumhuriyeti
Ukrayna
ran
Nkleer santral ina eden lkeler
Amerika Birleik Devletleri
Arjantin Beyaz Rusya
Brezilya
Bulgaristan
Fransa
Finlandiya
Gney Kore
Hindistan
ran
Japonya
Kuzey Kore Moolistan
Pakistan
Romanya
Rusya
Ukrayna
Birleik Krallk
lk kez veya yeni nkleer santral kurmay dnen lkeler
Azerbaycan
Birleik Arap Emirlikleri
Cezayir
ek Cumhuriyeti
Ermenistan
Fas
Gney Afrika
Endonezya
srail
sve
svire Kanada
Kazakistan
http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kazakistanhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Flag_of_Kazakhstan.svghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kanadahttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Flag_of_Canada.svghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=%C4%B0svi%C3%A7rehttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Flag_of_Switzerland.svghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=%C4%B0sve%C3%A7http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Flag_of_Sweden.svghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=%C4%B0srailhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Flag_of_Israel.svghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Endonezyahttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Flag_of_Indonesia.svghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=G%C3%BCney_Afrikahttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Flag_of_South_Africa.svghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Fashttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Flag_of_Morocco.svghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ermenistanhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Flag_of_Armenia.svghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=%C3%87ek_Cumhuriyetihttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Flag_of_the_Czech_Republic.svghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Cezayirhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Flag_of_Algeria.svghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Birle%C5%9Fik_Arap_Emirliklerihttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Flag_of_the_United_Arab_Emirates.svghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Azerbaycanhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Flag_of_Azerbaijan.svghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Birle%C5%9Fik_Krall%C4%B1khttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Flag_of_the_United_Kingdom.svghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ukraynahttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Flag_of_Ukraine.svghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Rusyahttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Flag_of_Russia.svghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Romanyahttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Flag_of_Romania.svghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Pakistanhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Flag_of_Pakistan.svghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Mo%C4%9Folistanhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Flag_of_Mongolia.svghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kuzey_Korehttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Flag_of_North_Korea.svghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Japonyahttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Flag_of_Japan.svghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=%C4%B0ranhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Flag_of_Iran.svghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Hindistanhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Flag_of_India.svghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=G%C3%BCney_Korehttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Flag_of_South_Korea.svghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Finlandiyahttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Flag_of_Finland.svghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Fransahttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Flag_of_France.svghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Bulgaristanhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Flag_of_Bulgaria.svghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Brezilyahttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Flag_of_Brazil.svghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Beyaz_Rusyahttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Flag_of_Belarus.svghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Arjantinhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Flag_of_Argentina.svghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Amerika_Birle%C5%9Fik_Devletlerihttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Flag_of_the_United_States.svghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=%C4%B0ranhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Flag_of_Iran.svghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ukraynahttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Flag_of_Ukraine.svghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=%C3%87in_Cumhuriyetihttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Flag_of_the_Republic_of_China.svghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Slovenyahttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Flag_of_Slovenia.svghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Slovakyahttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Flag_of_Slovakia.svghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Rusyahttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Flag_of_Russia.svghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Romanyahttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Flag_of_Romania.svghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Japonyahttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Flag_of_Japan.svghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=%C4%B0srailhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Flag_of_Israel.svghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Meksikahttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Flag_of_Mexico.svghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Macaristanhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Flag_of_Hungary.svghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Litvanyahttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Flag_of_Lithuania.svg7/30/2019 Elektrik retimi.pdf
11/30
Nkleer santral 9
Libya
Litvanya
Meksika
Msr
Polonya
Slovakya
Suudi Arabistan
ili
Trkiye
Umman
Vietnam
Daha nce nkleer santrali bulunmu fakat u an bu santralleri devre d olan lkeler
Avusturya
Danimarka
Filipinler talya
Kazakistan
Serbest nkleer blgesi
Yeni Zelanda
D balantlar Trkiyenin Bamsz Milli Enerji Kaynaklar [1]
Kaynaklar[1] http:/ /www.millienerji.org
http://www.millienerji.org/http://www.millienerji.org/http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Yeni_Zelandahttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Flag_of_New_Zealand.svghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kazakistanhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Flag_of_Kazakhstan.svghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=%C4%B0talyahttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Flag_of_Italy.svghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Filipinlerhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Flag_of_the_Philippines.svghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Danimarkahttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Flag_of_Denmark.svghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Avusturyahttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Flag_of_Austria.svghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Vietnamhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Flag_of_Vietnam.svghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ummanhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Flag_of_Oman.svghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=T%C3%BCrkiyehttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Flag_of_Turkey.svghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=%C5%9Eilihttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Flag_of_Chile.svghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Suudi_Arabistanhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Flag_of_Saudi_Arabia.svghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Slovakyahttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Flag_of_Slovakia.svghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Polonyahttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Flag_of_Poland.svghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=M%C4%B1s%C4%B1rhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Flag_of_Egypt.svghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Meksikahttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Flag_of_Mexico.svghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Litvanyahttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Flag_of_Lithuania.svghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Libyahttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Flag_of_Libya.svg7/30/2019 Elektrik retimi.pdf
12/30
Rzgr trbini 10
Rzgr trbini
Rzgr tarlas - Neuenkirchen, Dithmarschen (Almanya)
Kuzey Denizinin Belika aklarndaki rzgr trbini.
Rzgr trbini, rzgrdaki kinetik enerjiyi nce
mekanik enerjiye daha sonra da elektrik enerjisine
dntren sistemdir.
Bir rzgr trbini genel olarak kule, jeneratr, hz
dntrcleri (dili kutusu), elektrik-elektronik
elemanlar ve pervaneden oluur. Rzgrn kinetik
enerjisi rotorda mekanik enerjiye evrilir. Rotor
milinin devir hareketi hzlandrlarak gvdedeki
jeneratre aktarlr. Jeneratrden elde edilen
elektrik enerjisi akler vastasyla depolanarak
veya dorudan alclara ulatrlr.
Rzgr trbinlerinin nasl altn anlamak iin
iki nemli aerodinamik kuvvet iyi bilinmelidir.Bunlar srkleme ve kaldrma kuvvetleridir.
Srkleme kuvveti, cisim zerinde ak ynnde
meydana gelen bir kuvvettir. rnein dz bir
plaka zerinde meydana gelebilecek maksimum
srkleme kuvveti hava aknn cisim zerine
90o dik geldii durumda iken; minimum
srkleme kuvveti ise hava ak cismin yzeyine
paralel iken meydana gelir.
Kaldrma kuvveti ise, ak ynne dik olarakmeydana gelen bir kuvvettir. Uaklarn yerden
havalanmasna da bu kuvvet sebep olduu iin
kaldrma kuvveti olarak adlandrlmtr.
Srkleme kuvvetine en iyi rnek olarak parat
verilebilir. Bu kuvvet sayesinde paratn hz
kesilmektedir. Srkleme kuvvetinin etkilerini
minimuma indirebilmek iin yaplm zel
cisimlere ak hatl (streamlined) cisimler denir.
Bu cisimlere rnek olarak elips, balklar, zeplin
verilebilir.
Dz bir plaka zerine etkiyen kaldrma kuvveti,
hava ak plaka yzeyine 0o a ile geldiinde
grlr. Havann ak ynne gre meydana
gelen kk alarda ak iddetinin artmasyla
dk basnl blgeler meydana gelir. Bu
blgelere ak alt da denir. Dolaysyla, hava ak
hz ile basn arasnda bir iliki meydana gelmi olur. Yani hava ak hzlandka basn der,
http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Para%C5%9F%C3%BCthttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kald%C4%B1rma_kuvvetihttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=S%C3%BCr%C3%BCkleme_kuvvetihttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Aerodinamikhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ak%C3%BChttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Rotorhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Pervanehttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Jenerat%C3%B6rhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Elektrik_enerjisihttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Mekanik_enerjihttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kinetik_enerjihttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=R%C3%BCzg%C3%A2rhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya%3AWindmills_D1-D4_%28Thornton_Bank%29.jpghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Bel%C3%A7ikahttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kuzey_Denizihttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya%3AWEAs_in_Neuenkirchen.JPGhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=R%C3%BCzg%C3%A2r_tarlas%C4%B17/30/2019 Elektrik retimi.pdf
13/30
Rzgr trbini 11
Dnya prmiyeri: Temmuz 2010 ylnda 7.5 MW rzgar trbinleri Estinnes
Belika, iki paral rotor bakn
7.5 MW rzgar trbinleri Estinnes Belika, 10 Ekim 2010 tamamlanmas
hava ak yavaladka basn artar. Bu olaya
Bernoulli etkisi denir. Kaldrma kuvveti de cismin
zerinde emme veya ekme meydana getirir.
Snflandrma
Kullanmdaki rzgr trbinleri boyut ve tip olarak
ok eitlilik gsterse de genelde dnme eksenine
gre snflandrlr. Rzgr trbinleri dnme
eksenine gre "Yatay Eksenli Rzgr Trbinleri"
(YERT) ve "Dey Eksenli Rzgr Trbinleri
(DERT) olmak zere iki snfa ayrlr.
Yatay eksenli
Yatay eksenli bir rzgr trbini
Bu tip trbinlerde dnme ekseni rzgr ynne paraleldir.
Kanatlar ise rzgr ynyle dik a yaparlar. Ticari trbinler
genellikle yatay eksenlidir. Rotor, rzgr en iyi alacak ekilde,
dner bir tabla zerine yerletirilmitir.
Yatay eksenli trbinlerin ou, rzgr nden alacak ekilde
tasarlanr. Rzgr arkadan alan trbinlerin yaygn bir kullanm
yeri yoktur. Rzgr nden alan trbinlerin iyi taraf, kuleninoluturduu rzgr glgelenmesinden etkilenmemesidir. Kt
taraf ise, trbinin srekli rzgra bakmas iin dmen sisteminin
yaplmasdr.
Yatay eksenli trbinlere rnek olarak pervane tipi rzgr trbinleri
verilebilir. Bu tip trbinlerin kanatlar tek para olabilecei gibi iki
ve daha fazla paradan da oluabilir. Gnmzde en ok
kullanlan tip kanatl olanlardr. Bu trbinler elektrik retmek
iin kullanlr. Gemite ok kanatl trbinler tahl tmek, su
pompalamak ve aa kesmek iin kullanlmtr.
http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya%3AVestas_Turbine.JPGhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=D%C3%BC%C5%9Fey_Eksenli_R%C3%BCzg%C3%A2r_T%C3%BCrbinlerihttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Yatay_Eksenli_R%C3%BCzg%C3%A2r_T%C3%BCrbinlerihttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Bernoullihttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya%3A11_turbines_E-126_7%2C5MW_wind_farm_Estinnes_Belgium.jpghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya%3AWindpark_Estinnes_20juli2010_kort_voor_voltooiing.jpg7/30/2019 Elektrik retimi.pdf
14/30
Rzgr trbini 12
Dey eksenli
Darrieus tipi bir rzgr trbini
Trbin mili deydir ve rzgrn geli ynne diktir. Savonius tipi,
Darrieus tipi gibi eitleri vardr. Daha ok deney amal
retilmitir. Ticari kullanm ok azdr.
Bu trbinlerin stnlkleri yle sralanabilir:
Jeneratr ve dili kutusu yere yerletirildii iin, trbini kule
zerine yerletirmek gerekmez, bylece kule masraf olmaz.
Trbini rzgr ynne evirmeye, dolaysyla dmen sistemine
ihtiya yoktur.
Trbin mili hari dier paralarn bakm ve onarm kolaydr.
Elde edilen g toprak seviyesinde ktndan, nakledilmesi
daha kolaydr.
Sakncalar ise yledir:
Yere yakn olduklar iin alt noktalardaki rzgr hzlar
dktr. Verimi dktr.
almaya balamas iin bir motor tarafndan ilk hareketin
verilmesi gerekir, bu yzden ilk hareket motoruna ihtiyac
vardr.
Ayakta durabilmesi iin tellerle yere sabitlenmesi gerekir, bu da pek pratik deildir.
Trbin mili yataklarnn deimesi gerektiinde, makinenin tamamnn yere yatrlmas gerekir.
Darrieus tipi
Dz tip bir Darrieus rzgr trbini
Darrieus tipi dey eksenli rzgr trbininde, dey ekilde
yerletirilmi iki tane kanat vardr. Kanatlar, yaklak olarak trbin
mili uzun eksenli olan bir elips oluturacak biimde
yerletirilmitir. Kanatlarn ibkey ve dbkey yzeyleri
arasndaki ekme kuvveti fark nedeniyle dnme hareketi oluur.
Yaps gerei Darrieus tipi rzgr trbinlerinde, devir bana iki
kere en yksek tork elde edilir. Rzgrn tek ynden estii
dnlrse; trbinin verdii g, sins eklinde bir eri
oluturur...
Savonius tipi
Savonius trbinleri, iki ya da adet kepeye benzer kesitin
birleimi eklindedir. En yaygn iki adet kepenin bulunduu
durumdur ve S eklini andran bir grnts vardr. Savonius
trbininde akkan ibkey kanat zerinde trblansl bir yol izler
ve burada dnel aklar meydana gelir. Bu dnel aklar Savonius
trbininin performansn drr, bu nedenle elektrik retiminde
pek fazla kullanlmazlar. Daha ok su pompalama amal ve
rzgr lmlerinde kullanlan anemometre olarak kullanlrlar.
http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Anemometrehttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya%3AH-Darrieus-Rotor.png.jpghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Darrieushttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Savoniushttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya%3ADarrieus-windmill.jpg7/30/2019 Elektrik retimi.pdf
15/30
Rzgr trbini 13
Rzgr gc hesabRzgr gc mmkn rzgr enerjisinin bir lmdr. Rzgr gc, rzgr hznn kbnn bir fonksiyonudur.
Eer rzgr hz iki misline karsa rzgrdaki enerji sekiz faktr ile artar (23). Bunun anlam udur; rzgr
hzndaki kk deiiklikler rzgr enerjisinde byk deiikliklere neden olurlar.
rnein, 12.6 m/s hzndaki bir rzgr ile retilebilecek enerji miktar, 10 m/s hzndaki bir rzgrdan retilebilecek
enerjinin 2 katdr. (10 = 1000, 12.63 = 2000).
Yer seimi veya lm hatalar ile yaplabilecek kk rzgr hz hatalar bir rzgr trbini yatrmnda byk
hatalara neden olabilmektedir. Bu nedenle, rzgr trbini satnalmadan nce, doru ve srekli bir rzgr almas
yaplmaldr. Ekonomik olarak uygulanabilir olmas iin, bir rzgr trbini kurulacak yerde yllk ortalama en az 5.4
m/s (12 mph) rzgr hz olmaldr.
Rzgrdaki Mmkn G Miktar
W = 0.5 r A v3 eitlii ile verilir.
W: g/enerji r: hava younluu A: kanat alan v: rzgr hz
Hava younluu ykseklikle, scaklkla ve hava cepheleri ile deiir. Rzgr gc hesaplamalarnda, hava
cephelerinin etkisi nemsenmeyecek kadar kktr, bylece hava younluu forml yledir:
P = 1.325 P/T T: Fahrenheit + 459.69 olarak scaklk P: Ykseklie gre dzeltilmi Mercury basnc (inch)
Tipik ortalama hava scakl (59 F) deniz seviyesine indirgenerek hava younluu iin bir standart deer
kullanlabilir. Bu durumda g eitlii basit olarak aadaki hale gelir:
Basitletirilmi G Eitlii
Metrik Birimler
W = 0.625 A v3 W: G (watt) V: Rzgr hz (m/s) A: Rzgr trbini kanatlar tarafndan sprlen alan (m2)
A = r2 r: Rotor yarap (m)
Basitletirilmi g eitlii denklemi, rzgr turbinenden elde edilecek gcn amprik olarak hesaplanabilmesi iintretilmitir. Bu denklemden anlalabilecei gibi, bir sistemden elde edilecek enerji, rzgr hznn kb ile doru
orantldr. Ayrca elde edilecek g , rzgr trbin kanatlarnn sprd alan dolaysyla rotor yarapnn karesi
ile orantldr.
D balantlar Gebze Yksek Teknoloji Enstits Rzgr Enerjisi Aratrma Merkezi [1]
Kaynaklar
[1] http:/
/
web.gyte.
edu.tr/
enerji/
ruzgarenerji/
s2.
html
http://web.gyte.edu.tr/enerji/ruzgarenerji/s2.htmlhttp://web.gyte.edu.tr/enerji/ruzgarenerji/s2.html7/30/2019 Elektrik retimi.pdf
16/30
Kojenerasyon 14
Kojenerasyon
Srdrlebilir enerji
Yenilenebilir enerji
Anaerobik artma
Biyoktle
Jeotermal
Hidroelektrik Gne
Gelgit
Rzgar
Enerji tasarrufu
Kojenerasyon
Enerji verimlilii
Jeotermal
Yeil bina
Mikrojenerasyon
Pasif gne bina
Rankine evrimi
Srdrlebilir ulam
Karbon ntr yakt
Elektrikli ara
Yeil ara
Plug-in hibrid
Kojenarasyon, (CHP) tercihen s tketimi olan yerlerde kullanlan ve ayn zamanda blge stma an yararl syla
besleyebilen elektrik enerjisi ve s retebilen modler yapl bir sistemdir. Bu sistem Kombine s ve g sistemi
ilkesine dayanmaktadr.
Elektrik retgei iin hareketlendirici olarak yanmal motorlar, yani dizel veya gaz motorlar ve bunun yannda gaztribnleri kullanan bir sistemdir.
Geleneksel lokal stma sistemleri ve merkezi Enerji Santrallerine gre gsterdii yksek verimlilik derecesi
nedeniyle elektrik retiminden elde edilen atk s dorudan olutuu yerde kullanlr. Elektrik enerjisi verimlilii
tesis byklnden bamsz olarak %25 ile %50 arasnda deimektedir. Blgesel stma sistemde atk s
kullanmyla dahili birincil enerjinin %80'ninden %90'a kadar kullanlabilmektedir. Kojenarasyonlar %40 kadar
birincil enerjiyi tasarruf edebilmektedirler.
Geleneksel Kojenarasyon birimlerinin be kilowatt (kW) ile be megavat (MW) arasnda elektrik kapasiteleri
vardr.50 Kw altnda olanlarda Mini kombine s ve g birimlerinden sz edilirken, 15 Kw altnda olanlara Mikro
Kojenarasyon denir. Mini ve Mikro Kojenarasyonlar hanelerde, kk iletmelerde ve yerleim birimlerindekullanlmaktadr. Kombine s ve g birimleri ayn zamanda stma santrallerinde tipik olarak birka yz MW lk
enerji kapasiteli santrallerde kullanlmaktadr.
http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Plug-in_hibridhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ye%C5%9Fil_ara%C3%A7http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Elektrikli_ara%C3%A7http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Karbon_n%C3%B6tr_yak%C4%B1thttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=S%C3%BCrd%C3%BCr%C3%BClebilir_ula%C5%9F%C4%B1mhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Organik_Rankine_%C3%A7evrimihttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Pasif_g%C3%BCne%C5%9F_bina_tasar%C4%B1m%C4%B1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Mikrojenerasyonhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ye%C5%9Fil_binahttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=GJeotermal_%C4%B1s%C4%B1_pompas%C4%B1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Enerji_verimlili%C4%9Fihttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Enerji_tasarrufuhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=R%C3%BCzgar_enerjisihttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Gelgit_enerjisihttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Hidroelektrikhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Jeotermal_enerjihttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Biyok%C3%BCtlehttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Anaerobik_ar%C4%B1tmahttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Yenilenebilir_enerjihttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya%3AEl-v-01_ubt.jpeghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=S%C3%BCrd%C3%BCr%C3%BClebilir_enerji7/30/2019 Elektrik retimi.pdf
17/30
Kojenerasyon 15
letme Trlerideal olarak referans ebeke kapl olup, fazla retimin elektrik ebekesini beslemesi salanr. Is stma ve scak su
hazrlamak iin kullanlr.
Eer Kojenarasyonun kapasite verimi blgesel snma ihtiyacn karlamaya ynelikse, stma ynelimli
kojenarasyondan bahsedilir. Modler yapl tesislerde Istma kapasitesindeki ayarlamalarla tek bir agregat ihtiyaca
gre alp kapatlr. Bir Agregatn yaplandrlmasyla g k uygun olarak ayarlanr. Bu gibi tesislerde retilen
elektrik mmkn mertebede tesis iinde kullanlrken, Artan enerji genel aa datlr ve uygun ekilde mahsup
edilir.
Elektrik retimi ynelimli Kojenarasyon sistemlerinde kapasite ktlar elektrik ihtiyacna gre ynlendirilir.
Elektrik retimi srasnda retilen s bir termal depoda sonraki kullanmlar iin saklanr veya bir soutma sistemi
zerinden verimlilii drmesine ramen atk s olarak evreye verilir.Bu tarz alma biimleri genellikle genel
adan bamsz olan elektrik alarnda kullanlr.te yandan yenilenebilir hammaddelerle iletilen Kojenarasyonlar
Trkiye'de genellikle elektrik enerjisi retimi ynelimli olarak kullanlr, nk yenilenebilir enerji kaynaklar
yasasna gre elektrik datm tarifesinden yksek karllk getirmektedir.retim srasnda ortaya kan s imdiye
kadar genellikle gz ard edilmi olup, istisnai durumlarda tamamn kullanmak mmkn olmaktadr.
Performans seviyesi bir merkezi santralden birok tesise paylatrlyorsa buna "A ynetimli Kojenarasyon" denir.
Merkez sistemler arasndaki Kojenarasyon nitelerinin planlamasn ekonomik ereve koullarna gre, rnein
ortak gaz ve elektrik szlemeleri gereince optimizasyonunu salanr. A Ynetimi sanal enerji santrali fikrinin
temel fikirlerinden biridir.
AklamaGenellikle kojenarasyon tesisleri tam g alma fonksiyonunda sadece bal kullanclarn maksimal s enerji
ihtiyacnn bir ksmn karlamak iin tasarlanmtr. Bu ekilde pahal elektrik retme tertibatnn en iyi ekilde
kullanm salanr ve yksek alma saatlerine ulamas (yllk 7900 saat alma hedeflenirken ounlukla 3000
saatten 4000 saate kadar gerekletirilebilir) salanabilir.
Elektrik beslemeli s tanklar yardmyla mini kojenarasyonlar hanelerde kazan ykn tepe deere getirmeksizin
alabilir. Byle bir kojenarasyon temel ykten sonra s enerjisi ihtiyacna gre ayarlamaz, tam aksine geleneksel
kalorifer sistemi gibi pik yke gre ayarlama yapar. Bu ayarlama yntemi ncelikle sz konusu mini kojenarasyonlar
da yaygnlk kazanmtr. Byle ayarlamalarda kojenarasyonun tekrarl olarak alp kapatlmas, makinenin mrn
ksaltr ve maliyet verimliliini drr. Bir mini kojenerasyona gei yaparken mevcut bir stma tesisat genellikle
kk deiiklikler ile yeniden kullanlabilir. Bu durum te yandan kojenarasyon tertibatnn byk depolama
imkan veren bir sistemde kullanlmas imkann da salar. K koullarnda kalorifer tertibatnn yeterli olmamas
durumunda, mevcut brlor ya da pit ykl kazanla stmaya eklemlenebilir. ok nadir ortaya kabilen ek stma
ihtiyalarnda basit bir yedek elektrikli stcnn kurulumuyla ekonomiklik salanabilir.Ayrca byk kojenarasyonlar da ilave stma depolaryla optimize edilebilir. Bu ekilde pit yk yedee stoklanr ve
bunun yardmyla kojenarasyondan elde edilemeyen ek stma gereksinimi azaltlr. Ayrca bu durum yksek elektrik
fiyatlarnn olduu dnemlerde geici bir elektrik retimi ynelimli sistem kurmaya olanak verir.
Ekoloji ve evre ynIstma ynelimli Tesislerin kurulmasndaki ekonomik ve ekolojik tabanl temel dnce retilen sy tamamyla ve
eer mmknse elektrii retim yerinde kullanmaya dayanmaktadr. Artan elektrik ise belirli bir fiyata mahsuben
genel elektrik ana datlmaktadr. nk bu ekilde daha az geleneksel enerji retim tesisi elektrik retimi iin
kullanlmakta ve yerine artan kojenarasyon tesisleri kullanmyla fosil yaktlar nedeniyle ortaya kan karbondioksit
yaylm azalmaktadr. Bu nedenle kojenarasyon tarz yenilenebilir enerji retim tesisleri Trkiye snrlarnda devlet
tarafndan da desteklenmektedir.
7/30/2019 Elektrik retimi.pdf
18/30
Kojenerasyon 16
Bir kojenarasyon tesisi klasik stma ve elektrik salayclarndan oluan santrallere gre ok daha yksek kullanm
verimlilii (Kullanlan elektrik enerjisi art kullanlan s enerjisi bl enerji girdisi) salamaktadr. Modern bir ta
kmr enerji santrali ancak %45 verimlilik dercesine ulaabilmektedir. Yani, yaklak olarak retilen enerjinin
yars atk s olarak dlmekte, bu atk snnsa merkezi byk santrallerde s retgeiyle s alcsnn genellikle
birbirinden uzak mesafelerde bulunmas ve atk snn uzak yerlere datmyla oluan yksek tesis maliyeti ve
%10-15 aras belirgin tama kaybna sebep olmaktadr. Ayrca elektrikteki voltaj deiiklikleri ve tama srasnda
da %2 ile 5 orannda enerji kayb olumaktadr. Kojenarasyon tesisleri %25 ile 50 arasnda (byklk ve trne
gre) verimlilie sahip olup, toplam verimlilii elektrik ve s retiminin kombine olarak dorudan kurulduu yerde
kullanmyla yaklak %90 lara ulamaktadr.
Fakat ilem sonras elde edilen snn yerinde kullanmnn bu avantaj uygun alcnn olduu varsaymna
dayanmaktadr. Konutlar mevsimlere gre eitli s dzeylerine ihtiya duymaktadrlar, rnein elde edilen snn
annda yerinde kullanm yaz dnemlerinde ksmen gerekletirilebilmektedir. Ayrca yksek toplam verimlilik
derecesi sadece ilem sonras elde edilen snn optimal kullanmyla, yani yukarda bahsedildii gibi s ynelimli
retim tesisi eklinde faaliyet gsterdiinde geerli olabilmektedir.
Ya deiimi, filtre takm ya da gaz motorlarnda buji deiimleri vs. gibi durumlarda oluan motor bekletmeleri ve
buna bal olarak servis personelinin geli gidi maliyetlerine yaplan harcamalar ekolojik bilanoyu olumsuz olaraketkilemektedir, nk kk ve merkezi olmayan tesislerde zellikle mikro kojenarasyonlar da bu durum kayda
deer bir maliyet ykselmesi demektir. Enerji bilnosuna pozitif olarak etkisi ancak retilen elektriin ksa nakil
hatlaryla mmkn olmaktadr. letim maliyetleri bu ekilde azaltlabilir.
TeknikOrijinal olarak kojenarasyon tesisleri yanmal motorlara dayanmaktadr, s egzozdan ve soutucu devridaiminde
kalorifer suyunu stmak iin kullanlr. Bunun yannda stirling motoru, buhar motoru ve biyo ktle gazlatrc
makine gibi sistemlerde elektrik retimi iin Kojenarasyon tesislerine entegre edilebilir. Kojenarasyon kullanm
iten yanmal motorun trne gre, sadece oda stmas hazrlamaktan ziyade su buhar, scak hava, scak ya veemme s pompas zerinden sre s retmeye hizmet etmektedir. Bu ekilde kojenarasyon tesisinin atk ssndan
souk hava de elde edilebilir. Yakt olarak fosil ya da yenilenebilir hidrokarbonlardan bitki ya (genelde hurma
ya), biyodizel (dizel motorlar iin), doal gaz, bal olarak biyogaz( otto motorlar, ift yaktl motorlar veya gaz
tribnleri iin biyogaz motorlar) kullanlr, bunun yannda tala ve ahap peletleri stirling motorlarda yaygn
kullanlan ham maddelerdendir.
Yanmal motor veya gaz tribn temelli kojenarasyon sistemlerinde atk s souk devir-daiminde ve egzoz
sisteminde ortaya kmaktadr. Atk s s eanjr zerinden konutun merkezi stma sistemine iletilir. Bu ekilde
motor kullanm ve motor etki derecesine bal olarak %95 dzeylerinde kullanm oranlarna ulaabilmektedir. Tam
kapasite motor kullanmnda safi elektrik etki derecesi motorun ve jeneratrn yakt kullanm, byklk ve imal
biimine (rnein turbolu/turbosuz) %20 (mini kojenarasayonlarda) ile %43 (1 MW zeri kapasiteli dizelmotorlarda) arasnda deimektedir.
Yaklak 1 ile 5 KW arasnda elektrik ve 3 -15 KW aras scaklk performansl Mikro Kojenarasyonlar tek ya da ok
haneli konutlarda stma sistemi olarak grev yapabilmektedir. Yzlerce KW performansl orta byklkteki
kojenarasyonlar genellikle kk yerleim blgeleri veya yzme havuzlarn stmak ve elde edilen elektrii yerinde
kullanmak iin kullanlmaktadr. Gemi dizel motoruna sahip 10000 KW zeri byk kojenarasyonlar byk yerleim
birimleri ya da fabrikalarn elektrik ve stma sistemlerinde kullanlr.
7/30/2019 Elektrik retimi.pdf
19/30
Kojenerasyon 17
EkonomiklikBir kojenarasyon sisteminin ekonomiklii iin en nemli unsur makinenin tam kapasitede yllk alma saatlerinin
bykldr (genellikle 4000 saat). Bu ekilde ekonomik adan elde edilen elektrik ve s dzeylerini mahsuben
tesise yaplan yatrmlar karlanabilir.
Is ynelimli Kojenarasyon sistemlerinde yl iinde gerekli olan s performans konut iin ylda ka saat ne kadar
kapasiteyle allarak elde edilecei tespit edilir ki yaklak olarak yllk 3000 saatlik alma saatine denk
gelmektedir. Genellikle pit s performansnn %25-30'u olan tepe s performans bu ekilde tespit edilir. Bu
ykseklikte bir performansa ulamak iin kojenarasyonlar birden ok motorla donatlmaktadr.
Yerleim yerlerinde stma enerjisi ihtiyac mevsim artlarna gre ok fazla deimektedir, zellikle yaz ortasnda
scak su ihtiyac minimuma dmektedir. Bu dnemlerde elde edilen sy buna bal olarak elektrie eviren
kojenarasyon modelleri kullanlr ve htiya dalgalanmalar eitlenebilir.
Kapsayc bir ekonomiklik incelemesi ile btn yatrmlar ve iletme maliyetleri (amortismanlar, yakt ve bekleme
maliyeti vs.) ve elektrik ve s enerjisinden elde edilen gelirler karlatrmal olarak tespit edilir. Ve giderleri
minimuma indirme yollar tespit edilir.
Yaz mevsiminde azalan s enerjisi ihtiyacnn yaratt maliyetleri drmek iin bu artk sdan yararlanan emmelisoutma makineleri kullanlarak ortam iklimlendirmesi iin kullanlr. Gelecek dnemlerde ise sanal santral
kurularak, merkezi olmayan birden ok tesisi merkezi bir sistemden kontrol etme olanana sahip olunarak ynetim
giderlerini drmek mmkndr. htiyaca gre enerji retmeyip, ayrca baz enerji veremeyen gne ve rzgar
enerjilerine gre kojenarasyon sistemleri ayarlanabilir s tamponlar ile ok daha verimli alabilmektedir. Blgesel
olarak gerekli olan elektrik enerjisi iletildikten sonra, elektrikle beslenen scak su tanklarnda gerekli s enerjisi
biriktirilir.
Tek haneli ya da ok haneli konutlara kojenarasyon sistemleri pazarlamann temel sorunlarndan biri tipik doalgazl
ya da fosil stmal sistemlere gre yksek maliyetleridir. Buna ramen amortismann abuk salanmas ve yksek
verimlilii nedeniyle dier tip yntemlere gre daha tercih edilebilir sistemler haline gelmektedir.
Kaynaka1. http://www.enerji.gov.tr/index.php?dil=tr&sf=webpages&b=mevzuat&bn=240&hn=240&id=400 2. http:/
/www.vz-nrw.de/UNIQ131824122430201/link801081A.html 3. http://de.wikipedia.org/wiki/BHKW
http://de.wikipedia.org/wiki/BHKWhttp://www.vz-nrw.de/UNIQ131824122430201/link801081A.htmlhttp://www.vz-nrw.de/UNIQ131824122430201/link801081A.htmlhttp://www.enerji.gov.tr/index.php?dil=tr&sf=webpages&b=mevzuat&bn=240&hn=240&id=4007/30/2019 Elektrik retimi.pdf
20/30
Jeotermik santraller 18
Jeotermik santrallerJeotermik enerjinin kullanm amal deerlendirilmesi insanolunun doal yaam srecinin devamn salar.
Jeotermal kaynak ksaca yer ss olup, yerkabuunun eitli derinliklerinde birikmi snn oluturduu, kimyasallar
ieren scak su, buhar ve gazlardr. Jeotermal enerji ise jeotermal kaynaklardan dorudan veya dolayl her trl
faydalanmay kapsamaktadr. Jeotermal enerji yeni, yenilenebilir, srdrlebilir, tkenmeyen, ucuz, gvenilir, evredostu, yerli ve yeil bir enerji trdr. Jeotermal elektrik santrallerinde, bu enerji dntrlerek elektrik elde
edilir.Jeofizik mhendislerinin ders olarak zorunlu ekilde aldklar derstir.
Gne enerjisi
Srdrlebilir enerji
Yenilenebilir enerji
Anaerobik artma
Biyoktle
Jeotermal
Hidroelektrik Gne
Gelgit
Rzgar
Enerji tasarrufu
Kojenerasyon
Enerji verimlilii
Jeotermal
Yeil bina
Mikrojenerasyon
Pasif gne bina
Rankine evrimi
Srdrlebilir ulam
Karbon ntr yakt
Elektrikli ara
Yeil ara
Plug-in hibrid
http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Plug-in_hibridhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ye%C5%9Fil_ara%C3%A7http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Elektrikli_ara%C3%A7http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Karbon_n%C3%B6tr_yak%C4%B1thttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=S%C3%BCrd%C3%BCr%C3%BClebilir_ula%C5%9F%C4%B1mhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Organik_Rankine_%C3%A7evrimihttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Pasif_g%C3%BCne%C5%9F_bina_tasar%C4%B1m%C4%B1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Mikrojenerasyonhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ye%C5%9Fil_binahttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=GJeotermal_%C4%B1s%C4%B1_pompas%C4%B1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Enerji_verimlili%C4%9Fihttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Enerji_tasarrufuhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=R%C3%BCzgar_enerjisihttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Gelgit_enerjisihttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Hidroelektrikhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Jeotermal_enerjihttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Biyok%C3%BCtlehttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Anaerobik_ar%C4%B1tmahttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Yenilenebilir_enerjihttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya%3AEl-v-01_ubt.jpeghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=S%C3%BCrd%C3%BCr%C3%BClebilir_enerji7/30/2019 Elektrik retimi.pdf
21/30
Gne enerjisi 19
Yenilenebilirenerji
Biyoyakt
Biyoktle
Jeotermal
Hidroelektrik
Gne enerjisi
Gelgit enerjisi
Dalga gc
Rzgar enerjisi
lkelere gre liste
Gne enerjisi ya da Gne erkesi, Gne ndan enerji elde edilmesine dayal bir teknolojidir. Gnein yayd
ve Dnya'mza da ulaan enerji, Gne'in ekirdeinde yer alan fzyon sreci ile aa kan nm enerjisidir.
Gneteki hidrojen gaznn helyuma dnmesi eklindeki fzyon srecinden kaynaklanr. Dnya atmosferinin
dnda Gne nmnn iddeti, aa yukar sabit ve 1370 W/m2 deerindedir; ancak yeryznde 0-1100 W/m2
deerleri arasnda deiim gsterir. Bu enerjinin Dnya'ya gelen kk bir blm dahi,insanln mevcut enerji
tketiminden kat kat fazladr. Gne enerjisinden yararlanma konusundaki almalar zellikle 1970'lerden sonra hz
kazanm, Gne enerjisi sistemleri teknolojik olarak ilerleme ve maliyet bakmndan dme gstermi, Gne
enerjisi evresel olarak temiz bir enerji kayna olarak kendini kabul ettirmitir.
Dnyann atmosferinin zerine ve Dnya yzeyine den teorik yllk ortalama
Gne miktar
http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya%3AInsolation.pnghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Enerjihttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=G%C3%BCne%C5%9Fhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=%C3%9Clkelere_g%C3%B6re_yenilenebilir_enerji_konular%C4%B1n_listesihttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=R%C3%BCzgar_enerjisihttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dalga_g%C3%BCc%C3%BChttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Gelgit_enerjisihttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Hidroelektrikhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Jeotermal_enerjihttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Biyok%C3%BCtlehttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Biyoyak%C4%B1thttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Wind-turbine-icon.svghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Yenilenebilir_enerjihttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Yenilenebilir_enerji7/30/2019 Elektrik retimi.pdf
22/30
Gne enerjisi 20
Yenilenebilirenerji
Biyoyakt
Biyoktle
Jeotermal
Hidroelektrik
Gne enerjisi
Gelgit enerjisi
Dalga gc
Rzgar enerjisi
lkelere gre liste
Gneten elde edilebilecek enerjiDnyann yrngesi zerinde, uzayda, birim alana ulaan Gne nlar, Gne'e dik bir yzey zerinde lldkleri
zaman 1,366 W/m2dir. Bu deer Gne enerjisi sabiti olarak da anlr.[1] gezegen Atmosfer bu enerjinin %6sn
yanstr, %16sn da snmler ve bylece deniz seviyesinde ulalabilen en yksek Gne enerjisi 1,020 W/m2dir.[2] [3] Bulutlar gelen may, yanstma suretiyle yaklak %20, snmleme suretiyle de yaklak %16 azaltrlar.
Sadaki resim 1991 ve 1993 yllar arasnda uydu verilerine dayanarak, elde edilebilen ortalama Gne enerjisinin
W/m2 cinsinden gsterimidir. rnein Kuzey Amerikaya ulaan Gne enerjisi 125 ile 375 W/m2 arasnda
deiirken, gnlk elde edilebilen enerji miktar, 3 ila 9 kWh/m2 arasnda deimektedir. [4]
Bu deer, elde edilebilecek mmkn en yksek deer olup, Gne enerjisi teknolojisinin salayaca en yksek
deer anlamna gelmez. rnein, fotovoltaik (Gne pili) panelleri, bugn iin yaklak %15 lik bir verime
sahiptirler. Bu nedenle, ayn blgede bir Gne paneli, 19 ile 56 W/m2 ya da gnlk 0.45-1.35 kWh/m2 enerji
salayacaktr. [5] Yandaki resimdeki koyu renkli alanlar, Gne paneli kaplanmas durumunda ayn blgede 2003
ylnda retilen toplam enerjiden biraz daha fazla enerji retebilecek rnek alanlar gstermektedir. [6] Bugnk %8
verime dayal teknoloji ile dahi, iaretli blgelere yerletirilecek Gne panelleri, bugn fosil yaktlar, hidroelektrik
vb kaynaklara dayal tm santrallerin rettii elektrik enerjisinden biraz daha fazlasn retebilecektir.
Hava kirliliinin neden olduu Kresel loluk ise daha az miktarda Gne nn yeryzne ulamasna neden olduu
iin, Gne enerjisinin gelecei ile ilgili az da olsa endie yaratmaktadr. 1961-90 yllar arasn kapsayan bir
aratrmada, ayn dnem ierisinde deniz seviyesine ulaan ortalama Gne n miktarnda %4 azalma olduugzlenmitir. [7]
http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=K%C3%BCresel_lo%C5%9Flukhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=G%C3%BCne%C5%9F_pilihttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Fotovoltaikhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kilowatt_saathttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=G%C3%BCne%C5%9F_enerjisi_sabitihttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Watthttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=%C3%9Clkelere_g%C3%B6re_yenilenebilir_enerji_konular%C4%B1n_listesihttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=R%C3%BCzgar_enerjisihttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dalga_g%C3%BCc%C3%BChttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Gelgit_enerjisihttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Hidroelektrikhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Jeotermal_enerjihttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Biyok%C3%BCtlehttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Biyoyak%C4%B1thttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Wind-turbine-icon.svghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Yenilenebilir_enerjihttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Yenilenebilir_enerji7/30/2019 Elektrik retimi.pdf
23/30
Gne enerjisi 21
Global Gne enerjisi kaynaklar. Haritadaki renkler, 1991-1993 yllar arasnda,
gerekleen ortalama yerel Gne enerji deerleri hakknda W/m
2
cinsinden bilgivermektedir.
Gne Dnya'nn yrnge eksenine 1,366 watt/metre
enerji iletir, fakat yer yzne ulaan enerji miktar biraz
daha azdr.
Trkiye Gne Inm Haritas
Gne enerjisi teknolojileri
Gne nlarndan yararlanmak iin pek ok
teknoloji gelitirilmitir. Bu teknolojilerin
bir ksm Gne enerjisini k ya da s
enerjisi eklinde direk olarak kullanrken,
dier teknolojiler Gne enerjisinden
elektrik elde etmek eklinde
kullanlmaktadr. Gne enerjili scak su
sistemleri, suyu stmak iin Gne
nlarndan yararlanr. Bu sistemler evsel
scak su ya da bir alan stmak iin
kullanlabildii gibi ounlukla bir havuzu
stmak iin kullanlr. Bu sistemler
ounlukla bir termal Gne paneli ile bir de
depodan oluur.[8] Gne enerjili su
stclar grupta toplanr.
Aktif sistemler, suyun ya da s transfer
svsnn evirimi iin pompa kullanrlar.
Pasif sistemler suyun ya da s transfer
svsnn devrini doal evirim ile
salarlar.
Ktle sistemleri su tanknn dorudan
Gne ile snmasn amalarlar.
Yaygn Gne enerjisi uygulamalar
unlardr
Dzlemsel Gne kollektrleri:
lkemizde de ok yaygn olarak
kullanlan, evlerde scak su elde etmede
kullanlan sistemlerdir.
Yek-odakl Gne enerjisi santralleri:
Bunlarda, dorusal, anak eklinde ya da
merkezi bir odaa ynlendirilmi dev
aynalar kullanlarak, odak noktasnda okyksek scaklkta s elde edilir.
Genellikle elektrik retiminde kullanlr.
Ancak henz bir yaygnlk
kazanamamlardr.
Vakum Tpl Gne Enerjisi Sistemleri:
Vakum tpl Gne enerjisi kolektrleri:
i ie gemi 2 adet silindirik cam tpn
s yolu ile birbirine balanmas ve bu
ilem srasnda arasndaki havann alnmas ile retilir. D silindirik tpn yzeyine den Gne nlar aradaki
havasz ortamdan geerek i ksmdaki silindirik tpn yzeyinde absorbe edilmesi ile alr. Arada madde
olmadndan dolay sadece ma ile snan sistem suyu d hava scaklndan bamszdr.
http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Vakum_T%C3%BCpl%C3%BC_G%C3%BCne%C5%9F_Enerjisi_Sistemlerihttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Yek-odakl%C4%B1_G%C3%BCne%C5%9F_enerjisi_santrallerihttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=D%C3%BCzlemsel_G%C3%BCne%C5%9F_kollekt%C3%B6r%C3%BChttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Do%C4%9Fal_%C3%A7evirimhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Termal_G%C3%BCne%C5%9F_panelihttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=G%C3%BCne%C5%9F_enerjili_s%C4%B1cak_suhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya%3ASolarGIS-Solar-map-Turkey-tr.pnghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya%3ASun920607.jpghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Watthttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya%3ASolar_land_area.png7/30/2019 Elektrik retimi.pdf
24/30
Gne enerjisi 22
Gne ocaklar: anak eklinde ya da kutu eklinde Gne ssn toplayan yaplardr. Gelimekte olan lkelerde
daha yaygn kullanlr.
Trombe duvar: Sandvi eklinde cam ve hava kanallar ile paketlenmi bir pasif Gne enerjisi sistemidir. Gne
nlar gn boyunca, duvarn altnda ve stnde yer alan hava gei boluklarn tahrik ederek, doal evirim ile
termal ktleyi strlar. Gece ise trombe duvar biriktirdii enerjiyi ma yolu ile yayar. [9]
Geili hava paneli: Aktif Gne enerjili stma ve havalandrma sistemidir. Termal Gne paneli gibi davranan,Gne'e bakan delikli (perfore) bir duvardan oluur. Panel, binann havalandrma sistemine n stma uygular.
Ucuz bir yntemdir. %70e kadar verime ulalabilir.[10]
Solar ki, younlatrlm Gne enerji kulesi (slGne enerjisine rnektir).
Aratrmaya konu olmu, ancak yaygnlaamam baz sl Gne
enerjisi teknolojieri
Gne Havuzlar: Havuza atlan tuzlarn yardm ile dip tarafta
scaklk elde edilir. Bunlar daha ok deneysel sistemler olarak
kalmlar, bir yaygnlk gsterememilerdir.
Gne Bacalar: Bir binann zemininde toplanan s, yksek ve
dar bir bacaya ynlendiinde, bacada kurulu trbini altrr.Bu da, deneysel aamada kalm Gne enerjisi trlerinden
biridir.
Su Artma Sistemleri: Bunlar da bir eit havuz sistemidir.
Havuzun stne eimli cam kapak yerletirilir, buharlaan su
tuzdan arnarak bu kapakta younlar.
rn kurutma sistemleri.
Gne pilleri
Bu yat zerindeki Gne pilleri 12 voltluk akleri, 9
Ampe kadar dorudan Gne yardmyla
doldurabilirler.
Gne pilleri ya da fotovoltaik piller diye anlan cihazlar,
yariletkenlerin fotovoltaik etki zelliini kullanarak, Gne
ndan elektrik enerjisi retirler. Gne pilleri, kurulan sisteme
bal olarak birka kW'dan birka MW'a kadar elektrik retebilir.
Yksek retim maliyetleri nedeniyle, yakn zamana kadar oldukaaz kullanlmtr. 1956'lerden bu yana uzayda uydularda, 1970'li
yllarda, elektrik hattndan uzak yerlerde, yol kenarlarndaki acil
telefon cihazlar ya da uzaktan alglama gibi uygulamalarn enerji
gereksiniminin karlanmasnda kullanlmtr. Son yllarda,
evlerde elektrik ebekesi ile birlikte alan sistemler de
yaygnlamtr.
2005 sonu itibar ile toplam 5,300 MW olduu zannedilen kurulu
Gne pili kapasitesinin, gelimi lkelerin, Gne pillerinin evsel
amal kullanmna verdii tevikler nedeniyle, 2006 ylnda da ciddi art gstermesi beklenmektedir. Gerek
http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Yar%C4%B1iletkenhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=G%C3%BCne%C5%9F_pilihttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya%3ASolar_panels_on_yacht_at_sea.jpghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya%3ASolar_Two_2003.jpghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Enerji_kulesihttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ge%C3%A7i%C5%9Fli_hava_panelihttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Trombe_duvar%C4%B1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=G%C3%BCne%C5%9F_ocaklar%C4%B17/30/2019 Elektrik retimi.pdf
25/30
Gne enerjisi 23
kullanmdaki art, gerekse teknolojik gelimeler nedeniyle Gne pillerinin retim maliyetinde her yl azal
grlmektedir. Bir Gne pili panelinin watt bana maliyeti 1990 ylnda yaklak 7,5 USD iken, 2005 yllnda bu
rakam yaklak 4 USD seviyesine inmitir. Gelimi lkelerin sunmu olduu tevikler, Gne pillerinin yatrm
maliyetinin 5 ile 10 yl arasnda geri dnebilmesini salamaktadr. Evsel amal kullanlan Gne pilleri bir inverter
aracl ile elektrik ebekesine balanmakta, bylece retilen elektriin aklerde depolanmasndan tasarruf
edilmektedir. 2003 yl ierisinde tm Dnya'da gerekleen Gne pili retiminde %32'lik bir art gzlenmitir. [11]
Gne pili kullanmndaki art o kadar byktr ki, yariletken retiminin talebi karlayamamas, Gne pili
retiminin artnda kstlamaya neden olmutur.[12] Bu sorunun 2006 ve 2007'de de devam edebilecei
sanlmaktadr.[13]
Trkiye ve Gne enerjisiTrkiye Dnya zerinde 36o-42o kuzey enlemleri ve 26o-45o dou boylamlar arasnda bulunmaktadr. Trkiye'nin
yllk ortalama Gne Inm 1303 kWh/m2yl, ortalama yllk gnelenme sresi ise 2623 saattir. Bu rakam gnlk
3,6 kWh/m2 gce, gnde yaklak 7,2 saat, toplamada ise 110 gnlk bir gnelenme sresine denk gelmektedir. 9,8
milyon TEP (ton edeer petrol) sl uygulamalara olmak zere yllk 26,2 milyon TEP enerji potansiyeli mevcuttur.
Yln 10 ay boyunca teknik ve ekonomik olarak lke yzlmnn %63'nde ve tm yl boyunca %17'sindenyaralanabilir.
Termal Gne enerjisi kullanm miktar 2007 verilerine gre Trkiye'de ki kurulu g 7.105 MWth
ve 10.150.000
m'dir.Bu sralama iinde Trkiye 10 milyon m kurulu Gne kollektrleri ile son derece iyi bir yerde
bulunmaktadr.
Fotovoltaik Gne enerjisi kullanm miktar 2009 verilerine gre 4MW deerine ulam bulunmaktadr.
Mimaride Gne enerjisiGne enerjisinden yararlanan tasarmlar, ok az daha ilave enerji kullanmak suretiyle, konfor scakl ve k
seviyesinin elde edilmesini hedefler. Bunlar pasif Gne enerjisinde olduu gibi souk ortamlarda daha fazla Gne
ile scak su elde edilmesi eklinde ya da aktif Gne enerjisinde olduu gibi, pompa ve fanlar kullanarak, scak
ve souk havann (ya da svnn) ynlendirilmesi eklinde de olabilir.
Seralar da bir eit Gne mimarisi rneidir.
Isl Gne enerjisinden elektrik reten enerji santralleriIsl Gne enerjisi sistemleri, yaygn olarak, bir s eanjrn yksek scaklklara kadar starak, elde edilen snn
elektrik enerjisine dntrlmesi eklinde kullanlrlar.
Enerji kuleleriEnerji kuleleri bir a eklinde yerletirilmi, ok sayda dz ve hareketli olurlar.
Younlatrcl kollektrler ve buhar motorlar
Bir younlatrcl kollektrde sya dntrlen Gne enerjisi, nkleer ya da kmrl elektrik santrallerinde
olduu gibi, suyun kaynatlarak buhara dntrlmesi ve elde edilen buharla da bir buhar motoru ya da bir buhar
trbininin tahrik edilmesi suretiyle elektrik enerjisi elde edilir.
Stirling motoru buharla alan motorlara benzer. Bu tr motorlarda buhar yerine gaz kullanlr. Bir stirling motoru
herhangi bir tr s kayna ile tahrik edilir. Stirling motoru, iinde belirli bir gaz bulunan ve kapal devre alan bir
s motorudur. Stirling motorunun alma sistemi scak ve soukluk farkna dayanr. Kapal devre bir sisteme sahipmotorun iine dardan bir yakt verilmez. Stirling motorunun almas iin gerekli enerji dardan s eklinde
http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Stirling_motoruhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Buhar_t%C3%BCrbinihttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Buhar_t%C3%BCrbinihttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Buhar_motoruhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Enerji_kulesihttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Elektrik_enerjisihttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Is%C4%B1_e%C5%9Fanj%C3%B6r%C3%BChttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Is%C4%B1l_G%C3%BCne%C5%9F_enerjisihttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Aktif_G%C3%BCne%C5%9F_enerjisihttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Pasif_G%C3%BCne%C5%9F_enerjisi7/30/2019 Elektrik retimi.pdf
26/30
Gne enerjisi 24
verilir.
Gne enerjisinin elektrie dntrlmesinde stirling motorunun kullanm, %30'luk bir verim ile en yksek verime
sahip bir sistem olarak kabul edilir.
Kaynaka[1] Solar Spectra: Standard Air Mass Zero (http://rredc. nrel.gov/solar/spectra/am0/ASTM2000. html)
[2] Earth Radiation Budget (http://marine.rutgers. edu/mrs/education/class/yuri/erb.html)
[3] SRRL: An overview of the Solar Radiation Research Laboratory (http://www.nrel.gov/srrl/overview. html)
[4] NREL: Dynamic Maps, GIS Data, and Analysis Tools - Solar Maps (http://www.nrel. gov/gis/solar.html)
[5] title = us_pv_annual_may2004.jpg | accessdate = 2006-09-04 | publisher = National Renewable Energy Laboratory, US (http://www.nrel.
gov/gis/images/us_pv_annual_may2004. jpg)
[6] Uluslarars Enerji Ajans - Anasayfa (http://www.iea.org/)
[7] Observed Reductions in Surface Solar Radiation in the United States and Worldwide from 1961 to 1990 | accessdate = 2006-09-04 | author =
Liepert, B. G.| date = 2002-05-02 | publisher = GEOPHYSICAL RESEARCH LETTERS, VOL. 29, NO. 10, 1421 (http://www.ldeo.
columbia. edu/~liepert/pdf/2002GL014910. pdf)
[8] NREL - Gne enerjili scak su (http://www.nrel.gov/learning/re_solar_hot_water. html)
[9] EERE Dolayl kazan (Trombe Duvarlar) (http://www.eere.energy. gov/consumer/your_home/designing_remodeling/index. cfm/
mytopic=10300)[10] NREL - Geili hava panelleri (Havalandrma nstmas) (http://www.nrel.gov/docs/fy06osti/29913. pdf)
[11] World Sales of Solar Cells Jump 32 Percent (http://www.earth-policy. org/Indicators/2004/indicator12. htm)Viviana Jimnez, 2004
Earth Policy Institute. Retrieved 4 Eyll 2006.
[12] Silicon Shortage Stalls Solar (http://www.wired.com/news/planet/0,2782,67013,00. html) John Gartner, Wired News, 28 Mart 2005.
Retrieved 4 Eyll 2006.
[13] 2005 Solar Year-end Review & 2006 Solar Industry Forecast (http://www.renewableenergyaccess.com/rea/news/story?id=41508) Jesse
W. Pichel and Ming Yang, Research Analysts, Piper Jaffray, 11 Ocak 2006. Retrieved 4 Eyll 2006.
D balantlar Ege niversitesi Gne Enerjisi Enstits (http://eusolar.ege.edu.tr/)
'Yenilenebilir Enerji Teknolojileri Gelitirme Merkezi' Projesi (http://v3.arkitera. com/h63704-uluslararasi-enerji-merkezi-onay-bekliyor.html)
ODT Gne Enerjisi Aratrma Merkezi (http://gunam.metu.edu.tr/)
http://gunam.metu.edu.tr/http://v3.arkitera.com/h63704-uluslararasi-enerji-merkezi-onay-bekliyor.htmlhttp://v3.arkitera.com/h63704-uluslararasi-enerji-merkezi-onay-bekliyor.htmlhttp://eusolar.ege.edu.tr/http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=4_Eyl%C3%BClhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=11_Ocakhttp://www.renewableenergyaccess.com/rea/news/story?id=41508http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=4_Eyl%C3%BClhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=28_Marthttp://www.wired.com/news/planet/0,2782,67013,00.htmlhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=4_Eyl%C3%BClhttp://www.earth-policy.org/Indicators/2004/indicator12.htmhttp://www.nrel.gov/docs/fy06osti/29913.pdfhttp://www.eere.energy.gov/consumer/your_home/designing_remodeling/index.cfm/mytopic=10300http://www.eere.energy.gov/consumer/your_home/designing_remodeling/index.cfm/mytopic=10300http://www.nrel.gov/learning/re_solar_hot_water.htmlhttp://www.ldeo.columbia.edu/~liepert/pdf/2002GL014910.pdfhttp://www.ldeo.columbia.edu/~liepert/pdf/2002GL014910.pdfhttp://www.iea.org/http://www.nrel.gov/gis/images/us_pv_annual_may2004.jpghttp://www.nrel.gov/gis/images/us_pv_annual_may2004.jpghttp://www.nrel.gov/gis/solar.htmlhttp://www.nrel.gov/srrl/overview.htmlhttp://marine.rutgers.edu/mrs/education/class/yuri/erb.htmlhttp://rredc.nrel.gov/solar/spectra/am0/ASTM2000.html7/30/2019 Elektrik retimi.pdf
27/30
Madde Kaynaklar ve Katkda Bulunanlar 25
Madde Kaynaklar ve Katkda BulunanlarTermik santrallerKaynak: http://tr.wikipedia.org/w/index.php?oldid=11179526 Katkda bulunanlar: Codecesim, Dnenadam, Erdinckeles, Hakan Paza rli, Katpatuka, Levent, Merube 89,Renegade, 22 anonim dzenlemeler
Hidroelektrik santraliKaynak: http://tr.wikipedia.org/w/index.php?oldid=12749789 Katkda bulunanlar: Alemdar123, Alpaslanbalci, AndyMcKandless, Benevolent, Cat, CommonsDelinker,Dr.tolga, Dnya vatanda, Dnenadam, Eldarion, EmreDuran, Erdemsenol, Erdinckeles, Garbino, Gettybulent, Gkhan, Hakan Pazarli, Hseyin97, Jimqode, Kibele, Levent, MD,
MEOGLOBAL, Maderibeyza, Manco Capac, Milesbroke, Mimar77, Mtek, Myrat, Nedim Ardoa, Noctiluca, Noone, Nosferat, Ozyurekli, Pinar, Rapsar, Selim Baba, Strider, Tema, Vikiizer,
Vito Genovese, Yalhi, apasap, nfoCan, smayill, 125 anonim dzenlemelerNkleer santralKaynak: http://tr.wikipedia.org/w/index.php?oldid=12806104 Katkda bulunanlar: Abdullah Krolu, Ahmetan, Beiktal48, Cat, Ceres3860, Demonsfall, Drgulcu, Dwalin,Dnya vatanda, Dnenadam, E force29, Eldarion, Enesdarq, Erdinckeles, Exocetus, Fagus, Feylesof eren, FoRSaKeN, Ftkurt, Garbino, Gkhan, Homonihilis, Kibele, Krkzn, Levent, LuCKY,
MEOGLOBAL, Maderibeyza, Nicomedia4141, Ollios, Onur Aslan, Perfinya, Rapsar, Sabri76, Sadrettin, Sayginer, Selkem, S trider, Stultiwikia, Superyetkin, Takabeg, Ugur Basak, Unal A,
Windows 2003, Yabanc, Yam, , 104 anonim dzenlemeler
Rzgr trbiniKaynak: http://tr.wikipedia.org/w/index.php?oldid=12813437 Katkda bulunanlar: Abdullah Krolu, Benevolent, Denisutku, Dnenadam, Einsteintr, Erdinckeles,Fatalityonline, Hbb2000, Kibele, Mach, O-kahn, Pinar, Plenumchamber, Spectral1974, Vikiizer, Yabanc, 32 anonim dzenlemeler
KojenerasyonKaynak: http://tr.wikipedia.org/w/index.php?oldid=12822660 Katkda bulunanlar: Abdullah Krolu, Arenellebannen, Cbalkan, Erdinckeles, Fuldennn, George Animal,Honacan, Levent, Pinar, ncelemeelemani, 3 anonim dzenlemeler
Jeotermik santrallerKaynak: http://tr.wikipedia.org/w/index.php?oldid=12839361 Katkda bulunanlar: Dnya vatanda, Dnenadam, Elmacenderesi, Erdinckeles, Euthygenes, Jimqode,Kibele, Mach, Pinar, Tema, 14 anonim dzenlemeler
Gne enerjisiKaynak: http://tr.wikipedia.org/w/index.php?oldid=12771489 Katkda bulunanlar: Aerensgaard, Arasb, Bee-adosh, Beeezy, Benevolent, Berksoylu, Bora, Cekli829, Citrat,Condmatstrel, Defita, Delamorena, Denisutku, Dnya vatanda, Dnenadam, Eldarion, Enerjiturk, Erdinckeles, Expertsdu, Firez, Garbino, Gettybulent, Gezginrocker, Hasanbay, Homonihilis,
Kemallar, Khutuck, Kibele, Krkzn, Kumul, Levent, Manco Capac, Math34, Melihsen, Merube 89, Metal Militia, Nofear125, Noumenon, Omerm, Pinar, Rapsar, Reality006, Rhn, Sae1962, Sid,
SolarSoft, Son kahraman, Superyetkin, Tarkovsky, Tema, Turuncueller, Ugur Basak, Utku Tanrivere, Vikiizer, Yabanc, Yalhi, Zohak, ncelemeelemani, 252 anonim dzenlemeler
7/30/2019 Elektrik retimi.pdf
28/30
Resim Kaynaklar, Lisanslar ve Katkda Bulunanlar 26
Resim Kaynaklar, Lisanslar ve KatkdaBulunanlarDosya:Merge-arrows.svgKaynak: http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Merge-arrows.svg Lisans: Public Domain Katkda bulunanlar: User:Erin Silversmith, User:Lifeisunfair,User:Rei-artur
Dosya:Nuvola search person.pngKaynak: http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Nuvola_search_person.png Lisans: GNU Lesser General Public License Katkda bulunanlar: Wind
dosya:Wind-turbine-icon.svgKaynak: http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Wind-turbine-icon.svg Lisans: GNU Free Documentation License Katkda bulunanlar: LukipukDosya:Francis Turbine inlet scroll Grand Coulee Dam.jpgKaynak: http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Francis_Turbine_inlet_scroll_Grand_Coulee_Dam.jpg Lisans: PublicDomain Katkda bulunanlar: Af3, D-Kuru, Infrogmation, Jmabel, Markus Schweiss, NeverDoING, Pulsar, Qurren, 1 anonim dzenlemeler
Dosya:M_vs_francis_schnitt_1_zoom.jpgKaynak: http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:M_vs_francis_schnitt_1_zoom.jpg Lisans: GNU Free Documentation License Katkdabulunanlar: AndreasPraefcke, D-Kuru, Markus Schweiss, Mikhail Ryazanov, NeverDoING, Noclador, Tano4595, 2 anonim dzenlemeler
Dosya:Nuclear Power Plant Cattenom a.pngKaynak: http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Nuclear_Power_Plant_Cattenom_a.png Lisans: Creative CommonsAttribution-ShareAlike 3.0 Unported Katkda bulunanlar: Gralo
Dosya:Nuclear power station.svgKaynak: http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Nuclear_power_station.svg Lisans: Creative Commons Attribution 3.0 Katkda bulunanlar: IchabodPaleogene, Krzysztof Kori
Dosya:Flag of the United States.svgKaynak: http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Flag_of_the_United_States.svg Lisans: Public Domain Katkda bulunanlar: Dbenbenn,Zscout370, Jacobolus, Indolences, Technion.
Dosya:Flag of Germany.svgKaynak: http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Flag_of_Germany.svg Lisans: Public Domain Katkda bulunanlar: User:Madden, User:SKopp
Dosya:Flag of Argentina.svgKaynak: http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Flag_of_Argentina.svg Lisans: Public Domain Katkda bulunanlar: Government of Argentina (Vectorgraphics by Dbenbenn)
Dosya:Flag of Belgium (civil).svgKaynak: http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Flag_of_Belgium_(civil).svg Lisans: Public Domain Katkda bulunanlar: Bean49, DavidDescamps, Dbenbenn, Denelson83, Evanc0912, Fry1989, Gabriel trzy, Howcome, IvanOS, Ms2ger, Nightstallion, Oreo Priest, Ricordisamoa, Rocket000, Rodejong, Sir Iain, ThomasPusch,
Warddr, Zscout370, 4 anonim dzenlemeler
Dosya:Flag of the United Kingdom.svgKaynak: http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Flag_of_the_United_Kingdom.svg Lisans: Public Domain Katkda bulunanlar: Original flagby James I of England/James VI of ScotlandSVG recreation by User:Zscout370
Dosya:Flag of Brazil.svgKaynak: http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Flag_of_Brazil.svg Lisans: Public Domain Katkda bulunanlar: Brazilian Government
Dosya:Flag of Bulgaria.svgKaynak: http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Flag_of_Bulgaria.svg Lisans: Public Domain Katkda bulunanlar: SKopp
Dosya:Flag of the Czech Republic.svgKaynak: http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Flag_of_the_Czech_Republic.svg Lisans: Public Domain Katkda bulunanlar: specialcommission (of code): SVG version by cs:-xfi-. Colors according to Appendix No. 3 of c zech legal Act 3/1993. cs:Zirland.
Dosya:Flag of the People's Republic of China.svgKaynak: http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Flag_of_the_People's_Republic_of_China.svg Lisans: Public Domain Katkdabulunanlar: Drawn by User:SKopp, redrawn by User:Denelson83 and User:Zscout370 Rec