Het hbo als alternatiefvoor de vwo-leerling
Kansen enexcellerenDoorEmmanuelNaaijkens
Begonnen op de lts of op demavo en eindigen als hoog-leraar? Of
als manager bij eengroot internationaal concern?Het kan in ons
land, dankzijeen onderwijssysteem datschakelenmogelijk maakt. De
van oorsprong Amerikaanseonderwijshoogleraar prof. Paul Kirschner
vindt dat eenvan de grote verdiensten van Nederland, zei hij
onlangs ineen interview. Het tot bloei laten komen van talenten
vankinderen is een wezenskenmerk van echte onderwijsmen-sen.
Maar in het streven om de prestaties omhoog te krijgen dreigtde
overheid een beetje het kind met het badwater weg tegooien. Ik heb
de laatste tijd veel schooldirecteuren en lerarengesproken die
aarzelen om kinderen nog in alle gevallen dekansen te geven die ze
verdienen. Die bang zijn dat het kind datze het voordeel van de
twijfel hebben gegeven, het toch nietredt. En dat dat leidt tot een
negatief oordeel van de inspectie entot eenmindere positie op de
ranglijstjes.Het een hoeft het ander niet in de weg te zitten. In
deze bijlageworden scholen geportretteerd die het predicaat
ExcellenteSchool hebben verworven. Niet vanwege hun uitzonderlijk
hogeresultaten, maar omdat ze een balans hebben gevonden
tussenenerzijds zo goedmogelijk presteren en anderzijds de
vorming(Bildung) van leerlingen. Maar die scholen gaan bovenal voor
hetgeven van kansen aan jongemensen. Daar moeten we zuinig
opzijn.
Vrienden haakten af op deuniversiteitNaam: Niels Smeets
(20)Studiekeuze: deed vwo maar koos bewust voor hboOpleiding:
Technische Bedrijfskunde Fontys
Op het vwo was ik eerlijk gezegd niet al te ijverig, ik ben ook
eenkeer blijven zitten. Dat was een beetje mijn eigen schuld. Veel
vanmijn vrienden zaten al op de universiteit en toen ik in 6 vwo
zathoorde ik wel eens wat ze daar allemaal moesten doen. Toen
dachtik, dat is niks voor mij. Ik had op demiddelbare school al
moeite omme een paar uur achter elkaar in te zetten. Een aantal
vrienden is nahet eerste jaar op de universiteit alsnog overgestapt
naar het hbo. Ikben direct naar het hbo gegaan, ook omdat je als
vwoer een verkortprogramma kunt doen, dat duurt 3,5 jaar. Daarna
kan ik altijd nogeen universitaire master gaan volgen.
Bij Fontys doe ik de studie technische bedrijfskunde. Het hbois
erg praktijkgericht. Al in de eerste week werden wemet eengroepje
eerstejaars die je niet kent bij elkaar gezet en kregen weeen
opdracht. Maar niemand van dat groepje had er ookmaarenig verstand
van. Zo zijn we in het diepe gegooid, dat was heelleerzaam. Met
technische bedrijfskunde ga je processen in bedrijvenonderzoeken,
jij kijkt wat beter en efcinter kan. Je moet wel enigetechnische
kennis hebben, maar je bent in deze opleiding minimaalmet techniek
bezig. Als vwoer heb je een voorsprong als je hbo gaatdoen, als je
dat vergelijkt met havoer of mboers. En wat interessantis, ik kan
ook eenminor volgen aan de universiteit.
Opmijn middelbare school werd er in de voorlichting geen
aandacht
aan besteed dat je met een vwo-diploma ook naar het hbo kon.
Inmijn omgeving waren er ookmensen die zeiden het is zonde als
jemet je vwo niet naar de universiteit gaat. Maar ik kenmezelf en
ikhad zoiets van: wat maakt het uit, het is mijn keuze.
Het beleid van de overheid is de laatste jaren gericht ophet
terugdringen van de uitval in het hoger onderwijs.De juiste student
op de juiste plek is het motto. Vooreen vwoer kan dat het hbo
zijn.
Het Nederlandse onderwijssysteem is zo ingericht dat wie van de
havo(of het mbo) komt een studie aan een hogeschool gaat volgen. En
vooreen scholier met vwo-diploma leidt de route naar de
universiteit. Maaris dit voorsorteren wel zo vanzelfsprekend? Is
een universitaire studieeen logisch vervolg op een vwo-diploma?
Demaatschappij ziet datvaak nog wel zo. Alsof je kansen laat lopen
als je als vwoer voor hethbo kiest. Maar is een kentering gaande.
Er is meer begrip bij ouders enin het voortgezet onderwijs voor de
vwoer die zich bewust inschrijftvoor een opleiding aan een
hogeschool, zegt Rosemarie Moonen,
consultant bij de Dienst Marketing en Communicatie van
FontysHogescholen. En die ontwikkeling juichen wij toe, want die
past in onsbeleid van de juiste student op de juiste plek.
Te lang is het studiekeuzeproces gedomineerd door het binaire
stelsel(universiteiten en hogescholen), dat was het vertrekpunt. Nu
staat destudent zelf centraal. En gaat het om vragen als: wat heeft
hij in zijnmars, hoe is zijn studiehouding, waar liggen zijn
interesses, wat zijnzijn persoonlijkheidskenmerken, is het een
doener of tochmeer eendenker? Een vwoer die graag zijn tanden zet
in theoretische vraagstuk-ken komt in een academische omgeving het
best tot zijn recht. Maarde vwoer die enthousiast wordt van het
toepassen van praktischekennis gedijt waarschijnlijk beter op een
hbo-opleiding.
Dat de ene vwoer niet de andere is, weten ze sinds jaar en dag
alop de TU/e. Een deel van de scholieren verkijkt zich op het feit
dathet een technische universiteit is, en komt er gaandeweg achter
datde opleiding van een hoog abstract gehalte is. Uitval is het
gevolg,en dat laat de betrokken student niet onberoerd. Hij of zij
heeft hetgevoel gefaald te hebben. Fontys en de TU/e hebben de
handen ineengeslagen om te voorkomen dat studenten op dezemanier
kopje ondergaan.Dat begint met de beeldvorming, zegt consultant
Moonen. Wegeven als Fontys en TU gezamenlijk voorlichting
opmiddelbarescholen. We willen vwoers laten zien dat de ene
opleiding niet minderis dan de andere. Wel dat ze anders zijn. En
we proberen die boodschapook aan de studiedecanenmee te geven, dat
ze hun leerlingen wijzenop beide opties. Vaak gaat de voorlichting
alleen over universitairestudies. De samenwerking is er verder op
gericht dat uitvallers op deTU/e soepel instromen bij Fontys.
Maar er ligt ook een opdracht aan het hbo om de opleidingen
uitda-gender te maken voor de betere student. En dat hoeft niet
alleen eenvwoer te zijn, maar dat kan ook een goede havist of mboer
zijn. Omdie categorie tegemoet te komen worden er verschillende
variantenontwikkeld. Meer ruimte voor zelfstandigheid, een stevig
opgetuigdprogramma. Een verkorte propedeuse of de mogelijkheid om
in driejaar, in plaats van vier jaar, de hbo-studie te doen. Een
andere optie ishet aanbieden van vakken op universitair niveau.
CijfersBij Fontys komt nu ongeveer 10 procent van de studenten
van hetvwo. Bij Avans heeft ongeveer 9% van alle studenten een
vwo-ach-tergrond. Bij deHAS inDenNosch heeft ongeveer 10procent van
deeerstejaars een vwo-diploma. De NHTV in Breda biedt ook
3-jarigetrajecten voor vwoers aan. Het beleid van NHTV is om
binnenenkele jaren 15% instroom uit het vwo te hebben.
Bij Fontys kunnen vwoers een speciaal, korter traject volgen,
zoalsop de Fontys Hogeschool voor Pedagogiek.Tekst: Emmanuel
Naaijkens Foto: Dolph Cantrijn
5
