Ekmek ve Özgürlük - Aylık Siyasi Dergi -Eylül 2009 Sayı: 1

8/14/2019 Ekmek ve zgrlk - Aylk Siyasi Dergi -Eyll 2009 Say: 1

1/48

Devletin doruklarndan esenerken bar rzgar dindi.Genelkurmay Bakan Org. lkerBabu sonunda baklay azn-dan kard: Trk SilahlKuvvetleri, ulus-devlet ve niterdevlet yapsna hibir gerekeylezarar verilmesini kabul edemez.Kltrel farkllklara saygldr.Ancak kltrel farkllklarn siya-sallatrlmasn, baka bir ifa-deyle siyasal temsil arac olmas-n, toplumsal siyasal kimlik

unsuru haline getirilmesini,Trkiye Cumhuriyeti Anayasasiinde mmkn gremez.

Bylece bir kere daha balad-mz yere dndk. Geri messesnizamn temel direklerinin birgvenlik operasyonunun imkanverdiinden daha geni bir a-lmla ilgilenmeyecei, iileribakan Beir Atalayn 18 Aus-tosta TSAD ziyaretinde belliolmutu. Bakan Arzuhan DoanYalnda, Krtn Ksini bileazna almad konumasnda

[...] terr olgusunu en nemliproblem olarak grmekteyiz,

demi ve eklemiti: [...] terrnkalc olarak sona ermesi sre-cinde, gerekli ekonomik sosyalkltrel almlarn, demokratik-leme erevesinde ele alnmasve deerlendirilmesi gerekmek-tedir. Sorunun zmnde top-

lumsal mutabakat olmazsa ol-maz kouldur.

Poplariteye hkmet partisikadar ihtiya duymayan ordu vebyk sermaye almn snr-larna iaret ettiler; beklenti ei-ini aa ekerek, onlarnbarnn Krt halknn zgr-lk arayna verilecek bir yant-

la ilgili olmad konusundamuhtemel yanlglar bertaraf

ettiler. Milliyeti kampla damesafeyi amadan durumlarnkorudular.

Ordu ve hkmetfarkl m?Gelimeler, ordu ve byk ser-maye ile hkmet arasnda birgerilimi ve Krt Sorununa ili-kin bir gr as farkn m imaediyor?

Bu sorunun yant 21 AustostaMilli Gvenlik Kurulu toplant-snda verilmi, TSK ve hkme-tin ortaklat aklamada,ileri Bakanl egdmndeyaplan almalar hakknda Ku-

rula bilgi sunulmu, almalarndevam tavsiye edilmiti.

Babakan Tayyip Erdoanndanman Adana milletvekilimer elik de bu almalarnmahiyeti konusunda Akamgazetesine verdii mlakattakukuya yer brakmayan bir net-likle unlar syledi: "ABD'ninIrak' igal ettii gnden itibarenkonu tamamen bir blge sorunu-na dnmtr. imdi ABDekiliyor. Onlar da blgede istik-rar istiyor. PKK orada

olduu srece istikrarimknsz. Frsat ierideki

Yapmamz gerekeniddetin yazd yazgyave hepimizi ayn biimdeyaralayan suortaklmza isyanetmemizi salayacak yenibir sz kurmak

Eski solcu liberallerindinle barmak dedii,Cumhuriyetin Trk-slam sentezine ilticaetmek

TCnin temelharc

>>Aaolu/10

Cinnet zaman

>>Gregenli/46

Yenidenkurulu bilinci

>>Yurtsever/22

Bar, sokakta kurulacak!Sermaye, ordu ve hkmet bar ad altnda yeni bir gvenlik projesi sunuyor, ii hareketi

ve sosyalistler Krtlerin haklarn tanyan adil ve onurlu bir bar iin harekete gemeli

EKMEK&ZGRLK

Yeniden kuruluun nasl,hangi yntem ve aralarlagerekletirilecei canalc nemdedir

Ama sosyalisthareketin snfhareketineparalel yenidenyaplanmas

Yaptmz i...

>>Dalfidan/24

>>2

A Y L I K S Y A S D E R G S A Y I 1 E Y L L 2 0 0 9 2 T L

Siyave Azeri yazd: ran halk mollalarla hesaplayor >>sayfa 34

Erturul Krk


2/48

Trkiye2 EKMEK & ZGRLK

Abonelik iin:[email protected]

nternet sayfas:ekmekveozgurluk.net

Telefon:+90 212 293 6220

>>

Oku

rlardan Balarken

Ezgili hayatmz deitirmeye var-msnz? Boynumuza vurulan boyundu-ruu krmaya var msnz?

Her geen gn biz emeki insanlarbo hayaller peinde daha fazla bata-a srkleyen emperyalist-kapitalistsistemin egemenleri yukardan bizeglyorlar.

Asrlardr olduu biimiyle onlara biziezmek iin sahip olduklar bu gcveren kim? Biz emekiler deil miyiz?Onlar kendi karlarnn emrettiibiimde ekmeklerini bizi bize krdra-

rak karrken sonunda a kalan yinebizler deil miyiz?

Artk gidie dur demenin zamannngelip getiinin hepimiz farkndayz. Ozaman daha neyi bekliyoruz? Hepberaber yeni bir dnya kurmak, eme-imizi kendi emeimiz, ekmeimizikendi ekmeimiz yapmak iin neyibekliyoruz? Evren tm canllar iinseeer, klelik neden o zaman? Haydi!Elbirliiyle yeni bir dnyaya alalm...Geleceimiz ve ocuklarmz iin!

Ankaradan bir emeki

Okurla yazararasndaki farkazalmal

Ekmek&zgrlkten beklentim sadece

zamansal olarak deil niteliksel olarakda yeni ve yenilenebilir olmas. Bununen nemli kstas bugn kendini okuta-bilen ve okuyucu ile yazar arasndakifarkn en aza inebildii bir katlmcsrecin arac olabilmesi.

Okuyan ile yazan arasndaki farkn aza

inmesinden kastm basit bir dil sorunudeil. Dergi datann postac, okuya-nn da edilgen olmaktan karan biranlay. Ancak bu ekilde yeni dergimizbesleyici ve beslenebilen olabilir diyednyorum.

Arzu Aydoan

Bu topraklarda yaayan, annesinin adHayganu olan ve ana adn syle-mek zorunda kald her durumdasorgulayan baklarla karlaanErmeni bir arkadam, Avusturya iMarn duyduktan sonra sosyalizmeyaknlk duyduunu sylemiti. Marhatrlayacaksnz: Anamz amele sn-fdr / yurdumuz tm bir cihandrbizim. Nasl bir yayn okumak; onunyazar ve datcs olmak istediim

sanrm bu hikayecikte gizli. yle biryayn olsun ki farkllklarmz yoksaymadan, stn rtmeden biziortaklatrsn. Bize, nereden geldii-mizi (anamz amele snfdr) ve nere-ye gideceimizi (yurdumuz tm bircihandr bizim) hatrlatsn. Yolumuzuaydnlatsn. Tm bunlar baarabile-cek denli yksek bir entelektel veduygusal kapasiteye sahip olsun. ok..ama ok yaasn.

Yeim Diner

Din fark bilmeyiz, dil farkbilmeyiz sanki doduk bir anadan

gelimelerle ABD'nin ekilmesinin yarattortak zemindir, ve ekledi, ABD ekilirkenbyle bir frsat ktysa bunu deerlendir-mek devlet aklnn gereidir. Barzani filanTrkiye'yi blecek diye korkmak tarihi vesiyasi olarak Trkiye'yi anlamamaktr.Blge, Musul-Kerkk dahil bizim hayatsahamz iindedir. [...] Defans derinliine

sahip bir lke olarak defansta kalamayz,ofans yapmak durumundayz."

Devlet aklBunlar alt alt koyunca Babakan ve Cum-hurbakannn Genelkurmay Bakannnaklamalarn ok gzel diye karlamala-rna amamal ama; bar kapsnnkapand vehmine de kaplmamal. Evethkmet ve TSK bar diye anlmasnamemnun olduklar bir gvenlik operasyo-nu balamnda, egdm iinde blgeselg dengeleriyle balantl bir taktik dei-ikilii arayndalar; ve evet bu erevede

son Krt isyannn balad 15 Austos1984ten beri Trkiye Krdistanda ilk kezbir atmaszlk iklimine alyor.

Devlet, kendisi intihar etmedike PKKye,bir mutlak yenilgi ve yokoluu dayatamaya-can idrak ederken, PKK de gitgide farkl-laan blgesel ve snfsal g denklemindesilahl isyan ile elde edebileceklerinin opti-mumuna ulatn gryor. atmaszlk,karlkl bir ihtiya olarak kendisini atantaraflara dayatyor.

Bar?Olumakta olan yeni g dengesi, atma-szlk ima etse de bar ima etmiyor he-nz. Bakasnn topran ilhak etmeyideilse bile, o hayat sahasna nfuz etmeyitemel d politika pratii olarak tanmlayanbir devletin ve hkmetin bar vaadleri-nin sahiciliinden kuku duymak iin pekok neden var. Ama nitelike farkl yeni birkonjonktre ulatmz anlamak iin MHPve CHPnin yaygarasna gz atmak yeter. Buyaygara, atmaszlkn ciddi bir ihtimalolarak her iki partinin de beslendii etnikmilliyetilik, paranoya, korku ve gerilimgbreliinin de bu iklimde tasfiye edilmesiolaslyla yakndan ilgili.

Bu sre bir yandan altn bir tepsi iindeAKP hkmetine ekonomik politikalardolaysyla yitirmekte olduu nfuzu vehegemonyay onarma imkan veriyor. teyandan AKPnin devletin gvenlik aygtlarzerinde kalc bir denetime kavumasnave adm adm, slami deerlerle de svanmbir tek parti devletini yukardan aayaadm adm kurmasna yardmc oluyor.

i hareketinin ve Krt halknn kar dev-letin ABD ile ittifak halinde sahneye koydu-u bu gvenlik projesinin yaldzlarndkerek, bar halk egemenliinin birura olarak aadan, sokaktan kurmaya

girimekte birleiyor.


3/48

TrkiyeEKMEK & ZGRLK 3

ten atmak yasaklansnkampanyas balyor

Sosyalist politik gler ve sendikalar krize kar eylembirlii abalarn gelitirdi; Eyllde imza kampanyas balyor

Aralarnda Sosyalist Koordi-nasyon Giriiminde yer alan,Sosyalist Emek Hareketi, Sos-

yalist Cumhuriyet KolektifiSosyalist Parti, rn SosyalistDergi, ilerin Kardelii Par-tisi, Sosyalist Dayanma Plat-formu, Devrimci i PartisiGiriiminin yansra DP veEMEPin de bulunduu sosya-list politik gler DSK, Trk-ve KESKe ye sendikalarlaeylem birlii kurarak girieceiten atmak yasaklansn!size i! kampanyas EylldeTrkiye apnda bir imza sefer-berliiyle balayacak.

Kampanyann rgtlenmesiiin katlmc kurulularn olu-turduu ten Atmak Yasak-lansn size Komitesi ya-ynlad duyuruyla hedefleriniaklad:

Hkmet ve sermaye, dnyaapnda ve Trkiye'de srmek-te olan ekonomik krizin btnykn ii snf, emekiler veyoksullarn srtna yklemekiin tedbir zerine tedbir al-

yor. Bu, sermayenin ii snf-

nn kazanmlarna yllardryapmakta olduu ve halendevam eden saldrlarla birlei-

yor, iileri ve btn emekile-ri klelemenin eiine getiri-yor. Biz, bata snf mcadelesi-ni kendisi iin temel grev ola-rak gren sendikalar olmakzere, emein siyasal ve top-lumsal dzeydeki btn rgt-lerinin ve emein yannda yeralan bamsz bireylerin biraraya gelerek bu saldrlarakar gerek bir mcadele ver-mesi iin bir ar yapyoruz.

Ezilen kesimlerin btn

talepleriBu arnn ana dorultusunu,krizde en byk sorun olarakortaya kan iten atlmalar ve gibi byyen isizlik ere-vesinde tanmlyoruz. tenatmalar yasaklansn! vesize i iarlarn ykseltiyo-ruz. Mcadelemiz elbettebununla snrl kalmayacaktr.Kamu emekilerinin Topluszlemeli, grevli sendikala-ma hakk! talebine de, zelsektrde olsun, kamu sekt-

rnde olsun iilerin ortak tale-

bi olan Kdem tazminatlarnadokunma! iarna da, 12 Eyllrejiminin getirdii yasaklara

kar Sendikal rgtlenmeninnndeki btn engeller kald-rlsn! talebine de, ezilenkesimlerin btn taleplerinede sahip kyoruz.

lk ayakta milyonlarcaimzaBalatmakta olduumuz kam-panyann ilk aya olarak butalepler dorultusunda milyon-larca rgtl ve rgtsz,sigortal ve kaytd, alan veisiz, kadn ve erkek iiden,emekiden, emekliden, evindealan kadndan, yoksuldanimza toplayarak bu imzalarbyk bir yryle Ankara'yagtrmeyi planlyoruz. Bykii-emeki kitlelere erimekiin anlaml olabilecek btnyntemleri kullanmay amal-yoruz.

i ve emekilerin sorunlarnasahip kan btn sendikal,meslek, siyasi ve toplumsalrgtleri ve bamsz bireyleribu kampanyaya omuz vermeye

aryoruz.

HkmetGAP isizlerincebindenfinanse ediyor

Hkmet, sizlik Fonu'ndabiriken tutarn nemasn bt-eye gelir kaydedecek. Buparann 4 yl boyunca (2009-2012) GAP'ta kullanlacavarsaylyor. Trk-, Hak-ve DSK, Gl'e yasay veto a-rs yaptysa da bakanlarnimzasn tayan mektup etkiliolmad. DSKin aklamasnagre "Gerek isiz says 6 mil-yon olduu halde isizliksigorta fonundan yararlanansadece 292 bin kii. stelik bir

isiz denekten ortalama 6 ayyararlanabiliyor ve en fazlaasgari cretin yzde 80'i olan436 TL alabiliyor.

Gnlk Gazetesive YryDergisi Kapatld...

Gnlk gazetesi, stanbul 13.Ar Ceza Mahkemesi tarafn-dan, 22 Austos tarihli says-nn 8. ve 14. sayfalarnda PKKpropagandas yapld iddia-syla 1 ay sreyle kapatld.

Getiimiz gnlerde Yrygazetesi de uydurma gereke-lerle 1 ay sreyle kapatld.Getiimiz aylarda da Atlm,i Kyl, Kzl Bayrak gibidzen muhalifi gazete ve der-

giler eitli srelerle kapatl-mt.

Tutuklu Gazetecilerle Daya-nma Platformu yapt ak-lamada sansr uygulamalarnprotesto etti: DemokratikAlm,Krt Alm tartma-larnn yapld bir srete,dzen muhalifi yurtsever,devrimci, sosyalist basnnsusturulmaya allmasnkayg verici bir gelime olarakdeerlendiriyoruz.

Basna Ynelik Sansre Hayr!


4/48

Trkiye4 EKMEK & ZGRLK

Demokrasi inBirlik Hareketi vencelikli grevlerRicac izleyiciler deil, aktif zneler olarak yaamabirlikte mdahale zaman

Kamuoyunda at Partisi Gir-iimi olarak bilinen siyasi ara-y etrafnda bir araya gelenler,bu faaliyeti Demokrasi inBirlik Hareketi (DBH) adylasrdrme karar aldlar. Karar,27-28 Haziran 2009 tarihindeAnka-rada yaplan toplantdaalnd ve hareketin ortak gr-leri toplant sonu bildirgesi ilekamuoyuna duyruldu. Bir yolharitas karp, neyi nasl yapa-can aklamay taahht edenDBH, bugne dek, iki basn ak-

lamas dnda, ne yol haritasaklayabildi ne de gzle gr-nr bir etkinlik yapabildi. rgt-lenme toplantlarnn da baarlekilde srmedii; neyi, naslrgtleyecei konusunda hlbir netliin olumad ortada.

lke gndeminin, tek kale mayapar gibi, Trkiye ve Orta Douhalklarna kar oynanan oyunile doldurulduu; umut pazarla-mas ile pembe tablolarn izildi-i ortamda, DBHnin yarattbirlikte mcadele ansnn heba

edilmemesi gerektii ok ak.

Ezilenlerin eylemlibirliinin salanmasDBH, aklanan ortak grlerekseninde, iilerin, ezilenlerin,halklarn sesi olmak iin yaamadamgasn vuracak aktiviteyigsterme greviyle yz yzedir.Kimileri tarafndan demokrasialm kimileri tarafndanKrt alm sylemi ile yarat-lan tartma ortamnda DBH,ezilenlerin eylemli birliinin

hayatn her alannda grnr

olmasn salamakla ykmlolduunu, radikal dnmaka ifade eden kendi bildirge-sinde deklare etmitir.

Sistemden madur olanlarntepkisi ve taleplerini sreklikampanyalar rgtleyerek dil-lendirmeli; anayasay, yerelynetimler yasasn ve bunlarabal dier yasalar tartmayaamaldr. ilerin, ezilenlerin,dlananlarn kendi szlerinisyledikleri etkinliklerle, "halk-larn anayasas"n ortaya kar-mak iin forumlar, sempozyum-lar, atlye almalar, eylemlietkinlikler programlamaldr.

Anayasann oluturulmas iinkatlmc bir meclis toplanmalve bu meclise tm taraflarnkatlmnn nndeki yasal ya dapolitik engeller ncelikle kald-rlmaldr. DBH bunun iinmcadeleyi ykseltmek duru-mundadr. Dnyann jandarma-s ve emperyalizmin ibirlikisiAKP hkmeti tarafndan bah-edilen demokrasiyi deil,halklarn kendilerini ifade ede-cekleri devrimci demokrasiyisavunmaldr. Bu mcadelede

egemenlerin karsnda salambir barikat oluturmak; ricacdeil, eylemli gcyle yaamamdahale eden taraf olmakzorundadr. Ve elbette, tm bun-lar iin sistemli ve organize al-lmaldr.

Mcadele hattnnlerletilmesiAKPnin umut ticareti ile, ezilen-lerden tekrar onay alp yakndayaplacak genel seimlerde, ikti-darn kuvvetlendirmesi muhte-

meldir. Bunun iin demokrasi

kahraman sfatyla atlm yap-maya hazrlanyor. AKP'nin busrecin sonunda rejimi yenidendizayn etmesine; fiili bir tekparti devletine, polisdevleti"ne gei iin kullanmas-na izin verilmemelidir.

Sanal demokrasi hamlelerini,gz boyama operasyonlarndeifre edebilmenin yolu, ezilen-lerin szn yksek sesle syle-yebilecekleri etkinlikleri rgt-lemekten geiyor. DBH, nnekoyduu mcadele hattn gn-lk dile tercme edebilmelidir.

DBH, AKP'nin sahte demokrasi-ciliini tehir ederken, dier

yandan CHP ve MHP'nin banektii ovenist klar etkisiz-letirmek iin ovenizme ve mil-liyetilie kar mcadele kam-panyasn gn geirmeden yk-seltmek durumundadr.

DBH, halklarn temel talebi hali-ne gelen bar zlemi ile cuntac-larn yarglanmasnn yolunuaacak ve 12 Eyll ile hesapla-mann ilk adm olacak geici 15.maddenin kaldrlmas iinharekete gemelidir. Bylesi bir

almann, hayata deen ve sis-temden rahatsz olanlarn ken-dilerini eylemli ifade edebilme-lerinin, meclislerini oluturabil-melerinin imknlarn ortayakarmaya hizmet edeceinisylemek kehanet olmayacak-tr.DBHnin yakalad eylemlibirlik srecini kuvveden fiillekarma zamandr. Bunun iinKrtlerin mcadelesi yetmez;sosyalistlerle Krtler yan yanaolmakta bir an bile tereddtetmeden mcadeleye omuz ver-

mek zorundadrlar.

Faistler askeruurlamadaKrtleresaldrd: Bir

l!

Son yllarda ok sk tankolmuuzdur asker uurlama-

larna. Asker gidecek, gerigelecek slogan ile uurla-nr askere giden genler.

Bu sylemle aslnda anne vebabalar ocuklarnn gerigelmeyebilecei kaygsndile getirirler.

Ama sava kkrtclarnnbu slogana ykledikleri an-lam baka. Krt sorunundazm tartmalarnn yo-unlat gnmzde, askeruurlamalar siyasi ovadnt. Kan ve sava politi-kalarndan beslenen rk-faist gler sahnede yerleri-ni aldlar.

Bahelinin partisinin kon-grelerinde syledii 50 yldaha daa karz arnatosuncuklar ehirden yantverdiler.

18 Austosta Krtlerin yo-un olarak yaadklar Gazi-o s m a n p a a / K a r a d e n i zMahallesinde konvoy olutu-rarak rk sloganlar atarakmahalleliye hakaretler ya-drdlar. Kahvehanesi nn-de oturan 70 yandaki hsanErbeyi nin zerine otomobilsrerek lmne sebebiyetverirken, kiiyi yaralad-lar.

29 Mart seimlerinde DTP-nin ikinci parti olduu Kara-deniz mahallesinde yaananbu olay sava kkrtclnnvard boyutu gsteriyor.

Cengiz Uzuner

Erdal nar


5/48

TrkiyeEKMEK & ZGRLK 5

Devrimci Karargah Operas-yonunda ldrlen Orhan Yl-mazkaya ile gemite arkadaolanlar, son dnemlerinde bir-

ka kez gren on yedi kii, drtaydr cezaevinde.

Neyle sulandklarn dahi bilmi-yorlar. Dava dosyas ise hl giz-liliini koruyor. Bunlardan biride kardeim Gmrk MuhafazaMemuru Ergin nc.

Kardeim, 1979 Tokat, Niksardoumlu. Samsun 19 Mays ni-versitesi Fizik retmenliinibitirdi. Okulu bitirdiinde ret-men olabilmek iin KPSS'yiarnlad. Snavlardan yksekpuan almasna ramen yerleti-

rilemedi. Ergin'in girdii dnem-de Trkiye genelinde yirmi fizik-i alndn sylesem ne derdi-niz. Ergin KPSS maduruydu,

fizik retmeni olmasna ra-men atamas olmad. Be ylasgari cretten retmenlikyapt. Btn fizik retmenliimezunlar gibi yksek KPSS pua-nna karn retmen deil amagmrk muhafaza memuru oldu.Ama gene atanamad. Ailesinedestek olmak iin bir internetkafe at. Bir sre sonra atanncakafeyi tadil etmeye karar verdi.Mterisi ve elektrik ilerindeyardm ald Fatih Aydn' idare-ten kafede istihdam etti. Fatih veErgin otak motosiklet tutkular

dolaysyla arkadalklarn iler-letip birbirilerinin evlerinde dekalmaya baladlar. Motor ehli-yet snavna bir hafta kala birsabah nce Fatihin evini ardn-dan Enginin iyerini basanpolisler kardeimi aldlar.

Sorguda sorulan isimlerinounu hayatnda ilk defaduyuyor. Bazlarn medyadanbiliyor. Telefon grmeleriyaptn deniliyor. Kaytlar yok.Ergenekonla balants kurul-maya alyor

Bu insanlar halen cezaevindetutuluyor. On yedi insann nehissettiini soran yok. Dalan

yaamlarn yaadklar trav-malar sorgulayan da. Bir gniinde medya hepsini katil,

terrist ilan ediyor.

imdi ortak korkumuz bunlaryapanlar, kendilerini hakl gs-termek pahasna bu insanlara

ceza verebilir mi? Yaananlar-dan sonra hibir eye arma-mak gerekiyor.

Ergin Benim kardeim, arkada-m, dostum, yoldam. Etrafnak saan sosyalist, darbe kar-t bir eitimci... u anTekirda 1 No. lu F tipi ceza-evinde. Bu lkede insanmdiyenlerin bana gelebilecekle-ri bildiinden yaadklarndanbir eyler anlamaya alyor.retimden geri kalmamak

adna hikyeler yazp, karaka-lem almas yapyor.

Ergin ncye

zgrlkSosyalist eitimci kardeim drtaydr hapiste. Neden? Bilmiyoruz

12 Eyll darbesi bal bana birtoplum mhendislii olay.zgrlk ruhunun giderek dahabir egemen olduu bir toplummodeli yerine, kaytsz artszbir itaat toplumunun kurulmasolay. Devleti/militarist esaslarzerinden toplumun yenidenkalba dklmesi olay.

Bu srete sadece toplum deil,

her kurum, hatta her kii yeni-den biimlendirilmeye alld.12 Eyll darbesi, ya da "operas-yonu", tm toplumu bir dmanarka sahas olarak gren yakla-mlarn deney alan oldu. Yzbinlerce siyasi tutuklu da budeneyin kobaylar olarak grl-

d. Darbecilere gre, kendi hal-kn seven, onlar iin daha insanive eitliki bir ev ina etmeyealan genler, sendikaclar,partililer, dernek mensuplar,birer kanser hcresiydi. Neterleacmaszca temizlenmeliydi.Etnik temizlik gibi, toplumsaltemizlik de yaplabilirdi. Bu"temizliin" asl hedefi, toplumunclerinden, aydnlarndanyoksun brakarak, srletirmeve ona istedii "kle kiiliini"vermekti.

12 Eyll ayn zamanda ekono-mik ve kltrel bir projeydi.Hayatn her alann sarp sarma-lamay hedefleyen btnlklbir kar devrimci projeydi.Devletin istisnasz toplumsalmuhalif ya da "farkl" her kesi-

me kar uygulad lsz id-detin yant, 1984'ten sonra pat-lak veren "Krt Sava" oldu.Kimilerine gre bu savan anakayna, 1980 sonrasnda inanl-maz vahetin yaandDiyarbakr Cezaeviydi. Mamak,Metris ve Trkiye'nin her yannayaylan saysz sivil ve askericezaevlerinde inanlmaz bir id-det uyguland.

12 Eyll'n faturas ok ar:600 bin gzalt, 50 idam, saysz

ikence ve kayp dosyas, temer-kz kampna kapatlan siyasalparti, dernek ve sendikalar,yasaklanan ve yaklan milyonlar-ca kitap ve dergi, iinden, oku-lundan atlan saysz renci,retim yesi, memur ve ii. Birtarafta, yurttalara ve insanla

kar ilenmi saysz su. tetaraftan ilelebet "cezaszlk"durumu

12 Eyll'n yarglanmay, yz-yl bandan beri, bu corafyadazaman zaman insanla karilenmi sularn yarglanmay-nn rndr.Sonu olarak 12Eyllclerin izdii tablodankimse memnun deil, ama kimsede deitirmiyor.

Son Ergenekon operasyonlarbile 12 Eyll'e uzanan bir yol

haritasndan ok uzak. En nem-lisi bu tabloyu deitirebilecekgler de hadm edildi.Picasso'nun Guernica tablosunuizleyen generallere, "sizin eseri-niz" deyiini hatrlatan bir nok-tadan bize de pelerini brakma-mak dyor.

12 Eyll: Pelerindeyiz!

Celalettin Can

Devrimci kurulular 12 Eyllde, saat 14:00te, Kadkyde mitinge aryor

Sevda nc Turgut


6/48

imdiye kadar bir ok frsatn ve atmaszlk dne-minin heba edildiine tanklk edenler, devletin kendi-

sine kar bir isyana dn vermek gibi bir geleneininbulunmadn bilenler, olas bir siyasi zmn kar-sndaki kurumsal ve toplumsal direnlerin okluu-nun farknda olanlar endazesiz bir iyimserlie kaplma-makta, ihtiyat elden brakmamakta ve hatta biz bufilmi grmtk trnden bir algya sahip olmakta biryere kadar hakl olabilirler. Ama neresinden baklrsabaklsn bu kez durum farkl, ciddiye alnmas ve all-mas gereken bir bar imkanndan sz etmek iin yete-ri kadar neden var.Hem frsat hem de mecburiyet

Cumhurbakan Abdullah Gl, yeterince aklaypgerekelendiremedii iin bilmeceye dnen tarihifrsat szn ortada fol yok yumurta yokken, gaiptenhaber alarak veya istiareye yatp kalkarak sarf etmedi.Dolmabahe mutabakatndan ve bunun takiben 5Kasm 2007de ABD ile varlan uzlamadan beri hepi-

mizin gzlerinin nnde cereyan eden bir sre var.

Trkiyenin bir sredir dland Irak denklemineyeniden ve adeta tam boy dahil olduu, IrakKrdistanna hava ve kara harekatlar iin izin kopar-d, karlnda eski krmz izgilerini iptal edip KrtBlgesel Ynetimini fiilen tanma yolunda bir dizi admatt, Irak Krdistan ile iktisadi ilikileri gelecektekibir btnlemenin altyapsn oluturacak tarzda okynl olarak ivmelendirdii, Krt blgesinde karlanpetroln Kerkk-Yumurtalk boru hattna aktlmasnsalad, enerji nakil gzergahlarnda Rusyann teke-

lini krmak amacyla kotarlan Nabucco boru hattnaonay verdii ve ABD ile egdml bir d politikanntezkere sarsntsndan sonra ok ynl olarak yenidentesis edildii bir sre.

Madalyonun teki yznde ise hava harekatlarnnistenen sonucu vermemesi, kara harekatnn bir fiyas-koya dnmesi, askeri cephede mzminleen bir yeni-ememe hali ve 29 Mart yerel seimlerindeki ekime-den Krt hareketinin baaryla kmas gerei var.Abdullah Gl izahatta ketum davransa da, bu sreciniktisadi, siyasi ve askeri mantnn kendi Krt mesele-sinin zmn artk ertelenemez biimde ve hem birfrsat hem de bir mecburiyet olarak Trkiyenin nce-likli gndem maddesi haline getirdii aikar deil mi?

Abdullah Gln tlattklarte yandan, akla bakalm u frsat diye zerinegidildiinde, Gl hibir ey sylemedi deil. En azndaniki eyi tlatt: Devletin kurumlar arasnda, eskidenolduu gibi birinin att admn dieri tarafndan elin-medii bir uyum ve uygun uluslararas koullar.

kincisinin doruluundan phe eden pek az kii olsagerek. Ama son MGK bildirisi ilkini bir kez daha teyitetmi olsa da, muhalefetin salvolarndan sonra Genel-kurmayn yaynlad mesajn tereddtler uyandrmasmuhtemel. Ama ne bu mesaj ne de kuvvet komutanla-rnn devir teslim trenlerinde son terrist kalanakadar edebiyatna devam etmeleri, hkmet, TSK, MTve emniyet arasnda bir uyumun yokluuna kant tekileder. Olsa olsa TSKnn duruunun (ve tabii ki farkl birdzlemde AKPnin konumunun da) siyasal ve toplum-sal direnler karsndaki krlganlna, hkmetleTSK arasnda Krt hareketini basklayarak yol almayamalayan ad konmam bir rol dalmna iaret eder.laveten, Ergenekon operasyonunun sreci sabote ede-

bilecek merkezka gleri nemli lde sindirdii, buanlamda devleti disipline ettii ve Abdullah Glnkurumlar aras uyumla ayn zamanda bunu kastettiikestirilebilir.

Daha fazlas DavutoulundanGln tlattklaryla tatmin olmayanlar, uzun sreglge dileri bakanl yaptktan sonra bu koltuaresmen oturan, TSKnn Trk d politikasn kavram-sallatrma ve stratejik yn belirleme tekelini kranAhmet Davutoluna bakabilirler. Davutolu, sznettii stratejik derinliin ve Trkiyenin kendisinegenileyen bir nfuz alan yaratan blgesel bir ghaline gelmesinin yolunun Krt sorununun zmn-den getiinin gayet iyi farkndadr. Biricik diye nite-

ledii iki lkenin, ABD ve Trkiyenin ilikilerinin ben-zersizliinden, bunun dikte ettii bir model ortaklngerei olarak iki lke arasnda blgesel ve kresellekte azami ibirlii ve egdmden dem vurmakta-dr. ABDnin blgesel dzeni salayabilmek iin bl-gesel glerin yardmna ihtiya duyduunu sapta-makta, yani frsat meselesini baka bir balama,Afganistana younlaan ABDnin Irak ve Ortadou veKafkasyada Trkiyeye muhtal balamna yerle-tirmektedir.

lk bakta, Krt almna ABD plan diyerek karkanlar hakl gibi. Ama buraya taklp kalanlar, apakbir olgu olarak ABDnin 5 Kasm 2007den beri ileyen

srecin iinde olmasn plan dikte etme biiminde

6 EKMEK & ZGRLK

Trkiye

Bu kez farkl ama...

Sosyalistler, bar mcadelesini ciddiye almal, egemenglerin dayatt ereveyi Krt hareketiyle birlikte krmal

KrtSorunuve

Bar

Kenan Kalyon


7/48

yorumlayanlar, Trkiyeyi sradan bir tae-ron devlet derekesine indirgeyenler gere-in bir baka ynn karartyorlar:Trkiyenin bir yandan ABDyi tamamlarkenbir yandan da onun brakt boluklara sza-rak blgesel bir g haline gelme, kendizerklik alann geniletme, karlarnnkresel kapitalist sistem iinde daha fazlameru grlmesini salama ve Krt sorunu-nu byyerek zme heveslerini. ABDplan ithamlarn, hayr bu bir milli plandiye karlayan AKPlilerin hakl olduunokta burasdr. Gerekidir veya deildir, buayr bahis ama Davutoulu bu hevesleri for-mlletiren, soyutluktan kurtarp istikrarlynelilere dntrmek isteyen ve bu er-evede yeni bir kavram seti neren ilk di-leri bakandr.

Yeni olanGelimelerin tedricilii ve zamana yaylml-, bunun yol at kanksama hali bazenyeni olan grmeyi nlyor. Trkiye, Krtsorununun tamamnn muhatab halinegelme yolundadr. Yeni olan budur. Corafialan ve nfus bykl ynnden Trkiyezaten Krt sorununun en byk parasnnmuhatabdr. imdi buna iktisadi ve siyasiadan kapsama alanna girmekte olan IrakKrdistan da eklenmektedir. TrkiyedekiKrt mcadelesini srkleyen znenin, yaniPKKnin ayn zamanda ran ve SuriyeKrtleri arasnda hatr saylr bir etki alan-

na sahip olmas da cabas. Sorunun tamamy-

la yzlemeye balayan bir lke daha fazlaedilgenlik ve atalet iinde kalamaz, srgitzmszle oynayamaz. Bu bakmdan daortada hem bir frsat hem de bir mecburiyetvar.

Gidiatn bu ynde olduunu, hkmetinKrt almna milliyeti ve faizan refleks-lerle sert tepkiler veren Devlet Baheli degrmektedir. Partisinin internet sitesindeyaynlanan son aklamasnda unlar syle-yen Baheliden bakas deildir:

Srati teslimiyetin dozuna ve hzna balolarak deiecek bu aamadan sonra iseTrkiye iki seenek arasna sktrlacaktr:

Bunlardan birincisi; ayr ayr kimlik olutur-mu ve milletten ayrlm kardelerin ve co-rafyalarn da birbirinden uzaklat para-

lanma ve klme srecidir. Dieri ise, kre-sel gcn ncelik vererek dayataca modelolan Irakn Kuzeyini iine alacak ve airetreislerini kucaklayacak ekilde ok devletlive milletli konfederal Devlet yaplanmas-dr.

Diplomatik bir skandala yol amasa, AKPninbuna cevab u olabilirdi: Hangimizin duru-u milli; kapdan olmazsa bacadan 1920lerinmisak- millisine yeniden kavumak isteyenAKPinki mi, yaksa bundan d patlayanMHPninki mi?

Sermaye de zmc cephede.

ileri Bakan Beir Atalayla grmelerin-

de TSAD ve MSADn sergiledii tutuklu-a ve sorunun adn dahi koymaktan imtinaetmelerine ramen, grnen odur ki eziciounluuyla Trk sermayesi de zmccephededir. Ama onu asl ilgilendiren IrakKrdistannn ekonomik cazibesidir,Trkiye Krdistanndaki ucuz igcrezervleri ve yatrm olanaklardr, savaa

harcanan kaynaklarn kendi lehine yenidendalmdr, vb. Yedek sanayi ordusunu azal-tacak bir tarm ve toprak reformu ve cidditeviklerle desteklenen bir kye dnprojesi; siyasi demokrasi alannn ciddibiimde genilemesi ve bu genilemedensadece Krt halknn deil, ii snfnn istifa-de etmesi deil. Yani, devletin kanatlar altn-da palazlana gelmi korkak Trk sermayesibar istiyor ama olabildiince az maliyetlibir bar.

Emperyal balam krmakinde bulunduumuz konjonktrde barve Krt sorununun siyasi zm gndemin

n sralarna tayan ve bar bir imkan hali-ne getiren, ne yazk ki esas itibaryla aa-dan gelen gl ve yaygn basklar deil, dev-let katnda ve sermaye cephesinde u verenbu frsat eilimler. pheye yer yok, ege-menlerin ngrdkleri bar bir emperyalbar; Trk sermayesinin yaylma, ucuz ig-c, youn smr, yeni yatrm alanlar,enerji ve hammadde kaynaklarna eriimihtiyalarna cevap veren bir bartr.Egemenlerin barnn erevesi isyana birzafer veya baar duygusu tattrmamaygerektiriyor.

Krt hareketinin rejimin ve dzenin ereve-sine smayan devrimci-demokratik ynleri-nin budanmasn amalyor. Bu ynleribudanm ve zm basks altna alnmbir Krt hareketini emperyal ynelilereyedeklemeyi ve rejimin liberal-muhafazakarbir erevede restorasyonuna ortak etmeyingryor. Krt sorununun zm biimininbtn ezilenler iin bir esin kayna olmas-n, ciddi bir rejim deiikliine ve demokra-tiklemeye dnmesini nlemeyi hedefli-yor.

Ama yukarda da vurguland gibi, egemengler ynnden yalnzca bir frsattan deil

ayn zamanda bir mecburiyet var. Sosyalistbir devrimin arifesinde olmadmza ve Krtsorununun bu koullardaki zm enindesonunda dzen ii bir zm olacanagre, sosyalistlere den grev, bar mca-delesini ciddiye almak, onu halka tamak,egemen glerin dayatt ereveyi krmakve Krt hareketiyle birlikte bu mecburiyetisonuna kadar deerlendirmektir.

Zira nihai bir zmn olduka uzandakalsa bile, Krt sorununun nemli kazanm-larla sonulanan bir siyasi zm ve silahlatma dneminin kapanmas Krt ve Trk

emekilerinin her adan karnadr.

EKMEK & ZGRLK 7

Militarizme kar barMustafa Bayram Msr

>>sayfa 38


8/48

Politika8 EKMEK & ZGRLK

Bir dnce akm hayal edinfikir hrriyetinin yannda saf tut-sun; dinin ya da devletin bireyinzerindeki tahakkmnn kar-snda konumlansn, tm tarihibu konumlan ile vnmeklegesin

Eer ayn dnce akm bireyle-rin iradelerini devlet ya da dintahakkmnden gerek anlam-da kurtarabilecekleri; kendileri-

ni gerekletirme olana bula-rak zgrleebilecekleri ko-ullar savunma konusunda kr,sar ve dahas dilsizse onun adliberalizmdir.

zgrlkler arasna zel mlki-yet hakkn da koyan, piyasanndzenleyiciliini ise ilahi adale-tin ada biimi olarak her fr-satta propaganda eden bir akmbireyi tahakkmden kurtaracak!

Liberalizmin elikisi, kmazsoka budur.

Kamusal eitimi ya da salk hiz-metlerinin kamu tarafndan eit,parasz ve nitelikli olarak sunul-masn savunmayan liberalizmzgrln, zgrleme praksi-sinin tam da karsndadrlaraslnda. Eit olmayanlara eit-miler gibi davranlmasndandaha byk eitsizlik; eitlikkr liberallerin ise zgrlk-lk adna sz sylemelerindendaha byk gerek zgrlkengeli olamaz.

Dorudur; zellikle son yllarda

Ermeni sorunun tartlmasnn

nnn almasnda katklarolduunu ya da Krt halknareva grlenlere kar seslerini(ar bedeller demi olan sos-yalist hareketten ok dahasonra) kardklarn saptamal-yz

Her klasik rnek gibi aklayc-dr: Yoksul bir Ermeni yahutKrdn tpk yoksul bir Trk gibisalk hakkndan mahrum kal-masn savunmakta saknca gr-meyen, sol sfatl liberaller bu-lunduu bir sr deil.

Liberaller, burjuva kavramlardnyas anlamnda temel zgr-lkleri savunma balamnda itti-faklar siyasetimizde deerlendi-rilmesi gereken bir balkkentemel haklar sz konusu oldu-unda durum tam tersidir. Amaher durumda, liberalizm gn-mz kapitalizminin esas ideolo-jik besini, liberaller kapitalizminideolojik bayraktarlardrlar.

Tam da burada, sklkla kafakartran bir ayrma dikkat ek-mek gerekir. Temel haklar ko-nusunda kamucu olan ancakyine de liberal olarak anlan, sonon yl iinde belki de hak etmedi-i oranda popler olan bir aydntopluluu vardr.

Eitim, salk, barnma ya dabenzeri haklarda kamucu olanancak konjonktrel tartmalargerei liberal olarak anlanlargerekte liberalizmin bir kolun-dan trememiler, aksine soldanliberal (liberter belki daha doru

bir kavram olacaktr) vurgular

ile farkllamlardr. Onlar sol

liberallerdir, sol bir kkendengelip, snfsal balamndankopartlm bir zgrlkler vur-gusunu siyasetin birinci maddesihaline getirmektedirler.

BalamUzunca bir sredir konjonktrelnedenlerle; Trkiyede solunkavramlar konusunda gemitende gelen zensizliinin katks ilehem liberal sol hem de sol libe-raller liberaller tanm ile aynbahiste ele alnmakta, tartma-

lar bu genelleme dzeyi ile sr-drlmektedir.

Kavram bekisi deiliz.

Esasen bugn her iki fikir akmkonjonktrel olarak ak bir itti-fak iindedir, bu lkede sosyalisthareketin bugnne ve gelenei-ne ilikin ayn yanl tutumu ser-gilemekte, AKPnin tek partihegemonyasna kar mcadele-nin bir dizi olanann, fikri ara-larnn yitip gitmesine nedenolmaktadrlar

Sol liberallerin yahut liberal sol-cularn eitlik ve zgrlk m-cadelesine verdikleri zarar ar-dr, ayndr.

MeselemizBizim meselemiz; btn bir top-lumsal mcadeleyi utkan parti-nin aparat gibi alglam, bilim-sel teknolojik devrim teraneleriile yeni dnya dzenini aklama-ya alm, koskoca bir kom-nist birikimi Cem Boyner gibi birburjuvann arkasna dizmek iin

elinden geleni ardna koymam

dneklerin tekrar sol adna szalmaya cret eden dneklerinbir daha (ve artk kesin olarak)sol lafn azna alamamalarnsalamaktr. rnek mi isteniyor?Nabi Yac.

Dnemin tartmalarn btnile balamndan kopararak; enazndan krk sekiz yldr Trkiye

Sosyalist Hareketinin herhangibir biimde darbe yanlsolmakla eletirilemeyecei ak-ken, hakknda her trden sfatkullanlan hatta Kemalistliibile kalmayan bizim Deniz daha1972 Maysnda 12 Mart Faiz-mine yantn idam sehpasndavermiken Trkiye SosyalistHareketin iki ana damarndanbirinin sulanmasnn nasl birrezalet olduuna iaret etmekgrevimizdir. Bu rezaletin so-rumlularnn bugn burjuva

siyasetinde dahi derli toplu birkurgu gelitiremeyeceklerini ia-ret etmek zorunludur. rnek miisteniyor? Hseyin Ergn.

Daha da garibi, Trkiye iPartisini dahi 12 Marta akatavr almamakla sulamay oknem verdii entelektel (elitistdaha doru olurdu sanrm) kim-liklerine yaktrabilenlerin, 22Temmuz 2007 seimleri sonra-snda AKP iktidarn demokra-tik devrim tamamland diye

kutsayanlarn sol muhitlerde

Sol liberaller veyaliberal solcularlameselemiz nedir?Liberalizm gnmz kapitalizminin esas ideolojik besini,liberaller kapitalizmin ideolojik bayraktarlardrlar

Can Atalay


9/48

ilerin rgtlenme deneyimleri

>>sayfa 16

EKMEK & ZGRLK 9

szne baklan adam konumun-dan karlmas grevimizdir.rnek mi isteniyor? merLainer.

Trkiyede muhafazakarlniki yzl tabiatn belagatle ta-nmlayan, imam hatiplerin dzliseler haline getirilmekte oldu-unu bizzat muhafazakar ka-

lemlerden alntlarla kantla-yan, imam hatiplerin dz lise-lerle ikame edilmesinin tahak-kmc bir toplum anlay oldu-unu hakl olarak saptayan biryazar dnn.

Ayn yazarn 28 ubat zihni-yetinin askeri vesayeti pekiti-rici otoriter ynetim anlaynnrn olan katsay eitsizliiuygulamasna son verilmesinedemokrat ve zgrlk solunkar kmamasnn bir zorun-

luluk olduunu anlatan aklermeyen ilkeler dnyasnn butopraklarda solun nn ama-yacan, aksine kapatacanduymayan kulaklara dahi du-yurmak dnda bir ansmzyoktur. rnek mi isteniyor?Ahmet nsel.

Reel Sosyalizm eletirisi ile ba-layp uralarn sol sevmezlievardranlar, ileri gleri butopraklarda kendileri dndakisolu stalinist, kemalist ve diereytani (!) zelliklerle nitele-

yen; kendi kk ama bolevik(!) aparatiklerini biricik dev-rimci marksist odak olarak par-latmay temel ura edinenleritehir etmek boynumuzun bor-cudur. AKPnin tek parti hege-monyasna kar mcadeleninde gndemde olmas gerektii-ni syleyenlere en yksek per-

deden fra atmaya hevesleri-nin kursaklarnda kalmasgerekmez mi? rnek mi isteni-yor? Roni Marguiles, DoanTarkan da olur.

zgrlklk ampiyonluu-nu kimseye brakmayan amakadnlarn talepleri sz konusuolduunda azndan kankula duymayan bir maoyadnen, insan haklarna saygisteyen ama kesinde usulhukukuna aykr telefon dinle-melerinin (yani hukuka aykr

delilleri) aka savunanlar te-hir etmek gerekmez mi? rnekmi isteniyor? Etyen Mahup-yan.

Demokratik haklar konusundasz kimseye brakmayan, ger-ek demokrasi istediini mil-yonlarca kez dile getirmiancak kendi gazetesinin emek-ileri haklarn istediinde onla-ra onursuz demekte sakncagrmeyenlerin cehaletlerinihaykrmamz gerekmez mi?Demokratik haklarn biricik

gvencesinin emein bireyselve kolektif haklarn kazanmolmasdr; rgtl emek ifadezgrlnn toplumsal glerbalamnda teminatdr... rnekmi isteniyor? Ahmet Altan.

neri

Bu yaz basit ama nemliolduu dnlen neri ile biti-rilecek.

ddialarnn aksine aadanyukarya kurulacak tm sre-lere mesafeli olunmasnn,Krtleri temsil etmek iin bellisayda Krt aydnn yeterlibulunmasnn, iiler ile iliki-lenmek iin Sleyman elebi,Alevilerle bulutuunun gste-rilmesi iin belli sayda Alevidernei temsilcisi ile temasnyeterli grlmesinin akiladamlar tepeden inmeciliidnda bir tanm olamayaca-n ak seik gsterebilmekgerekmektedir. Bylesi bir yak-lamn ne demokratiklik ile nede oulculukla uzak yakn birilgisinin bulunmadn memle-ket solcusunun ortalamas a-sndan temel kabul haline gel-mesini salamak nemlidir.

Solu ne olduu ya da ne olmasgerektii ile deil, ne olmadve ne olmamas gerektii ze-

rinden tanmlayanlarla mca-dele edilmesi nemlidir. rne-in, ekonomi ile ilgili ya da sen-dikal kavramlar asndan gele-neksel sol kavramlar (kukusuzkimi hakllk paylar da olarak)keskin bir eletiriye tabi tutu-lurken ii snfnn yeni yapsve bileimi, yeni mcadeledeneyimi ve birikimleri gibimeselelerde hi sz sylenme-mektedir. Bylesi bir yakla-mn snfsal anlamn belirtik

klmak bugnn en nemlimeselesidir.

Tm bu meselelerin stesindengelebilmek ancak emekilerinaadan mdahalesinin rgt-lenmesi ile mmkndr. Aa-dan bir itiraz rgtlemeyen,siyaseti kuru bir laf olmaktankaramayan bir sosyalist hare-ketin liberallere kaybettiimevzileri geri almas olanaksz-dr.

Meselemiz budur.

Kaldrmadkabalarmz,sefaletimizbitmez!

Allahn Hikmeti?Ayieini biliriz hep gneitakip eder. Bizim taraftaou bunun Allahn hikme-ti olduuna inanr. Oysaayiei yaam enerjisini

almak, yaamn srdrebil-mek iin ta yapraklarnsrekli gnee evirmekzorundadr.

Aln yazs?Eer bu yaz nceden tak-dir-i ilahi tarafndan belir-lenmise, sormak lazmdeil mi bunu belleyen vebelletenlere: Cennet vecehennem, g-nah ve sevap,ne iin kimin iin var?

Allah grr?Yanan Allah grr diyorlar.Evet doru sylyorlar. G-ryor ama yandktan sonra.

Peki o zaman ben ki-mim?

Derler ki ayaklarn seni brtarafta dava edecek: benim-le neden haram olan yerleregittin diye..

Derler ki ellerin de seni davaedecek: neden benimleharama el uzattn diye

Demiyorlar ama ayn man-tkla her azam bu biimdebeni dava edebilir. yi gzel,hepsi isyan edip beni dava e-decekler bu durumda etsin-ler, ama onlarn hepsi zatenben deilsem ben kimim ozaman?

TalamalarAli Hikmet

Karikat

r:BehiAk


10/48

Fikriyat piyasamzda yce dinimizin erdemleriniyeni kefeden eski solcu arkadalardan geilmiyor.Halkmzn dininin lkenin hli ve gelecei iintad mspet potansiyellerin cazibesinden kama-an gzlere her gn yenileri ekleniyor. Beyinlere

deta vahiyden gelen bir kayile, toplum hayatna,siyasete, ekonomiye ve dnya ahvline dair eskicahiliye gnlerinde kapldklar vahim hatalardandnp hir mrlerinde epeyce rahata ve ikbale eri-yorlar. Hazretlerin hem eski, hem de solcu (!) olduk-larnn burjuva basnda srarla tekrarlanp vurgula-nyor olmas, medya arkasnn malm kastlarnapek bir uygun dyor.

Kadrocular ve liberallerHemen hepsinin bu bapta hidayete ermi kffar eda-syla ileri srdkleri grlerin ortak paydas, lke-nin hli ve gelecei asndan dinin tad neminhakknn verilmemi ve hatt zndka inkr edilmiolmas.

Topluma sunduklar, uzatmadan, ak konualm,Trk-slam sentezi denilen eyin ta kendisidir.

Baz eyleri byle pat diye yze vurmak, tabii, hayretve fke uyandrr. Olsun. Zaten maksadmz budur.Halka din lazmdr! diyerekten kendi tlenmiakllaryla dnyay aydnlatmaya kalkanlar tehir

stlendiimiz ilerden biridir. Bakn, u alntybiraz uzun ama- dikkatle ve sabrla okuyun:

Dn, Ayasofya, Bayezt ve ehzade Camileri emsaligrlmemi bir cemaatle dolu idi. Kadn, erkek,oluk ocuk binlerce mslman Eskiehir nndeehit den mbarek din ve kan kardelerinin ruhu-na ithaf edilen Mevlidi eriflere itirak iin fevc fevcbu maabide kouyordu... Dn birdenbire kendimi o

heybetli cemaaatin iinde bulur bulmaz sandm kiyeniden hayata douyorum. On yandan otuz ikiyana kadar geirdiim mehum bir devrin btntefsirat btn intibaat birdenbire stmden syrl-verdi; sanki bu devir bir kabustu ve ben birdenbirebu kabustan uyanyordum... Rabbime bin kere hamd sena olsun ki, dnden beri hakikat ve selametin bircami ile bir cemaat haricinde bulunmadn biliyo-rum. 5-10 senedir, garba uymak iin atmz btno konferans salonlarnda, halk zorla topladmz omiting meydanlarnda grlen eyler, iitilen szlerbir hocann kraat ettii menkbeden ve bu cemaatinskutu nnde bana ne kadar yavan, vhiy grn-dler. Meer biz iinden kdmz hakiki lemi

brakp onun yannda kitaplardan renilmi sunibir lem icat etmek istemiiz... Ve serhatlerimizdeaskerlerimiz bizi Allah! Allah! nidalaryla mdafaaettii srada biz Allahtan baka eylere inanmz...Dn ilk defa olarak kemli vuzhla anladm ki, bizimon seneden beri bu halka yaptrmak istediimiz ey-ler, birer maymunluktan ibaretmi. Niin nokta-iazimetimiz bu camiler olmam? Niin bu cemaatibir sokak kalabal haline sokmaya almz? Ocemaat ki btn kuvve-i cmiasn dininden alyor, ocemaat ki koca bir mmetin bir ksmdr ve evi,bark, yurdu, vatan cami dir. Dn ilk defa olarakcahil ve tl bir ktle telakki ettiimiz halk memle-ketin mnevverlerine baz ulvi hakikatlerin srrnretti. Bunlardan biri kalbin akldan stn olduu-dur, ikincisi sdk ve hulus, iman ve itikat haricindenecat yolu bulunmaddr, ncs millet ilemmet mevhumlarn birbirinden ayrmamak lazmgeldiidir. (8 Nisan 1337 [1921]; Muallim CevdetinHayat, Eserleri ve Ktphanesi, Osman Nuri Ergin,stanbul, 2.Bask, 2005)

Bunlar yazan, hepimizin ok iyi tand bir kimse:Yakup Kadri Karaosmanolu. Sekin bir Avrupaidnrmz, yazarmz, romancmz. Halkmzbize kalbin akldan stn olduunu retti dediignn birka yl ncesine kadar Fecri tinin sdk-tan ve hulstan, iman ve itikatten nasipsizliin herbir almetini sergileyen en estet, kozmopolit kale-

miydi. Bu yaznn yazld tarih 1921. Ondan sadece

Politika10 EKMEK & ZGRLK

TCnin temel harc

Eski solcu liberallerin dinle barmak dedii,Cumhuriyetin Trk-slam sentezine iltica etmek

Tekta Aaolu


11/48


12/48

Ekonomi12 EKMEK & ZGRLK

Siz bakmayn sermaye szclerinin yzlerindeglckler ellerinde mavi boncuklar son gnlerdegazete kelerinde, renkli camda arz- endametmelerine; en kt bitti demelerine.

Burjuvazinin kendisi bile kendi szclerinin, tele-voleci iktisatlarn szyle i yapmyor. Hi yeniyatrm yaptklarn gryor, duyuyor musunuz?Kapitalizmin en sarslmaz kalelerinde isizlikyzde 10lara dayand. Bizim ellerdeyse resmi

veriler hepten gvenilmez, ama o haliyle bile sonaklanan resmi isizlik oran yzde 14,9. Gerekisizlik ise yzde 20lerin stnde! Eli i tutan herbe kiiden en az biri isiz. Her genten birisiisiz! Burjuvazi yeni yatrm yapmak bir yana,mevcut iyerlerini kapatyor ya da ii kartyor.

Sahte bahar ve gereklerABDde 2009da batan banka says 72 ve bunlarnte biri sahte bahar havasnn tam gaz yaylmayaalld u son bir ayda batt!

Sermaye ise, bu ortamda yeni riskler almaktansakendisini iyiden iyice kumara verdi, borsalarakotu. Borsalar ykselmeye balaynca da, borsa-lar nc gstergedir, ekonomi krizden kyor okyaknda canlanacak, bakn imdiden yeil filizlerkt! yalanna sarld. inin tad byk dvizrezervinin arln biraz olsun hafifletmek ama-l almlarndan kaynaklanan petrol ve dier ham-madde fiyatlarndaki ykselii szlerine kant diyegsterdi.

rnein, bakr sanayinin can damardr. Bu yzdende bakr fiyatlar endstriyel retimin salam birbarometresidir. ounlukla bakr fiyatlar dtzaman endstriyel retiminin dt, ktzaman da canland bilinir. Son krizde de batanbyle oldu. 2007 yl ortalarnda LMEde (LondraMetal Borsas) tonu 9 bin dolardan ilem grr-ken, iddetlenen kriz ve gerileyen taleple birlikteAralk 2008de bakrn tonu 3 bin dolarn altnadt. Endstriyel retim de ayn zaman dilimindeevrensel lekte geriledi.

imdilerde fiyatlar yeniden 6 bin dolarn stnetrmand. Ancak son ykseli bu defa endstriyelretimde bir canlanmay, art deil, bakrn nc

gsterge ilevini gayet iyi bilen, krkledii sahtebahar havasnn iine bu nedenle biraz da bakraromas katmaya niyetlenen burjuvazinin snrtanmaz sahtekarln gsteriyor. nk bu yk-selite, son alt ay iinde piyasalardan hedge fon-lar veya byk speklatrlerce indeki ambarlaraekilen 1 milyon ton bakr etkili oldu.Speklatrler ykselen bakr fiyatlarndan fazla-dan kazan salarken, burjuvazi bu maniplasyo-nu dier emtia ve deerli kt borsalarndayaratmaya alt sahte bahar havasna gaz ver-mekte kullanyor. Ancak bunlar bounadr.

Burjuvazi den kar oranlar gerei ile yeniden

yzleecek; kriz derinleecektir.

Yeil filizler...

Krizveiim

cadelesi

Krizden k yolu olumsuzluk iindeki devrimci filizlerigrmekten geiyor.

Ali leri

K

arikatr:SaitMunzur


13/48

Peki ama krizin derinlemesi ve burjuva-zinin felaketi, toplumun ounluu iinesenliin dorudan mjdecisi midir?Elbette deil! Biliyoruz ki, kapitalist geli-me toplumsal zenginlik yerine, sermayeyiher seferinde kendi varlk temelini daralt-maya zorlayan krizler retir. Bu krizlertoplumun geni ounluu iin hlihazr-

da sahip olduklar sefaletin artmas anla-mna gelir. imdi de byle oluyor.Kapitalizm geliip sermaye bydke,maddi retim sermaye iin bir cazibemerkezi olmaktan kyor. ien poposuy-la orantl, tatminkr bir kr retmesigiderek zorlayor. O da kendisini iyideniyiye sahtekarla ve kumara veriyor;kendisini gerekten var eden biriciktemele, art-deer retimine bile srtndnyor. Bu srt evirmenin bedelini isetoplum dyor. Toplumsal sefalet ve yok-sulluk artyor, isizlik kangrenleiyor.

Gndelik yaamda durumBurjuvazi klesini besleyemez halde, ege-menliini srdrecek durumda deilken,gndelik yaamda durum nedir? Sefaletinburgacndaki geni emeki ynlar budefa kendi yazglarn ellerine almaya,sermayenin egemenliine son vermeye,bunun iin mcadele vermeye hazr m?Bu soruya kapanmakta olan evrenin gele-neksel siyasi ltleriyle vereceimizyant aktr ki olumsuz olacaktr. nkok msait nesnel koullarn varlnakarn:

Emekiler kiisel kurtulu hesaplar

iinde trl eit burjuva partilerin pein-de srkleniyor.

Sol iinde dahi yurtseverlik klndadolaan milliyetilik, geni emeki yn-lar sarmalam, onlar serseme evirmidurumda.

siz kalmaktansa sefalet cretlerineboyun emek, insanca bir yaam iin hakaramaya ye tutuluyor.

i snf geniledike burjuvazi onudaha kk kompartmanlara blyor vebirbirinin karsna dikiyor.

i snfnn zorlu mcadelelerlekazanm olduu ve burjuva anayasalarnszde teminat altna ald rgtlenme vehak arama yollar fiilen engellenmi, zorlageri alnmtr. Anayasal haklarn arayaniiler kendilerini kap nnde buluyor-lar.

Giderek ilevlerini yitiren, ileri boa-lan sendikal rgtler, ii snfnn yllarnmcadele birikiminin stnde oturansendika brokratlarnn gn kurtarmaabalar iinde hzla etkisizleiyorlar.

Bu olumsuz tablodan devrimci bir k

yolu elbette var! k yolu olumsuz ola-

nn iindeki devrimci z grmekle mm-kn. Grmek ise ekonomi ve siyaset ayr-mn veri alan geleneksel tarz- siyasetingzlkleriyle hi m mkn deil.

Olumsuzluklar, ii snfnn kazanlmhaklarnn savunulmas adna yasal snr-larn dna srlm iilerin yenidendzen iine tand siyasi programlarngerekesi de yaplabilir. Bu yzden dev-rimci seenei yaama geirmeye alan-lar, eylemlerini geleneksel siyaset tarzylahesaplaarak yrtmek zorundalar.

Devrimci seenein yaptalarOlumsuzluklarn iinde devrimci olannedir ve bunlar devrimci bir seeneinyaptalarna nasl dntrebiliriz?

Toplum sermayenin yeniden retildiibir fabrikaysa eer, iyerlerinin parala-np ufalanm hali, en ufak birimden ba-layarak, tarihin grd bu en byk fab-rikann paralarna dntrerek alabi-lir. Belediyeler, hastaneler, eitim kuru-lular ayn fabrikann kent ve belde mer-kezlerindeki ubeleridir. Fabrika leiklyor, ama klen sanayi iletmele-rini organize sanayi blgelerinde toplaya-rak tarihteki en byk lekli endstriyelfabrikalar oluturan burjuvaziye teek-kr ederek; bu sanayi havzalar toplumsalproletaryann sleri yaplmaldr.

i snfnn birbirine rakip hatta kar-t hale getirilerek blnmesini, hangibiimle (hemerilik, etnik kken ayrm,retim sreci iindeki zorunlu iblm,

cret hiyerarisi, taeronlatrma, esnekalma, isizler ordusu vb.) karmzadikilirse dikilsin, her kesimin sermayeyekartln ieren politik bir bileim yara-tarak alt edebiliriz.

i snfnn rgtszletirilmesi,emekilerin kalan insanlnn elindenalnmaya allmas, uzun mcadelelersonucu kazand mevzilerin dna zorlasrlmesi ok byk bir olumsuzluk ola-rak nmze karlyor. Oysa olanak da,yeni frsatlar da, savunulmas gereken aslmevziler de oralarda, tam da burjuvazininii snfn srerek byk bir zafer kazan-dn sand o alanlardadr. nk oalanlar, ii snfnn yllarca kendisinidzene balayan ekonomizmle, sendika-lizmle hesaplama frsatn yakalayabile-cei; hakllna dayanan meruluunuhibir yasal snra taklmadan eylemlilieaktarabilecei yerlerdir. Kazanlm hak-larn, mevzilerin savunulmasn elbettebir yana brakmayacaz, ama bu direniiesas olarak srldmz alanlarda aa-camz yeni mevzilere tabi klarak yrt-meliyiz.

O alanlarda proletaryann gerek yeil

filizleri srgn veriyor. Proleterler, el yor-

damyla da olsa, oralarda snf mcadele-sinin devrimci ucunu sivriltiyorlar. Ennemlisi, proletarya bunu yasal haklarnkorumak iin deil, yaamak ve insanl-ndan geriye kalan kurtarmak, korumakiin yapyor. Bunu yaparken konseyrgtlenmelerinin salt devrimci durumrgtleri olduu eklindeki yerleik inan-

c ykyor. Yeil filizler ayn zamandakurucu bir snf hareketinin kendisiniiyerlerinden balayarak kltrletirebil-mesinin yolunu gsteriyor.

Toplu szlemeleri iyerlerinde biravu iinin ekonomik, sosyal haklar iinsendika brokratlar ile kapitalistlerin biraraya gelerek batladklar uzlamametinleri olmaktan karmalyz. Bunu oiyerini toplumsal fabrikann bir ubesi,kendilerini de toplumsal proletaryannbir paras olarak gren iyerindeki iirgtleriyle baarabiliriz. retim arala-

rnn fiilen toplumsal mlkiyete deviriini buralarda ve nce zihinlerde baar-malyz. Patronlarn fiziki varlklarnnretim sreci iin gereksizliini, onlarnmevcudiyetinin sadece smr mekaniz-masnn bir arac olarak anlam kazanabil-diini kendimize ve topluma kantlamal-yz. Proleterlerde kurucu bilinci gelitire-cek, devrim iin gerekli olan zgvenidouracak, bytecek her adm devrimci-dir. Bu admlar atmal, oaltmal, yay-malyz.

Sendikalar iine girdikleri erime sre-cinden ve ilevsizlikten, onlara yeil filiz-

lerin ruhunu alayabildiimiz, yeni tiptergtlenmelerin grnen yz olmalarnbaarabildiimiz lde kurtarabiliriz;bylelikle onlar politik ii hareketininbir paras yapabiliriz.

kolu sendikacl tarihe karmaldr.Bugn ii snfn blen en byk ayrmikolu ayrmdr. Bu engeli nce fiilensonra da yasal olarak paralayp atmal-yz. Kent merkezinde proletaryann aln-teriyle kurulmu ihtiaml sendika mer-kezlerinin yerini iyerlerine yrmemesafesinde, yeni toplumun kurucu atl-

yelerinin almasn salamalyz. O atlye-leri kltrlemenin merkezlerine evir-meli; retim srecinden kopmadan kendirgtlerimizi ynetmeyi baarrken birmeslek olarak sendikacl tarihe gm-meliyiz.

Sralamak yeter mi? Elbette yetmez! Amadaha tartacaz ve eyleyeceiz, sonrayeniden tartacaz ve sonra yenidensnayacaz. Ta ki devrimci seenei bilin-li eylemin bir rn olarak rp yaamageirinceye; yeil filizler yeni bir toplu-mun meyvesine duracak ulu bir aaca ve

aalar ormana dnnceye dek!

EKMEK & ZGRLK 13

Politik ii hareketi ve yeniden kuruluAlp Hakan Gvenir

>>sayfa 26


14/48

Tarm & Ekoloji14 EKMEK & ZGRLK

Hkmetin fndk politikasn aklamasn-dan bu yana temel geim kayna fndk olanKaradeniz Blgesi'nin, zellikle de Ordu veGiresun illerinin reticileri fkeli ama sessizbir bekleyiteler. Sabrlar tamak zere.Fndk reticilerinin maduriyeti en belirgin alanda toplanyor.

cretlendirme ve fndk almHkmet, aklad fndk politikasyla fn-dkta desteklemeyi kaldrd; ToprakMahsulleri Ofisi (TMO) ile Fndk Tarm SatKooperatifleri Birlii'nin (Fiskobirlik) almyapmayacan aklad ve cretlendirmeyide piyasaya brakt. Bylece retici, almda

ve cretlendirmede tamamen irketlerin,fndk tccarlarnn inisiyatifine braklmoldu.

Mahsuln yok pahasna satmak zorundakalacan dnen pek ok retici, Benpara etmeyecek fnd niye toplayaym;ocakta kalsn" diyerek fnd toplamamaydnyor.

AKP hkmeti sayesinde fndk reticisi ir-ketler karsnda tamamen savunmasz bra-kld. Kamusal yarar gzeten lisansl depo-culuun yaama gemesi mmkn olmaya-cak; bylece de fndk reticisi, ok uluslu

tarm ve gda irketlerinin szlemeli rgatla-r haline gelecek.

Dnmne verilecek olan 150 lira destein,ruhsatl fndk reticilerine verilecek olmas,dnmlerce fndk bahesi olanla birkadnmlk baheye sahip olan ayn ekildeetkilemeyecek. zelikle de o dik yamalarda-ki kylnn birka dnmlk bahesininruhsat bir yana tapusu bile yokken, "retici-ye destek"ten sz etmek mmkn m?

Sklecek fndk baheleriHkmetin 750 rakmn stndeki kylerdefndk bahelerinin kklenmesine ilikin

karar, kylde byk bir tedirginlik yaratt-

gibi reticileri de birbirine drd. Fndkreticisi kyl, fndn kklenmesi iin veri-len szde tevik pirimine bize sus pay, yeri-ne ne dikeceiz, burada fndn dnda hibir ey olmaz nice denemeler yapld sonualnamad, diye sylenmekte."Bize kendiellerimizle bahelerimizi adeta yakn diyor-lar biz ne ekip ne yiyeceiz?

Fndk reticileri Sendikas (Fndk-Sen) bukonuda, 750 m rakmn zerinde fndkalanlarnn skm karar fndn anayurduolmu illeri iki kere cezalandrmak anlamnagelmektedir: Bu karar kabul edilemez!1983den bu yana ilgili snrlama yasalarnuygulamayarak zaten cezalandrlanGiresun, Ordu ve Trabzonlu fndk reticileribu kararla bir de, arz fazlasnn sorumlusuy-mu gibi ikinci kez cezalandrlmak isten-

mektedir. Dik yamalardaki fndklarmzsklmesin, diyor.

Ordu niversitesi (OD) Ziraat Fakltesiretim yesi Prof. Dr. Turan, DouKaradenizin engebeli corafyas nedeniyletaban arazi orannn ok dk olduunu, busebeple fndktan baka alternatif rnleryetitirmenin mmkn olmadn belirtti.

12 bin retici icralkFiskobirlik ile bir banka arasnda akdedilenprotokol kapsamnda, 19 bin fndk reticisi-ne, Fiskobirlik'te bekleyen alacaklarnnyzde 30'una kadar kredi kullandrld. Bu

alacaklar en son 2007 rnnn karl.Fakat geen srede Fiskobirlik reticiye de-mede bulunmad iin retici de bankadanald krediyi geri deyemedi. Bankann icrayoluyla tahsil ilemlerini balatmas byktepki topluyor. Giresun ve yresinde, on bin-lerce insan telal, fkeli.

Her gn Fiskobirlik'in nnde toplanarakynetim kurulu yeleriyle grmek istiyor-lar fakat bunu baaramyorlar. Grevliler ileortaklar arasnda ksa sreli tartmalaryaanyor.

Banka'dan ihtarname alan bir retici, "Kendi

kurumumuz olan Fiskobirlik'e fndk teslim

ettik. Emeimizin karl olan paray ala-madk. Gelin grn ki kendi kurumumuz bizi

bankann eline terk etti. Ne yapacamzbilemiyoruz. Bu borcu biz nasl karlarz?Karmzda birlikten bir muhatap da bulam-yoruz. Ne yapacamz ardk" diyor.

Yeni bir Fndk reticileri BirliikurulmalGrlen o ki Fiskobirlik'in, kapitalizmin ile-yi srecinde yklendii grev tamamlan-mtr ve birlik tasfiye edilecektir.Hkmetlerin izledii politikalarn hedefi debudur. Fiskobirlik'in i ynetmelikleriylehkmetlerin politikalar dikkate alndn-da, bu kurumun hi olmazsa, gemiteki fn-

O yasa bizimburada gemez!Karadenizde reticiler, hkmetin fndktarmn snrlama poltikasn kabullenmiyor.Direni iin rgtlenmek istiyor

Hkmetin fndkla ilgili genelgesinden hemesonra, da kylerini gezerek kyllerle sohbediyoruz. 750 rakmn zerindeki kylerdskm kararndan tr tedirgin bir bekleyvar. Buralarda fndk baheleri ormandan alrak, dik yamalarda dikilmi. Tapusuz; en gen15 yllk.

Hayvanclk, arclk, ilek.. denenmi; olumlu bsonucu yok. Ar don ve sis engel kartm. Sizellikle arclkta byk sorun olmu. "Budaolmaz" diyorlar, dik yamalar gstererek; "Nasilenecek bu toprak? Pulluk olmaz, sadece ap

Hkmeti alaa

Ali Uur


15/48

EKMEK & ZGRLK 15

dk reticilerinin birlii grntsne dnmeolasl bile yok. Konuyla ilikilendirebile-

ceimiz Fndk-Sen, Tm Ky-Sen, ifti-Sen, ne 'Fiskobirlik lavedilsin' diyebiliyorne de onu sahiplenebiliyor.

retici bu gne kadar gelmi gemi tmFiskobirlik yneticilerini kin ve nefretle an-yor. Gven tamamen yok olmu durumda.cra takibi balatlanlardan yakn akrabalar-la, e dostun kredilerinin Fiskobirlik tarafn-dan geri denecei syleniyor. Hkmet ira-desini, reklenmi byk reticileri, edost kayrmalarn ve ynetmelikleri ap,zlenen trde bir ynetimin Fiskobirlik'te ibana gelmesi olas grnmyor.

apa ile de tarla srlmez." Kvrla kvrla, badndrc virajlar aarak ulatmz Sofulu(Bulancak/Giresun) kyndeyiz. am-grgenrts altndaki alanlar yer yer alm, fndkladntrlm. Kyller bu arazide fndktanbaka birey ekemeyeceklerini anlatyor:

Ali Kalnta:. Burada yamann brnde fndk-tan baka hibir ey olmuyor. Onu da skersektopraklarmz kaybederiz. Skerlerse bize

Suriye snrndaki mayn tarlasndan yer versin-ler, biz de gelim. Skm sorunu Bulancak'n 28kyn ilgilendiriyor.

Adem etin: O yasa bizim burada gemez. Kydehep akrabayz. Kapsama girenlerle girmeyenlerolarak bizi birbirimize dremezler.Mcadelemizi birlikte yrteceiz. Geenlerdeheyelan oldu. Fundalklar malmz, evimizi koru-du da aaya umadk. Canikli (AKP Giresun mil-letvekili) bu yasaya imza atmad m? mza topla-yp taleplerimizi ilgililere ulatralm.

Murat akr: Hkmeti biz yaptk. Alaa etme-sini de biliriz.

tmesini biliriz!..

al Dandaki ngiliz maden irketine karmcadele, evre mcadelesinin kapitalizmeemperyalizme kar mcadeleden ayrlama-yacan bir kez daha gsterdi

Turgutlu Manisann 100 bini akn nfuslu,ii ve emeki arlkl bir ilesidir. al Daise ilenin kuzeyinde insanla doannarmaan bir dadr. Bykannem banaocukluumda al Da ile ilgili anlarnanlatrd. Yunan igali srasnda tm aile alDana snmlar. Korunmular.

al Da, bugn emperyalist maden irketiEuropene kar Turgutlu halkndan destekistiyor. Nikel madenini amak iin en az ikimilyon aa ve fidan kesmeye hazrlanyor-lar. Slfrik asitle al dan delik deik ede-cekler.

Neler yaptk?Turgutlu Toplumsal Dayanma ve KltrMerkezi altnda rgtl olmamz bize mca-delede byk olanaklar salad.Derneimizde bir evre Komisyonu kurdukve almaya baladk. Ksa bir sre sonra daevre mcadelesindeki pratiini grd-

mz, gvendiimiz Ege evre ve KltrPlatformu Dernei (EGEEP) bileenlerindenbiri olduk. evre komisyonu ve derneimizintm yelerinin katlmyla ve EGEEP ile bir-likte kendimize bir yol haritas kardk.ncelikle al dandaki emperyalist ngilizirketi Sardesin ne durumda olduunurenmemiz gerekiyordu. Bilgi edinme hak-kmz kullanarak valilie bir dileke yazdk.Bu srede kpeksiz kyde deneksiz gezenmaden irketinin bir hayli yol alm olduunugrdk. ngiliz maden irketi kala gz ara-snda yerli ibirlikilerinin yardmyla edsrecinden (evre Etki Deerlendirme)

habersiz kylleri kandrarak, eitli vaatlerve para vererek brokratik ilemleri ilerlet-miti. evre ve Orman Bakanlndan made-nin iletilmesi iin gerekli ed raporunualmt.

Hukuk mcadelesiYzden fazla kiinin vekaletini alarak ManisaBlge dare Mahkemesinde dava atk. Tmyarg srecine ynsal bir ekilde katlarakeylemlerimizi basna yansttk. Bu arada ser-mayenin, szde bilirkiileri nasl satn ald-n, bilim insanlarn smrnn bir parasyaptn kendi gzlerimizle grdk. Ayrcakapitalizme ve emperyalizme kar mcade-

lede devrimci ve sosyalist bilim insanlarnn

ne kadar nemli olduunu ok iyi gzledik.Bize byk destek veren yrekli devrimcibilim insanlarna teekkr ediyoruz. Blgeidare mahkemesinde dava aleyhimize sonu-land. Hukuk brosu davay Dantaya tad.u anda dava Dantayda sreci takip ediyo-ruz. Belediye Bakan AKPli ve tm mcade-le srecinde emperyalist ngiliz maden irke-tiyle birlikte alyor. evre ve OrmanBakan Veysel Erolu aka Bu irket okgl. Konsolosluk ve ngiliz hkmeti okbask yapyor. Olumlu karar vermek zorun-daydm diyerek emperyalist maden tekelineboyun ediini itiraf etti.

Ynlardan kopmadaned yarg aamasndayken, daha dava sonu-lanmamken ngiliz maden irketi geri admatarak mcadeleyi yavalatmak iin edirevize etmeye balad. Maden cevherinin alt-na serilecek kl kalnln katna, mebramkalnln iki katna karmas; kullanacasuya karlk Turgutluda artma tesisi kura-can aklamas bile ed raporunun naslstnkr dzenlendiini gsteriyor. n-mzdeki gnlerde maden evresindeki ky-lerde, bilim insanlarnn katlmyla bilgilen-dirme toplantlar dzenleyeceiz.Eylemlerimizi titizlikle planlyoruz. Bu dikkatynlardan kopmamak, smrclerinoyunlarna gelmemek iin gereklidir.Turgutlu halkna ve kylerine gelimeleri enanlalr biimde aklayan 13 bin bildiridattk. Evlerin ve dkkanlarn duvarlarnada mcadele takvimini astk.

al Dan kurtarma lokmasArkadalarmzdan birinin nerisiyle alDan kurtarma lokmas dktrdk.Lokmalar dattmz kese katlarnamaden kart sloganlar yazdrdk.

Turgutlunun kurtulu gn olan 1-7 eyllenliklerinde stand aarak 10 bin maden kar-t imza topladk. Tm bilirkii tespitlerini

ynsal bir katlmla eylemli biimde sergile-dik. Eylemlerimizi ulusal basna ve televiz-yon kanallarna tadk. Buralarda emperya-list sermayeyi, ibirlikilerini, Bakanlk, bur-juvaziyi ve satlk bilim insanlarn her dzey-de tehir ettik. Turgutluda al Dandakimadene kar yaklak 5 bine yakn kiininkatld, derneimizin de aktif olarak yerald eylemde evre sorunlarn kapitalizmeve emperyalizme kar mcadeleyle birleti-rerek ynlara duyurmaya altk. Turgutluhalknn bugn ortak kans, TurgutluToplumsal Dayanma ve Kltr Merkezi,yani sosyalistler olmasayd mcadele bu aa-

maya gelmezdi biimindedir.

al Da emperyalizmedireniyorHayri Bk


16/48

Gncel deneyimler16 EKMEK & ZGRLK

Ankaradan bir grup ii, bir dizi yazyla, bir-ok yerde benzer mcadeleler veren snf kar-delerimize ok da yabanc gelmeyeceini bil-diimiz bir deneyimimizi paylaacagz. Bu de-neyim, retim iinde filizlenen kurucu bir snfbilincinin kendisini oaltmaya frsat bulama-

dan burjuvazi ve znde ondan kopamambir sendikaclk anlay tarafndan boazlan-nn yksdr.

Bizler, elli bine yakn iinin alt organi-ze sanayi blgesinde btn snf kardeleri-miz adna bir umut yakmak; onurlubiimde insanca yaamak iin, devletin bizle-re szde tanm olduu sendikal haklarmzkullanmaya karar verdik. 2005 yl boyuncaverdiimiz mcadelenin sonunda yenildik.

Neden baarl olamadk?Kendi hatalarmz da ayrmadan baarszl-

mzn nedenlerini yle zetleyebiliyoruz:Eylemimizin Dnyada ve Trkiyede iisnf hareketinin genel olarak geriledii birdneme rastgelmesi nceden zerinde okcadnmediimiz bir baarszlk nedenidir.

zellikle 1980 darbesinin ardndan sendikalmcadele anlaynn ve sendikalarn iininboalm olmasnn mcadeleye ne kadarzarar verdiini yaayarak rendik. rgt-lenme almas 5-6 ayda, ama ne yazk kitamamen parasal kazanmlarn ne karld- bir sylemle yrtlerek tamamland. Enfazla yinelenen, sendikal olduumuz iin

iten kartldmz durumda, kdem tazmi-natlarmz yannda ek olarak ie dn dava-sndan da olduka ykl ilave tazminatlaralacamzd.

rgtlenme, iilerin en zayf noktas olarakdnlen maddi kazanmlar zerindenyrtld. Doz ylesine karlmt ki, kimiarkadalarmzda iten karlmann ite kal-maktan daha avantajl olaca fikri uyanm,sk bir mukavemete hazrlanmamz gerekir-ken, iin en banda gevek bir ruh hali ege-men olmutu. Bu geveme sre ierisindegerekleecek krlmalarn ilk nemli iare-

tiydi.

Bizleri sendikal rgtlenmeye sevk eden ilkneden, maddi kazanmlardan da nce, iye-rinde retim srecinde kk salmaya ve fabri-kann patrona ait bir mlk deil de, nceliklebizim zerimizden topluma ait bir birimolduuna dair yerlemeye balayan bilin vergtlle artarak iddetlenen saldryd.

Parasal kazanmlarn sahte parlts bu asl veilk nedenimizi ounluk arkadamza unut-turmutu.

Bunlara ramen, bu giriimi yalnzca bizimaltmz fabrikada deil de, onun evre-sinde en az on fabrikada birden yrtebil-seydik, kazanma olaslmz daha yksekolacakt. nk, iyerindeki rgtlenmeduyulur duyulmaz bize kar birleen blge-nin tm patronlar, o zaman her biri ncelik-le kendi iyerleriyle uramak zorunda kala-caklard.

Sol siyasi parti ve gruplar, direnii oldukayzeysel ele aldlar. Bizlerin bu noktayanereden nasl geldiimizle hi ilgilenmeden,saflarna bizden bir ka kiiyi katabilmeninhesabn yaptlar.

Mahkeme srecinin ok uzamasnn da baa-rszlkta nemli bir pay oldu. Yasann arad- ounluk yzde 51di. Bakanlk yetkilileri-ne noter araclyla sunduumuz irademizleiyerinde yzde 70 ounluu saladmzgstermitik. Bu kadar kesin bir irade beyanneden mahkemeye tanr? imdi ok akbir biimde gryoruz ki, mahkeme koridor-lar aslnda burjuvazinin yasalarla szdetanmak zorunda kald kimi haklarnboulduu dehlizlerden ibarettir ve duru-ma salonlarnn duvarlarnda yazd gibi,gerekten de adalet mlkn temeliydi.Bizler, dier snf kardelerimizle birliktegerek adalet ve eitlii kurmak zere haya-ta yeniden yn verme kararlln gstere-medike de durum deimeyecektir.

Kazanm: deneyimUzayan mahkeme sresi boyunca patron-lar sudan bahanelerle altar, yedier grup-lar halinde, iten kartmalar balattlar.Ama bizler tam tersine, atlan arkadalar-mzn fabrika giriinde balattklar dire-nile korkmak bir yana, moral kazandk.

Kap nnde geerken her gn tank olduk-

lar kararllk halinden korkan patronlaroldu.

Sendikann solcu, bizlerin de blc ve din-siz olduumuz sylenerek saflarmzblnmeye alld. nsanlarn en kutsal vemahremi olan aileleri aranarak, ok eitlihile ve iftiralarla kadnlarmz bize vemcadelemize kar kkrtld.

Sendikaya ye olanlar tek tek sorgulama-dan geirerek, para ve i garantisi teklifle-riyle mcadelemizin kimi nemli halkalar-n koparmay denediler. yerinden bam-sz olarak kurduumuz dayanma fonu-muza muhasebeci marifetiyle el koyarakdarda direnie geen arkadalarmzayardm etmemizi engellediler.

Daha dne kadar birbiriyle acmasz reka-bet iinde, birbirlerinin kuyularn kazmak-la megul patronlar, dik duruumuz kar-snda alelacele biraraya gelerek, aldklarkararla direniin patlad iyerinin pat-

ronlarna ak ek verdiler: Bedeli ne olur-sa olsun bu sendikann organize sanayi bl-gesine girmesine izin verilmeyecekti.

yerimizin nnden geen btn servisgzergahlarn deitirerek sren direniinve eylemlerin duyulmasn, grlmesiniengellediler. Yakn fabrikalarda alanla-rn paydos saatlerinde bizimle grmele-rini yasakladlar. Az da olsa cesaret gste-rip yanmza urayan dayanma gsterenemekileri izleyip ilerinden attlar.

yerimizin bulunduu organize sanayiblgesinin tarihinde ilk yry eylemini

bizler gerekletirdik. Bu yry srasn-da bizlerden daha kalabalk gelerek evre-mizi saran kolluk kuvvetleri hem yryen-lere, hem de fabrikalarn avlularndanonlar izleyenlere korku salmaya altlar.Bu grnt bilinlerimize bir daha silinme-yecek biimde u gerei kazd: Devletinkolluk gleri hakl olan biz emekilerindeil, egemen snfn korumacln yap-mak iin oraya gelmilerdi. Devletin silahlgc, egemen snfn silahl gcyd.

Oyunu gryoruzKapitalizmi gl klan emekilerin bln-mldr. Bizleri din, dil, rk temelinde

blen egemen glerin bu topraklardakitemsilcisi bugn parann dili, dini, rkolmaz diyebiliyor.

Biz emekiler kapitalizmin gcn bizimleoynad oyunlardan aldn grmeliyiz.nsanca yaanabilir bir Dnyay rmek iin,yeni bir kltr ile, emekilerin retim sreci-nin iinden, kendi kararlarn kendilerininverebileceini, retirken ayn zamandaynetmeye talip olduumuzu, fabrikalardakifazlaln emekiler deil, patronlar snfnnvarl olduunu ispatlamann zaman gel-mitir.

Haydi iiler! Hem retmeye hem ynetmeye!

Neden yenildikbiliyoruz; yleyse

kazanabiliriz!Kapitalizmi gl klan emekilerin blnmldr


17/48

Trkiye Komnist Partisi (TKP)10 Eyll 1920de BolevikBakde, Boleviklerle Kema-listlerin, Gney Kafkasyann(Grcistan, Ermenistan, Azer-baycan) Bolevikletirilmesikonusunda anlatklar biriklimde kurulmutu. u da sy-lenebilir: TKP gzn siyaseteuluslararas komnist hareke-

tin kucanda at ve yetmi ylboyunca orada kald. Trkiyeiin program da iine doduudnya siyasi iklimine uygunduve Kemalist hareketin progra-mndan inhiraf pek clzd.Hatta denebilir ki, EnverPaann ayn gnlerde kalemeald Halk uralar FrkasProgram TKPnin programn-dan farkszd. (Kazm Karabe-

kir, stiklal Harbimizde EnverPaa ve ttihat Terakki, MenteKitabevi. 1967. Sf. 95) Bu tarih-sel zemini doru kavramamziin u da eklenmelidir. 1.Dnya sava sonuna doruttihat ve Terakkinin modernburjuva devlet Trkiye (cum-huriyet) modeli iin AsyaOsmanlsnda hayat sahas ola-rak sadece, ekilen ve dalanRus ordusundan boalan Anka-rann Dousu ve Kars-Arda-

han-Batum sancaklarnn Trk-lere devrine (Brest- Litovsky)bal olarak Gney Kafkasyakalmt. Bu saha Kemalistlerinngilizlerle anlamasndan son-ra Bat Anadoluyu ve DouTrakyay da kapsayacakt.

Gney Kafkasya ve Dou Ana-dolu 19181922 yllar arasn-da herkesin kendi egemeniolduu iktidarsz bir alandr.

Daha dorusu tm vilayetlerhatta yer yer kasabalar kendifiili iktidarlarn kurmulardr.Bu iktidarlarn benzer karakte-ri halk hkmeti veya halkhkmetler olmalardr. Kars-ta byle bir cumhuriyet!,ngiliz igalinden nce kurul-mu, Erzurumda da kuruluhazrlklar balamtr. Bu ye-rel siyasi srelerin tm tti-hat ve Terakkinin snf temeli-nin avucu iindedir ve Tekilat-

Mahsusann kontrolndedir.ttihat ve Terakki ve TekilatMahsusa ise, Kemalist Hare-ket adyla kendi yeniden dou-unu gerekletirmektedir. Butarihsel zeminde TKP, denebilirki ttihat ve Terakkinin yeni-den doarken verdii filizler-den biridir.

Trkiye Komnist Partisi kuru-cular, kurulutan yz gn

sonra Ankaraya yola karlar.Buna Trkiyeye dn dene-mez. Zaten Kemalist hareketiniinden doduu hayat sahasn-daydlar. Trabzona, Kars veErzuruma gelip gitmekteydi-ler. Mustafa Suphinin Karsabirok kez gelip gitmelerinintanklklar tarihe kaydolmu-tur.

Bilindii gibi Mustafa Suphi vearkadalar Ankaraya gelemez-ler.

Ankaradan emirle Trabzondaldrlrler. TKP daha sonrakurulur, fiili likidasyonlaraurar, yeniden kurulur, ve dahasonra bir daha, bir daha kuru-lur. Nihayet 1987de Brkseldergtsel ve ideolojik likidasyonmodeli TBKPnin kurulduu-nun aklanmas ile birliktetarih sahnesinden ekilir.

TarihimizdenEKMEK & ZGRLK 17

10 Eyll ve TKP: Eskizamanlar ve yeni zaman

TKPnin kurucu nderleriniMustafa Kemal mi ldrtt?Kemalistler hayr dediler. TKPde hayr dedi. Birok Trktarihi hayr dedi. Biz ne diye-ceiz!

Byle siyaset, byle gerekilik,byle tarihilik olmaz. Kendinezerre kadar saygs olan birkomnist iin gereini bilmekister. Mustafa Suphi cinayetininemrinin Ankaradan, MustafaKemalden geldiini herkes bilir.Fevzi akmak da, smet nn deiin iindedir. lk AnkaraMeclisinde Ali kr Bey olaynstne bu cihetten gitmek iste-mi, n kesilmitir.

Mustafa Suphi ve arkadalarTrabzona geldiklerinde Trab-zonda iki iktidar vardr.Bunlardan biri Trabzon Mda-faa-i Hukuk Cemiyeti, dieri debanda liman kahyas Yahyann

bulunduu Liman Hkme-tidir. ki hkmetin etki alanlarfarkldr. Liman HkmetiTrabzon-Batum ve Trabzon-Canik deniz ulam ve ticaretinielinde tutmaktadr. TrabzonMdafaa-i Hukuk ise, ErzurumKongresinde Mustafa Kemalehayr demi olmaktan ald yaraile Kazm Karabekirin ceberrutaskeri vesayeti altnda ayakta

kalmaya almaktadr. Her ikihkmet de ttihadn EnverPaac ve Kemalistleen kanatlararasnda gidip gelen bir siyasetizlemektedir. Suphi ve arkadala-r ehre giremezler, stanbulhkmeti, Enver Paa ve Ankaraarasnda eit ve makul ilikilerleiktidarn srdren TrabzonMdafaa-i Hukuk Cemiyeti ileilikiye geemezler. mlekideLiman Hkmetinin silahl ete-leri tarafndan derdest edilipahap bir takaya bindirilirler.

atma, taka limandan ayrlma-dan balar. nk Suphi heyeti,ahap takalarn Batuma seyahatruhsatl olmadn bilmektedir.lm-kalm kavgasn Kahyannsilahl etesi kazanr.

Cinayetten sonra cinayet nede-niyle deil ama tm blgedeKemalist iktidar tesis iin Ka-rabekir tarafndan taciz edilenLiman Hkmeti Ankaradan,Mustafa Kemal ve nn veakmak tarafndan desteklen-miti. Yahya ile Ankara arasnda-ki bu muhabbeti, merak edenlergerei Yahyann ocuklarndanrenmilerdir.

Bu muhabbet ayrca KazmKarabekiri artacak ldebelgelidir de. Yahyay ise KazmKarabekirin bastrmasyla 13.Frka nihayetinde halletmitir.Bu da belgelidir. Bu satrlarnyazar bunu ve bundan fazlasn,

hem Suphi ve arkadalarn ld-ren eteden olan, hem de Yahyaldrldnde yannda olupsa kurtulan en son adamdanbizzat dinlemitir. Olay 15 kom-nistin ldrlmesiyle de snrlkalmamtr.

Bayburtta Deli Halit Paa yolukestii iin heyetten kopan veTrabzona ancak spir zerindendalar dolanarak inebilen 23kiinin planl seri cinayetlerekurban gitmesiyle genilemitir.Nazm 15 kiiyi iirletirmi ise,yre halk da bu 23 kiiyi atla-trmtr. Cumhuriyetin ganime-tinin paylald uzun yllarboyunca Trabzonda bu sorun,uzayp giden kan davalar iledevam etmitir. Ama TKP,Kemalistlerle aramzda kandavas yoktur diyebilmek iinolayn gereini kurcalamaktanuzak durmutur.

Hseyin Hasanebi

Mustafa Suphi ve arkadalarn kim ldrd?


18/48

Emek18 EKMEK & ZGRLK

Duydum ve korktum: ETT ii-siydi. Maa demesi 3 gn gecik-miti. Arkadalaryla, AKP ilrgtn talamaya gitmiti.TVden mikrofon uzattlar. Dediki; Ahirete hepimiz plak gide-ceiz. Orada trnaklarm bunla-rn etine batracam! Bunlarn

etini i i yiyeceim diyorduii. Bunu kaydedelim.

Bir de unu kaydedelim: 18. yz-yl balarnda ngilterede,ludizm denilen makine krcltremiti. iler, hayali liderleriNed Luddun arsna uyarakisizlik yarattn herkesten iyibildikleri makineleri paralyor-lard. Makine kran iiye idamcezas kondu, ama ludizm dur-mad. Hareket ancak 1830lar-dan itibaren, yerini esas olarak

sendikacla, ksmen de politikiktidar mcadelesine terk ede-rek snmlendi.

Ludizm zamanMarx her trl ii muhalefetinionaylayan bir siyasi tutum sahibiolmasna ramen dmannyanl seiyor diye ludizmi olum-suz anmt. Marxn dncesinidzeltmek haddimiz deil amabir politik tutum sz konusuolduu iin libere ederek gn-mze uyarlayabiliriz. Gemisinikurtaran kaptan: Ludizmin

zaman gelmitir!yle bakalm:Sendika-lar var, kanunlar var,toplu szleme ve grev hakkvar. Ama bunlar sadece ktzerinde var. iler haklarnkullanamadklar iin habireyoksullayorlar. ten atlyor-lar. A kalyorlar. Hayat-lar yk-lyor. Kimse aldrmyor.

iler kafa kracaklar, yasak.Makine kracaklar, yasak. Pat-ronlar i i yiyecekler, o dayasak. Patronlar dvmeye gidi-

yorlar, nlerinde elikten bir

devlet ve yarg duvar. Dindarolduklar iin zinhar deil, ne ileve nasl mcadele edeceklerinibilmedikleri ve patronlar snfnkoruyan devlet duvarn aama-dklar iin hesaplamay teki

dnyaya erteliyorlar. Bir tek ey,rnein makine krmalar ser-best olsa hesaplamay kesin ahi-rete ertelemezler. ilerin maki-ne krmas serbest braklsn!

Ben ii olsaydm sadece bu tale-bi ykseltirdim. Byle ey olurmu? denecektir. Niye olmasn?Patronu yakalayp i i yesemdaha m iyi? Makineyi krmaken ok patrona zarar verir. Bir debelki, imdi solda da moda oldu,milli servete. Biz iilerinmcadele felsefesi zaten patronazarar vermek deil midir?Patron korkmadka iiye zr-nk koklatmaz. Korkutamad-mz iin korkmuyor. Arkasndadevlet var, korkmuyor. Yasal sis-tem var. Ruhlara girmi hegemo-nik bir zel mlkiyet kutsallvar. Makine kran iiye delidiyen bir aptallk var. Liberallikvar. Btn bunlar iverenin ar-kasnda g. inin arkasndahibir ey yok.

inin arkasnda hibir ey

olmamas mantken onun lehine

bir durumdur. nk ii, are-sizlikten are retmek zorundaolan tarihi bir figrdr. Demekki bugnk aresiz durumundaii kendine bir are retmekiin ayaa kalkabilir, ve tek are

o kalmsa, makine krabilir!Delilikse delilik.

Gelelim bu iin siyasetine.

Kstebee snf siyasetiTarihsel bir figr olarak iisnf kstebee benzetilmitir.Son otuz yldr Trkiyede, topra-n altnda, karanlkta yrmek-tedir. Kstebek grmez fakatsese ar duyarldr. Topranstnden gelecek umut verici birary bekler. Son otuz yldrtopran stnden, kreselle-me, dnm, demokrasigibi cart- curt kimi nereye ar-d belli olmayan ama iiyetopran altnda kal, saknkma diyen seslerden bakases kmamaktadr.

Kstebee artk toprak stn-den, kulann frekansna uygunseslenmek lazm. Bu ses iisnf siyasetinden baka bir eydeildir. i snf siyaseti nedir?Ludisti, bu nedenle hatrlat-mtk. imdi siyaset iveren

snfa zarar vermektir. Maki-

neleri krmak en etkili snf siya-setidir. Bakalar da olabilir.Patronlara ign kaybettirmekiin yaratc ii zeks devreyegirmelidir. Bir dakikalk zararbile zarardr ve makbul saylma-

ldr. Viziteye kmak, raporalmak, bir daha almak; yapt iiyava yapmak, yapyor gibiyapp hi yapmamak; e giritenbir, ktan iki dakika almak;iten karlnca iten kmamak;her i yerinde patrondan ve sen-dikadan gizli ve dar ii komite-leri kurmak; bu komitelerde pat-rona zarar vermenin yollarn vearalarn tartmak. yerinde,kimin datt bilinmeyen bildi-riler datp iverenin yreinekorku drmek. Bir, iki, ... burnek snf eylemleri oaldkakstebek gn geldi diyerek top-ran stne kacaktr.

Savrulduumun farkndaym.Ama baka are yok. Elbette snfmcadelesinin daha k biim-leri vardr. Ama bu tr kmcadeleler, iverene zarar ver-medii iin netice de vermiyor.fke Babakann hitabet slu-bu haline gelmise, fke aynzamanda iinin de siyaset slu-bu haline gelmelidir. Siyasi zeka,bu fkeyi rgtlemeye odaklan-

maldr.

Kstebein zamanfke Babakann hitabet slubuysa, iinin de siyaset slubu olmal

Hseyin Hasanebi


19/48

Yeniden kuruluEKMEK & ZGRLK 19

Bu metni imzalayanlar olarak,kuramsal zemin ve siyasal tezleri-mizin, gndem ve nceliklerimizinbyk lde rttn sapta-yarak, sosyalizmi kapitalist dze-

nin kart devrimci kutbu olarakyeniden var etmenin biricik yoluolan siyasallam bir proletaryahareketi oluturma yolundaanlaml bir adm atmak zerednsel, fiziksel ve pratik birikim-lerimizi yan yana getirmeye kararverdik.

Bu metinde belirtilen ama, ilke veyntemde ortaklaanlar siyasalbirlii hedefleyen bir sreci elbirli-iyle rgtlemeye, bu almalarortak bir konferansla sonulandr-maya aryoruz.

Siyasal ortaklama zemini1) Kapitalizmden komnizme gei-in, iinde pek ok dnemelerbulunan uzun ve karmak birsre olduundan hareketle, 1848Avrupa devrimlerinden balaya-rak, Paris Komnn, EkimDevrimini, ardndan yaanan sos-yalizm denemelerini, tm ii vesosyalizm mcadelelerini eletireletkinlikle sahiplenilip almasgereken ortak geleneimiz olarakkabul ediyoruz.

2) Komnist topluma, tek tek lke-

lerde deil, dnya leinde varla-bileceinin bilinciyle, proletaryaenternasyonalizmini, bugndenkomnizme dek olan tm mcade-le srecinin en temel ve vazgeil-

mez st ilkesi olarak benimsiyoruz.3) Sosyalizmi bu topraklardabamsz bir seenek olarak varetmeyi, toplumsal-snfsal karl-n bulmu maddi bir g halinegetirmeyi stratejik bir yneli ola-rak belirliyoruz.

4) Emek-sermaye elikisini kapi-talizmin temel ve devindirici eli-kisi sayyor; bu elikinin eitlidolaymlarla teki btn elikileribelirlediini, onlara nfuz ettiinive toplumsal btne damgasn

vurduunu dnyoruz.5) i snfn sosyalizm mcadele-sinin, smrnn ve btn hk-metme biimlerinin ortadan kald-rlaca yeni bir toplum kuruculu-unun, insanln kurtuluunun,baka g ve znelerle ikame edile-meyecek kolektif tarihsel znesiolarak kabul ediyoruz.

6) Bunlardan dolay, ii snfnnsermayeden, onun siyasal parti veakmlarndan ve devletten bam-sz bir kuvvet olarak derleniine

hizmet etmeyi, bunun dilini, arala

rn ve taktiklerini gelitirmeyi,siyasal bir ii hareketinin yaratl-mas iin almay ve bunun anla-tm olacak bir snf partisinin ina-sn varlk nedenimiz ve en ncelik-

li grevimiz sayyoruz.7) ine girdiimiz yeni byk buh-rann kapitalizmin tarihinde oknemli bir dnm noktas olduu-nu, yeni bir dnya-tarihsel duru-mun olumasna yol atn, snfmcadelesinin koullarn ciddibiimde bakalatrdn saptyor,yukarda zikredilen grevlerinartk byk buhran balamna yer-letirilerek ele alnmas gerektiinidnyoruz.

8) Sermayeye dayal retimin hem

tarihsel hem de ekolojik-fizikselsnrlarnn bulunduunu, gn-mzde bu snrlara hzla yaklald-n, bu durumun insanl aynzamanda bir uygarlk krizi ile yzyze getirdiini ileri sryor; bunedenle komnizmi eitli ynle-riyle yeni ve daha ileri bir uygarlkolarak amlamann nemli birgrev haline geldiini savunuyo-ruz.

9) Emein kurtuluu mcadelesiile kapitalizme ynelik ekolojikeletirinin elimek bir yana, bir-

birlerini btnlediini ve glen-

Ekmek, gl vehrriyet gnleriiin armzSosyalist Emek Hareketi (SEH) ve Sosyalist Cumhu-riyet Kolektifi (SCK) temsilcileri yaptklar bir dizi tar-tma ve almann sonunda aadaki metinde tan-m ve ilk erevesi belirlenen sosyalist yeniden kuruluve siyasal ortaklama srecini birlikte rgtlemekzere anlatlar.

ngrlen almay belli bir takvim ve plana bal ola-

rak yrtmek, bekler arasnda egdm ve kaynamasalamak zere ortak kurullar oluturuldu; periyodikgenel toplantlar dzenlendi. Nisan 2009 tarihinde SEHve SCK imzasyla hazrlanan, aadaki ar metnibirlikte belirlenen, yz yze grlen kii ve evrelereulatrld. Mays 2009da Sosyalist Demokrasi Kolektifi

(SDK) de eit ve kurucu bir bileen olarak srece veortak kurula katld.

Nisandan bu yana, Trkiyenin eitli blgelerinde,birer rgtlenme birimi olarak ngrlen yerellikler-deortak ye toplantlar ve da ak forum ve ak otu-rumlar gerekletirildi. Bu toplant ve grmelersonunda, bein de yesi ve yanda olmayan birok

kii srece katldlar.Ortak Kurul, almann ve kaynamann vard dzeyidikkate alarak aylk siyasal yayn Ekmek ve zgr-lkn yayna balamasn, siyasal ortaklama ve sosya-list yeniden kurulu almalarnn bu isim, kimlik veortak rgtllk zerinden yrtlmesini kararlatrd.

Balangmetni


20/48

Yeniden kurulu20 EKMEK & ZGRLK

dirdiini, yeni bir uygarla sramann aynanda hem insan-insan hem de insan-doailikilerini dntrmekten getiini,Marksist zeminlerden kalk yapan bir ekolo-jik eletirinin sosyalist programmzn ikinbir boyutu haline getirilebileceini iddia edi-yoruz.

10) Toplumsal cinsiyet sorununu merkezine

alan, erkek egemenliinin btn davurum-larna kar mcadele eden, kadnn serma-yeye bedavaya gelen bakm hizmetlerini veev ii emeini (hem kuaklarn hem de mev-cut igcnn yeniden retimi iin harcananemeini) grnr klmak isteyen kadn kur-tulu hareketini, emein kurtuluu mcade-lesinin ayrlmaz bir bileeni sayyor; bu hare-ketin ayn zamanda zerk bir varolu alannada sahip olmas gerektiini kabul ediyor;pozitif ayrmcl kadnn toplumsal-siyasalyaamna katlmn zendirmenin, sosyalistmcadelede kendi slubu ve tarz ile artanoranda sz sahibi olmasnn yollarndan biri

olarak benimsiyoruz.

11) Yeni dneme sarkan ve bizi de ok yakn-dan ilgilendiren Krt sorunu gibi zmgecikmi kimi kalntlar olmakla birlikte,ulusal kurtulu devrimleri dneminin esasolarak kapandn, emperyalist-kapitaliz-min hiyerarik yapsnn ise ulusal sorunlarfarkl biimlerde durmakszn yeniden ret-meye devam ettiini, kapitalizm koullarndaulusal sorunlardan arnm bir proletaryaenternasyonalizminin hibir zaman olama-yacan ve bu durumun bizlere UluslarnKaderlerini Tayin Hakkn (UKTH) gnmzkoullarna uygun olarak yeniden yorumla-ma ve Leninizmin bu ynn gncellemegrevi yklediini ileri sryoruz.

12) Emperyalizmin oktandr isel bir olguhaline geldii, burjuvazinin ulusal bir kesi-minin kalmad, sermayenin uluslararasbtnlemesinin olduka ilerledii gerein-den hareketle, anti-kapitalizmden kopuk vegrece zerk bir anti-emperyalist mcadele-nin olamayacan, ters yndeki aray ya davurgularn sosyalist solda ulusalcla aksavrulmalara yol atn saptyoruz. Aynbiimde, sermaye egemenliini karsnaalmayan, mlkiyet ve blm ilikilerini

sorgulamayan, dorudan demokrasi pers-pektifinden esinlenmeyen, hak ve zgrlk-ler alannn snrlarnda gerek bir genile-menin yolunun emekilerin kolektif hak vekazanmlarnn oaltlmasndan ve kalc-lamasndan, bunun da burjuvazinin erkineson vermekten getiini grmeyen bir mca-dele anlaynn, sosyalist solda liberalizminetkilerine ak kaymalara yol atn d-nyoruz.

13) Kendimizi yalnz bal olduumuz dnyagr nedeniyle deil, toplumsal konumla-rmz bakmndan da ii snfnn ve hareke-tinin bir paras, bileeni olarak gryoruz.

Kafa emeinin eitli kategorileri proleter-

letii, bamsz meslek sahibi aydnlar temelsnflar karsndaki greli zerkliklerinibyk lde yitirdii, proletaryann sahipolduu aydnlar kitlesinin varl dardanbilin tayclar artk gereksiz kld iin,bir zamanlar olduu gibi sosyalist hareketleii hareketinin sonradan bulamak zereayr kaynaklardan ve kollardan gelimesininbir zorunluluk olmaktan ktna inanyo-ruz.

14) Sermaye dinlenme zamann bir kltrendstrisi, bir elence-dinlence sektr ara-clyla yeni bir krllk alan olarak yenidenrgtlyor. Artan emek verimliliinin aakard toplumsal bo zamann bir zgr-leme, ok ynl insani gelime ve yeni top-lumsal iliki kipleri olarak deerlendirilmesi-nin olanaklar gemie kyasla artyor. Bukoullarda ii snfnn eitli trden mca-

delelerinin bir kar-kltr zarfyla sarma-lanmasnn yeni bir toplum kuruculuununvazgeilmez bir koulu olduunu dnyor,kltrel alann nemli bir mcadele cephesihaline geldiini, proleter ve siyasal ncl-n, geleneksel yaklam ve deneylerdenfarkl olarak, bugnden yrtlecek devrim-ci eletirel pratik faaliyet iinde, yeni bir kl-tr yaratma bilinciyle oluturulabileceinikabul ediyoruz.

Yukarda ortak zeminimiz olarak sralanankonularda da son sz sylenmi deildir.Bunlarn da eitli ynleriyle ilenmesi, geli-

tirilmesi gerekiyor.

Bir de, hibir n belirleme ve saptama ile er-evesini izmediimiz, ancak Marksistzeminlerde yaratc bir yenilenme ve gn-mzn koullarna yant veren bir programretebilmek iin ele alnp allmas, tart-

lmas gereken konular var. Bunlar, srecekatlacaklarla birlikte Teorik alma ve re-tim konular balkl ek bir metinde saymayngryoruz.

Yntem: Sreci elbirliiylergtlemeknmze koyduumuz sreci bir gruplararas mzakere biiminde deil, herkesinbireysel olarak katld bir ortaklama sre-ci olarak yrtmeyi hedefliyoruz.

Kalk noktamz siyasal aklk, siyasal re-tim ve ortaklama olacaktr. Bugnk aa-mada, rgt, grup, evre ve tek tek sosyalistbireylerin glerini ortak amaca seferberetmelerinin, siyasal birlie ulamann enetkili, sonu alc ynteminin, ama yolundasiyasal kltrel dokunun rld kurucubir etkinliin birlikte planlanp rgtlenmesiolaca grndeyiz.

Amata ve yntemde ortaklaan yry-lerin aritmetik toplamnn tesinde bir siya-sal enerji, sinerji ve cereyan, Trkiye apndasosyalist siyasal ortaklama zemini, ilikilerive katlmclar yaratmay hedefliyoruz.

Ortak etkinliin herhangi bir aamasndaalmaya katlmak isteyen kii ve evrelerinsrecin eit hakl asli esi, aktif znesi ola-


21/48

Yeniden kurulu bilinciHaluk Yurtsever

EKMEK & ZGRLK 21

bilmelerini salayacak esneklikte bir al-ma/rgtlenme biimi, ileyii kuruyoruz.

Ortak etkinliin ilk admnn atld andanitibaren srecin rgtlenmesi yerelliklerzerinden beden bulacak, yryen alma-

larn egdm ve birletirilmesi, yeni olu-um hazrlk almalar taraflarn ve yenikatlmclarn bulunduu en kk yerelbirimlerden, emein ve mcadelenin nabz-nn att alanlardan balayacaktr. Bu ama-la dorudan demokrasi yntemlerinin esasalnd bir toplantlar dizisini balatacaz.Yukardan aaya ve aadan yukaryailetiim ve dorudan demokrasi yntemleri-nin dinamik ve devrimci bir siyasal merkezi-lemenin en gvenli yolu olacan dn-yoruz.

Bir paras olduumuz sosyalist hareketinparal gereini unutmuyor, sol ve sosyalistbirikime srtmz dnmyoruz. Ancak, iin-de bulunduumuz koullarda Trkiye sosya-list hareketinin esas sorun ve ihtiyacnn,szcn allagelmi anlamnda birlikdeil, bu sorunu geerken, bir yan rn ola-rak ve bir baka balam iinde zecek biryeniden kurulu, mevzilenme ve konumlan-ma olduunu ileri sryoruz. Sosyalist hare-ketin bugnk ar paral tablosunun sade-lemesi elbette istenir bir durumdur. isnfnn, emeki halkn gereksinmelerineyant verecek bir siyasal hareket ve rgtl-lk yaratmaya ynelmek yerine kapal devrebir i gndem zerinden yryen ve daha

batan taze gler devirmeye odaklanma-yan birlik giriimlerinin bir sre sonra ter-sinmeye uramas ve elerine ayrmaylasonulanmas ise ok muhtemeldir. Bu er-evede, keskinlemekte olan snf mcadele-sinin ne kard din ve taze glere,henz sosyalist olmayan iilere, kadnlara,genlere ve aydnlara ulamak, onlarla bir-

lemek ngrdmz srecin vazgeilmezgereklerinden biridir.

Program ve parti eiiParti ve program dzeyine srama, tarihi vekoullar nceden belirlenemeyecek, gerek-lemesi belli koullarn yerine getirilmesinebal hedefimizdir.

Snf mcadelesi iindeki ilevlerinden, top-lumsal muhalefetle balarndan, ii hareke-ti iinde tuttuu kprbalarndan bamszolarak partinin kendi bana bir ama halinegetirilmesini ve fetiletirilmesini doru bul-muyoruz. Dolaysyla, partiyi ve partilemeyi

bir erken doum anlamna gelmeyecekbiimde ne ekmenin btn bu dorultular-daki abalarmza bal olduu

Documents

Ekmek ve Özgürlük - Aylık Siyasi Dergi -Eylül 2009 Sayı: 1