1

T.C. KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ

Mühendislik Fakültesi

Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü

KISA MESAJLA SİSTEM KONTROLÜ

Habil Sekibağ Erdem Gürbüz

Prof. Dr. Temel Kayıkçıoğlu

Mayıs 2012 TRABZON

i

T.C. KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ

Mühendislik Fakültesi

Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü

KISA MESAJLA SİSTEM KONTROLÜ

Habil Sekibağ Erdem Gürbüz

Prof. Dr. Temel Kayıkçıoğlu

Mayıs 2012 TRABZON

ii

LİSANS BİTİRME PROJESİ ONAY FORMU

Habil Sekibağ ve Erdem Gürbüz tarafından Prof. Dr. Temel Kayıkçıoğlu yönetiminde hazırlanan “Kısa Mesajla Sistem Kontrolü” başlıklı lisans bitirme projesi tarafımızdan incelenmiş, kapsamı ve niteliği açısından bir Lisans Bitirme Projesi olarak kabul edilmiştir. Danışman : Prof. Dr. Temel Kayıkçıoğlu ………………………………

Jüri Üyesi 1 : ………………………………

Jüri Üyesi 2 : ………………………………

Bölüm Başkanı : Prof. Dr. İsmail H. Altaş ………………………………

iii

ÖNSÖZ

Proje çalışma süresince fikir ve tavsiyelerini aldığımız proje danışmanı ve değerli

hocamız Prof. Dr. Temel Kayıkçıoğlu’na, bölüm olanaklarının bitirme çalışmamızda

kullanılmasına izin verdiği için Bölüm Başkanlığına, desteklerinden dolayı Mühendislik

Fakültesi Dekanlığına ve KTÜ Rektörlüğüne, ve ayrıca eğitim hayatımız boyunca bize

maddi ve manevi konularda her türlü desteği sağlayan değerli anne, baba ve

arkadaşlarımıza teşekkürlerimizi sunarız.

Mayıs 2012

Habil Sekibağ

Erdem Gürbüz

iv

İÇİNDEKİLER

Lisans Bitirme Projesi Onay Formu ………………… ii Önsöz ………………… iii İçindekiler ………………… iv Özet ………………… vi Şekiller Dizini vii Semboller Ve Kısaltmalar ………………… viii 1. Giriş …………………. 1

2. Teorik Altyapı …………………. 3

2.1. Kullanılan Malzemenin Teorik Bilgisi ………………… 3

2.1.1. Butonlar ………………… 3

2.1.2 Plc Tabanlı Otomasyon Cihazı (MP-200)

………………… 4

2.1.2.1. Röle Çıkışları ………………… 5 2.1.2.2. Dijital Giriş ve Çıkışlar ………………… 6 2.1.2.3. Analog Giriş ve Çıkışlar ………………… 7 2.1.2.4. Besleme Girişleri ………………… 7 2.1.2.5. Dahili Röleler ………………… 8 2.1.2.6. Anten Girişi ………………… 8 2.1.3. Güç Kaynağı ………………… 9

2.1.4. Bağlantı Kabloları ve Klemensler

………………… 9

2.1.5. Fotoğraf Makinesi ………………… 10

3. Tasarım …………………. 11

3.1. MP-200 Programlama ………………… 11

3.1.1. Programlamada Kullanılan Ana Birimler

………………… 11

3.1.1.1. Shift Bloğu ………………… 11 3.1.1.2. Word Register Bloğu ………………… 12 3.1.1.3. Word Karşılaştırıcı Bloğu …………………. 13 3.1.1.4. Darbe Rölesi …………………. 14 3.1.1.5. Sms Giriş Bloğu …………………. 14 3.1.1.6. Sms Çıkış Bloğu …………………. 15

3.1.1.7. Dijital Giri ş ve Çıkış Blokları

…………………. 16

3.1.1.8. Role Çıkış Bloğu …………………. 16

3.1.2. Programlamada Kullanılan Ana Birimlerin Birleştirilmesi

…………………. 17

3.2. Görüntülü Veri Aktarımı ………………… 18

3.2.1. Bilgisayara Kayıt Yapma ………………… 19 3.2.1.1. Hareketsiz (Anlık) Kayıt …………………. 20 3.2.1.2. Hareketli (Sürekli) Kayıt …………………. 20

v

3.2.2. Sorgulama …………………. 20 3.2.3. Programlama …………………. 21 3.2.3.1. Algoritma …………………. 22 3.2.3.2. Akış Şeması …………………. 23 3.2.3.3. Kodlama …………………. 24 3.2.3.3.1. System.net.mail …………………. 25 3.2.3.3.2 System.IO …………………. 25 3.2.3.3.3. Mail message …………………. 25

3.2.3.3.4. SMTP Authentication

…………………. 25

3.2.3.3.5. Try ve catch …………………. 26 3.2.3.3.6. Path Komutu …………………. 26 3.2.4. Gönderme İşlemi …………………. 28 3.2.4.1. Mail İle Gönderim …………………. 28

3.2.4.2. MMS (Multimedia Message Service) ile Gönderim

…………………. 28

3.3. Kullanılan Malzemeler ve Maliyet Hesabı

…………………. 29

4. Deneysel Çalışmalar …………………. 31 4.1. Kamera ile Sistem Kontrolü …………………. 31 4.2. Kısa Mesajla Sistem Takibi …………………. 31 4.3. Rölenin Aktif Kullanımı …………………. 32

4.4. Fotoğraf Bulma ve Otomatik Gönderme Yazılımı

…………………. 32

4.5. Sistemin Tamamen Birleştirilmesi

…………………. 32

4.6. Zorluklar ve Kolaylıklar …………………. 33 4.7. Güvenlik Önlemleri …………………. 33

4.8. Proje Nasıl Çalışır, Başkaları Nasıl Kullanacak?

…………………. 34

4.9. Standartlar ve Kısıtlamalar …………………. 34 5. Sonuçlar 35 6. Yorumlar ve Değerlendirmeler 36

Kaynaklar ………………… 38

Ekler ………………… 39

Ek-1 ………………… 40

Özgeçmişler ………………… 42

vi

ÖZET

Bilindiği üzere ülkemizde endüstriyel sektör, birkaç sene öncesine kadar hayali bile

kurulamayan gelişimlerin gözlendiği, üzerinde çalışıldığı ve uygulama çabası içerisine

girildiği bir sektör haline gelmiştir. Her şeyden önce bu gelişmelerin en önemli odak

noktası ve çoğu projenin ortaya konulma amacı, zamandan tasarruf etmek suretiyle

ulaşılması gereken hedeflerin daha çabuk ve en az hata ile gerçekleşmesidir. Günümüz

endüstrisinde uzaktan kontrol ve kumanda sistemleri en çok ihtiyaç duyulan sistemler

arasındadır. Bütün bu koşullar göz önüne alındığında, ‘Kısa Mesajla Sistem Kontrolü’

isimli projemizi hayata geçirmek bizim için kaçınılmaz hale gelmiştir.

Projemizin temel amacı, çalışmakta olan bir sistemden istendiği herhangi bir zaman

diliminde, herhangi bir kısıtlama olmadan, sistemin hangi aşamada olduğunu öğrenebilmek

ve gerekli durumlarda sisteme kısa mesaj ile müdahale edip sistemin çalışma rutinini

değiştirmektir. Projemiz üzerinde çalışmaya başlarken gerekli hesaplamaları, en az

maliyet, en az hata, sistemin en kısa cevap süresi ve sürekliliği göz önünde bulundurularak

yaptık.

Sistemimizi, istenilen durumlarda bilgi akışını sağlayabilmesi için, yukarıda belirtilen

koşulları da göz önüne alarak tasarladık. Her şeyden önemlisi, tasarladığımız bu sistemin

endüstriyel alanda önemli bir boşluğu dolduracağı için yerinde bir rağbet göreceğinin

muhakkak olması, projemizin sürekliliği açısından önem arz etmektedir. Dilendiğinde

görüntülü bilgi aktarımı da yapabilen sistemimizin, bir diğer önemli özelliği de her

endüstriyel alana kolayca uyum sağlayabilmesidir.

Gerçekleştirdiğimiz sistemimiz, PLC tabanlı bir otomasyon cihazıyla tasarlanmış olup,

kullanılan programlar tamamen şahsımıza aittir.

vii

ŞEKİLLER D İZİNİ

Şekil 2.1. MP-200 otomasyon cihazı

4

Şekil 2.2. Röle çıkışları

5

Şekil 2.3. Dijital giriş-çıkış devreleri

6

Şekil 2.4. Besleme bağlantısı

7

Şekil 2.5. Sistemde kullanılan anten

8

Şekil 2.6. Köprü doğrultuculu güç kaynağı devresi

9

Şekil 3.1. Shift bloğu gösterimi

11

Şekil 3.2. Word register bloğu

12

Şekil 3.3. ‘word register’ bloğu ve fonksiyonları

13

Şekil 3.4. Kısa mesaj alıcı ‘sms giriş’ bloğu

14

Şekil 3.5. Sms çıkış bloğu ve fonksiyonel çalışması

15

Şekil 3.6. Dijital giriş-çıkış blokları

16

Şekil 3.7. Röle çıkışı

17

Şekil 3.8. Sistem parçalarının birleştirilmesini gösterir blok diyagram 18

Şekil 3.9. Görüntülü veri aktarma blok diyagramı

19

Şekil 3.10. Programın bilgisayar diline çevrilmesi

21

Şekil 3.11. Akış şeması

23

Şekil 3.12. Program sonucu

27

Şekil 3.13. MMS veri aktarımı 29

Şekil 4.1. Genel itibariyle projemizin tasarlanması 32

viii

SEMBOLLER VE KISALTMALAR

V Volt

A Amper

DA Doğru akım

AA Alternatif akım

W Watt

PLC Programlanabilir lojik kontrolcü (programmable logic controller )

TSE Türk Standartları Enstitüsü

Din Dijital giriş

Dout Dijital çıkış

Vin Gerilim girişi

Vgnd Gerilim ortak ucu, toprak (ground)

mA Mili amper

USB Seri bağlantı (üniversal serial bus)

SMTP Basit posta aktarım protokolü

MMS Multimedya message service (görüntülü veri gönderimi)

LED Light emitting diode

SMS Kısa mesaj servisi (short message service)

GSM Mobil iletişim için küresel sistem (global system for mobile communication)

1

1.GİRİŞ

Hayatımızın her alanında etkisini hissettiğimiz ve birebir yaşadığımız endüstriyel,

teknolojik gelişim, günümüz Türkiye’sinde önemli bir sektörel güç haline gelmiştir ve hala

hızla ilerlemekte ve gelişmektedir. Bu gelişmeler bir çok alanda biz mühendisleri yenilikçi

olma ve pratik çalışmalar ortaya koyma konusunda mecbur kılmıştır. Tasarımını üstlenmiş

olduğumuz projemiz de bu yenilikçilik akımına en güzel örneklerden birisidir. Şüphesiz ne

kadar maddi anlamda ihtiyacımız olursa olsun, insanoğlunun değişmez ve en önemli

ihtiyacı ve iktisatla kullanması gereken şey zaman kavramıdır. Geliştirmiş olduğumuz

sistemimizle artık basit bir sistem hakkında bilgi alabilmek için işyerine gitmeye gerek

kalmadan o bilgiyi veya kontrol işini gezgin iletişim cihazlarıyla gerçekleştirmek mümkün

hale gelmektedir. Ayrıca bu proje geliştirilebilirli ği yüksek bir tasarım olduğu için çok

çeşitli alanlarda kullanılabilir. Örnek vermek gerekirse; bir fabrikada, üretim bölümünde

bir çıktının takip edilmesi istenmekte ise sistemimiz hiçbir şekilde insan gücüne ihtiyaç

duymadan kullanıcıya anlık bilgiler verebilmektedir. Mobese takip kameralarına

uygulandığında istenilen yollar hakkında trafik bilgisine kolaylıkla ulaşma imkanı

sunmaktadır.

Kısa mesajla sistem kontrolünde amaç, günümüzde her bireyde bulunan gezgin iletişim

cihazlarıyla istediğimiz herhangi bir sistemin takibini yapabilmektir. Örnek teşkil edecek

şekilde tasarlanan sistemimizde biz aslında önü açık bir projeyi sektöre sunuyoruz. Bizim

amaçlarımızdan birisi de bu sistemi hayal edeceğiniz çoğu alanda kullanabileceğinizi

görmenizi sağlamaktır.

Kullandığımız ana birimlerden bahsetmek gerekirse; öncelikle CPU (Central Process

Unit) tabanlı bir cihaz kullanarak ağ bağlantısını kullanma şansı yakaladık. Kameralarımız

istenilen görüntüleri bu cihazın hafızasına saklamaktadır. Yine bu cihaz içerisinde bulunan

özel bir programlama dili kullanılarak bu veri tespit edilip, yerel ağ ile kullanıcıya

iletilmektedir, kameraların istenilen zamanda kayıt yapmaları ise PLC tabanlı otomasyon

cihazıyla sağlanmaktadır.

Bu sistem gerçeklenirken, iki farklı programlama dilinin hatasız, bir uyum içerisinde

çalışabilmesi için her şey çok detaylı hesaplanmıştır zira sistemde dahili olarak birden fazla

kontrol ve işleme ünitesi mevcuttur. Bu birimler kendi aralarında en az sürede en az hatada

senkronize bir şekilde çalışabilmesine dikkat edilmiştir. Bu hususlar göz önüne

2

alındığında, ideal bir cihaz tasarlamak olanaksız olduğundan ideale en yakın hale

getirmeye çalışarak gerçeklenmeye çalışılmıştır. Bu zorlu süreç aşağıdaki çizelgede

verildiği gibi grup üyelerince organize edilmiş ve bir takım çalışması oluşturularak proje

nihayete erdirilmiştir. Çizelge 1’de haftalara göre ilerleme gösterilmiştir.

Çizelge 1. İş-Zaman çizelgesi

MART 1. Hafta C# programla dili üzerinde çalışılmıştır, Malzeme siparişi verilmiştir 2. Hafta C# programla dili üzerinde çalışılmıştır 3. Hafta C# programla dili üzerinde çalışılmıştır 4. Hafta Otomasyon cihazı fonksiyonları kararlaştırılmıştır NİSAN 1. Hafta Sınav Haftası 2.Hafta Fonksiyonel kısımların çalışma prensipleri araştırılmıştır 3. Hafta Fonksiyonel kısımların çalışma prensipleri araştırılmıştır

4. Hafta Kullanılacak cihazlar için besleme, dijital giriş gibi güç kaynakları tasarlanıp kullanılabilir hale getirilmiştir

MAYIS 1. Hafta Dijital giriş ve çıkış bağlantıları yapılıp test edilmiştir 2. Hafta Tüm bağlantılar yapılıp haberleşme programı yazılmıştır 3. Hafta Sistemin güvenli ve normal bir şekilde çalışması sağlanmıştır 4. Hafta Son Kontroller Yapılmıştır

Çizelgede verildiği gibi projemiz üzerinde adım adım çalışılmış ve hiçbir ayrıntının

atlanmamasına önem verilmiştir. Bütün bunları yaparken en doğru malzemeleri seçip,

doğru bağlantıları yapmaya önemle dikkat edilmiştir.

3

2. TEORİK ALTYAPI

2.1. Kullanılan Malzemelerin Teorik Bilgisi

2.1.1. Butonlar

Durdurma-Başlatma butonları kullanıldıkları kumanda veya kontrol sistemlerinde anlık

başlatma veya durdurma işlevini yerine getirmektedirler. Basılı tutulduğu sürece dahili

anahtarını kapalı (devre tamamlanır) tutma yetisi olan buton türüdür. Bahsedilen bu buton

sistemimizin dijital giriş devresinde, başlatma butonu olarak kullanılmıştır. Dijital giriş

olarak kullandığımız 24 V doğrultulmuş gerilimi, dijital giriş devresinde kullandığımız bu

tip butonlarla dijital girişlere uygulayabilmekteyiz. Dijital giriş devresinde bu tip

butonlardan dört adet kullanılmak suretiyle sisteme dört adet bağımsız dijital giriş

verebiliyoruz.

Endüstriyel alanda kullanılan anahtarlar kategorisi oldukça geniştir. Bunların arasında

başlıca kademeli, tek kontaklı anahtar çeşitleri, kademeli çok kontaklı anahtar çeşitleri,

sınır konum anahtar çeşitleri vb. gibi ana başlıklar halinde birçok genelleme yapılabilir.

Bizim projemizde kullandığımız anahtarlar en basit anahtar mantığıyla çalışan sistemi

durdurmaya veya çalıştırmaya yarayan anahtar çeşitlerindendir. Hiçbir mühürleme

yapmadan açma-kapama yapabilen butonumuzda iki kutup vardır. Anahtarlanması

istenilen elektriksel devreye seri bağlanarak kullanılmaktadırlar. Dijital giriş devremizde

butonumuzun bir ucu otomasyon cihazının dijital giriş klemensine bağlanırken diğer ucu

sabit 24 V gerilim kaynağının artı kutbuna bağlanır. Bu şekilde butona her basıldığında

ilgili dijital giri ş klemensi ile toprak klemensi arasına 24 V doğrultulmuş gerilim

uygulanmış olur.

İsteğe bağlı olarak çok çeşitli butonlardan yararlanılabileceği muhakkaktır. Ancak proje

kapsamında buton özelliği kullanılmak gerekirse, bu eksiklik programlamada yapılacak

ufak bir değişiklikle değiştirilebilmektedir.

Kullanılan butonlar, kullandığımız dijital giriş gerilimlerine karşı dayanıklı ve kaçak

akımlara karşı izole edilmiştir. Devrelerimizde isteğe bağlı olarak 5 V – 50 V doğru

gerilimlerini dijital giriş gerilimi olarak alabildiğimiz için butonların izolasyonu ve

dayanıklılığı önemlidir.

4

2.1.2. PLC Tabanlı Otomasyon Cihazı (MP-200)

Bu cihaz temel ve orta düzey endüstriyel işletmeler için ileri derecede kullanışlı bir

otomasyon cihazıdır. Kendine özel bir programlama ara yüzüne sahiptir, bu ara yüz temel

dijital devre elemanlarını sürekle bırak mantığıyla kullanmaktadır. Şekil 2.1’de görüldüğü

üzere cihazın ana parçalarından kısaca bahsedeceğiz.

Şekil 2.1. MP-200 otomasyon cihazı

Yukarıdaki Şekil 2.1’de verilen otomasyon cihazı, projemizde çok önemli bir yere

sahiptir. Gelen kısa mesajları değerlendirip ilgili çıkışları kapatıp, diğerlerini açmasının

yanı sıra, temel PLC fonksiyonlarına da sahip olduğundan bu cihazdan her yönüyle

faydalanılmıştır. Cihazımızda başlıca; dört adet dijital giriş, dört adet dijital çıkış, dört adet

analog giriş ve çıkış, 4 adet röle çıkışı ve haberleşme çıkış ve girişleri bulunmaktadır.

Sistemimizde kullandığımız ana birimlerden bahsetmek gerekirse Şekil 2.1 üzerinde

numaralandırılan kısımlardan bahsetmek yeterli olacaktır. Numaralarına göre;

5

1- Röle çıkışları

2- Dijital giri ş ve çıkışlar

3- Analog giriş ve çıkışlar

4- Besleme girişleri

5- Dahili röleler

6- Ara yüz bağlantı girişi

birimlerinden kısaca bahsedilecektir.

2.1.2.1. Röle Çıkışları

Projemizde iki adet röle çıkışı kullanarak iki farklı elektronik cihazın ayrı ayrı

kontrolünü sağladık. Birinci röle girişine fotoğraf makinesi bağlanırken, diğer ucuna test

ve kontrol amaçlı başka bir projede kullanılan hidrolik piston bağlanarak otomatik kontolü

sağlanmıştır. İki ayrı röle çıkış bağlantısı Şekil 2.2’te verilmiştir.

Şekil 2.2. Röle çıkışları

Bizim projede görüntülü kontrol amaçlı kullandığımız kamera sistemi ilgili röle çıkışına

bağlanmıştır. Sisteme gelen kısa mesajlar, işlemci ünitesinde işlendikten sonra ilgili çıkışa

bilgi olarak aktarılmaktadır. Eğer işlemci çıkışı, röle çıkışını işaret ediyorsa ilgili röle çıkışı

çalıştırılacaktır.

2.1.2.2 Dijital Giri ş ve Çıkış

Sistemde dört adet dijital giri

dijital giriş-çıkış mevcuttur. Dijital giri

gerilimi vererek sistemimizi istedi

sistemde işlendikten sonra dijital çıkı

harici 24 V gerilimini sisteme vermi

gerilimlerini endüstriyel sahalarda sensör çıkı

kullanılan dijital giriş ve çıkış

Şekil 2.3. Dijital giriş-çıkış devreleri

Projede kullanılan dijital giri

görünen gerilim kaynakları, endüstriyel uygulamalarda sensör veya elektronik cihaz

çıkışlarından elde edilmektedir. Bu sayede çıkı

kontrol, kumanda ve otomasyon i

6

ş ve Çıkışlar

Sistemde dört adet dijital giriş, dört adet dijital çıkış olmak üzere toplam sekiz adet

mevcuttur. Dijital girişlerden, kendi elde ettiğimiz 24

gerilimi vererek sistemimizi istediğimiz yönde uyarabiliyoruz. Alınan

lendikten sonra dijital çıkış verilmesi gerekiyorsa dijital çıkış

V gerilimini sisteme vermiş oluyor. Projemizde kullandığımız bu dijital giri

gerilimlerini endüstriyel sahalarda sensör çıkışlarından elde etmekteyiz.

ş ve çıkış devreleri verilmektedir.

çıkış devreleri

Projede kullanılan dijital giriş ve çıkış devreleri Şekil 2.3’te gösterilmi

görünen gerilim kaynakları, endüstriyel uygulamalarda sensör veya elektronik cihaz

larından elde edilmektedir. Bu sayede çıkışlarında görülen gerilim de

kontrol, kumanda ve otomasyon işlemleri rahatlıkla yapılabilmektedir.

olmak üzere toplam sekiz adet

ğimiz 24 V doğrultulmuş

imiz yönde uyarabiliyoruz. Alınan bu uyarılar ilgili

ıkış birimini kapatarak

ğımız bu dijital giriş

tmekteyiz. Şekil 2.3’de,

ekil 2.3’te gösterilmiştir. Şekil 2.3’te

görünen gerilim kaynakları, endüstriyel uygulamalarda sensör veya elektronik cihaz

larında görülen gerilim değerlerine göre

2.1.2.3. Analog Giriş ve Çıkı

Projemizde herhangi bir analog i

giriş veya çıkışlarından faydalanma ihtiyacı hissedilmemi

gözlenen bir elektronik cihazın kontrolü çabası i

kullanılabilirdi. Analog giriş

kullanılmak üzere tasarlanmış

işlenmesini ya da okunduğ

gerekirse bir termometre çıkı

cihaz okuduğu değeri kullanıcıya kısa mesajla iletebilir.

2.1.2.4. Besleme Girişleri

Kullanılan cihazımız 9-

projemiz dahilinde röle çıkış

uygun olduğuna karar verilmi

değerine duyarlıdır. Şekil 2.4

Şekil 2.4

Şekil 2.4’te de görüldüğ

gerilim değeri bize röleleri

7

ş ve Çıkışlar

Projemizde herhangi bir analog işaret kullanımı gerekli olmadığından cihazın analog

larından faydalanma ihtiyacı hissedilmemiştir. Fakat çıkış

gözlenen bir elektronik cihazın kontrolü çabası içerisine girilseydi, bu giri

kullanılabilirdi. Analog giriş ve çıkışlar çok daha profesyonel endüstriyel uygulamalarda

kullanılmak üzere tasarlanmıştır. Bu birim kullanılarak, anlık okunan değ

lenmesini ya da okunduğu şekliyle kullanıcıya aktarılmasını sağlar. Örnek vermek

gerekirse bir termometre çıkışı analog girişlerden birine verilip programlama yapılırsa

ğeri kullanıcıya kısa mesajla iletebilir.

-36 V doğrultulmuş gerilim aralığında çalış

projemiz dahilinde röle çıkışlarını aktif olarak kullandığımız için 24 V gerilim de

una karar verilmiştir, zira cihaz içerisinde kullanılan dahili röleler 24 V

Şekil 2.4’ te besleme bağlantısının basit gösterimi verilmi

Şekil 2.4. Besleme bağlantısı

te de görüldüğü gibi sistemimizi 24 V doğru gerilimiyle beslemekteyiz. Bu

kolaylıkla kullanabilme imkanı sağlamaktadır.

ğından cihazın analog

tir. Fakat çıkışında analog işaret

çerisine girilseydi, bu giriş ve çıkışlar

lar çok daha profesyonel endüstriyel uygulamalarda

tır. Bu birim kullanılarak, anlık okunan değerin, ya sistemde

ğlar. Örnek vermek

lerden birine verilip programlama yapılırsa

ğında çalışabilmektedir. Biz,

ımız için 24 V gerilim değerinin

tir, zira cihaz içerisinde kullanılan dahili röleler 24 V

lantısının basit gösterimi verilmiştir.

ru gerilimiyle beslemekteyiz. Bu

lamaktadır.

8

2.1.2.5 Dahili Röleler

Cihazımızda dahili dört adet 24 V DA röle bulunmaktadır. Bu röleler aracılığıyla

elektronik cihazların çalışması kolaylıkla kontrol edilebilmektedir. Bilindiği üzere röleler

kullanıldıkları devrelerde anahtar görevi yapmaktadırlar. Bizim kullandığımız röleler ilgili

girişlerine 24 V DA geldiği zaman bobin uçlarını kısa devre ederek bağlanılan devre

elemanını çalıştırmaktadırlar. Kullanılan otomasyon cihazımız kısa mesaj ile uyarıldığında,

kullanılan yazılıma paralel olarak röle girişlerine 24 V DA gerilimi aktarmaktadır,

dolayısıyla kamera anlık görüntüyü kaydedip bilgisayar belleğine kaydetmektedir.

2.1.2.6 Anten Girişi

Sistemimizde kullanılan SIM-900 biriminin telefon sinyalini alabilmesi ve bir diğer

telefonlara sinyal gönderebilmesi için kullanılan anten girişidir. Gezgin iletişim araçlarında

bulunan dahili antenlerle aynı yapıya sahip olan bu anten sadece sistemde kullanılabilmesi

için bu hale getirilmiştir. Hatırlanacağı üzere şekil olarak bu antene benzer antenler eski

nesil cep telefonlarında kullanılmıştır. Şekil 2.5’da gösterilen anten sistemimizin diğer

gezgin iletişim cihazlarıyla iletişimini sağlamaktadır.

Şekil 2.5. Sistemde kullanılan anten

Şekil 2.5’da gösterilen anten MP-200 otomasyon cihazına monte edilerek sistemin kısa

mesaj trafiğini sağlamaktadır.

9

2.1.3. Güç kaynağı

Güç kaynağı, elektriksel bir devreye veya cihaza enerji sağlayabilmek için kullanılır.

Bizim sistemimizde DA gerilime ihtiyaç olduğu için Şekil 2.6’de gösterildiği gibi şebeke

gerilimi, köprü doğrultucu devresi kullanılarak doğrultulmuştur. Ayrıca bu güç devresi

tasarlanırken en uygun kondansatör değeri seçilmiştir. Çünkü kullanılan sisteme

vereceğimiz gerilimin olabildiğince az salınım yapması gerekmektedir, kondansatör değeri

doğru seçilmezse salınım büyüklüğü fazla olacağından bir süre sonra elektronik cihazlara

zarar vereceği gibi, sistemin istenildiği gibi çalışmamasına da neden olabilir. Doğrultucu

devresinde kondansatörün yanında dört tane de diyot kullanılmıştır. 1N4007 tipi dört diyot

köprü şeklinde bağlanmıştır. Bu şekilde istenilene en yakın gerilim seviyesi elde edilmiştir.

Şekil 2.6. Köprü doğrultuculu güç kaynağı devresi

Şekil 2.6’da da görüldüğü gibi hazır güç kaynağı kullanmak yerine kendimiz

tasarlamayı tercih ettik. Yapmış olduğumuz güç kaynağı 24 V DA ve 500 mA

parametrelerine sahiptir.

2.1.4 Bağlantı Kabloları ve Klemensler

Projemizi gerçeklerken en çok dikkat ettiğimiz hususlardan birisi bağlantı kablolarını

uygun ve uzun ömürlü seçebilme gayretiydi. Bu nedenle her birimin çektiği akımlar

10

hesaplanıp bağlantı kablosu seçimi yapılmıştır. Güç kaynağında kullanılan çift kanallı

elektrik kablosunu topraklayarak sistemimizi ve kullanıcıyı güvence altına aldık.

Kullanım kolaylığı açısından sistemin giriş ve çıkışlarına klemensler bağladık. Bu

sayede projemiz deney aşamasına geçtiğin daha pratik bağlantı yapabilme imkanı

sağlamıştır.

Dijital işlemlerin yapıldığı birimlerde ise çok küçük akım değerleri söz konusu olduğu

için daha basit bağlantı kabloları tercih edilmiştir. Bu kablolar diğerlerine göre daha kolay

bulunabildiği için bütün durumlar göz önünde bulundurularak bol miktarda temin

edilmiştir.

2.1.5 Fotoğraf Makinesi

Sistemin görüntülü bilgi akışını sağlayabilmek için röle çıkışlarından birinde harici bir

fotoğraf makinesi kullanılmıştır.

11

3. TASARIM

3.1. MP-200 Programlama

MP-200’ ün kendine ait bir programlama mantığı olduğu için en başta öğrenilmesi biraz

zaman kaybettirse de tam anlamıyla mantığına hakim olduktan sonra ne kadar pratik ve bir

o kadar kullanışlı olduğunu gördük. ‘Mikrodiyagram’ adında bir ara yüz ile programlanan

bu cihaz tamamen lojik elemanları sürükleyip bırakarak programlanmaktadır.

3.1.1. Programlamada Kullanılan Ana Birimler

Sistemimizi gerçeklerken programlama aşamasında başlıca birkaç birimden

faydalandık. Bunlar sırasıyla shift, word register, word karşılaştırıcı, sms giriş, sms çıkış,

dijital giriş, dijital çıkış, röle çıkış ve darbe rölesi blokları kullanılmıştır. Bu bloklar

hakkında bilgiler vermek sistemimizin anlaşılabilirli ği açısından önemli olacaktır.

3.1.1.1. Shift Bloğu

Bu blok genel anlamda, ikilik sistemdeki sayıları sağa veya sola kaydırmak suretiyle

onluk sistemde iki ile genişletme ya da ikiye bölmeye yarayan çok fonksiyonel bir

programlama bloğudur. Blok programda, şekil 3.1’de gösterildiği gibi sembolize

edilmiştir.

Şekil 3.1. Shift bloğu gösterimi

12

Bu blok ikilik sistemdeki sayıları iki ile çarpmaya veya ikiye bölmeye yaramaktadır. Bu

ikilik sistemdeki sayılar bu ara yüzde ‘word’ olarak tanımlanmaktadır. Bu sayılar ‘word

register’ bloğunda saklanmaktadır. Şekil 3.1’de görüldüğü gibi bloğun 4 adet girişi ve bir

adet çıkışı bulunmaktadır.

‘In’ girişi ‘word register’ ile saklanan sayının shift bloğuna aktarılmasını sağlayan

giriştir.

‘Load’ girişine genelde dijtal giriş verilir, böylece dijital girişten 1 (bir) işareti geldiği

zaman ‘word register’ bloğunda saklı bulunan data ‘shift’ bloğuna aktarılmış olur.

‘Dır’ girişi bloğun hangi yöne doğru çalışacağını belirler. Bu girişe genelde ya sürekli 1

(bir) ya da sürekli 0 (sıfır) verilebilir. Eğer bu girişe 1 (bir) verilirse blok atanan datayı her

saat darbesiyle bir kere sağa kaydıracaktır, dolayısıyla ilgili data her saat darbesiyle birlikte

iki ile çarpılmış olur.

‘Clk’ girişi saat darbelerinin verildiği giriştir. Bu girişe dijital giriş verebiliriz. Bu

sayede dijital girişin her yükselen kenarında bloğumuz ilgili datayı bir kere sağa kaydırır.

3.1.1.2. Word Register bloğu

İşlenmek istenen datanın saklandığı bloktur. Bu bloğun çıkışı fonksiyonel bir başka

bloğun girişine verilerek saklanan data sisteme verilmiş olur. Ara yüzde kullanılan haliyle

Şekil 3.2’de gösterilmiştir.

Şekil 3.2. Word register bloğu

13

Şekil 3.2’de gösterilen blok sistemimizde kullanılan 2 (iki) datasını saklamaktadır.

Programı kullanabilmek için bu datanın ‘shift’ bloğuna yüklenmesi gerekmektedir.

3.1.1.3. Word Karşılaştırıcı Bloğu

Bu fonksiyonel blok girişine gelen işaretleri gerekli parametreler doğrultusunda

karşılaştırarak çıkış verir. Şekil 3.3’de de gösterildiği gibi; eşittir, büyüktür, küçüktür,

arasında, dışında gibi kıyaslamalarla herhangi iki girişine gelen sayısal değerleri

değerlendirir ve en uygun olan dijital çıkışı bir sonraki aşamaya aktarır.

Şekil 3.3’de word karşılaştırıcı bloğu ve bu bloğun fonksiyonları görülmektedir.

Uygulama çeşitlili ğine göre uygun bir fonksiyon seçilerek herhangi iki girişine data girdisi

yapılır.

Şekil 3.3’de görüldüğü üzere bloğun altında bir de ‘enb’ girişi bulunmaktadır. Bu girişe

sürekli 1(bir) darbesi verilmelidir ki blok aktif olsun.

Şekil 3.3. ‘word register’ bloğu ve fonksiyonları

14

Bu blok kuracağımız programlama tabanının ikinci aşamasında yer almaktadır.

Sistemimizde bu bloğun ‘inA’ ve ‘inB’ giri şlerini kullanarak ‘shift’ bloğundan gelen

verilerin karşılaştırılması amaçlanmıştır.

3.1.1.4. Darbe Rölesi

Darbe rölesi bloğu girişine gelen anlık tepkeyi çıkışına sürekli olarak aktaran

programlama elemanıdır. Darbe rölesi bloğunun üç tane girişi ve bir tane de çıkış ucu

bulunmaktadır. ‘trg’ girişine bir bloğun çıkışı bağlanırsa, darbe rölesinin girişine gelen

işaret (1 veya 0) çıkışına sürekli olarak iletilir. Eğer ‘set’ girişine bağlanırsa çıkışına sürekli

1 (bir) işaretini iletir, ‘res’ girişi kullanılırsa da çıkışına sürekli 0 (sıfır) işaretini uygular.

Bu nedenle bu bloğun giriş kullanımı çok dikkatli seçilmelidir. Bizim sistemimizde ‘trg’

girişleri kullanılmıştır.

3.1.1.5 Sms Giriş Bloğu

Bu blok, dışarıdan gelen kısa mesajları alıp ilgili birimlere yönlendirme görevini

üstlenmiştir. Şekil 3.4’te de verildiği üzere bu bloğun iki ayrı çıkışı vardır.

Şekil 3.4. Kısa mesaj alıcı ‘sms giriş’ bloğu

15

Şekil 3.4’te bir kısa mesaj alıcı bloğunu ve çalışma şeklini görmekteyiz. Bu blok sadece

içerisine girilen telefon numarasından gelen kısa mesajları dikkate alır ve yine içerisine

girilen komut ile gelen kısa mesaj içeriğini karşılaştırır. Eşleşme sağlanırsa program

işlemeye devam eder, aksi takdirde program hiçbir tepki vermez.

3.1.1.6. Sms Çıkış Bloğu

Daha önce de bahsettiğimiz gibi projemizin ilk amacı uzaktaki bir sistemin kısa mesajla

kontrolüdür. Bu konuda bu blok çok önemli bir yere sahiptir. Program işleyişi içerisinde,

hangi noktada bilgi almak istiyorsak, hiçbir sayı kısıtlaması olmadan, istediğimiz yere

kolayca yerleştirebiliriz.

Bu blok sistem işleyişi hakkında, ihtiyaç duyulduğu durumlarda, bize kısa mesaj ile

bilgi vermekle görevlidir. Herhangi bir problemin bulunmasında önemli rol oynar.

Şekil 3.5, bu bloğun kullanım şekli ve yapısı hakkında görsel bilgi sunmaktadır. Bu

kapsamda bloğun en önemli noktası gönderilecek bilgi ve telefon numarasıdır.

Şekil 3.5. Sms çıkış bloğu ve fonksiyonel çalışması

16

Şekil 3.5’te görüldüğü üzere bloğun iki girişi bulunmaktadır. Bu girişlerin dikkatle

seçilmesi gerekir zira program işleyişi sekteye uğrar.

‘IN’ giri şi okuduğu veriyi aynen girilen telefon numarasına iletmeye yarar.

‘Trg’ girişi ise tepkiyi aldığı anda içerisine girilen komutu yine girilen numaraya

gönderir.

3.1.1.7. Dijital giriş ve çıkış blokları

Sistemimizde dijital girişler 5 V DA olarak, butonlar yardımıyla verilmektedir.

Endüstriyel uygulamalarda bu gerilim sensörler veya elektronik cihazlar yardımıyla elde

edilebilir. Bizim projemiz ise deneysel niteliktedir.

Dijital çıkışlar, bağlanan ledleri yakmakla yükümlüdür. Bu sayede hangi çıkışın aktif

veya hangisinin pasif olduğu rahatça gözlenebilmektedir.

Şekil 3.6’da ilgili birimlerin blok gösterimleri verilmiştir.

Şekil 3.6. Dijital giriş-çıkış blokları

Şekil 3.6’da gösterilen diyagram bir dijital giriş ile bir dijital çıkışın etkileşimlerini

göstermektedir. İlgili dijital giri ş butonumuza basılı tuttuğumuz sürece dijital çıkışımız

aktif olacaktır.

3.1.1.8. Röle Çıkış Bloğu

Sistemimizde 4 adet dahili röle çıkış mevcuttur ancak bize en fazla iki tanesi yeterli

olacaktır, zira her röle çıkışı, ayrı bir elektronik sistemin kontrolü demektir. Şekil 3.7’de

17

röle çıkışlarının blok gösterimi verilmiştir. Projemizde kamera ve isteğe bağlı elektronik

piston için iki ayrı röle çıkışı yapabiliyoruz.

Şekil 3.7. Röle çıkışı

Sistemde kullanılan röle çıkış bloklarının girişlerine tepke geldiği zaman ilgili

elektronik devreyi kapatır veya açarlar. Şekil 3.7’de gösterilen röle girişine 1 (bir) geldiği

zaman ilgili rölenin bobin uçları kapanarak bağlı olan elektriksel devreyi aktif eder.

3.1.2. Programlamada Kullanılan Ana Birimlerin Birl eştirilmesi

Yukarıda bahsedilen programlama birimleri birbirleriyle uygun şekilde bağlandığında

programımız ana hatlarıyla meydana çıkmış olmaktadır. Şekil 3.8’de de gösterildiği gibi,

‘shift register’ bloğu her uyarıldığında hafızasındaki datayı iki ile genişletip çıkışına

vermektedir. Çıkışında bulunan dört ayrı karşılaştırıcı bu datayı gerekli parametrelerle

karşılaştırıp dijital çıkışa veya dijital girişe uygulamaktadırlar. Program tam da bu

aşamadayken gelen durum kontrol mesajı algılanır ise sistem kontrol mekanizmasını

harekete geçirir ve gerekli lojik kapılar da kullanılarak hangi çıkışın veya çıkışların aktif

olduğunu kullanıcıya tekrar kısa mesaj ile bildirir.

Şekil 3.8’deki blok gösterim ana birimlerin kendi aralarındaki etkileşimleridir. Bu

birimlerin de kendi aralarında haberleşip komuta zincirini tamamlamalarını sağlayan

programlama ve yazılım teknikleri şahsımıza aittir. Bu blokların gerekli yazılımlarla

birleştirilmesi, blokların sorunsuz şekilde çalışması açısından önemlidir. Bir çıkış diğer bir

bloğun girişine doğrudan etki ettiği için oluşacak sorunlar büyük çapta olabilir.

18

Shift

Register

Word

Kar şılaştırıcı

Dijital Çıkı ş

Röle Çıkışı

Sms

Çıkışı

Şekil 3.8. Sistem parçalarının birleştirilmesini gösterir blok diyagram

Şekil 3.8’deki blok gösterim ana birimlerin kendi aralarındaki etkileşimleridir. Bu

birimlerin de kendi aralarında haberleşip komuta zincirini tamamlamalarını sağlayan

programlama ve yazılım teknikleri şahsımıza aittir.

3.2. Görüntülü Veri Aktarımı

Görüntülü veri aktarımı birçok endüstriyel alanda kontrol amaçlı kullanılabilir. Bazı

özel durumlarda sadece yazılı veya sözlü bilgi almak yeterli olmayabilir. Bu nedenle kişi

bilgi sahibi olmak istediği durumu görsel olarak alması ilk akla gelen çözüm yollarından

birisidir. Bundan daha kesin çözüm kişinin bizzat gidip yerinde kontrolü veya anlık

bağlantı ile izlemesidir.

Bu bölümde bir kamera ya da benzeri bir elektronik cihazla bilgisayara görüntü

kaydetmek, kaydedilen görüntüyü bilgisayar ortamında herhangi bir dizinde arama

yaptırmak, bulunan veriyi yazılan yazılım programı içinde işlemek ve ardından istenilen

şekilde aktarımını yapmak anlatılacaktır.

Aşağıdaki şekil 3.9’da, bu bölümde neler anlatılacağı kısa bir şekilde çizilmiştir.

Sırasıyla bilgisayara kayıt alınacak, alınan kayıt bilgisayar dosyalarında aranıp bulunacak,

bulunan veri, yazılan programlama ile istenilen şekle getirilecek ve en son olarak ta yine

yazılan program ile bulunan verinin gönderilmesi istenilen alıcıya doğru bir şekilde

gönderimi sağlanacaktır. Fotoğraf kaydedicinin kayıt türüne bağlı olarak bu işlem süreci

önceden hesabı yapılamayan zaman aralıklarında gerçekleşir. Bu nedenle çok fazla

değişkenli fotoğraf etiketlerinde fotoğrafın algılanma süreci uzayacaktır.

Sms Girişi

19

Şekil 3.9. Görüntülü veri aktarma blok diyagramı

3.2.1. Bilgisayara Kayıt Yapma

Bilgisayara kayıt işlemleri birkaç şekilde yapılabilmektedir. Bunlardan USB (Universal

Serial Bus) bağlantısı ile kablolu kayıt ve bluetooth ile kablosuz kayıt olmak üzere iki

önemli çeşidi bulunmaktadır. Buradaki sistemde kullanılacak olan USB ile kablolu

kayıttır. Bu bağlantının kullanılmasının bir çok avantajı vardır; bu bağlantılarda kullanıcı

hiçbir ayarla uğraşmaz, port adresleri, kesme isteği kanallarıyla uğraşmaya gerek yoktur.

USB düşürücüleri, alıcılara ve kablolarına yönelik donanım spesifikasyonları ve hatalarına

neden olan gürültünün büyük kısmını elemektedir. USB protokolü veri hatalarının tespitini

bulmakta kolaylık sağlar ve vericiye tekrardan gönderim yapacağı konusunda

bilgilendirmektedir.

Kayıt için ise, herhangi bir kayıt cihazı yada fotoğraf makineleri kullanılabilir.

Bilgisayara bağlanan bu cihazlar istenildiği şekilde kayıt yapabilmektedir; hareketsiz yani

anlık görüntü veya hareketli yani o anki akışı gösteren kayıtlar.

20

3.2.1.1. Hareketsiz (Anlık) Kayıt

Bu sistemde kayıt cihazı o anki görüntüyü tek kare olarak alır ve istenilen dizine kayıt

yapar. Avantajı ise boyutu küçüktür ve küçük boyutlu olmasından dolayı gönderimi

hızlıdır. Dezavantajı ise tam olarak istenilen bilgiyi içermiyor olabilir. Tabii ki de istenilen

sistemlere gereksinimlere göre avantajları veya dezavantajları artırılıp çoğaltılabilir.

Burada kullanılan sisteme göre avantajlar yazılmıştır.

3.2.1.2. Hareketli (Sürekli) Kayıt

Bu sistemde ise kayıt cihazı anlık değil de sürekli bir kayıt yapmaktadır. Sürekliliği

burada bize bırakılmıştır. İstenilen dosya boyutuna göre ya da ne kadar uzunlukta bir

kaydın işini görebileceği düşünülüyorsa, ona göre istenilen boyutta veya istenilen sürede

kayıt alınabilir. Bu sistemin avantajları ise istenilen veriye ulaşılabilme olasılığı çok

yüksektir, çünkü kayıt esnasında gerekli veriyi bulma şansı doğmaktadır. Dezavantajı ise

istenilen veriye ulaşabilmek için birçok gereksiz veri kayıt edilmekte buda zaman kaybına

yol açmakta ve dosya boyutu büyüdüğü için gönderimi yavaşlatmaktadır.

Sürekli kayıtların bir diğer avantajı ise, istenilen alanda genel bir bilgiye sahip

olunabilir. Bunlar o alandaki çevre şartları ve çevredeki yapı ya da istenilen alandaki

herhangi bir maddenin durumu olabilir.

3.2.2. Sorgulama

Sorgulama işlemi bilgisayarda yazılmış bir program ile yapılmaktadır. Burada ki amaç

bilgisayara kayıt edilen verinin dizinini bulmak. Kayıt cihazları bilgisayara kendi içindeki

sisteme göre değişik isimlerde ya da numarada kayıt yapmaktadır. Bu kayıtları bilgisayarda

istediğimiz dizine kayıt edebiliriz.

Fakat bilgisayarda herhangi bir hatadan dolayı sistem kendini sıfırlayıp kaydı farklı

yerlere yapabilir, o yüzden sorgulamamızı belirli bir dizinde yapmak bir hataya sebep olup,

veri aktarımını engellemiş olur. Veri transferini en aza indirgemek için genel bir arama

yaptırmak en mantıklısı olur. Fakat genel sorgulamanın da çeşitli dezavantajları

bulunmaktadır. Bunlardan en önemli olanı tabiî ki de zaman sarfiyatıdır. Genel tarama

21

bilgisayarda biraz arama zamanının artmasına sebep olabilir. Anlık ve sürekli

gönderimlerde bu zaman kayıpları çok önemlidir. Bunun için ek önlemler alınabilir, ilk

önce belli bir dizini sorgulatıp sonra genel taramaya geçilebilir. Mesela belli bir dizinde

sorgulama yaptınız fakat orada sizin istediğiniz veri bulunamadı o zaman genel taramaya

geçip istenilen veriyi orada bulabilirsiniz. Ama verinizi istediğiniz dizinde bulduysanız hiç

genel sorgulamaya geçmeden veriyle istediğinizi yapabilirsiniz.

3.2.3. Programlama

Bu projede programlama işimizi C# programı ile yapmaktayız. Bu programlama dili

karar verme ve aritmetik işlemler yapan bir dildir. Kaynak [1] de ayrıntılı bilgi mevcuttur.

Problemleri çözmek için algoritma fikrini içermektedir. Makine diline çevrim olayı Şekil

3.10’de gösterilmiştir.[1]

Şekil 3.10. Programın bilgisayar diline çevrilmesi

Yukarıdaki gösterilen Şekil 3.10’de bir programla dilinin bilgisayarda çalışırken

görülen akış şeması kaba bir biçimde gösterilmiştir. Programı yazdığımız herhangi bir

derleyicide yukarıdaki işlemler sırası ile yapılmaktadır. Yazdığımız herhangi bir

programda kullandığımız kodlar (if, int, for… vb.) ara yüz programı ile derlenir. Bu

22

derleme bilgisayarın anladığı dile (0, 1) çevrilir. Çünkü bilgisayar bizim yazdığımız

programı o şekilde algılayamaz, bilgisayarla sadece 0 ve1’ lerle işlemler yapar. Sonra

çalıştırdığımız program bizim istediğimiz işlemleri yapmaya başlar.

3.2.3.1. Algoritma

Algoritma, herhangi bir sorunu ya da herhangi bir işlemde yapılması gereken adımları

göstermektedir. Yapılacak çözümler için gereken işlemler hiçbir alternatif çözüme yer

vermeksizin sadece sözel ifadelerden oluşur. Burada amaç ne program yazmak ne de

işlemleri göstermektir, amaç sadece bir akış belirleyip sistemin kesintisiz ve eksiksiz

çalışmasını sağlamaktır. Başka bir deyişle algoritma verilerin bilgisayara hangi çevre

biriminden yani yukarıda da yazdığımız gibi mesela USB bağlantıdan mı yoksa bluetooth

bağlantıdan mı veri alınacağını, problemin nasıl çözüleceğini, hangi basamaklardan hangi

adımlardan geçilerek sonuç alınacağını, sonucun nasıl nereye ne zaman yazılacağını sözel

olarak ifade edilmesi biçimine algoritma adı verilir.[2] Kaynak [2] de detaylı bilgiye

ulaşılabilir.

Algoritma hazırlanırken çözüme ulaşmak için yapılan işlemler, öncelik sırası göz

önünde bulundurularak en ayrıntılı biçimde yazılmalıdır.

• Algoritma

• Adım 1- Başla

• Adım 2- Sms Gönder

• Adım-3 Kamerayı aktif et

• Adım 4- Kayıt yap

• Adım 5- Kayıtı bul ve gönder

• Adım 6- Kayıtı sil

• Adım 7- Başa dön

Kullanılan basit bir algoritma yukarıda yazıldığı gibidir. Sistemin basitçe anlatımıdır

aslında algoritma. Yapılacaklar işler sırayla anlatılmıştır. Bu işler takip edilerek proje

sorunsuz bir şekilde yapılabilir. Amaç zaten sorunsuz bir iş için iş zamanlaması, paylaşımı

ve akışı belli bir düzene bindirilerek sonuca ulaşmaktır.

23

3.2.3.2 Akış Şeması

Herhangi bir sorunu çözümü ya da herhangi bir projenin sonuca ulaşması için izlenmesi

gereken aritmetik ya da mantıksal basamakların sözler veya yazılarla anlatıldığı

algoritmanın, görsel olarak simge ya da şekillerle ifade edilmesine akış şeması (Flowchart)

adı verilir. Akış şemasının algoritmalardan farkı, adımların görsel şekilde, kutular içine

yazılmış olması ve basamakların arasındaki ilişkilerin ve yönlerinin oklarla gösterilmiş

olmasıdır. Şekil 3.11 bunun en güzel örneğidir. Bir problemin veya işleyişin mantığının

daha iyi kavranabilmesi için konunun görsel olarak gösterilmesidir.

Akış diyagramının basamakları sistemin veya problemin devam etme sırasına göre

seçilmelidir, zira birimler arası mantık kargaşasının önüne geçebilmek olabildiğince

zorlaşacaktır.[3] Kaynak [3] te bu konu derinlemesine işlenmiştir.

Kontrol amaçlı kullanılan bir sistem için bu şema kullanılmak isteniyorsa, denetlenmesi

gereken birimlerden sonra, elektronik cihaz mantığındaki geri besleme tarzı kullanılarak,

sürecin işleyişi kontrol altına alınmış olur. Bu kontrol mekanizması, sistemin herhangi bir

noktasındaki sorunu, girişe bildirerek gerekli düzeltme yapılmasını sağlar ya da şema

başka tarafa yönlendirilerek farklı çıkışlar vermesi sağlanır.

Şekil 3.11. Akış şeması

24

Yukarıdaki şekilde bir önceki sayfada yapılacak olan proje için kurulan algoritmanın

akış şeması çizilmiştir. Yukarıda da anlattığımız gibi akış şeması algoritmanın sadece

şekillere dökülmüş ve oklarla yönleri gösterilmiş şeklidir.

Akış şemaları da algoritmalarda yapılacak projeler için ve çözülmesi gereken

problemler için çok önemlidir. Plansız yapılan işlerde çözüme ulaşmak çok zaman alır

fakat planlanan işler her zaman daha çok çözüme yakın ve doğruluğu daha fazladır.

3.2.3.3. Kodlama

Kodlama işi ‘Visual Studio 2008’ programının içindeki C# yazılımı kullanılarak

yapılmaktadır. Tabi ki de birçok yazılım programında bu şekilde bir program yazılabilir

fakat bu projede bu yazılım programı seçilmiştir.

Kodlamanın en önemli özelliği hızlı olması ve kullanılan ‘server’ bilgisayar da

bilgisayarı zorlamamasıdır. Kodlamalar olabildiğince sade, gereksiz kod parçaları

olmaksızın en basit döngülerle yazılmalıdır. Çünkü gereksiz kullanılan kodlar programın

yavaşlamasına sonuçların gecikmesine neden olabilir. Bu gecikmeler milisaniyeler

mertebesinde olsa bile sürekli bir hal aldığı zaman hissedilebilir düzeye gelebilir. Bu da

sistemi kullanan kullanıcılar ya da sistemin sahipleri (yazılımcı) tarafından istenmeyen bir

durum olur.

Kodlama yapılırken en önemli unsurlardan birisi de kodlama yapılırken düşülen

notlardır. Programınız birkaç yüz satırdan oluşabilir. Bunlar kendi içinde birçok döngüye

sokulabilir ya da birçok alt programda çalışabilir. Siz yazdığınız programların altına ya da

herhangi bir yerine açıklama satırı ekleyip o programın nerede nasıl bir görev üstelendiğini

yazarsanız daha faydalı olur. Çünkü program hata verdiğinde ayrı ayrı bütün satırları

gezmek zorunda kalabilirsiniz. Fakat kodların karşılarına açıklama satırı ile not

düşüldüğünde program hata verdiği zaman o satıra gidip orada düzeltmeler yapabilirsiniz.

Console.WriteLine(“Mail gönderme başarılı”);

//Burada kullanıcıya mailin gönderildiği söylenmektedir.

Yazdığımız programda kullanılan birkaç metodun ya da fonksiyonun ne gibi işler

yaptığı aşağıdaki satırlarda anlatılacaktır.[4] Ayrıntılı bilgiler kaynak [4] te bulunmaktadır.

25

3.2.3.3.1. System.Net.Mail

System.Net.Mail isim uzayı, e-posta teslimi için Basit Posta Aktarım Protokolü (SMTP)

sunucusuna göndermek için kullanılan sınıfları içermektedir.

Kullanım şekli aşağıdaki gibidir:

Using System.Net.Mail

3.2.3.3.2. System.IO

System.IO, isim okuma ve yazma, dosya - veri akış çeşitlerini ve temel dosya - dizin

desteği sağlayan çeşitlerini içerir.

Using System.IO

3.2.3.3.3. MailMessage

‘MailMessage’ komutu, göndericinin hangi e-posta üzerinden mail göndereceğini

belirleyen komuttur. New parametresi ile yeni bir mail adresi tanımlanarak kullanıcıya o

mail adresinde mail gönderilir.

Küçük bir örneği aşağıdaki gibidir. Burada projede kullanılan e-posta adresi örnek

olarak yazılmıştır.

Mail.Message ePosta = new MailMessage();

ePosta.From = new MailAddress(“otomatikmail@gmail.com”);

3.2.3.3.4. SMTP Authentication

‘SMTP authentication’ gerektirmeyen mail serverlarda (ana bilgisayar) çoğunlukla

‘smtp authentication’ bilgisi yazmadan maillerimizi gönderiyoruz. Tabii ki de bu sistemin

kullanıldığı sunucular genel olarak spam (gereksiz) mail göndermeye uygundur diyebiliriz.

Standart olarak birçoğumuz genel kullanım mantığında ‘smtp’ ana bilgisayarımızı

26

alışagelmiş olarak ‘mail.alanadi.com’ şeklinde tanımladığımızdan (server) eğer ‘smtp

authentication’, gereksinim duyulmayan durumlarda mail gönderilmesine imkan sağlarsak,

herkesin bizim serverımız üzerinden mail göndermesini mümkün hale getiririz. Bu bir

güvenlik açığıdır çünkü milyonlarca mail gönderen toplu mail gönderme programları

mevcut.[5] Bu konu kaynak [5] te geniş yelpazede anlatılmıştır.

smtp.Credentials = new System.Net.NetworkCredential("otomatikmail@gmail.com",

"Kullanıcı şifresi");

3.2.3.3.5. Try ve Catch

Bu kodlar sorun yakalayan kodlardır. Sistemde bir sorun algılandığı zaman, yani sizin

istediğiniz bir kısımda sorunla karşılaşıldığı vakit, altlarına yazılan alt programlar ile

istenilen durum yapılmaktadır. Aşağıda verilen bizim projemizdeki programda, ekrana

mail gönderme olayının nasıl sonuçlandığını yazmaktadır.

try

{ smtp.SendAsync(ePosta, (object)ePosta);

Console.WriteLine("Mail Gonderme Basarili"); }

catch (SmtpException ex)

{ kontrol = false;

Console.WriteLine("Mail Gonderme Hatasi"); }

Yukarıdaki alt programda mail gönderme işlemi olumlu sonuçlandı ise “Mail gönderme

Basarili” değilse “Mail gönderme başarısız” diye yöneticiye bilgi vermektedir.

3.2.3.3.6. Path komutu

Path komutu verinin nerede aranacağını belirten bir dizin komutudur. Path komutuna

atadığımız herhangi bir dizinde istenilen işlemler yapılabilmektedir. Yukarıda da

anlattığımız gibi yolu biraz daha genel bir dizin seçmeliyiz ki sistemde oluşabilecek bir

27

hatada veriyi bulamama gibi bir sorunla karşılaşmayalım. Aşağıda yazdığımız programdaki

arama işlemi ve path komutu örneklenmiştir.

string arama = Console.ReadLine();

string path = "C:\\" + arama;

Yukarıdaki kod bloğunda arama işleminin kullanıcıdan girilen bir değere göre arama

yapılacağı söylenmektedir. Bu arama yapılacak değer ise bilgisayarımızın C sabit diskinde

aranacağı belirtilmektedir. Şekil 3.12’de sistemin otomatik olarak e-maili gönderdikten

sonraki çıktısı verilmektedir.

Şekil 3.12. Program sonucu

Kodlama başlığı altında size projede kullanılan önemli kod çeşitleri ve sınıflarını

anlatmaya çalıştık. Programın içinde bir çok alt program bulunmaktadır. Bunlar belli başlı

örneklerimizdi. Eğer veri bulunup gönderilmişse şekil 3.12 sistemimizin çıktısıdır.

28

3.2.4. Gönderme İşlemi

Yukarıdaki anlattığımız kodlama başlığı altında da göründüğü gibi bizim projemiz e-

posta gönderme üzerine programlanıştır. Fakat sadece e-posta ile değil başka yollarla da bu

veri aktarım işlemleri gerçekleştirilebilir.

Gönderme işlemleri kullanıcının isteğine göre yapılmalı yani kullanıcılar hangi

gönderimi daha fazla kullanıyorlar ise ona göre seçim yapılmalıdır. Sonuçta bu projeler,

kullanıcı odaklı projelerdir. Ayrıca gönderme işlemi hızı da çok önemlidir. Kullanıcı

istediği bilgiye daha hızlı ulaşmak ister. Yukarıda da çok bahsedildi, zaman projelerin ana

temasını oluşturmaktadır. Bu nedenden dolayı yapılan, yapılacak olan, yapılması planlanan

projelerde zaman unsurunu öne çıkarmak gerekir.

3.2.4.1. Mail ile Gönderim

Günlük hayatta en çok kullandığımız şey internettir. Gelişen teknolojilerle birlikte artık

her yerden internet bağlantısı kurabiliyoruz. Buna en büyük örnek cep telefonlarıdır. Artık

GSM firmaları internet hızına göre sıralanır oldu. Artık her çıkan telefon internet erişimine

izin vermektedir. Bu yüzdendir ki internet üzerinden iletişim çağımızın iletişim şeklinin

birincisidir.

Yaptığımız proje cep telefonu ve e-posta üzerine bir projedir. Çünkü artık insanlar her

şeylerini, bütün ihtiyaçlarını cep telefonundan ve cep telefonun bağlantı kurduğu internet

üzerinde gerçekleştirmektedir. Bizim buradaki amacımızda insanların en çok kullandığı bu

sistemler üzerinden belli gereksinimlerini sağlamaya çalışmaktır.

Mail ile gönderimin amaçları arasında yine hız ön plana çıkmaktadır. E-posta

(elektronik posta) gönderimi anlık bir gönderimdir. Hiçbir beklemeye tabi değildir. Siz

buradan mail gönder dediğiniz vakit karşı taraf maili alır. Bu da insanlara, kullanıcılara

zaman kaybı yaşatmaz.

3.2.4.2. MMS (Multimedya Messaging Service ) ile Gönderim

Multimedya mesaj yani diğer bir deyişle MMS teknolojisi sayesinde metinlerin

içerisine resim, müzik, video dosyaları eklemek mümkün hale geliyor. MMS in kısa mesaj

29

(SMS) sistemine göre göze batan en belirgin ve ilgi çekici özelliği metinle sınırlı

kalmamasıdır. MMS ile dijital bir kameradan çekilen görüntüyü veya herhangi bir yolla

cep telefonuna aktarılan görüntüyü aynı kalitede gönderilebilir.

Bunun yan ısıra MMS mesajlara, ses ve müzik de yüklenebilmektedir. MMS uyumlu

telefonlar ya da çağrı cihazları ‘multimedya’ mesajlara erişebilmenin tek yolu değildir.

Kullanıcılar kendilerine gönderilen veya kendilerine gelen MMS mesajlarını internet

üzerinden görebilmektedirler. Örneğin, arkadaşınıza o gün katıldığınız toplantıda neler

yaptığınızı gösteren kendi çektiğiniz resimleri anında gönderdiniz. Arkadaşınızın cep

telefonu MMS uyumlu değilse, işte bu noktada MMS - C devreye giriyor ve arkadaşınıza

normal bir SMS atarak uyarıda bulunuyor. Şekil 3.13’te göreceğiniz gibi gönderdiğiniz

içeriğe yada dosyaya ulaşacağınız internet adresini veriyor.

Şekil 3.13. MMS veri aktarımı

Yukarıdaki şekil 3.13 basit bir MMS iletim sistemi gösterilmiştir. Sistemde sadece bir

organizatör bir MMS merkezi birde alıcı bulunmaktadır.

MMS sisteminin dezavantajları biraz pahalı olması, uyumluluk sorunları ve

yavaşlığıdır. O yüzden biz projemizde e-posta iletimini kullandık.

3.3. Kullanılan Malzemeler ve Maliyet Hesabı

Proje kapsamında maliyeti en aza indirerek çalışmaya gayret gösterdik. Bu nedenle

daha çok deneysel bir çalışma ortaya çıkardık. Projemiz optimum şekilde tasarlanıp hayata

geçirilmiştir. Çizelge 3.1’de verilen sistem elemanları, uzun araştırmalar sonucunda

bulunup, optimum tasarım olduğu düşünülerek temin edilmiştir.

30

Çizelge 3.1. Kullanılan malzeme listesi ve maliyet hesabı Sıra Alınan Malzeme Miktar/Sayı Birim Fiyatı (TL) Toplam(TL)

1 MP-200 1 240 240

2 Kamera 1 30 30

3 Buton 4 0,5 2

4 Led 4 0.5 2

5 Klemens 5 0,3 1,5

6 Transformatör 1 20 20

7 Doğrultucu parçaları 5 0,2 1

Toplam Maliyet(TL) 296,5

Günümüzde sistemlerin sürekliliği ve kullanılabilirliği maliyet ile ters orantılıdır.

Maliyet arttıkça aynı işi görebilecek alternatif çözümler aranmakta ve dolayısıyla ürüne

talep azalmaktadır. Çizelge 3.1’de görüldüğü gibi projenin maliyeti sürekliliğine engel

olacak büyüklükte değildir. Ayrıca sistem seri üretime geçtiği zaman maliyetin daha da

azalacağı muhakkaktır.

31

4. DENEYSEL ÇALI ŞMALAR

4.1. Kamera ile Sistem Kontrolü

Görüntülü veri akışını sağlamak üzere sistemimize bir adet kamera dahil edilmiştir. Bu

kameranın ilk kısa mesajı aldığında çalışması, ikinci kısa mesajı aldığında ise fotoğraf

çekip ilgili belleğe kaydetmesi hedeflenmiştir.

Öncelikle temin edilen kameranın elektronik çalışma prensipleri araştırılmıştır. Daha

sonra projemize uygun kullanıma ulaşıldığında, önümüzde kullanım için hiçbir engel

kalmamıştır.

Bu harici kamera sistemimizin röle çıkışlarından bir tanesine elektriksel bağlantı ile

bilgisayarın usb girişi ile de haberleşme bağlantısı gerçekleştirmektedir. Çeşitli programlar

çerçevesinde kameralı sistemin, cevap verme süresi, mesajın iletilme olasılıkları gibi

sistemin çalışmasını doğrudan etkileyecek parametreler deneysel olarak gözlenmiştir.

Bütün bu gözlemler sonunda kameranın uzaktan aktif hale getirilmesi ve fotoğraf çekim

işlemi milisaniyeler mertebesinde saptanmıştır. Bu görüntünün bilgisayardaki yazılımla

bulunup internet aracılığıyla otomatik olarak gönderilmesi ise saniyeler mertebesinde

olduğu gözlenmiştir.

4.2. Kısa Mesajla Sistem Takibi

Deneysel gözlemlerin ve çalışmaların bu aşamasında, dört farklı aşamadan oluşan bir

işleyiş sistemi düşünülmüştür. Her ışık (dijital çıkış) sistemin bir birimini gösterecek

şekilde ayarlamalar yapılmıştır.

Bu deneysel çalışmadaki amaç hangi birimin veya birimlerin çalışır durumda olduğunu

kısa mesaj aracılığıyla öğrenebilmektir.

Deneme amaçlı olarak dört adet ışık dijital çıkışlara bağlanıp, gözlenmesi gereken

kısımlar gözlendikten sonra tasarıma son hali verilmeye başlanılmıştır.

32

4.3. Rölelerin Aktif Kullanımı

Bu aşamada röle çıkışlarının her birine ayrı birer elektronik cihaz bağlanarak, bunların

otomatik kontrolü yapılmıştır. Sistemimiz dahilinde olan kamera, bir başka sistemden

temin edilen hidrolik piston ve bir adet su pompası MP-200 cihazımızın röle çıkışlarına

bağlanmıştır. Gerekli denemeler yapılmış ve her bir cihazın ayrı ayrı otomatik kontrolü

gerçekleştirilmi ştir.

4.4. Fotoğraf Bulma ve Otomatik Gönderme Yazılımı

Bu aşamada, kısa mesaj komutuyla çekilip, bilgisayar belleğine depolanan fotoğrafın kendi

geliştirdiğimiz bir yazılımla bulunup, kullanıcıya e-posta aracılığıyla gönderilmesi üzerine bir

takım testler yapılmıştır.

4.5. Sistemin Tamamen Birleştirilmesi

Bu aşamada, yukarıda söylenildiği gibi deneysel testleri ve gözlemleri yapılan

birimlerin birleştirilip, sisteme son halinin verilmesi hedeflenmiştir. Aşağıda şekil 4.1 ile

gösterilen blok diyagram sistemimizi özetlemektedir.

Şekil 4.1. Genel itibariyle projemizin tasarlanması

Kısa mesaj

MP-200 PLC

Dijital çıkış

Röle çıkışı

Sms çıkışı

Kamera

İlgili led

Kullanıcı

PC

33

Şekil 4.1 ile vermiş olduğumuz diyagram sistemimizi temel anlamda özetlemektedir.

Cihazımıza gelen kısa mesaj değerlendirme ünitelerinde değerlendirildikten sonra ilgili

çıkışlara aktarılmaktadır.

Gerekli duyulduğu durumlarda kısa mesajla bilgilendirme mesajı alınabilmektedir.

Mesela; bizim tasarladığımız sistemde uzaktan kısa mesaj ile sitem uyarılıp, fotoğraf alımı

gerçekleştikten sonra atayacağımız basit bir sms çıkış bloğu ile e-mailin iletildiğine dair

bilgilendirme mesajı alınabilir.

Sistemimizin ilk aşaması olan kısa mesaj ile kontrol ünitesinde ise her aşamada

bilgilendirme yapılabilmektedir. Ayrıca sistemi çalıştırmak veya durdurmak için ayrıca

mesaj atılabilmektedir.

4.6. Zorluklar ve Kolaylıklar

Gerçeklemiş bulunduğumuz sistem kullanım açısından, kolay programlanabilirli ği

açısından kullanıcıya kolaylık sağlamasının yanı sıra bir takım zorlukları da yok değildir.

Kullanılan sisteme göre dijital giriş değerinin belirtilen aralıkta olmasına özen

gösterilmelidir. Aksi takdirde sistem dijital girişi görmez ve o girişe atanan çıkış aktif hale

getirilemez.

Dijital giriş çıkışından faydalanılan sensör gibi elektronik devre elemanlarının çıkışları

sistemin dijital girişi ile uyumlu olmayabilir. Bu durumda elde edilen bu çıkış harici bir

yükseltici devresiyle yükseltilmelidir ve gerekli duyulursa uygun filtre ile süzülmelidir.

Kullanılan röle çıkışları 24 V DA ile çalıştığından, eğer bu röle çıkışları kullanılacaksa

besleme geriliminin 24 V DA olmasına dikkat edilmelidir. Aksi halde dahili röleler

kullanılamaz.

4.7. Güvenlik Önlemleri

Elektronik devre tasarımında ve çalıştırılmasında güvenlik önlemlerine azami dikkat

edilmelidir zira olası bir aksilikte insan sağlığı ve gerçeklenen sistem zarar görebilir.

Sistemin besleme girişlerine dijital güç kaynağı kullanıldığında, ani elektrik

kesintilerinde, bu güç kaynağının anlık yüksek bir genlikte ve düzensiz bir şekilde çıkış

verdiği unutulmamalıdır. Çok yüksek bir genlikte gerilim gelmedikçe gerçeklenen sistemin

sigortalarını yakmaktan başka hasar görmemekteyiz ancak çok sistem çok düzensiz bir

34

gerilime maruz kalırsa içerisindeki lojik kısımlar ve özellikle SIM-900 entegresi çok fazla

zarar görebilir.

4.8. Proje Nasıl Çalışır, Başkası Nasıl Kullanacak?

Proje dışarıdan herhangi bir yolla gelen dijital giriş bildirimlerini ve kısa mesaj

girişlerini ilgili ünitelerde işleyip en doğru çıkışı vermek mantığına dayanmaktadır

Endüstriyel alanda çok geniş bir alanda kullanım kolaylığı sağlayan projemizin

kurulumu da bir o kadar basittir. Bu nedenle kullanıcıya çok fazla efor harcatmadan

kurulum ve yazılım aşamaları atlatılabilir. Dikkat edilmesi gereken hususlar göz önüne

alındığı sürece hiçbir problem çıkmaması yüksekle ihtimaldir.

4.9. Standartlar ve Kısıtlamalar

Kısa mesajla görüntülü ve kısa mesaj ile sistem kontrolü projemizde kullandığımız

otomasyon cihazımız (MP-200) TS EN ISO 9001 standartlarına göre üretilmiştir. Aynı

zamanda ÇEVKO (Çevre Koruma ve Ambalaj Atıkları Değerlendirme Vakfı)

standartlarına göre çevreye hasarsız üretim sağlanmaktadır. Tüm bunların yanında sistemin

çalışmasındaki gürültü oranı yok denilecek kadar azdır.

35

5. SONUÇ

Projemizin ilk düşünüldüğü, yapılmaya karar verildiği ve tasarımına başlandığı andan

itibaren önümüze bir takım hedefler koyarak, yolumuza bu hedefler doğrultusunda devam

ettik. Çizelge 5.1’de sistemimizin genel olarak, çeşitli koşullarda alınan ve aktarılan sayısal

verileri göstermektedir.

Çizelge 5.1. Sistem genel çıktıları Mekan Gönderilen sms Dijital çıkı ş

0 1 2 3 Röle çıkışı Alınan sms Alınan e-posta

Açık Durum 0 0 0 0 0 Çıkış yok --- Engelli Durum 0 0 0 0 0 Çıkış yok --- Açık Durum 0 0 0 1 0 4 çıkışı aktif --- Engelli Durum 0 0 0 1 0 4 çıkışı aktif --- Açık Durum 0 0 1 0 0 3 çıkışı aktif --- Engelli Durum 0 0 1 0 0 3 çıkışı aktif --- Açık Durum 0 1 0 0 0 2 çıkışı aktif --- Engelli Durum 0 1 0 0 0 2 çıkışı aktif --- Açık Durum 1 0 0 0 0 1 çıkışı aktif --- Engelli Durum 1 0 0 0 0 1 çıkışı aktif --- Açık Görüntü - - - - 1 --- Ilgili fotoğraf Engelli Görüntü - - - - 1 --- Ilgili fotoğraf

Çizelge 5.1’de verilen verilere göre kısa mesajın açık veya engelli ortamlardan

geldiğine bağlı olarak, sistemin çıkışında gösterdiği karakteristik veriler gösterilmiştir.

Çizelge 5.1’de gösterdiğimiz ‘1’ dijital çıkışı ilgili sistemin aktif olduğunu, ‘0’ sayısal

çıkışı ise sistemin pasif olduğunu, çalışmadığını göstermektedir.

Bu verilere de dayanarak projemizin her aşamasında kendimize belirlediğimiz hedeflere

başarıyla ulaşılmıştır.

36

6. YORUMLAR VE DEĞERLENDİRMELER

‘Kısa mesajla sistem kontrolü’ başlıklı projemiz tasarım aşamasından gerçekleştirilip

bitiş aşamasına kadar bizlere pratik anlamda birçok katkı sağlamıştır. Tasarım aşamasında

yapılabilirliği yüksek konu seçimi, uygun malzeme seçimi ve en ucuz şekilde temin etme

gibi hususlarda bize çok önemli bir tecrübe katkısı sağlamıştır. Bu kazanımları sadece

pratik olarak değerlendirmek yanlış olur zira bu proje bizlere teknik açıdan da birçok

yenilik katmıştır. Projenin gerçekleme aşamasında, daha önceki senelerde teorik olarak

gördüğümüz bir takım teknik bilgileri bizzat uygulayıp çalıştığını veya çalışmadığını

gözlemlemek suretiyle teknik kazanımlar sağlamıştır.

Bu proje gerçeklenirken, daha önceki zamanlarda yapılmış veya hala proje kapsamında

olan sistemler de araştırılmıştır. Bu sayede onların eksiklikleri görülmüş ve işlem adımları

buna göre dikkatli bir şekilde atılmıştır. Bizimle aynı hedef uğruna projeler ortaya koyan

diğer sistemlerden bizim en önemli farkımız, görüntülü kontrol anlamında olmuştur. Diğer

sistemler sadece kontrol ile sınırlı iken bizim projemiz kontrol, kumanda ve veri transferi

ile rakiplerini ciddi bir fark yaratmaktadır. Ancak bizim projemizin de eksik yanları yoktur

denilemez. Mesela, sistemimiz gezgin iletişim cihazlarıyla iletişim kurduğu için ilgili GSM

firmalarının kapsama alanları bizim projemizi önemli anlamda etkilemektedir.

Sistemimiz herhangi bir arıza karşısında da kullanıcıya oldukça kolaylık sağlamaktadır.

Olası bir problemle karşılaşıldığında sistemin sayısal döngü verileri bir program

aracılığıyla rahatça takip edilebilmektedir. Ayrıca sistemin sorun teşkil edebilecek

herhangi bir adımına koyacağımız geri dönüş çıkışlarıyla sistemin her anı kontrol altına

alınabilir. Bu sayede problemin hangi noktada meydana geldiği rahatça anlaşılabilir.

Sistemimizin kullanım alanlarına örnek vermek gerekirse; dört ayrı aşamadan oluşan

oto teknik servisleri düşünülebilir. Şöyle ki, araç servise girdiği zaman kontrol amaçlı dört

üniteden geçmek zorunda ise bu aracın üzerine portatif bir geri yansıtıcı koymak suretiyle

her ünitenin girişindeki sensörlerden ilgili dijital çıkışlara sinyal gönderilebilir. Böylelikle

kullanıcı aracının, hangi ünitede olduğunu dünyanın neresinde olursa olsun, hangi ünitede

olduğunu öğrenebilir. Ayrıca aracının bulunduğu bakım ünitesinin kamerasından anlık

görüntü alabilir.

Sistemimize daha ileri bir örnek vermek gerekirse, elektrik üretmek için kullanılan

barajlar verilebilir. Barajlardaki su seviyesini kısa mesaj ile veya görüntülü olarak bilgi

37

alınıp, gerekli su seviyesi mevcut ise yine kısa mesaj yollanarak tribünler açılabilir. Su

seviyesinin düşük olduğu gözlenirse farklı mesaj atarak tribünlerin kapatılması kısa mesaj

ile kontrol altına alınmış olacaktır.

Projemiz yangın, doğalgaz sızıntısı, deprem gibi felaketlere karşı önlem amaçlı da

kullanılabilir. Sadece sisteme bizim harici olarak verdiğimiz dijital giriş gerilimlerini

kullanmak istediğiniz sensörün çıkışlarından almanız yeterli olacaktır.

Bu çalışma yukarıda bahsettiğimiz sebeplerden ötürü günümüzde çok rağbet

görebilecek bir çalışma olmuştur. Her girişimci sorumlu olduğu birimi istediği her an

kontrol altında tutmak ister. Gerektiği zaman müdahale edebilmek ister ve bu kişilerin en

tabii haklarıdır.

Projemizi sadece işletme sahipleri açısından değerlendirmek de yanlış olur. Müşterilere

uyumlu hale getirilebilen sistemimiz ile müşteri teslim ettiği ürün hakkında anlık bilgi

sahibi olabilecektir.

Sistemimizin çalışmasına geniş bir yelpazeden baktığımızda, sistemimizin iş gücü

verimliliğini de artırması beklenmektedir.

38

KAYNAKLAR

[1]. H. M. Deitel ve P. J. Deitel, C: How to Program Third Edition, 5. baskı, M. Zavrak, E. Aksoy ve H. N. Karaca, Ed. İstanbul, Türkiye: C ve C++, 2007.

[2]. J. Albabari ve B. Albabari, C# 4.0, 4. baskı, Amerika, 2007. [3]. V. V. Nabiyev, Algoritmalar, 1. baskı, Ankara, Türkiye, 2007. [4]. A. Kaymaz, C# Programlama Dili ve Yazılım Tasarımı 1. Cilt, 1. baskı, Türkiye,

2011. [5]. J. Sharp, Visual C# 2010, 1. baskı, Amerika, 2010.

39

EKLER

EK-1 Standartlar ve Kısıtlar Formu

40

EK-1 Standartlar ve Kısıtlar Formu

1. Projenizin tasarım boyutu nedir? Açıklayınız. Sistem planlandığı gibi eksiksiz gerçeklenmiştir.

Sistem uzaktan kontrole ihtiyaç duyulan her duruma rahatça uyarlanıp kullanılabilir

durumdadır.

2. Projenizde bir mühendislik problemini kendiniz formüle edip, çözdünüz mü? Uzaktan yapılan otomasyon kolundaki kontrollerin pratik görüntü ile ve kısa mesajla

yapılması sağlanmıştır.

3. Önceki derslerde edindiğiniz hangi bilgi ve becerileri kullandınız? Önceki derslerde edinilen teorik bilgilerin bir çoğu uygulamamız ile pratiğe dökülmüştür.

4. Kullandı ğınız veya dikkate aldığınız mühendislik standartları nelerdir?

Proje tasarım ve gerçekleştirme aşamalarında TS EN ISO 9001, TSE ve ÇEVKO

standartları göz önünde bulundurulmuştur.

5. Kullandı ğınız veya dikkate aldığınız gerçekçi kısıtlar nelerdir?

a) Ekonomi

Sistemimiz en az maliyetle tasarlanmıştır. Fakat bu maliyet hesabı yapılırken sırf

ucuz diye idealden çok uzak cihaz seçiminden kaçınılmıştır.

b) Çevre sorunları:

Projemiz ÇEVKO sertifikasına uyumlu olan cihazlarla tasarlanmıştır.

c) Sürdürülebilirlik:

Uygulamamız çok farklı alanda kolaylıkla kullanılabileceği için kendisine çok

önemli bir pazar oluşturacağı muhakkaktır.

41

d) Üretilebilirlik:

Sistemin seri üretimle birlikte talep miktarını artırması olasıdır. Üretim fizibilitesi

yapılıp uygulamaya karar verildikten sonra rahatlıkla seri üretimi sağlanabilir.

e) Etik:

Gerçeklenen proje mühendislik açısından etiğe uygundur.

f) Sağlık:

Sistemimiz bir tane mobil iletişim cihazının yaydığı kadar radyasyon üretir.

g) Güvenlik:

Sisteme sadece program dahilindeki GSM numarasından kısa mesaj geldiği

zaman aktif olacağından her hangi bir güvenlik problemi içermemektedir.

h) Sosyal ve politik sorunlar:

Sistemin en önemli özelliği zamandan tasarruf etmesidir. ayrıca kişilerin bilgi

sahibi olma haklarına kolayca ulaşabilmeleri açısından kullanışlıdır.

Projenin Adı Kısa Mesajla Sistem Kontrolü

Projedeki Öğrencilerin adları 196128 Habil SEKİBAĞ

196081 Erdem GÜRBÜZ

Tarih ve İmzalar 31.05.2012

42

ÖZGEÇM İŞLER

HABİL SEKİBAĞ

08.02.1989 tarihinde İzmir’ de dünyaya geldi. İlköğretimine İzmir’ de, Nazire Merzeci

İlköğretim Okulu’nda başladı, babasının memuriyetinden dolayı 4 sene Şanlıurfa’ da,

Ziyaettin Akbulut İlköğretim Okulu’nda ve 1 sene Gaziantep’te, Şehit Mahmut Söylemez

İlköğretim Okulu’nda devam ederek ilköğretimini tamamladı. Orta öğretimine Ayten

Kemal Akınal Anadolu Lisesi’nde devam etti. 2006-2007 sezonunda ortaöğretimini

tamamlayarak aynı sene Karadeniz Teknik Üniversitesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği

bölümüne yerleşerek yüksek öğrenimine başladı. Bir yıl yabancı dil hazırlık eğitimi ile

birlikte 5 yıl öğrenim süresi olan bölümün 4. Sınıf öğrencisidir.

Mesleki eğitimini, Gaziantep Toroslar Elektrik Dağıtım A.Ş. ve Mikrodev Yazılım ve

Bili şim şirketinde staj yaparak, pratiğe dökme şansı yakaladı.

Erdem GÜRBÜZ

13 Aralık 1987 Kayseri doğumlu. İlk ve orta öğrenimini Kayseri’ de tamamladı. Lisans

öğrenimini ise Karadeniz Teknik Üniversitesi Elektrik- Elektronik Mühendisliği

bölümünde sürdürmektedir.