ARKUSZ EGZAMIN ÓSMOKLASISTY JĘZYK POLSKI 120 minut 40 1. Proszę sprawdzić, czy arkusz egzaminacyjny zawiera wszystkie strony. Ewentualny brak należy zgłosić przewodniczącemu zespołu nadzorującego egzamin. 2. Obok każdego zadania podana jest maksymalna liczba punktów, którą można uzyskać za jego poprawne rozwiązanie. 3. Należy pisać czytelnie tylko w kolorze czarnym. 4. Błędne zapisy należy wyraźnie przekreślić. Nie wolno używać korektora. 5. W karcie odpowiedzi zamaluj całkowicie kratkę z literą oznaczającą odpowiedź. Jeśli się pomylisz błędne zaznaczenie zaznacz kółkiem i zamaluj inną odpowiedź. www.galileusz.com.pl www.galileusz.com.pl
1. Prosz sprawdzi, czy arkusz egzaminacyjny zawiera wszystkie
strony. Ewentualny brak naley zgosi przewodniczcemu zespou
nadzorujcego egzamin.
2. Obok kadego zadania podana jest maksymalna liczba punktów, któr
mona uzyska za jego poprawne rozwizanie.
3. Naley pisa czytelnie tylko w kolorze czarnym.
4. Bdne zapisy naley wyranie przekreli. Nie wolno uywa
korektora.
5. W karcie odpowiedzi zamaluj cakowicie kratk z liter oznaczajc
odpowied. Jeli si pomylisz bdne zaznaczenie zaznacz kókiem i
zamaluj inn odpowied.
www.galileusz.com.plwww.galileusz.com.pl
(1) Pani Bronisawa jest starsz kobiet o ciepej, dobrotliwej twarzy.
Pochylona, dwigajca
niewidoczny. ciar mówi spokojnym, zrównowaonym gosem, jakby to, co
opowiada,
dotyczyo jej, ale w jakim innym wcieleniu, z którym ona, ta, która
teraz siedzi przede mn,
nie ma ju waciwie wiele wspólnego. (2) Pani Bronisawa urodzia
dziesicioro dzieci.
Szecioro z nich umaro na jej rkach z godu. Jest ona kobiecym
wcieleniem Hioba*, Hioba
epoki Wielkiego Godu. [. . .] (3) Najpierw krótko o historii
Wielkiego Godu. Na pocztku
1929 roku XVI Konferencja WKP(b)* zatwierdzia program
kolektywizacji*. Stalin
postanawia, e do jesieni 1930 roku cae chopstwo w jego pastwie (co
oznacza wówczas
trzy czwarte spoeczestwa, ponad sto milionów ludzi) ma znale si w
kochozach*. Ale
chopi nie chc wstpowa do kochozów. Wówczas Stalin dawi ich opór
dwiema metodami.
Setki tysicy chopów osadza w agrach* albo przymusowo wywozi i
osiedla na Syberii,
reszt chce zmusi godem do posuszestwa. (4) Gówny cios spada na
Ukrain [. . .]. (5)
Formalnie rzeczy przedstawiay si tak: Moskwa ustalia dla kadej wsi
wysoko
obowizkowych dostaw dla pastwa zboa, ziemniaków, misa itd. Rozmiary
tych dostaw
byy znacznie wiksze ni wszelkie realne plony i zbiory osigane na
tych ziemiach.
Zrozumiae, e chopi nie byli w stanie wykona narzuconego im planu.
Wówczas si,
zwykle – si militarn, zaczto odbiera im i konfiskowa wszystko, co
byo na wsi do
zjedzenia. Chopi nie mieli co je i co sia. Od roku 1930 zacz si
masowy i miertelny
gód, który trwa przez siedem lat, zbierajc najbardziej ponure niwo
w 1933 roku.
Wikszo demografów i historyków jest dzi zgodna, e w tych latach
Stalin umierci
godem okoo dziesiciu milionów ludzi. [. . .] (6) eby zama opór
chopski, we wsiach
zamykano sklepy, szkoy i orodki zdrowia. Chopom nie wolno byo
wyjeda z wiosek, nie
wypuszczano ich do miast. Przy drogach, przed wjazdem do wiosek
uznanych za opozycyjne,
umieszczano tablice: Tu nie wolno zatrzymywa si, nie wolno z nikim
rozmawia! Z wiosek
lecych wzdu torów kolejowych chopi wychodzili, kiedy nadjeda pocig.
Padali na
kolana, wznosili rce, woali: Chleba! Chleba! Zaoga pocigu miaa
obowizek zamyka
okna, zaciga zasonki. (7) Wymieray cae rodziny, potem – cae wsie.
[. . .] najgorsze
zaczo si latem 1932. Wysza wówczas ustawa, któr chopi nazwali ustaw
o kosku. T
ustaw wymyli i napisa Stalin. Mówia ona o ochronie mienia
kochozowego. Wedug niej
mona byo wymierzy kilka lat agru albo nawet rozstrzela, jeeli kto
ukrad choby kosek
zboa albo marchewk czy buraka. Podobna kara czekaa traktorzyst,
jeeli zepsu mu si
traktor, albo kochonika, jeeli zgubi motyk lub opat. (8) T ustaw
ogoszono na
pocztku sierpnia, kiedy zboe stao jeszcze w polach. [. . .] Wic
ludzie widzieli zboe,
widzieli kosy. Kto mia jeszcze siy, wychodzi z chaupy zobaczy
rosnce any. Ale chopi
musieli sta z dala od pola. [. . .] (9) Co bolszewiki wyprawiali,
tego nie opowiesz. Przywióz
kto z miasta gazet. A tam na zdjciu zboe wielkie. I napisane, e
miasta goduj, e kolejki
dzie i noc po chleb, bo chopi leni si, nie chc zboa zbiera,
wszystko marnuje si na
polu. Nienawi do chopów bya straszna, a przecie oni umierali z
godu! (10) Maksudow
uwaa, e zbrodnia ludobójstwa, jak by Wielki Gód na Ukrainie, który
oficjalnie nazywa
si kolektywizacj rolnictwa [. . .], rzucia na to rolnictwo tak
straszliwe przeklestwo, e nie
podnioso si ono i nie stano na nogi do dnia dzisiejszego. [. . .]
„Nie ulega wtpliwoci, e
trwajcy w ZSRR kryzys rolnictwa siga swymi korzeniami tych odlegych
lat, tego
www.galileusz.com.pl
Strona 2 z 10
„zwycistwa”, które okazao si klsk. Ziemia i chopi wzili odwet taki,
na jaki byo ich
sta, na tych, którzy ich pokonali. Ziemia przestaa rodzi, a chopi
utracili zamiowanie do
pracy na roli. Bya to straszna, ale sprawiedliwa zemsta”. Fragment
ksiki Ryszarda
Kapuciskiego Imperium Hiob – bohater biblijny dowiadczajcy wielu
nieszcz WKP(b)
– Wielka Komunistyczna Partia (bolszewicka) kolektywizacja –
upastwowienie wasnoci
prywatnej kochoz – pastwowe gospodarstwo rolne agier – obóz pracy
przymusowej
Zadanie 1. (0-1 pkt)
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
I metoda:
Wska poprawn odpowied.
1. Jakim sowem mona zastpi podkrelony wyraz w podanym poniej
fragmencie zdania,
aby zachowa jego sens?
Moskwa ustalia dla kadej wsi wysoko obowizkowych dostaw dla pastwa
[. . .].
A. Stolica. B. Miasto. C. Wadza. D. Wszystkie odpowiedzi s
poprawne.
2. Wysoko obowizkowych dostaw plonów dla pastwa:
A. bya równa wielkoci produkcji.
B. bya nisza ni wielko produkcji.
C. stanowia poow rocznej produkcji.
D. bya wysza ni wszystkie wyprodukowane plony.
www.galileusz.com.pl
W podanym zdaniu podkrel metafor oraz wyjanij jej znaczenie.
Od roku 1930 zacz si masowy i miertelny gód, który trwa przez
siedem lat,
zbierajc najbardziej ponure niwo w 1933 roku.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Wypisz z tekstu dwa zdania zoone.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Ustawa o kosku bya okrutna/mdra/sprawiedliwa,
poniewa:......................................................................................................................................
W jakim kraju pod socem
i niektórymi chmurami.
obsiane pola, jakie kury, psy,
lusterka, w których wanie przeglda si ogie.
Maj na plecach dzbanki i toboki,
www.galileusz.com.pl
Odbywa si po cichu czyje ustawanie,
a w zgieku czyje komu chleba wydzieranie
i czyje martwym dzieckiem potrzsanie.
Przed nimi jaka wci nie tdy droga,
nie ten, co trzeba most
nad rzek dziwnie róow.
w górze samolot troch koujcy.
Przydaaby si jaka niewidzialno,
Co jeszcze si wydarzy, tylko gdzie i co.
Kto wyjdzie im naprzeciw, tylko kiedy, kto,
w ilu postaciach i w jakich zamiarach.
Jeli bdzie mia wybór,
i pozostawi ich przy jakim yciu.
Zadanie 7. (0-1 pkt)
Uzasadnij, e wiersz Jacy ludzie naley do liryki. We m.in. pod uwag,
kto, o czym i w
jakiej formie mówi w wierszu.
.......................................................................................................................................................
Szymborskiej?
Zadanie 9. ( 0-1 pkt)
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
W pierwszej czci wiersza podkrel powtarzajce si wyrazy, a
nastpnie:
• ustal, jak s czci mowy,
.......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
Wska w drugiej czci utworu paradoks i zinterpretuj go.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Napisz, jakie zachowania ludzkie w obliczu zagroenia zostay
zilustrowane w drugiej
czci utworu:
zezwierzcenie, yczliwo, egoizm, duma, pycha, zanik godnoci,
wielkoduszno
b) Zacytuj odpowiedni fragment.
Napisz, jakie przeszkody i zagroenia czyhaj na bohaterów lirycznych
utworu?
Odpowiedz na podstawie trzeciej czci wiersza.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Zadanie 15. (0-1 pkt)
Zacytuj ten fragment wiersza, w którym jest mowa o pragnieniach
bohaterów w
zwizku z sytuacj, w jakiej si znaleli.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Co mona powiedzie o przyszoci bohaterów, biorc pod uwag nastpujcy
fragment
wiersza:
Co jeszcze si wydarzy, tylko gdzie i co. / Kto wyjdzie im
naprzeciw, tylko kiedy, kto, /
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
B. przekonanie o tym, e bdzie lepiej.
C. nadziej na ocalenie w wiecie penym za.
D. pewno bohaterów, e wiat stoi przed nimi otworem.
Zadanie 18. (0-1 pkt)
Zadanie 19. (0-2 pkt)
……………………………………………………………………………………………
Olbrzymi Murzyni podnieli lektyk i ruszyli, poprzedzani przez
niewolników zwanych
„pedisequi”. Petroniusz przez czas jaki podnosi w milczeniu swe
donie, pachnce werwen,
ku nozdrzom i zdawa si nad czym namyla, po chwili za rzek:
– Przychodzi mi do gowy, e jeli twoja lena boginka nie jest
niewolnic, tedy mogaby
porzuci dom Plaucjuszów, a przenie si do twego. Otoczyby j mioci i
obsypa
bogactwami, tak jak ja moj ubóstwion Chryzotemis, której, mówic
midzy nami, mam
przynajmniej o tyle dosy, o ile ona mnie.
Markus potrzsn gow.
– Nie? – pyta Petroniusz. – W najgorszym razie sprawa oparaby si o
cezara, a moesz
by pewny, e choby dziki moim wpywom nasz Miedzianobrody byby po
twojej stronie.
– Nie znasz Ligii! – odpar Winicjusz.
– To pozwóle si zapyta, czy ty j znasz – inaczej jak z widzenia?
Mówie z ni?
Wyznae jej sw mio?
Dirce chrzecijaska
ródo: Henryk Siemiradzki, Dirce chrzecijaska, 1897, olej na pótnie,
Muzeum Narodowe
w Warszawie,
Opisz obraz.
I
Napisz list nieoficjalny, w którym przekonasz swojego przyjaciela,
e warto czyta
ksiki, a przede wszystkim powieci historyczne. W uzasadnieniu
zastosuj odpowiednie
argumenty, pamitaj o przykadach lektur, które poznae w szkole
podstawowej.
II
przedstawi j w teatrze lub filmie.
www.galileusz.com.pl