ELEKTRİK AKIMINA BAĞLI YARALANMALAR

Doç. Dr. Nadir ARICAN25.04.2005

Tarihçe

1866 Siemens Dinamo

Sestier 600 olgu ( Yıldırım)

İlk deneyler 1880 Fontana- Mara ( Kedi – köpekler)

1880 Edison “elektriğe bağlı ölüm” tanımı

Yapay elektrik ile ilk ölümYapay elektrik ile ilk ölüm1879 - Lyon1879 - Lyon

Tarihçe

1890- Elektrikle idam William Kemmler

1944 Skalos Adjuantis Akım izi üzerindeki metalik partiküller (Akroreaksiyon testi)

1944 Dale – Akım izinin tanımı

1957 Jellinek – “Balık sürüsü”

1965 Schaffer “hücrelerdeki fuziform değişim”

“Elektrik Çarpması”

“Elektrik akımının vücuttan geçecek şekilde kişinin bir elektrik

kaynağı ile teması sonucu yaralanması veya ölümü” Etkileyen faktörler

Elektrik devresinin tamamlanıp tamamlanmadığı

Akımın gerilimi (Voltaj)

Akımın cinsi (ASC, DC)

Akımın şiddeti (Amper)

Akımın geçtiği yol

Akımın dokulardan geçtiği süre

Vücut dokularının direnci

VO

LT

Amper

DİRENÇ

Ohm

ALTERNATİF

FREKANSA=V/RAmper=Volt / Direnç

Elektrik devresinin tamamlanıp tamamlanmadığı Elektron akışı olabilmeli

Kuşlar

Kullanılan giysiler Kauçuk çizme

Eldiven

Başlık

Yaralanma yok

Statik Yük

Statik yük şeklinde elektron birikmesi

durumunda

Doku hasarı yok

Statik jeneratör içinde

Birkaç milyon volt

Voltaj – Akım gerilimi – Potansiyel farkı

Volt ile ifade edilir

V=AxR

Alçak / Yüksek

<600 alçak

<600-750 Yüksek

1000 V

DimaioDimaio

Voltaj

Sıklıkla kullanılan 220

V 50 Hz

Sanayide 380 V

USA 110 V 60 Hz Daha güvenli ?

12-24 V Araba- radyo- müzik

sistemleri

Hayati tehlike yok

Yüksel voltVoltaj Ark mesafesi1000 Birkaç mm5000 1 cm20000 6 cm40000 13 cm100000 35 cm

•İletkenin özelliği

•Havanın nemi

Enerji 105 J

Quantum mekaniği:

“Her molekül belirli miktarda enerji alabildiğinden fazla enerji patlama şeklini alır”

Patlama Mekanik travmalarBarotravmalar

Yüksek voltaj da güvenlik

Sütçü

Isı – termal yanıklar

Volt ile doğrudan ilgili

Isı artışı voltajın karesi ile orantılı,

>1000 V

yaygın termal yanıklar

Akımın cinsi

Alternatif akım (AC)

Doğru akım (DC)

50/sn – 50 Hz

Pil, akü, transformatör

AC / DC AC daha tehlikeli

Daha sık kardiyak aritmiye yol açar Dolaşım ve solunum merkezi AC ye daha hassas

100 miliamperlik AC Ventriküler fibrilasyon / Kardiyak arest

250 mAmp DC

Kaslarda tetanik kasılma obje bırakılamaz ve süre uzar

Akımın şiddeti : AMPER

Birim zamanda geçen elektron sayısı

1 Amp = 1000 mAmp

Amper = Volt / Direnç

Direnç ↑↑ Amper ↓ Tehlike de azalmakta

AmperGüvenli akım değerleri

1 mAmp ve altı Ağrısız şok

Kas kontrolü kaybolmadığından obje bırakılır

1-8 mAmp 5 mAmp zararsız maksimum değer

Güvensiz akım değerleri

8-15 mAmp Ağrılı şok – Kas kontrolü var

15-20 mAmp Ağrılı şok – Kas kontrolü yok

20-50 mAmp Ağrılı ciddi kas spazmları- Sol. zorluğu

100-200 mAmp Ventriküler fibrilasyon

200 mAmp ↑ Ciddi yanıklar ve ciddi kasılmalar

Genel kural : Genel kural : 50 mAmp50 mAmp öldürücü sınır öldürücü sınır

Akımın vücutta izlediği yol

Akımın vücutta izlediği yol

Uyarı merkezleri

Beyin sapı

Kalp

Kol-bacak

Kol-kol (%60 )

Akımın geçtiği bölgenin kesit yüzeyi

Termal yanıkların oluşumunda önemli

Kesit alanı azaldıkça ısı üretimi artmakta

ISI

KESİT ALANI

El bileği- Dirsek gibi bölgelerde

Akımın dokulardan geçtiği süre Süre uzadıkça risk artar

Düşük voltajlı akımlar öldürücü olabilir

220 V ~ Yüksek voltaj

Kömürleşme

Aşırı ısı yanıkları

Derin doku hasarı

Vücut dokularının direnci

Ohm Ortalama 500 -5000 Ohm Direnci en yüksek dokular

Kemik Deri

Derinin direnci keratinize dokunun kalınlığı ile orantılı Ayak tabanı- avuç içi

Akım deri altında çok daha kolay ilerler Yumuşak dokular

Isı etkisi

Direnç Kuruluk – Nem

Kuru avuç 1 Mega Ohm – Nemli : 1200 Ohm

Deriden geçtikten sonra Elektrolit değişiklikleri nedeniyle 380 Ohm a kadar düşebilir Dolayısıyla geçen amper miktarı artar

Vasküler yapıdan zengin bölgeler Mukozalar

Dudak Kan

Nöronal doku

Akımın kaslar üzerine Akımın kaslar üzerine etkisietkisi

Kas spazmı

Tetanik kasılmalar

İskelet kaslarında

50 Hz- 10-40 mAmp

Fleksör kaslar daha güçlü

Yaralanma/ Ölüm Mekanizmaları Ventriküler Fibrilasyon

Solunum kasları spazmı

Solunum ve kardiyak merkezlerin felci

Termal yanıklar

Travmalar

Ventriküler fibrilasyon

En sık ölüm nedeni ( 110- 220 V AC) Öncelikle ileti sistemi bozulur

Ventriküler fibrilasyon Kardiyak arest

Tıbbi aletler! ( 100 mikroamper) Amper Fibrilasyon riski ↓ - Özellikle 4 Amp Siklus

70 mAmp – 5 sn

TT

Solunum kasları spazmı

Akımın gögüs ve batından geçtiği

olgular

Diafram- İnterkostal kaslar

Konjestif –hipoksik görünüm

Asfiksi bulguları

Özellikle peteşiyal kanamalar

Solunum ve kardiyak merkezlerin felci

Beyin sapı etkilendiğinde

Kalp çalışmaya devam edebilir

Suni solunuma devam

EKT de dikkat

Termal Yanıklar

Komplikasyonlar

Hipovolemik şok

Septik şok

Böbrek yetmezliği

TRAVMA

Sekonder travmalar

Savrulma

Genel beden travması

Yüksekten düşme

ORİJİNORİJİN

Kaza %1-2

İş kazaları arasında oran ↑

İntihar

Cinayet

İntiharİntihar

Oldukça nadir

Almanya’da artış ?

Yöntemler

Banyo

Cinayet

Nadir

Genellikle eşler tarafından

Yöntemler

Yola tel döşenmesi

Banyo suyuna elektrik verilmesi

Olay yeri incelemesi

Tanık ifadeleri Teknik bilirkişi Giysiler

Eldiven Ayakkabı

Fotoğraf

Banyo – Havuz

( Suda boğulma)

OTOPSİ BULGULARI

Elbiseler

Rigor

Çok daha erken başlar ve erken sonlanır

(Tetanik kasılmalar) – ATP ↓

Dış muayene

Dikkatli

Lezyonlar rahatlıkla gizlenebilir

Saçlı deri- avuç

Başka lezyonlarla karışabilir

Lezyon ±

İç muayene Spesifik bulgu ?

İçorganların özellikleri Sıvı içerik , iletkenlikte artış

Isı etkisi oluşmayacak kadar geniş akım yolu

Non spesifik bulgular Siyanoz

Peteşi

Konjestif bulgular

Ana arterlerde yırtılma

Elektrik akımının oluşturduğu lezyonlar

Sıklıkla deride Direnç ↑

Giriş yanıkları- “Joule Yanıkları”

Benzer şekilde çıkış lezyonları da oluşmakta

Lezyon görülme olasılığı

Birim deri alanına düşen akımın yoğunluğu ile ilişkili

Geniş alandan geçerse lezyon (-)

Fleksiyon

Yanık alanın özellikleri

Postmortem yanık ve vezikül oluşabilir

Ancak hiperemik alan (-) Yanık periferinde soluk

halka Kablo izi ?

Çürümeye dirençli

Elektrik yanıkları

Sıkı temas lezyonları

Ark yanıkları

Dendritik yanıklar

Sıkı temas lezyonları

Termal yanık şeklinde

Gri-sarı

Sert

Koagülasyon nekrozu

Epidermo-dermal vezikül oluşabilir Akım kesilince soğuyarak çökebilir

(Hatta tamamen kaybolabilir)

Geç iyileşir

Düşük voltaj

Çıkış

Ark Yanıkları

Sıklıkla Yüksek voltaj

Sıkı temaslarda (-)

Kıvılcım şeklinde

Hem giriş – Hem çıkış

Çok sayıda ark lezyonları ( Yüksek Voltaj)

Timsah derisi

Dendritik yanıklar

Yıldırımlar – 250.000 voltluk akımlarda

Ağaç dalları şeklinde deri lezyonları

Zaman geçtikçe kaybolur

Oluşum

Parçalanmış eritrositlerden çıkan hemoglobinin dokuları

boyaması

Vazodilatasyon