EenvierlingindeAlkmaardergang doorMeriën

1878.B.–BSDA00049000065,linkerpagina

TijdenshetdigitaliserenvangegevensuitdeAmsterdamsedoodsoorzakenregistersvieleenvanmijncollegainvoerdershetvolgendeop:hetoverlijdenvaneenvierling.Datriepbijmijenbijeenaantalvrijwilligersenigevragenop.Watzouerpreciesgebeurdzijn?IneenhuisjeaandeOudeLooierstraat84,indeAlkmaardergang,woondenHendrikaKlinkert(8-11-1840)enhaarmanGerritvanderKolk(1-5-1844)samenmethunvierjongekinderen,tweedochtertjes(van11en5jaar)entweezoontjes(van8en3jaar).DeboomlangeGerrit,hijmat176,8cm,verdiendedekostalssmid,suikerbakkerenwerkman.Hetgezinverkeerdeinarmoedigeomstandighedenenwasvanadresnaaradresverhuisd,vanvoor-naarachterkamer,vanboven-naaronderkamer.Enwathetnietmakkelijkermaakte:Hendrikawaszwangervaneenvolgendkind.ZewoondennetenkelewekenindedichtbevolkteAlkmaardergangtoenop25juni1878debevallingaanstaandewas.VroedvrouwAnnaMariaHelslootkwamnaardekamerwoningomHendrikabijtestaan.Grootmoetdeverbazingzijngeweestdaterzichnietéénmaarmeerdereborelingenaankondigden.Omtweeuurindevroegeochtendvan26junikwamalseersteeenmeisjelevenloosterwereld.Vervolgensduurdehetnogruimeenhalvedagvoordathettweedekind,eenjongetje,omhalfvier’smiddagseveneenslevenloosgeborenwerd.Hetderdeenhetvierdekind,tweejongens,werdendevolgendeochtend,op27juni,respectievelijkomvijfenzesuur,doordeuitgeputtemoedergebaard.Ooknummervierbleeklevenloosmaarnummerdrieleeksterkgenoeg.HetzoontjekreegvanzijnoudersdenaamTheodorusJohannesvanderKolk.Spijtiggenoegwasdeconditievanhetpasgeborenjongetjeslechttenoemenenbinneneendaggleedhetkleinevonkjelevenuithemweg.‘Levenszwakte,vroegtijdiggeboren’luiddededoodsoorzaakop28juniomeenuur’smorgensvoorhetkriekenvandedag.ViaeenadvertentiehetAlgemeenHandelsbladvan29juniwerderdoorgoedbedoelendemensendringendhulpingeroepen“omietsbijtedragenvooreenezeerzwakkevrouwdie

vanvierkinderenisbevallenenmethaarmanennogvijfkinderenindegrootstebehoefteverkeert”.Hetbetrofgeenvijfmaarvierkinderen.Endevierlingwasreedsoverleden.Hulpvoorhetgezinwasdesalnietteminzeerwelkom.Hetbarenvandevierlinghad28uurinbeslaggenomen.Indedagendaarnaginghetbergafwaartsmetde37jarigemoeder.Demoeilijkeenmogelijkslechtbehandeldeverlossinghadbijkomendegevolgen.Eenaanhoudendekoortsmetvastzittende,brandende,enbijbelastingtoenemendepijneneengevoelvanzwaarteindebaarmoederstreekbeloofdennietveelgoeds.Hetverloopvandeontstekingvandebaarmoederwandbereiktehaarhevigstegraadenginglangzaamoverindedood.Ondanks‘degrootstezorgenmoeite’vanvroedvrouwHelslootoverleedHendrikaKlinkert,ruimeenweeknadebevalling,op6juli1878indevroegemorgenomhalftwee,aandegevolgenvande‘metritis’.

1878.B.–BSDA00049000065,rechterpaginaNadebegrafenisvanzijnvrouwwasde34jarigeGerritvanderKolknietmeerbijmachteomalleenvoorzijnkroosttezorgen.Eenuithuisplaatsingvandeoudstekinderenwashetgevolg.ZijndochtersJohannaWilhelmina(29-4-1867)enHendrikaMartha(2-9-1872)werdenopgenomeninhet‘GestichtdeVoorzienigheid’indeElandsstraat34.Indithuisvoorverlaten,verwaarloosdeenveronachtzaamdemeisjesleerdendekinderenzelfdekostteverdienenzodatzijlaternietvandebedelingafhankelijkzoudenworden.DeachtjarigezoonGerardusCarel(23-11-1869)werdinhet‘St.AloysiusGesticht’geplaatst.DitgestichtvoorarmekinderenvanhetmannelijkgeslachtstondeveneensindeElandsstraat.Naastdeoproepindekrantommet‘eenkleinegift’ietsbijtedragenvoorhetgezin,moetdehulpvaardigheidvanenkeleburenvastvanenigebetekenisvoorGerritzijngeweest.ZokwamdedriejarigeCarelJoseph(27-6-1875)eenjaarnahetoverlijdenvanzijnmoederals‘pleegkind’bijtweeoudjesterecht.DitechtpaarwoondetweehuizenverderindeAlkmaardergang.De71jarigevrouwwasweliswaarslechtziendendemanteoudomtewerken,tochnamenzijgedurendezevenmaandendezorgvoorhetjongetjeopzich.TotdevierjarigeCarelJoseph,netalszijnbroer,inhetSt.Aloysiusgestichtwerdopgenomen.Zohaddegeboorteenhetoverlijdenvandevierlingveelteweeggebrachtinhetarmegezin.Afscheidvandemoeder.Uithuisplaatsingvandeovergeblevenkinderen.Eenuiteengescheurdgezin.Delegehandenvandevader.

MaarGerritvanderKolkverloorzijnkinderennietuithetoogenwoondeopdiverseadresseninenronddeElandsstraat,dichtindebuurtvanbeidegestichten.In1882hertrouwdehijmetweduweBernardinadeVries.DeoudstezoonGerardusCarel,inmiddelstwintigjaaroudentimmermanvanberoep,kwamtotaanzijnhuwelijkbijheninwonen.GevolgddoordejongstezoonCarelJoseph.Dejongenwasbijnanetzolangalszijnvader,werktealspakhuisknechtentradlaterinhethuwelijkmeteenjongevrouwuitdeHaarlemmermeer.OokdedochtersvanGerritbereiktendevolwassenleeftijd.JohannaWilhelminatrouwdemeteenkoperslagerenHendrikaMarthatrouwdeeenkleermaker.GerritvanderKolkwerd75jaaroud.Hijoverleedop30oktober1919inhetWilhelminaGasthuis.Doodsoorzaak:‘z.g.onbekend’.BronnenAlgemeenHandelsblad,26juni1878,p.4;29juni1878,p.2;8juli1878,p.2Hetnieuwsvandendag,28april1884,p.4ProvincialeNoordbrabantscheen’sHertogenbosschecourant,29juni1878,p.3StadsarchiefAmsterdam:

BevolkingsregistersAmsterdam,1874-1893,+BijzondereRegisters,GestichtenArchiefvanhetBureauvoorStatistiek,registersmeto.a.dedoodsoorzakenArchiefvandeBurgerlijkestand,1878,registersvanoverlijdensakten,registersvangeboorteaktenGezinskaarten1893-1939Militieregisters1828-1940

“Liefdewerk’(eenherwaarderingvandecaritasbijdeArmeZustersvanhetGoddelijkKind,sinds1852)doorAnneliesvanHeijst,p.70“Kritischebeschouwingdertheoretischeenpraktischegeneeskundeophaartegenwoordigstandpunt,inzonderheidmetbetrekkingtotdeleerderbloedontlastingen”,doorJ.J.Pennink,1837,p.45