Eğitim Programları ve Değerlendirilmesi

Geliştirilmiş 2. Baskı

Prof. Dr. Hüseyin UZUNBOYLUYrd. Doç. Dr. Çiğdem HÜRSEN

Prof. Dr. Hüseyin Uzunboylu, Dr. Çiğdem Hürsen

EĞİTİM PROGRAMLARI VE DEĞERLENDİRİLMESİ

ISBN 978-605-5885-12-0

Kitapta yer alan bölümlerin tüm sorumluluğu yazarlarına aittir.

© 2012, Pegem Akademi

Bu kitabın basım, yayın ve satış haklarıPegem Akademi Yay. Eğt. Dan. Hizm. Tic. Ltd. Şti’ye aittir.

Anılan kuruluşun izni alınmadan kitabın tümü ya da bölümleri,kapak tasarımı, mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik, kayıtya da başka yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz, dağıtılamaz.

Bu kitap T.C. Kültür Bakanlığı bandrolü ile satılmaktadır.Okuyucularımızın bandrolü olmayan kitaplar hakkında

yayınevimize bilgi vermesini ve bandrolsüz yayınlarısatın almamasını diliyoruz.

1. Baskı: Ağustos 2008II. Baskı: Ocak 2012

Dizgi-Grafik Tasarım: Şermin YılmazKapak Tasarımı: Uğur Sarıer

Baskı: Cantekin Matbaası(Ankara-0312-384 34 35)

Yayıncı Sertifika No: 14749Matbaa Sertifika No: 15372

YAYINEVİ DAĞITIM

adakale sokak 4/1 yenişehir-ankaratel: +90 312 4306750-51 (pbx)

belgeç: +90 312 4354460gsm: 0506 3451936 - 0541 9104545 - 0533 2055230

e-ileti: pegem@pegem.net

sağlık sokak 17/a yenişehir-ankaratel: +90 312 4345424

belgeç: +90 312 4313738gsm: 0506 3451937 - 0541 4345424 - 0533 2055231

e-ileti: siparis@pegem.net

YAZIŞMA internet:

P.K.175 06442 yenişehir-ankara

Prof. Dr. Hüseyin Uzunboylu1967 yılında Kıbrıs’ın Lefk oşa şehrinde doğdu. İlkokulu Hisarköy, ortaokulu Bay-

raktar, ortaokulu Bayraktar, lise öğrenimini ise Lefk oşa 20 Temmuz Lisesi’nde tamamla-dı. 1991 yılında Anadolu Üniversitesi, Eğitim İletişimi ve Planlaması Bölümünde lisans; 1995 yılında Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Programları ve Öğre-tim Anabilim Dalında yüksek lisans; 2002 yılında Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalının Eğitim Teknolojisi programında Doktora eğitimini tamamladı.

1995-2002 yılları arası Yakın Doğu Üniversitesinde (YDÜ) öğretim görevlisi; Bilgisa-yar ve Öğretim Teknolojileri Bölümüne 2002 yılında Yardımcı Doçent, 2005 yılında Do-çent, 2010 yılında ise profesör olarak atandı. 2003 yılından beri Yakın Doğu Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Öğretmenliği Bölümünün kurucusu ve başkanlığını yapmaktadır. Aynı zamanda 2002 yılından beri aynı Üniversite-de Eğitim Programları ve Öğretim Anabilim Dalı Başkanlığını da yürütmektedir. Bunun yanında, YDÜ, Atatürk Eğitim Fakültesi Dekan Yardımcılığı görevini de 2004 yılından beri yürütmektedir. Yazar ayrıca, TC İstanbul Bahçeşehir Üniversitesi’nde de yarı zamanlı öğretim üyesi olarak dersler vermektedir.

Hüseyin Uzunboylu’ nun, Türkiye’nin saygın yayınevleri tarafından yayınlanmış beş (5) akademik içerikli kitabı, bugüne kadar (2011 Kasım) 5 doktora ve 25 de yüksek lisans tezini yönetmiştir. On iki (12) adet “öğretim yöntemleri”, “öğrenci merkezli eğitim”, “öğ-retmen eğitimi”, “öğretim tasarımı”, “web tabanlı eğitim”, “e-öğrenme”, “işbirlikli öğrenme”, “materyal tasarımı”, “mobil öğrenme” konularında Sosyal Bilimler İndexsinde taranan (SSCI) üst düzey makalesi, 16 adet eğitim alan indexlerinde (British Education Index, ERIC, ScienceDirect, Scopus, vb. gibi) taranan makalesi, 32 adet uluslararası veya ulusal konferanslarda sunularak yayınlanmış bildirisi bulunmaktadır.

Cypriot Journal of Educational Sciences dergisinin baş editörlüğünüde yapmakta olan Uzunboylu, Sosyal Bilimler İndexsi kapsamında birçok derginin hakem kurullarında da görev yapmaktadır.

2004 yılında Kıbrıs Eğitim Bilimleri Derneği’nin (KEB-DER) kurucular listesinde yer alarak halen başkanlığını sürdürmektedir. 2010 yılında KEB-DER’in Avrupa Eğitim Araş-tırmaları Birliği’ne Kuzey Kıbrıs’ı temsilen tam üye olmasında büyük bir pay sahibidir.

İletişim:Yakın Doğu Üniversitesi, Atatürk Eğitim Fakültesi

Lefk oşa-Kıbrıshuzunboylu@neu.edu.tr

Dr. Çiğdem HürsenÇiğdem Hürsen, 1983 yılında Lefk oşa’da doğdu. İlk, orta ve lise öğrenimini Lefk e’de

tamamladı. 2005 yılında Girne Amerikan Üniversitesi, Türk Dili ve Edebiyatı Öğret-menliği Birleştirilmiş Lisans-Tezsiz Yüksek Lisans Programını, 2007 yılında Yakın Doğu Üniversitesi, Eğitim Programları ve Öğretim Anabilim Dalı Yüksek Lisans Programını ve 2010 yılında da Yakın Doğu Üniversitesi, Eğitim Programları ve Öğretim Anabilim Dalı Doktora programını tamamladı.

2007 yılından itibaren Yakın Doğu Üniversitesi, Bilgisayar ve Öğretim Teknolojile-ri Öğretmenliği Bölümünde öğretim görevlisi olarak görev yapmaktadır. Ayrıca Eğitim Programları ve Öğretim Anabilim Dalı Yüksek Lisans Programı Bölüm Başkan Yardımcısı olan yazar 2011 yılından itibaren Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Bölümü Başkan Vekilliğine de atanmıştır.

Uluslar arası bilimsel indexlerde (SSCI, ERIC, Scopus, vb.) taranan dergilerde yayın-lanmış makale, konferans bildirileri ve kitapları bulunan yazar, eğitim bilimleriyle ilgili gerçekleşen birçok etkinlikte de görevler almıştır. Bunun yanında Kıbrıs Eğitim Bilimleri Derneği’nin Yönetim Kurulu üyesidir.

İletişim:Yakın Doğu Üniversitesi, Atatürk Eğitim Fakültesi

Lefk oşa-Kıbrıscigdemhursen@gmail.com

ÖN SÖZGünümüz bilgi toplumunun en önemli özelliği olan değişim ve gelişim her alan-

da olduğu gibi eğitim bilimleri alanında da kendini göstermektedir. Özellikle bilim ve teknoloji alanında ve meslek alanlarında yaşanan değişimlere uyum sağlayabilen ve kendini sürekli olarak geliştiren bireylere ihtiyaç duyulmakta bu beklentiler ise sadece eğitim-öğretim yolu ile karşılanmaktadır.

Bireylerin farklılaşan meslek alanlarına uyum sağlayabilmesi ve değişimi takip edebilmesi için bireylere bu yönde bilgi ve beceri kazandırılması gerekmektedir. Bu durum ise eğitim programlarının da bu yönde düzenlenmesi ile mümkün olmakta-dır.

“Eğitim Programları ve Değerlendirilmesi” kitabının Genişletilmiş 2. Baskısı olan bu eser, eğitim programlarının geliştirilmesi, uygulanması ve değerlendirilme-si süreçleriyle ilgili kaynak oluşturma amacı ile geliştirilmiştir. Ayrıca öğretmenlere ve öğretmen adaylarına da Eğitim Programları ve Öğretim alanında yol gösterici bir özellik taşımaktadır.

Bu kaynağın oluşturulmasında bizlere destek olan herkese en derin sevgi ve say-gılarımızı sunarız.

Prof. Dr. Hüseyin UzunboyluDr. Çiğdem Hürsen

İÇİNDEKİLER

1. BÖLÜM

EĞİTİM PROGRAMI VE İLGİLİ KAVRAMLAR

Eğitim ..........................................................................................................................................1Öğretim .......................................................................................................................................6Program ......................................................................................................................................7Eğitim Programı ........................................................................................................................8Öğretim Programı ...................................................................................................................11Ders Programı ..........................................................................................................................12Örtük Program ........................................................................................................................13Özet ...........................................................................................................................................14Kaynakça...................................................................................................................................15

2. BÖLÜMEĞİTİM KURAMLARI

Davranışçı Kuramlar ...............................................................................................................17Bilişsel Öğrenme Kuramları ...................................................................................................18Yapılandırmacılık ....................................................................................................................19Çoklu Zeka Kuramı .................................................................................................................21Zeka bir kişinin; ......................................................................................................................22Sözel- Dil Zekası ......................................................................................................................23Mantıksal-Matematiksel Zeka ...............................................................................................24Görsel-Uzamsal Zeka ..............................................................................................................25Müziksel-Ritmik Zeka ............................................................................................................26Bedensel-Kinestetik Zeka .......................................................................................................26Sosyal Zeka ...............................................................................................................................26İçsel Zeka ..................................................................................................................................27Doğacı Zeka .............................................................................................................................27Probleme Dayalı Öğrenme .....................................................................................................29Yaşam Boyu Öğrenme ............................................................................................................31Özet ...........................................................................................................................................34Kaynakça...................................................................................................................................35

Eğitim Programları ve Değerlendirilmesiviii

3.BÖLÜMEĞİTİM PROGRAMININ TEMEL ÖĞELERİ

Hedef ........................................................................................................................................ 38İçerik ........................................................................................................................................ 41Öğrenme – Öğretme Süreci .................................................................................................. 44Ölçme ve Değerlendirme ...................................................................................................... 50Değerlendirme Türleri ........................................................................................................... 51Sözlü Sınavlar .......................................................................................................................... 54

Sözlü sınavların özellikleri .............................................................................................. 54Sözlü sınavların hazırlanması ......................................................................................... 55Yazılı Sınavlar .................................................................................................................... 56

Yazılı sınavların temel özellikleri ....................................................................... 56Yazılı sınavların hazırlanması ve dikkat edilecek hususlar ............................. 57

Kısa Cevaplı Sınavlar ............................................................................................................. 58Kısa cevaplı testlerin özellikleri ......................................................................... 58Kısa cevaplı testlerin hazırlanması .................................................................... 59

Doğru-Yanlış Testler .............................................................................................................. 59Çoktan Seçmeli Testler .......................................................................................................... 61

Çoktan seçmeli testlerin özellikleri ................................................................... 61Özet .......................................................................................................................................... 64Kaynakça.................................................................................................................................. 65

4. BÖLÜMEĞİTİMDE PROGRAM GELİŞTİRME MODELLERİ

Taba Modeli .............................................................................................................................67Tyler Modeli ............................................................................................................................68Taba-Tyler Modeli ..................................................................................................................70Saylor- Alexander ve Lewıs Modeli ......................................................................................71Goodlad Modeli ......................................................................................................................72Oliva Modeli ............................................................................................................................73Miller ve Seller Modeli ...........................................................................................................74Sistem Yaklaşımına Göre Program Geliştirme Modeli .....................................................74Duyuşsal Program Modeli ....................................................................................................76Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) Program Geliştirme Modeli .............................................76Özet ..........................................................................................................................................80Kaynakça..................................................................................................................................82

İçindekiler ix

5. BÖLÜMPROGRAM DEĞERLENDİRME MODELLERİ

Hedefe Dayalı Değerlendirme Modeli ...................................................................................84Metfessel-Michael Değerlendirme Modeli............................................................................85Provus’un Farklar Yaklaşımı ile Değerlendirme Modeli .....................................................86Stake’in Uygunluk-Olasılık Modeli ........................................................................................87Stuffl ebeam’in Bağlam, Girdi-Süreç ve Ürün Modeli ..........................................................87Stuffl ebeam Toplam Değerlendirme Modeli.........................................................................89Eisner’in Eğitsel Eleştiri Değerlendirme Modeli ..................................................................89Stake’nin İhtiyaca Cevap Verici Program Değerlendirme Modeli .....................................90Özet ............................................................................................................................................92Kaynakça....................................................................................................................................93

6. BÖLÜMKKTC’DE İLKÖĞRETİM 4. VE 5. SINIF SOSYAL BİLGİLER

ÖĞRETİM PROGRAMININ ÖĞRETMEN GÖRÜŞLERİNE GÖRE DEĞERLENDİRİLMESİ ARAŞTIRMASI

GİRİŞ .......................................................................................................................................... 95Problem ............................................................................................................................... 95

Amaç .......................................................................................................................................... 95Araştırmanın Önemi ............................................................................................................... 96

Sınırlılıklar .............................................................................................................. 97Tanımlar ve Kısaltmalar ........................................................................................ 97

YÖNTEM .................................................................................................................................. 97Veri Toplama Aracı ve Verilerin Toplanması ..................................................... 98

Verilerin Analizi ....................................................................................................................... 99BULGULAR VE YORUMLAR ............................................................................................. 100Öğretmenlerin, İlköğretim 4. ve 5. Sınıf Sosyal Bilgiler Öğretim Programına Yönelik Görüşlerinin Sonuçları ...................................................................... 100SONUÇ VE ÖNERİLER ....................................................................................................... 117

Sonuçlar ................................................................................................................ 117Öneriler ................................................................................................................. 121

Özet .......................................................................................................................................... 123Kaynakça.................................................................................................................................. 124

EKLER ....................................................................................................................... 125

Eğitim Programları ve Değerlendirilmesix

ÇİZELGE VE ŞEKİLLER LİSTESİ

Şekiller Listesi

Şekil 1. Taba Modeli ........................................................................................................ 68

Şekil 2. Tyler Modeli ...................................................................................................... 69

Şekil 3. Taba-Tyler Modeli ............................................................................................. 70

Şekil 4. Saylor-AleXander ve Lewıs Modeli ................................................................. 71

Şekil 5. Goodlad Modeli ................................................................................................. 72

Şekil 6. Olıva Modeli ....................................................................................................... 73

Şekil 7. Miller ve Seller Modeli ...................................................................................... 74

Şekil 8. Sitem Yaklaşımına Göre Program Geliştirme Modeli .................................. 75

Şekil 9. Duyuşsal Program Modeli ................................................................................ 76

Şekil 10. MEB Program Geliştirme Modeli ................................................................. 77

Şekil 11. KKTC Program Geliştirme Modeli ............................................................... 78

Çizelgeler Listesi

Çizelge 1. Amaç Bölümünde Yer Alan Maddelerin Ortalama Puan Dağılımları .......................................................................................................... 101

Çizelge 2. Amaç Bölümünde Yer Alan Maddelerin Genel Ortalaması .................. 102

Çizelge 3. İçerik Bölümünde Yer Alan Maddelerin Ortalama Puan Dağılımı ...... 103

Çizelge 4. İçerik Bölümünde Yer Alan Maddelerin Genel Ortalaması .................. 104

Çizelge 5. Öğretim Etkinlikleri Bölümünde Yer Alan Maddelerin Ortalama Puan Dağılımları ........................................................................................................... 104

Çizelge 6. Öğretim Etkinlikleri Bölümünde Yer Alan Maddelerin Genel Ortalaması ........................................................................................................... 108

Çizelge 7. Değerlendirme Bölümünde Yer Alan Maddelerin Ortalama Puan Dağılımları ........................................................................................................... 108

Çizelge 8. Değerlendirme Bölümünde Yer Alan Maddelerin Genel Ortalaması .. 109

Çizelge 9. Öğretmenlerin Cinsiyetlerine Göre Öğretim Programına İlişkin Görüşlerinin T-Testi Sonuçları ........................................................................ 109

İçindekiler xi

Çizelge 10. Öğretmenlerin Sınıf Mevcuduna Göre Öğretim Programına İlişkin Görüşlerinin T-Testi Sonuçları ........................................................................ 110

Çizelge 11. Öğretmenlerin Mesleki Kıdemine Göre Öğretim Programına İlişkin Görüşlerinin Sonuçları ..................................................................................... 111

Çizelge 12. Öğretmenlerin Mesleki Kıdemine Göre Puanlarının Anova Sonuçları ............................................................................................................ 111

Çizelge 13. Öğretmenlerin Hizmet İçi Eğitim Kursuna Katılma Durumuna Göre Öğretim Programına İlişkin Görüşlerinin Sonuçları ................. 112

Çizelge 14. Öğretmenlerin Hizmet İçi Eğitim Kursuna Katılma Durumuna Göre Puanlarının Anova Sonuçları ...................................................................................... 113

Çizelge 15. Öğretmenlerin Okullarının SED’lerinden Elde Edilen Sonuçlar ........ 113

Çizelge 16. Öğretmenlerin Okullarının SED’lerine Göre Görüş Puanlarının Anova Sonuçları ...................................................................................... 114

Çizelge 17. Öğretmenlerin Öğretim Programını Okuma Durumuna Göre Öğretim Programına İlişkin Görüşlerinin Sonuçları...................................... 115

Çizelge 18. Öğretmenlerin Öğretim Programını Okuma Durumuna Göre Puanlarının Anova Sonuçları ............................................................................. 115

Çizelge 19. Öğretmenlerin Yeni Sosyal Bilgiler Öğretim Programıyla İlgili MEKB’nin Hazırladığı Bir Etkinliğe Katılma Durumuna Göre Öğretim Programına İlişkin Görüşlerinin Sonuçları ................................................................................................. 116

Çizelge 20. Öğretmenlerin Yeni Sosyal Bilgiler Öğretim Programıyla İlgili MEB’nin Hazırladığı Bir Etkinliğe Katılma Durumuna Göre Puanlarının Anova Sonuçları ...................................................................................... 117

EĞİTİM PROGRAMI VE

İLGİLİ KAVRAMLAR 11

Bu bölümde, eğitim programı ve eğitim programıyla ilgili temel kavramlar üze-rinde tanımlar ve açıklamalar yapılmıştır.

Eğitim

“Eğitim” günlük yaşantımızda çok sık kullandığımız sözcüklerden biridir. He-men hemen hepimiz eğitimin ne olduğu, nasıl olması gerektiği konusunda düşünmüş ve fikir üretmişizdir. Ancak çoğumuz eğitim kavramının ne kadar geniş bir anlam içerdiğinin farkında değilizdir.

Eğitim kelimesinin Türkçe’de ne anlam ifade ettiğini öncelikle Ertürk (1994) açıklamakta ve eğitim kelimesinin Türkçe’de birbirinden farklı en azından altı anlamı ifade edecek biçimde kullanıldığını belirtmektedir. Ertürk’e göre bu anlamlar:

1. disiplin2. sosyal hizmet3. kazanım4. öğrenim5. sosyal kurum6. kasıtlı kültürleme süreci olarak belirtmektedir.Eğitim, bireyin doğumundan ölümüne kadar süre gelen bir süreçtir. Bu süreç-

te bireylere çeşitli bilgi, beceri, tutum ve değerler kazandırılır. Ayrıca bu öğrenimler bireyin davranışlarında gözle görülebilen değişikliklere de neden olur (Erden,1998). Eğitimi en geniş anlamıyla bireyde kendi yaşantıları yoluyla davranış değişikliği mey-dana getirme süreci olarak tanımlayabiliriz. Adem (1997) ise eğitimi en geniş anla-mıyla, çocuklara, ergenlere ve yetişkinlere kazandırılacak zihinsel ve bedensel yete-neklerin tümünü kapsayan her çeşit yetiştirme olarak ifade etmektedir.

Eğitim Programları ve Değerlendirilmesi68

Demirel (2005) ise Taba Modelini yedi aşamada incelemektedir. Demirel’e göre Taba modelinin basamakları “İhtiyaçların Belirlenmesi, Amaçların Belirlenmesi, İçeriğin Seçimi, İçeriğin Düzenlenmesi, Öğrenme Yaşantılarının Seçimi, Neyin Na-sıl Değerlendirileceğinin Saptanması ve Program Öğelerinin Sırası ve İlişkilerinin Kontrolü”dür.

Aykaç ve Aydın (2006) ise Taba Modelini sekiz aşamada ele almaktadır. Bu basa-maklar şekil 1’de verilmektedir.

Gereksinimlerin Belirlenmesi

Hedefl erin Belirlenmesi

Öğrenme Yaşantılarının Seçimi

Öğrenme Etkinliklerinin Örgütlenmesi

Değerlendirme Ölçüt ve Araçlarının Belirlenmesi

Program Ögelerinin Sırası ve İlişkilerin Kontrolü

İçeriğin Örgütlenmesi

İçeriğin Seçimi

Şekil 1. Taba Modeli

Taba modelinde gereksinimler saptanarak, hedefl er belirlenir ve bu hedefl ere uy-gun içerik seçilerek örgütlenir. Ardından ise öğrenme yaşantıları seçilerek örgütlenir ve değerlendirme ölçüt ve araçları belirlenerek, program öğeleri ve ilkeleri kontrol edilir.

Tyler Modeli

Tyler bu modelinde programın dört öğesini;

Hedefl er, •Öğrenme yaşantılarının seçimi, •Öğrenme durumlarının düzenlenmesi •Değerlendirme •

olarak belirtmiş ve okulun amaçlarını etkili bir şekilde en üst düzeyde gerçekleş-tirmek için öğrenme yaşantılarını programın temel alanı olarak düşünmüştür.

Eğitimde Program Geliştirme Modelleri 69

Hüseyin UZUNBOYLU - Çiğdem HÜRSEN

Tyler Modelinde ilk olarak hedefl er belirlenmektedir. Hedefl erin belirlenmesin-de ise ilk olarak bireyin, toplumun ve konu alanın beklentileri dikkate alınarak genel amaçlar belirlenmektedir. Bu genel amaçlar, eğitim felsefesi ve öğrenme psikolojisinin süzgeçlerinden geçirilerek kesinleşmiş öğretim hedefl erine dönüştürülmektedir. Bu hedefl er dikkate alınarak bundan sonra öğrenme yaşantılarının seçimi yapılmaktadır. Sonraki aşamalarda ise öğrenme yaşantıları düzenlenmekte ve yönlendirilmektedir. Son olarak ise öğrenme yaşantılarının değerlendirilmesi yapılmaktadır (Aykaç & Ay-dın, 2006). İşman ve Eskicumalı (2006) ise bu modelin en büyük özelliğinin, öğren-cilerde bir davranış değişikliği meydana getirme süreci olarak algılanması olduğunu belirtmektedir. Tyler Modeli basamakları ise şekil 2’de verilmiştir.

Birey

Kaynak

Olası Hedefl er

Süzgeç

Kesinleşmiş öğretim hedefl eri

Öğrenme yaşantılarının seçimi

Öğrenme yaşantılarının düzenlenmesi

Öğrenme yaşantılarının yönlendirilmesi

Öğrenme yaşantılarının değerlerndirilmesi

Konu - Alanı

Öğrenme Psikoloji

Toplum

Eğitim Felsefesi

Şekil 2. Tyler Modeli

Bu modelde birey, toplum ve konu alanı dikkate alınarak kaynak belirlenmekte ve olası hedefl er, öğrenme psikolojisi ve eğitim felsefesi dikkate alınarak oluşturul-maktadır. Daha sonra bu olası hedefl er süzgeçten geçirilerek esas öğretim hedefl eri belirlenmektedir. Bu öğretim hedefl erinin oluşması için de öğrenme yaşantıları seçi-lip, düzenleniyor, yönlendirilip, değerlendiriliyor ve işlem tamamlanıyor.

Eğitim Programları ve Değerlendirilmesi70

Taba-Tyler Modeli

Taba – Tyler Modeli, Taba ve Tyler Modellerinin ortak yönlerini ele alarak ge-liştirilen rasyonel planlama olarak da bilinen bir modeldir (Demirel, 2005). Bu mo-delde, programın öğesi olan hedefl erden ve değerlendirmeye kadar uzanan aşamalı bir sıralama izlenmektedir. Bu süreç sonunda sonuç yeterli ise işlem bitirilir. Yetersiz ise tekrar en başa dönülerek tüm aşamalar yeniden değerlendirilir (Aykaç & Aydın, 2006).

Taba-Tyler modelinde gereksinimler saptanarak, genel hedefl er belirlenir ve ar-dından da hedefl er saptanır. Hedefl er saptandıktan sonra hedefl ere uygun içerik se-çilir. İçerik örgütlendikten sonra ise öğrenme yaşantıları belirlenir ve örgütlenir. Ve değerlendirme yapılır. Değerlendirme aşamasında ise sonuç yeterli ise işlemler tekrar belirlenir ve bitirilir. Ancak sonuç yetersiz ise genel hedefl erin belirlenmesinden son-raki aşamalara geri dönülür. Taba- Tyler Modeli ise şekil 3’te verilmiştir.

BAŞLA

Bitir

Değerlendirme Yap

Gereksinimleri Sapta

Genel Hedefl eri Belirle

İşlemleri Tekrar Belirleme

Sonuç Yeterli

Sonuç Yetersiz

Ayrıntılı İşleri Formüle Et

Hedefl eri Sapta

İçeriği Seç

İçeriği Örgütle

Öğrenme Yaşantılarını Belirleme

Öğrenme Yaşantılarını Örgütle

Şekil 3. Taba-Tyler Modeli

Eğitim Programları ve Değerlendirilmesi108

Çizelge 6. Öğretim Etkinlikleri Bölümünde Yer Alan Maddelerin Genel Ortalaması

28 49 70 91 112

Hiç Katılmıyorum

Katılmıyorum Katılıyorum Tamamen Katılıyorum

Çizelge 6’da 4. ve 5. sınıf sosyal bilgiler öğretim programının öğretim etkin-likleri bölümüne yönelik maddelerin genel ortalaması verilmiştir.

Çizelge 6’da görüldüğü gibi öğretmenlerin genel ortalaması X =75.75 olarak çıkmıştır. Bu sonuçlara göre öğretmenler, sosyal bilgiler öğretim programının öğre-tim etkinlikleri bölümüne yönelik görüşlere katılmaktadır.

Çizelge 7. Değerlendirme Bölümünde Yer Alan Maddelerin Ortalama Puan Dağılımları

MADDELER NEn

küçük değer

En büyük değer

X SS

DEĞERLENDİRME

Program, öğretmenlerin ölçme araçları geliştirmeleri açısından yol gösterici olmak-tadır.

48 1.00 4.00 2.62 .63

Öğretim programı öğrenciyi değerlendirme-nin yanında öğrenme sürecini de ağırlıklı bir biçimde değerlendirir.

48 1.00 3.00 2.52 .54

Programda değerlendirme işleminin yapıla-bilmesi için gerekli ölçütlere yer verilmiştir. 48 1.00 4.00 2.39 .73

Programda, öğrencilerin yapmış oldukları etkinlikleri ölçmede öğretmenlere rehberlik yapacak açıklamalara yer verilmiştir.

48 1.00 3.00 2.31 .71

Toplam 48 4.00 12.00 9.85 1.9

Çizelge 7’de öğretmenlerin sosyal bilgiler öğretim programının değerlendir-me bölümüne yönelik görüşleri, ortalama derecesine göre büyükten küçüğe doğ-ru sıralanmıştır.

KKTC’de İlköğretim 4. ve 5. Sınıf Sosyal Bilgiler Öğretim Programlarının Öğretmen Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi

109

Hüseyin UZUNBOYLU - Çiğdem HÜRSEN

Öğretmenlerin, sosyal bilgiler öğretim programının değerlendirme bölümüne yönelik katılım sıklığı düşük olan görüşleri ortalama derecesine göre büyükten kü-çüğe doğru, “Programda değerlendirme işleminin yapılabilmesi için gerekli ölçütlere yer verilmiştir” ( X =2.39), “Programda, öğrencilerin yapmış oldukları etkinlikleri ölçmede öğretmenlere rehberlik yapacak açıklamalara yer verilmiştir” ( X =2.31) olarak sıralanmıştır.

Öğretmenlerin, sosyal bilgiler öğretim programının değerlendirme bölümü-ne yönelik katılım sıklığı yüksek olan görüşleri ortalama derecesine göre büyükten küçüğe doğru, “Program, öğretmenlerin ölçme araçları geliştirmeleri açısından yol gösterici olmaktadır” ( X =2.62), “Öğretim programı öğrenciyi değerlendirmenin yanında öğrenme sürecini de ağırlıklı bir biçimde değerlendirir” ( X =2.52) olarak belirtilmiştir.

Çizelge 8. Değerlendirme Bölümünde Yer Alan Maddelerin Genel Ortalaması

4 7 10 13 16

Hiç Katılmıyorum

Katılmıyorum Katılıyorum Tamamen Katılıyorum

Çizelge 8’de 4. ve 5. sınıf sosyal bilgiler öğretim programının değerlendirme bö-lümüne yönelik maddelerin genel ortalaması verilmiştir.

Çizelge 8’de görüldüğü gibi öğretmenlerin genel ortalaması X =9.85 olarak çık-mıştır. Bu sonuçlara göre öğretmenler, öğretim programının değerlendirme bölümü-ne yönelik görüşlere katılmamaktadır.

Öğretmenlerin 4. ve 5. Sınıf Sosyal Bilgiler Öğretim Programına İlişkin Görüşle-rinin T-Testi ve Varyans Analiz Sonuçları

Öğretmenlerin Cinsiyetine Göre 4. ve 5. Sınıf Sosyal Bilgiler Öğretim Prog- •ramına İlişkin Görüşlerinin T- Testi Sonuçları

Araştırmaya katılan öğretmenlerin cinsiyetlerine göre görüşleri arasında anlamlı bir farkın olup olmadığını belirlemek için t-testi kullanılmıştır. Çizelge 9’da öğret-menlerin cinsiyetlerine göre öğretim programına ilişkin görüşlerinden elde edilen verilere yer verilmiştir.

Çizelge 9. Öğretmenlerin Cinsiyetlerine Göre Öğretim Programına İlişkin Görüşlerinin T-Testi Sonuçları

Cinsiyet N X SS SD T P Açıklama

Erkek

Kadın

32

16

154.78

152.37

19.52

21.55 27.588

.389 .699 p>0.05Fark Anlamsız