Edipo, Séneca, separado

8/17/2019 Edipo, Séneca, separado

1/108

L. ANNAEI SENECAE OEDIPVS / Edipo de Séneca

Oedipvs Iam nocte Titan dubius expulsa redit

et nube maestum sualida exoritur iubar!

lumenue "lamma triste lucti"ica #erens

prospiciet auida peste solatas domos!

stra#emue uam nox "ecit ostendet dies. $

%uisuamne re#no #audet& o "allax bonum!

uantum malorum "ronte uam blanda te#is'

ut alta uentos semper excipiunt iu#a

rupemue saxis uasta dirimentem "reta

1


2/108

uamuis uieti uerberat "luctus maris! ()

imperia sic excelsa *ortunae obiacent.

%uam bene parentis sceptra Pol+bi "u#eram'

curis solutus exul! intrepidus ua#ans

,caelum deosue testor- in re#num incidi

in"anda timeo ne mea #enitor manu ($

perimatur 0oc me Delp0icae laurus monent!

aliudue nobis maius indicunt scelus.

est maius aliuod patre mactato ne"as&

pro misera pietas ,eloui "atum pudet-!

2


3/108

t0alamos parentis P0oebus et diros toros 1)

#nato minatur impia incestos "ace.

0ic me paternis expulit re#nis timor!

0oc e#o penates pro"u#us excessi meos

parum ipse "idens mi0imet in tuto tua!

natura! posui iura. cum ma#na 0orreas! 1$

uod posse "ieri non putes metuas tamen

cuncta expauesco meue non credo mi0i.

Iam iam aliuid in nos "ata moliri parant.

nam uid rear uod ista Cadmeae lues

3


4/108

in"esta #enti stra#e tam late edita 2)

mi0i parcit uni& cui reseruamur malo&

inter ruinas urbis et semper nouis

de"lenda lacrimis "unera ac populi struem

incolumis asto3scilicet P0oebi reus.

sperare poteras sceleribus tantis dari 2$

re#num salubre& "ecimus caelum nocens.

Non aura #elido lenis a""latu "ouet

an0ela "lammis corda! non 4ep0+ri leues

spirant! sed i#nes au#et aesti"eri canis

4


5/108

Titan! leonis ter#a Nemeaei premens. 5)

deseruit amnes umor atue 0erbas color

aretue Dirce! tenuis Ismenos "luit

et tin#uit inopi nuda uix unda uada.

obscura caelo labitur P0oebi soror!

tristisue mundus nubilo pallet nouo. 5$

nullum serenis noctibus sidus micat!

sed #rauis et ater incubat terris uapor

obtexit arces caelitum ac summas domos

in"erna "acies. dene#at "ructum Ceres

5


6/108

adulta! et altis "laua cum spicis tremat! $)

arente culmo sterilis emoritur se#es.

Nec ulla pars immunis exitio uacat!

sed omnis aetas pariter et sexus ruit!

iuuenesue senibus iun#it et #natis patres

"unesta pestis! una "ax t0alamos cremat! $$

"letuue acerbo "unera et uestu carent.

uin ipsa tanti peruicax clades mali

siccauit oculos! uodue in extremis solet!

periere lacrimae. portat 0unc ae#er parens

6


7/108

supremum ad i#nem! mater 0unc amens #erit 6)

properatue ut alium repetat in eundem ro#um.

uin luctu in ipso luctus exoritur nouus!

suaeue circa "unus exeuiae cadunt.

tum propria "lammis corpora alienis cremant

diripitur i#nis nullus est miseris pudor. 6$

non ossa tumuli lecta discreti te#unt

arsisse satis est3pars uota in cineres abit&

dest terra tumulis! iam ro#os siluae ne#ant.

non uota! non ars ulla correptos leuat

7


8/108

cadunt medentes! morbus auxilium tra0it. 7)

Ad"usus aris supplices tendo manus

matura poscens "ata! praecurram ut prior

patriam ruentem neue post omnis cadam

"iamue re#ni "unus extremum mei.

o saeua nimium numina! o "atum #raue' 7$

ne#atur uni nempe in 0oc populo mi0i

mors tam parata& sperne letali manu

contacta re#na! linue lacrimas! "unera!

tabi"ica caeli uitia uae tecum inue0is

8


9/108

in"austus 0ospes! pro"u#e iamdudum ocius3 8)

uel ad parentes. Iocasta %uid iuuat! coniunx! mala

#rauare uestu& re#ium 0oc ipsum reor

aduersa capere! uoue sit dubius ma#is

status et cadentis imperi moles labet!

0oc stare certo pressius "ortem #radu 8$

0aud est uirile ter#a *ortunae dare.

Oe. Abest pauoris crimen ac probrum procul!

uirtusue nostra nescit i#nauos metus

si tela contra stricta! si uis 0orrida

9


10/108

9auortis in me rueret3aduersus "eros :)

audax ;i#antas obuias "errem manus.

nec Sp0in#a caecis uerba nectentem modis

"u#i cruentos uatis in"andae tuli

rictus et albens ossibus sparsis solum

cumue e superna rupe iam praedae imminens :$

aptaret alas uerbera et caudae mouens

saeui leonis more conciperet minas!

carmen poposci sonuit 0orrendum insuper!

crepuere malae! saxaue impatiens morae

10


11/108

reuulsit un#uis uiscera expectans mea ())

nodosa sortis uerba et implexos dolos

ac triste carmen alitis solui "erae.

%uid sera mortis uota nunc demens "acis&

licuit perire. laudis 0oc pretium tibi

sceptrum et peremptae Sp0in#is 0aec merces datur. ()$

ille! ille dirus callidi monstri cinis

in nos rebellat! illa nunc T0ebas lues

perempta perdit. Vna iam superest salus!

si uam salutis P0oebus ostendat uiam.

11


12/108

Chorvs Occidis! Cadmi #enerosa proles! (()

urbe cum tota uiduas colonis

respicis terras! miseranda T0ebe.

carpitur leto tuus ille!


13/108

litus intrauit pela#i rubentis (1)

promit 0inc ortus aperitue lucem

P0oebus et "lamma propiore nudos

in"icit Indos.

Stirpis inuictae #enus interimus!

labimur saeuo rapiente "ato (1$

ducitur semper noua pompa 9orti

lon#us ad manes properatur ordo

a#minis maesti! seriesue tristis

0aeret et turbae tumulos petenti

13


14/108

non satis septem patuere portae. (2)

stat #rauis stra#es premiturue iuncto

"unere "unus.

Prima uis tardas teti#it bidentes

lani#er pin#ues male carpsit 0erbas

colla tacturus steterat sacerdos (2$

dum manus certum parat alta uulnus!

aureo taurus rutilante cornu

labitur se#nis patuit sub ictu

ponderis uasti resoluta ceruix

14


15/108

nec cruor! "errum maculauit atra (5)

turpis e pla#a sanies pro"usa.

se#nior cursu sonipes in ipso

concidit #+ro dominumue prono

prodidit armo.

Incubant a#ris pecudes relictae (5$

taurus armento pereunte marcet

de"icit pastor #re#e deminuto

tabidos inter moriens iuuencos.

non lupos cerui metuunt rapaces!

15


16/108

cessat irati "remitus leonis! ($)

nulla uillosis "eritas in ursis

perdidit pestem latebrosa serpens

aret et sicco moritur ueneno.

Non silua sua decorata coma

"undit opacis montibus umbras! ($$

non rura uirent ubere #lebae!

non plena suo uitis Iacc0o

bracc0ia curuat

omnia nostrum sensere malum.

16


17/108

=upere Erebi claustra pro"undi (6)

turba sororum "ace Tartarea

P0le#et0onue sua motam ripa

miscuit undis St+#a Sidoniis.

9ors atra auidos oris 0iatus

pandit et omnis explicat alas (6$

uiue capaci turbida cumba

"lumina seruat

durus senio nauita crudo!

uix assiduo bracc0ia conto

17


18/108

lassata re"ert!

"essus turbam uectare nouam. (7)

%uin Taenarii uincula "erri

rupisse canem "ama et nostris

errare locis! mu#isse solum!

ua#a per lucos > > >

simulacra uirum maiora uiris! (7$

bis Cadmeum niue discussa

tremuisse nemus!

bis turbatam san#uine Dircen!

18


19/108

nocte silenti > > >

Amp0ionios ululasse canes.

O dira noui "acies leti (8)

#rauior leto

pi#er i#nauos alli#at artus

lan#uor! et ae#ro rubor in uultu!

maculaeue cutem sparsere leues.

tum uapor ipsam corporis arcem (8$

"lammeus urit

multoue #enas san#uine tendit!

19


20/108

oculiue ri#ent! resonant aures (87a!(88b

stillatue ni#er naris aduncae (8:

cruor et uenas rumpit 0iantes

intima creber uiscera uassat

#emitus stridens (:1a

et sacer i#nis pascitur artus. (87b!(88a

Iamue amplexu "ri#ida presso (:1b!(:2a

saxa "ati#ant (:2b

uos liberior domus elato (:2c

custode sinit! petitis "ontes (:$

20


21/108

aliturue sitis latice in#esto.

Prostrata iacet turba per aras

oratue mori

solum 0oc "aciles tribuere dei.

delubra petunt! 0aut ut uoto

numina placent! 1))

sed iuuat ipsos satiare deos.

%uisnam ille propero re#iam #ressu petit&

adestne clarus san#uine ac "actis Creo

an ae#er animus "alsa pro ueris uidet&

21


22/108


23/108

arcana te#ere. Oe. *are! sit dubium licet 1($

ambi#ua soli noscere Oedipodae datur.

Cr. Caedem expiari re#iam exilio deus

et interemptum Laium ulcisci iubet

non ante caelo lucidus curret dies

0austusue tutos aet0eris puri dabit. 11)

Oe. Et uis peremptor incluti re#is "uit&

uem memoret ede P0oebus! ut poenas luat.

Cr. Sit! precor! dixisse tutum uisu et auditu 0orrida

torpor insedit per artus! "ri#idus san#uis coit.

23


24/108

ut sacrata templa P0oebi supplici intraui pede 11$

et pias numen precatus rite summisi manus!

#emina Parnasi niualis arx trucem "remitum dedit

imminens P0oebea laurus tremuit et mouit domum

ac repente sancta "ontis l+mp0a Castalii stetit.

incipit Letoa uates spar#ere 0orrentes comas 12)

et pati commota P0oebum conti#it nondum specum!

emicat uasto "ra#ore maior 0umano sonus

@mitia Cadmeis remeabunt sidera T0ebis!

si pro"u#us Dircen Ismenida liuerit 0ospes

24


25/108

re#is caede nocens! P0oebo iam notus et in"ans. 12$

nec tibi lon#a manent sceleratae #audia caedis

tecum bella #eres! natis uoue bella relinues!

turpis maternos iterum reuolutus in ortus.@

Oe. %uod "acere monitu caelitum iussus paro!

"uncti cineribus re#is 0oc decuit dari! 15)

ne sancta uisuam sceptra uiolaret dolo.

re#i tuenda maxime re#um est salus

uaerit peremptum nemo uem incolumem timet.

Cr. Curam perempti maior excussit timor.

25


26/108

Oe. Pium pro0ibuit ullus o""icium metus& 15$

Cr. Pro0ibent ne"andi carminis tristes minae.

Oe. Nunc expietur numinum imperio scelus.

%uisuis deorum re#na placatus uides

tu! tu penes uem iura praecipitis poli!

tuue! o sereni maximum mundi decus! 1$)

bis sena cursu si#na ui uario le#is!

ui tarda celeri saecula euoluis rota!

sororue "ratri semper occurrens tuo!

noctiua#a P0oebe! uiue uentorum potens

26


27/108

aeuor per altum caerulos currus a#is! 1$$

et ui carentis luce disponis domos!

adeste cuius Laius dextra occidit!

0unc non uieta tecta! non "idi lares!

non 0ospitalis exulem tellus "erat

t0alamis pudendis doleat et prole impia 16)

0ic et parentem dextera perimat sua!

"aciatue ,num uid #rauius optari potest&-

uiduid e#o "u#i. Non erit ueniae locus

per re#na iuro uaeue nunc 0ospes #ero

27


28/108

et uae reliui perue penetrales deos! 16$

per te! pater Neptune! ui "luctu leui

utrimue nostro #eminus alludis solo

et ipse nostris uocibus testis ueni!

"atidica uatis ora Cirr0aeae mouens

ita molle senium ducat et summum diem 17)

securus alto reddat in solio parens

solasue 9erope nouerit Pol+bi "aces!

ut nulla sontem #ratia eripiet mi0i.

Sed uo ne"andum "acinus admissum loco est!

28


29/108

memorate aperto 9arte an insidiis iacet& 17$

Cr. *rondi"era sanctae nemora Castaliae petens

calcauit artis obsitum dumis iter!

tri#emina ua se spar#it in campos uia.

secat una #ratum P0ocidos


30/108

#elidumue dirimit amnis Olmii uadum 18$

0ic pace "retum subita praedonum manus

a##ressa "erro "acinus occultum tulit.

In tempore ipso sorte P0oebea excitus

Tiresia tremulo tardus accelerat #enu

comesue 9anto luce uiduatum tra0ens. 1:)

Oe. Sacrate diuis! proximum P0oebo caput!

responsa solue "are! uem poenae petant.

Tiresia %uod tarda "atu est lin#ua! uod uaerit moras

0aut te uidem! ma#nanime! mirari addecet

30


31/108

uisu carenti ma#na pars ueri patet. 1:$

sed uo uocat me patria! uo P0oebus! seuar

"ata eruantur si "oret uiridis mi0i

calidusue san#uis! pectore exciperem deum.

Appellite aris candidum ter#o bouem

curuoue numuam colla depressam iu#o. 2))

Tu lucis inopem! #nata! #enitorem re#ens

mani"esta sacri si#na "atidici re"er.

Manto Opima sanctas uictima ante aras stetit.

Ti. In uota superos uoce sollemni uoca

31


32/108

arasue dono turis Eoi extrue. 2)$

Ma. Iam tura sacris caelitum in#essi "ocis.

Ti. %uid "lamma& lar#as iamne comprendit dapes&

Ma. Subito re"ulsit lumine et subito occidit.

Ti. Vtrumne clarus i#nis et nitidus stetit

rectusue purum uerticem caelo tulit 2()

et summam in auras "usus explicuit comam&

an latera circa serpit incertus uiae

et "luctuante turbidus "umo labat&

Ma. Non una "acies mobilis "lammae "uit

32


33/108

imbri"era ualis implicat uarios sibi 2($

Iris colores! parte uae ma#na poli

curuata picto nuntiat nimbos sinu

,uis desit illi uiue sit dubites color-!

caerulea "uluis mixta oberrauit notis!

san#uinea rursus ultima in tenebras abit. 21)

sed ecce pu#nax i#nis in partes duas

discedit et se scindit unius sacri

discors "auilla3#enitor! 0orresco intuens

libata


34/108

ambitue densus re#ium "umus caput 21$

ipsosue circa spissior uultus sedet

et nube densa sordidam lucem abdidit.

uid sit! parens! e""are. Ti. %uid "ari ueam

inter tumultus mentis attonitae ua#us&

uidnam louar& sunt dira! sed in alto mala 22)

solet ira certis numinum ostendi notis

uid istud est uod esse prolatum uolunt

iterumue nolunt et truces iras te#unt&

pudet deos nesciouid. ?uc propere admoue

34


35/108

et spar#e salsa colla taurorum mola. 22$

placidone uultu sacra et admotas manus

patiuntur& Ma. Altum taurus attollens caput

primos ad ortus positus expauit diem

trepidusue uultum obliuat et radios "u#it.

Ti. Vnone terram uulnere a""licti petunt& 25)

Ma. Iuuenca "erro semet opposito induit

et uulnere uno cecidit! at taurus duos

perpessus ictus 0uc et 0uc dubius ruit

animamue "essus uix reluctantem exprimit.

35


36/108

Ti. Vtrum citatus uulnere an#usto micat 25$

an lentus altas irri#at pla#as cruor&

Ma. ?uius per ipsam ua patet pectus uiam

e""usus amnis! 0uius exi#uo #raues

maculantur ictus imbre sed uersus retro

per ora multus san#uis atue oculos redit. 2$)

Ti. In"austa ma#nos sacra terrores cient.

sed ede certas uiscerum nobis notas.

Ma. ;enitor! uid 0oc est& non leui motu! ut solent!

a#itata trepidant exta! sed totas manus

36


37/108

uatiunt nouusue prosilit uenis cruor. 2$$

cor marcet ae#rum penitus ac mersum latet

liuentue uenae ma#na pars "ibris abest

et "elle ni#ro tabidum spumat iecur!

ac ,semper omen unico imperio #raue-

en capita paribus bina consur#unt toris 26)

sed utrumue caesum tenuis abscondit caput

membrana latebram rebus occultis ne#ans.

0ostile ualido robore insur#it latus

septemue uenas tendit 0as omnis retro

37


38/108

pro0ibens reuerti limes oblicus secat. 26$

mutatus ordo est! sede nil propria iacet!

sed acta retro cuncta non animae capax

in parte dextra pulmo san#uineus iacet!

non laeua cordi re#io! non molli ambitu

omenta pin#ues uisceri obtendunt sinus 27)

natura uersa est nulla lex utero manet.

Scrutemur! unde tantus 0ic extis ri#or.

uod 0oc ne"as& conceptus innuptae bouis!

nec more solito positus alieno in loco!

38


39/108

implet parentem membra cum #emitu mouet! 27$

ri#ore tremulo debiles artus micant

in"ecit atras liuidus "ibras cruor

temptantue turpes mobilem trunci #radum!

et inane sur#it corpus ac sacros petit

cornu ministros uiscera e""u#iunt manum. 28)

neue ista! uae te pepulit! armenti #rauis

uox est nec usuam territi resonant #re#es

immu#it aris i#nis et trepidant "oci.

Oe. %uid ista sacri si#na terri"ici "erant!

39


40/108

exprome uoces aure non timida 0auriam 28$

solent suprema "acere securos mala.

Ti. ?is inuidebis uibus opem uaeris malis.

Oe. 9emora uod unum scire caelicolae uolunt!

contaminarit re#e uis caeso manus.

Ti. Nec alta caeli uae leui pinna secant 2:)

nec "ibra uiuis rapta pectoribus potest

ciere nomen alia temptanda est uia

ipse euocandus noctis aeternae pla#is!

emissus Erebo ut caedis auctorem indicet.

40


41/108

reseranda tellus! Ditis implacabile 2:$

numen precandum! populus in"ernae St+#is

0uc extra0endus ede cui mandes sacrum

nam te! penes uem summa re#norum! ne"as

inuisere umbras. Oe. Te! Creo! 0ic poscit labor!

ad uem secundum re#na respiciunt mea. 5))

Ti. Dum nos pro"undae claustra laxamus St+#is!

populare


42/108

lucidum caeli decus. 0uc ades 5)$

uotis! uae tibi nobiles

T0ebae!


43/108

0ederaue mollem

baci"era reli#are "rontem! 5($

spar#ere e""usos sine le#e crines!

rursus adducto reuocare nodo!

ualis iratam metuens nouercam

creueras "alsos imitatus artus!

crine "lauenti simulata uir#o! 51)

lutea uestem retinente ona

inde tam molles placuere cultus

et sinus laxi "luidumue s+rma.

43


44/108


45/108

sola Pan#aeo!

nunc T0reicio uertice Pindi 52$

nunc Cadmeas inter matres

impia maenas

comes O#+#io uenit Iacc0o!

nebride sacra praecincta latus.

Tibi commotae pectora matres

"udere comam 55)

t0+rsumue leuem uibrante manu

> > > 55(a

45


46/108

iam post laceros Pent0eos artus

t0+ades oestro membra remissae

uelut i#notum uidere ne"as.

Ponti re#na tenet nitidi matertera


47/108

0inc uerno platanus "olio uiret

et P0oebo laurus carum nemus

#arrula per ramos auis obstrepit

uiuaces 0ederas remus tenet! 5$$

summa li#at uitis carc0esia.

Idaeus prora "remuit leo!

ti#ris puppe sedet ;an#etica.

Tum pirata "reto pauidus natat!

et noua demersos "acies 0abet 56)

bracc0ia prima cadunt praedonibus

47


48/108

inlisumue utero pectus coit!

paruula dependet lateri manus!

et dorso "luctum curuo subit!

lunata scindit cauda mare 56$

et seuitur curuus "u#ientia

carbasa delp0in.

Diuite Pactolos uexit te L+dius unda!

aurea torrenti deducens "lumina ripa

laxauit uictos arcus ;eticasue sa#ittas

lactea 9assa#etes ui pocula san#uine miscet 57)

48


49/108

re#na securi#eri


50/108

T0ermodontiacae cateruae!

positisue tandem leuibus sa#ittis

9aenades "actae.

Sacer Cit0aeron san#uine undauit

Op0ioniaue caede 58$

Proetides siluas petiere! et Ar#os

praesente


51/108

pumice ex sicco

"luxit N+ctelius latex

#arruli #ramen secuere riui!

conbibit dulces 0umus alta sucos

niueiue lactis candidos "ontes 5:$

et mixta odoro Lesbia cum t0+mo.

Ducitur ma#no noua nupta caelo

sollemne P0oebus

carmen in"usis 0umero capillis

cantat et #eminus Cupido $))

51


52/108

concutit taedas

telum deposuit Iuppiter i#neum

conditue


53/108

exprome cuius capite placemus deos. $()

Creo *ari iubes tacere uae suadet metus.

Oe. Si te ruentes non satis T0ebae mouent!

at sceptra moueant lapsa co#natae domus.

Cr. Nescisse cupies nosse uae nimium expetis.

Oe. Iners malorum remedium i#norantia est. $($

itane et salutis publicae indicium obrues&

Cr. Vbi turpis est medicina! sanari pi#et.

Oe. Audita "are! uel malo domitus #raui

uid arma possint re#is irati scies.

53


54/108

Cr. Odere re#es dicta uae dici iubent. $1)

Oe. 9itteris Erebo uile pro cunctis caput!

arcana sacri uoce ni rete#is tua.

Cr. Tacere liceat. ulla libertas minor

a re#e petitur& Oe. Saepe uel lin#ua ma#is

re#i atue re#no muta libertas obest. $1$

Cr. Vbi non licet tacere! uid cuiuam licet&

Oe. Imperia soluit ui tacet iussus loui.

Cr. Coacta uerba placidus accipias precor.

Oe. Vlline poena uocis expressae "uit&

54


55/108

Cr. Est procul ab urbe lucus ilicibus ni#er $2)

Dircaea circa uallis inri#uae loca.

cupressus altis exerens siluis caput

uirente semper alli#at trunco nemus!

curuosue tendit uercus et putres situ

annosa ramos 0uius abrupit latus $2$

edax uetustas illa! iam "essa cadens

radice! "ulta pendet aliena trabe.

> > > $27a

amara bacas laurus et tiliae leues $27b

55


56/108

et Pap0ia m+rtus et per immensum mare $27c

motura remos alnus et P0oebo obuia $5)

enode 4ep0+ris pinus opponens latus.

medio stat in#ens arbor atue umbra #raui

siluas minores ur#uet et ma#no ambitu

di""usa ramos una de"endit nemus.

tristis sub illa! lucis et P0oebi inscius! $5$

resta#nat umor "ri#ore aeterno ri#ens

limosa pi#rum circumit "ontem palus.

?uc ut sacerdos intulit senior #radum!

56


57/108

0aut est moratus > > > >

> > > praestitit noctem locus.

tum e""ossa tellus! et super rapti ro#is $$)

iaciuntur i#nes. ipse "unesto inte#it

uates amictu corpus et "rondem uatit

sualente cultu maestus in#reditur senex! $$5

lu#ubris imos palla per"undit pedes! $$2

morti"era canam taxus adstrin#it comam. $$$

ni#ro bidentes uellere atue atrae boues

antro tra0untur. "lamma praedatur dapes

57


58/108

uiuumue trepidat i#ne "erali pecus.

Vocat inde manes teue ui manes re#is

et obsidentem claustra Let0aei lacus! $6)

carmenue ma#icum uoluit et rabido minax

decantat ore uiduid aut placat leues

aut co#it umbras san#uinem libat "ocis

solidasue pecudes urit et multo specum

saturat cruore libat et niueum insuper $6$

lactis liuorem! "undit et


59/108

#rauiore manes uoce et attonita citat.

latrauit ?ecates turba ter ualles cauae

sonuere maestum! tota succusso solo $7)

pulsata tellus. @audior@ uates ait!

@rata uerba "udi rumpitur caecum c0aos

iterue populis Ditis ad superos datur.@

Subsedit omnis silua et erexit comas!

duxere rimas robora et totum nemus $7$

concussit 0orror! terra se retro dedit

#emuitue penitus siue temptari abditum

59


60/108

Ac0eron pro"undum mente non aeua tulit!

siue ipsa tellus! ut daret "unctis uiam!

compa#e rupta sonuit! aut ira "urens $8)

triceps catenas Cerberus mouit #raues.

Subito de0iscit terra et immenso sinu

laxata patuit3ipse pallentes deos

uidi inter umbras! ipse torpentes lacus

noctemue ueram #elidus in uenis stetit $8$

0aesitue san#uis. saeua prosiluit co0ors

et stetit in armis omne uipereum #enus!

60


61/108

"ratrum cateruae dente Dircaeo satae.

tum torua Erin+s sonuit et caecus *uror $:)

?orrorue et una uiduid aeternae creant

celantue tenebrae Luctus auellens comam

ae#reue lassum sustinens 9orbus caput!

#rauis Senectus sibimet et pendens 9etus

auidumue populi Pestis O#+#ii malum3 $8:

nos liuit animus ipsa uae ritus senis $:$

artesue norat stupuit. Intrepidus parens

audaxue damno conuocat Ditis "eri

61


62/108

exsan#ue uul#us ilico! ut nebulae leues!

uolitant et auras libero caelo tra0unt.

non tot caducas educat "rondes Er+x 6))

nec uere "lores ?+bla tot medio creat!

cum examen arto nectitur densum #lobo!

"luctusue non tot "ran#it Ionium mare!

nec tanta #elidi Str+monis "u#iens minas

permutat 0iemes ales et caelum secans 6)$

tepente Nilo pensat Arctoas niues!

uot ille populos uatis eduxit sonus.

62


63/108

Pauide latebras nemoris umbrosi petunt

animae trementes primus emer#it solo!

dextra "erocem cornibus taurum premens! 6()

4et0us! manuue sustinet laeua c0el+n

ui saxa dulci traxit Amp0ion sono!

interue natos Tantalis tandem suos

tuto superba "ert caput "astu #raue

et numerat umbras. peior 0ac #enetrix adest 6($

"uribunda A#aue! tota uam seuitur manus

63


64/108

partita re#em seuitur et


65/108

cruore semper laeta co#nato domus!

uibrate t0+rsos! ent0ea #natos manu

lacerate potius3maximum T0ebis scelus

maternus amor est. patria! non ira deum! 62)

sed scelere raperis non #raui "latu tibi

lucti"icus Auster nec parum pluuio aet0ere

satiata tellus 0alitu sicco nocet!

sed rex cruentus! pretia ui saeuae necis

sceptra et ne"andos occupat t0alamos patris 62$

Binuisa proles sed tamen peior parens

65


66/108

uam #natus! utero rursus in"austo #rauis

e#itue in ortus semet et matri impios

"etus re#essit! uiue uix mos est "eris!

"ratres sibi ipse #enuit3implicitum malum 65)

ma#isue monstrum Sp0in#e perplexum sua.

Te! te cruenta sceptra ui dextra #eris!

te pater inultus urbe cum tota petam

et mecum Erin+n pronubam t0alami tra0am!

tra0am sonantis uerbera! incestam domum 65$

uertam et penates impio 9arte obteram.

66


67/108

Proinde pulsum "inibus re#em ocius

a#ite exulem uocumue "unesto #radu

solum relinuat uere "lori"ero uirens

reparabit 0erbas spiritus puros dabit 6$)

uitalis aura! ueniet et siluis decor

Letum Luesue! 9ors Labor Tabes Dolor!

comitatus illo di#nus! excedent simul

et ipse rapidis #ressibus sedes uolet

e""u#ere nostras! sed #raues pedibus moras 6$$

addam et tenebo reptet incertus uiae!

67


68/108

baculo senili triste praetemptans iter

eripite terras! au"eram caelum pater.@

Oe. Et ossa et artus #elidus inuasit tremor

uiduid timebam "acere "ecisse ar#uor3 66)

tori iu#alis abnuit 9erope ne"as

sociata Pol+bo sospes absoluit manus

Pol+bus meas uterue de"endit parens

caedem stuprumue. uis locus culpae est super&

multo ante T0ebae Laium amissum #emunt! 66$


69/108

"alsusne senior an deus T0ebis #rauis&

Iam iam tenemus callidi socios doli

mentitur ista prae"erens "raudi deos

uates! tibiue sceptra despondet mea. 67)

Cr. E#one ut sororem re#ia expelli uelim&

si me "ides sacrata co#nati laris

non contineret in meo certum statu!

tamen ipsa me "ortuna terreret nimis

sollicita semper. liceat 0oc tuto tibi 67$

exuere pondus nec recedentem opprimat

69


70/108

iam te minore tutior pones loco.

Oe. ?ortaris etiam! sponte deponam ut mea

tam #rauia re#na& Cr. Suadeam 0oc illis e#o!

in utrumue uis est liber etiamnunc status 68)

tibi iam necesse est "erre "ortunam tuam.

Oe. Certissima est re#nare cupienti uia

laudare modica et otium ac somnum loui

ab inuieto saepe simulatur uies.

Cr. Parumne me tam lon#a de"endit "ides& 68$

Oe. Aditum nocendi per"ido praestat "ides.

70


71/108

Cr. Solutus onere re#io re#ni bonis

"ruor domusue ciuium coetu ui#et!

nec ulla uicibus sur#it alternis dies

ua non propinui munera ad nostros lares 6:)

sceptri redundent cultus! opulentae dapes!

donata multis #ratia nostra salus

uid tam beatae desse "ortunae rear&

Oe. %uod dest secunda non 0abent umuam modum.

Cr. Inco#nita i#itur ut nocens causa cadam& 6:$

Oe. Num ratio uobis reddita est uitae meae&

71


72/108

num audita causa est nostra Tiresiae& tamen

sontes uidemur. "acitis exemplum seuor.

Cr. %uid si innocens sum& Oe. Dubia pro certis solent

timere re#es. Cr. %ui pauet uanos metus! 7))

ueros meretur. Oe. %uisuis in culpa "uit!

dimissus odit omne uod dubium est cadat.

Cr. Sic odia "iunt. Oe. Odia ui nimium timet

re#nare nescit re#na custodit metus.

Cr. %ui sceptra duro saeuus imperio #erit! 7)$

timet timentis metus in auctorem redit.

72


73/108


74/108

sub nostra pauidus constitit arbore

praedonem uenerans suum!

monituue P0oebi

iussus erranti comes ire uaccae!

uam non "lexerat 71)

uomer aut tardi iu#a curua plaustri!

deseruit "u#as nomenue #enti

inauspicata de boue tradidit.

Tempore ex illo noua monstra semper

protulit tellus 71$

74


75/108

aut an#uis imis uallibus editus

annosa circa robora sibilat

superatue pinus!

supra C0aonias celsior arbores

erexit caeruleum caput!

cum maiore sui parte recumberet 72)

aut "eta tellus impio partu

e""udit arma

sonuit re"lexo classicum cornu

lituusue adunco stridulos cantus

75


76/108

elisit aere

> 725a

non ante lin#uas a#iles et ora

uocis i#notae clamore primum

0ostico experti.

A#mina campos co#nata tenent!

di#naue iacto semine proles

uno aetatem permensa die 75)

post Luci"eri nata meatus

ante ?esperios occidit ortus.

76


77/108

0orret tantis aduena monstris

populiue timet bella recentis!

donec cecidit saeua iuuentus 75$

#enetrixue suo reddi #remio

modo productos uidit alumnos3

0ac transierit ciuile ne"as'

illa ?erculeae norint T0ebae

proelia "ratrum. 7$)

%uid& Cadmei "ata nepotis!

cum uiuacis cornua cerui

77


78/108

"rontem ramis texere nouis

dominumue canes e#ere suum&

praeceps siluas montesue "u#it 7$$

citus Actaeon a#iliue ma#is

pede per saltus ac saxa ua#us

metuit motas ep0+ris plumas

et uae posuit retia uitat3

donec placidi "ontis in unda 76)

cornua uidit uultusue "eros!

78


79/108

ubi uir#ineos "ouerat artus

nimium saeui diua pudoris.

Oedipvs Curas reuoluit animus et repetit metus.

obisse nostro Laium scelere autumant 76$

superi in"eriue! sed animus contra innocens

sibiue melius uam deis notus ne#at.

redit memoria tenue per uesti#ium!

cecidisse nostri stipitis pulsu obuium

datumue Diti! cum prior iuuenem senex 77)

curru superbus pelleret! T0ebis procul

79


80/108

P0ocaea tri"idas re#io ua scindit uias.

Vnanima coniunx! explica errores! precor

uae spatia moriens Laius uitae tulit&

primone in aeuo uiridis an "racto occidit& 77$

Iocasta Inter senem iuuenemue! sed propior seni.

Oe. *reuensne turba re#ium cinxit latus&

Ioc. Plures "e"ellit error ancipitis uiae!

paucos "idelis curribus iunxit labor.

Oe. Aliuisne cecidit re#io "ato comes& 78)

Ioc. Vnum "ides uirtusue consortem addidit.

80


81/108

Oe. Teneo nocentem conuenit numerus! locus3

sed tempus adde. Ioc. Decima iam metitur se#es.

Senex Corinthivs Corint0ius te populus in re#num uocat

patrium uietem Pol+bus aeternam obtinet. 78$

Oe. Vt undiue in me saeua *ortuna irruit'

edissere a#edum! uo cadat "ato parens.

Sen. Animam senilem mollis exsoluit sopor.

Oe. ;enitor sine ulla caede de"unctus iacet

testor! licet iam tollere ad caelum pie 7:)

puras nec ulla scelera metuentes manus.

81


82/108

Sed pars ma#is metuenda "atorum manet.

Sen. Omnem paterna re#na discutient metum.

Oe. =epetam paterna re#na sed matrem 0orreo.

Sen. 9etuis parentem! uae tuum reditum expetens 7:$

sollicita pendet& Oe. Ipsa me pietas "u#at.

Sen. Viduam relinues& Oe. Tan#is en ipsos metus.

Sen. E""are mersus uis premat mentem timor

praestare tacitam re#ibus soleo "idem.

Oe. Conubia matris Delp0ico monitu tremo. 8))

Sen. Timere uana desine et turpes metus

82


83/108

depone. 9erope uera non "uerat parens.

Oe. %uod subditiui praemium #nati petit&

Sen. =e#um superbam liberi astrin#unt "idem.

Oe. Secreta t0alami "are uo excipias modo. 8)$

Sen. ?ae te parenti paruulum tradunt manus.

Oe. Tu me parenti tradis at uis me tibi&

Sen. Pastor niuoso sub Cit0aeronis iu#o.

Oe. In illa temet nemora uis casus tulit&

Sen. Illo seuebar monte corni#eros #re#es. 8()

Oe. Nunc adice certas corporis nostri notas.

83


84/108

Sen. *orata "erro #esseras uesti#ia!

tumore nactus nomen ac uitio pedum.

Oe. %uis "uerit ille ui meum dono dedit

corpus reuiro. Sen. =e#ios pauit #re#es 8($

minor sub illo turba pastorum "uit.

Oe. Elouere nomen. Sen. Prima lan#uescit senum

memoria lon#o lassa sublabens situ.

Oe. Potesne "acie noscere ac uultu uirum&

Sen. *ortasse noscam saepe iam spatio obrutam 81)

leuis exoletam memoriam reuocat nota.

84


85/108

Oe. Ad sacra et aras omne compulsum pecus

duces seuuntur ite! propere accersite!

"amuli! penes uem summa consistit #re#um.

Ioc. Siue ista ratio siue "ortuna occulit! 81$

latere semper patere uod latuit diu

saepe eruentis ueritas patuit malo.

Oe. 9alum timeri maius 0is aliuod potest&

Ioc. 9a#num esse ma#na mole uod petitur scias

concurrit illinc publica! 0inc re#is salus! 82)

utrimue paria contine medias manus

85


86/108

ut nil lacessas! ipsa se "ata explicant.

Oe. Non expedit concutere "elicem statum

tuto mouetur uiduid extremo in loco est.

Ioc. Nobilius aliuid #enere re#ali appetis& 82$

ne te parentis pi#eat inuenti uide.

Oe. Vel paenitendi san#uinis uaeram "idem

sic nosse certum est.3Ecce #randaeuus senex!

arbitria sub uo re#ii "uerant #re#is!

P0orbas. re"ersne nomen aut uultum senis& 85)

Sen. Adridet animo "orma nec notus satis!

86


87/108


88/108

Oe. *atere! ne te co#at ad uerum dolor.

Ph. Inutile isti munus in"antem dedi

non potuit ille luce! non caelo "rui.

Sen. Procul sit omen uiuit et uiuat precor. 8$$

Oe. Superesse uare traditum in"antem ne#as&

Ph. *errum per ambos tenue transactum pedes

li#abat artus! uulneri innatus tumor

puerile "oeda corpus urebat lue.

Oe. %uid uaeris ultra& "ata iam accedunt prope.3 86)

uis "uerit in"ans edoce. Ph. Pro0ibet "ides.

88


89/108

Oe. ?uc aliuis i#nem' "lamma iam excutiet "idem.

Ph. Per tam cruentas uera uaerentur uias&

i#nosce uaeso. Oe. Si "erus uideor tibi

et impotens! parata uindicta in manu est 86$

dic uera uisnam& uoue #eneratus patre&

ua matre #enitus& Ph. Coniu#e est #enitus tua.

Oe. De0isce! tellus! tuue tenebrarum potens!

in Tartara ima! rector umbrarum! rape

retro reuersas #eneris ac stirpis uices. 87)

con#erite! ciues! saxa in in"andum caput!

89


90/108

mactate telis me petat "erro parens!

me #natus! in me coniu#es arment manus

"ratresue! et ae#er populus ereptos ro#is

iaculetur i#nes. saeculi crimen ua#or! 87$

odium deorum! iuris exitium sacri!

ua luce primum spiritus 0ausi rudes

iam morte di#nus. redde nunc animos pares!

nunc aliuid aude sceleribus di#num tuis.3

i! per#e! propero re#iam #ressu pete 88)

#ratare matri liberis auctam domum.

90


91/108

Chorvs *ata si liceat mi0i

"in#ere arbitrio meo!

temperem 4ep0+ro leui

uela! ne pressae #raui 88$

spiritu antennae tremant

lenis et modice "luens

aura nec uer#ens latus

ducat intrepidam ratem

tuta me media ue0at 8:)

uita decurrens uia.

91


92/108

;nosium re#em timens

astra dum demens petit

artibus "isus nouis

certat et ueras aues 8:$

uincere ac "alsis nimis

imperat pinnis puer!

nomen eripuit "reto.

Callidus medium senex

Daedalus librans iter :))

nube sub media stetit

92


93/108


94/108

maestus et "amulus manu

re#ius uassat caput.3

Ede uid portes noui.

Nvntivs Praedicta postuam "ata et in"andum #enus :($

deprendit ac se scelere conuictum Oedipus

damnauit ipse! re#iam in"estus petens

inuisa propero tecta penetrauit #radu!

ualis per arua Lib+cus insanit leo!

"uluam minaci "ronte concutiens iubam :1)

uultus "urore toruus atue oculi truces!

94


95/108

#emitus et altum murmur! et #elidus uolat

sudor per artus! spumat et uoluit minas

ac mersus alte ma#nus exundat dolor.

secum ipse saeuus #rande nesciouid parat :1$

suisue "atis simile. @uid poenas moror&@

ait @0oc scelestum pectus aut "erro petat

aut "eruido aliuis i#ne uel saxo domet.

uae ti#ris aut uae saeua uisceribus meis

incurret ales& ipse tu scelerum capax! :2)

sacer Cit0aeron! uel "eras in me tuis

95


96/108

emitte siluis! mitte uel rabidos canes3

nunc redde A#auen. anime! uid mortem times&

mors innocentem sola *ortunae eripit.@

?aec "atus aptat impiam capulo manum :2$

ensemue ducit. @itane& tam ma#nis breues

poenas sceleribus soluis atue uno omnia

pensabis ictu& moreris 0oc patri sat est

uid deinde matri! uid male in lucem editis

#natis! uid ipsi! uae tuum ma#na luit :5)

scelus ruina! "lebili patriae dabis&

96


97/108

soluendo non es illa uae le#es ratas

Natura in uno uertit Oedipoda! nouos

commenta partus! supplicis eadem meis

nouetur. iterum uiuere atue iterum mori :5$

liceat! renasci semper ut totiens noua

supplicia pendas3utere in#enio! miser

uod saepe "ieri non potest "iat diu

mors eli#atur lon#a. uaeratur uia

ua nec sepultis mixtus et uiuis tamen :$)

exemptus erres morere! sed citra patrem.

97


98/108

cunctaris! anime& subitus en uultus #rauat

pro"usus imber ac ri#at "letu #enas3

et "lere satis est& 0actenus "undent leuem

oculi liuorem& sedibus pulsi suis :$$

lacrimas seuantur 0i maritales statim

"odiantur oculi.@ Dixit atue ira "urit

ardent minaces i#ne truculento #enae

oculiue uix se sedibus retinent suis

uiolentus audax uultus! iratus "erox :6)

iamiam eruentis #emuit et dirum "remens

98


99/108

manus in ora torsit. at contra truces

oculi steterunt et suam intenti manum

ultro insecuntur! uulneri occurrunt suo.

scrutatur auidus manibus uncis lumina! :6$

radice ab ima "unditus uulsos simul

euoluit orbes 0aeret in uacuo manus

et "ixa penitus un#uibus lacerat cauos

alte recessus luminum et inanes sinus

saeuitue "rustra plusue uam satis est "urit. :7)

tantum est periclum lucis& attollit caput

99


100/108

cauisue lustrans orbibus caeli pla#as

noctem experitur. uiduid e""ossis male

dependet oculis rumpit! et uictor deos

conclamat omnis @parcite en patriae! precor :7$

iam iusta "eci! debitas poenas tuli

inuenta t0alamis di#na nox tandem meis.@

ri#at ora "oedus imber et lacerum caput

lar#um reuulsis san#uinem uenis uomit.

Chorvs *atis a#imur cedite "atis :8)

non sollicitae possunt curae

100


101/108

mutare rati stamina "usi.

uiduid patimur mortale #enus!

uiduid "acimus uenit ex alto!

seruatue suae decreta colus :8$

Lac0esis dura reuoluta manu.

omnia certo tramite uadunt

primusue dies dedit extremum

non illa deo uertisse licet!

uae nexa suis currunt causis. ::)

it cuiue ratus prece non ulla

101


102/108

mobilis ordo multis ipsum

metuisse nocet! multi ad "atum

uenere suum dum "ata timent.

Sonuere "ores atue ipse suum ::$

duce non ullo molitur iter

luminis orbus.

Oedipvs


103/108

nil! parricida! dexterae debes tuae

lux te re"u#it. uultus Oedipodam 0ic decet.

Cho. En ecce! rapido saeua prosiluit #radu

Iocasta uaecors! ualis attonita et "urens ())$

Cadmea mater abstulit #nato caput

sensitue raptum. dubitat a""lictum alloui!

cupit pauetue. iam malis cessit pudor!

sed 0aeret ore prima uox. Iocasta %uid te uocem&

#natumne& dubitas& #natus es #natum pudet ()()

inuite louere #nate3uo auertis caput

103


104/108

uacuosue uultus& Oe. %uis "rui tenebris uetat&

uis reddit oculos& matris! en matris sonus'

perdidimus operam. con#redi "as amplius

0aut est ne"andos. diuidat uastum mare ()($

dirimatue tellus abdita et uisuis sub 0oc

in alia uersus sidera ac solem auium

dependet orbis alterum ex nobis "erat.

Ioc. *ati ista culpa est nemo "it "ato nocens.

Oe. Iam parce uerbis! mater! et parce auribus ()1)

per 0as reliuias corporis trunci precor!

104


105/108

per inauspicatum san#uinis pi#nus mei!

per omne nostri nominis "as ac ne"as.

Ioc. %uid! anime! torpes& socia cur scelerum dare

poenas recusas& omne con"usum perit! ()1$

incesta! per te iuris 0umani decus

morere et ne"astum spiritum "erro exi#e.

non si ipse mundum concitans diuum sator

corusca saeua tela iaculetur manu!

umuam rependam sceleribus poenas pares ()2)

mater ne"anda. mors placet mortis uia

105


106/108

uaeratur.3A#edum! commoda matri manum!

si parricida es. restat 0oc operi ultimum

rapiatur ensis 0oc iacet "erro meus

coniunx3uid illum nomine 0aud uero uocas& ()2$

socer est. utrumne pectori in"i#am meo

telum an patenti conditum iu#ulo inprimam&

eli#ere nescis uulnus 0unc! dextra! 0unc pete

uterum capacem! ui uirum et #natos tulit.

Cho. Iacet perempta. uulneri immoritur manus ()5)

"errumue secum nimius eiecit cruor.

106


107/108

Oe. *atidice te! te praesidem ueri deum

compello solum debui "atis patrem

bis parricida plusue uam timui nocens

matrem peremi scelere con"ecta est meo. ()5$

o P0oebe mendax! "ata superaui impia.

Pauitante #ressu seuere "allentes uias

suspensa plantis e""erens uesti#ia

caecam tremente dextera noctem re#e.

in#redere praeceps! lubricos ponens #radus! ()$)

i pro"u#e uade3siste! ne in matrem incidas.

107


108/108

%uicumue "essi corpore et morbo #raues

semanima tra0itis pectora! en "u#io! exeo

releuate colla. mitior caeli status

poster#a seuitur uisuis exilem iacens ()$$

animam retentat! uiuidos 0austus leuis

concipiat. ite! "erte depositis opem

morti"era mecum uitia terrarum extra0o.

Violenta *ata et 0orridus 9orbi tremor

Documents

Edipo, Séneca, separado