Eerstelijnszone “basispakket”

Versie maart 2019

Waarom hervormen?

• 3 uitgangspunten• Geïntegreerde zorg = over beroepsgroepen en sectoren heen• Persoonsgerichte zorg = de PZON mee aan het stuur• Getrapte zorg & dienstverlening = van zelfzorg, over informele zorg naar professionele en

specialistische zorg & dienstverlening

• Voordeel voor de persoon: meer afgestemde zorg

• Voordeel voor de beroepsbeoefenaars: kwaliteit van arbeid

• Voordeel voor de maatschappij: vermindering gezondheids- en welzijnsrisico’s

• Voordeel voor de overheid: kostenbesparend

Een verhaal van zorg, welzijn, lokale besturen, PZON en mantelzorgers, vrijwilligers .... SAMEN

Eerstelijnszone? Eerstelijnszones zijn opgericht om het werk van lokale overheden, zorg- en hulpverleners beter op elkaar af te stemmen.

Het doel?

Een effectieve en kwalitatieve eerste lijn waar de burger centraal staat en die toegankelijk is voor iedereen.

• Onderdeel van de brede hervorming van de eerstelijnszorg

• Een eerstelijnszone is een:• geografisch afgebakend gebied;

• gevormd door 1 of meerdere gemeenten;

• aangestuurd door een zorgraad.

• In Vlaanderen zijn 60 eerstelijnszones (zone-afbakening) goedgekeurd.

Eerstelijnszone

ELZ Oostkust

ELZ WE40

ELZ Brugge

ELZ Oostende - Bredene

ELZ Houtland & Polder

ELZ RITS

ELZ Kortrijk

ELZ regio Waregem

ELZ Midden West-Vlaanderen

ELZ Westkust & Polder

ELZ Westhoek

ELZ Menen

Eerstelijnszone • 13 opdrachten, waarvan 5 prioritair:

1) Afstemming tussen de zorgaanbieders, alsook tussen de zorgaanbieders en zorgvragers, mantelzorgers en vrijwilligers

2) Stimuleren van de interdisciplinaire en multidisciplinaire samenwerking, waaronder ook gegevensdeling

3) Ondersteunen van verenigingen die alle vrijwillig toegetreden zorgaanbieders groeperen

4) Ondersteunen van de ontwikkeling van het geïntegreerd breed onthaal

5) Aanleveren van gegevens voor de Sociale Kaart

• Meer lezen, bekijken:

https://www.eerstelijnszone.be/over-eerstelijnszones

Wat ging vooraf?

• 16 februari 2017: Eerstelijnsconferentie

• Eind 2017: Indienen dossier regio Oostende-Bredene

• 2018 – 2019: Transitiefase• Veranderteam en veranderforum werken de 5 leidende vragen uit• Oprichting zorgraad

• Midden 2019: oprichting zorgraad

• Eind 2019: zorgraad dient dossier in voor erkenning ELZ• op basis van antwoorden 5 leidende vragen

• Midden 2020 à begin 2021: effectieve start ELZ• SEL, GDT en LMN gaan over naar de ELZ

Algemene tijdlijn

• 16 februari 2017: eerstelijnsconferentie

• Beleidsvisie omtrent• Persoon met een zorgvraag

• Staat centraal

• Meer aandacht voor mantelzorger(s)

• Belang van zorgteam; zorgcoördinatie, casemanagement

• Buurtgerichte zorg

• Ondersteuning van de zorgaanbieders• Via ELZ / Regionale zorgzones / Vlaams Instituut Voor de Eerste Lijn (VIVEL)

Eerstelijnsconferentie

• Beleidsvisie:

https://www.zorg-en-gezondheid.be/sites/default/files/atoms/files/CELZ%20beleidstekst%20hervorming%20eerstelijnszorg.pdf

Beleidsvisie

Ondersteuning van zorgaanbieders op 3 niveaus

• Eénlijn.be

• Expertisepunt Mantelzorg

• Samenwerkingsplatfom eerstelijnsgezondheidszorg

• …

• LOGO’s

• Palliatieve netwerken en samenwerkingsverbanden

• Multidisciplinaire begeleidingsequipes voor

palliatieve verzorging

• Regionale expertisecentra dementie

• Overlegplatforms geestelijke gezondheidszorg

• Samenwerkingsinitiatieven

Eerstelijnsgezondheidszorg (SEL)

• Geïntegreerde diensten Thuisverzorging (GDT)

• Lokale Multidisciplinaire Netwerken (LMN)

• Tegen eind 2017 werd gevraagd om eerstelijnsZONES in te dienen• Oostende en Bredene dienden samen een dossier in

• Na goedkeuring hiervan vond er een startmoment plaats• Kick-off: 16/04/2018, met oproep om deel te nemen aan het veranderteam

Oproep afbakening

Methodiek VT en VF5 leidende vragen

Opstart veranderteam en -forum

• Verandering op gang duwen

• Informeren en betrokkenheid creëren

• Nadenken over visie aan de hand van 5 leidinggevende vragen

• Voorbereidend werk voor de toekomstige erkende zone en zijn bestuur

• Organisatie veranderfora

Veranderteam ELZ Oostende - Bredene

• Karien Louagie

• An Casteleyn

• Tine Wyns

• Francis Rondelez

• Steve Arntjen

• Christian Devlies

• Jo Craeymeersch

• Ann-Sophie Maes

• Rik Aspeslagh

• Griet Boedt

• Michelle Roels

• Marie Vandevivere

• Kaatje Loeys

Opstart veranderteam en -forum

• Voorbereiding gebeurt door het veranderteam

• 5-tal vergaderingen per jaar

• Iedereen welkom

• Algemene fora

• Hebben beslissingsrecht

• Zorgraad dient erkenningsdossier in dat

• gedragen is door het werkveld

• een antwoord bieden op 5 leidende vragen van de overheid

• Actieplan: waarmee gaan we in ELZ Oostende - Bredene de komende periode aan de slag?

Doel eind 2019

5 leidende vragen

Stand van zaken ELZ Oostende - Bredene (3/’19)

Vraag 1: Waarom moeten wij iets gaan veranderen? (Dwang en drang)

Waarom moeten we veranderen

Waarom deze vraag?• Aftoetsen wat er leeft in de Eerstelijnszone.• Duidelijke argumenten hebben om de veranderingen te motiveren.

De eerstelijnszone zal niet (meteen) al deze aspecten creëren. Tijdens de verdere uitwerking zal duidelijk moeten worden op welk niveau deze aspecten aangepakt moeten worden en welke prioritair opgenomen moeten worden binnen de regio.

Persoon met zorg- en ondersteuningsnood

Medewerker

Clusteren van geleverde input

Welke bouwstenen hebben we nodig?

Vraag 1: dwang en drang

Verbeteren van toegankelijkheid

Administratieve vereenvoudiging

Meer aandacht voor informele

zorg

Goede zorgprocessen

Correcte informatie krijgen

Werken aan de maatschappelijke

integratie met specifieke aandacht voor de persoon met een

zorgvraag

Administratie (vereenvoudiging

en gemeenschappelijk

dossier)

Gegevensdeling

Samenwerking / doorverwijzing /

kennis van elkaars werk

Zorgcoördinatie en casemanagement

Empowerment Doelgroepen

Andere

Vraag 2: Waarom bestaan wij als eerstelijnszone ?

Waarom deze vraag?

• Hoe omschrijven wij het betekenisvolle werk dat wij doen?• Wat is onze opdracht als ELZ? Wat is onze bestaansreden? • Wat zou men missen mochten wij er niet zijn?• Wat willen wij als eerstelijnszone gerealiseerd zien? Wat is de finaliteit

die wij betrachten?

Eerstelijnszone Oostende-Bredene (ELZ OB):een goede gezondheid en welzijn voor ALLE inwoners

▪De ELZ OB is er voor alle inwoners van Oostende-Bredene en doet inspanningen om iedereen toegang te geven tot het aanbod van welzijns- en gezondheidsvoorzieningen. De ELZ OB levert extra inspanningen om de meest kwetsbaren te bereiken.

▪De ELZ OB gaat uit van de sterkte van de zorgvragers en stimuleert ze in hun eigen kracht.

▪De ELZ OB heeft aandacht voor de persoon in zijn of haar totaliteit en baseert zich hiervoor de het concept “positieve gezondheid”

▪De ELZ OB organiseert continuïteit en duurzaamheid in de zorg. Preventie vormt de basis van de totaalaanpak.

▪De ELZ OB verwacht van iedere zorgvrager, mantelzorger en zorgverstrekker dat die handelt met respect voor ieders deskundigheid en aan elke betrokkene een gelijkwaardige rol toekent.

Alle zorg- en hulpverleners van de ELZ OB dragen de missie uit.

De ELZ realiseert deze missie door:

▪Ruime communicatie te organiseren over het zorgaanbod. De zorgorganisatie en zorgversterkers dragen hieraan bij. Iedere zorgvrager of mantelzorger moet weten waar hij of zij terecht kan.

▪Sterke communicatielijnen tussen de verschillende zorgaanbieders te organiseren.

▪Een lerend netwerk, met maximale participatiekansen voor de zorgvragers, de burgers, de mantelzorgers en zorgvertrekkers te organiseren.

▪Vorming, overleg, belangenbehartiging, informatieverstrekking te organiseren enconcrete acties uit te werken.

Vraag 3: Waarvoor staan wij als eerstelijnszone?

Waarom deze vraag?

• Waaraan herkennen we een zorg- en welzijnsprofessional binnen onze ELZ – waar mag die niet tegen zondigen ?

• Welke kernwaarden onderschrijven wij als ELZ waarnaar we willen streven?

• Autonomie, vertaald in zelfbeschikkingsrecht met focus op empowerment

MAXIMAAL ZELFBESCHIKKINGSRECHT

• Kwaliteit gekenmerkt door duurzaamheid en continuïteit

GOEDE ZORGPROCESSEN • PROFESSIONEEL • INNOVATIE • LANGE TERMIJN • ZORGGARANTIE

Vraag 3: waarden

Ik probeer de zorgvrager te kennen als mens. Als een volledig persoon, met een verleden en een heden, met een verhaal. Met een vraag, maar ook met behoeftes zoals zelfbeschikking, inspraak, beluisterd worden.

We voorzien maximale continuïteit in kwalitatieve wachtdienstregelingen

• Transparantie

OPENHEID • ZICHTBAARHEID • DUIDELIJKHEID • TOEGANKELIJKHEID

• Respect, uitgedrukt in vertrouwen en waardering

ZONDER (VOOR)OORDEEL • GELIJKWAARDIG • CORRECT •WAARDERING

Vraag 3: waarden

Ik zorg ervoor dat het voor de zorgvrager duidelijk is wat hij of zij van mij of ons kan verwachten.

Waardering voor de mantelzorg en diens expertise.

Ik bied warme, menselijke zorg aan. Ik respecteer de grenzen van de zorgvrager.

Vraag 4: Welke kernopdrachten (processen met een finaliteit) moeten wij georganiseerd krijgen?

Waarom deze vraag?

• Belangengroepen binnen ELZ hebben elk hun eigen vragen/noden: welke soorten krijgen wij?

• Vanuit deze groepen en hun zorg- en ondersteuningsnoden kunnen we in een latere stap ons de vraag stellen: ‘Wat moeten we als zone doen? Hoe dit invullen?’

• Groeperen en analyseren van de doelgroep

• Opstellen actiebeleidsplan

• Work in progress

Aanpak vraag 4

Vraag 5: Vanuit welke leidende principes zien wij iedereen binnen onze eerstelijnszone samenwerken?

Deze omschrijven wat wij belangrijk vinden op het vlak van

• Structuur (macro/micro)• Leiderschap• Teams• Medewerkers• Cultuur• Systemen

Het is de kijk van ons ELZ op de manier waarop we ons allemaal zien samenwerken

• Oprichten governancestructuur

• Work in progress

Aanpak vraag 5

Proces oprichting zorgraad

Richtlijnen overheid

Zie: https://www.zorg-en-gezondheid.be/richtlijnen-en-procedure-voor-de-samenstelling-van-voorlopige-zorgraden-van-de-eerstelijnszones

1. Samenstelling

• Evenwaardige vertegenwoordiging• Voorafgaandelijk overleg nodig met alle partners

• Plaats voor optionele partners (géén open stoelen)• (expertise, context)

• Geen open stoelen: daarvoor externen uitnodigen

• Hanteerbare groep (max. 24)

ZetelsCluster Lokale besturen lokale besturen vanuit hun regierol zoals gedefinieerd in het

decreet lokaal sociaal beleid; Huizen van het KindMaximum 6

Cluster Gezondheidszorg medische en paramedische beroepen zijnde huisartsen, thuisverpleegkundigen, kinesitherapeuten, tandartsen, apothekers, podologen, vroedvrouwen, ergotherapeuten en diëtistenEerstelijns geestelijke gezondheid: de klinisch psychologen, de eerstelijnspsychologische functies en de partners actief in de functie 1 van de netwerken volwassenen artikel 107 en activiteitenprogramma 1 van de netwerken geestelijke gezondheid kinderen en jongeren

Maximum 6

Cluster Welzijn de woonzorgcentra, de diensten gezinszorg en aanvullende thuiszorg, de lokale dienstencentra, de diensten maatschappelijk werk van de ziekenfondsen, de centra voor algemeen welzijnswerk en de sociale dienst van de openbare centra voor maatschappelijk werk

Maximum 6

Persoon met een zorg-en ondersteuningsvraag

verenigingen van gebruikers (personen met een zorg- en ondersteuningsnood) en mantelzorgers, vrijwilligers waaronder de diensten oppashulp, …

Maximum 2

Optioneel Maximum 4Totaal Maximum 24

Richtlijnen overheid

• Vrije keuze afgevaardigden: clusters bespreken onderling

• Lokale besturen: vanuit regiefunctie, zowel ambtenaar als mandataris mogelijk, breed perspectief wenselijk

• Noodzakelijke competenties

• Ook zelfstandigen

• Evenwicht gemeenten

• Diversiteit

• Gedragenheid: meerderheid verplichte partners akkoord

2. Procedure

• Kandidaten verzamelen• Of oproep aan alle clusters om kandidaten voor te stellen

• Overleg binnen cluster• Evenwicht? Te veel => verkiezing• Plaatsvervanger mogelijk, ook kandidaat voorzitter mogelijk• Initiatiefnemers verzamelen alle kandidaturen en leggen voor aan forum ter goedkeuring

• Of (evt. aangevuld veranderteam) => voorlopige zorgraad• Conform de richtlijnen• Forum belist

• Brede platformvergadering• Veranderforum• 50% van de verplichte partners (indien niet, inspanningen?)

• Steun vragen• Voorstelling kandidaten + kandidaat-voorzitters• Iedere cluster dient door minstens 2/3 aanwezigen gesteund te worden of verkiezing

• Documenten invullen en opsturen

Richtlijnen overheid

3. Werkingsprincipes

• Belang eerstelijnszorg primeert

• Voorzitter: bij voorkeur ervaring in de dagelijkse zorgpraktijk, secretaris, financieel verantwoordelijke…

• Inhoud bepalen, organisatievorm kiezen (bv. werkgroepen, DB, forum…), besluitvorming (consensus, meerderheid, beslissingsprocedures…)

• Link met VT, VF (transitie), behoud VF

• Vorming/opleiding

Richtlijnen overheid

Periode 2017-2018 2019-2020 Medio 2020

Initiatiefnemers / trekkersgroep

Veranderteam + penhoudende organisatie

(Overgang naar) Voorlopige zorgraad + penhoudende organisatie

Raad van Bestuur v/d erkende zorgraad

Klankbordgroep Veranderforum Veranderforum / platformvergadering

Algemene vergadering

Ondersteuning SEL/GDT, LMN en transitiecoaches

SEL/GDT, LMN en in 2019 de transitiecoaches

Personeel zorgraad

Richtlijnen overheid

Voorstel procedure opstart zorgraad ELZ Oostende - Bredene

• 2/04: veranderforum• Info zorgraad + oproep

• 7/05: clusteroverleg

• 4/06: veranderforum• afkloppen voorlopige zorgraad

• www.eerstelijnszoneoostende-bredene.be

• www.eerstelijnszone.be

• https://www.zorg-en-gezondheid.be/hervorming-van-de-eerstelijnszorg-in-vlaanderen

• Of mail naar: kaatje@zorgtrajectboh.be, michelle@zorgtrajectboh.beof marie.vandevivere@sho.be.

Meer info?