Embed Size (px)
Citation preview
6969
د وره ششم، شماره دوم، بهار 1397 ReseaRch aRticle
Electrophysiological Correlates of Lis tening to the Recitation of Quran
Keivan Majidzadeh Ardabili1, Reza Ros.tami2, Reza Kazemi1*
1Tasnim Biotechnology Research Center (TBRC), Faculty of Medicine, AJA University of Medical Sciences, Tehran, Iran2Department of Psychology, Faculty of Psychology and Education, University of Tehran, Tehran, Iran
ABSTRACT
*Corresponding Author: Reza Kazemi
E-mail: [email protected]
Key words:
1. Neurosciences2. Spirituality 3. Brain waves
Introduction: Spirituality and religion have an important role in human health and behavior.
Referring to religious sources are one of the solutions that people seek during experience of
life s tress. Lis tening to the recitation of Quran has been sugges ted to alleviate the life s tress.
The aim of this s tudy was to determine the effects of lis tening to the recitation of the holy
Quran on the brain functions in healthy people. Materials and Methods: 52 healthy
subjects were recruited based on convenience sampling and were randomly placed into two
groups. Quantitative Electroencephalography (qEEG) was recorded while the experimental
group were lis tening to surah Al-Insan (experimental group), control group were lis tening to
an Arabic text (control group). Brain activities were recorded and analyzed. Results: There
were differences between the brain waves of the experimental and control groups. In the
experimental group, all EEG frequency bands were decreased and the mos t of frequency
bands changes observed in fronto-temporal pathway. In the control group, decrease in beta,
high beta, gamma, gamma 1, gamma 2 and high gamma was evident in the central regions.
In comparison to the control group, beta and gamma frequency bands increased in the
experimental group. Conclusion: Changes in the EEG frequency bands of fronto-temporal
pathway of lis tening to the recitation of Quran sugges t the potential use of that in alleviation
of psychological disorders.
Article Info:Received: 10 Jun 2017 Accepted: 5 Oct 2017
Dow
nloa
ded
from
she
faye
khat
am.ir
at 8
:15
+03
30 o
n M
onda
y Ja
nuar
y 27
th 2
020
[ D
OI:
10.2
9252
/she
fa.6
.2.6
9 ]
7070
د وره ششم، شماره دوم، بهار 1397
اطالعات مقاله:تاريخ د ريافت: 20 خرداد 1396 تاريخ پذيرش: 13 مهر 1396
همبسته هاي الكتروفيزيولوژيك شنيدن تالوت قرآن كريم
كيوان مجيدزاده اردبيلی1، رضا رستمی2، رضا كاظمی1*
1مرکز پژوهشی بیوتکنولوژی تسنیم، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی ارتش، تهران، ایران
2گروه روانشناسی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
* نويسند ه مسئول: رضا کاظمی
[email protected] :آد رس الكترونيكي
چــــــــكيد ه
كليد واژه ها:1. علوم اعصاب
2. معنویت3. امواج مغزی
مقدمه: معنویت و مذهب نقش مهمي در سالمت و رفتار انسان دارند. مراجعه به منابع مذهبي یکي از راهکارهایي است که مردم در طول تجربة استرس زندگي به دنبال آن هستند. شنیدن تالوت قرآن کریم براي کاهش استرس زندگي پیشنهاد شده است. هدف از این مطالعه تعیین اثرات شنیدن تالوت قرآن کریم بر عملکردهاي مغز در افراد سالم بود. مواد‌و‌روش‌ها: 52 نفر از افراد سالم بر اساس نمونه گیري در دسترس انتخاب شدند و به صورت تصادفي به دو گروه تقسیم شدند. الکتروآنسفالوگرافی کّمی زماني که گروه آزمایش سورة انسان را شنیدند )گروه آزمایش(، گروه کنترل به یك متن عربي گوش دادند )گروه کنترل( ثبت شد. فعالیت هاي مغز ثبت و تجزیه و تحلیل شد. يافته‌ها: بین امواج مغزي گروه آزمایش و کنترل تفاوت هایي وجود داشت. در گروه آزمایش تمامي باندهاي فرکانسي الکتروآنسفالوگرافی کاهش یافته و اکثر تغییرات باندهای فرکانسی در مسیر پیشانی –گیجگاهی مشاهده شد. در گروه کنترل کاهش در بتا، بتا باال، گاما، گاما 1، گاما 2 و گاما باال در نواحي مرکزي مشهود بود. باندهاي فرکانسي بتا و گاما فرکانسي باندهاي در تغییرات نتيجه‌گيري: یافت. افزایش کنترل گروه با مقایسه در آزمایش گروه در الکتروآنسفالوگرافی مدار پیشاني –گیجگاهي شنیدن تالوت قرآن کریم، استفادة کاربردي از آن را در کاهش
استرس زندگي پیشنهاد مي دهد.
Dow
nloa
ded
from
she
faye
khat
am.ir
at 8
:15
+03
30 o
n M
onda
y Ja
nuar
y 27
th 2
020
[ D
OI:
10.2
9252
/she
fa.6
.2.6
9 ]
7171
د وره ششم، شماره دوم، بهار 1397
مقدمه
ــد ــورمان رون ــا و کش ــکی در دنی ــای روانپزش ــیوع بیماری ه شــزان شــیوع اختالل هــای ــده دارد. می ــه رشــد و نگران کنن رو بروانپزشــکي در ایــران در طــی 50 ســال گذشــته از 11 درصــد )1( بــه 39 درصــد )2( رســیده اســت. میــزان شــیوع اختالالت روانپزشــکي در ســال 1378، 21/5 درصــد )27 درصــد زنــان و 14/9درصــد مــردان( بــوده )3( و در ســال 1390 ایــن میــزان بــه 39/6 درصــد )37/4 درصــد مــردان و 43/1 درصــد زنــان( ــد )2(. در ــری را نشــان می ده ــش 1/8 براب ــه افزای ــیده ک رسکشــورهای توســعه یافتــه هماننــد ژاپــن )4( و آمریــکا )5( نیــز
همیــن رونــد صعــودی مشــاهده می شــود.
اثربخشــی روانپزشــکي، در اصلــی منازعه هــای از یکــی میــزان می باشــد. حــوزه ایــن در موجــود درمان هــای پاســخ بــه داروهــای ضــد افســردگی در طــی 6 هفتــه ــد از ــر 34 درص ــغ ب ــت و بال ــد اس ــرف 15 درص ــد از مص بعبیمــاران مقــاوم بــه درمــان دارویــی هســتند )6(. میــزان عــود ــد و در ــودی 60 درص ــد از بهب ــال اول بع ــردگی در 5 س افســج ــد )7(. نتای ــد می باش ــش از 85 درص ــال بی ــاالی 15 س بــم ــردم ه ــرد م ــر روی رویک ــکي ب ــای روانپزش ــی داروه درمانــت. در ــته اس ــر گذاش ــکي اث ــای روانپزش ــه درمان ه ــبت ب نسپیمایشــی کــه در ســال 1995 در آلمــان بــر روی 1088 ــخ دهندگان ــد از پاس ــد، 70 درص ــام ش ــالم انج ــرد س ــر ف نفمعتقــد بودنــد داروهــا بــرای بیماری هــای قلبــی عروقــی مؤثــر ــه ــد ک ــد بودن ــط 18 درصــد معتق ــه فق ــی ک هســتند در حالــند )8(. ــر می باش ــکي مؤث ــای روانپزش ــالل ه ــا در اخت داروهــان ــث درم ــی باع ــه دارو درمان ــد ک ــد بودن ــد معتق 73 درصــد ــا 1 درص ــود و تنه ــاال می ش ــارخون ب ــرل فش ــکل کنت مشمعتقــد بودنــد کــه روان درمانــی باعــث بهبــودی اختالل هــای روانپزشــکي می گــردد )8(. یکــی از مشــکالت اصلــی در ــرات ــه اث ــردم ب ــاد م ــکي اعتق ــای روانپزش ــان اختالل ه درم
محــدود درمان هــای روانپزشــکي اســت.
ــای ــورد اثربخشــی درمان ه ــردم در م ــد م ــه عقای ــا توجــه ب بروانپزشــکی، طبــق آمــار درصــد کمــی از افــرادی کــه مبتــال ــدام ــان اق ــرای درم ــتند ب ــکي هس ــای روانپزش ــه اختالل ه بمی کننــد. در آمریــکا و ژاپــن بــه ترتیــب کمتــر از 20 درصــد ــای ــه اختالل ه ــال ب ــه مبت ــرادی ک )5( و 12 درصــد )4( از افروانپزشــکي هســتند بــرای درمــان اقــدام می کننــد، اگــر ایــن آمــار را بــرای ایــران در نظــر بگیریــم طبــق آخریــن آمــار 39 درصــد از جمعیــت کشــور مبتــال بــه اختالل هــای روانپزشــکي ــا ــق ب ــران –مطاب ــی ای ــت 75 میلیون ــه از جمعی ــتند ک هسسرشــماری ســال 1390- نزدیــك بــه 30 میلیــون نفــر مبتــال بــه اختالل هــای روانپزشــکي هســتند و از ایــن تعــداد 3 میلیــون و 600 هــزار الــی 6 میلیــون نفــر بــرای درمــان اقــدام ــردم ــة م ــزان مراجع ــه می ــت ک ــی اس ــن در حال ــد. ای می کننبــه درمانگــران ســنتی کــه درمان هایــی را منطبــق بــا عقایــد
ــد. ــه می باش ــل توج ــد قاب ــه می دهن ــرد ارائ ــگ ف و فرهن
درمانگــران ســنتی بخــش اصلــی از نیــروی کار در بخــش ــمار ــته ش ــال گذش ــی 50 س ــند. در ط ــالمت روان می باش ســیاری ــه بس ــد ک ــان دادن ــده نش ــر ش ــاالت منتش ــادی از مق زیــان از ــال درم ــه دنب ــردم در کشــورهای در حــال توســعه ب از مــر طریــق درمانگــران ســنتی هســتند و گاهــی اوقــات عــالوه بخدمــات روانپزشــکي معمــول از آن هــا نیــز اســتفاده می کننــد )12-9(. درمانگــران ســنتی بــه خاطــر اینکــه دیــدگاه مشــترک بــا مراجعیــن خــود دارنــد و در درمــان خــود از باورهــا، دانــش و اعمــال مرتبــط بــا فرهنــگ محلــی اســتفاده می کننــد اغلــب بــا اقبــال عمومــی خوبــی مواجــه هســتند. نورتیــج1 و همــکاران ــه بررســی اثربخشــی روش هــای در مطالعــه ای سیســتماتیك بدرمانگــران ســنتی در 20 کشــور بــر اســاس 32 مقالــة منتشــر ــة ــج مطالع ــد. نتای ــی پرداختن ــر علم ــالت معتب ــده در مج شآن هــا نشــان داد کــه اغلــب ایــن روش هــا در درمــان بیمــاران ــرای ــی ب ــای درمان ــن روش ه ــتند. ای ــر هس ــکي مؤث روانپزشعالیــم خفیــف افســردگی و اضطــراب مؤثــر هســتند امــا شــواهد کمــی وجــود دارد کــه تأییــد کنــد کــه آن هــا بــر روی عالیــم بیماری هــای شــدید روانپزشــکي هــم مؤثــر می باشــند. در اکثــر مطالعــات بــه غیــر از درمان هایــی کــه از داروهــای گیاهــی ــوی ــی و معن ــی مذهب ــای درمان ــد از روش ه ــتفاده می کردن اســا ــا ب ــات دع ــن در جلس ــوالً مراجعی ــود. معم ــده ب ــتفاده ش اس
ــد )13(. ــدا می کردن ــور پی ــف حض ــان مختل ــدت زم منتایــج ایــن مطالعــة سیســتماتیك نشــان می دهــد کــه درمان هــای روانپزشــکي تطبیــق یافتــه بــا فرهنــگ فــرد ــن حــال ــة هــدف می باشــد و در عی ــردم جامع ــول م ــورد قب ماثربخشــی مطلوبــی بــر روی عالیــم افســردگی و اضطــراب دارد. ــا ــده را ت ــاره ش ــکل اش ــنتی دو مش ــای س ــن درمان ه بنابرایحــدی حــل کرده انــد، اوالً بیمــاران تمایــل زیــادی بــه مراجعــه ــن روش هــا اثربخشــی ــاً ای ــد و ثانی ــه درمانگــران ســنتی دارن بمطلوبــی در دو مشــکل شــایع اضطــراب و افســردگی داشــته اند. ــه ــن تجرب ــه ای ــه ب ــا توج ــم ب ــی ه متخصصــان بهداشــت روانــردن ــا وارد ک ــد ب ــعی کرده ان ــنتی، س ــران س ــق درمانگ موفمؤلفــة معنویــت در درمان هــای رایــج خــود اثربخشــی درمــان ــای ــت درمان ه ــزان مقبولی ــن می ــد و همچنی ــش دهن را افزای
ــد. ــاء دهن ــکي را ارتق روانپزشبیــن مذهــب و ســالمت رابطــة از دهــة 1990، پیــش ــب ــان اغل ــود: محقق ــوه ب ــی بالق ــوزة پژوهش ــك ح ــاً ی عمدتنتایــج و روش هــا بخش هــای در را مذهبــی متغیرهــای اینکــه آشــکارا بــدون مطالعاتشــان پنهــان می ســاختند ــر روی ــات ب ــت تحقیق ــروع و درس ــای مش ــا را بخش ه آن هســالمتی نشــان دهنــد )مثــاًل، بــا درج آن هــا در عناویــن یــا ــی ــای مذهب ــدودی معیاره ــا ح ــه(. ت ــك مقال ــای ی چکیده هســاده به عنــوان متغیرهــای تحقیقــی یــا توضیحــات بیشــتر در ــن حــال، ــا ای ــده شــده اند، ب ــك گنجان ــات اپیدمیولوژی مطالعمتغیرهــای مذهبــی ارتبــاط و همخوانــی معنــي داری بــا ــی )19-17( و اختــالالت اختــالالت فیزیکــی )16-14(، روان
ــد. ــواد )23-20( دارن ــوءمصرف م س
1 Nortije
Dow
nloa
ded
from
she
faye
khat
am.ir
at 8
:15
+03
30 o
n M
onda
y Ja
nuar
y 27
th 2
020
[ D
OI:
10.2
9252
/she
fa.6
.2.6
9 ]
7272
د وره ششم، شماره دوم، بهار 1397
یکــی از علــوم عصــر حاضــر کــه بــه بررســی اثربخشــی ــا روش شناســي2 ــت و مذهــب ب ــر معنوی ــی ب ــای مبتن روش همی باشــد. معنــوی3 اعصــاب علــوم می پــردازد علمــی نوروتئولــوژی4 بــه ارتبــاط بیــن مغــز انســان و مذهــب می پــردازد. متخصصــان در ایــن حــوزه بــه دنبــال زمینه هــای ــتند )24(. ــان ها هس ــوی انس ــی و معن ــارب روحان ــی تج عصبــا ــز ب ــه از مغ ــك ناحی ــه فقــط ی ــد ک ــات نشــان داده ان تحقیقاعمــال مذهبــی مرتبــط نیســت، بلکــه بخش هــای مختلفــی از ســاختارهای مغــز بــا ایــن عملکــرد مرتبــط می باشــند. طبــق ــز ــی در مغ ــی مختلف ــز نواح ــرداری از مغ ــات تصویرب مطالعــی5 راســت، قشــر گیجگاهــی ماننــد قشــر اربیتوفرونتــال میانــی7 ــی و تحتان ــه ای فوقان ــای آهیان ــت، لوبول ه ــی6 راس میانــپ، ــانی چ ــر پیش پیش ــت، قش ــدار8 راس ــتة دم ــت، هس راسقشــر ســینگولیت قدامــی چــپ بــا اعمــال مذهبــی و عرفانــی
ــتند )25(. ــط هس مرتبمــورد در گرفتــه صــورت پژوهش هــای عمــده تاکنــون اثــرات اعمــال مذهبــی ادیــان بــر روی مغــز در آئیــن بودائــی و مســیحیت بــوده اســت. امــروزه در روش هــای درمانــی ماننــد ذهــن آگاهــی9، مراقبــه10 آموزه هــای دیــن بــودا بــرای درمــان ــورد اســتفاده ــه اختالل هــای روانپزشــکي م ــال ب بیمــاران مبتقــرار می گیــرد. روش هــای تصویربــرداری از مغــز نشــان داده انــد کــه اثــرات درمانــی روش کاهــش اســترس بــر اســاس ــرات نوروپالســتیك در قشــر ــا تغیی ذهــن آگاهــی11 همــراه بســینگولیت قدامــی12، اینســوال13، شــبکة پیشــانی -لیمیبــك ــوده ــز14 ب ــة مغ ــت پای ــبکة حال ــود در ش ــاختارهای موج و ساســت )26(. مطالعــات الکتروفیزیولوژیــك نشــان داده انــد کــه ــس ــا و فرکان ــن آلف ــس پایی ــا فرکان ــی ب ــن آگاه ــة ذه مراقبدلتــا مرتبــط اســت )27(. مطالعــات قدیمی تــر، ذهــن آگاهــی و مراقبــه را بــا افزایــش فعالیــت تتــا لــوب پیشــانی و کاهــش وقفــة آلفــا مرتبــط می داننــد )28(. اخیــراً لوگوپولــوس15 ــی ــا در نواح ــس آلف ــه فرکان ــد ک ــان داده ان ــکاران نش و همخلفــی ســر در زمــان مراقبــه در مقایســه بــا زمــان اســتراحت نواحــی در تتــا فرکانــس همچنیــن می یابــد. افزایــش ــی ــه نواح ــی نســبت ب ــزی –گیجگاه ــانی و نواحــی مرک پیشــواج ــکاران ام ــگ16 و هم ــد )29(. وون ــش می یاب ــی افزای خلفمغــزی 12 فــردی کــه مــدت زمــان زیــادی مراقبــه را انجــام ــد. ــرار دادن ــورد بررســی ق ــت چشــم باز م ــد را در حال می دادنــن ــاز میانگی ــمان ب ــا چش ــتراحت ب ــت اس ــراد در حال ــن اف ایــد و ــه گــروه کنتــرل نشــان دادن آلفــای بیشــتری را نســبت بدر طــی مراقبــه افزایــش معنــي داری در بانــد فرکانســی تتــا در نواحــی پیشــانی –مرکــزی –آهیانــه ای داشــتند )30(. مطالعــة ــامل 1358 ــه ش ــه ای -ک ــه بررســی 56 مطالع ــه ب ــروری ک مــازة ــه در ب ــود - ک ــکي ب ــار روانپزش ــالم و 357 بیم ــرد س فزمانــی 1966 الــی 2015 منتشــر شــده پرداختــه بــود نشــان
داد کــه ذهــن آگاهــی باعــث افزایــش آلفــا و تتــا در مقایســه ــود )31(. ــته می ش ــمان بس ــا چش ــتراحت ب ــت اس ــا حال ب
ــه ــت ک ــده اس ــعی ش ــر س ــال های اخی ــورمان در س در کشــی ــای درمان ــالم روش ه ــن اس ــای دی ــتفاده از آموزه ه ــا اس ببــرای بیمــاران روانپزشــکي ایجــاد شــود. قــرآن دارای خــواص ــاب آســمانی مســلمانان اســت کــه ــرآن کت ــی اســت. ق درمانــان ــاً درم ــرد و طبیعت ــات انســان را در برمی گی ــاد حی کل ابعــات ــار آی ــمار آث ــاد بی ش ــدی از ابع ــد بع ــا می توان بیماری هقدســی قــرآن باشــد و وظیفــة پزشــکان مســلمان اســت ــای ــد )32(. پژوهش ه ــکار نماین ــد را آش ــن بُع ــر ای ــه تأثی کاندکــی )35-33( در زمینــة اثرگــذاری شــنیدن تــالوت قــرآن ــه ــه ب ــت ک ــده اس ــام ش ــمی انج ــای جس ــر روی بیماری ه بصــورت غیــر مســتقیم بــه بررســی اثــرات قــرآن بــر روی مغــز ــراً ــه اخی ــه ای ک ــه مطالع ــد. س ــاب پرداخته ان ــتم اعص و سیســر ــرآن ب ــالوت ق ــنیدن ت ــرات ش ــی اث ــه بررس ــده ب ــام ش انجــکاران ــی و هم ــد )38-36(. آقاجان ــراب پرداخته ان روی اضطــر میــزان ــم و موســیقی ب ــرآن کری ــه مقایســة تأثیــر آوای ق بــی بیمــاران قبــل از اعمــال جراحــی ــم حیات اضطــراب و عالیشــکم پرداختنــد. در ایــن کارآزمایــی بالینــی 90 بیمــار کاندیــد عمــل جراحــی شــکم بــه ســه گــروه تقســیم شــدند. بیمــاران در گــروه مــورد اول، موســیقی بــدون کالم و در گــروه مــورد دوم آوای قــرآن کریــم )تــالوت ســوره های نبــأ، واقعــه و الرحمــن( را بــه مــدت 20 دقیقــه گــوش دادنــد. عالیــم حیاتی ــض و ــمارش نب ــوه ای و ش ــنج جی ــق فشارس ــاران از طری بیمــه اندازه گیــری تنفــس در بالیــن بیمــار قبــل و بعــد از مداخلگردیــد. نتایــج مطالعــه نشــان داد کــه موســیقی و آوای قــرآن ــی ــم حیات ــزان اضطــراب و عالی ــر دو در کاهــش می ــم ه کری)فشــارخون و تعــداد نبــض( بیمــاران قبــل از اعمــال جراحــی
مؤثــر می باشــند )38(.قاســم تبــار و همــکاران بــه بررســی تأثیــر آوای قــرآن کریــم ــوم ــال س ــوز س ــان 50 دانش آم ــش از امتح ــراب پی ــر اضط بــه ــدت 5 دقیق ــه م ــان ب ــل از امتح ــد. قب ــتان پرداختن دبیرسآیاتــی از ســورة مائــده پخــش گردیــد. نتایــج مطالعــه نشــان داد کــه شــنیدن آوای قــرآن قبــل از امتحــان باعــث کاهــش
اضطــراب به خصــوص در دختــران می گــردد )37(.ــی ــه بررس ــکاران ب ــی و هم ــهم الدین ــر س ــه ای دیگ در مطالعتأثیــر آوای قــرآن کریــم بــر میــزان اضطــراب و ســطح ســرمی ــان نخســت زا ــان زن ــة اول زایم ــزول در مرحل ــون کورتی هورمــاردار ــر روی 60 زن ب ــی ب ــی بالین ــن کارآزمای ــد. ای پرداختنــه ــاردار ب ــان ب ــت. زن ــی صــورت گرف ــان طبیع ــب زایم دواطلــا آغــاز مرحلــة دو گــروه مداخلــه و کنتــرل تقســیم شــدند. بــا صــدای اســتاد ــم ب ــورد، ســورة مری ــروه م ــرای گ ــان ب زایمپرهیــزگار از طریــق هدفــون در اتــاق زایمــان برای زنــان باردار
2 Methodology3 Spiritual neuroscience4 Neurotheology5 Medial orbitofrontal cortex6 Middle temporal cortex7 Inferior and superior lobules8 Caudate9 Mindfullness
10 Meditation11 Mindfullness based stress reduction12 Anterior cingulate13 Insula14 Default mode network15 Lagopoulos16 Wong
Dow
nloa
ded
from
she
faye
khat
am.ir
at 8
:15
+03
30 o
n M
onda
y Ja
nuar
y 27
th 2
020
[ D
OI:
10.2
9252
/she
fa.6
.2.6
9 ]
7373
د وره ششم، شماره دوم، بهار 1397
ــرآن ــد از پخــش ق ــد. بع ــه پخــش می ش ــدت 45 دقیق ــه م بیــك نمونــه خــون بــه مقــدار 5 سی ســی از بیمــاران دو گــروه ــه گــوش دادن ــج پژوهــش نشــان داد ک ــه می شــد. نتای گرفتــود ــر ب ــه قــرآن در گــروه مداخلــه در کاهــش اضطــراب مؤث بو همچنیــن ســطح ســرمی کورتیــزول در گــروه مداخلــه پــس از گــوش دادن بــه قــرآن تفــاوت معنــي داری بــا گــروه کنتــرل داشــت. در گــروه مداخلــه، کاهــش اضطــراب در گروهــی کــه ــود ــي دار ب ــود، معن ــاد ب ــرآن زی ــا ق ــا ب ــنایی آن ه ــزان آش میــی ــون مذهب ــه در مت ــم توصیه هــای بســیاری ک )36(. علی رغبــر اثربخشــی قــرآن شــده ولــی تاکنــون مطالعــات اندکــی بــه ــر روی عملکــرد ــم ب ــرآن کری ــذاری ق بررســی چگونگــی اثرگمغــز پرداخته انــد. ایــن مطالعــات از نظــر روش شناســي بســیار ــد )39( و هیچ یــك در نشــریات معتبــر علمــی ضعیــف بوده انــرای ــن پژوهــش ب ــه چــاپ نرســیده اند. ای ــی )40( ب بین المللــالوت ــنیدن ت ــن ش ــا بی ــه آی ــؤال ک ــن س ــه ای ــخ دهی ب پاســود ــل وج ــز تعام ــای مغ ــر در فرکانس ه ــم و تغیی ــرآن کری قدارد انجــام شــد. مــا ســعی نمودیــم بــا رعایــت روش شناســي ــه بررســی ــوم اعصــاب ب ــش عل ــری از دان ــا بهره گی مناســب باثــرات شــنیدن تــالوت قــرآن کریــم بــر روی باندهــای
ــم. فرکانســی مغــز بپردازیمواد و روش ها
طــرح پژوهــش: پژوهــش حاضــر، بــه لحــاظ هــدف بنیــادی ــا طــرح ــوع آزمایشــی ب ــا از ن ــع آوری داده ه ــه لحــاظ جم و ب
ــد. ــرل می باش ــروه کنت ــا گ ــون ب ــون –پس آزم پیش آزمــراد ــة اف ــر کلی ــش حاض ــاری پژوه ــة آم ــا: جامع آزمودنی هســالم )زن و مــرد( بــاالی 18 ســال بــود. در طــی بهــار ــراد دارای ــن اف ــالم از بی ــی س ــز 1395، 52 آزمودن ــی پایی الــترس ــری در دس ــه روش نمونه گی ــه ب ــه مطالع ــار ورود ب معیــالم )زن ــراد س ــامل: اف ــای ورود ش ــدند. مالک ه ــاب ش انتخــرم ــردن ف ــودن و پُرک ــلمان ب ــال، مس ــاالی 18 س ــرد( ب و مــه. و معیارهــای خــروج مطالعــه شــامل ابتــالء رضایــت آگاهانــاری ــك بیم ــه ی ــالء ب ــابقة ابت ــکي، س ــاری روانپزش ــه بیم ب
ــد. ــر بودن ــه س ــیب ب ــابقة آس ــك و س نورولوژی
ابزارــع آوری ــرای جم ــت EEG ب ــتگاه ثب ــه از دس ــن مطالع در ای
ــد. ــتفاده گردی ــا اس داده هروش ثبــت EEG :EEG بــه وســیلة یــك آمپلی فایــر 19 کانالــه ثبــت شــد )میتســار، روســیه(. بــرای ثبــت EEG از یــك ــد. ــتفاده ش ــه )ElectroCap, Inc;OH( اس ــپ 19 کانال الکتروکالکترودهــا بــر اســاس سیســتم 20-10 بــر روی کاله قرارگرفتــه ــود. ــده ب ــتفاده ش ــس اس ــرای رفرن ــرود A1+A2 ب ــد. الکت بودنامپدانــس همــة الکترودهــا زیــر KΩ 5 بــود. ســیگنال های EEG بــا فیلتــر باالگــذر 50 هرتــز و فیلتــر پاییــن گــذر 0/3 در ــل، ــل از تحلی ــت شــدند. قب ــز ثب ــرداری 250 هرت ــرخ نمونه ب ن EEGlab بــه وســیلة نرم افــزار ICA ــا اســتفاده از آرتیفکت هــا بــر آن همــة ســگمنت های ــالوه ب ــن ع حــذف شــدند و همچنی
آلــوده بــه آرتیفکــت حــرکات چشــم و ســر، آرتیفکــت عضــالت ــا کاهــش در هشــیاری از EEG حــذف شــدند. Epoch هــای ی90 ثانیــه ای کــه آرتیفکــت نداشــتند )artifact-free( در حالــت ــدند. ــاب ش ــوان انتخ ــف ت ــل طی ــرای تحلی ــته ب ــم بس چشــزار ــف نرم اف ــل طی ــتم تحلی ــیلة سیس ــه وس ــات EEG ب اطالعNeuroGuide بــرای تــوان مطلــق )uV2( بــا اســتفاده از تبدیــل ــبه ــر محاس ــی زی ــای فرکانس ــه )FFT( در بانده ــریع فوری سگردیــد: دلتــا )4-1 هرتــز(، تتــا )8-4 هرتــز(، آلفــا )8-12 هرتــز(، آلفــا 1 )10-8 هرتــز(، آلفــا 2 )12-10 هرتــز(، بتــا )25-
12 هرتــز(، بتــا 1) 15-12 هرتــز(، بتــا 2 )18-15 هرتــز(، بتــا 3 )25-18 هرتــز(، بتــا بــاال )30-25 هرتــز(، گامــا )40-30 هرتــز(
ــز(. ــاال )50-40 هرت و گامــا ب
روند اجرای پژوهش
ــنی 29/96؛ ــن س ــرد و 34 زن، میانگی ــالم )18 م ــرد س 52 فــه دو گــروه ــه صــورت تصادفــی ب انحــراف اســتاندارد 7/48( بــش از 26 ــروه آزمای ــدند. در گ ــرل تقســیم ش ــش و کنت آزمای EEG ثبــت شــد. قبــل از شــروع ثبــت EEG نفــر در دو نوبــتبــرای بررســی ســالمت روان فــرد از هــر آزمودنــی پرسشــنامة ــه ای ــدون هیــچ مداخل ــت اول ب ــد. در حال SCL90 اخــذ گردیــود ــرد چشــم هایش بســته ب ــه ف ــی ک ــه EEG در حال 5 دقیقــالوت ســورة ــی ت ــرای آزمودن ــت دوم، ب ــد. در حال ثبــت گردیــد و ــش گردی ــاق پخ ــه در ات ــو رایان ــق بلندگ ــان از طری انســی ــرل تمام ــروه کنت ــد. در گ ــام ش ــت EEG انج ــان ثب هم زمــرار گرفــت ــوارد اعمــال شــده در گــروه آزمایــش مدنظــر ق مــه جــای پخــش تــالوت ســورة انســان، ــا ایــن تفــاوت کــه ب بتــالوت ســوره ای ســاختگی پخــش شــد. در گــروه کنتــرل برای ــودن( از ــه ایــن گــروه )ســاختگی ب ــوط ب رعایــت شــرایط مربمفهــوم تحــدی اســتفاده گردیــد. تحــدی یــك واقعیــت تاریخی قرآنــی اســت کــه عبــارت اســت از امــر خداونــد بــه مخالفــان و منکــران وحــی قــرآن و صــدق نبــوت حضــرت محمــد کــه اگــر طبــق ادعــای خــود، قــرآن را مجعــول و پیــش خودســاخته و ــد. آیــات تحــدی اســاطیراالولین می داننــد، نظیــر آن را بیاورنــام و تحــدی ــه صــورت ع ــه دو صــورت تحــدی ب ــرآن ب در قــدی ــل تح ــت. در مقاب ــده اس ــرح ش ــاص مط ــورت خ ــه ص بــرل ــروه کنت ــا در گ ــت. م ــه اس ــورت گرفت ــز ص ــات نی معارضایــن پژوهــش از یکــی از ســوره های منتشــر شــده در یکــی از ســایت هایی کــه بــه معارضــه بــا قــرآن پرداختــه تحــت عنــوان ــن ــرآن ای ــاری ق ــك ق ــم. ی ــتفاده نمودی ــلمون اس ــورة مس سســوره را تــالوت نمــود و افــرادی کــه در گــروه کنتــرل بودنــد ایــن تــالوت را می شــنیدند. از آنجــا کــه ســورة انســان توســط اســتاد منشــاوی تــالوت گردیــده بــود و مهــارت قــاری مــا در حــدی نبــود کــه بتوانــد اثــر صــوت و آهنــگ تــالوت قــرآن را کنتــرل نماییــم مــا بــرای بررســی نقــش صــوت قــاری قــرآن، بخشــی از آیــات ســورة جمعــه را کــه قــاری مــا در تــالوت آن تبحــر داشــت را انتخــاب نمودیــم و بــه همــراه تــالوت اســتاد عبدالباســط بــرای آزمودنــی گــروه کنتــرل پخــش نمودیــم کــه اثــر تــالوت قــرآن بــا صــوت و آهنگ هــای متفــاوت را بررســی
Dow
nloa
ded
from
she
faye
khat
am.ir
at 8
:15
+03
30 o
n M
onda
y Ja
nuar
y 27
th 2
020
[ D
OI:
10.2
9252
/she
fa.6
.2.6
9 ]
7474
د وره ششم، شماره دوم، بهار 1397
نماییــم. از نرم افــزار NeuroGuide بــرای تحلیــل تــوان مطلــق ــی ــاری ت ــای آم ــام آزمون ه ــرای انج ــاری آن ب ــج آم و از پکیوابســته و تــی مســتقل اســتفاده نمودیــم. ســطح معنــي داری
در ایــن مطالعــه 0/05 در نظــر گرفتــه شــد.يافته ها
ــد کــه فرکانس هــای ــن مطالعــه دو گــروه شــرکت کردن در ایــل و ــز، قب ــه از مغ ــس( در 19 ناحی ــا )14 فرکان ــزی آن ه مغدر حیــن ارائــة محــرک )پخــش ســورة انســان، پخــش ســورة ــوان مطلــق تغییــرات ســاختگی( اندازه گیــری شــد. تحلیــل تمعنــي داری را کــه بــه وســیلة شــنیدن تــالوت قــرآن نســبت بــه خــط پایــه ایجــاد شــده بــود را نشــان داد. در گــروه آزمایش کاهــش معنــي داری نســبت بــه خــط پایــه در تــوان مطلــق در
تمــام 14 بانــد فرکانــس مغــز مشــاهده شــد و کمتریــن میــزان تغییــرات در بانــد فرکانســی آلفــا 2 و بتــا 1 رخ داد )تصویــر 1(. ــه خــط پایــه در گــروه کنتــرل کاهــش معنــي داری نســبت بدر تــوان مطلــق در 6 بانــد فرکانســی )بتــا 2، بتــا بــاال، گامــا، گامــا 1، گامــا 2 و گامــا بــاال ( مشــاهده شــد، ایــن تغییــرات در نواحــی وســط ســر متمرکــز بودنــد )تصویــر 2(. نتایــج آزمــون تــی مســتقل ، تفــاوت معنــي داری را بیــن دو گــروه در زمــان شــنیدن تــالوت قــرآن و ســورة ســاختگی نشــان داد. افزایــش ــاال، ــا ب ــا 3، بت ــا، بت ــد فرکانســی )بت ــن 7 بان ــق بی ــوان مطل تــاال( بیــن دو گــروه مشــاهده گامــا، گامــا 1، گامــا 2 و گامــا بــرای بررســی ــی مســتقل ب ــج آزمــون ت ــر 3(. نتای شــد )تصویــه ــچ گون ــروه هی ــر روی دو گ ــاوت آهنــگ کالم )صــوت( ب تف
تفــاوت معنــي داری را نشــان نــداد.
ــا ــه ب ــرآن در مقایس ــالوت ق ــنیدن ت ــط ش ــده توس ــاد ش ــرات ایج ــه تغیی ــی ک ــفالوگرافی کّم ــق الکتروآنس ــوان مطل ــل ت ــر 1- تحلی تصويــرات ــه تغیی ــتند ک ــی هس ــان دهندة مناطق ــر نش ــك س ــه های توپوگرافی ــد. نقش ــان می ده ــا را نش ــتراحت( آزمودنی ه ــان اس ــه )زم ــط پای خــای ــة بانده ــق FFT در هم ــوان مطل ــي داری را در ت ــی وابســته کاهــش معن ــون ت ــف داشــتند. آزم ــای فرکانســی مختل ــي داری در بانده معن
فرکانســی نشــان داد.
Dow
nloa
ded
from
she
faye
khat
am.ir
at 8
:15
+03
30 o
n M
onda
y Ja
nuar
y 27
th 2
020
[ D
OI:
10.2
9252
/she
fa.6
.2.6
9 ]
7575
د وره ششم، شماره دوم، بهار 1397
بحث و نتيجه گيریایــن پژوهــش بــا هــدف تعییــن مبنــای زیســتی تأثیر شــنیدن ــر عملکــرد مغــز صــورت گرفــت و یافته هــای تــالوت قــرآن بحاصــل از آن، ســؤال پژوهشــی را مبنــی بــر اینکــه آیــا بیــن ــزی ــواج مغ ــن ام ــر در میانگی ــرآن و تغیی ــالوت ق ــنیدن ت ش
تعامــل وجــود دارد را مــورد تأییــد قــرار داد.
ــبت ــرآن نس ــالوت ق ــنيدن ت ــرات ش ــة اث مقايســا ــة م ــتراحت(: در مطالع ــان اس ــه )زم ــط پاي ــه خ بــی ــد فرکانس ــش را در 5 بان ــی کاه ــات قبل ــالف مطالع برخــرآن ــالوت ق ــنیدن ت ــان ش ــم. در زم ــاهده نمودی ــی مش اصل
ــان ــه )زم ــا خــط پای ــرات ایجــاد شــده توســط شــنیدن ســورة ســاختگی در مقایســه ب ــی کــه تغیی ــق الکتروآنســفالوگرافی کّم ــوان مطل ــل ت ــر 2- تحلی تصوياســتراحت( آزمودنی هــا را نشــان می دهــد. نقشــه های توپوگرافیــك ســر نشــان دهندة مناطقــی هســتند کــه تغییــرات معنــي داری در باندهــای فرکانســی مختلــف داشــتند. آزمــون تــی وابســته کاهــش معنــي داری را در تــوان مطلــق FFT در باندهــای فرکانســی بتــا بــاال، بتــا 2، گامــا، گامــا 1، گامــا 2 و گامــا بــاال را نشــان داد.
ایــن تغییــرات عمدتــا ًدر نواحــی مرکــزی روی داده اســت.
ــر ــك س ــه های توپوگرافی ــد. نقش ــان می ده ــرل نش ــش و کنت ــروه آزمای ــن دو گ ــاوت را بی ــی تف ــفالوگرافی کّم ــق الکتروآنس ــوان مطل ــل ت ــر 3- تحلی تصوينشــان دهندة مناطقــی هســتند کــه تغییــرات معنــي داری در باندهــای فرکانســی مختلــف داشــتند. آزمــون تــی مســتقل کاهــش معنــي داری را در تــوان مطلــق
ــاال را نشــان داد. ــا ب ــا 2 و گام ــا 1، گام ــا، گام ــاال ، گام ــا ب ــا 3، بت ــا، بت FFT در باندهــای فرکانســی بت
Dow
nloa
ded
from
she
faye
khat
am.ir
at 8
:15
+03
30 o
n M
onda
y Ja
nuar
y 27
th 2
020
[ D
OI:
10.2
9252
/she
fa.6
.2.6
9 ]
7676
د وره ششم، شماره دوم، بهار 1397
ــی ــانی –گیجگاه ــی پیش ــش در نواح ــا کاه ــس دلت در فرکانــانی ــی پیش ــش در نواح ــا کاه ــس تت ــه ای، در فرکان –آهیانگیجگاهــی و پس ســری، در فرکانــس آلفــا کاهــش در نواحــی پیشــانی گیجگاهــی، در فرکانــس بتــا کاهــش در نواحــی ــی ــی خلف ــا در نواح ــس گام ــی و در فرکان ــانی گیجگاه پیش)مرکــزی، گیجگاهــی، آهیانــه ای و پس ســری( مشــاهده شــد. ــه فرکانس هــای جزئــی نیــز ــا تقســیم باندهــای فرکانســی ب بکاهــش مشــاهده شــد. در فرکانــس آلفــا 1 در تمامــی نواحــی ــس ــه ای، در فرکان ــی آهیان ــر در نواح ــدت کمت ــا ش ــر و ب سآلفــا 2 در نواحــی پیشــانی گیجگاهــی، در فرکانــس بتــا 2 در تمامــی نواحــی و بــا شــدت کمتــر در نواحــی پــس ســری، در ــی، در ــانی گیجگاه ــی پیش ــش در نواح ــا 3 کاه ــس بت فرکانفرکانــس بتــا بــاال کاهــش معنــي داری در تمامــی نواحــی بــه ــی ــی نواح ــا 1 در تمام ــس گام ــری، در فرکان ــر از پس س غیبــه غیــر از پیشــانی، در فرکانــس گامــا 2 بــه غیــر از پیشــانی ــه ــاال ب ــا ب ــس گام جانبــی در تمامــی نواحــی ســر و در فرکانغیــر از پیشــانی راســت در بقیــة نواحــی ســر کاهــش مشــاهده ــه ــه دســت آمــده کار مشــکلی اســت ب ــج ب شــد. تبییــن نتایــه دســت خاطــر اینکــه چنیــن الگویــی در مطالعــات قبلــی ب
ــده اســت. نیامتعــداد محــدودی از مطالعــات به بررســی اثــرات شــنیدن تالوت قــرآن بــر روی مغــز پرداخته انــد بــه همیــن منظــور هــم امــکان مقایســة گســترده بــا مطالعــات قبلــی فراهــم نیســت. بــا ایــن ــی ــته همخوان ــة گذش ــا 5 مطالع ــا ب ــة م ــج مطالع ــال، نتای حنــدارد )43-39(. در مطالعــة مــا زمانــی کــه آزمودنی هــا تــالوت قــرآن را شــنیدند در مقایســه بــا خــط پایــه کاهــش در تمامــی باندهــای فرکانســی مشــاهده گردیــد. در 4 مطالعــة قبلــی )43-
40( افزایــش آلفــا مشــاهده شــده اســت و تنهــا در یــك مطالعــه ــا نیــز )39( کــه مــورد پژوهــی می باشــد افزایــش فرکانــس بت
گــزارش شــده اســت. یکــی از علــل مشــاهدة ایــن تفــاوت پخــش ســوره های متفــاوت ــرآن ــوره از ق ــر س ــالمی ه ــات اس ــق روای ــد. طب ــد باش می توانــی رود ــار م ــن انتظ ــد. بنابرای ــی می باش ــت متفاوت دارای فضیلــی را نشــان دهــد. متأســفانه در ــرات متفاوت کــه هــر ســوره اثایــن مقــاالت در روش کار بــه ســوره ای کــه در حیــن آزمایــش ــه ــك مطالع ــر از ی ــه غی ــده ب ــش ش ــا پخ ــرای آزمودنی ه بــام ــان ام ــورة انس ــت س ــورد فضیل ــت. در م ــده اس ــاره نش اشــان ــورة انس ــت س ــد: قرائ ــالم( فرمودن ــادق )علیه الس ــر ص جعفــاب و ــدن اعص ــوی ش ــدی روح و ق ــت و نیرومن ــب تقوی موجــت ــه در قرائ ــر کســی ک ــن اضطــراب اســت و اگ ــش یافت آرامــوره ــن س ــر ای ــد اگ ــد آن را بخوان ــف اســت و نمی توان آن ضعیرا بنویســد و پــس از شســتن آب آن را بنوشــد از ضعــف نفــس ــه نظــر می رســد ــد و نتیجه بخــش اســت )44(. ب نجــات می یابفضیلــت مرتبــط بــا هــر ســوره می توانــد ایــن تفــاوت را توجیــه نمایــد. در اکثــر باندهــای فرکانســی بیشــترین تأثیــرات شــنیدن
ــك17 ــانی لیمبی ــیر پیش ــر روی مس ــان ب ــورة انس ــالوت س تبــوده اســت. پژوهش هایــی کــه بــه بررســی اثــرات مراقبــه بــر ــن روش ــذاری ای ــد نشــان دهندة اثرگ ــز پرداخته ان ــرد مغ عملکبــر روی مســیر پیشــانی لیمبیــك بوده انــد )26(. لیوتــی18 ــن ــق غمگی ــاد خل ــور ایج ــه ای به منظ ــکاران در مطالع و هماز آزمودنی هــا خواســتند کــه یــك خاطــرة ناخوشــایند را یــادآوری کننــد، هم زمــان بــا ایجــاد خلــق غمگیــن تصاویــر بــه دســت آمــده از نشــر توموگرافــی پوزیتــرون )PET(19 افزایــش سوخت وســاز در قشــر ســینگولیت قدامــی جانبــی20 و کاهــش فعالیــت در لــوب پیشــانی را نشــان داد )45(. مطالعــات انجــام ــد ــی نشــان می ده ــای انســانی و حیوان ــر روی نمونه ه شــده بســینگولیت قدامــی -پالیدواســتریاتال21- تاالمیــك -آمیگــدال به عنــوان مــدار تنظیم کننــدة خلــق )MRC( قشــری لیمبیــك در نظــر گرفتــه می شــود و در اختــالالت خلقــی دچــار بــدکاری ــی ــالل دوقطب ــه اخت ــال ب ــاران مبت ــود )47 ،46(. در بیم می شــد )48(. ــدکاری می باش ــك دارای ب ــری لیمبی ــیر قش ــز مس نیــت روح و ــان "تقوی ــورة انس ــی س ــت اصل ــات فضیل ــق روای طبقــوی شــدن اعصــاب" می باشــد، تأثیــر اصلــی ســورة انســان در ــای فرکانســی مســیر قشــری لیمبیــك می باشــد ــب بانده اغلــرای ــده ب ــاد ش ــی ی ــای عصب ــد زیربن ــد مؤی ــن می توان و ایــص ــی باالخ ــی روان ــرایط روح ــر ش ــان ب ــورة انس ــرات س اثــی ــد فرکانس ــت بان ــش فعالی ــد. افزای ــردگی باش ــالل افس اختبتــا بــا اضطــراب )50 ،49(، بی خوابــی )51( و افســردگی )52( ــادی ــر زی ــی مقادی ــه بی خواب ــال ب ــط اســت. بیمــاران مبت مرتببتــا در زمــان مانیتورینــگ خــواب بــا پلــی ســومنوگرافی نشــان داده انــد )54 ،53(. در بیمــاران مبتــال بــه اختــالالت اضطرابــی به خصــوص وســواس فکــری عملــی میــزان باالیــی بتــا گــزارش شــده اســت. چگالــی جریــان زیــادی در بانــد فرکانســی بتــا در ــا در بیمــاران ــاد بت ــرار دارد. فعالیــت زی شــکنج ســینگولیت قوســواس در نواحــی شــکنج ســینگولیت میانــی و نواحــی
ــت )49(. ــده اس ــع ش ــری واق ــه ای –پس س ــانی -آهیان پیشــی ــا در نواح ــت بت ــاد فعالی ــزان زی ــر می ــه ای دیگ در مطالعپیشــانی، آهیانــه ای و لیمبیــك در بیمــاران مبتــال بــه وســواس فکــری عملــی گــزارش شــده اســت )50(. در افــراد مبتــال بــه ــی افســردگی کــه هم زمــان مشــکل اضطــراب )55( و بی خواب)52( دارنــد مقادیــر زیــادی بتــا مشــاهده شــده اســت. کاهــش فرکانــس بتــا در پاســخ های درمانــی بیمــاران مبتــال بــه اختــالل روانپزشــکي مشــاهده شــده اســت. کاهــش ایــن بانــد فرکانســی می توانــد نشــان دهندة اثــرات بالقــوة ســورة انســان
بــر روی اضطــراب باشــد.ــا ــد و ی ــالوت می کن ــرآن را ت ــورة ق ــرد س ــه در آن ف روزی کــوره ــر س ــاوت ه ــذاری متف ــد در اثرگ ــز می توان ــنود نی می شدخیــل باشــد. در دو حدیثــی کــه از امــام صــادق علیه الســالم )44( و امــام رضــا علیه الســالم )44( نقــل شــده اســت ــنبه ــح روز پنجش ــان در صب ــورة انس ــالوت س ــده ت ــد ش تأکی
17 Fronto-limbic18 Liotti19 Positron emission tomography
20 Ventral anterior cingulate cortex21 Pallidostriatal
Dow
nloa
ded
from
she
faye
khat
am.ir
at 8
:15
+03
30 o
n M
onda
y Ja
nuar
y 27
th 2
020
[ D
OI:
10.2
9252
/she
fa.6
.2.6
9 ]
7777
د وره ششم، شماره دوم، بهار 1397
ــر روی ــه ب ــف هفت ــای مختل ــر روزه ــد خاصــی دارد. تأثی فوایــات ــی از مطالع ــی در یک ــورت اتفاق ــه ص ــیتی ب نوروپالستیسدکتــر پاســکال لئونــه22 مشــخص گردیــد )56(. او در ایــن بــاره ــه ــد را چگون ــای جدی ــراد مهارت ه ــه اف ــرد ک ــق می ک تحقیمی آموزنــد و بــرای ایــن منظــور بــا اســتفاده از تحریــك مغناطیســی فراجمجمــه ای )TMS(23 بــه نقشــه برداری از مغــز نابینایانــی پرداخــت کــه تحــت آمــوزش یادگیــری خــط بریــل
ــد. ــرار گرفتــه بودن قــك ــدت ی ــه م ــتند ب ــرار داش ــش ق ــه تحــت آزمای ــرادی ک افســال تحــت آمــوزش زبــان بریــل قــرار گرفتنــد. تغییــرات روی ــرق ــم ف ــا ه ــنبه ب ــه و دوش ــای جمع ــز در روزه داده در مغداشــت. نقشــه های مغــزی روز جمعــه نشــانگر گسترشــی وســیع و چشــمگیر بودنــد. امــا در روز دوشــنبه ایــن نقشــه ها ــتند. ــاز می گش ــود ب ــة خ ــوط اولی ــدودة خط ــان مح ــه هم بنقشــه های روز جمعــه تــا شــش مــاه در حــال گســترش بودنــد ــتند. ــاز می گش ــود ب ــة خ ــط پای ــه خ ــنبه ب ــر دوش ــه در ه کبعــد از گذشــت شــش مــاه نقشــة مغــزی روز جمعــه هنــوز در حــال گســترش بودنــد. نقشــه های روزهــای دوشــنبه، الگــوی متفاوتــی را نشــان می دادنــد. آن هــا تــا بعــد از گذشــت شــش ــا ــد. ب ــری را نشــان ندادن ــچ تغیی ــوزش از خــود هی ــاه از آم مگذشــت شــش مــاه بــه آهســتگی شــروع بــه گســترش کردنــد ــرعتی ــیدند. س ــت رس ــی ثاب ــه حالت ــاه ب ــت ده م ــا گذش و بــد، کــه فــرد مــورد آزمایــش می توانســت خــط بریــل را بخوانــه ــود و اگرچ ــته ب ــنبه وابس ــه های روز دوش ــا نقش ــتر ب بیشــدازة ــه ان ــز ب ــنبه هرگ ــای دوش ــرات در نقشــه های روزه تغییــتند. در ــتری داش ــات بیش ــا ثب ــد ام ــه نبودن ــای جمع روزهــی ــه دانش آموزان ــه ب ــتراحت دو ماه ــك اس ــاه، ی ــان ده م پایکــه در حــال یادگیــری بریــل بودنــد داده شــد. پــس از دو مــاه ــه ــد ک ــوم ش ــد و معل ــه برداری ش ــا نقش ــز آن ه ــاره از مغ دوبنقشــه های مغــزی آن هــا بــدون تغییــر از آخریــن دوشــنبه دو
ــت. ــده اس ــش باقی مان ــاه پی ماز نظــر پاســکال لئونــه نتایــج متفــاوت بــرای روزهــای جمعــه ــرات ــد تغیی ــه فراین ــاره دارد ک ــه اش ــن نکت ــه ای و دوشــنبه بــرات ــرق دارد. تغیی ــم ف ــا ه ــن دو روز ب ــتیك در ای نوروپالســلولی ــان س ــات می ــت ارتباط ــث تقوی ــه باع ــریع روز جمع ســه ــه ب ــی دارد ک ــر م ــرده ب ــیرهایی پ ــده و از مس ــود ش موجــر ــرات آرام ت ــد. تغیی ــده بودن ــان ش ــتفاده پنه ــدم اس ــت ع علامــا پایدارتــر روزهــای دوشــنبه نشــان دهندة شــکل گیری ســاختارهایی از نــوع جدیــد و احتمــاالً جوانــه زدن ارتباطــات بیــن ســلولی و سیناپســی جدیــد اســت. نتایــج ایــن مطالعــه ــا ــالوت و ی ــر ت ــده ب ــاد ش ــر روز ی ــد ب ــت تأکی ــانگر اهمی نش
ــد. ــوره می باش ــنیدن س ش
ــبت ــاختگی نس ــورة س ــالوت س ــنيدن ت ــة ش مقايســر ــی اث ــتراحت( و بررس ــان اس ــه )زم ــط پاي ــه خ ب
پالســيبو: یکــی از علــل دیگــر مشــاهدة تفــاوت بیــن مطالعــة مــا و مطالعــات گذشــته ایــن اســت کــه گــروه ــا مقایســه ــا آن ه ــج را ب ــوان نتای ــه بت ــتانداردی ک ــرل اس کنتــرای ــا ب ــت. م ــته اس ــود نداش ــات وج ــن مطالع ــرد در ای کــق آن ســایر ســاخت یــك گــروه کنتــرل کــه بتوانیــم از طریــوم ــم از مفه ــم نمایی ــش فراه ــرای آزمای ــده آل را ب ــرایط ای شــی ســعی ــات درمان ــر مطالع ــم. در اکث ــتفاده کردی تحــدی اســی داشــته ــر پالســیبو گــروه کنترل ــرای بررســی اث می شــود بــی ــیبو را بررس ــر پالس ــق آن اث ــد از طری ــه بتوانن ــند ک باشــده ــق نش ــری محق ــن ام ــته چنی ــات گذش ــد. در مطالع نمایناســت )43-39( حتــی در پژوهش هــای دیگــر مرتبــط بــا ــرل ــروه کنت ــز گ ــر نی ــان دیگ ــت در ادی ــوم اعصــاب معنوی علــر ــیبو ب ــر پالس ــت )58 ،57(. اث ــته اس ــود نداش ــبی وج مناسروی عملکــرد مغــز بســیار قابــل توجــه اســت و ضــرورت دارد ــات ــرد )59(. مطالع ــرار بگی ــی ق ــورد بررس ــاً آن م ــه حتم کالکتروآنســفالوگرافی نشــان داده انــد کــه درمان هــای پالســیبو ــداد ــه روی ــته ب ــیل های وابس ــة پتانس ــش در دامن ــث کاه باعــد )60-63(. ــاک می گردن ــزر دردن ــرک لی ــه مح ــخ ب در پاسهمچنیــن همبســتگی قــوی بیــن اثــر پالســیبو بــر ادراک درد و دامنــة آلفــا مشــاهده شــده کــه ایــن یافتــه نشــان می دهــد ــزی اســاس ــا در نواحــی پیشــانی -مرک ــانات قشــری آلف نوساثــرات پالســیبو بــر روی درد عضالنــی هســتند )64(. در گــروه کنتــرل )ســورة ســاختگی( در شــاخص تــوان مطلــق تغییراتــی در زمــان شــنیدن ســورة ســاختگی نســبت بــه خــط پایــه در فرکانــس بتــا و گامــا مشــاهده شــد. فرکانــس بتــا بــاال، بتــا 2، گامــا 1، گامــا 2 و گامــا بــاال کاهــش داشــتند و ایــن تغییــرات فقــط منحصــر بــه نواحــی محــدودی از مغــز می شــد. مطالعــة مــا اولیــن مطالعــه ای اســت کــه بــه بررســی نقــش پالســیبو در مطالعــات علــوم اعصــاب معنویــت در مذهــب اســالم پرداختــه ــط ــی مرتب ــات درمان ــه در مطالع ــزی ک ــق مغ ــت. مناط اســتی ــر -پش ــات درد قش ــد در مطالع ــیبو بوده ان ــر پالس ــا اث بســینگولیت قشــر ،24)DLPFC( -پیش پیشــانی -جانبــی ــردگی ــات افس ــا26 )65( و در مطالع ــازال گانگلی ــی25 و ب قدامــند. در ــی )66( می باش ــینگولیت قدام ــانی، س ــر پیش پیش قشافــراد مبتــال بــه آلزایمــر بــه خاطــر تباهــی در قشــر پیشــانی ــن ــان مشــاهده نمی شــود )67(. همچنی ــر پالســیبو در درم اثــف ــرد DLPFC متوق ــیلة rTMS، عملک ــه وس ــه ب ــی ک زمانــن ــتیم )68(. ای ــیبو نیس ــخ پالس ــاهد پاس ــر ش ــود دیگ می شــر ــت قش ــان دهندة اهمی ــا نش ــة م ــا مطالع ــتا ب ــج هم راس نتای
ــد. ــیبو می باش ــر پالس ــانی )69( در اث پیشمقايســة بيــن شــنيدن تــالوت ســورة انســان و ســورة ــاختگی در دو ــورة س ــان و س ــورة انس ــاوت س ــاختگی: تف ســورة ــد. س ــاًل مشــهود می باش ــا کام ــا و گام ــد فرکانســی بت بانــا ســورة ســاختگی باعــث افزایــش قابــل انســان در مقایســه بــن ــردد. ای ــا می گ ــا و گام ــی بت ــد فرکانس ــی در دو بان توجه
22 Pascual-Leone23 Transcranial magnetic stimulation24 Dorsolateral prefrontal cortex
25 Anterior cingulate26 Basal ganglia
Dow
nloa
ded
from
she
faye
khat
am.ir
at 8
:15
+03
30 o
n M
onda
y Ja
nuar
y 27
th 2
020
[ D
OI:
10.2
9252
/she
fa.6
.2.6
9 ]
7878
د وره ششم، شماره دوم، بهار 1397
تفــاوت به خصــوص در نواحــی قدامــی ســر می باشــد. در بانــد فرکانســی بتــا نواحــی پیشــانی گیجگاهــی و در بانــد فرکانســی ــه ای افزایــش را در ــا نواحــی پیشــانی، گیجگاهــی و آهیان گامــاال ــا گــروه کنتــرل داشــتند. باندهــای فرکانســی ب مقایســه بــد ــتقیم دارن ــة مس ــناختی رابط ــرد ش ــا عملک ــا( ب ــا و گام )بت)70( و بــا تجــارب معنــوی )71( مرتبــط هســتند. افــرادی کــه تجربــة باالیــی در مراقبــة ویپاســانا )مراقبــة ویپاســانا یکــی از ــش از ــن روش بی ــت، ای ــه اس ــای مراقب ــن روش ه قدیمی تریــدن ــی دی ــه معن 2500 ســال پیــش کشــف شــد. ویپاســانا بچیزهــا بــه صــورت واقعــی اســت، همــان گونــه کــه هســتند( ــد )72(. ــوب پس ســری دارن ــا در ل ــی گام ــزان باالی ــد می دارنــه ــا تجرب ــدگان ب ــن مراقبه کنن ــاً در بی ــا عمدت ــت گام فعالیمشــاهده شــده اســت )73(. ایــن در حالــی اســت کــه در افــراد ــود ــاهده می ش ــا مش ــا و تت ــس آلف ــة فرکان ــازه کار در مراقب تــه می باشــد )74(. ــراد باتجرب ــا مختــص اف ــس گام ــی فرکان ولــراد ــه اف ــی داشــته باشــیم ک ــن تبیین ــوان چنی ــی می ت به نوعباتجربــه توانســته اند از طریــق انجــام زیــاد ایــن تمریــن، مؤلفــة ــه ــود نهادین ــود خ ــت را در وج ــا معنوی ــط ب ــدة مرتب ــاد ش یــه بررســی همبســته های عصبــی ــر در مطالعــه ای ب کننــد. فابــیحیان ــان و مس ــوی در بودائی ــال معن ــاص از اعم ــی خ نوعــان در مقایســه ــة انجــام شــده توســط بودائی پرداخــت. مراقب
بــا خــط پایــه بــا افزایــش دلتــا، آلفــا 1، آلفــا 2 و بتــا مرتبــط ــوان ــش ت ــا افزای ــیحیان ب ــط مس ــردن توس ــش ک ــود. نیای بــه ــر ک ــه ای دیگ ــود )71(. در مطالع ــط ب ــا مرتب ــا 1 و گام آلفــیحی ــان مس ــی راهب ــال مذهب ــرات اعم ــی اث ــور بررس به منظانجــام شــده بــود افزایــش معنــي داری در میــزان فرکانــس تتــا ــاهده ــه ای مش ــی، آهیان ــانی، گیجگاه ــی پیش ــا در نواح و گامــط ــی فق ــه تنهای ــا ب ــش گام ــا افزای ــة م ــد )57(. در مطالع شتوســط شــنیدن تــالوت قــرآن حاصــل شــد کــه در مطالعــات
ــه ایــن اتفــاق افتــاده اســت. ــاال در افــراد باتجرب ب
ــا ــه همت ــود، اول اینک ــی ب ــا دارای محدودیت های ــة م مطالعکــردن گروه هــا ازنظــر جنســیت انجــام نشــد. ثانیــاً در حــال ــة ــت ارائ ــه قابلی ــدارد ک ــچ پرسشــنامه ای وجــود ن حاضــر هیــوژی و ســطوح معنویــت ــرای تشــخیص ایدئول ــرش ب نقطــة بــه ــکان مقایس ــر ام ــن خاط ــه همی ــد. ب ــته باش ــراد را داش افکــردن گروه هــا بــر اســاس ســطوح معنویــت افــراد نیــز
ــد. ــم نگردی فراه
در مطالعــة مــا همبســته های عصبــی ســورة انســان، شناســایی ــی ــا ســوره یعن ــط ب ــت مرتب ــدة فضیل ــه توجیه کنن ــد ک گردیاثربخشــی آن بــر روی اختــالالت روانپزشــکي به خصــوص
افســردگی می باشــد.
منابع
6. Fava M, Davidson KG. Definition and epidemiology of treatment-resis tant depression. Psychiatr Clin North Am. 1996; 19(2): 179-200.
7. Mueller TI, Leon AC, Keller MB, Solomon DA, Endicott J, Coryell W, et al. Recurrence after recovery from major depressive disorder during 15 years of observational follow-up. Am J Psychiatry. 1999; 156(7): 1000-6.
8. Benkert O, Kepplinger H, Sobota K. Psychopharmaka im widers treit. eine studie zur akzeptanz von psychopharmaka und zur darstellung in den medien. Berlin/Heidelberg: Springer; 1995.
9. Razali S. Complementary treatment of mental illness in Southeas t Asia. International Medical Journal. 2000; 7(3): 189-91.
10. Ndetei D. Traditional healers and provision of mental health services in cosmopolitan informal settlements in Nairobi, Kenya. Afr J Psychiatry (Johannesbg). 2013; 16(2): 134-40.
11. Latypov A. Healers and psychiatris ts: the transformation of mental health care in Tajikis tan. Transcult Psychiatry. 2010; 47(3): 419-51.
12. Kurihara T, Kato M, Reverger R, Tirta IGR. Pathway
1. Davidian H, Izadi S, Nehaptian V, Motabar M. Preliminary s tudy on the prevalence of mental disorders in the Caspian region. Iranian Journal of Public Health. 1974; 3(4): 145-56.
2. Noorbala AA, Bagheri Yazdi SA, Vaez mahdavi MR, Asadi lari M, Faghihzadeh S, Mohammad k, et al. Mental health changes in tehran during 12 years: comparing national health and disease survey (1999) and urban heart-2 project (2011). Daneshvar. 2014; 22(113): 37-44.
3. Noorbala AA, Mohammad k, Bagheri Yazdi SA, Yasami MT. Mental health s tatus of individuals fifteen years and older in islamic repulic of Iran (2009). Health Sys tem Research Journal Hakim. 2002; 5(1): 1-10.
4. Kawakami N, Takeshima T, Ono Y, Uda H, Hata Y, Nakane Y, et al. Twelve-month prevalence, severity, and treatment of common mental disorders in communities in Japan: preliminary finding from the world mental health Japan survey 2002-2003. Psychiatry Clin Neurosci. 2005; 59(4): 441-52.
5. Kessler RC, McGonagle KA, Zhao S, Nelson CB, Hughes M, Eshleman S, et al. Lifetime and 12-month prevalence of DSM-III-R psychiatric disorders in the United States: results from the national comorbidity survey. Arch Gen Psychiatry. 1994; 51(1): 8-19.
Dow
nloa
ded
from
she
faye
khat
am.ir
at 8
:15
+03
30 o
n M
onda
y Ja
nuar
y 27
th 2
020
[ D
OI:
10.2
9252
/she
fa.6
.2.6
9 ]
7979
د وره ششم، شماره دوم، بهار 1397
27. Cahn BR, Polich J. Meditation s tates and traits: EEG, ERP, and neuroimaging s tudies. Psychol Bull. 2006; 132(2): 180.
28. Kasamatsu A, Hirai T. An electroencephalographic study on the zen meditation (Zazen). Folia Psychiatr Neurol Jpn. 1966; 20(4): 315-36.
29. Lagopoulos J, Xu J, Rasmussen I, Vik A, Malhi GS, Eliassen CF, et al. Increased theta and alpha EEG activity during nondirective meditation. J Altern Complement Med. 2009; 15(11): 1187-92.
30. Wong W, Camfield DA, Woods W, Sarris J, Pipingas A. Spectral power and functional connectivity changes during mindfulness meditation with eyes open: a magnetoencephalography (MEG) s tudy in long-term meditators. Int J Psychophysiol. 2015; 98(1): 95-111.
31. Lomas T, Ivtzan I, Fu CH. A sys tematic review of the neurophysiology of mindfulness on EEG oscillations. Neurosci Biobehav Rev. 2015; 57: 401-10.
32. Shirvani M, Mirzaeian R, Ghaderi A. The effect of holy quran sound on vital sign and spo2 in unconscious patients hospitalized in the ICU. 3th Provincial Congress on Quran and Health; Iran. 18-23: Shahrekord University of Medical Sciences; 2013. p. 18-21.
33. Soleimani M. The study of recitation of the Holy Quran on levels of counciousness patients with coma caused by a cerebral injury: Tarbiat Modares University; 1998.
34. Keshavars M, Eskandari1 N, Jahdi F, Ashaieri H, Hoseini F, Kalani M. The effect of holly Quran recitation on physiological responses of premature infant. koomesh Journal. 2010; 11(3): 169-77.
35. Forouhari S, Honarvaran R, Maasoumi R, Robati M, Hashem zadeh I, Setayesh Y. Evaluation of the auditory effects of the sound of Quarn e Karim on labor pain. Quran and Medicine. 2011; 1(2): 14-8.
36. Sahmeddini MA, Zamani Lari M, Nabi Rahimian M, Danaei L, Beigi N, Habibi H. The effect of lis tening to the Quran on serum cortisol levels and anxiety in primiparous women during the firs t s tage of labor. The Iranian Journal of Obs terics, Gynecology and Infertility. 2014; 17(99): 1-7.
37. Ghasem Tabar N, Fayyaz I, Ghasem Tabar A, Omidi H. The effect of Quran recitation on the anxiety-before-exam of the s tudents. Education Islamic. 2013; 8(16): 101-16.
38. Aghajani M, Mirbagher N. Comparing the effect of Holy Quran recitation and music on patient anxiety and
to psychiatric care in Bali. Psychiatry Clin Neurosci. 2006; 60(2): 204-10.
13. Nortje G, Oladeji B, Gureje O, Seedat S. Effectiveness of traditional healers in treating mental disorders: a sys tematic review. Lancet Psychiatry. 2016; 3(2): 154-70.
14. Plante TG, Sherman AC. Faith and health: psychological perspectives: Guilford Press; 2001.
15. Levin JS. How religion influences morbidity and health: reflections on natural his tory, salutogenesis and hos t resis tance. Soc Sci Med. 1996; 43(5): 849-64.
16. Koenig HG, McCullough ME, Larson DB. Handbook of religion and health: Oxford University Press; 2001.
17. Larson DB, Milano M. Making the case for spiritual interventions in clinical practice. Mind Body Med. 1997; 2: 20-30.
18. Koenig HG. Handbook of religion and mental health: Elsevier; 1998.
19. George LK, Larson DB, Koenig HG, McCullough ME. Spirituality and health: what we know, what we need to know. J Soc Clin Psychol. 2000; 19(1): 102-16.
20. Miller WR. Researching the spiritual dimensions of alcohol and other drug problems. Addiction. 1998; 93(7): 979-90.
21. Kendler KS, Gardner CO, Prescott CA. Religion, psychopathology, and subs tance use and abuse: a multimeasure, genetic-epidemiologic study. Am J Psychiatry. 1997; 154(3): 322-9.
22. Gorsuch RL. Religious aspects of subs tance abuse and recovery. J Soc Issues. 1995; 51(2): 65-83.
23. Gartner J, Larson DB, Allen GD. Religious commitment and mental health: a review of the empirical literature. J Psychol Theol. 1991; 19: 6-25.
24. Aaen-Stockdale C. Neuroscience for the Soul. Psychologist. 2012; 25(7): 520-3.
25. Beauregard M, Paquette V. Neural correlates of a mystical experience in carmelite nuns. Neurosci Lett. 2006; 405(3): 186-90.
26. Hölzel BK, Lazar SW, Gard T, Schuman-Olivier Z, Vago DR, Ott U. How does mindfulness meditation work? proposing mechanisms of action from a conceptual and neural perspective. Perspect Psychol Sci. 2011; 6(6): 537-59.
Dow
nloa
ded
from
she
faye
khat
am.ir
at 8
:15
+03
30 o
n M
onda
y Ja
nuar
y 27
th 2
020
[ D
OI:
10.2
9252
/she
fa.6
.2.6
9 ]
8080
د وره ششم، شماره دوم، بهار 1397
50. Velikova S, Locatelli M, Insacco C, Smeraldi E, Comi G, Leocani L. Dysfunctional brain circuitry in obsessive-compulsive disorder: source and coherence analysis of EEG rhythms. NeuroImage. 2010; 49(1): 977-83.
51. Perlis ML, Merica H, Smith MT, Giles DE. Beta EEG activity and insomnia. Sleep Med Rev. 2001; 5(5): 365-76.
52. Nofzinger EA, Price JC, Meltzer CC, Buysse DJ, Villemagne VL, Miewald JM, et al. Towards a neurobiology of dysfunctional arousal in depression: the relationship between beta EEG power and regional cerebral glucose metabolism during NREM sleep. Psychiatry Res. 2000; 98(2): 71-91.
53. Lamarche CH, Ogilvie RD. Electrophysiological changes during the sleep onset period of psychophysiological insomniacs. psychiatric insomniacs, and normal sleepers. Sleep. 1997; 20(9): 726-33.
54. Perlis ML, Smith MT, Andrews PJ, Orff H, Giles DE. Beta/Gamma EEG activity in patients with primary and secondary insomnia and good sleeper controls. Sleep. 2001; 24(1): 110-7.
55. Pizzagalli DA, Nitschke JB, Oakes TR, Hendrick AM, Horras KA, Larson CL, et al. Brain electrical tomography in depression: the importance of symptom severity, anxiety, and melancholic features. Biological Psychiatry. 2002; 52(2): 73-85.
56. Doidge N. The brain that changes itself: stories of personal triumph from the frontiers of brain science: Penguin; 2007.
57. Beauregard M, Paquette V. EEG activity in carmelite nuns during a mys tical experience. Neurosci Lett. 2008; 444(1): 1-4.
58. Beauregard M, Courtemanche J, Paquette V. Brain activity in near-death experiencers during a meditative s tate. Resuscitation. 2009; 80(9): 1006-10.
59. Wager TD, Atlas LY. The neuroscience of placebo effects: connecting context, learning and health. Nat Rev Neurosci. 2015; 16(7): 403-18.
60. Watson A, El-Deredy W, Vogt BA, Jones AK. Placebo analgesia is not due to compliance or habituation: EEG and behavioural evidence. Neuroreport. 2007; 18(8): 771-5.
61. Wager TD, Matre D, Casey KL. Placebo effects in laser-evoked pain potentials. Brain Behav Immun.
vital signs before abdominal surgeries. Islamic Lifes tyle Centered on Health. 2012; 1(1): 66-84.
39. Alshaikhli IFT, Yahya SA, Pammusu I, Alarabi KF. A study on the effects of EEG and ECG signals while lis tening to Qur’an recitation. information and communication technology for the muslim world (ICT4M). The 5th International Conference. 2014.
40. Shekha MS, Hassan AO, Othman SA. Effects of quran lis tening and music on electroencephalogram brain waves. Egypt J Exp Biol. 2013; 9(1): 1-7.
41. Zulkurnaini NA, Kadir RSSA, Murat ZH, Isa RM. The comparison between lis tening to al-Quran and lis
tening to classical music on the brainwave signal for the alpha band. Intelligent sys tems, modelling and simulation (ISMS). 3rd International Conference. 2012.
42. Kamal NF, Mahmood NH, Zakaria NA. Modeling brain activities during reading working memory task: comparison between reciting Quran and reading book. Procedia Soc Behav Sci. 2013; 97: 83-9.
43. Abdullah AA, Omar Z. The effect of temporal EEG signals while lis tening to Quran recitation. IJASEIT. 2011; 1(4): 372-5.
44. The virtues and properties of surah of Ensan. 2017. http://quran.anhar.ir/fazilat-307.htm.
45. Liotti M, Mayberg HS, Brannan SK, McGinnis S, Jerabek P, Fox PT. Differential limbic–cortical correlates of sadness and anxiety in healthy subjects: implications for affective disorders. Bio Psychiatry. 2000; 48(1): 42-30.
46. Mayberg HS. Modulating dysfunctional limbic-cortical circuits in depression: towards development of brain-based algorithms for diagnosis and optimised treatment. Br Med Bull. 2003; 65(1): 193-207.
47. Drevets M, Wayne C. Functional neuroimaging s tudies of depression: the anatomy of melancholia. Annu Rev Med. 1998; 49(1): 341-61.
48. Anand A, Li Y, Wang Y, Lowe MJ, Dzemidzic M. Res ting s tate corticolimbic connectivity abnormalities in unmedicated bipolar disorder and unipolar depression. Psychiatry Res: Neuroimaging. 2009; 171(3): 189-98.
49. Sherlin L, Congedo M. Obsessive-compulsive dimension localized using low-resolution brain electromagnetic tomography (LORETA). Neurosci Lett. 2005; 387(2): 72-4.
Dow
nloa
ded
from
she
faye
khat
am.ir
at 8
:15
+03
30 o
n M
onda
y Ja
nuar
y 27
th 2
020
[ D
OI:
10.2
9252
/she
fa.6
.2.6
9 ]
8181
د وره ششم، شماره دوم، بهار 1397
68. Krummenacher P, Candia V, Folkers G, Schedlowski M, Schönbächler G. Prefrontal cortex modulates placebo analgesia. Pain. 2010; 148(3): 368-74.
69. Parris BA. The prefrontal cortex and suggestion: hypnosis vs. placebo effects. Front Psychol. 2016; 7: 415. doi: 10.3389/fpsyg.2016.00415.
70. Bosman CA, Lansink CS, Pennartz CM. Functions of gamma-band synchronization in cognition: from single circuits to functional diversity across cortical and subcortical systems. Eur J Neurosci. 2014; 39(11): 1982-99.
71. Faber EL. The neural correlates of two forms of spiritual love: an EEG s tudy. BioRxiv. 2016. doi: https://doi.org/10.1101/045898.
72. Cahn BR, Delorme A, Polich J. Occipital gamma activation during vipassana meditation. Cognitive Processing. 2010; 11(1): 39-56.
73. Fell J, Axmacher N, Haupt S. From alpha to gamma: electrophysiological correlates of meditation-related s
tates of consciousness. Med Hypotheses. 2010; 75(2): 218-24.
74. Lutz A, Greischar LL, Rawlings NB, Ricard M, Davidson RJ. Long-term meditators self-induce high-amplitude gamma synchrony during mental practice. Proc Natl Acad Sci U S A. 2004; 101(46): 16369-73.
2006; 20(3): 219-30.
62. Nakamura Y, Donaldson GW, Kuhn R, Bradshaw DH, Jacobson RC, Chapman CR. Inves tigating dose-dependent effects of placebo analgesia: a psychophysiological approach. Pain. 2012; 153(1): 227-37.
63. Lorenz J, Hauck M, Paur RC, Nakamura Y, Zimmermann R, Bromm B, et al. Cortical correlates of false expectations during pain intensity judgments-a possible manifes tation of placebo/nocebo cognitions. Brain Behav Immun. 2005; 19(4): 283-95.
64. Li L, Wang H, Ke X, Liu X, Yuan Y, Zhang D, et al. Placebo analgesia changes alpha oscillations induced by tonic muscle pain: EEG frequency analysis including data during pain evaluation. Front Comput Neurosci. 2016; 10: 45. doi: 10.3389/fncom.2016.00045.
65. Oken BS. Placebo effects: clinical aspects and neurobiology. Brain. 2008; 131(11): 2812-23.
66. Mayberg HS, Silva JA, Brannan SK, Tekell JL, Mahurin RK, McGinnis S, et al. The functional neuroanatomy of the placebo effect. Am J Psychiatry. 2002; 159(5): 728-37.
67. Benedetti F, Arduino C, Costa S, Vighetti S, Tarenzi L, Rainero I, et al. Loss of expectation-related mechanisms in Alzheimer’s disease makes analgesic therapies less effective. Pain. 2006; 121(1): 133-44.
Dow
nloa
ded
from
she
faye
khat
am.ir
at 8
:15
+03
30 o
n M
onda
y Ja
nuar
y 27
th 2
020
[ D
OI:
10.2
9252
/she
fa.6
.2.6
9 ]
