artistic magazineΔιμηνιαία Έκδοση � Τεύχος: 2 � Μάρτιος-Απρίλιος 2011

ΕΚΔΟΤΗΣ/ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ: Αλέξανδρος Γερασίμου

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΥΝΤΑΞΗΣ: Κατερίνα Χατζή

ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΞΙΑ: Γιάννης Βοζίκης

ΔΙΟΡΘΩΣΗ ΚΕΙΜΕΝΩΝ: Η ομάδα του καφέ σκύλου

ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ/ΣΥΝΤΑΚΤΕΣ: Αλέξανδρος Γερασίμου , Σπύρος Ανδρεόπουλος , Κωνσταντίνα Γεωργίου ,Στέφανος Γούναρης , Γιάννης Βοζίκης, Λεωνίδας Δανέζος, Julie Loi, Κατερίνα Χατζή, Κωνσταντίνος Χιώ-της, η ομάδα του καφέ σκύλου, Μαρία Τριζέλλη, Ασπασία Μπακογιάννη, Νίκος Πάλλης, Αλεξάνδρα Κανάκη,η ομάδα του Athens Video Art Festival, Νεφέλη Καριοφύλλη, Βαγγελιώ Χρηστίδου, Γιώργος Σταυρακέλλης,Παναγιώτης Βέτσικας, Μιχάλης Μειμάρογλου, Νίκος Γραμμάτος, Κατερίνα Γούναρη, Μανώλης Λαγουτά-ρης, Κική Μουρατίδου, Γιάννης Κόσυβας,Τάσος Βαμβακάς, Έφη Πολίτη, Τάκης Νικολόπουλος , Ζωή Μπα-λίκου, Αλέξανδρος Παπαιωάννου, Δημήτρης Μητσόπουλος, Μυρτώ Αποστολίδου, Γεωργία Ζώη

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: Alcalica, Μανώλης Λαγουτάρης, Μαρία Τριζέλλη, Κική Μουρατίδου, η ομάδα του καφέσκύλου, Νίκος Πάλλης, Στέφανος Γούναρης, η ομάδα του Athens Video Art Festival, Γιάννης Κόσυβας,Τάσος Βαμβακάς, Έφη Πολίτη, Τάκης Νικολόπουλος, Ζωή Μπαλίκου, Αλέξανδρος Γερασίμου

ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ/ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΣΕΛΙΔΟΠΟΙΗΣΗ: Ασπασία Μπακογιάννη (aspampako@yahoo.gr)

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΕΞΩΦΥΛΛΟΥ: Αλέξανδρος Γερασίμου

ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟ ΕΞΩΦΥΛΛΟΥ: Μιχάλης Μειμάρογλου

ΦΛΑΣ ΜΠΑΚ: Γεωργία Ζώη

ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ: Καφέ σκύλος productions (kafeskylosproductions@gmail.com)

ΤΥΠΟΣ: Καφέ σκύλος productions

ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ/ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΥΛΗΣ/ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ: Η ομάδα του καφέ σκύλου

WEB: www.echomove.gr, www.facebook.com/pages/echomove-artisticmagazine,myspace.com/echomove, issuu.com/echomove

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ: echomovemag@gmail.com, tel (+30) 6956610300

Το περιοδικό echomove κυκλοφορεί κάθε δίμηνο από τον αστικό μη κερδοσκοπικό σύλλογο Αστικές Δράσεις.Επιτρέπε-ται η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή μερική ή ολική του περιεχομένου του περιοδικού με οποιονδήποτε τρόπο μόνο μετη προηγούμενη έγκριση του εκδότη.

4 2 � 2011 �

LA TERRA TREMA…

Βρισκόμαστε κάπου στα μέσα του Μαρτίου καιεγώ στη πραγματικότητα βρίσκομαι χαμένος

στον κόσμο μου -μάλλον με χτύπησε η άνοιξη αλύ-πητα στο κεφάλι και ακόμα να συνέλθω ; - και κάνωμερικές σκέψεις για τα θέματα που θα μας κάνουνπαρέα για αυτό το δεύτερο ανοιξιάτικο και γεμάτο μυ-ρωδιές τεύχος του περιοδικού.Ταξιδέψαμε στο Βερο-λίνο για να κρατήσουμε τις φωτογραφικές στιγμέςτων Alcalica και μετά κατηφορίσαμε στην Ιταλία γιαθυμηθούμε τον παλιό ευρωπαικό κινηματογράφο καιτο άρωμα μιας άλλης εποχής με μεγαλύτερο και πιοειδικό βάρος από τη δική μας. Ενα από τα αγαπημέναμου κινήματα και από τα πλέον σημαντικά στον πα-γκόσμιο κινηματογράφο είναι ο Ιταλικός νεορεαλι-σμός και όλη αυτή η μαγεία με τους παλιούςσκηνοθέτες, ηθοποιούς και τους υπόλοιπους συντε-λεστές που δούλευαν ασταμάτητα με λιγοστά μέσαπροκειμένου να εξασφαλίσουν ένα καλό αποτέλε-σμα.Ενα κίνημα που έδωσε δυο γεμάτες δεκαετίες καικορυφαία αριστουργήματα του παγκόσμιου κινημα-τογράφου όπως το «La Τerra Τrema» του σπουδαίουΛουκίνο Βισκόντι ο οποίος αν και ήταν αριστοκρατι-κής καταγωγής ήταν συνειδητοποιημένος κομμουνι-στής . Ο ίδιος παρέμεινε πρίγκηπας εσωτερικά καιαυτό ήταν ένα δείγμα της τεράστιας αξίας του.Οσογια τις μουσικές επενδύσεις των ταινιών αυτών αφή-στε το καλύτερα θα χρειαστούμε και άλλες σελίδες

και μάλλον κάποιο άλλο τεύχος.Στην Ιταλία βέβαια του μεσοπολέμου πάλευαν με

λιγοστά μέσα…και εδώ στην Ελλάδα του 2011 με λι-γοστά μέσα παλεύουμε – για άλλους πιο αστείους λό-γους- αλλά φαίνεται είτε πως είναι πολύ αργά για ναπαλέψουμε πολύ είτε πως παλεύουμε πολύ λίγο –νωρίς δεν είναι σίγουρα.Η οικονομική ανασφάλειακαι η κρίση που επικρατεί - ακόμα να βγάλουμεαφρούς ; - αλλά και τα όσα συμβαίνουν ανά τονκόσμο μοιάζουν σαν μια κατρακύλα που δεν έχει τε-λειωμό.Η γη τρέμει σύμφωνα με τον Λουκίνο Βισκό-ντι αλλά πολύ φοβάμαι πως αρχίζει να τρέμει ξανά.ΗΙαπωνία δυστυχώς δεν θα είναι το μόνο μελανό τηςσύγχρονης ιστορίας.

Αλλωστε δεν είναι και λίγοι αυτοί που υποστηρί-ζουν – για να επιστρέψουμε στον νεορεαλισμό- ότιπρώτα αποτέλεσε ένα κοινωνικό και έπειτα ένα κινη-ματογραφικό κίνημα…Ετσι αποφάσισα να κινητο-ποιηθώ και εγώ, να παρακινηθώ από αυτό και ναθυμηθώ πρόσωπα, καταστάσεις και κυρίως το πνεύμαμιας άλλης δυστυχώς μακρινής εποχής.Ασχετο αλλάακόμα προσπαθώ –χρόνια τώρα- να βρω το «Mortedi un Amico» (1959) του Franco Rossi μια ταινία πουδεν ξέρω αν ανήκει στο νεορεαλισμό αλλά είναι γέν-νημα θρέμμα ιταλική, γυρίστηκε «φτωχή» και αυτήμε λίγα μέσα αλλά με μεγάλους ηθοποιούς…

«La Τerra Τrema» από την ομώνυμη ταινία του LuchinoVisconti (1948).

Η παραπάνω φωτογραφία είναι καρέ της ίδιας ταινίας.

5� 2011 � 2

Editorial?Kείμενο: Αλέξανδρος Γερασίμου

Πάλη 8Το θέατρο του δρόμου εντός... 10Οι ρίζες της Jazz 15Βάλσαμο ή σπαθόχορτο 18Berlin 20DKultur 26Η Αναπνοή 28Κατερίνα Μακαβού 32Αφιέρωμα στο Γιάννη Σταματίου 38Φίλοι Μίλτου Σαχτούρη 40Άσκαυλος 48ΑVAF Chapter # 2 51

Ιταλικός νεορεαλισμός 57Χρήστος Αλεξόπουλος 64Από το δημοτικό στο ρεμπέτικο 70Εργαστήρι Μαιρηβή 72Καλλιτεχνικό αίθριο σύρμα 82Λίλιαν Συρίγου 86deBop 92Η γέννα 94Μάνος Κατράκης 100Μαγειρίτσα 104BASSAVIOLA (φωτογραφικό

αφιέρωμα μέρος 2) 106

Περιεχόμενα

Πάλη Κάποτε αποφάσισε να βγάλει το κεφάλι του από το παράθυρο

και είδε τον Κόσμο, άρρωστο, να παραπατά στα πτώματα που είχε στρώσει για χαλί

φτύνοντας ότι είχε απομείνει από τα γέρικα μάτια του.

Έσπαγε τα μούτρα του πάνω στα εργοστάσια και τις πολυκατοικίες

κι εκλαιγε αίμα και νερό.

Από κάτω δυο-τρεις που είχαν σωθεί από την καταστροφή,

τον περιγελούσαν και του έβαζαν τρικλοποδιές.

Εκείνος παρά το τεράστιο μέγεθός του

έπεφτε στις λάσπες που ο ίδιος είχε δημιουργήσει κι έβριζε.

Τι ωραίο θέαμα!

Ένας άντρας μοίραζε όπλα και σφαίρες λίγο παραδίπλα.

Ένας άλλος βιβλία.

Άνθρωποι με ταλαιπωρημένα χέρια και μυαλά

ξετρύπωναν φοβισμένοι από τα σπίτια τους.

Πλησίαζαν τους άντρες διστακτικά

και μετά τους δάγκωναν για να δουν αν ήταν όντως αληθινοί.

Αφού βεβαιώθηκαν άρχισαν να ουρλιάζουν και να χειροκροτούν.

Ο πρώτος πήρε ένα όπλο.

Ο δεύτερος ένα βιβλίο.

Τώρα είχαν περικυκλώσει το θηρίο.

Σε λίγο θα ξεκινούσαν οι πυροβολισμοί.

“Έλα!”, σου φώναξε κάποιος.

“Τώρα ξεκινάνε όλα!”.

8 2 � 2011 �

Κείμενο: Γιάννης Βοζίκης, πηγή: www.strofaloi.blogspot.com

Το θέατρο του δρόμου εντός…

Δύο θεατρικές ομάδες με κοινό χαρακτηριστικό την πολυετή δυναμική τους παρου-σία στο χώρο των Τεχνών του Δρόμου και του θεάτρου στο Δημόσιο χώρο, οι Πα-

ντούμ και οι Τσιριτσάντσουλες, παρουσίασαν πρόσφατα -και όχι για πρώτη φορά- έργατους σε κλειστό θεατρικό χώρο. Το αποτέλεσμα της δουλειάς τους έρχεται να συναντήσειτο αντικείμενο αυτής της στήλης και λειτουργεί ως αφορμή για να αναλογιστούμε τι είναιαυτό που καθιστά τελικά έναν θεατρικό χώρο Δημόσιο. Γιατί αυτό κατορθώνουν να επι-κοινωνήσουν οι παραστάσεις των παραπάνω ομάδων.

10 2 � 2011 �

ΠΡΟΣΟΧH! ΕΡΓΑ ΣΤΟ ΔΗΜOΣΙΟ ΧΩΡΟ(Μια στήλη για τις τέχνες του δρόμου) Κείμενο: Σπύρος Ανδρεόπουλος

Δεν είναι τυχαίο το ότι ακόμα και στο κλει-στό θέατρο ο χώρος του κοινού λέγεται πλα-τεία. Η θεατρική πράξη είναι μία, ανεξαρτήτωςτου ποιός χώρος έρχεται να την φιλοξενήσει.Αυτό που παίζει καθοριστικό ρόλο στην ποιό-τητα της κατεύθυνσης μίας παράστασης είναιη δυναμική της απεύθυνσής της. Αυτή η δυνα-μική είναι ικανή να μετατρέψει ακόμα και τηνκλειστή, περιορισμένη αίθουσα ένος θεάτρουσε έναν καθ’όλα Δημόσιο χώρο και να δημι-ουργήσει τις συνθήκες ουσιαστικής συνεύρε-

σης με το κοινό-αποδέκτη. Οι επιλογές τωνφωτισμών, των σκηνικών αντικειμένων, η συ-νειδητή επιλογή σε σχέση με το ρόλο του κοι-νού στο θεατρικό δρώμενο και κυρίως τοσημείο εκκίνησης - η θέση - της παράστασης,μπορούν να λειτουργήσουν με τέτοιο τρόπο,ώστε ο κάθε θεατής να αισθανθεί πραγματικόςκοινωνός της θεατρικής πράξης και όχι απλώςένας εξωτερικός παρατηρητής. Να νιώσειμέλος ενός συνόλου που μοιράζεται ταυτο-χρόνως μία ζωντανή συλλογική εμπειρία.

11� 2011 � 2

ΠΡΟΣΟΧH! EΡΓΑ ΣΤΟ ΔΗΜOΣΙΟ ΧΩΡΟ

Μάλλον κάπως έτσι νιώθουν οι θεατές καιστις δύο προαναφερθείσες παραστάσεις. Ου-σιαστικά συμμέτοχοι σε μία δημιουργία, όχιμέσα από διαδραστικά ευρήματα και κόλπα,μα επειδή αντιλαμβάνονται πως η καλλιτε-χνική πράξη δε λαμβάνει χώρα ερήμην τους.Οι δημιουργοί λαμβάνουν υπ’όψιν τους τοκοινό. Πρώτα πρώτα βάσει της επιλογής τουαντικειμένου των παραστάσεών τους -αμφό-τερες πολιτικά και κοινωνικά προσανατολι-σμένες- με αποτέλεσμα να προτείνουνσυνειδητά ή υποσυνείδητα στον κάθε θεατήνα κοιτάξει γύρω του και να δει τις αγωνίεςκαι τους προβληματισμούς του στα πρόσωπα

των γύρω του. Και έπειτα με την τεχνοτροπίατους. Ο λεγόμενος τέταρτος τοίχος, επικίν-δυνη παγίδα του κλασσικού θεάτρου, λάμπειδιά της απουσίας του. Η απλή, μα καθόλουαπλοική σκηνογραφία συντελεί στο να εστιά-σει κάνεις στην ουσία των όσων συμβαίνουνκαι δεν λειτουργεί ως στοιχείο εντυπωσια-σμού και δημιουργίας κάποιας κενής ατμό-σφαιρας. Οι συνθέσεις και οι επιλογές τωνκειμένων καθώς και ο τρόπος μετάδοσήςτους, χαρακτηρίζονται από την αμεσότητακαι τη στοχευμένη απεύθυνση. Αν δεν είναιαυτά γνωρίσματα των Τεχνών του Δρόμου,τότε ποιά είναι;

12 2 � 2011 �

ΠΡΟΣΟΧH! EΡΓΑ ΣΤΟ ΔΗΜOΣΙΟ ΧΩΡΟ

13� 2011 � 2

Και οι δύο δημιουργίες τόσο μέσα από το

κωμικό στοιχείο, όσο και από το τραγικό, μι-

λάνε για το σήμερα, έχοντας πλήρη συνεί-

δηση πως απευθύνονται σε ανθρώπους του

σήμερα και μας ταρακουνάνε… Βρες αν

μπορείς τι σου έφερα απόψε… τραγουδούν οι

Αδέσποτες Σκύλες και μας συγκινούν αγγίζο-

ντας το μέσα μας, και την αμέσως επόμενη

στιγμή ξεχύνουν έναν rap χείμαρρο για την

κατάσταση του κέντρου της σημερινής Αθή-

νας. Δεν υπάρχει η φράση “δεν είμαι ρατσι-

στής, αλλά…”. Υπάρχει το “δεν είμαι ρατσι-

στής τελεία!” λέει ο μη-κωμπέρ από τους

Τσιριτσάντσουλες που μας εξοργίζουν δεί-

χνοντας μας το γύρω μας... λίγο πριν κηδέ-

ψουν τον Άμλετ, ως τον μεγαλύτερο ηλίθιο

της παγκόσμιας δραματουργίας. Κι εδώ ας

επιτραπεί στον υπογράφοντα να κλείσει λέ-

γοντας, δανεικά, πως όλα είναι Δρόμος… άμα

θέλουμε...

ΠΡΟΣΟΧH! EΡΓΑ ΣΤΟ ΔΗΜOΣΙΟ ΧΩΡΟ

Η μουσικο-θεατρική παράσταση «Οι Αδέσποτες Σκύλες στο Βαλς των Βρώμικων Δρόμων» σε σκηνοθεσία της Ντί-νας Καφτεράνη από την ομάδα Παντούμ παρουσιάστηκε φέτος στο Quilombo Centro Cultural και στο BoozeCooperativa, αναμένεται να ξαναπαρουσιαστεί προσεχώς.

Η επιθεώρηση «Ραντεβού Με Την Ιστορία ή Ο Λάκκος με τα Σκατά» από την ομάδα Τσιριτσάντσουλες παίζεται στοΣινέ Φιλίπ.

Οι ρίζες της jazz

15� 2011 � 2

H JAZZ ΣΤΟ ΧΑΡΤΙΚείμενο: Παναγιώτης Βέτσικας

H JAZZ δεν πρέπει να είναι κτήμαλίγων μόνο που γνωρίζουν την ιστο-

ρία της, τους μουσικούς της, τις αποχρώσειςκαι τα μυστικά της. Ειναι σημαντικό ναέχουμε κάποια πρόσβαση σ’ αυτή την παρά-δοση για να κατανοήσουμε καλύτερα και ναεκτιμήσουμε αυτό που συμβαίνει σε ένα άλ-μπουμ ή μια ζωντανή παράσταση.

Από πού όμως ξεκίνησαν όλα;

Οι ρίζες της jazz εντοπίζονται στην ύπαι-θρο και στους δρόμους των αστικών κέ-ντρων του Αμερικάνικου Νότου. Eίναι τοαπόσταγμα δύο διαφορετικών μουσικών πα-ραδόσεων: της Δυτικής Αφρικής και της Ευ-ρώπης. Η Δυτική Αφρική συνεισέφερε τορυθμό, την ενέργεια, την κίνηση και την συ-ναισθηματική φόρτιση. Τα Ευρωπαικά συ-στατικά ήταν οι κλασικές αξίες, η αρμονίακαι η μελωδία.

Η μίξη αυτών των δύο παραδόσεων γέν-νησε μια μουσική που πειραματιζόταν με τα“μέτρα” και ερμήνευε τις νότες σε νέουςσυνδυασμούς, δημιουργώντας τις λεγόμενες“μπλε νότες” (blue notes), για να εκφράσεισυναισθήματα λύπης και χαράς. Οι εργατικάτραγούδια των δούλων του Νότου συνδυά-στηκαν με τους αστικούς, ραφιναρισμένουςήχους των μουσικών της Νέας Ορλεάνης,δημιουργώντας τη νέα μουσική. Η μουσική

gospel από την εκλλησία και αυτό που τον20 αιώνα ονομάστηκε “blues”, πρόσθεσανένα φωνητικό “συατατικό” που έδενε αρμο-νικά με τα μουσικά όργανα.

Οι μπάντες των παρελάσεων στις οποίεςέπαιζαν κυρίως λευκοί αλλά και μαύροι μου-σικοί, εισήγαγαν μουσικά οργανα που αλ-λοιώς θα είχαν παραμείνει μια ανάμνησηκλασικών μουσικών παραδόσεων. Τα τύ-μπανα και έγχορδα συνδυάστηκαν με τρο-μπέτες, τρομπόνια, τούμπες και αργότερα,σαξόφωνα. Η μουσική της Δυτικής Αφρικήςκαι η μουσική των δούλων ερμηνεύτηκε μεδιαφορετικό τρόπο μετά την εισαγωγή επι-δράσεων από την Καραιβική και τη ΛατινικήΑμερική. Και αυτό που ονομάστηκε αργό-τερο “λαικό τραγούδι” (σε συντομία, pop)εμπλουτίστηκε με gospel και blues, προθέ-τοντας μια πλούσια υφή και δημιουργώνταςμια μουσική που ο κόσμος δεν είχε ξανα-κούσει. Ο μουσικός κόσμος της Αμερικής,κορεσμένος με τη μουσική των παρελάσεωνκαι τις απομιμήσεις των ερμηνειών της κλα-σικής Ευρωπαικής μουσικής, ήταν πλέονώριμος για να δεχθεί τη μουσική που θα ονο-μαζόταν “jazz”.

Tέλος του 19ου αιώνα εμφανίστηκε στησκηνή και το “ragtime”. Περισσότερα όμωςγι’ αυτό στο επόμενο φύλλο.

Βάλσαμο ή σπαθόχορτο

19� 2011 � 2

AGRIA MENTAΚείμενο, φωτογραφία: Μαρία Τριζέλλη

Το φυτό αυτό έχει χρησιμο-ποιηθεί για πάνω από 2000χρόνια.Η χρήση του για τη θε-ραπεία των πληγών μάλλονείναι και η αιτία για την ονο-μασία του.Μια άλλη μακάβριαεκδοχή αποδίδει το όνομα τουστη χρησιμότητα του στην τα-ρίχευση που ονο μάστηκε καιβαλσάμωμα.

Ευδοκιμεί σε ξερά και ηλιό-λουστα εδάφη καθώς και σεκαλλιεργημένα χωράφια καιστις άκρες των δρόμων.Είναιπολυετές φυτό και το ύψος τουφτάνει τους 20-30 πόντους.Ταφύλλα του είναι μικρά καιλεπτά με πράσινο σκούρο χρώμα και τα άνθητου κίτρινα.Ανθοφορεί στην αρχή του καλο-καιριού.Αυτή είναι και η καλύτερη εποχή γιατη συγκομιδή του πριν όμως ανθίσουν να ξε-ραίνονται.

Τα άνθη και τα φύλλα του κατά την εποχήτης ανθοφορίας περιέχουν μικρούς κόκκι-νους αδένες οι οποίοι όταν σπάσουν ερώ-νουν ένα κόκκινο έλαιο.Οταν λοιπόν τοσυλλέξουμε και το βάλουμε σε δοχεία μελάδι (ελαιόλαδο) για περίπου 20-30 ημέρεςσε ένα σημείο που το βλέπει ο ήλιος το λάδιθα πάρει ένα βαθύ κόκκινο.Το λάδι αυτό λέ-γεται σπαθόλαθο και η επάλειψη με αυτόείναι πολύ αποτελεσματική για επούλωσηπληγών, τραυμάτων και για την ανακούφισητων πόνων από ρευματισμούς και αρθρίτι-δες.

Για την παρασκευή του σαν πράσινο τσάι

όταν βράσουμε μια μικρή ποσότητα ή αν τοζεματίσουμε για 5-10 λεπτά το πίνουμε 1-2φορές την ημέρα για 1-2 μήνες αν θέλουμενα δούμε αποτελεσματική βοήθεια.Χρησι-μοποιείται ακόμα σε σπασμωδικό βηχαβρο-χίτιδα και άσθμα.

Είναι τόσο εντυπωσιακή η βοήθεια πουπροσφέρει στην ενίσχυση του ανοσοποιητι-κού που γίνονται έρευνες με τη χορήγησητου σε ασθενείς με aids και ανθρώπους πουπάσχουν από λευχαιμία.Θα πρέπει πάντως νααναφέρουμε ότι απογορεύεται η χρήση τουαπό έγκυες και θηλάζουσες μητέρες.Στα παι-διά πρέπει να δίνετε σε μικρές ποσότητες καιμόνο όταν έχουν περάσει τον δεύτερο χρόνοτης ζωής τους.

Αν η χρήση του βοτάνου προκαλέσει ναυ-τία ή πονοκέφαλο πρέπει να σταματήσει ηθεραπεία ή να μειωθούν οι δόσεις.

20 2 � 2011 �

ALCALICAS PHOTOS Φωτογραφία: Alcalica

Πόλη: Berlin

21� 2011 � 2

ALCALICAS PHOTOS

22 2 � 2011 �

ALCALICAS PHOTOS

23� 2011 � 2

ALCALICAS PHOTOS

24 2 � 2011 �

ALCALICAS PHOTOS

Deutschlandradio KulturDeutschlandradio Funkhaus Berlin (Bild: Deutschlandradio)

Herzstück des Programms ist dassechsstündige “Radiofeuilleton”.Werktags von 9.07 bis 12 Uhr undvon 14.07 bis 17 Uhr sowie amSamstag und am Sonntag von 09.05bis 12 Uhr steht das aktuelle Ge-schehen in Kunst, Kultur und Wis-

senschaft im Mittelpunkt. Aberauch Wirtschaft und Politik sindKultur. In den großen Tageszeitun-gen finden sich die Antworten aufpolitische und wirtschaftliche Fra-gen zunehmend im Kulturteil. Hierknüpfen wir an.

26 2 � 2011 �

Das “Radiofeuilleton” im DeutschlandradioKultur wird durch die Kulturnachrichten immerpünktlich zur halben Stunde abgerundet. Daswar bei der Umsetzung der Programmreform imMärz 2005 journalistisches Neuland im Radio.Der klassische Nachrichtenstil wird dabei abund zu auch verlassen. Boulevardeskes ist keinTabu. Während des Radiofeuilletons gibt es fürSie immer um kurz nach halb Buchrezensionen- sechs Mal am Tag. Und am Mittwoch werdenstatt Literatur- Filmrezensionen hörbar. Im Pro-gramm sind auch die Minihörspiele, die “Wurf-sendungen”, die, so wie es der Name erahnenlässt, per Zufallsgenerator ins Programm ge-worfen werden.

Auch im Abendprogramm taucht Kultur auf.So ist “Fazit”, die kulturelle Tageszusammen-fassung, jeweils nach den 23-Uhr-Nachrichtenzu hören. Hinzu kommt von Montag bis Don-nerstag “Fazit am Abend” für all diejenigenunter Ihnen, die bereits um 19.07 Uhr einenÜberblick über die wichtigsten Kulturereignissedes Tages haben wollen. Immer samstags wirdIhnen um 17.30 Uhr eine “Lesung” präsentiert.Die gleichnamige Sendung stellt Ihnen neueHörbücher und Mitschnitte von Lesungen vor.

Der Tag bei DeutschlandradioKultur beginnt morgens um 5.05Uhr mit der Morgenausgabe der“Ortszeit”. Hier erfahren Sie alles,was an diesem Tag Wichtiges pas-siert - in Interviews, Reportagenund Berichten aus dem In- undAusland. Die “Ortszeit” hält Sieauch am Mittag und am Abend aufdem Laufenden. Darüber hinaus be-leuchten wir in der “Weltzeit” undim “Länderreport” politische Zu-sammenhänge und Hintergründe.

Deutschlandradio Kultur sendetaber auch für “kleine Hörer”: NachSchulschluss kommt der “Kakadu”,die Kindersendung mit dem Vogel

pünktlich um 13.30 Uhr. Am Sonntag gibt esden Kakadu sogar zweimal: morgens um 7.30Uhr für die Frühaufsteher und um 14.05 Uhr mitdem Hörspieltag für Kinder.

Natürlich bietet Ihnen Deutschlandradio Kul-tur auch ein umfangreiches Hörspiel- und Fea-tureangebot. Am Samstag gibt es einenFeature-Termin um 18:05 Uhr. Am Montag um21:33 Uhr senden wir einen Krimi. Am Sonntagum 18:30 Uhr sowie am Mittwoch um 21:33Uhr ist ein Hörspiel im Programm.

Unser “Konzert im Deutschlandradio Kultur”bietet mit Live-Konzerten, Opern, Kammer- undChormusik einen besonderen Hörgenuss. DasSpektrum umfasst Musikereignisse aus den Kul-turmetropolen Europas, neue Produktionen dermit dem Deutschlandradio Kultur eng verbun-denen Klangkörper sowie Konzerte aus allenBundesländern. Den Musiktag im Deutschland-radio Kultur fasst werktags 18:30 Uhr die Sen-dung “Da Capo” zusammen. Ergänzt wird dasMusikprogramm durch die Sendung “In Con-cert”. Immer mittwochs nach den 20-Uhr-Nachrichten werden die besten Rock- Pop- undSoulkonzerte der letzten Jahrzehnte dokumen-tiert.

27� 2011 � 2

ΡΑΔΙΟΦΩΝΟΕπιμέλεια: Η ομάδα του καφέ σκύλου

28 2 � 2011 �

ΓΙΟΓΚΑ ΡΟΥΜ Κείμενο: Αλεξάνδρα Κανάκη

Είτε πρόκειται για την καλή μας φυσικήκατάσταση, είτε για γιόγκα, η αναπνοή

είναι ένα δυνατό εργαλείο που οι περισσότεροιτο υπο-χρησιμοποιούμε. Πόσο μάλλον ότανπρόκειται για τη σωστή αναπνοή.

Η Σωστή Αναπνοή… Έχουμε ποτέ αναρωτηθεί αν αναπνέουμε

σωστά; Αν οι αναπνευστικοί μυς είναι γυμνα-σμένοι, η πρόσληψη οξυγόνου είναι μεγαλύ-τερη; Γιατί είναι σημαντικό να μάθουμε νααναπνέουμε σωστά; Τέτοιες απορίες, και τιςαπαντήσεις τους, θα επιχειρήσουμε να τις ανα-λύσουμε παρακάτω. Η σωστή αναπνοή διευκο-λύνει τον οργανισμό σε τέσσερεις βασικέςπεριοχές:

1. Καλύτερη οξυγόνωση2. Μείωση του άγχους και έλεγχος3. Εξισορρόπηση των λειτουργιών των δυο ημι-

σφαιρίων του εγκεφάλου4. Έλεγχος της ενέργειας

Υπάρχουν τρεις βασικοί τύποι αναπνοής:α) Κοιλιακή ή Διαφραγματική αναπνοή: απο-

μονώνουμε τους μυς έτσι ώστε να ανεβοκατε-βαίνει το διάφραγμα, ενώ με την εισπνοήφουσκώνει η κοιλιά σαν μπαλόνι και ξεφου-σκώνει στην εκπνοή,

β) Πλευρική αναπνοή: κρατάμε ακίνητουςτους κοιλιακούς μυς έτσι ώστε κατά την εισπνοήοι μεσοπλεύριοι μύες να ανοίγουν σαν ακορ-ντεόν, με την εκπνοή ξαναμαζεύουν,

γ) Θωρακική αναπνοή: είναι η ρηχή αναπνοή

Η Αναπνοή

29� 2011 � 2

όπως όταν μυρίζουμε ένα λουλούδι, με την ει-σπνοή ανεβαίνει το στήθος προς το κεφάλι.

Η εξάσκηση μπορεί να γίνει τοποθετώνταςτις παλάμες στα σημεία (κοιλιά, πλευρά, στή-θος) για να μάθουμε να ξεχωρίζουμε ποιος μυς,και πότε, χρειάζεται να χρησιμοποιήσουμε ή,απλά, πώς αναπνέουμε στην καθημερινότητα.Με τις ασκήσεις αυτές επιτυγχάνεται άνοιγματου διαφράγματος, των μεσοπλεύριων και τωνάνω θωρακικών μυών από 4 έως 7 εκατοστάαντίστοιχα για κάθε μια από τις τρεις μυϊκέςομάδες.

Πλήρης αναπνοήΓια να εφαρμόσουμε την σωστή πλήρη ανα-

πνοή, απαραίτητη προϋπόθεση είναι να μπο-ρούμε να ελέγχουμε την κοιλιακή, πλευρική καιθωρακική αναπνοή. Για να την πετύχουμε κά-νουνε πρώτα μια πλήρη εκπνοή που επιτυγχά-νεται με την συστολή των μυών του κοιλιακούτοιχώματος και των έσω μεσοπλεύριων μυών.Εισπνέουμε κατά τέτοιο τρόπο, ώστε ο όγκοςτου εισπνεόμενου αέρα να μοιραστεί αντί-στοιχα σε κάθε μια από τις αναπνευστικές ομά-δες, αρχίζοντας από την κοιλιακή, (δηλ. 1/3αέρα στην κοιλιά, 1/3 στα πλευρά και 1/3 στοθώρακα). Η καλύτερη εφαρμογή της είναι μετην σπονδυλική στήλη κάθετη στο πάτωμα, μεσκοπό την μεγαλύτερη πρόσληψη ατμοσφαιρι-κού αέρα, για καλύτερη οξυγόνωση.

Υπάρχουν πολλές εφαρμογές και τεχνικέςγια την πλήρη αναπνοή, π.χ. αν θέλουμε να αυ-ξήσουμε την δυνατότητά της, μπορούμε να κά-νουμε διακεκομμένες εισπνοές και κανονικήεκπνοή και κατόπιν το αντίστροφο. Αν συνδυά-σουμε αυτές τις αναπνοές με σωματικές ασκή-σεις γιόγκα, μπορούμε να πετύχουμε πολλούςδιαφορετικούς στόχους ανάλογα με το τι θέ-λουμε, π.χ. στις εκτάσεις χρησιμοποιούμε θω-ρακική αναπνοή για να ανοίξουμε περισσότεροτο θώρακα, αλλά και κοιλιακή αναπνοή γιαάσκηση στα όργανα της κοιλιακής χώρας.

Στην καθημερινή ζωή μπορούμε να επεμ-βαίνουμε δραστικά στην καλή μας φυσική κα-τάσταση μόνο με την τεχνική της πλήρουςαναπνοής. Στον αθλητισμό, κατά τα διαλείμ-

ματα μιας αερόβιας προπόνησης βοηθούν οιασκήσεις πλήρους αναπνοής. Σε αναπνευστικάπροβλήματα όπως άσθμα, βρογχίτιδα και σεκαπνιστές, παχύσαρκους, καρδιακούς, υπερή-λικες, η πλήρης αναπνοή αποτελεί ισχυρό βοή-θημα, όπως και στην πρόληψη κατά τωνασθενειών, αφού η πρόσληψη μεγαλύτερης πο-σότητας οξυγόνου ενισχύει το ανοσοποιητικόσύστημα.

Η Γλωττιδική (Udjay) Αναπνοή1. Ενσωματώνεται σχεδόν σε όλες τις αναπνευ-

στικές ασκήσεις και κατά την διάρκεια τωνσωματικών ασκήσεων. Ο σημαντικότεροςσκοπός της γλωττιδικής αναπνοής είναι ναχαλαρώσει το νευρικό σύστημα, συγκεκρι-μένα:

2. Διευκολύνει στην συγκέντρωση και στονέλεγχο της αναπνοήςΦέρνει ηρεμία ιδιαίτερα όταν κάνουμε δι-

πλάσιες ή και μεγαλύτερες εκπνοές.Περιγραφή: Φέρνουμε την επιγλωττίδα να

κλίνει λίγο το θωρακικό πέρασμα έτσι ώστε ναακούγεται ένα μικρό σύριγμα (σαν ροχαλητό).Η γλωττιδική αναπνοή ενσωματώνεται σχεδόνσ’ όλες τις ασκήσεις γιόγκα, σωματικές καιαναπνευστικές. Ηρεμεί το νευρικό σύστημα,βοηθά: στην επιμήκυνση της αναπνοής, στηνσυγκέντρωση, αύξηση της θερμοκρασίας τουσώματος, χαλαρώνει, βοηθά τους υπερτασι-κούς, αυξάνει την αυτονομική ισορροπία, εξι-σορροπεί την πράνα, βοηθά στο πρατιγιαχάρα(= αποτράβηγμα από τις αισθήσεις), προετοι-μάζει για διαλογισμό.

Η αυτονομική ισορροπία είναι ίση με την τιμήενός κλάσματος που αριθμητή έχει το παρασυ-μπαθητικό και παρονομαστή το συμπαθητικόνευρικό σύστημα. Απ’ αυτό κα τα λα βαίνουμε ότιόσο μεγαλύτερη είναι η τιμή του παρασυμπαθη-τικού τόσο μεγαλύτερη είναι και η αυτονομικήισορροπία, δηλ. η μεγάλη αυτονομική ισορρο-πία σημαίνει αντοχή στο στρες και έλεγχος τουάγχους.

Κατά την άποψη του Spielberg, το στρες προ-καλεί άγχος. Το στρες έχει να κάνει με το γεγονός,την κατάσταση, ενώ το άγχος είναι η ερμηνεία

ΓΙΟΓΚΑ ΡΟΥΜ

30 2 � 2011 �

που θα δώσει το άτομο. Στρεσογόνα γεγονότασυναντάμε συχνά στη ζωή μας. Πολλές φορέςλίγο στρες μπορεί να είναι εποικοδομητικό. Όταν,όμως, κυριαρχεί και μας καταβάλει το άγχος,είναι στο χέρι μας να το ελέγξουμε με αναπνευ-στικές, κυρίως, αλλά και άλλες τεχνικές.

Πράξεις Αναπνοής Η αναπνοή έχει 4 πράξεις: εισπνοή, κράτημα,

εκπνοή, άπνοια. Δίνοντας ένα συγκεκριμένορυθμό πετυχαίνουμε διαφορετικά πράγματα.Pranayama στα σανσκριτικά, σημαίνει: prana =ενέργεια, αναπνοή, yama = κράτημα, έλεγχος,άρα έλεγχος της ενέργειας μέσω της αναπνοής.

Εισπνοή: στις ασκήσεις εκτείνει την σπον-δυλική στήλη, ανοίγει τον θώρακα, φέρνει οξυ-γόνο στους πνεύμονες, ενεργειακά φέρνει τηνπράνα στον οργανισμό.

Κράτημα: στις ασκήσεις βοηθά στην δια-στολή των μερών του σώματος, και στο τέ-ντωμα υποβοηθώντας την χαλάρωση μετά,ενεργειακά ανεβάζει το κουνταλίνι (άλλο θέμαγια ένα επόμενο τεύχος) και το άπλωμα τηςπράνα στον οργανισμό.

Εκπνοή: στις ασκήσεις βοηθά στην χαλά-ρωση και υπέρβαση, αποβάλλει τοξίνες, άγχος,διοξείδιο του άνθρακος και εντάσεις. Ενεργει-ακά βοηθά στην απαλλαγή από μπλοκαρίσματακαι ενεργειακές αντιστροφές.

Άπνοια: στις ασκήσεις βοηθά στην υπέρ-βαση των ορίων του σώματος, ενεργειακάβοηθά στο άπλωμα της πράνα στο σώμα καιάνοιγμα των τσάκρας [Αναπνοή, (γ) Πράνα &Βάγιου, (δ) Μάντρας, (ε) Μούντρα].

Γαλήνια ΑναπνοήΣύμφωνα με τα παραπάνω ο ρυθμός της

είναι 2-1-2-1, ([όπου 2 είναι εισπνοή & εκπνοήκαι 1 είναι κράτημα & άπνοια] οι αριθμοί είναιενδεικτικοί, μπορεί να είναι και 4-2-4-2, σημα-σία έχει να είναι διπλάσιος ο χρόνος εισπνοήςκαι εκπνοής από τα κρατήματα). Η γαλήνιααναπνοή βοηθά στον έλεγχο του άγχους, τηςυπέρτασης, δημιουργεί παρασυμπαθοτονία (συ-νεπώς αυξάνει την αυτονομική ισορροπία),ηρεμεί, χαλαρώνει, συγκεντρώνει τον νου.

α) αναπνευστική τεχνική για την νευρικήένταση (άγχος): Γαλήνια 2-1-2-1, διαφραγμα-τική, γλωττιδική, με επανάληψη του ήχου AUM(ομ).

β) αναπνευστική τεχνική για υψηλή πίεση:Γαλήνια διαφραγματική, γλωττιδική, αναπνοήμπαλόνι (φουσκώνουμε τα μάγουλα με τοναέρα πριν την εκπνοή).

γ) αναπνευστική τεχνική για αϋπνία: Παρα-τεταμένη εκπνοή με ρυθμό 2-0-4-0, οριζόντιαχαλάρωση, διαφραγματική.

Εφαρμογή της Γαλήνιας Αναπνοής στονΠρωταθλητισμό

Για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων άγ-χους κυρίως δυο είναι οι τρόποι, ο ένας είναι μεφάρμακα. Ο άλλος βασίζεται σε τεχνικές αυτο-βοήθειας για ψυχοσωματική χαλάρωση. Μιααπό αυτές τις τεχνικές είναι η αύξηση της αυ-τονομικής ισορροπίας. Αν παρατηρήσουμε τονεαυτό μας ή τους άλλους σε στιγμή έντασης,θυμού ή άγχους θα δούμε ότι το πιο συνηθι-σμένο σύμπτωμα είναι η αναστάτωση της ανα-πνοής. Αφού λοιπόν το στρες επιδρά αρνητικάστο τρόπο που αναπνέουμε και η ανάστατη καιμη ελεγχόμενη αναπνοή είναι ένα από τα συ-μπτώματα του άγχους, είναι εύλογο να αναρω-τηθεί κανείς αν μπορούμε να επέμβουμε θετικάστον τρόπο που αναπνέουμε και αν αυτό θαέχει, σαν αποτέλεσμα, την μείωση του άγχους.Η απάντηση είναι ΝΑΙ και ο τρόπος αυτός είναιμε την γαλήνια, διαφραγματική και γλωττιδικήαναπνοή. Ας σκεφτούμε λίγο τους πρωταθλη-τές και το άγχος που βιώνουν πριν από κάθεαγώνα. Ο μεγάλος συναγωνισμός, το φορτω-μένο προπονητικό πρόγραμμα και γενικότερα ηπίεση που τους ασκείται, δεν αφήνουν περιθώ-ρια για ξεκούραση ή χαλάρωση. Όμως, η ικα-νότητα ενός αθλητή να ελέγχει τη σκέψη και τασυναισθήματά του, προκειμένου να διοχετεύ-σει εύστοχα όλη του την ενέργεια προς τοσκοπό του, είναι από τα βασικότερα του πλεο-νεκτήματα και αποτελεί στοιχείο απαραίτητογια την μέγιστη δυνατή απόδοση και την επιτυ-χία του στους αγώνες. Το ίδιο συμβαίνει και σεεμάς, στη διεκδίκηση μιας καλύτερης καθημε-ρινότητας.

ΓΙΟΓΚΑ ΡΟΥΜ

«Μικρά μυστικά» από το Βαρδάρη…

33� 2011 � 2

ΜΟΥΣΙΚΟ ΧΩΡΙΟ;Κείμενο, μετάφραση: Κατερίνα Χατζή, Φωτογραφία: www.myspace.com/katerinamakavou

Η Κατερίνα Μακαβού γεννήθηκε στηΘεσσαλονίκη και αποτελεί μια από τις πιο ευ-χάριστες αφίξεις των τελευταίων ετών στηνελληνική δισκογραφία.Εχοντας μόλις ένανδίσκο στο ενεργητικό της που απέσπασε πολύκαλά σχόλια και αγαπήθηκε από το κοινό ηΚατερίνα Μακαβού –αλήθεια δεν θυμίζεικάτι από …Αφρική το όνομα της ; - αλλά μεπάρα πολλές εμφανίσεις τόσο στη γενέτειραπόλη της όσο στην Αθήνα και στην επαρχίαμε ξεχωριστό πρόγραμμα κάθε φορά κατά-φερε σε σύντομο χρονικό διάστημα να ξεχω-ρίσει και να δώσει στη δισκογραφία από τοξεκίνημα της κιόλας μερικές πολύ τρυφερέςκαι ακουστικές συνθέσεις.

Δεν ξέρω αν η ίδια θα αποδεχόταν το γε-γονός ότι ο δίσκος της είναι περισσότεροακουστικός.Αλλωστε κυριαρχεί ο όρος indieστη παγκόσμια μουσική γλώσσα και κοινό-τητα, είναι ο νέος τρόπος για να τονίσουμεμουσικά και αισθητικά το κάθε τι νέο καιφρέσκο που βγαίνει ανά τον κόσμο.Πάντωςστην ελληνική ζοφερή πραγματικότητα πουεπηρεάζει σαφώς και τον παράγοντα μουσικήκαι δισκογραφία είναι πιο δύσκολο να βρειςανθρώπους να πατάνε στα δικά τους πόδιακαι να εκφράζονται οι ίδιοι μέσω των τρα-γουδιών τους.Είναι δύσκολο επίσης να γρά-φεις ο ίδιος τη μουσική και τους στίχους καινα μη σου τα γράφουν άλλοι ειδικά από το ξε-κίνημα σου.Είναι ακόμα επίσης πιο δύσκολοςο τρόπος έκφρασης και η ομάδα που θα έχειςδίπλα σου για να κρατήσεις και να διαφυλά-ξεις αυτόν τον τρόπο και να προχωρήσεις.Ανδεν το έχεις απλώς δεν προχωράς και δενέχεις καν άποψη πάνω στο αντικείμενο.

Η Κατερίνα Μακαβού προχώρησε μόνη τηςκαι συστήθηκε η ίδια στο κοινό – δεν τη σύ-στησε κάποιος καταξιωμένος και παλιότεροςτου χώρου.Η πρώτη της δισκογραφική δουλειάμε τίτλο «μικρά μυστικά» ήταν η αφορμή καιη αιτία να ανακαλύψουμε την Κατερίνα Μα-

καβού και εκείνη να συστηθεί στο κοινό καινα αποκαλύψει αυτά τα μικρά μυστικά που τακρατούσε κρυμμένα για μερικά χρόνια σε κά-ποιο συρτάρι.Μουσικές συνθέσεις που δενεξαντλούνται σίγουρα στην πρώτη ακρόαση,11 μικρά μυστικά που βρήκαν την αλήθειατους και ήρθαν στην επιφάνεια.Ολες ντυμένεςμε ένα καλαίσθητο artwork και υπέροχες φω-τογραφίες δια χειρός Μαρίας Ντελάκου(Marradinn). Όσον αφορά τους μουσικούς πουέπιαξαν στο δίσκο σε ποιον να πρωτοαναφερ-θείς…μοιάζουν σαν να αποτελούν μια μικρήdream team της συμπρωτεύουσας (οι περισ-σότεροι από τους μουσικούς είναι Θεσσαλονι-κείς). Δημήτρης Μπασλάμ, Αλέκος Σπανίδης,Νίκος Ψοφογιώργος (ή αλλιώς …ψόφος) , Θο-δωρής Παπαδημητρίου, Γιώργος Αβραμίδης,Αρης Χατζησταύρου.Επίσης οι ΘανάσηςDzin govic, Ορέστης Μπενέκας, ΜιχάληςΒρέττας αποτελούν τον πυρήνα του συγκρο-τήματος της Μακαβού τόσο στο στούντιοαλλά και στις ζωντανές της εμφανίσεις (του-λάχιστον στις περισσότερες από αυτές).Στονπρώτο ανήκει και το τραγούδι που μας βάζειστα μυστικά της νεαρής τραγουδοποιού τοπραγματάκι αλλά και η μουσική από το μο-νάχα να γελάς.

Την ίδια την συναντάμε εκτός από τα φω-νητικά, τους στίχους και τη μουσική και στηνακουστική κιθάρα (πολύ καλή κιθαρίστρια)να μας βάζει σε ένα δικό της ξεχωριστό με-λαγχολικό τοπίο.Αυτό το διάστημα η αλήθειαείναι ότι έχω χάσει τα ίχνη της –ξέρω ότιπραγματοποιεί εμφανίσεις αλλά δεν γνωρίζωπολλά για κάποιο δισκογραφικό δείγμα ή και-νούργιο υλικό, βλέπετε η απόσταση Βελγίου– Ελλάδας δεν σου αφήνει και πολλά περι-θώρια J - αλλά είμαι σίγουρη ότι θα εκπλήξειευχάριστα ότι και αν τολμήσει στο μέλλον καιθα με κάνει να τη «γνωρίσω» ξανά όπως τότεπου πρωτοάκουσα τα τραγούδια της στοmyspace.

“Little Secrets” by Vardar ...

35� 2011 � 2

Music Village?Text, translation: Katerina Xatzis, Photography: www.myspace.com/katerinamakavou

Katerina Makavou born in Thessalonikiand one of the most pleasant arrivals in re-cent years in Greek diskography. Havingjust one disk in the assets of which receivedvery good reviews and was loved by thepublic Katerina Makavou- truthly does nother name resemble anything from Africa ...? - but too many times appeared in both herbirthplace and Athens, also in provincewith a separate program each time suc-ceeded in a short time to stand and give al-bums from the very beginning of some veryfond and acoustic compositions.

I do not know if she would accept thefact that her album is more acoustic. Also‘indie’ dominates in music world languageand community and is the new way to high-light both musically and aesthetically every-thing new and fresh coming out around theworld . But the grim reality of Greece in-fluences clearly the factor music and record-ings and it is harder to find people to stepon their own feet and express themselvesthrough their songs. It is also difficult towrite alone the music and lyrics and nothaving others written to you especially sinceyour beginning. It is also more difficult theway of expression and the team which youwill have next to you to keep and preservethis way so as to move on. If you do nothave it you just do not go along and do noteven have view on the subject.

Katerina Makavou has established her-self and introduced to the public - not beingrecommended by one of the oldest andrenowned. Her first album titled “tips” was

the cause and reason to discover CatherineMakavou and to introduce herself to thepublic and disclose these tips which shekept hidden for several years. Music com-positions certainly not limited to the firsthearing, 11 tips have found the truth andcame to observation. Everyone dressed in atasteful artwork and beautiful pictures byhand of Ntelakou Mary (Marradinn). As forthe musicians who played on the disc youdo not know for whom you have to speakfirst... look like they are a little dream teamof Thessaloniki (most of the musicians areThessalonians) .. Dimitris Baslam, AlekosSpanidis Nikos Psofogiorgos (or ... psofos),Theodore Papadimitriou, George Avra -midis, Mars Chatzistafrou.Episis ThanasisDzingovic, Orestes Benekos, Michael Vret-tos form the core group of Makavou both inthe studio and in live performances (at leastmost of them). To the first belongs the songwhich put us into the secrets of the youngsongwriter ,thingy ,but the music fromwhich you just laugh.

We found her apart from the vocals,lyrics and music and to the acoustic guitar(great guitarist) to put us in her own sepa-rate space. This is sadly truth that I havelost her traces -I know she makes appear-ances but I do not know much about adiscography or sample new material, yousee - the distance Belgium - Greece do notleave you much room but I am sure youwill be pleasantly surprised and if she daresin the future and makes me ‘know’ heragain in the way when I first heard hersongs on myspace.

Respect στους πρωτεργάτες... Αφιέρωμα στον Γιάννη Σταματίου

38 2 � 2011 �

ΤΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΕΝΟΣ ΜΠΟΥΖΟΥΚΤΣΗ Κείμενο: Γιώργος Σταυρακέλλης

Μάρτιος 1928 ...ηχογραφείται στις Η.Π.Α ο πρώ-τος μέχρι σήμερα επίσημα καταγεγραμμένος δίσκος μεμπουζούκι με εκτελεστή τον Γεώργιο Κασσάρα εκτε-λώντας το Καραβλάχικο.

Τον Μάιο του ιδίου χρόνου ακολουθεί ο ΜανώληςΚαραπιπέρης (ένας αξιόλογος καλλιτέχνης που παίζεισε διάφορα μαγαζιά της Νεας Υόρκης συνήθως μόνοςτου) ο οποίος δισκογραφεί δυο κομμάτια (“Από κάτωαπ’ τις ντομάτες”) από την μια πλευρά και (“Τούτοι οιμπάτσοι που ‘ρθαν τώρα”) από την άλλη.

Τους πρώτους μήνες του 1931 δημιουργείται οπρώτος δίσκος με μπουζούκι στην Ελλάδα, όπου οιΜανέτας, Σπαχάνης και Λειβαδίτης ηχογραφούν τα“Δίστιχα του μάγκα” και το “Καλέ μάνα δεν μπορώ”.

Ιανουάριος 1932 και ενας μεγάλος δεξιοτέχνης τουμπουζουκιού, ο Ιωάννης Χαλκιάς ή Τζακ Γρηγορίουδισκογραφεί στην Νεα Υόρκη το “Μινόρε του τεκέ”,παίζοντας ενα ταξίμι στην εισαγωγή που μπορεί να πεικανείς οτι στοίχειωσε το μινόρε. Το κομμάτι αυτό γνώ-ρισε μεγάλη επιτυχία και έστρωσε το δρόμο για την ει-σβολή του μπουζουκιού στην δισκογραφία.

Κατά το τέλος του καλοκαιριού, περνάνε το κατώ-φλι του στούντιο στο Περισσό, ένας – ένας, τέσσεριςιστορικές μορφές (Γιώργος Μπάτης, Μάρκος Βαμβα-κάρης, Στράτος Παγιουμτζής και Ανέστης Δελιάς), ηξακουστή “τετράς του Πειραιώς” η οποία ηχογραφεί τακομμάτια της και από τότε η συνέχεια είναι γνωστή...

2011 ...κοντεύει σιγά σιγά ενας αιώνας απο την επί-σημη εμφάνιση του μπουζουκιού στην δισκογραφίακαι πολλά πράγματα πήραν το δρόμο τους...

Το μπουζούκι διώχθηκε, σνομπαρίστηκε, αποθεώ-θηκε, εκτιμήθηκε, πρωταγωνίστησε, παραμερίστηκε,αλλά με κάθε τρόπο παρέμεινε στην δισκογραφία, αλ-λάζοντας ρόλους. Ένα είναι το σίγουρο: η δεξιοτεχνίαστο όργανο έχει εκτοξευτεί σε πολύ μεγάλα επίπεδα.

Για να φτάσουν όμως τα πράγματα εδώ, δεν πρέπεινα ξεχνάμε τους μεγάλους εκτελεστές του οργάνου πουάνοιξαν τον δρόμο, δημιούργησαν δικές τους τεχνικές,ανακάλυψαν καινούργια πράγματα και έτσι ο σύγχρο-νος οργανοπαίχτης έχει τεράστιο όγκο για μελέτη καιεξάσκηση.

Εκτός λοιπόν απο το σεβασμό προς τα πρόσωπααυτά επικρατεί και η θλίψη για την απώλεια τους, ει-δικά όταν φεύγουν σιγά σιγά και οι τελευταίοι πρωτα-γωνιστές . Για έναν απο αυτούς τους σολίστες θαμιλήσω εδώ, ο λόγος για τον Γιάννη Σταματίου η αλ-λιώς “Σπόρος”, ο οποίος έφυγε από κοντά μας στις

17/01/2011.Ο Γιάννης Σταματίου ξεκίνησε την επαγγελματική

του καριέρα από 13 χρονών, παίζοντας κιθάρα σεμικρά καφενεία μαζί με φίλους του. Από μικρός είχετο ένστικτο του σολίστα και αφού πρώτα πέρασε δι-πλές χορδές στην κιθάρα για να πριμάρει, έπιασε έναδανεικό μπουζούκι στα χέρια του, αυτό που έμελλε ναγίνει και ο δεύτερος εαυτός του.

Παίχτης χαρακτηριστικού ύφους και υψηλού επι-πέδου δεξιοτεχνίας, έχει συνεργαστεί με όλα τα μεγα-θήρια του λαϊκού τραγουδιού και οι εκτελέσεις τουστην δισκογραφία έδωσαν την χαρακτηριστική υπο-γραφή του στα κομμάτια που έπαιζε.

Εκτός από συμμετοχές σε δίσκους, ήταν και συν-θέτης ορχηστρικών κομματιών, τα οποία καθιερώθη-καν ως βασική πρώτη ύλη στην μελέτη τωνμπουζουξήδων. Το πιο χαρακτηριστικό από όλα αυτάείναι το ιστορικό “Μπουζούκι και ουίσκυ”, που απο-τελεί τον διακαή πόθο κάθε οργανοπαίχτη να το παίξειτέλεια σε μια ζωντανή εμφάνιση.

Ενδεικτική του ταλέντου του είναι η ιστορία σχε-τικά με το πώς απέκτησε το παρατσούκλι “Σπόρος”, τοοποίο του κόλλησε ο Μανώλης Χιώτης, όταν τον πρω-τοάκουσε να παίζει και ενθουσιασμένος είπε “Γιακοίτα το σποράκι”. Από τότε όλοι τον ήξεραν έτσι.

Το 1957 εργάστηκε στην Αμερική σε νυχτερινά κέ-ντρα, όπου η συνεργασία του με ξένους μουσικουςάνοιξε ακομη πιο πολύ το μουσικό του ορίζοντα, μεαποτέλεσμα να έχουμε ντοκουμέντα φανταστικού τζα-μαρίσματος με άλλα στυλ μουσικής.

Εκεί το κοινό τον υποδέχτηκε ως μεγάλο σολίστα.Συνεργάστηκε με θρυλικές μορφές σε μεγάλα κέντρακαι Halls και του έγιναν τεράστια αφιερώματα σε CBSκαι CNN. Στην Αμερική μάλιστα άλλαξε το τρίχορδομε το τετράχορδο μπουζούκι, μιας και οι περισσότεροιμεγάλοι μπουζουξήδες της εποχής ξετρελάθηκαν μετην εκτελεστική προοπτική που τους έδινε η τέταρτηχορδή.

Σεμνός μέχρι τα τελευταία του, στήριζε τους και-νούργιους οργανοπαίχτες και δεν υπήρξε ποτέ αλαζο-νικός παρόλη την αξία του. Οι έξοδοι του ήτανπεριορισμένοι, μιας και είχε κουραστεί από την νύχτακαι πήγαινε μόνο σε συγκεκριμένες βραδιές, που ήξερεότι θα ακούσει κάτι αξιόλογο.

Οι λάτρεις του μπουζουκιού πενθούν το χαμό ενόςζωντανού μύθου, αλλά με την προίκα που μας άφησεθα τον θυμόμαστε για πάντα.

FLASHAKI Φωτογραφία: Μανώλης Λαγουτάρης

Φίλοι Μίλτου Σαχτούρη

“The Fighter”Έτος: 2010Σκηνοθέτης: David O. Russel

Πολύ δυνατή, με έντονεςεναλλαγές συναισθημάτων, φαι -νομενικά σκληρούς αλλά στηνπραγματικότητα πολύευαίσθητους χαρακτήρες, η ταινίααυτή κρατά το ενδιαφέρον τουθεατή αμετάβλητο μέχρι το τέλος.Στο επίκεντρο βρίσκονται οισχέσεις μεταξύ δυο αδερφών, μεφόντο ένα ριγκ του μποξ, που ο καθένας τους αναζητά το ίδιο πράγμα, την υπερηφάνεια και τηναυτοεκτίμηση. Η γυναίκα παίζει σημαντικό ρόλο στη ζωή τους τόσο με την μορφή της μητέρας τουςόσο και της κοπέλας του μικρότερου αδερφού που τους δίνουν τη δύναμη που χρειάζονται κάθε φοράπου βρίσκονται στο χείλος του γκρεμού. Πολύ δυνατές ερμηνείες με τον Christian Bale να κερδίζειτο όσκαρ β’ ανδρικού ρόλου.

“In a Better World”Έτος: 2010Σκηνοθέτης: Suzane Bier

Η ταινία αυτή, που κέρδισε τοόσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσηςταινίας στην τελευταία απονομή,αποτελεί μια ακόμη επιβεβαίωσητου ταλέντου της Δανέζας σκη -νοθέτιδας και δικαιολογεί τηνπολύ σημαντική θέση που κατέχειστο στερέωμα του σύγχρονουευρωπαϊκού κινηματογράφου.Κάθε ξεχωριστό πλάνο τηςταινίας είναι και μια μαγική εικόνα που αιχμαλωτίζει το βλέμμα του θεατή με τις πολύ δυνατέςκινήσεις της κάμερας, την προσεγμένη φωτογραφία και τις πολύ καλές ερμηνείες των ηθοποιών.Μέσα από τη ζωή δυο μεσοαστικών οικογενειών, η σύγχρονη κοινωνική πραγματικότητα βρίσκεταικαι πάλι στο προσκήνιο, με τις ανθρώπινες σχέσεις να παρουσιάζονται χωρίς κανέναν εξωραϊσμό σταμάτια του θεατή.

45� 2011 � 2

ΦιλμςΚείμενο: Γιάννης Βοζίκης

“Biutiful”Έτος: 2010Σκηνοθέτης: Alejandro Gonzales Inarritu

Αν και χωρίς τον Guillermo Ar-riaga (σεναριογράφο τωνπροηγούμενων επιτυχιών τουΙναρρίτου), ο Μεξικανός σκηνοθέτηςκαταφέρνει να συνθέσει μια πολύδυνατή ταινία. Ο ήρωας της ταινίαςμαθαίνει πως έχει καρκίνο και έχειακόμα δυο μήνες ζωής. Αποφασίζειέτσι να βάλει μια τάξη στη ζωή πουτου απομένει και ξεκινά μιαπεριπλάνηση σε έναν κόσμο σκοτεινόκαι αφιλόξενο, στο περιθώριο της κοινωνίας. Από τους χαρακτήρες που εμφανίζονται στην ταινία,κανενός η ζωή δεν είναι εύκολη. Παντού συναντούμε δυσκολίες και αδιέξοδα, πολλές φορές μάλιστα,αξεπέραστα. Η αισιοδοξία και το ευτυχισμένο τέλος δεν είναι άλλωστε χαρακτηριστικά τουσκηνοθέτη. Τα πλάνα της ταινίας μας αξιοποιούν με τον καλύτερο τρόπο την εξέλιξη της πλοκής ενώη εκπληκτική ερμηνεία του Javier Bardem ολοκληρώνει το πολύ καλό αποτέλεσμα.

“Κυνόδοντας”Έτος: 2009Σκηνοθέτης: Γιώργος Λάνθιμος

Μια από τις καλύτερες ίσωςελληνικές ταινίες των τελευταίωνετών, ο Κυνόδοντας κατάφερε νασταθεί επάξια στο ευρωπαϊκόκινηματογραφικό στερέωμα και ναφτάσει μέχρι τις υποψηφιότητες τωνόσκαρ. Αν και οι χαρακτήρες τηςταινίας, καθώς και οι σχέσεις πουαναπτύσσονται μεταξύ τους μοιάζουναρχικά εξωπραγματικές- μιας και οσκηνοθέτης έχει δημιουργήσει έναμικρό, δικό του σύμπαν μέσα στο οποίο τους έχει τοποθετήσει- με μια προσεκτικότερη ματιά θα δούμεπως οι προεκτάσεις των αρχετυπικών αυτών καταστάσεων αποτελούν μια πολύ ρεαλιστικήαποτύπωση της ψυχοσύνθεσης του σύγχρονου ανθρώπου. Η σκηνοθετική άποψη του Λάνθιμου δίνειμια ώθηση στη δυναμική της ταινίας, η οποία συμπληρώνεται από τις πολύ προσεγμένες ερμηνείεςκαι την πολύ καλή φωτογραφία.

46 2 � 2011 �

Μη έχοντας αρχικά σκοπό να συνεχιστεί η αρ-θρογραφία στη στήλη αυτή με ένα θέμα που

θα είχε να κάνει πάλι με κάποιο μουσικό όργανο,είχαν πέσει στο τραπέζι διάφορες ιδέες. Παρόλααυτά, ένα θέμα που θεωρούσα επιτακτικά ότι έπρεπενα λεχθούν πράγματα γι’ αυτό, αφορούσε πάλι έναμουσικό όργανο.

Το κοινώς γνωστό σε όλους μας ως γκάιντα, κατάτην ηπειρωτική του ονομασία ή τσαμπούνα κατά τηννησιωτική του, είναι ένα μουσικό όργανο για το οποίοόλοι έχουν ακούσει ή το έχουν ακούσει να ηχεί σε πα-ρατεταμένους ήχους διαφόρων τονικοτήτων, αλλάελάχιστα έως απειροελάχιστα πράγματα γνωρίζουν γι’αυτό ή και αυτά που γνωρίζουν σηκώνουν πολύ αμ-φισβήτηση όσον αφορά την εγκυρότητα τους.

Αρχικά θα επιχειρηθεί μια περιγραφή του οργά-νου στην Ελλάδα και ποια η εξάπλωση του σε άλλεςχώρες και στο δεύτερο μέρος του άρθρου η πορείατου στο χρόνο και η κοινωνική διάσταση του.

Κατ’ αρχήν, προς αποσαφήνιση κάποιων πραγμά-των, η ονομασία του. Δεν θα αναζητήσουμε την προ-έλευση της κάθε ονομασίας και γενικώς “γιατί τολέμε έτσι”, καθώς αυτά είναι ζητήματα που αναπτύ-χθηκαν από την κάθε κοινωνία που χρησιμοποίησε ήχρησιμοποιεί ακόμα το εν λόγω όργανο βασισμένησε μια πληθώρα λόγων. Γενικά το αποκαλούμε γκάι-ντα ή γάϊδα και με διάφορες άλλες παραλλαγές στηνβόρεια Ελλάδα, τσαμπούνα στα νησιά του Αιγαίου,ασκομαντούρα στην Κρήτη, τουλούμι για τους πό-ντιους και ίσως κάποιες ακόμα ονομασίες και πα-ραλλαγές που δεν είναι ευρέως γνωστές ανά τηνΕλλάδα, όπου υπήρχε ή υπάρχει ακόμα το όργανο.Γενικά χρησιμοποιείται στη βιβλιογραφία και ο όρος“άσκαυλος”.

Πρόκειται για ένα από τα παλαιότερα μουσικά όρ-γανα που περιφέρονται στον ελληνικό χώρο τις τε-λευταίες 2,5 χιλιετίες και βρίσκονται ακόμα σε ισχύκατέχοντας έναν, όχι πρωταγωνιστικό ίσως πια, ρόλοστην εγχώρια μουσική παράδοση. Η εκτόπιση τουοργάνου τα τελευταία 50 περίπου χρόνια από το προ-σκήνιο και η απομόνωση του σε μικρές κοινωνίες μεοργανοπαίχτες που κατά μέσο όρο ηλικίας ξεπερνούντα 60 χρόνια, και με ακόμα μεγαλύτερη σπουδαιότη-τας θέμα ο αριθμός των κατασκευαστών, που είναιπλέον ένας χαμηλός διψήφιος, δεν οφείλεται απο-κλειστικά και μόνο στην παγκοσμιοποίηση και στηνμουσική μας αλλοτρίωση από άλλα ήθη, έθιμα και

παραδόσεις αλλά και στην ιδιοτροπία των ίδιων τωνκατασκευαστών και οργανοπαιχτών που αρνούνταντην εκμάθηση, σε νεότερους. Ας μην βιαζόμαστε ναπαρεξηγήσουμε όμως αυτόν τον φόβο των παλαιότε-ρων ανθρώπων. Η γκάιντα ή η τσαμπούνα ήταν έναόργανο όπου κυριολεκτικά ο οργανοπαίκτης, πουκατά πλειοψηφία ήταν και οργανοποιός, μπορεί ναζούσε ολόκληρη τη οικογένεια του μόνο από αυτό,συμμετέχοντας σε κάθε είδους τοπικές και όχι μόνοεκδηλώσεις. Ήταν κάπως φυσικό, αλλά καθόλου προ-νοητικό, να φοβάται ότι όσοι πιο πολλοί γνώριζαν γιααυτό το όργανο πράγματα από την κατασκευή μέχριτην οργανοπαιξεία, τόσο χειρότερο το μεροκάματογια τον έναν. Αυτή η πρακτική, μαζί και με την ενγένει δυσκολία εκμάθησης και κατασκευής του ορ-γάνου, αποθάρρυνε πολλούς νεότερους να ασχολη-θούν με το όργανο αυτό, οδηγώντας σταδιακά σε μιαπαρακμιακή κατάσταση, φτάνοντας μέχρι σήμερα ναυπάρχουν άτομα που ενδιαφέρονται και να μην υπάρ-χει ένα ισχυρό συγκροτημένο υπόβαθρο για να τουςστηρίξει. Σήμερα λοιπόν παρουσιάζεται μια κατά-σταση απουσίας δασκάλων, εύηχων και σωστά τονι-σμένων οργάνων και οργανωμένου υλικού για τηνεκμάθηση και την οργανοποιεία.

Το μουσικό αυτό όργανο ανήκει στην κατηγορίατων αεροφώνων. Ο ήχος δηλαδή παράγεται με τοναέρα που διατρέχει κάποια κομμάτια του οργάνου.Το σημαντικότερο τμήμα του οργάνου είναι το κα-λάμι που παράγει ουσιαστικά τον ήχο. Ένα καλάμιμε ένα κύριο σταθερό σώμα (σκάφος) και ένα παλ-λόμενο ή με δύο σταθερά μέρη που πάλλονται στιςάκρες τους καθώς τα αγγίζει ο αέρας, κατασκευα-σμένο με διάφορους τρόπους, σε διάφορες παραλλα-γές αλλά πάντα με την κοινή φιλοσοφία τηςμετατροπής του αέρα, που το διαπερνά, σε έναν μο-νότονο ήχο. Κατά μια μεταφυσική έννοια, θα μπο-ρούσαμε να αναφέρουμε ότι αυτό το τμήμα τουοργάνου είναι και η “ψυχή” του. Χωρίς το καλάμι τοόργανο πολύ απλά δεν παίζει. Δεν παράγει κανέναναπολύτως ήχο. Το καλάμι που ονοματίζεται αναλό-γως την περιοχή, όπως και ολόκληρο το όργανο, είναιαυτό που ρυθμίζει σε έναν βαθμό την τονικότητα.Είναι ένα τμήμα που συμμετέχει στο κούρδισμα τουοργάνου.

Η ευαισθησία του καλαμιού φαίνεται πολύ έντοναακόμα και στις αλλαγές του καιρού. Μια αυξημένηυγρασία ή ένα έντονα ζεστό και ξηρό κλίμα, μια οποι-

48 2 � 2011 �

ΑΝΑΜΟΧΛΕΥΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΠΑΡΑΔΟΣΗ Κείμενο, φωτωγραφία: Στέφανος Γούναρης

Ασκαυλος (Μέρος πρώτο…)

αδήποτε μεταβολή του παλλόμενου ή παλλόμενωντμημάτων του καλαμιού, μεταβολή υποδεέστερη τουχιλιοστού, μπορεί να αλλοιώσει το ηχητικό αποτέλε-σμα. Γι’ αυτό και δίνεται τεράστια προσοχή στοτμήμα αυτό του οργάνου.

Ένα δεύτερο τμήμα του οργάνου μέσα στο οποίοπροσαρμόζεται το καλάμι είναι η κοινώς καλούμενηφλογέρα ή αυλός ή όπως αλλιώς ονομάζεται τοπικάστις περιοχές προέλευσης του οργάνου. Εδώ ξεκινάεικαι ένας διαχωρισμός. Η γκάιντα στην Ελλάδα απο-τελείται από έναν αυλό, ενώ η τσαμπούνα από ένανδίαυλο. Το ίδιο ισχύει και στις άλλες χώρες που εμ-φανίζεται, μόνο που μπορεί να συναντήσει κανείς δυοή περισσότερους αυλούς σε ένα όργανο. Το μήκοςτου αυλού καθορίζει και τον τόνο, το οποίο μπορείνα ποικίλει. Συνήθως υπάρχουν επτά οπές στο μπρο-στινό τμήμα του αυλού και μία στο πίσω. Μερικοίαυλοί φέρουν παράπλευρες μικρές τρυπίτσες πλάγιαστο κάτω μέρος τους από όπου ρυθμίζεται και τοκούρδισμα τους, ενώ κάποια άλλοι αυλοί διαθέτουνκαι κινητά μέρη όπου αυξομοιώνεται το μήκος τους.

Το τρίτο τμήμα είναι ένας σωλήνας που παράγειέναν σταθερό μονότονο ήχο και έχει φυσικά ένα αντί-στοιχο καλάμι και αποτελεί τον ισοκράτη. Κρατάειδηλαδή έναν σταθερό τόνο, ο οποίος ποικίλει ανά-λογα με το μήκος του σωλήνα και φυσικά την πε-ριοχή που χρησιμοποιείται το όργανο. Αποτελείταιαπό τρία συνήθως κινητά μέρη που εφαρμόζουν τοένα μέσα στο άλλο και αλλάζοντας το μήκος του σω-λήνα μετακινώντας τα μέρη ρυθμίζεται ο τόνος. Σεπεριπτώσεις διαύλου (τσαμπούνα) ο αυλός αυτόςαπουσιάζει. Στις δυτικοευρωπαϊκές χώρες συνήθωςοι ισοκράτες μπορεί να είναι περισσότεροι από έναςκαι να ρυθμίζονται από κλειδιά που αλλάζουν την το-νικότητα του.

Τέταρτο μέρος είναι το επιστόμιο, το τμήμα απόόπου γίνεται η εισαγωγή του αέρα μέσα στον ασκό,και εμποδίζεται η έξοδος του από μια εσωτερική βαλ-βίδα. Ο ασκός αποτελεί και το πέμπτο μέρος όπουπάνω του τοποθετούνται όλα τα παραπάνω κομμά-τια. Ο ασκός γεμίζει με αέρα και πιέζεται με το μπρά-τσο διοχετεύοντας τον με σταθερό ρυθμό στακαλάμια, παράγοντας τον ήχο. Υπάρχουν περιπτώ-σεις οργάνων όπου η παροχή του αέρα δεν γίνεταιαπό το στόμα, αλλά από ειδικά διαμορφωμένες “φυ-σούνες” που με την πίεση του χεριού ή του ποδιούπρομηθεύουν τον ασκό με αέρα.

Η Ελλάδα είναι μια από τις χώρες όπου χρησιμο-ποιείται ένας τύπος αυτού του οργάνου. Σχεδόν όλες

οι χώρες της Ευρώπης και όχι μόνο, χρησιμοποιούνστη μουσική τους παράδοση παρόμοιους τύπους, αρ-κετά διαφορετικούς, στην κατασκευή και τον ήχο,αλλά πάντα με την ίδια αρχή, ενός ασκού που απο-θηκεύει αέρα και πιεζόμενος ενεργοποιεί παλλόμεναμέρη για την παραγωγή ήχου που περνάει μέσα απόαυλούς και δημιουργεί μελωδία.

Ξεκινώντας από την Δυτική και Κεντρική Ευ-ρώπη, μόνο στη Γαλλία αριθμούνται περίπου 18 τύποιαυτού του οργάνου (veuze, boha, samponha, κ.α.) μεδιάφορες παραλλαγές ανά περιοχή. Επίσης εντοπίζε-ται στην Ολλανδία (doedelzak ή pijpzak), το Βέλγιο(muchosa), την Ελβετία (schweizer sackpfeife), τηΓερμανία (dudelsack ή schäferpfeife, hümmelchen,dudy ή kozoł), τη Σλοβενία (dude), την Αυστρία(bock), την Ιρλανδία (uilleann, great Irish warpipes,pastoral pipe) και τη Μεγάλη Βρετανία (greatHighland, Cornish, Welsh bagpipes, Northumbrian,Scottish smallpipes, κ.α.).

Στην Βόρεια Ευρώπη συναντάμε το όργανο στηΣουηδία (säckpipa), τη Λετονία και τη Λιθουανία(dūdas), την Εσθονία (torupill ή kitsepill ) και τη Φι-λανδία (Säkkipilli).

Στην Ανατολική Ευρώπη, στην Ουκρανία(volynka), στη Ρωσία (volynka, mih, sahrb), στη Τσε-χία (bock ή kozoł), στην Ρουμανία (cimpoi), στηνΟυγγαρία (duda), και στην Πολωνία (koza, kozioł,gajdy, sierszeńki).

Στα Βαλκάνια εμφανίζεται με την γνωστή μαςεπωνυμία σε όλες τις χώρες με πολύ μεγάλη συμμε-τοχή στη παραδοσιακή αλλά και σύγχρονη μουσικήτων χωρών αυτών. Στην Αλβανία (gajde), στην Κρο-ατία (gajdy, duda, Istarksi, Dalmatinski, Hercegova -cki mih,), στη Βουλγαρία και τη Π.Γ.Δ.Μ. (gaida),στην Ελλάδα (γκάιντα, ασκομαντούρα, τσαμπούνα,τουλούμι), στη Σερβία (gajdy ή gajde, diple, zurle),και τη Σλοβακία (gaidu).

Στη Νότια Ευρώπη βρίσκουμε το όργανο στηνΙσπανία και τη Πορτογαλία (sac de gemecs, gaita,xeremía κ.α.), στην Ιταλία (zampogna, piva, müsaκ.α.) και στη Μάλτα (żaqq, qrajna).

Στην Ασία το όργανο υπάρχει στην Τουρκία(dankiyo, tulum ή guda), στην Αρμενία (parkapzuk),στη Γεωργία (gudastviri, chiboni ή stviri), στο Αζερ-μπαϊτζάν (tulum), στο Ιράν (ney-anbān), στο Κουβέιτκαι το Ομάν (habbān) και στο Μπαχρέιν (jirba).

Τέλος στις περιοχές της Βόρειας Αφρικής, στηΛιβύη (zukra), στη Τυνησία (mizwad) στην Αλγερία(rhaita) και στην Αίγυπτο (zukra, mezued).

49� 2011 � 2

51� 2011 � 2

Athens Video Art Festival from the inside!

Chapter #2

AVAF 2011…BELIEVE THE HYPE

Ήταν 1988 όταν το οριακό για το hip hopalbum των Public Enemy «It takes a nation ofmillions to hold us back» έβγαινε στις προθή-κες των δισκοπωλείων. Στριμωγμένο ανάμεσαστα αυλάκια του δίσκου και τα υπόλοιπα ηχη-τικά μανιφέστα του Chuck D. τρίτο στην πρώτηπλευρά του δίσκου υπήρχε το «Don’t believethe hype» που καλούσε την Μαύρη Αμερική νασταθεί και να ακούσει τις ριπές κατά τωνΜ.Μ.Ε. και της κουλτούρας που αυτά δημιουρ-γούσαν.

Είκοσι τρία χρόνια αργότερα και εκατοντά-δες χιλιόμετρα μακριά από τους δρόμους τηςΝέας Υόρκης του Ρέιγκαν, δέκα καλλιτέχνεςαπό διαφορετικές γωνιές του πλανήτη αποδει-

κνύουν με τον δικό τους ιδιαίτερο τρόπο πως ηφήμη που ακολουθεί το έργο τους υποστηρίζε-ται ακράδαντα από το αναμφισβήτητο ταλέντοτους.

Στα πλαίσια της φετινής διοργάνωσης τουΔιεθνούς Φεστιβάλ Ψηφιακών Τεχνών καιΝέων Μέσων της Ελλάδας, Athens Video ArtFestival, και συγκεκριμένα της νέας κατηγορίας«Believe the hype» η ομάδα παραγωγής συγκέ-ντρωσε μία σειρά έργων ταλαντούχων κι ανερ-χόμενων δημιουργών από ολόκληρο το φάσματης ψηφιακής δημιουργίας επιβεβαιώνοντας τοντίτλο του συγκεκριμένου section.

Featured artists: Grape Frogg, AlbertoEmiliano, Bram Vanhaeren, Du.st, Justin Maller,Brand Nu, Keiichi Matsuda, Danny Perez,Begum Kocum, Daniel Fickle και Hellicar &Lewis.

52 2 � 2011 �

Athens Video Art Festival from the inside! Κείμενο, φωτογραφία: Η ομάδα του Athens Video Art Festival

Στην Ευρώπη, μια δεκαετία περίπου μετάτο τέλος του Α΄ παγκοσμίου πολέμου

(1914-1918) επι κρα τεί μια γενική σύγχυσηστον πολιτικό, ιδεολογικό αλλά και διπλωμα-τικό χώρο. Κανείς ακόμα δε μπορεί να ξεχάσειτα όσα συνέβησαν, πόσο μάλλον κάτω απότην πίεση του φασισμού και του ναζισμού.

Στην Ιταλία συγκεκριμένα, την χώρα πουαποτελεί την κοιτίδα του κινήματος του νεο-ρεαλισμού, σα να μην έφτανε η σκληρή πραγ-ματικότητα της φασιστικής κυριαρχίας, που μεαρχηγό τον δικτάτορα Μπενίτο Μουσολίνι,είχε επιβληθεί από το 1924, έρχεται ο Β΄ πα-

γκόσμιος πόλεμος(1940-1944/5) να κλονίσειτις σχέσεις των μεγάλων δυνάμεων. Το 1943οι αμερικανοί αποβιβάζονται στη Σικελία καιαρχίζουν την προέλαση τους προς τα βόρεια.Καταλαμβάνουν έτσι σχεδόν ολόκληρη τηχώρα, παρά τη σθεναρή αντίσταση που συνα-ντούν από τις γερμανικές δυνάμεις που κινη-τοποιούνται για να ανακόψουν την επέλασητων συμμάχων. Η πτώση του φασισμού δενείναι ούτε εύκολη, ούτε αναίμακτη. Οι φασί-στες παρατείνουν την οριστική τους παράδοσηεγκαθιδρύοντας στην πόλη Σαλό την κυβέρ-νηση των 120 ημερών. Ακολουθούν βομβαρ-

57� 2011 � 2

ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣΚείμενο: Γιάννης Βοζίκης

Από την ταινία «Ο Κλέφτης ποδηλάτων» (Ladri di biciclette) του Βιτόριο Ντε Σίκα (1948).

Ιταλικός Νεορεαλισμός (μέρος πρώτο…)

δισμοί και ολοκληρωτικές καταστροφές σεολόκληρη την Ιταλία. Χαρακτηριστικό γεγο-νός αποτελεί το κρέμασμα του Μουσολίνι καιτης ερωμένης του Κάρλας Πετάτσι στο Μι-λάνο, κάτι που φανερώνει βέβαια την τραγικήκατάσταση και το αδιέξοδο στα οποία είχε πε-ριέλθει η χώρα.Σε μια Ιταλία λοιπόν ηττημένηστρατιωτικά, στα πρόθυρα οικονομικής χρεω-κοπίας, φαινόμενα όπως ο μαυραγοριτισμός, ηανεργία (στα 2.000.000 ανέρχονται οι άνερ-γοι), και η εγκληματικότητα αρχίζουν κάνουναισθητή την παρουσία τους.

Συσχετίζοντας, τώρα, τα συνταρακτικάαυτά γεγονότα με την κινηματογραφική πα-ραγωγή και γυρίζοντας πάλι πίσω στη δεκαε-τία του ’30 πρέπει να τονιστεί ότι οκινηματογράφος στην προσπάθεια του ναανακαλέσει στη μνήμη του κοινού τον Α’ πα-γκόσμιο πόλεμο περιορίζει την περιγραφή τουπροκειμένου να αποφύγει κάθε είδους σύ-γκρουση. Δηλαδή οι παραγωγές της cinecitta(κρατικά ιταλικά στούντιο) την περίοδο αυτήαναλώνονται σε ταινίες που αντλούν τη θεμα-τογραφία τους περισσότερο από το λεγόμενοχολιγουντιανό σινεμά όπως π.χ ρομαντικέςκομεντί («άσπρα τηλέφωνα») και επικές ται-νίες με εξιδανικευμένους ήρωες που μάχονταιγια υψηλά ιδανικά.Ο Α’ παγκόσμιος αναπα-ραστάθηκε ως εθνικό γεγονός κάτι που κάνειακόμα πιο ανερμήνευτο το γεγονός ότι μιασύρραξη που κανείς δε μπορούσε να ξεχάσεικινηματογραφήθηκε ελάχιστα. Σε μια κατά-σταση που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί καιως «απόλυτη σιωπή» έρχεται να πάρει τηθέση του ο κινηματογράφος της αντίστασης, ηΑντίσταση δηλαδή σαν πτυχή του Β’ παγκο-σμίου πολέμου γενικότερα. Σαν βασικό στοι-χείο διάκρισης των δύο περιόδων δημιουργίαςμπορεί να θεωρηθεί το πώς παρουσιάζεται οθάνατος. Ενώ λοιπόν στις ταινίες που επικε-ντρώνονται στον πόλεμο ο θάνατος είναι δρα-ματικός αλλά γρήγορος και αξιοπρεπής, στιςταινίες της αντίστασης είναι βρώμικος και

εξευτελιστικός. Ενώ λοιπόν οι Αμερικάνοι δενεκδηλώνουν σχεδόν ποτέ ιδιαίτερο ενδιαφέ-ρον για το μυστικό πόλεμο, στην Ευρώπηαποτελεί ένα θέμα σε εξέλιξη που δίνειαφορμή για πολλούς διαφορετικούς τρόπουςεπεξεργασίας.

Οι περισσότερες ταινίες, τώρα βασίζονταισε μαρτυρίες, ακόμα και σε διασκευές ημερο-λογίων, κάτι που είναι απόλυτα φυσιολογικό,εφόσον υπάρχει πληθώρα τραγικών βιωμάτων.Η προβολή αυτών των ιστοριών στην οθόνηδε κόστιζε πολύ. Χρειαζόταν λίγοι κομπάρσοικαι οι τοποθεσίες ήταν λίγο πολύ οι ίδιες όπωςτον καιρό του πολέμου. Τα σπίτια δεν είχανανοικοδομηθεί και οι στρατιωτικές εγκατα-στάσεις είχαν διατηρηθεί, επομένως η κινημα-τογράφηση δε γινόταν σε διαφορετικέςτοποθεσίες. Επίσης στα τέλη της δεκαετίας του’40 επικρατούσε μια γενικότερη τάση ανάμεσαστους κινηματογραφιστές να χρησιμοποιούνερασιτέχνες ηθοποιούς.

Έτσι λοιπόν γίνεται φανερή η αρχή μιαςνοοτροπίας στην κινηματογραφική παραγωγήπου δεν απέχει πολύ από το νεορεαλιστικό κί-νημα που όντως γεννιέται την περίοδο αυτήτου κινηματογράφου της αντίστασης. Δεν γί-νεται δηλαδή μια εκ του μηδενός δημιουρ-γία.Το νέο αυτό κίνημα πρόκειται για ένακράμα αλήθειας και ιστορίας, μια μετεξέλιξηίσως και ζύμωση των προϋπαρχόντων στοι-χείων. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι δημι-ουργείται σε μια δύσκολη στιγμή όχι μόνο γιατην Ιταλία αλλά για τον κόσμο γενικότερα,την ώρα που το καθεστώς Μουσολίνι καταρ-ρέει, μαζί του και η χώρα ολόκληρη.

Όπως όμως όλα τα κινήματα, όχι μόνοαυτά της τέχνης, έτσι και ο ιταλικός νεορεα-λισμός διαμόρφωσε τον δικό του χαρακτήρα.Προώθησε ας ειπωθεί την δική του «ιδεολο-γία» στην κινηματογραφική ιστορία. Ανέ-πτυξε δηλαδή ένα χαρακτήρα αρκετάδιαφορετικό από τους μέχρι τώρα υπάρχοντεςστο χώρο.

58 2 � 2011 �

ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ Κείμενο: Γιάννης Βοζίκης

PAUL MOTIAN – LOST IN A DREAMΕΙΔΟΣ: JAZZLABEL: ECM

Υπάρχει τελικά πολύ μουσική εκεί έξω.Πόσο μάλλον τώραπου η μετάβαση στην ψηφιακή εποχή είναι όχι απλά γεγονόςαλλά συνήθεια και μέρος της καθημερινότητας μας.Το θέμαείναι τι μουσική θέλεις να ακούσεις από αυτές που υπάρχουνεκεί έξω.Το σίγουρο είναι ότι βγαίνουν μουσικές ακόμα απόβετεράνους που με την ενέργεια και την αύρα που έχουν ανε-βάζουν τον πήχη ακόμα πιο ψηλά κρατώντας την δισκογρα-φική τους παρουσία σε ιδιαίτερα υψηλά επίπεδα.

Μουσικές λοιπόν βγαίνουν ακόμα από γερόλυκους και αν καταφέρουμε να ενεργοποιήσουμε τακύτταρα του εγκεφάλου μας και να στραφούμε προς τις αρμονίες και τις νότες που μας προσφέρονταιαπλόχερα και μας περιμένουν, το χειρότερο που μπορεί να συμβεί είναι να τις ευχαριστηθούμε.Στηνκαλύτερη να μεταφερθούμε νοερά κάπου αλλού, να πετάξουμε και να μπούμε σε ένα ατέλειωτο tripmood.Από την άλλη αν αυτή η μουσική προέρχεται από έναν άνθρωπο που με τη παρουσία του κο-σμεί την παγκόσμια μουσική κοινότητα και δη αυτή της jazz τόσο το καλύτερο λοιπόν.

Ο Paul Motian ο σπουδαίος αυτός μουσικός και συνθέτης αναμφίβολα αποτελεί μια εμβληματική,αλλά ταυτόχρονο τόσο διακριτική προσωπικότητα στην ιστορία της jazz ανεξαρτήτως είδους, δεκα-ετίας και …ηλικίας .Αυτό γιατί τον χαρακτηρίζει ένα πολύ ιδιαίτερο παίξιμο και δεν θα ήταν υπερ-βολή να πούμε πως δημιούργησε μια ολόκληρη σχολή και μια φιλοσοφία πάνω στο παίξιμο του.Μεμια τεχνική που δεν είχες ξανακούσει ποτέ από άλλον ντράμερ ο Paul Motian γρήγορα ξεχώρισε καιμέσα από μια εξαιρετική δισκογραφική παρουσία «γέννησε» σπουδαίες δουλειές.

Γεννήθηκε το 1931 στην Φιλαδέλφεια της Πανσυλβάνια αλλά οι ρίζες της καταγωγής του είναι απότην Αρμενία. Καθιερώθηκε πολύ γρήγορα μέσα από τη συνεργασία του με τον Bill Evans όπου αρ-χικά με τον μπασίστα Scot La Faro και αργότερα με τον Chuck Israels δημιούργησαν μια ομάδα πουπραγματικά «πετούσε».Αυτός ο ογκόλιθος της jazz με τη free μουσική αντίληψη θα συναντηθεί καιθα συνομιλήσει -στη γλώσσα της μουσικής πάντα- και με άλλα ιερά τέρατα όπως ο Charlie Haden ήο Keith Jarret…όταν τον ακούς νομίζεις ότι χαιδεύει τα τύμπανα, πόσο μάλλον στους περισσότεροακουστικούς του δίσκους όπως το καινούργιο του πόνημα «Lost in a dream».Μια σπουδαία δουλειάπου περιέχει 10 tracks που μοιάζουν να έχουν φτιαχτεί για να σε παρασύρουν σε ένα ονειρικό ταξίδιμε τις πολυρυθμίες και πολυχρωμίες του Motian.

Ο ίδιος συνεχίζει μια διαδρομή που ξεκίνησε πολύ νωρίς και που χάραξε σε αυτή μια δική τουπροσωπική ματιά και θεώρηση για τον κόσμο της μουσικής αλλά και τον κόσμο γενικότερα. Εδωσεστη δισκογραφία αριστουργήματα που θα έπρεπε να ασχοληθούν οι μουσικόφιλοι και οι μουσικολό-γοι του μέλλοντος και που θα έπρεπε να υπάρχουν στα αρχεία των μουσικών πανεπιστημιακών σχο-λών ανά τον κόσμο.Κυρίως μέσω της ECM από την εταιρεία που εν έτει 201Ο έθεσε εαυτόν χαμένοσε ένα όνειρο και που ουσιαστικά «λειτουργεί» και εκφράζεται μέσω αυτής.Αλλωστε από αυτήν ξε-κίνησε το πέταγμα του –είπαμε είναι αερικό- στο χώρο της μουσικής .Το 1972 –αναφερόμαστε εδώμόνο στη προσωπική του δισκογραφία- με τον δίσκο «Conception Vessel» φάνηκε πως ήταν το εναρ-κτήριο έτος που έδωσε την ώθηση για να ακούσουμε και εξίσου σπουδαία μεταγενέστερα άλμπουμόπως το «Le Voyage» (1979) αλλά και την καινούργια φροντισμένη παραγωγή όπου ο Paul Motianέχει φτιάξει καφέ και συνομιλεί μουσικά με τους φίλους του Chris Potter και Jason Moran.

Κατερίνα Χατζή

59� 2011 � 2

Open the disc

ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΚΑΤΣΟΥΛΗΣ - PARA – PHRASESΕΙΔΟΣ: O.S.TLABEL: SUBWAYS MUSIC/ MASSIVE PRODUCTIONS

Δεν ξέρω αν αυτό που ονομάζουμε ελληνική jazz είναι κάτιπου ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα ή αποκαλούμε έτσικάποιους δίσκους για να τους βρίσκουμε πιο εύκολα στα δισκο-πωλεία ή για να συννενοούμαστε μεταξύ μας. Από την άλλη βε-βαίως υπάρχουν οι ρυθμοί, τα χρώματα που μοιάζουν σαν έναςμεγάλος ωκεανός εσύ απλά διαλέγεις το ταξίδι που θα ακολου-θήσεις και τον προορισμό...Τα υπόλοιπα τα αναλαμβάνουν οι

μουσικές ιδιαιτερότητες που κρύβουν οι παραγωγές που υπογράφουν οι μουσικοί και οι ομάδες.Ανπρόκειται για πολυσχιδείς προσωπικότητες, τόσο το καλύτερο μιας και ποτέ δεν ξέρεις τον τρόπο πουθα διαλέξουν και θα προσεγγίσουν ένα θέμα άρα και την τελική μορφή που θα δώσουν στην εργασίατους.

Ο Βαγγέλης Κατσούλης ανήκει σίγουρα στην ευρύτερη οικογένεια της ελληνικής jazz με τη δια-φορά ότι τα έργα του είναι ακόμα πιο ιδιαίτερα αλλά και διαφορετικά μεταξύ τους προσδίδοντας έτσιακόμα μεγαλύτερο ενδιαφέρον όσον αφορά τη μουσική του έκφραση και πορεία .Η παρουσία τουτόσο στο χώρο της δισκογραφίας όσο και των ζωντανών εμφανίσεων είναι συνυφασμένη με μουσικήγια θέατρο, κινηματογράφο, συμφωνική ορχήστρα, όπερα, πιάνο, δωματίου, μπαλέτο αλλά και μετην ηλεκτρονική και Jazz μουσική.Εχει συνεργαστεί με σπουδαία ονόματα τόσο από την Ελλάδα όσοκαι το εξωτερικό όπως οι Arild Andersen, Paul Wertico, Τάκης Φαραζής, Bendik Hofseth, PaoloFresu.Αξιοσημείωτη είναι και η παρουσία του στο Τρίτο πρόγραμμα της ελληνικής ραδιοφωνίας στοοποίο εργάστηκε επί σειρά ετών μαζί με τον Μάνο Χατζιδάκι συμβάλλοντας σε μια θαυμάσια πορείατης συγκεκριμένης συχνότητας που έμελλε να είναι και η απαρχή για ένα καλύτερο μέλλον της τότεκρατικής ραδιοφωνίας.

Σε κάθε του βήμα δίνει πάντα μια ξεχωριστή αίσθηση και μια συγκεκριμένη ταυτότητα ως προςαυτό που καταπιάνεται.Ετσι και σε αυτή τη δουλειά μας ξάφνιασε ευχάριστα μιας και οι συνθέσειςτου αποτελούν τη μουσική επένδυση για την πρώτη ταινία μυθοπλασίας του ντοκιμαντερίστα Σταύ-ρου Ιωάννου με τίτλο «Χορεύοντας στον πάγο».Ο δίσκος περιέχει 20 κομμάτια δεκαεννέα σε μουσικήδική του και ένα σε μουσική του Ανδρέα Πολυζωγόπουλου.Μια πρωτοποριακή δουλειά όπως και οιπροηγούμενες του Βαγγέλη Κατσούλη άλλωστε που αξίζει μια καλή θέση στη δισκοθήκη σας και κυ-ρίως εκεί που φυλάτε τα καλά σάουντρακ J.

Κατερίνα Χατζή

60 2 � 2011 �

Open the disc

ΕΓΓΟΝΟΠΟΥΛΟΣ / ΠΟΥΛΙΚΑΚΟΣ / SOCOS – Η ΥΔΡΑΤΩΝ ΠΟΥΛΙΩΝΕΙΔΟΣ: OTHERLABEL: PUZZLE MUSIK

Πρόκειται για μια από τις τελευταίες δισκογραφικές εργασίεςπου βγήκαν από την αξιόλογη και προσεγμένη –και μια από τιςπιο σημαντικές του χώρου σε ευρωπαικό επίπεδο κατά την τα-πεινή μου γνώμη- εταιρεία Puzzle music .Μια άκρως ενδιαφέ-ρουσα δουλειά που αν πιαστείς από το θέμα της -μελοποίησηΕγγονόπουλου από μια ιδιαίτερη και ανήσυχη μουσική προσω-

πικότητα σαν το Socos δεν συναντάς κάθε μέρα και ούτε πρόκειται να συναντήσεις τουλάχιστον όχιεύκολα- μπορεί να σου δώσει τροφή για σκέψη και εποικοδομητική…ακρόαση.

Η αλήθεια εδώ είναι πως πέρα από το πρώτο θετικό ξάφνιασμα στην αναγγελία μιας τέτοιας δου-λειάς είναι ότι το πράγμα πάει παραπέρα λόγω του συγκεκριμένου concept.Δηλαδή οι πρώτες ακρο-άσεις δεν αρκούν ούτε δειγματίζουν το συγκεκριμένο υλικό.Αυτό γιατί πρόκειται για μια δουλειάπολύ σοβαρή με ετερόκλητα είδη μουσικής να διαδέχονται το ένα το άλλο και που εναλλάσονται δη-μιουργώντας ένα αποτέλεσμα που νιώθεις ότι σε ξεπερνάει.Μια πρωτότυπη έκφραση κυριαρχεί στα10 tracks αυτής της δουλειάς που υψώνεται έχοντας για σημαία της την προσέγγιση πάνω στο έργοτου Εγγονόπουλου.Μάλιστα είναι η πρώτη φορά που στην ελληνική δισκογραφία παρουσιάζεται έναάλμπουμ που στο σύνολο του αποτελείται από μελοποιημένα ποιήματα «του κορυφαίου έλληνα σου-ρεαλιστή ποιητή και ζωγράφου» Νίκου Εγγονόπουλου όπως πολύ σωστά μαρτυρά και το δελτίο τύπουτης Puzzle music.

Η αλήθεια επίσης είναι ότι η προσέγγιση είναι τόσο μοναδική που κάθε φορά στο επόμενο tracksδεν ξέρεις τι θα ακούσεις.Ο Δημήτρης Πουλικάκος εδώ συμπράττει μοναδικά με τον Socos και απο-δίδει τα ποιήματα με το δικό του γνωστό ύφος αλλά και με την ιδιαίτερη φροντίδα και ματιά που πρέ-πει να διέπει το έργο του Εγγονόπουλου.Δεν μπήκε σε ξένα χωράφια το αντίθετο, καλλιέργησε καιφρόντισε τα δικά του ώστε να βγει μια καινούργια και φρέσκια όχι μόνο χρονικά αλλά και αισθητικάεργασία με τέτοιο θέμα και σχεδιασμό.

Αλλωστε η Puzzle music όσον αφορά τις εκδόσεις της είναι πάντα γενναιόδωρη προσφέρονταςεκτός από καλές μουσικές και καλές εώς …περίεργες συσκευασίες (θετικά ασυνήθιστες θαέλεγα…).Περιποιημένη έκδοση, με καλό βιβλιαράκι να τη συνοδεύει με πληροφοριακό υλικό και όλααυτά με ένα θαυμάσιο γραφιστικό στήσιμο.Μέσα σε όλα αυτά έχουμε και την επιστροφή του Πουλι-κάκου με ολοκληρωμένη δουλειά μετά από …35 χρόνια (προηγήθηκε το θρυλικό Μεταφοραί Εκ-δρομαί ο Μήτσος).Τι άλλο να ζητήσει κανείς ;

Αλέξανδρος Γερασίμου

61� 2011 � 2

Open the disc

ΧΡΗΣΤΟΣ ΑΛΕΞΟΠΟΥΛΟΣ / ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΔΑΡΛΑΣΗ –Η ΑΛΙΚΗ ΣΤΗ ΧΩΡΑ ΤΩΝ ΘΑΥΜΑΤΩΝΕΙΔΟΣ: O.S.TLABEL: PUZZLE MUSIK

Δεν ξέρω γιατί αλλά πάντα με γοήτευε η –μουσική- γραφήτων παιδικών παραμυθιών.Ηταν μια μυστηριώδης για μένα απο-τύπωση των κινήσεων, του φωτισμού, των προσώπων, του έργουπου ανέβαινε σε κάποια σκηνή.Από την άλλη μεριά ένα παιδικόθέατρο αποτελεί από μόνο του μια σοβαρή υπόθεση οπότε μιαμουσική επένδυση σε αυτό είναι μια διαδικασία που φαντάζεικάπως πολύπλοκη και με μια βαρύτητα λόγω του χαρακτήρα της

–χρησιμοποιείται για κάποιο συγκεκριμένο έργο μιας και γράφεται αποκλειστικά για αυτό.Εδώ κρατάμε στα χέρια μας μια φρέσκια παραγωγή της Puzzle music που εντελώς αναπάντεχα

και ευχάριστα έκανε μια κίνηση αιφνιδιασμού και μας παρουσιάζει μια πολύ ιδιαίτερη δουλειά.Μιαδουλειά που είναι άκρως ενδιαφέρουσα από πολλές απόψεις.Καταρχήν από το artwork το οποίο είναιπολύ ξεχωριστό έχοντας μια εντυπωσιακή εικονογράφηση που σε κερδίζει αμέσως.Κατά δεύτερο απότο ίδιο το θέμα.Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.

Πρόκειται για μια διασκευή πάνω στο κλασσικό έργο του Lewis Carroll.Τη διασκευή και τη σκη-νοθεσία έκανε η πολυβραβευμένη συγγραφέας παιδικών βιβλίων και θεατρικών έργων Αγγελική Δαρ-λάση.Τη μουσική και τα τραγούδια έγραψε ο Χρήστος Αλεξόπουλος ένας πολυσχιδής καλλιτέχνης μεβαθιά γνώση και του παιδικού θεάτρου (είχε υπογράψει τη μουσική για το «ένα σακί γεμάτο ψέματα»το 2000 ενώ έχει εκδώσει και μια σειρά από σπουδαίες κατά τη γνώμη μου κυκλοφορίες διαφορετι-κής υφής και μουσικής τάσης που φέρουν τη δική του προσωπική σφραγίδα).

Δεν διστάζει να καταπιαστεί με ξεχωριστά είδη μουσικής και το κυριότερο είναι πως καταφέρνεινα τα φέρνει κοντά στα δικά του μέτρα, αυτό που εκείνος θέτει ως προυπόθεση για να εκφραστεί.Εδώέχουμε ένα πάντρεμα αφήγησης, θεατρικών διαλόγων και τραγουδιών «σε ένα cd που απευθύνεται μενσε παιδιά, αλλά που η φιλοδοξία των συντελεστών όμως είναι τα παιδιά να μην βρίσκουν το cd στοσπίτι να το ακούσουν γιατί το έχει πάρει ο μπαμπάς ή η μαμά στο αυτοκίνητο».Σωστή σκέψη άλλω-στε ποιος είπε ότι και οι μεγάλοι δεν είναι παιδιά ;

Στους ρόλους των αφηγητών συναντάμε ένα …πλήθος από καταξιωμένους καλλιτέχνες (μεταξύαυτών και ο γνωστός θεατρικός και τηλεοπτικός ηθοποιός Κώστας Δαρλάσης που έχει ξαναδανείσειτη φωνή του πολλές φορές στο παρελθόν σε ανάλογα εγχειρήματα) καθιστώντας έτσι τη συγκεκρι-μένη κυκλοφορία μια πραγματική γιορτή για μικρούς και μεγάλους , εγκαινιάζοντας για τη Puzzlemusic μια ξεχωριστή κατηγορία: Αυτή της μουσικής σύνθεσης για παιδικά παραμύθια.

Αλέξανδρος Γερασίμου

62 2 � 2011 �

Open the disc

ΜΩΡΑ ΣΤΗ ΦΩΤΙΑ – COUGAN BABY SMOKINGRABBITΕΙΔΟΣ: ΕΛΛΗΝΟΦΩΝΟ ΡΟΚLABEL: BABY RECORDS

Μόνο το γεγονός ότι τα «Μωρά στη φωτιά» αντέχουνστον χρόνο και μας προσφέρουν ακόμα νέα τους τραγού-δια, αξίζει αναφοράς και σεβασμού.

Με το ξεκίνημα ακρόασης του δίσκου και της πρώτηςμελωδίας, καταλαβαίνεις ότι αυτό το feeling που δίνουν ταΜωρά σε κάθε συναυλία τους, έχει περάσει μέσα στα τρα-γούδια τους… η χρήση δηλαδή των πνευστών, τα οποία δί-

νουν άλλη νότα και αντικαθιστούν σε μεγάλο βαθμό τα πλήκτρα. Όσοι βέβαια έχετε χρόνια νααπολαύσετε live τα Μωρά στη φωτιά, τότε σίγουρα θα ξαφνιαστείτε με την αλλαγή αυτή, είτε θετικά,είτε αρνητικά.

Το όνομα του Στέλιου Σαλβαδόρ κοσμεί και σε αυτό τον δίσκο το εξώφυλλο του δίσκου. Εμέναπροσωπικά αυτό δεν μου κάθεται καλά. Ναι γνωρίζουμε όλοι ότι «Μωρά στη φωτιά» είναι ο ΣτέλιοςΣαλβαδόρ Παπαϊωάννου, ο μοναδικός που κρατάει ζεστά το όνειρο της μπάντας, με συνεχής εναλ-λαγές μελλών. Όμως θα προτιμούσα το όνομα του να μην αναγράφεται στον δίσκο ή το αντίστροφο,να ήταν απλά ένας solo δίσκος, αφού και το περιεχόμενο ταιριάζει περισσότερο στις σκέψεις του Σαλ-βαδόρ και όχι στο ψυχεδελικό ταξίδι που μας παρασέρνανε τα μωρά στις προηγούμενες δουλειές.

Η παραγωγή, η μουσική και οι στίχοι, σε αφήνουν απόλυτα ικανοποιημένο με το αποτέλεσμα,όμως το μουσικό αυτό ταξίδι τελειώνει πολύ γρήγορα, αφού περιέχει ΜΟΝΟ 8 τραγούδια (λίγα γιατην τιμή του δίσκου). Ωραίος δίσκος, όμως λείπει η ένταση και το ξέσπασμα (στιχουργικά και μου-σικά απουσιάζουν τραγούδια που θα γίνουν ύμνοι) τα οποία είναι ικανά να σου ανεβάσουν την αδρε-ναλίνη και να σε κάνουν να εθιστείς με τον εκάστοτε δίσκο. Τουλάχιστον στην δική μου σκέψη θαμείνει σαν ένα mini album με μερικές καλές στιγμές. Ίσως θα έπρεπε να περιμένει λίγα ακόμα τρα-γούδια και να μελετηθεί περισσότερο συνολικά.

Τραγούδια που έχουν μια θέση στο ραδιόφωνο: «Μοιραίο καραβάνι», «Τα ραδιόφωνα»,«Τοτε-λευταίο SOS».

Νίκος Γραμμάτος

63� 2011 � 2

Open the disc

Πότε ήταν η πρώτη φορά που ήρθες σεεπαφή με αυτό που ονομάζουμε μουσική ;

Πως ορίζουμε την μουσική; «Μην είν’ οι κάμποι της, τα ψηλά βουνά;»

(γέλια)Δεν μπορώ να το προσδιορίσω με ακρίβεια. Τα

πρώτα μου τραγούδια πάντως τα έγραψα 14-15χρονών.

Είμαι στη δισκογραφία από το 1994 και ωςσόλο καλλιτέχνης από το 1999. Γράφω για θέατρο,κινηματογράφο, τηλεόραση … διδάσκω από το1999 επίσης. Δεν ξέρω πως ξεκίνησε η επιθυμίαμου για όλο αυτό – ζω και λειτουργώ μέσα στημουσική.

Ξέρω ότι δεν θα με ενδιέφερε να κάνω τίποταάλλο.

Επέστρεψες στην δισκογραφία με μια ιδιαί-τερη δουλειά, με μια μουσική επένδυση στοκλασικό έργο του Lewis Carroll «Η Αλίκη στηΧώρα των Θαυμάτων» όπου υπογράφεις τησύνθεση, την ενορχήστρωση, την παραγωγή καιτο sound design του συγκεκριμένου cd. Μίλησεμας για αυτό.

Επιθυμούσα καιρό τώρα να κάνω ένα cd γιαπαιδιά. Μετέφερα την επιθυμία μου στη συγγρα-φέα Αγγελική Δαρλάση κι εκείνη πρότεινε να δια-σκευάσει το συγκεκριμένο βιβλίο – το οποίο ηαλήθεια είναι ότι είχε περάσει από το μυαλό μου.

Η ενορχήστρωση και η παραγωγή είναι κάτιπου κάνω σε κάθε άλμπουμ μου. Το καινούργιοστοιχείο, αν θες, ήταν το sound design που προέ-κυψε από την ίδια τη φύση του άλμπουμ. Η ιδέαείναι ότι ακούς μια θεατρική παράσταση ή μια ται-νία. Ακούς τον ήχο της μόνο, χωρίς να την βλέπεις.Αυτό – για να γίνει σωστά και να λειτουργήσει ωςτέτοιο – χρειάζεται περισσότερη δουλειά από ότιφαντάζεται κανείς. Αλλά είναι και φοβερά δημι-ουργικό και ενδιαφέρον. Πολλές φορές χρειάστηκενα επινοηθούν και να κατασκευαστούν από τομηδέν ηχητικά εφέ π.χ. κάθε φορά που η Αλίκη με-γαλώνει ή μικραίνει.

Στο δελτίο τύπου διαβάζουμε πως είναι έναcd που απευθύνεται μεν σε παιδιά, αλλά που ηφιλοδοξία των συντελεστών όμως είναι τα παι-διά να μην βρίσκουν το cd στο σπίτι να το ακού-σουν γιατί το έχει πάρει ο μπαμπάς ή η μαμά νατο ακούσει στο αυτοκίνητο…

Επειδή έχει μεσολαβήσει λίγος καιρός από τότεπου κυκλοφόρησε το άλμπουμ μπορώ να σου πωότι μας έχει μεταφερθεί ένα περιστατικό οπού συ-νέβη ακριβώς αυτό!

Η κυριολεξία του πράγματος είναι ότι τα παιδιάείναι παιδιά και όχι ανόητα πλάσματα. Δεν κατα-λαβαίνω γιατί ορισμένοι θεωρούν ότι πρέπει να ρί-ξουν το επίπεδο προκειμένου να απευθυνθούν σεπαιδιά.

Το cd για παιδιά είναι ένα «κανονικό» cd με δια-φορετική οπτική γωνία (αυτή του παιδιού). Μπο-ρεί η οπτική γωνία να διαφέρει, αλλά από τη στιγμήπου είναι ένα «κανονικό» cd μπορεί θεωρητικά ναενδιαφέρει ή/και να ικανοποιεί τόσο τους ενήλι-κους, όσο και τα παιδιά.

Δεν είναι η πρώτη φορά που καταπιάνεσαι μεπαιδικό παραμύθι και με τραγούδια για θέατρογια παιδιά. Είναι ένας άλλος τρόπος έκφρασηςγια σένα το να γράφεις μουσική για το θέατροκαι δη για το παιδικό θέατρο ;

Η μουσική για παιδικό θέατρο και για παιδιά ενγένει σε απελευθερώνει από τα κλισέ και τα ταμπούπου συχνά – και καμιά φορά χωρίς να το καταλα-βαίνεις – θέτεις ο ίδιος στον εαυτό σου.

ΧΡΗΣΤΟΣ ΑΛΕΞΟΠΟΥΛΟΣ: Ταξιδεύοντας με την Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων…

64 2 � 2011 �

Μusica; Συνέντευξη: Αλέξανδρος Γερασίμου

Είναι ένα πεδίο έκφρασης ελεύθερο, που ταπάντα χωράνε, τα πάντα είναι διαθέσιμα προκειμέ-νου να υπηρετήσεις ένα σκοπό – την παιδικήοπτική γωνία.

Όταν δουλεύεις ένα τέτοιο project ποτέ δενείσαι βέβαιος για το τι σε περιμένει στη στροφή.

Είναι συναρπαστικό αυτό. Με ενδιαφέρει και μεανανεώνει.

Μίλησε μου για τους συντελεστές αυτής τηςδουλειάς.

Πολυπρόσωπο το έργο και ως εκ τούτου συμ-μετέχουν πάρα πολλοί ηθοποιοί. Ποικίλο και τομουσικό άκουσμα οπότε συμμετέχουν και αρκετοίμουσικοί.

Θα τους αναφέρω όλους με σειρά εμφάνισης -έχουν δώσει όλοι τον καλύτερο τους εαυτό.

Αφηγείται ο Κώστας Δαρλάσης (που κρατάειεπιπλέον και το ρόλο του Πατ). Αλίκη είναι η νεαρήκαι πρωτοεμφανιζόμενη Σάρα Ψάλτη. ΕπίσηςΜάκης Αρβανιτάκης (Άσπρος Κούνελος), ΤίναΑλεξοπούλου (Ποντικός), Γαβριέλλα Τριαντα-φύλλη (Ντόντο), Αγγελική Δαρλάση (η συγγραφέαςπου ως γνωστό διασκεύασε το βιβλίο κρατάει καιτο ρόλο του Μπιλ), Αλεξάνδρα Ντεληθέου (Κά-μπια), Άννα Ζεβελάκη (Γάτα του Τσέσαιρ), ΆρηςΤσαμπαλίκας (Καπελάς), Μαρία Λατσίνου (Βασί-λισσα), Γιώργος Πρινιωτάκης (Βασιλιάς).

Τον ρόλο του Μαρτιάτικου Λαγού τον κρατάωεγώ που παίζω και πιάνο, πλήκτρα, κρουστά. Οιυπόλοιποι μουσικοί που συμπληρώνουν την …dream team … είναι: Socos (κιθάρες), Μάριος Δα-πέργολας (βιολί και βιόλα), Στέλιος Ρωμαλιάδης(φλάουτο) και Χρήστος Παλαμιώτης (τρομπέτα).

Τέλος Το Τραγούδι της Κάμπιας το ενορχή-στρωσε ο Μπάμπης Παπαδόπουλος.

Ηχογραφήθηκε στο στούντιο Artracks από τονΑλέξιο Μπόλπαση, ενώ οι μίξεις έγιναν στο ίδιοστούντιο από τον Γιώργο Πρινιωτάκη .

Το cd κυκλοφορεί από την δισκογραφικήPuzzlemusik. Υπάρχουν αισθητικά ή μουσικάόρια όσον αφορά τις κυκλοφορίες της εταιρείαςκαι τους καλλιτέχνες που επιλέγει να εντάξει στοδυναμικό της ;

Εξ ορισμού δεν υπάρχουν. Αυτό ήταν μέσα στις«προγραμματικές δηλώσεις» της Puzzlemusik. Τοκριτήριο είναι θεωρητικά απλό. Η ιδιοσυγκρασίατου καλλιτέχνη. Να ακούς κάτι δικό του και να λες«α… είναι ο τάδε». Αυτό. Το τόσο απλό, το τόσο

μέγα.Τώρα… από εκεί και πέρα … άλλες φορές θα

σε καλύπτει αισθητικά, θα σε ικανοποιεί, θα σε εν-θουσιάζει. Άλλες φορές πάλι μπορεί να βρίσκεταιμακριά σου ή να στέκεται και αντίκρυ σου. Το θέμαείναι πάντα να έχει λόγο ύπαρξης. Άποψη, γνώση,συναίσθηση της ευθείας γραμμής που συνδέειόλους τους πραγματικούς (μείζονες ή ελάσσονεςδεν έχει σημασία) δημιουργούς από τα βάθη τωναιώνων ως σήμερα. (Ξέρουν αυτοί τι εννοώ …)

Ποια ήταν η κυκλοφορία που άκουσες πρό-σφατα και τη χάρηκες ;

Το Tragic Tale of a Genius των My Little CheapDictaphone (MLCD) που απέκτησα σχεδόν τυχαίαπρόσφατα σε ένα ταξίδι μου στις Βρυξέλλες (δεννομίζω ότι έχει διανομή εδώ). Σπουδαίο γκρουπ καιείναι μόλις στο δεύτερο άλμπουμ τους. Θα μαςαπασχολήσουν αργά ή γρήγορα στο μέλλον – ανκαι έχουν την «ατυχία» να είναι Βέλγοι και όχι Αγ-γλοσάξωνες.

Χάρηκα επίσης το Collapse Into Now των REMκυρίως γιατί ισχύει αυτό που γράφει το promosticker πάνω στο άλμπουμ. Είναι πράγματι το κα-λύτερο άλμπουμ τους εδώ και δέκα χρόνια. Χά-ρηκα που βγήκαν από το τέλμα και παραμένουνδημιουργικοί.

Τέλος χάρηκα με την «στροφή» που επιχειρεί οΦοίβος Δεληβοριάς στον Αόρατο Άνθρωπο. Τηνείχα προβλέψει. Τη βρίσκω τολμηρή, όσο και επι-βεβλημένη (κι ας ακούγεται οξύμωρο αυτό). Χά-ρηκα, αν και δεν τη βρίσκω ολοκληρωμένη. Οπότεανυπομονώ για τη συνέχεια αυτής της «στροφής».

Εννοείται (και είναι στη φύση της ερώτησηςαυτό) ότι αν με ρωτήσεις πάλι σε κανά-δυο εβδο-μάδες, θα σου πω άλλα. Π.χ. για το καινούργιοRadiohead που ανυπομονώ να ακούσω.

Διαδικτυακοί κόμβοι και μουσική. Τελικά είναι«ζευγάρι» αυτά τα δύο ;

Είναι. Αλλά πάλι …. δεν είναι. Ας πούμε ότι δενείναι παντρεμένοι. Ότι είναι απλά ζευγάρι. Ούτεπαιδιά έχουν ακόμη. Περιμένω τα «παιδιά» τους.Αλλά μάλλον πρέπει να περάσει μια δεκαετίαακόμη για να αποκτήσουν «παιδιά».

Πως βλέπεις το μέλλον της ελληνικής δισκο-γραφίας και ποιος πιστεύεις ότι θα είναι ο και-νούργιος τρόπος διανομής της μουσικής ;

Η δισκογραφία (και όχι μόνο η ελληνική) νοσεί.Από τέλη δεκαετίας του 90, αρχές 00s εμφάνισε μια

66 2 � 2011 �

Μusica;

… ίωση – την ψιλοπαρακολούθησαν υποτίθεται οι«γιατροί», αλλά είχαν το νου τους να πάρουν τα«φακελάκια» τους, δεν έδωσαν πολύ σημασία κιέτσι όταν η ίωση αποδείχτηκε καρκίνωμα ήτανπλέον πολύ αργά. Και όπως το συνηθίζουν τα καρ-κινώματα, έκανε μετάσταση, εξαπλώθηκε καιτώρα χρειάζεται ακρωτηριασμός …

Τι εννοώ: Καλλιτέχνες – Δισκογραφικές εται-ρείες – Διανομείς – Δισκοπώλες

Η παραπάνω χημική φόρμουλα (που αποτελείτις συνιστώσες της δισκογραφίας -) έχει πάψει ναλειτουργεί. Χρειάζεται να ακρωτηριαστεί κάποιοτμήμα της (να πάψει να υφίσταται) και πιθανόταταμε τον ακρωτηριασμό της να «σκοτώσει» και κά-ποιο ακόμη τμήμα της φόρμουλας. Αυτά που θααπομείνουν θα χρειαστεί να μεταλλαχθούν σε κάτικάπως διαφορετικό από αυτό που ήταν ως τώρα.Και ο οργανισμός που θα δημιουργηθεί να κάνειμια νέα αρχή.

Είναι σκληρό, είναι επίπονο, είναι τέλος εποχής,δεν υπάρχει δεδομένη φόρμουλα προς αντικατά-σταση της υπάρχουσας αλλά δεν βλέπω άλλη λύση.Και δεν ξέρω και τι χρειάζεται να ακρωτηριαστεί.Και δεν έχει και τόση σημασία ίσως. Το βέβαιοείναι ότι κάτι απ’όλα περισσεύει (τελείως αριθμη-τικά μιλώντας).

Εννοείται ότι επιθυμία μου είναι να μείνουν όλαστη θέση τους και να αρχίσει πάλι να δουλεύει ηφόρμουλα αλλά δεν το βλέπω να μπορεί να συμβείδυστυχώς…

Τώρα…. για να προκύψει στα σοβαρά καινούρ-γιος τρόπος διανομής της μουσικής χρειάζεταιπρώτα να θεραπευτεί ο ασθενής.

Τα επόμενα σχέδια του Χρήστου Αλεξόπου-λου και της Puzzlemusik είναι….

Για μένα, έχω να σου πω ότι σκέφτομαι σοβαράνα ξεκινήσω να κάνω ξανά live, μετά από αρκετάχρόνια και αρκετούς λόγους που τα σταμάτησα,αλλά δεν μπορώ να το πω με σιγουριά.

Ετοιμάζουμε και μια μουσικοθεατρική παρά-σταση με την Αγγελική Δαρλάση (για ενήλικουςαυτή τη φορά) αλλά για την επόμενη σαιζόν.

Αυτές τις μέρες ολοκληρώνω τη μουσική για τη(δίγλωσση) παράσταση Vagina Monologues πουανεβαίνει για λίγες παραστάσεις στο Θέατρο τουΝέου Κόσμου.

Σχετικά με το επόμενο άλμπουμ μου - έχω αρ-χίσει να μοντάρω (σαν σύλληψη) ένα φιλόδοξοσχέδιο στο οποίο εμπλέκονται κάποιοι φορείς που

από το πόστο τους έχουν ένα σκεπτικό ανάλογο μετο δικό μου και το σκεπτικό της Puzzlemusik.

Έχω και δύο διαφορετικά άλμπουμ – ημιτελή –σε πρώιμο στάδιο στο συρτάρι ενώ παράλληλα έχωκαι μια επιθυμία να ασχοληθώ και με την«contemporary classical” και πάλι. Μετά από αρ-κετό καιρό αποχής είναι η αλήθεια.

Δεν ξέρω τι από όοοοολα τα παραπάνω θα«πάρει κεφαλι». Με πιάνεις σε μια ενδιάμεση κα-τάσταση, σε ένα σταυροδρόμι ας πούμε για αυτόκαι όλες αυτές οι διαδλαδώσεις. Δεν έχει πολύκαιρό που κυκλοφόρησε Η Αλίκη στη Χώρα τωνΘαυμάτων και δεν έχω καταλήξει στο ποια ακρι-βώς θα είναι η συνέχεια.

Για την Puzzlemusik τώρα τα πράγματα είναιπιο συγκεκριμένα: Τον Απρίλιο κυκλοφορεί το άλ-μπουμ των MK – O Blues for the White Niggerκαι το νέο άλμπουμ του Μανώλη Γαλιάτσου, (σεσυνεργασία με τον τρομπετίστα Σωκράτη Άνθη) μετίτλο 2Ο11: Εδώ, Έξω .

Για τον φθινόπωρο έχουν ήδη προγραμματιστείκαι ετοιμάζονται τα νέα άλμπουμ των Misuse καιτων Socos & The Live Project Band. Ίσως και κάτιακόμη που δεν είναι σίγουρο ότι θα είναι έτοιμο καιείναι πρώιμο να ανακοινωθεί.

Το φθινόπωρο γιορτάζουμε και τα 5 χρόνια λει-τουργίας της Puzzlemusik. Σκεφτόμαστε να στή-σουμε μια «γιορτή» για αυτό.

Προχωράμε μπροστά.

ΛΙΝΚwww.myspace.com/puzzlemusikwww.myspace.com/christosalexopoulos

67� 2011 � 2

Μusica;

Με γνώμονα ότι το δημοτικό και το ρε-μπέτικο τραγούδι αποτελούν δύο όψεις

του ίδιου νομίσματος, υπό το πρίσμα του λαϊ-κού πολιτισμού, κρίνεται σκόπιμο να μελετηθείη μετάβαση απο το πρώτο στο δέυτερο.

Μια διαφορά που έχει νόημα να αναφερθεί,πριν προχωρήσω σε περαιτέρω ανάλυση, είναιαυτή του χώρου. Το δημοτικό τραγούδι αναπτύ-χθηκε στην ύπαιθρο, όπου και ήκμασε και ανα-φέρεται στην αγροτική ζωή και στην ζωή στηνύπαιθρο γενικότερα. Το ρεμπέτικο τραγούδιαναφέρεται στον αστικό τρόπο ζωής, πάντα μετην χωροταξική έννοια και όχι με βάση κάποιοταξικό διαχωρισμό.

ο δημοτικό τραγούδι στην προεπαναστατικήΕλλάδα: Κατά τη Βυζαντινή περίοδο η ιδεολο-γική βάση της θεματολογίας προέρχεται αποτην άρχουσα τάξη και την προβληματική τηςαπέναντι στην αριστοκρατική εξουσία, ενώ ταυ-τόχρονα η παρακοινωνική πραγματικότητα εμ-φανίζεται περιορισμένη και αδύνατη ναεμπνεύσει και να εμπνευστεί απο την τότε

δράση της. Κατα την διάρκειατης Τουρκοκρατίας αντίθετα κύ-ριος εμπευστής του λαϊκού (δη-μοτικού) τραγουδιού αποτελείτο παρα κοι νωνικό φαινόμενοκαι η αντιπαλότητα με τη φρό-νιμη κοινωνία. Έδώ πλέον συ-γκρούονται δυνάμεις απο τακατώτερα κοινωνικοοικονομικάκαταπιεσμένα ή και περιθω-ριακά στρώματα της κοινωνίαςμε την εξουσία, που συχνά απο-τελούνται απο την σύμπραξηΕλλήνων προεστών με τηνΟθωμανική διοίκηση. Οι μετα-βολές στο δημοτικό τραγούδιαντανακλούν τις νέες συνθήκες

που διαμορφώθηκαν με την οθωμανική παρέμ-βαση. Τέτοιες μεταβολές θα πραγματοποιού-νταν και λίγο αργότερα στην μετεπαναστατικήΕλλάδα.

Το δημοτικό τραγούδι στην μετεπαναστατικήΕλλάδα : Ηδη απο τα τέλη του 18ου αιώνα είχεαρχίσει να διαμορφώνεται και ν’ αναπτύσσεταιη ελληνική αστική τάξη. Οι επαφές της με τουςαστούς των δυτικών χωρών είχαν αρχίσει ναεπεκτείνονται , χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότιείχε την δυνατότητα, όχι τουλάχιστον στη συ-γκεκριμένη χρονική στιγμή, να αναδειχθεί σεκυρίαρχη. Για να εδραιώσει λοιπόν την κυριαρ-χία της στον ελλαδικό χώρο αλλα και για τηναπόκτηση κύρους απέναντι στους δυτικούς, ωςεθνική κυρίαρχη τάξη, κρίνονταν απαραίτητος οπαραγκωνισμός ενός πολιτισμού που προέκυπτεαπο έναν οικονομικά εξαθλιωμένο και πολιτικάάναρχο λαό. Ταυτοχρόνως η επιτυχία των βλέ-ψεων των αστών υπαγόρευε την ανάδειξη καισυγκρότηση ενός έθνους που θα ηγούνταν οιίδιοι, ή τουλάχιστον έτσι θα ήθελαν να αυτο-

70 2 � 2011 �

Κείμενο: Κατερίνα Γούναρη

Η μετάβαση από το δημοτικό λαϊκόστο ρεμπέτικο τραγούδι

ποσδιορίζονται. Σίγουρα λοιπόν το δημοτικότραγούδι που έως τότε διαμορφώνονταν αποτους κοινωνικούς σχηματισμούς και τα κατώ-τερα κοινωνικά στρώματα της υπαίθρου (αγρο-τική ύπαιθρος) δεν θα μπορούσε να ενταχθείστο εθνικό σύστημα μουσικής, άρα και σε ένανευρύτερο εθνικό πολιτισμό .

Η περιφρόνηση των αστών για το ελληνικόλαϊκό δημοτικό τραγούδι είχε την βάση της στιςεπεκτατικές βλέψεις που ετρεφε το ελληνικό κε-φάλαιο και που αργότερα εκφράστηκαν έντονααπο την συγκρότηση της «Μεγάλης Ιδέας» .Επειτα η θεματολογία του δημοτικού τραγου-διού ήταν άλλο ένα αγκάθι στον «εθνικό πολι-τισμό» των αστών καθως προβάλλονταν σ΄αυτόέντονα αντικρατικά και αντιεξουσιαστικά χα-ρακτηριστικά. Ο ρόλος της κάθαρσης ανατίθε-ται σε λαογράφους και ερευνητές, πουμοναδικός σκοπός της εμφανισής τους ήταν ηκαταγραφή ενός εθνικού πολιτισμού, που λίγοαργότερα θα χαρακτηριζόταν «Παράδοση»,πλήρως απαλλαγμένου απο ανατολίτικες μελω-δίες και λησταρχικούς στίχους.

Η εμφάνιση του αστικού λαϊκού τραγουδιού:Την ίδια περίοδο στους συμπαγείς πληθυσμούςτων πόλεων της Οθωμανικής αυτοκρατορίαςαλλά και της Ελλάδας κάνει την εμφανισή τουένα νέο είδος τραγουδιού, το οποίο αν και πρου-πήρχε διαμορφώνεται πλέον διαφορετικά μέσααπο τις νέες καπιταλιστικές παραγωγικές σχέ-σεις.

Στο δευτερό μισό του 19ου αιώνα κάνουν τηνεμφανισή τους στις ελληνικές πόλεις εκπεσό-ντες μικροιδιοκτήτες και μικροπαραγωγοί δημι-ουργώντας έτσι ένα προλεταριάτο έστω καιμικρής έκτασης το οποίο όμως συγχέεται μ’αυτό του κοινωνικού περιθωρίου και της παρα-νομίας. Αυτό οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότιπολλοι μικροιδιοκτήτες αρνούνται να χάσουντην εργασιακή τους ελευθερία και άρα αντιστέ-κονται στην προλεταριοποιησή τους και στιςπιέσεις των νέων καπιταλιστικών παραγωγικώνσχέσεων. Παρόλα αυτά λόγω κοινωνικοπολιτι-κών και οικονομικών κρίσεων αναγκάζονται να

εργαστούν περιστασιακά στη βιομηχανία, με εν-διάμεσα διαστήματα ανεργίας, ή να αναπτύξουνπαράνομη και ημιπαράνομη δραστηριότητα γιανα επιβιώσουν. Έτσι απομονώνονται σε συνοι-κίες και στα λιμάνια και καταφεύγουν σε δρα-σεις μη αποδεκτές κοινωνικά. Στις πόλεις πλέονσυρρέουν και οι εξαντλημένοι οικονομικά αγρό-τες, μικροαλιείς και βαρκάρηδες παραγκωνι-σμένοι απο τη χρήση μεγάλων βαποριών τουκεφαλαίου.

Ευκαιριακή εργατιά, ναυτεργάτες, λιμενερ-γάτες, αχθοφόροι στο περιθώριο των αστικώνκέντρων συναντούν τους «μάγκες», που είχανκάνει την εμφάνιση τους ήδη μετά την επανά-σταση. Οι «μάγκες» προερχόντουσαν απο ταδιαλυμένα σώματα των ατάκτων της επανάστα-σης και στερούμενοι γης ζούσαν απο διάφορεςπεριστασιακές εργασίες συχνά παράνομες («μοσχόμαγκες» της φρουράς του Κωλέττη).

Οι «μάγκες» χλεύαζουν και περιφρονούν τηνκυρίαρχη αστική τάξη και τις αξίες της, αντι-στέκονται στην προλεταριοποίηση τους καιζούν απαλαγμένοι απο το αίσθημα της αυτοε-νοχοποίησης γι’ αυτήν. Η στάση αυτή γοητέυειτους νέους των οικογενειών των εργατικών τά-ξεων οι οποίοι συχνά επιλέγουν να την υιοθε-τήσουν. Σε αυτό το συνοθύλευμα έρχονται ναπροστεθούν και οι οξύθυμοι, νταήδες κατα τ’άλλα εξαιρετικοί γλεντζέδες Σμυρνιοί. Κυνηγη-μένοι απο φονικά και παρανομίες πάσης φύ-σεως καταφεύγουν αρχικά στη Σύρα καικατόπιν στον Πειραιά και την Αθήνα, μεταφέ-ροντας και τα τραγούδια τους. Έτσι δημιουρ-γείται ένα νέο είδος λαικού τραγουδιού πουαντανακλά την κοινωνική πραγματικότητα. Ηθεματολογία του είναι αντίστοιχη του δημοτι-κού τραγουδιού από το οποίο άλλωστε προέρ-χεται άμεσα. Το νέο αυτό είδος διαμορφώνεταιμέσα απο τις νέες κοινωνικές δομές και παρα-γωγικές σχέσεις που αναπτύσσονται.

Απο την «συμβίωση» της εργατικής ταξηςκαι των κατώτερων και περιθοριοποιημένωνκοινωνικων στρωμάτων γεννιέται το «ρεμπέτικοτραγούδι».

71� 2011 � 2

Πότε ξεκίνησε η προσπάθεια που ακούειστο όνομα εργαστήρι Μαιρηβή και ποια φι-λοσοφία το διέπει;

Το «Εργαστήρι Μαιρηβή» ξεκίνησε τη λει-τουργία του το 1999, στην περιοχή του Μετα-ξουργείου.

Λειτουργεί ως αστική μη κερδοσκοπικήεταιρεία υποστήριξης εκπαιδευτικών, επιμορ-φωτικών και καλλιτεχνικών προγραμμάτων, μεαντικείμενο την τέχνη της κούκλας.

Σκοπός του η έρευνα, η εξάπλωση και η δι-εύρυνση του κουκλοθέατρου στην Ελλάδα μετη σύγχρονη ευρεία έννοιά του.

Το Εργαστήρι Μαιρηβή δεν είναι μόνο οιπαραστάσεις που λαμβάνουν χώρα στις εγκα-ταστάσεις του (πραγματοποιούνται στους

χώρους του), δεν θέλει να είναι μόνο αυτόαλλά και ένας χώρος για την κούκλα με τιςπολλαπλές δυνατότητες που μπορεί να έχεικάτι τέτοιο…

Εκτός από τις παραστάσεις και τα εκπαιδευ-τικά προγράμματα, που αποτελούν τις κύριεςδραστηριότητες του χώρου, το «ΕργαστήριΜαιρηβή» διοργανώνει κάθε χρόνο ποικίλεςεκδηλώσεις γύρω από την τέχνη της κούκλας.όπως ομιλίες, ημερίδες, εκθέσεις, προβολές, φε-στιβάλ κ.λπ.

Συνεργάζεται με φορείς που σχετίζονται με τοκουκλοθέατρο και τις άλλες παραστατικές και ει-καστικές τέχνες στην Ελλάδα και το εξωτερικό.

Συμμετέχει σε συνέδρια με εισηγήσεις καιεργαστήρια.

Συνέντευξη: Αλέξανδρος Γερασίμου

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙ ΜΑΙΡΗΒΗ: Ένας χώρος για την κούκλα στο Μεταξουργείο…

72 2 � 2011 �

ΤΕΑΤRΟ

73� 2011 � 2

Συνεργάζεται ακόμη με τις οργανώσεις:«Διεθνή Αμνηστία», «Μία Γη», Γυναικείες φυ-λακές Θήβας – πρόγραμμα «Άρσις».

Το 2002 και στο πλαίσιο του ετήσιου βιωμα-τικού εργαστηρίου “Η τέχνη του παραδοσιακούπαραμυθά και του σύγχρονου ιστορητή”, με τονΣτέλιο Πελασγό, δημιουργήθηκε η Λέσχη Αφή-γησης. Έτσι ένα Σαββατόβραδο κάθε μήναδιοργανώνονται στο θέατρο του Εργαστηρίουαποσπερίδες παραμυθιών, βραδιές αφήγησηςκαι ανταλλαγής ιστοριών. Σ’ αυτές μπορούν νασυμμετέχουν οι μαθητευόμενοι παραμυθάδεςτου εργαστηρίου αλλά και κοινό. Οι βραδιέςαυτές δίνουν την ευκαιρία σε όλους αυτούς πουαγαπούν την προφορική αφήγηση να απολαύ-σουν τις ιστορίες και οι μαθητές να εφαρμόσουντην νεοαποκτειθείσα γνώση της αφήγησης σεκοινό και να ανταλλάξουν βλέμματα… σιω-πές… ιστορίες…

Οι αποσπερίδες είναι ελεύθερες για το κοινόκαι μας φέρνουν κοντά στην «φτωχή» και τημαγική τέχνη του προφορικού λόγου.

Επίσης, εδώ και 7 χρόνια σε συνεργασία μετο πρόγραμμα Άρσις οργανώνεται στο «Εργα-στήρι Μαιρηβή», Το Επισκεπτήριο. Πρόκειταιγια έκθεση κούκλας, που πραγματοποιήται κάθεχρόνο, με κούκλες φτιαγμένες από τις κρατού-μενες των γυναικείων φυλακών Θήβας. Υπεύ-θυνη για το πρόγραμμα και δασκάλα τωνκρατουμένων είναι η Εύα Χειλαδάκη, συνεργά-της του Εργαστηρίου. Αυτό το εγχείρημα είναιπολύ σημαντικό για τις φυλακισμένες γυναίκες,ειδικά από τότε που μεταφέρθηκαν οι φυλακέςΚορυδαλλού στον Ελαιώνα της Θήβας και ηπρόσβαση είναι δύσκολη και οι επισκέπτες πιαλίγοι. Είναι μία διέξοδος, είναι ένας τρόπος επι-κοινωνίας με τον έξω κόσμο. Τα έσοδα από τιςπωλήσεις των έργων τους διατίθενται στις κρα-τούμενες.

Το εργαστήρι ανεβάζει κάθε χρόνο σημα-ντικές παραστάσεις. Φέτος ανέβηκαν συντοις άλλοις «ο μισοκοκοράκος» και «τα μα-γικά σεντούκια». Πείτε μου δυο λόγια για τιςφετινές παραστάσεις.

Το «Εργαστήρι Μαιρηβή» ανεβάζει κάθεχρόνο παραστάσεις ανοιχτές στο ευρύ κοινό,

καθιερώνοντας μια μόνιμη σκηνή κουκλοθέα-τρου στο κέντρο της Αθήνας. Πολλές από αυτέςβασίζονται σε λαϊκά παραμύθια, προσαρμο-σμένα στη δραματουργία και την εκάστοτε τε-χνική που επιλέγουμε, ανάλογα με τιςαπαιτήσεις της ιστορίας.

Σ’ αυτό το πλαίσιο εντάσσονται οι παραστά-σεις «ο μισοκοκοράκος» και «τα μαγικά σε-ντούκια» που είναι οι φετινές παραγωγές μας

«ο μισοκοκοράκος»Το παραμύθι «ο μισοκοκοράκος» αναφέρε-

ται στην ιστορία ενός κόκορα που από τη φύσητου είναι μικροκαμωμένος και καχεκτικός.

Ζει σ’ ένα φτωχικό σπιτικό μαζί με έναν κα-λοκάγαθο γέρο και μια γκρινιάρα γριά. Παρέατου μια κότα, που επειδή γεννάει αβγά, έχει τηνεύνοια της γριάς τσιγκούνας.

Αντίθετα ο κόκορας θεωρείται άχρηστος καιβάρος για τη γριά και παρά τη διαφωνία τουγέρου, εκείνη επιμένει να τον διώξουν.

Έτσι ο μισοκοκοράκος βρίσκεται μόνος στοδρόμο, ψάχνοντας την τύχη του. Καθώς περ-πατά αποδιωγμένος και στενοχωρημένος, βρί-σκει ένα φλουρί! Ενθουσιασμένος παίρνει τοδρόμο της επιστροφής. Από εδώ αρχίζει και ηπεριπέτεια του…

Η ιστορία ανήκει στην κατηγορία των λαϊ-κών αμοραλιστικών παραμυθιών. Το θέμα σ’αυτά τα παραμύθια δεν είναι η ηθική, αλλά ναδώσουν στο παιδί την ελπίδα και τη διαβεβαί-ωση, ότι ακόμα και ο πιο ασήμαντος και ταπει-νός, μπορεί να πετύχει στη ζωή.

«τα μαγικά σεντούκια»Η ιστορία συγκαταλέγεται στον μεγάλο

κύκλο των παραμυθιών που έχουν θέμα τηναδελφική ή γυναικεία αντιζηλία, σε συνδυασμόμε το μοτίβο της καταδιωγμένης κόρης. Το συ-γκεκριμένο παραμύθι αποτελεί ένα από τα δη-μοφιλέστερα παραμύθια της προφορικήςπαράδοσης και συναντάται σχεδόν σε όλο τονκόσμο. Στην Ελλάδα έχουν καταγραφεί 206 πα-ραλλαγές.

Όμορφη, έξυπνη και προκομμένη η ηρωίδα

της ιστορίας, θεριεύει την ζήλια της μητριάς καιτης ετεροθαλούς αδερφή της. Αποτέλεσμα οδιωγμός της από το σπίτι. Μετά από μια σειράδοκιμασιών έρχεται η ανταμοιβή. Το μήνυματου παραμυθιού; Ο αγώνας εναντίων σοβαρώνδυσκολιών στη ζωή είναι αναπόφευκτος. Όμωςαν κανείς δεν λιγοψυχήσει και αντιμετωπίσειαπτόητος απρόσμενες και συχνά άδικες δοκιμ-σίες, τότε κυριαρχεί σε όλα τα εμπόδια και στοτέλος αναδεικνύεται νικητής.

Οι κούκλες των παραστάσεων είναι μαρότες,ένα είδος κούκλας με εξαιρετική κίνηση και ζω-ντάνια.

Απευθύνονται σε παιδιά όλων των ηλικιών.Παραστάσεις δίνονται στο χώρο μας τις Κυ-

ριακές 12 το μεσημέρι για το κοινό και καθημε-ρινά για τα σχολεία.. Σχολεία όλων τωνβαθμίδων εκπαίδευσης, αλλά και ομάδες φοιτη-τών από ανώτερα και ανώτατα εκπαιδευτικάιδρύματα, επισκέπτονται το Εργαστήρι για ναπαρακολουθήσουν τις παραστάσεις και να έρ-θουν πιο κοντά με την τέχνη της κούκλας μέσααπό εκπαιδευτικά προγράμματα.

Παραστάσεις δίνονται επίσης σε χώρους καιεκδηλώσεις σε όλη την Ελλάδα.

Εκτός από τις παραστάσεις που πραγμα-τοποιούνται στο χώρο του αλλά και έξω απόαυτό το εργαστήριο υποστηρίζει εκπαιδευ-τικά, επιμορφωτικά και καλλιτεχνικά προ-γραμματα με αντικείμενο την τέχνη τουκουκλοθέατρου, με τη σύγχρονη ευρεία έν-νοιά της. Μιλήστε μας για αυτό.

Κάθε χρόνο οργανώνονται εκπαιδευτικά προ-γράμματα με δασκάλους από την Ελλάδα και τοεξωτερικό. Πολλά εξ αυτών τελούν υπό την επο-πτεία της Νικολίνας Γεωργίεβα, Καθηγήτριας –Διευθύντριας της Θεατρικής Ακαδημίας της Σό-φιας. Τα προγράμματα είναι ετήσια ή διετούςδιάρκειας. Εφοδιάζουν τον μαθητευόμενο με τιςαπαραίτητες βασικές τεχνικές γνώσεις, τις πα-ραστατικές ικανότητες, αλλά κυρίως καλλιερ-γούν την εφευρετικότητα και τη φαντασία, τηναισθητική και την κριτική ματιά, σαν τα σπου-δαιότερα εργαλεία του μελλοντικού καλλιτέχνη.

Οργανώνονται επίσης εργαστήρια μικρήςδιάρκειας, που απευθύνονται σε όσους η κού-

κλα μπορεί να αποτελεί σημαντικό εργαλείο γιατη δουλειά τους.

Ενδεικτικά αναφέρουμε:Κουκλοθέατρο (κατασκευή – εμψύχωση

κούκλας, μαριονέτα, πάνινη κούκλα, μάσκα….)Παραμύθι - Η τέχνη του παραδοσιακού πα-

ραμυθά και του σύγχρονου ιστορητή. (τεχνικήαφήγησης-μυθοπλασία).

Τα προγράμματα απευθύνονται σε θεατρο-λόγους, εμψυχωτές, ηθοποιούς, ψυχολόγους,εργοθεραπευτές, εκπαιδευτικούς όλων των βαθ-μίδων εκπαίδευσης αλλά και σε όσους αποζη-τούν διεύρυνση των καλλιτεχνικών τουςαναζητήσεων. Στο τέλος κάθε ακαδημαϊκούέτους η δουλειά των μαθητών παρουσιάζεται μεεκθέσεις, αφηγήσεις, παραστάσεις.

Κάθε χρόνο σχεδιάζονται και υλοποιούνταιεργαστήρια κουκλοθέατρου και για παιδιά.

Μέσα στις πολλές δραστηριότητες του ερ-γαστηρίου είναι η προετοιμασία των παρα-στάσεων (σκηνοθετικά και σκηνογραφικά)που προέρχεται από τους ίδιους τους ανθρώ-πους του εργαστηρίου.

Για τις κούκλες – χαρακτήρες των παραστά-σεων δουλεύουμε και εφαρμόζουμε διάφορεςτεχνικές κούκλας, ανάλογα με το αποτέλεσμαπου θέλουμε κάθε φορά να πετύχουμε.

Η διάρκεια της προετοιμασίας των παραστά-σεων είναι μεγάλη. Ο χρόνος που απαιτείταιείναι πολύς, τόσο για το σχεδιασμό και την κα-τασκευή των κουκλών και των σκηνικών, όσοκαι για το σχολαστικό έλεγχο της λειτουργίαςτης κάθε κούκλας ξεχωριστά, ώστε να επιτυγ-χάνεται η καλύτερη και ακριβέστερη απόδοσηστην κίνησή της. Ο μηχανισμός και ο τρόποςλειτουργίας, μπορεί να χρειαστεί να μετατραπείπολλές φορές, μέχρι να πετύχουμε το καλύτεροδυνατό αποτέλεσμα. Ο έλεγχος και η επιμέλειαγια τη σωστή λειτουργία των κουκλών είναι συ-νεχής, ακόμα και κατά την διάρκεια των παρα-στάσεων.

Δουλεύουμε σαν ομάδα και τηρούμε τηναρχή του κουκλοθέατρου: «Τα κάνουμε όλοιόλα». Θεωρώ πολύ σημαντικό και ενδιαφέρονγια έναν κουκλοπαίκτη να μην περιορίζεταιμόνο στο κομμάτι της εμψύχωσης της κούκλας

74 2 � 2011 �

ΤΕΑΤRΟ

αλλά και να καταπιάνεται με όλα τα στάδια πουαπαρτίζουν την παράσταση, από την σύλληψηκαι τον σχεδιασμό μέχρι την κατασκευή τηςκούκλας και των τεχνικών εφαρμογών.

Πως βλέπουν τα παιδιά το κουκλοθέατρομέσα από την επαφή τους με αυτό ;

Για το σημερινό παιδί, τα ερεθίσματα είναιπολλά (τηλεόραση, ηλεκτρονικά παιχνίδια,ίντερνετ). Η κούκλα μπροστά σε όλα αυτά φα-ντάζει «μικρή».

Εάν όμως το παιδί έρθει σε επαφή μαζί τηςμαγεύεται.

Το γεγονός ότι είναι συγχρόνως έμψυχη καιάψυχη την καθιστά πολύ προσιτή και οικείαστην παιδική κατανόηση.

Παρακολουθώντας μια παράσταση κουκλο-θέατρου, το παιδί ζει μέσα σε συναισθηματικήένταση την μαγεία και το θαύμα. Βιώνει τη θε-ατρική σύμβαση όταν ξαφνικά οι άψυχες κού-κλες ζωντανεύουν.

Στο τέλος των παραστάσεων μας, βλέπονταςτα πρόσωπα των παιδιών και ακούγοντας τασχόλιά τους, διαπιστώνουμε την ικανοποίησηκαι την συναισθηματική πληρότητα που αποκο-μίζουν.

Αυτό μας γεμίζει με αισιοδοξία και δύναμηνα συνεχίσουμε.

Ποιες είναι οι δυσκολίες που αντιμετωπί-ζουν σήμερα τα κουκλοθέατρα στην Ελλάδα;

Το κουκλοθέατρο δεν αποτελεί κομμάτι τηςελληνικής παράδοσης. Την τελευταία όμως ει-κοσαετία το κουκλοθέατρο στην Ελλάδα βρί-σκεται σε μια συνεχή ανερχόμενη πορεία.

Στα σχολεία έχει καταλάβει μια σημαντικήθέση. Όλο και περισσότεροι δάσκαλοι χρησι-μοποιούν την κούκλα σαν εργαλείο στη δουλειάτους, όπως επίσης συνεχώς αυξάνεται το ενδια-φέρον τους για εκπαιδευτικά προγράμματα καιπαραστάσεις που αφορούν το κουκλοθέατρο.Ωστόσο, έχει να διανύσει πολύ δρόμο ακόμα...Υπάρχουν και σήμερα γονείς που δεν έχουν δειποτέ κουκλοθέατρο. Δεν το γνωρίζουν και δεντο επιλέγουν σαν είδος ψυχαγωγίας για το παιδίτους. Προτιμούν μεγάλες θεατρικές παραγωγέςκαι δεν εμπιστεύονται το απλό αλλά καθόλουαπλοϊκό κουκλοθέατρο. Χρειάζεται επιμονή και

σίγουρα πολύ αγάπη από τους ανθρώπους πουτο υπηρετούν και πιστεύω ότι σιγά-σιγά θα απο-κτήσει το δικό του πιστό κοινό.

Στα μελλοντικά σχέδια του Εργαστηρίουκαι στο πλαίσιο της συνεργασίας του με Πα-νεπιστήμια, Ακαδημίες Θεάτρου και ΣχολέςΚουκλοθέατρου του εξωτερικού είναι η δη-μιουργία Επαγγελματικής Σχολής Κουκλο-θέατρου στην Ελλάδα. Πιστεύετε ότι είναιυλοποιήσιμο και βιώσιμο ένα τέτοιο εγχεί-ρημα ;

Το 2006 ξεκίνησε μια προσπάθεια στο «Ερ-γαστήρι Μαιρηβή» για την δημιουργία Επαγ-γελματικής Σχολής Κουκλοθεάτρου στηνΕλλάδα τριετούς φοίτησης. Στόχος η πλήρηςκατάρτιση των σπουδαστών με γνώσεις και δε-ξιότητες που απαιτούνται για να γίνουν επαγ-γελματίες κουκλοπαίκτες.

Καθώς το κουκλοθέατρο στην Ελλάδα βρί-σκεται σε περίοδο ωρίμανσης, θεωρήσαμε ότι ορόλος μιας επαγγελματικής σχολής θα ήταν κα-ταλυτικός. Θα προωθούσε την τέχνη ουσιαστικάκαι θα ανέβαζε σημαντικά τον πήχη στην ποιό-τητα των παραγωγών.

Παρόλο που εκτιμούμε ότι υπάρχουν νέοιάνθρωποι που θα πάρουν την απόφαση να επεν-δύσουν στην τέχνη του κουκλοθεάτρου σαναντικείμενο σπουδών και μετέπειτα επάγγελμα,η λειτουργία της σχολής είναι ένα δύσκολο εγ-χείρημα. Θα χρειαστεί χρόνος για να υλοποιηθείκαι να επιβιώσει, γιατί σίγουρα είναι απαραί-τητη και η κρατική υποστήριξη, κάτι πολύ δύ-σκολο για την σημερινή οικονομική κατάστασητης Ελλάδας.

Τα επόμενα βήματα του εργαστηρίουείναι…

Βρισκόμαστε ήδη σε περίοδο προετοιμασίαςγια την καινούργια παράσταση. Πρόκειται γιατην διασκευή μιας ιστορίας βασισμένη στονμύθο «Ο ποντικός και η θυγατέρα του».

Η παράσταση θα ξεκινήσει τον Οκτώβριο2011.

Οργανώνονται επίσης τα εκπαιδευτικά προ-γράμματα της νέας σχολικής περιόδου 2011-2012.

ΛΙΝΚ: www.mairivi.gr

76 2 � 2011 �

ΤΕΑΤRΟ

Ζυλιέτ Γκρεκό, Η μούσα του υπαρξισμού: Η ζωή το έργοκαι τα τραγούδια της Τούλα Καρώνη. Δρόμων, 2011, 142σελ. ISBN 978-960-694-094-1, Τιμή € 12,78

Η Ζυλιέτ Γκρεκό, η μούσα του υπαρξισμού, του ΣενΖερμέν ντε Πρε και των Γάλλων ποιητών, είναι η πιο αντι-προσωπευτική φιγούρα της λαμπερής πνευματικής κίνη-σης στο μεταπολεμικό Παρίσι. Είχε την τύχη νατραγουδήσει, από το ξεκίνημα της καριέρας της, δεκάδεςσυγγραφείς και ποιητές που γράφουν κείμενα ειδικά γιαυτήν, όπως ο Ζακ Πρβέρ, ο Λουί Αραγκόν, ο ΡεϊμόνΚενό, ο Ζυλ Λαφόργκ, ο Ζαν Πολ Σαρτρ, ο Ρομπέρ Ντεσ-νός, ο Μπορίς Βιάν.

Μπροστά σε μια κόκκινη βελούδινη αυλαία, εμφανί-ζεται στη σκηνή μέσα στο πάντα μακρύ μαύρο φόρεμάτης, με θεατρική έκφραση και με μια εξαιρετική ερμηνείατου ποιητικού λόγου. Η τραγουδίστρια Γκρεκό συναρπά-ζει, ενσαρκώνοντας την ομορφιά, τη διανόηση και το τα-λέντο, για το κοινό όχι μόνο της Γαλλίας, αλλά για το κοινό όλου του κόσμου.

Περιέχονται 35 τραγούδια της Ζυλιέτ Γκρεκό σε ποίηση Πρεβέρ, Σαρτρ, Κενό, Ντεσνός, Αρα-γκόν, Μπρελ, Μπρασένς, Φερρέ, Αζναβούρ, Γκενσμπούρ κ.α.

Καζαντζάκης Νίκος, Ο καπετάν Μιχάλης. Ελευτερία ή θάνατος, Επανέκ-δοση: 1953, εκδόσεις "Μαυρίδη" 1η έκδοση από τις εκδόσεις Καζαντζάκη:1981.

Όταν άρχισα τώρα στα γεράματα να γράφω τον "Καπετάν Μιχάλη", οκρυφός μου σκοπός ήταν τούτος: να σώσω, ντύνοντας το με λέξεις, τοό-ραμα του κόσμου όπως τον δημιούργησαν τα παιδικά μου μάτια. Κι ότανλεω τ' όραμα του κόσμου, θέλω να πω το όραμα της Κρήτης. Δεν ξέρω τιγίνουνταν, την εποχή εκείνη στα άλλα παιδιά της λευτερωμένης Ελλάδας,μα τα παιδιά της Κρήτης ανάπνεαν έναν αέρα τραγικό στα ηρωικά καιμαρτυρικά χρόνια του Καπετάν Μιχάλη, όταν οι Τούρκοι πατούσαν ακόματα χώματα μας και συνάμα άρχιζαν ν' ακούγονται να ζυγώνουν τα αιμα-τωμένα φτερά της Ελευτερίας. Στην κρίσιμη αυτή μεταβατική στιγμή, τηγεμάτη πυρετό κι ελπίδες, τα παιδιά της Κρήτης γίνουνταν γρήγορα άντρες. Οι ανύπνωτες έγνοιεςτων μεγάλων γύρα τους για την πατρίδα, για τη λευτεριά, για το Θεό που προστατεύει τους χριστια-νούς, για το Θεό που σηκώνει το σπαθί του να διώξει τους Τούρκους, κατασκέπαζαν τις συνηθισμέ-νες χαρές και στεναχώριες του παιδιού.

Από πολύ νωρίς, ζώντας την έτοιμη κάθε στιγμή να ξεσπάσει σύγκρουση, είχαμε ψυχανεμιστείπως στον κόσμο τούτον δυο μεγάλες δυνάμες παλεύουν: ο Χριστιανός κι ο Τούρκος, το Καλό και τοΚακό, η Ελευτερία κι η Τυραννία και πως η ζωή δεν είναι παιχνίδι, είναι αγώνας. Κι ακόμα τούτο: πωςθα έρθει μέρα που θα Πρέπει να μπούμε κι εμείς στον αγώνα. Το 'χαμε πάρει απόφαση από πολύ μι-κροί πως ήταν γραφτό μας, αφού γεννηθήκαμε Κρητικοί, το Πρέπει αυτό να κυβερνάει τη ζωή μας."

(από τον πρόλογο του συγγραφέα)

77� 2011 � 2

MΠΟΥΚΣ;

Γιάννης Σκαρίμπας, Άπαντες στίχοι 1936-1970. Διονύσης Τσακνής, «Εαυτούληδες». Σειρά: ΆπανταΓιάννη Σκαρίμπα, Σχέδιο: Αλέκος Φασιανός Φιλολο-γική επιμέλεια: Κατερίνα Κωστίου Κυκλοφορία: 14Οκτωβρίου 2010, Βιβλίο: 248 σελ. CD: 12 τραγού-δια από τη συλλογή Εαυτούληδες, ISBN: 978-960-211-967-9, Τιμή: € 25,00

Ο ΝΕΟΣ ΔΙΣΚΟΣ ΤΟΥ ΔΙΟΝΥΣΗ ΤΣΑΚΝΗ,«Εαυτούληδες», με δώδεκα τραγούδια από την ομώ-νυμη συλλογή του Γιάννη Σκαρίμπα, διατίθεται απο-κλειστικά με το βιβλίο Άπαντες στίχοι 1936-1970 πουκυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Νεφέλη.

Oriana Fallaci (Οριάνα Φαλάτσι), Γράμμα σ’ ένα παιδί που δεν γεν-νήθηκε ποτέ, Σειρά: Παγκόσμια λογοτεχνία, Μετάφραση: Έφη Καλλι-φατίδου. ΙSBN: 978-960-211-971-6, Σελ. 152, τιμή: € 13,50

Το βιβλίο εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1975 και έχει πουλήσει πα-γκοσμίως πάνω από 4 εκατομμύρια αντίτυπα.

78 2 � 2011 �

MΠΟΥΚΣ;

Δραγούμης Φίλιππος, Ο ροζ πελεκάνος κι άλλες ιστορίες, Πρώτη έκ-δοση: 04/07/2000, Εκδόσεις Ωκεανίδα, Kωδ. 0326, σελ. 72, Τιμή:9.00 €

Πελεκάνοι, ερωδιοί, αρπακτικά πουλιά, φοινικόπτερα, φίδια, λύκοι,πολικές αλεπούδες, πελαργοί, χαμαιλέοντες, γύπες: ιστορίες καθημερι-νής σοφίας από τους εκπροσώπους του ζωικού βασιλείου.

Πελεκάνοι ερωτεύονται παράφορα. Ερωδιοί κρύβονται σε βιβλία.Αρπακτικά πουλιά κάνουν απεργία πείνας. Φοινικόπτερα παρηγορούντη μοναξιά τους με το είδωλό τους στον καθρέφτη. Φίδια και λύκοιμας περιπαίζουν με απίθανα τεχνάσματα μέχρι την απελευθέρωσήτους. Πολικές αλεπούδες που, περιμένοντας μάταια να χιονίσει στηνΑίγινα, διασκεδάζουν κλέβοντας τα τσιγάρα μας. Τραυματισμένοι πε-λαργοί γεύονται την ευτυχία του κεραυνοβόλου έρωτα και τη δυστυ-χία της ατεκνίας τους. Χαμαιλέοντες μας θυμίζουν την παγχρωμίαεποχών και αισθημάτων. Κι ένας γύπας γίνεται το απέραντο μάτι του Θεού για το παρ' ολίγο θήραμάτου.

Σ' αυτόν τον «πελεκανόκοσμο» του Φίλιππου Δραγούμη ανθίζουν όλα τα συναισθήματα, οι σκα-νταλιές, οι εκπλήξεις και τα τεχνάσματα των άγριων ζώων, που όσο κι αν ζουν κοντά στον άνθρωπο,ευτυχώς δεν εξημερώνονται απόλυτα. Όταν πετούν μακριά ή φεύγουν για το δικό τους χώρο, ξεχνούντην ανθρώπινη γνωριμία και βυθίζονται στην ελευθερία της σοφίας τους. Από τις δέκα ιστορίες πουπεριλαμβάνονται στο βιβλίο, μπορούμε να χαμογελάσουμε, να μελαγχολήσουμε ή απλά να παραδε-χτούμε πόσο «άχρηστοι και ανόητοι» εξακολουθούμε να είμαστε.

Επιπλέον, το βιβλίο του Φίλιππου Δραγούμη, Ο ροζ πελεκάνος, κοσμείται με δέκα πίνακες, ένανγια κάθε ιστορία, φιλοτεχνημένους από την ζωγράφο Ελένη Παυλοπούλου. Τα κέρδη από τις πωλή-σεις του Ροζ πελεκάνου θα διατεθούν για την ενίσχυση του Ελληνικού Κέντρου Περίθαλψης ́ ΑγριωνΖώων στην Αίγινα.

Καρίζι Ντονάτο, Ο υποβολέας, Μετάφραση: ΚΑΛΛΙΦΑΤΙΔΗ ΕΦΗ,Εκδόσεις Ωκεανίδα, Πρώτη έκδοση: 01/02/2010, Kωδ. 0781, σελ. 640,Τιμή: 22,00 €

Ο εγκληματολόγος Γκόραν Γκαβίλα και η ομάδα του καλούνται ναεξιχνιάσουν μια σειρά αποτρόπαιων εγκλημάτων. Απέναντί τους έχουνένα πολυπρόσωπο εχθρό, που τους παρασύρει σ' ένα εφιαλτικό παιχνίδι.

79� 2011 � 2

TΟ ΜΕΓΑΛΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ BAR, O κόσμος των Ποτών καιτων Κοκτέιλ, ISBN: 978-383-314-802-6, Ημν/νία έκδο-σης:19/10/2009, Σελίδες: 816, Διαστάσεις: 21.5x28.

Όλα όσα θέλουμε να γνωρίζουμε για τα ποτά, αλλά και για τηδημιουργία του ιδιωτικού μας bar! Γνωστά αλλά και σπάνιααποστάγματα, πολύτιμες πληροφορίες για τα χαρακτηριστικάκαι την προέλευση των ποτών, τις ετικέτες που πρέπει να δια-θέτει ένα καλά οργανωμένο bar, τις μεθόδους παραγωγής καιτους τρόπους απόλαυσης των περισσότερο ή λιγότερο γνωστώνποτών που κυκλοφορούν σε όλο τον κόσμο, σε έναν μοναδικό,εικονογραφημένο οδηγό.

Η συναρπαστική συλλογή ολοκληρώνεται με μια ελκυστικήεπιλογή από κλασικές, εξωτικές και πρωτότυπες συνταγές γιακοκτέιλ.

Ο ΚΛΕΦΤΗΣ ΤΟΥ ΠΑΝΤΟΤΕ (ΕΚΔΟΣΗ ΚΟΜΙΚ),ISBN: 978-960-436-173-1, Ξένος Tίτλος: THE THIEF OF AL-WAYS, Σελίδες: 144

Ο ΚΛΕΦΤΗΣ ΤΟΥ ΠΑΝΤΟΤΕ του Clive Barker To Σπίτιτων Γιορτών του κου Εώνα δεν είναι τίποτα λιγότερο από έναντόπο θαυμάτων για αμέτρητα παιδιά που το επισκέπτονται γιανα κάνουν τις πιο τρελές τους επιθυμίες πραγματικότητα. Υπάρ-χει, βέβαια, ένα τίμημα… Ο Χάρβεϊ Σουίκ, βαριεστημένος απότη ζωή του, δεν υπολογίζει τις συνέπειες γιατί είναι γοητευμέ-νος από τα θαύματα του κου Εώνα. Μόνο όταν το Σπίτι απο-καλύπτει το σκοτεινό του πρόσωπο και μαζί τα απόκοσμαπλάσματα που ζουν στις σκιές του, αρχίζει να αμφιβάλλει για ταφιλάνθρωπα αισθήματα του ιδιοκτήτη του. Όμως δεν έχει υπο-λογίσει ότι ο κος Εώνας έχει σχέδια για τον νέο του φιλοξε-νούμενο, γιατί η ψυχή του Χάρβεϊ λάμπει φωτεινότερα απόόλες τις ψυχές που έχει συναντήσει αυτά τα χίλια χρόνια… Τομαγικό παραμύθι του Clive Barker έρχεται τώρα σε, εικονο-γραφημένη υπό την επιμέλεια του ίδιου του συγγραφέα, έκδοσηκόμικς για να γοητεύσει ξανά παλιούς και νέους αναγνώστες κάθε ηλικίας.

80 2 � 2011 �

MΠΟΥΚΣ;

καλλιτεχνικό αίθριο σύρμα

82 2 � 2011 �

Συνέντευξη: Κωνσταντίνα Γεωργίου

Μια από τις πιο κρύες νύχτες του χειμώνα πουμόλις έφυγε μας βρήκε στη καρδιά των Εξαρχείωνγια να παρακολουθήσουμε μια παράσταση bartheatre στο Φαεινόν.

Δε ξέρω τί μέτρησε πιο πολύ στη συγκεκριμένηπαράσταση: το ίδιο το θέμα του έρωτα, ή η απλήκαι ευρηματική προσέγγιση του; Το «Αγαπητέαγαπημένε» καταδεικνύει τα δύσκολα του έρωτααν μη τι άλλο με τρόπο περίτεχνο.

Με αφορμή την «Αγαπητέ αγαπημένε» γνωρί-σαμε τη Βίκη Καλπάκα και τη Φιλιώ Λούβαρη οιοποίες μας μίλησαν για την ομάδα τους, το καλλι-τεχνικό αίθριο σύρμα.

Αγαπητές Φιλιώ και Βίκη, η ομάδα καλλιτε-χνικό αίθριο σύρμα ξεκίνησε λίγα χρόνια πριν απόεσάς. Ποιά είναι η ιδέα πίσω από τη δημιουργίατης ομάδας?

Σκοπός της ομάδας είναι η σκηνική συνύπαρξητου χορού με το θέατρο μέσα από την έρευνα και τονπειραματισμό, σε μια προσπάθεια να χρησιμοποιηθείένας απλός κι ανεπιτήδευτος τρόπος τόσο στη δομήτων έργων όσο και στην ερμηνεία τους, για να πούμεό,τι μπορεί να ειπωθεί και να χορέψουμε τα υπό-λοιπα… έτσι, θεωρούμε απαραίτητο το δημιουργικόδιάλογο με άλλες μορφές της σύγχρονης καλλιτεχνι-κής δημιουργίας (μουσική, εικαστικές τέχνες, videoart, εγκατάσταση/installation). Πιστεύουμε στην ομα-δική δουλειά, που δεν επικεντρώνεται στην ακτινο-βολία και την επικοινωνιακή προβολή ενός μόνοπροσώπου, και μας ενδιαφέρει ο συσχετισμός της

καλλιτεχνικής προσπάθειας με τις σύγχρονες κοινω-νικές και αισθητικές προσλαμβάνουσες.

Η απόφασή σας να συνεργαστείτε και να δημι-ουργήσετε από κοινού μια ομάδα πως προέκυψε?

Από το 2000 μέχρι και το 2008 η Φιλιώ χορογρα-φούσε, άλλες φορές ανεξάρτητα και άλλες φορές σανμέλος ομάδων. Είχε συνεργαστεί πολλές φορές με τονΜάκη Παπαγαβριήλ και το Γιάννη Σινιόρογλου, τοΣίμο Πατιερίδη και άλλους. (“26+1/12”, “folon”, “σεβλέπω!”κ.α.). Έτσι είχε ήδη δημιουργηθεί ο πρώτοςπυρήνας των συνεργατών. Με τη Βίκη συναντήθηκαμεστο εργαστήριο υποκριτικής τέχνης του Άκη Δαβή καιαπό τους πρώτους μήνες φάνηκε ότι μπορούσαμε νασυνεργαστούμε πολύ δημιουργικά. Μάλιστα σε έναεργαστήριο της δασκάλας μας Ρούλας Πατεράκη εί-χαμε συνθέσει μία performance, μαζί με δύο άλλεςσπουδάστριες. Αυτή θα μπορούσαμε να πούμε ότιήταν και η πρώτη μας “συνεργασία”. Επίσης η Βίκηήταν βοηθός παραγωγής στο “σε βλέπω!”. Μετά τηναποφοίτησή μας αποφασίσαμε να δώσουμε μια πιο“τυπική” συνέχεια στην ομάδα. Έτσι, προέκυψε το“δύο ιστορίες” και το “Πανδοχείο Πεσσόα”. Το “Αγα-πητέ αγαπημένε” είναι η τρίτη παραγωγή μας.

Και από τη μέχρι τώρα εμπειρία σας, πόσο εύ-κολο είναι να διατηρηθούν οι ισορροπίες ανάμεσαστο άτομο και στην ομάδα?

Κάποιες φορές είναι πολύ δύσκολο και άλλεςφορές τα πράγματα κυλούν αρμονικά. Είναι μια ζω-ντανή σχέση που εξελίσσεται μέσα στο χρόνο. Προ-σπαθούμε να δουλεύουμε ομαδικά, και το γεγονός ότιείμαστε φίλοι εκτός από συνεργάτες κάνει αυτή την

ισορροπία πολύτιμη.Το καλλιτεχνικό αίθριο σύρμα επέλεξε να ασχο-

ληθεί με πολλές και διαφορετικές μορφές έκφρα-σης: το θέατρο, το χορό, τις εικαστικές τέχνες..πως συναντιούνται όλες αυτές οι τέχνες?

Στη σύγχρονη πραγματικότητα όσον αφορά στιςτέχνες δεν υπάρχουν πια σαφή όρια μεταξύ των τε-χνών, ή τουλάχιστον έτσι το αντιλαμβανόμαστεεμείς. Σε μια σκηνική δράση συνυπάρχουν όλες οι τέ-χνες. Έτυχε τα μέλη της ομάδας να έρχονται από δια-φορετικούς «χώρους» κι αυτό είναι ενδιαφέρον γιατίένα θέμα ολοκληρώνεται καλύτερα μέσα από διαφο-ρετικά πρίσματα. (ήχος, κίνηση, λόγος, εικόνα...).Εξάλλου, όταν υπάρχει καλή συνεργασία, είναι δυ-νατό, μία και μοναδική ιδέα να εκφραστεί καλύτεραμέσα από διαφορετικούς «δρόμους».

Το Αγαπητέ αγαπημένε φέρνει τον έρωτα στοεπίκεντρο… πώς το θέατρο και η performance γί-νονται δίαυλοι επικοινωνίας των συναισθημάτωνμας?

Στην προετοιμασία μιας παράστασης έχουμε στηδιάθεσή μας κάποια μέσα: το σώμα, τη φωνή, τηνιδιοσυγκρασία των ερμηνευτών, το κείμενο, τη μου-σική. Μέσω της διαχείρισης αυτών των μέσων επι-τυγχάνεται ή όχι η επικοινωνία με τον θεατή. Βέβαιατο θέμα του έρωτα κρύβει μια παγίδα, γιατί ο δημι-ουργός μπορεί εύκολα να μιλήσει μόνο για τα δικάτου, προσωπικά συναισθήματα. Η πρόθεσή μας σανομάδα, είναι ο θεατής στο τέλος της παράστασης ναέχει δημιουργήσει τις δικές του αντιστοιχίες που φέρ-νουν στην επιφάνεια τα δικά του συναισθήματα.Όμως το θέατρο δεν είναι μόνο επικοινωνία συναι-σθημάτων, αλλά και σκέψεων και απόψεων. Θα μπο-ρούσαμε να πούμε ότι κάθε σκηνική δράση είναι μιαθεώρηση του κόσμου.

Όπως στο Αγαπητέ Αγαπημένε, παρατηρείταιτον τελευταίο καιρό όχι μόνο αύξηση των δια-σκευών από σημαντικούς θεατρικούς συγγραφείςκαι ποιητές, αλλά και ανάμειξη αποσπασμάτωνγια τη δημιουργία μιας παράστασης. Μπορείτε ναμας μιλήσετε για αυτή σας την επιλογή?

Η επιλογή μας αυτή προέκυψε από την ανάγκη ναμιλήσουμε για την υποκειμενικότητα που βλέπουνκαι εκφράζουν οι άνθρωποι τον έρωτα. Χρησιμοποι-ώντας κείμενα διάφορων συγγραφέων, και μάλιστααπό διαφορετικά λογοτεχνικά ρεύματα και εποχές,αναπόφευκτα επιτυγχάνεται σε μεγάλο βαθμό η υπο-κειμενικότητα αυτή. Βέβαια, για να μπορέσουν όλααυτά τα κείμενα να δημιουργήσουν μια ενότητα στα

μάτια του θεατή, χρησιμοποιήσαμε αυτοσχεδιασμόγια την τελική σύνθεση της παράστασης.

Το bar theatre είναι μια σχετικά καινούρια πρό-ταση για το ελληνικό κοινό. πως ανταποκρίθηκεμέχρι στιγμής το αθηναϊκό κοινό στις καλλιτεχνι-κές επιλογές της ομάδας?

Η ανταπόκριση ήταν απροσδόκητα μεγάλη γιαμια νέα ομάδα όπως το σύρμα. Ξεκινήσαμε με σκοπόνα διαρκέσουν οι παραστάσεις ένα μήνα, και διανύ-ουμε ήδη τον τέταρτο! Αυτό είναι πολύ ευχάριστο καιμας δίνει τον ενθουσιασμό να συνεχίσουμε.

Αλήθεια, πως επηρέασε η οικονομική κρίση τιςεπιλογές και τις αποφάσεις σας ως ατόμου και ωςμέλους της ομάδας για το 2011?

Σαν ομάδα δεν μας επηρέασε ιδιαίτερα, μια καιείμαστε αυτοχρηματοδοτούμενοι και δεν είχαμε σεκαμία παραγωγή μας οικονομική ενίσχυση, ούτε ταπροηγούμενα χρόνια. Η κρίση επηρέασε την επιλογήμας να έχει η παράσταση φτηνό, προσιτό εισιτήριο.Σαν άτομα, μας επηρέασε όσο και τους υπόλοιπουςΈλληνες, φανταζόμαστε…

Το Αγαπητέ αγαπημένε κρύβει μια παραμυθέ-νια αλλά και μια ‘βάρβαρη’ εκδοχή του έρωτα:πού συναντιούνται η ζωή και η τέχνη στο στήσιμομιας παράστασης?

Θεωρούμε ότι η «συνάντηση» αυτή είναι αναπό-φευκτη και θεμιτή, ιδιαίτερα όταν μια ομάδα διαχει-ρίζεται το υλικό της μέσω του αυτοσχεδιασμού. Ότανο performer καλείται να «ανασκευάσει» έναν μονό-λογο αποκομμένο από το έργο στο οποίο περιέχεται,θέτει σε λειτουργία το ασυνείδητό του, τις εμπειρίεςκαι τις μορφές της ζωής του. Αυτό που του μένει νακαταφέρει, είναι να κάνει το προσωπικό συνολικό,ώστε το έργο του να αφορά το κοινό και επίσης ναμην είναι διακριτές οι «ραφές» μεταξύ πραγματικό-τητας και τέχνης, μεταξύ του δοσμένου κειμένου καιτου αυτοσχεδιασμού. Άλλωστε οι συγγραφείς ήτανκι αυτοί άνθρωποι που έζησαν και αντιλήφθηκαν τηνπαραμυθένια ή τη βάρβαρη εκδοχή του έρωτα! Κιόπως συχνά έχει ειπωθεί, η τέχνη είναι η ζωή μέσααπό έναν μεγεθυντικό φακό.

Τα επόμενα σχέδια της ομάδας σας?Τον Μάιο θα πάρουμε μέρος με το «Αγαπητέ αγα-

πημένε» στο Bob festival που διοργανώνεται στο θέ-ατρο Χώρα και το καλοκαίρι έχουμε στόχο μας νασυμμετέχουμε σε φεστιβάλ εκτός Αθήνας. Το Φθινό-πωρο θα ετοιμάσουμε τη νέα παραγωγή μας, ακόμαδεν έχουμε καταλήξει στο έργο.

84 2 � 2011 �

86 2 � 2011 �

Λίλιαν ΣυρίγουΠότε ξεκίνησες να ασχολείσαι με τα κο-

σμήματα?

Από τα σχολικά μου χρόνια ασχολούμουνερασιτεχνικά με αυτό, τελειώνοντας το λύ-κειο ήμουν ανάμεσα στη φωτογραφία, τηδιακοσμητική και το κόσμημα το οποίο καιεπέλεξα τελικά. Το 2006 άνοιξα το πρώτομου εργαστήριο. Το 2007 έφτιαξα το δικόμου κατάστημα στο Κολωνάκι το οποίο καικράτησα 2 χρόνια. Από το 2010 βρίσκομαισε ένα χώρο στην οδό Βουλής που λειτουρ-γεί ως εργαστήριο και εκθετήριο.

Περίγραψε μας λίγο τις δημιουργίεςσου.

Για τα κοσμήματά μου χρησιμοποιώασήμι, ψυχρά σμάλτα, υφάσματα, δαντέλεςκαι ημιπολύτιμες πέτρες.Χαρακτηριστικότων κοσμημάτων μου είναι τα έντονα χρώ-ματα και η νοσταλγική διάθεση.Πηγήέμπνευσης αποτελούν οι ήρωες παραμυ-θιών, οι παροιμίες, διάφορες γυναικείες μορ-φές, η φύση και τα χρηστικά αντικείμενα.

Θα ξεχώριζες κάποια από τις μέχριτώρα συλλογές σου?

Η αγαπημένη μου συλλογή είναι «οι γυ-ναίκες του κόσμου». Αποτελείται από γυ-ναικείες μορφές από διάφορα μέρη τουκόσμου, όπως γκέισες, ινδές και χαβανέζες,φτιαγμένες από ασήμι και μεταξωτά υφά-σματα.Επίσης ξεχωρίζω τη σειρά με τις χο-ρεύτριες charleston,can-can και flamengo.

Εκτός από τον προσωπικό σου χώρο γί-νεται και κάπου αλλού παρουσίαση της

δουλειά σου?

Έχω λάβει μέρος δύο φορές σε εκθέσειςστο Βερολίνο καθώς επίσης και στη Βόννηόπου παρουσίασα τη συλλογή μου «γυναί-κες του κόσμου» στο Μουσείο Γυναικών.Κάθε καλοκαίρι παρουσιάζω τη δουλειά μουστον εκθεσιακό χώρο του Δήμου ΆνωΣύρου.

Πού μπορούμε να βρούμε τα κοσμή-ματά σου?

Στο εκθετήριό μου στο Σύνταγμα, σε επι-λεγμένα καταστήματα στην Αθήνα και σεάλλες πόλεις, καθώς επίσης και στο site μου.

Τι κάνεις τον ελεύθερό σου χρόνο?

Ασχολούμαι κυρίως με το χορό.Σύγ-χρονο, τανγκό και τον τελευταίο καιρόswing.

Αν δεν είχες ασχοληθεί με τα κοσμή-ματα τι θα ήθελες να κάνεις?

Θα γινόμουν μάλλον χορεύτρια ή ηθο-ποιός αν και ντρέπομαι λιγάκι!!!

ΧΕΙΡΟΤΕΧΝΙΕΣ Συνέντευξη: Νεφέλη Καριοφύλλη

Η Λίλιαν Συρίγου γεννήθηκε στην Αθήνα

το 1984.Τα δύο τελευταία χρόνια του λυ-

κείου τα πέρασε στη Σύρο όπου και ξεκί-

νησε να ασχολείται ερασιτεχνικά με την

δημιουργία κοσμημάτων. Σπούδασε τε-

χνικός χειροποίητου κοσμήματος και από

το 2004 παρουσιάζει τη δουλειά της μέσα

από ομαδικές και ατομικές εκθέσεις και

παράλληλα διατηρεί το δικό της χώρο

στο κέντρο της Αθήνας.

Το deΒόp είναι ο οδηγός της Αθήναςπου φροντίζει να μαθαίνει και να σουμεταφέρει τα καλύτερα events τηςεβδομάδας. Κάθε Τετάρτη μοιράζεταιμαζί σου ενδιαφέρουσες ιδέες για τηνκάθε ημέρα της εβδομάδας για μου-σική, εκθέσεις, party, κινηματογράφο,θέατρο και άλλα πρωτότυπα δρώμενα.Επίσης, σου προτείνει εστιατόρια,bars, μαγαζιά αλλά και σημεία τηςπόλης τα οποία αξίζει να επισκεφθείς,βασιζόμενο πάντα σε αντικειμενικάκριτήρια. Κάνε τώρα την εγγραφή σουστον πιο cool οδηγό της πόλης και ανα-κάλυψε την Αθήνα ξανά από την αρχή.

Πότε ξεκίνησε η ιδέα που ακούει στοόνομα deBop και από πού πήρε το όνομα της;

Η ηλεκτρονική ατζέντα deBόp.gr ξεκίνησετο Νοέμβριο του 2009 από μία ομάδα τριώνφίλων που είχαν γυρίσει στην Αθήνα μετά απόαρκετά χρόνια στο εξωτερικό και βρέθηκαν σεμία πόλη η οποία ήταν πολύ δραστήρια και γε-μάτη προσπάθειες νέων ομάδων. Τους πρώτουςμήνες το αντιμετωπίσαμε ως ένα πειραματικόεγχείρημα το οποίο γέμιζε τον ελεύθερο χρόνο

μας και τον Ιούνιο του 2010 αποφασίσαμε να τοκάνουμε επαγγελματικά μετά την μεγάλη απή-χηση του κοινού.

Το όνομά της προέρχεται από την αγγλικήαργκό και είναι συνώνυμο της έκφρασης “thebest thing ever”, πιθανώς αναφερόμενη στο επι-φώνημα “the bomb”.

Ποια φιλοσοφία διέπει τo deBop ;Το deBόp πρεσβεύει έναν δραστήριο τρόπο

ζωής στην πόλη μας αντίθετο στο συνδυασμόκαναπέ & τηλεκοντρόλ ή ακόμα και στις απο-κλειστικές εξόδους στο καφέ/μπαρ της γειτονιάς. Κάθε εβδομάδα, μέσα από την ατζέντα μας,δημοσιεύουμε ενδιαφέρουσες και αξιόλογες εκ-δηλώσεις από την πολιτιστική και αστική ζωήτης Αθήνας με σκοπό να προτρέψουμε τονκόσμο να εξερευνήσει και να αξιοποιήσει όλαόσα έχει να του προσφέρει η πόλη του. Αυτάμπορεί να είναι από εκδηλώσεις σχετικές με τημουσική, το θέατρο, τα εικαστικά και τον κινη-ματογράφο, μέχρι πάρτυ, μέρη που ενδείκνυνταιγια περίπατο ή ακόμα και όμορφα σημεία τηςπόλης που αξίζει να επισκεφτεί κανείς από καφέμέχρι παραλίες επειδή έχουν κάτι παραπάνω νασου δώσουν. Ταυτόχρονα, κάθε εβδομάδα πα-ρουσιάζουμε και μία ομάδα που δρα στηνΑθήνα και κάνει κάτι αξιόλογο, κοινωνικού ήκαλλιτεχνικού χαρακτήρα συνήθως, με σκοπόνα παρακινήσουμε τον κόσμο να δραστηριο-ποιηθεί κι αυτός είτε συμμετέχοντας στις υπάρ-

92 2 � 2011 �

ΙΝΦΟ Συνέντευξη: Η ομάδα του καφέ σκύλου

χουσες ομάδες είτε ξεκινώντας ο ίδιος τη δικιάτου.

Είναι ένα αρκετά ιδιαίτερο εγχείρημαόπου προβάλλει και προτείνει διάφορες δρά-σεις και project που πραγματοποιούνται στηνΑθήνα.Πόσο εύκολη ή δύσκολη είναι κάθεφορά η επιλογή των events που απαρτίζουντην ατζέντα ;

Η διαδικασία της επιλογή του περιεχομένουτης ατζέντας είναι κάτι που κάνουμε με πολύμεγάλη ευχαρίστηση γιατί με αυτό τον τρόποεξερευνούμε κι εμείς οι ίδιοι όλα όσα συμβαί-νουν στην πόλη. Ωστόσο, η πληθώρα αξιόλο-γων εκδηλώσεων πραγματικά μαςπροβληματί ζει κάθε εβδομάδα κυρίως αφού ηαρχιτεκτονική αλλά και η φιλοσοφία της ατζέ-ντας δε μας επιτρέπει να προτείνουμε πάνω από2-3 εκδηλώσεις ανά ημέρα. Στις περιπτώσειςπου πρέπει να επιλέξουμε ανάμεσα σε πολλέςεκδηλώσεις, πάντα δίνουμε προτεραιότητα σεαυτές που έχουν πάρει τη λιγότερη δημοσιό-τητα.

Στο τέλος κάθε ατζέντας υπάρχει μια ξε-χωριστή στήλη με τίτλο «Μικροί ήρωες τηςπόλης».Μιλήστε μας για αυτό.

Υπάρχει ένα βιβλίο γραμμένο από την καλ-λιτεχνική διευθύντρια της θεατρικής ομάδαςSITTI COMPANY, και λέγεται “Ένας σκηνοθέ-της προετοιμάζεται”. Λίγο πριν αρχίσουμε τηνεπίσημη λειτουργία του deBόp, το βιβλίο αυτόέπεσε τυχαία στα χέρια μας. Στην τελευταία του,λοιπόν, σελίδα αναφέρεται σε κάποιες πρακτι-κές συμβουλές προς τους καλλιτέχνες του θεά-τρου – για εμάς αυτές οι συμβουλές κάνουν γιαόλους τους ανθρώπους. Συγκεκριμένα είναι μιαπαρότρυνση στην αισιοδοξία και την υγιή εξέ-λιξη κάθε προσωπικότητας και κάθε κοινωνίας.Η συγγραφέας, αυτό που λέει είναι ουσιαστικάότι όταν βρίσκουμε έναν πραγματικό σκοπό, μιαιδέα στην οποία πιστεύουμε, θα πρέπει να τοπαίρνουμε απόφαση και να δουλεύουμε πάνωσε αυτή. Χωρίς ιδανικές συνθήκες, περιβάλλο-ντα, κοινωνίες, αρχιτεκτονική. Θα πρέπει ναδουλεύουμε για την υλοποίησή της και ναέχουμε υπομονή.

Η στήλη “Μικροί Ήρωες της πόλης”, είναι

μία προσπάθεια παρουσίασης όλων αυτών τωνανθρώπων που το κάνουν αυτό, και που μαζί μετην ικανοποίηση της απόφασης να ασχοληθούνμε κάτι που αγαπούν, μαζί με τις “κατραπακιές”που υφίστανται, τρέφουν και την αισιόδοξη όψητης πόλης μας, μια όψη που η Αθήνα την έχειιδιαίτερη ανάγκη.

Με την παρουσίαση τους, δε θέλουμε απλάνα αναγνωρίσουμε και να γνωστοποιήσουμε τηδουλειά τους. Θέλουμε επίσης, να τους γνωρί-σουμε σε προσωπικό επίπεδο, να τους δώσουμεπραγματική ταυτότητα έτσι ώστε να παροτρύ-νουμε και άλλους σε αντίστοιχη δράση.

Εκτός από την ηλεκτρονική παρουσία τουdeBop σε εβδομαδιαία βάση υπάρχουν και οιεκδηλώσεις και τα πάρτυ που οργανώνεικατά καιρούς σε διάφορα σημεία της πόληςδείχνοντας ότι όχι μόνο παρακολουθεί καιγράφει για τη πόλη αλλά κυρίως τη ζει τηπόλη αυτή…

Για την ομάδα του deBόp είναι πολύ σημα-ντικό εκτός από το να μεταδίδει όλα όσα συμ-βαίνουν στην πόλη, να αποτελεί και η ίδια ένανδραστήριο φορέα αυτής. Δε γίνεται έτσι κι αλ-λιώς να σπρώχνεις τους άλλους να κάνουν κάτιπου δεν κάνεις ο ίδιος. Με αυτή τη λογική λοι-πόν, προσπαθούμε να κάνουμε και δικές μαςδιοργανώσεις πάντα σε σχέση με την Αθήνα.Μέχρι στιγμής έχουμε συμμετάσχει στο AthensFringe Festival με ρετρό παιχνίδια, έχουμε ορ-γανώσει το project και έκθεση “Give me a sign”,έχουμε κάνει ένα πολύ μεγάλο πάρτι μαζί με τονtripradio.gr και έχουμε ξεκινήσει το deWalk, τοοποίο κάθε μήνα θα κάνει περίπατους εντόςπόλης οι οποίοι θα τελειώνουν με κάποιοhappening.

Τα επόμενα βήματα της ομάδας είναι ;Θέλουμε να κάνουμε αυτό που ήδη κάνουμε

ακόμα καλύτερα. Δηλαδή να αυξήσουμε σημα-ντικά τις δράσεις μας και να βγάλουμε την αγ-γλική εκδοχή της ατζέντας ώστε να μπορούν νατη διαβάσουν και οι Αθηναίοι που δε μιλούν ελ-ληνικά.

ΛΙΝΚwww.debop.gr

93� 2011 � 2

Η Γέννα

94 2 � 2011 �

Φωτογραφίζοντας Φωτογραφία: Κική Μουρατίδου

95� 2011 � 2

96 2 � 2011 �

Φωτογραφίζοντας

Τον γνώρισα το καλοκαίρι του 1978στο Ρέθυμνο, στα γυρίσματα της

πρώτης μου ταινίας. Νεαρή ηθοποιός εγώ,μόλις είχα τελειώσει την σχολή του ΕθνικούΘεάτρου, Γίγαντας του Ελληνικού Θεάτρουο Κατράκης, ήδη 70 ετών - δεν τον έκανεςπερισσότερο από 50- με δεκάδες ταινίες στοενεργητικό του. Ενας ολόκληρος ονειρεμέ-νος μήνας γυρισμάτων στην Κρήτη - δια-κοπές για το αρχιτεκτονικό μου γραφείο. "Οήλιος του θανάτου", ταινία του Ντίνου Δη-μόπουλου (πάντα με το χαμόγελο), πάνω

στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Πρεβε-λάκη, με το μισό Εθνικό θέατρο να πρωτα-γωνιστεί, Νέλλη Αγγελίδου, ΝικήταςΤσακίρογλου, Όλγα Τουρνάκη, Άννα Μα-κράκη.., με τις Μυρτώ Παράσχη και ΧρύσαΣπηλιώτη, νεαρά κοριτσόπουλα μαζί μεμένα τότε, με το Διονύση Φωτόπουλο στασκηνικά και στα κοστούμια να ζωντανεύειτην Κρητη των αρχών του περασμένουαιώνα, το Μαμαγκάκη στη μουσική, με τοΝτίμη Δαδήρα (ως εκπρόσωπο του Κέ-ντρου Κινηματογράφου) να παρακολουθεί,

100 1 � 2011 �

ΦΛΑΣ ΜΠΑΚ Κείμενο: Γεωργία Ζώη (ηθοποιός, αρχιτέκτονας, Link : www.gzoi.gr)

ΜΑΝΟΣ ΚΑΤΡΑΚΗΣ: Ο ΔΑΣΚΑΛΟΣ

με τον πολυβραβευμένο Άρη Σταύρου διευ-θυντή φωτογραφίας, και πάνω από όλους μετο μυθικό Μάνο Κατράκη.

Τι ωραιότερο θα μπορούσα να ονειρευτώγια το ξεκίνημα της καριέρας μου.

Ένοιωθα ευλογημένη. Είχα υπέροχουςδασκάλους στο Εθνικό, αλλά αυτός πουστάθηκε ο μεγάλος μου Δάσκαλος ήταν οΚατράκης, ο Μάνος μας. Όχι, εγώ ποτέ δεντον φώναξα "Μάνο" ή "κύριο Μάνο" όπωςσυνήθιζαν οι νεότεροι. Για μένα ήταν πάνταο κύριος Κατράκης. «Κύριε Κατράκη να σαςκρατήσω τα λόγια;» ή «κύριε Κατράκη νακάνουμε πρόβα στο διάλειμμα;» Μήπως καικλέψω κάτι από την αξιοσύνη του, το ταλέ-ντο η την εμπειρία του! Όταν γυρίζονταν ταδικά του πλάνα, εγώ δεν πήγαινα για τσι-γάρο - δεν κάπνιζα ποτέ άλλωστε - παρά κα-θόμουν να παρακολουθώ το Δάσκαλο, πώςθα αρθρώσει το λόγο, πώς θα σκύψει το κε-φάλι, πως θα λυγίσει τον κορμό, πως θα γυ-ρίσει πλάτη, πως θα ξεσπάσει σ’ ένα βουβόκλάμα με σπάνια λιτότητα κι ευαισθησία.Όμως δεν είχαμε μόνο γυρίσματα είχαμε καιατέλειωτες κουβέντες - όχι δεν ήταν φλύα-ρος, ήταν σοφός - είχαμε και ρακές, είχαμεκαι μαντινάδες, είχαμε και τσιμπούσια!Ομως το πρωί στο γύρισμα εκείνος πρώτοςαπ’ όλους!

Τα γενέθλια, ένα παγκόσμιο κύπελλο, έναστοίχημα κι ένα μεθύσι!

Ένα τέτοιο γλέντι έγινε στα γενέθλια του,στις 8 Αυγούστου. Όλοι μαζί γιορτάσαμε ταεβδομηκοστά του γενέθλια με τσικουδιέςκαι μπαλωθιές, όλο το ξενοδοχείο στο πόδι!

Εκείνο το καλοκαίρι είχαμε και ένα παγκό-σμιο κύπελλο, στην Αργεντινή νομίζω. Τηνώρα της αναμετάδοσης των αγώνων όλοι οιάντρες καθηλωμένοι μπροστά στην τηλεό-ραση. Τα γλέντια ακολουθούσαν μετά. Ετσιέγινε και στον τελικό. Ηταν τη μέρα που τε-λείωσαν τα γυρίσματα και είχε οργανωθείτρικούβερτο γλέντι για να το γιορτάσουμε.Ντυθήκαμε στολιστήκαμε και κατεβήκαμεστο σαλόνι του ξενοδοχείου. Οι άντρες όλοι- και ο Κατράκης - μπροστά στην τηλεό-ραση! «Λίγο ακόμα κορίτσια… Γκόλ!!!!!»Και τα κορίτσια, εμείς, τι να κάνουμε! Στη-θήκαμε να περιμένουμε… Στο μπαρ! Καιπεριμένοντας ενδώσαμε... Στο ποτό! Έναουίσκι, μία βότκα, ένα τζίν, άντε να δοκι-μάσω κι ενα κοκταίηλ! Εγώ δεν είχα ξανα-πιεί. Είχα όμως μια άποψη… οτι το μεθύσιείναι υπόθεση μυαλού.

Ο Κατράκης από το ποδόσφαιρο είχε τηνέγνοια μου - με είχε σαν θυγατέρα του - καιρίχνοντας κλεφτές ματιές φώναζε: «Γεωρ-γία, πρόσεχε, θα μεθύσεις»

«Δεν μεθάω, κύριε Κατράκη, το μεθύσιείναι υπόθεση μυαλού»

Κάποια στιγμή τελειώνει ο αγώνας καιξεκινάμε για το γλέντι, σ’ ένα ταβερνάκι500μ μακριά, πάνω στη θάλασσα. Θάτανεπάνω από 100 άτομα, ηθοποιοί, τεχνικοί,παραγωγοί, χορευτές, μουσικοί, συντελε-στές, κομπάρσοι από τα γύρω χωριά, φίλοι,οι τοπικές αρχές σ’ ένα γνήσιο κρητικό γλέ-ντι μέχρι πρωίας. Ο οίνος και η τσικουδιά ναρέουν άφθονα. Εγώ να θέλω να τα δοκι-μάσω όλα. Αισθάνομαι τα πρώτα μηνύματαμέθης, αλλά συνεχίζω «άντε στην υγειά

101� 2011 � 2

μας» «άσπρο πάτο». Ο Κατράκης δίπλα μου«Γεωργία, πρόσεχε, θα μεθύσεις». «Ασπροπάτο, κύριε Κατράκη, εγώ δεν μεθάω, πάμεστοίχημα ότι δεν θα μεθύσω». Την άλλημέρα θα με έπαιρνε το ταξί για το αεροδρό-μιο του Ηρακλείου. Είχα κλείσει επιστροφήνωρίς, γιατί είχα ένα σημαντικό ραντεβούστο γραφείο, τέρμα οι διακοπές. «Επαέ θαμείνεις κόρη μου» συνέχισε ο Κατράκης.Ενιωθα το αλκοόλ να ρέει αντί για αίμα στιςφλέβες μου, αλλά έπρεπε να κερδίσω.Ήξερα ότι αν συνέχιζα να κάθομαι στο τρα-πέζι αργά ή γρήγορα θα υπέκυπτα. Έπρεπενα κρατήσω το κορμί και το μυαλό μου σεεγρήγορση. «Να χορέψουμε» δίνω το σύν-θημα. Και ξεκινάμε τα πεντοζάλια, τους νη-σιώτικους και τους καρσιλαμάδες, τατσιφτετέλια, τις ζεμπεκιές. Και να σε κάθεγύρο κι ένας δίσκος με τσικουδιές κι ο ένας"άσπρος πάτος" να διαδέχεται τον άλλο.«Παίξτε και κάνα Ηπειρώτικο, μωρέ παιδιά,να χορέψει η Γεωργία που είναι Ηπειρώ-τισσα» κι εγώ σε μια διαρκή, Διονυσιακή ξέ-φρενη κίνηση κρατάω γερά παρά τις πάνωαπό 20 τσικουδιές!!!! Τέσσερις – πέντε ώρεςχόρευα διαρκώς για να μην αφήσω το με-θύσι να με νικήσει. Και τα κατάφερα μέχριτο τέλος. Μέχρι και με γεμάτο ποτήρι στοκεφάλι χόρεψα για του λόγου το αληθές!«Να σε δω πως θα γυρίσεις στο ξενοδοχείο»μου λέει ο Κατράκης.

Κι εδώ αρχίζουν τα δύσκολα. Έπρεπε ναδιανύσω πεζή και με τακούνια τα 500μ.μέχρι το ξενοδοχείο και η "κριτική επι-τροπή" από πίσω να κρίνει αν είμαι νηφά-λια. Ήταν ο πιο δύσκολος ρόλος της ζωής

μου και μάλιστα στην αρχή της καριέραςμου. Μια μεθυσμένη να υποδύεται την νη-φάλια! Είχα πεισμώσει και είχα συγκεντρω-θεί σε μια ευθεία που με συνέδεε με τοστόχο μου. Σαν σχοινοβάτις! Και τα κατά-φερα. «Αιντε, μωρέ παιδιά, να πιούμε κα-νένα καφέ στο σαλόνι πριν πάμε για ύπνο»λέει ο Κατράκης. Αδύνατο! Θα ξεμπροστια-ζόμουνα. Θα αποκοιμιόμουν στον καναπέκαι θα με πήγαιναν σηκωτή. Φαεινή ιδέα!!!‘’Πάμε για νυχτερινό μπάνιο" λέω εγώ καιχωρίς άλλη κουβέντα τρέχω με τα ρούχα στηθάλασσα. Εδώ μπορούσα να κρυφτώ ίσωςκαι να συνέλθω! Οι πιο νέοι με ακολούθη-σαν, ο Κατράκης με τους υπόλοιπους ήπιαντον καφέ τους και πήγαν για ύπνο. Εγώ είχακερδίσει το στοίχημα! Βρεγμένοι τρέξαμε οκαθένας στο δωμάτιο του. Εκεί στην πόρτατου δωματίου μου – μου φάνηκε σα να πέ-ρασε αιώνας μέχρι να ξεκλειδώσω – δε μ’έβλεπε κανένας, κατέρρευσα! Σύρθηκαμέχρι το κρεβάτι κι έπεσα με τα βρεγμέναρούχα. Αισθάνθηκα το κορμί μου, καυτό καιβαρύ σα σίδερο, να χαράζει το σουμιέ καινα βυθίζομαι στο πάτωμα, κι ύστερα τίποτε.Ήταν 6:00 το πρωί. Στις 12:00 το μεσημέριξύπνησα από επίμονα χτυπήματα στηνπόρτα και μια υπάλληλο του ξενοδοχείου ναανοίγει με πασπαρτού την πόρτα. Δεν είχαακούσει το ξυπνητήρι στις 8.30. Δεν είχαακούσει το τηλέφωνο του ταξί στις 9:00,Είχε φύγει το ταξί. Είχα χάσει το αεροπλάνο.Είχα χάσει το ραντεβού στο γραφείο. Είχαχάσει το στοίχημα. Είχα μείνει «επαέ».

Μόνο που ο Κατράκης δεν το έμαθε ποτέ.

102 2 � 2011 �

ΦΛΑΣ ΜΠΑΚ

Μαγειρίτσα του βουνού και του λόγγου

104 2 � 2011 �

Γαστρονομία Κείμενο, φωτογραφία: Νίκος Πάλλης

Από μικρό παιδί μου την έδινανδυο πράγματα, πρώτον, τα κο-

κόρια (που με ξύπναγαν πρωί και μουφέρναν στενοχώρια) και, δεύτερον, οιμέρες χωρίς ήλιο, που μου έβγαζαντον splatter, αιμοδιψή εαυτό μου.Μέσα στο δεύτερο mood σήμερα,λόγω συννεφιάς, θέλω πολύ να ξεκι-νήσω την συνταγή προτείνοντας

«πάμε μια ηλιόλουστη μέρα στηνεξοχή, βρίσκουμε ένα αρνάκι άσπροκαι παχύ, το σφάζουμε, και παίρνουμετην συκωταριά του για να την κά-νουμε μαγειρίτσα». Παρ’ όλα αυτά,θα ξορκίσω τη συννεφιά, αναφωνώ-ντας «γεια σας, φίλοι συνδαιτυμόνες,ελάτε να φτιάξουμε μια μαγειρίτσα,να γλύφουμε τα δάχτυλα μας!»

105� 2011 � 2

Η μαγειρίτσα, παραδοσιακά, φτιάχνεταιμε μαρούλι, οπότε πάρτε τρία μαρούλια(τρία για να είναι τρυφερά), γύρω στο κιλόκαι τα τρία. Εδώ έρχεται η συνδυαστική γευ-σιγνωστική οξυδέρκεια του ανθρώπου πουζει στην ύπαιθρο να βάλει την εμπνευσμένηπινελιά της, οπότε, πάρτε κανα κιλό άγριαχόρτα, του βουνού και του λόγγου, ραδίκια,ζοχούς, αγγιναρούλες, και κανα μισόκιλοιταλικά ραδίκια, μυρώνια και καυκαλήθρες,λίγο άνηθο, λίγο μαϊντανό και μερικά φρέ-σκα κρεμμυδάκια και σκορδάκια και, φυ-σικά, μια συκωταριά, γύρω στο ένα, ενάμισηκιλό.

Το εγχείρημα αρχίζει με πολύ καλό πλύ-σιμο, τόσο των χορταρικών, όσο και της συ-κωταριάς. Στη συνέχεια, κόβουμε ταχορταρικά μας σε κομμάτια των 7, ή μάλλον6,5 πόντων (εντάξει, πλάκα κάνω) και τησυκωταριά σε μικρά κομμάτια.

Στην κατσαρόλα μας βάζουμε 50 γρ.λάδι, να ζεσταθεί. Ρίχνουμε μέσα τα μισάκρεμμυδάκια και σκόρδα και σωτάρουμε.Όταν αρχίσουν να ξανθαίνουν, βάζουμε μιαπρέζα αλάτι και ρίχνουμε την συκωταριά,για να σωταριστεί. Ανακατεύοντας, προσθέ-τουμε 5 μπίλιες πράσινο πιπέρι και λίγο απότον άνηθο και τον μαϊντανό. Η συκωταριάθα αρχίσει να βγάζει τα υγρά της και να βρά-ζει στο ζουμί της. Τότε χαμηλώνουμε τηφωτιά και αρχίζουμε να προσθέτουμε ταχόρτα μας. Κρατάμε λίγο άνηθο και λίγομαϊντανό, βάζουμε όλα τα υπόλοιπα χόρταστην κατσαρόλα, προσθέτουμε 100 γρ. λαδί,δυο πρέζες καλές αλάτι και περίπου 700 ml

νερό και αφήνουμε να βράσουν.

Είναι κοινό μυστικό ότι το καλομαγειρε-μένο, νόστιμο φαγητό έχει μαγειρευτείπολλή ώρα σε σιγανή φωτιά. Να υπολογί-ζετε σε κανα τρίωρο, περίπου, βράσιμο.Κανα μισάωρο πριν, ανοίγουμε την κατσα-ρόλα και ρίχνουμε μέσα δυο κούπες ρύζιγλασέ, 50 γρ. λάδι, τον υπόλοιπο άνηθο καιμαϊντανό και μια πρέζα αλάτι. Προχωρώ-ντας στο αυγολέμονο, στύβουμε 4 λεμόνιακαι, όταν το ρύζι γίνει, χτυπάμε τρία αυγά,όχι πολύ δυνατά, και προσθέτουμε τον χυμόλεμονιού σιγά- σιγά, ανακατεύοντας συνέ-χεια. Στην συνέχεια προσθέτουμε λίγο- λίγο,όσο πιο πολύ ζουμί από την κατσαρόλα μπο-ρούμε, ανακατεύοντας συνεχώς. Βγάζουμετην κατσαρόλα από την φωτιά, ρίχνουμε τοαυγολέμονο μας μέσα, ανακατεύουμε καλά,κάνοντας και εκείνο τον «ρουφηχτό- φιλί»ήχο που κάνανε οι παλιές μαγείρισσες, στέλ-νοντας φιλάκια στο αυγολέμονο για να μην«κόψει», βάζουμε δυο ικανές κουταλιές μα-γειρίτσα σε ένα πιάτο, προσθέτουμε πιπε-ράκι και… banzaiiii !!! (μπανζάϊ= επίθεση,ιαπωνιστί).

Βέβαια, πρέπει να θυμόμαστε ότι η συ-νταγή με τα παραπάνω υλικά, θρέφει 8άτομα, άρα πρέπει να την μοιραστούμε μεάλλα 7, ή άλλο ένα πιάτο για μας και 6 φί-λους, ή άλλα 2 πιάτα για μας και 5 φίλους, ήάλλα 3 πιάτα για μας και 4 φίλους κ.ο.κ.Όμως εδώ δεν ήρθαμε να μάθουμε άλγεβρα,να φάμε ήρθαμε, οπότε καλή μας όρεξη και,άντε, γεια μας!!!

Πολυχώρος Bassaviola: Από πρωί ... μέχρι πρωίας (Μέρος 2…)Τόπος: Ιστορικό κέντρο Καλαμάτας

Φωτογραφία: Γιάννης Κόσυβας, Τάσος Βαμβακάς,Έφη Πολίτη, Τάκης Νικολόπουλος, Ζωή Μπαλίκου

106 2 � 2011 �

ΦΡΙ ΘΕΜ Επιμέλεια: Η ομάδα του καφέ σκύλου