E-DEVLET

E-devlet

E-devlet, kurum ve kuruluşların kendi aralarında olan ilişkilerin yanı sıra, vatandaş ve iş dünyası ile olan ilişkilerinde elektronik araçları en etkin düzeyde kullanarak, geleneksel devlet hizmetlerinin elektronik ortamda yürütülmesini, daha etkin, yalın, katılımcı ve şeffaf yönetim anlayışının benimsenmesini, bürokratik engellerin azaltılması ile iş akış süreçlerinin kısaltılmasını ve kurumsal iletişimin büyük bir oranda elektronik ortamda sürdürülmesini olanaklı kılan devlet modelidir.

Bütün bu tanımdan sonra e-devlet;

● kişisel ve gizli bilgilerin korunması kaydıyla,

● bilişim teknolojileri aracılığıyla

● vatandaşlara, özel sektöre ve kamu kurum ve kuruluşlarına,

● yedi gün yirmi dört saat kamu hizmeti verebilen,

● söz konusu odaklar arasında bilgi paylaşımına olanak tanıyan,

● ve bunun sonucunda her vatandaşın ve çalışanın kamu yönetiminin faaliyetlerini takip edebildiği,

● etkileşimli hizmetlerden yararlanabildiği veya gerekli bilgileri edinebildiği,

● daha şeffaf ve demokratik bir yönetim anlayışıyla, daha verimli, etkin ve hızlı hizmet verebilen kamu platformu şeklinde ifade edilebilir.

Elektronik devlet modelinde D-V (devletten vatandaşa - government to citizen)*, D-İD (devletten iş dünyasına - government to business)* ve D-D (devletten devlete - government to government)* şeklinde üç tür ilişki grubunun varlığından söz edilir.

Niçin E-Devlet?

Elektronik devletin en önemli amacı, vatandaşlar, iş dünyası ve kamu kuruluşlarının aralarında gerçekleştirdikleri işlemleri desteklemek ve bu işlemleri olabildiğince basitleştirmektir. Bu amaç doğrultusunda nitelikli bir e-devlet modeli söz konusu üç odağın daha iyi bir iletişim ortamına sahip olmasını sağlamalı ve aralarında yapılan faaliyet ve işlemlerin daha etkin bir biçimde yapılmasını desteklemelidir.

Kamusal hizmetlerin yürütülmesi sırasında elektronik araç ve gereçlerden yararlanmanın esas amacı, iyi bir yönetim anlayışı oluşturmak ve bu anlayışı kalıcı kılmaktır. Bu bakımdan elektronik devlet, kurum, bölge, yaş ve statü farkı gözetmeksizin ülkenin paydaşları olan her birey ve örgütüne daha iyi bir yönetim anlayışı içinde hizmet veren teknoloji merkezli yönetim modelidir.

faydalar •Standardizasyon

• Vatandaşın her hizmette “Tek Devlet” ile karşılanması.

•Kamu kurumlarının birbirleri arasında veri iletişiminin ve devlet hizmetlerinin vatandaşa sunumunun standartlarının geliştirilmesi ve uygulanması.

• Kamu Hizmet Entegrasyonu

•Kamu kurumlarının birbirleri ile veri alış-verişinin merkezi kaynak kullanımı ve çevrim kolaylığına kavuşması. Çoğunlukla bilginin kurum içinde yalnızca dikey olarak aktığı geleneksel bürokratik modelin aksine, elektronik devlette hem kurum içi hem de kurum dışı sistemlerin yasal bir yapı üzerinde birbirine bağlanması olanaklı olacak

•Vatandaş Odaklı Hizmet

•Tek bir noktada, TC Kimlik numarası ve şifresi ile bütün işlemlerin yapılabileceği bir e-Devlet yapısı ve tek noktadan kimlik doğrulaması aracılığı ile Kişisel Bilgilerin Korunması

•Tasarruf

•Devlet hizmetlerine elektronik ortamda erişim konusunda yaygınlaştırma çalışmalarının merkezi olarak yapılması, ortak iletişim altyapısı ile kamuda kaynak tasarrufu.

•Güvenlik

•Bağlı kurumlar arası veri iletişiminin, vatandaş ile devlet arası bağlantının, ödemelerin kapı mimarisi ile güvenli bir şekilde yapılması.

Vatandaşlara ve İşletmelere Faydaları

•Bürokrasinin Azaltılması •Vatandaşı Devlet Kapısına Değil, Devleti Vatandaşın Ayağına Gitmesi •Daha Hızlı, Düşük Maliyetli ve 24 Saat Hizmet •Şeffaflığın Sağlanması ve Hizmette Eşitlik. •Yönetime daha fazla katılım

• Kamuya Faydaları

•Kurumlar Arası İletişimde Hız ve Zaman Kazanılması •Doğru, Tutarlı ve Güncel Bilgiler Sunulması •Bilgi Paylaşımı ve Katılımcılığı Artırarak Kararların Hızlı, Tarafsız ve Doğru Alınması •Mükerrer Yatırımların Önlenmesi •Kamu Hizmetlerinde Tasarruf Sağlanması

E-DEVLET

E-DEVLET GELİŞİM

Vatandaş odaklı e-devlet modeli oldukça sade ve kullanımı kolay bir yapıyı ifade etmektedir. Bunun için de ayrı ayrı web siteleri yerine bütün kamu kesimine hitap edecek ana bir siteden hizmet verilmesi e-devlet modeli üzerinde uzlaşı sağlanan genel bir eğilimdir . Genel hatları ile e-devletin gelişimini dört evrede özetlenmektedir: E-Devlet’in Gelişim Evreleri Gelişim Süreci Evre Hizmetin Niteliği 90‟lı yılların başlangıcı Bilgi Evresi Bilgi sunumu 90‟lı yılların ortaları Etkileşim Evresi Müracaatların kabulü Günümüzde Hareket Evresi Daha yüksek etkileşim içinde olma Gelecekte Dönüşüm Evresi Kurumsal dönüşüm ve entegrasyon

E-DEVLET GELİŞİM

E-DEVLET GELİŞİM

Bilgi Evresi: 1990‟lı yılların başlarından 1998 yılına kadar olan dönemde, internet daha çok tek taraflı bilgi sunumu için kullanılmıştır Bu evre, vatandaş ve özel sektörle (D-V ve D-İD) ilgili olan bilgilerin kurumsal web sitelerinden ediniminin sağlandığı bir evredir. Bu bakımdan e-devletin ilk adımları ve ilk örnekleri olarak değerlendirilebilecek olan web sitelerinin, bir kitapçık ya da bir broşüre benzer özellikleri vardır. Bu dönemde atılan adımların önemi, kamusal bilgi ve belgelerin artık erişilebilir olmaya başlaması ve kamuda yapılan işlemlerin tanımlanabilir olmasıdır. Bilgi evresi, daha demokratik yönetimin ve nitelikli kamusal hizmetlerin doğduğu ve daha şeffaf bir yönetim kültürünün kurulduğu bir dönemdir. Kamu kuruluşları bu dönemde birbirinden bağımsız olarak kendi web sitelerini oluşturmaya ve vatandaşlara yaptıkları hizmetler hakkında bilgi sunmaya başlamışlardır. Bu hizmetler ulaşılmak istenen amaç, vatandaşa adres veya personel bilgisi gibi temel bir takım bilgilerin verilmesini sağlamaktır

E-DEVLET GELİŞİM

Etkileşim Evresi:

Vatandaşlar bu dönemde kendileriyle ilgili bazı konularda e-posta

aracılığı ile devletten bilgi alabilmişlerdir ve çeşitli form ya da dokümanı

bilgisayarlarına indirip kullanabilmişlerdir. Çeşitli hizmetlerin yedi gün,

yirmi dört saat web sitesi üzerinden alınmasıyla birlikte ulaşıma ve

bürokratik engellere harcanan zamanın boşa tüketilmesi engellenmiştir.

Sonuç olarak bu dönemde elektronik hizmetlerden daha çok kurum ve

kuruluşların kendi iç iletişimlerini sağlamak üzere yararlandığı;

vatandaşların ya da iş dünyasının devlet hizmetlerinden yararlanma

konusunda benzer fırsatlara kavuşamadığı söylenebilir.

E-DEVLET GELİŞİM

Hareket Evresi: Bu dönemde devlet kurumları ile yapılan iletişim bütünüyle elektronik ortam üzerinde sürdürülebilmektedir. Bütünüyle elektronik ortamda tamamlanabilen bu iletişime gelir vergilerinin yatırılması, pasaport, ehliyet ve gümrük işlemleri ile oy kullanımı örnek olarak gösterilebilir. Bu dönemde devlet kuruluşları daha nitelikli bir iç iletişim sistemi (D-D) oluşturmak için yeni düzenlemeler hazırlamak zorunda kalmışlardır. Örneğin çok sayıda devlet sayısal imza sertifikalarıyla kağıtsız iletişim ortamına olanak tanıyan altyapıyı ve bu doğrultuda yasal düzenlemeleri bu dönemde oluşturmuştur. Söz konusu altyapı çalışmalarından sonra günümüzde çok sayıda kamu hizmeti sayısal imza tekniği sayesinde web üzerinde sürdürülebilmektedir.

E-DEVLET GELİŞİM

Dönüşüm Evresi: Bütün bilgi sistemlerinin birbirleriyle bütünleştirildiği ve herkesin kamusal hizmetlere (D-V ve D-İD) tek bir sanal kapıdan ulaşabildiği dönemdir. Bütün bilgi sistemlerinin birbirleriyle bütünleştirilmesi ve hizmetlerin tümüne aynı noktadan ulaşılabilmesi, kamu bürokrasisi içinde yerleşik olan bazı kural ve alışkanlıkların önemli oranda değiştirilmesini zorunlu kılmaktadır. Bu nedenle dönüşüm evresinde yaşanan değişim öncelikli olarak geleneksel bürokrasi kültürü, iş akış süreçleri ve bürokratik sorumluluklar üzerinde yaşanmıştır. Bu evrede kamusal işlemlerin maliyeti önemli ölçüde azalmış, etkinlik ve müşteri memnuniyeti konularında oldukça iyi bir düzeye ulaşılmıştır.

E-devleti hayata geçirebilmek için

E-devlet modeli, devleti oluşturan bütün paydaşların değişime açık olmasını gerektirir. E-devletin bir model olarak hayata geçirilmesi ve olgunluk düzeyinin yükseltilebilmesi için, her şeyden önce ülkeyi oluşturan devlet sistemi, yöneticiler ve vatandaşların paylaşım kültürüne sahip olması gerekir. E-devlette olgunluğun yüksek olabilmesi için şu koşulların yerine getirilmesi gerekir: ● öncelikle paylaşılacak bilgiyi sağlayan kurumun buna istekli ve hazır; sunduğu bilginin ise güvenilir ve yeterli olması, ● gerek e-hizmeti sunan ve gerekse bu hizmetten yararlanan tarafların e-devlet uygulamalarını sunma ve yararlanma bilgi ve becerilerine sahip olması,

internet, telefon, kiosk ya da çağrı cihazları gibi her türlü bilişim teknolojileri ile hızlı ve ucuz bir e-hizmet sunabilmek için alt yapıya sahip olunması, ● maddi, coğrafi, sosyal ve kültürel engeller nedeniyle elektronik devlet hizmetlerinden faydalanamayan vatandaşların hizmetlerden eşit erişim fırsatı ile yararlanması, ● elektronik devlette yer alan tarafların birbiri ile uyumlu araç ve sistemler kullanması; sistemler arasında veri değişimine uygun standartların oluşturulması, ● kurumlara, özel sektöre ve vatandaşa yararlı, elde edilebilir, yasal ve kullanılabilir içerikle hizmet verilmesi. Elektronik devletin ve e-uygulamaların olgunluk düzeyi, kamu yöneticilerinin e-devlet olgusuna karşı sergiledikleri farkındalığa ve yaptıkları yatırımlara bağlı olarak değişiklik gösterir.

E-devlet uygulamalarında başarı yalnızca teknolojik unsurların doğru, zamanlı ve ekonomik kullanımıyla elde edilemez. Her şeyden önce insan, e-devlet modelinin başarısını doğrudan etkileyecek önemli faktörler arasındadır. E-devlet modelini oluşturanların ve bu modelden yararlanacak olan bireylerin her türlü sosyal, psikolojik ve eğitimsel durumları başarıda rol oynayacak önemli etkenlerdir. Daha genel bir ifade ile e-devlet birey/müşteri odaklı bir model olarak tasarlanmalıdır. Atkinson ve Ulevich (2000), e-devlet uygulamalarında teknolojik unsurdan sonra göz önünde bulundurulması gereken dört önemli faktörden daha bahsetmektedir. Bunlar, „liderlik‟, „esneklik ve finansman‟, „birey/müşteri odaklılık‟ ve „değişime karşı açık olma‟dır.

E-Devlet Altyapı Gereksinimleri

E-dönüşüm konusunda sürdürülebilirliğin hemen her toplumda benzer

özellikler sergileyen bir takım ölçütleri bulunmaktadır.

Bu ölçütler genel olarak

● yasal düzenlemeler ve yönetsel yapılanma,

● temel hizmetler, bilgi ağları, web sitesi uygulamaları ve içerik,

● toplumsal ve kültürel yapı,

● vatandaşların ve çalışanların durumu şeklinde sıralanabilir.

Bu ölçütleri çoğaltmak mümkündür. Ancak bu ölçütlerin sıralanmasında

önemli olan, bir devleti oluşturan bütün unsurların göz önünde

bulundurulmasıdır.

Bilgi Güvenliği (Altyapı Unsuru 1)

Güvenlik alanında geliştirilen koruyucu önlemlere rağmen bilişim

teknolojilerinde ve bilgi ağlarında yaşanan güvenlik sorunları, bilgi

güvenliğinin günümüz e-devlet uygulamalarında önemi tarşılan

konulardan biri olmasına neden olmuştur.

Elektronik devlet hizmeti, ağ üzerinde çalışan kurumsal iletişim ve işlemler topluluğudur. Ağlar, kullanıcıların erişimine göre açık ve kapalı ağlar olmak üzere iki türe ayrılmaktadır. Kapalı ağlar (intranet), sınırlı bilgisayarlar ile çalışırlar ve genellikle kullanıcılar belirli terminaller aracılığı ile sisteme ulaşırlar ya da uzak uçlardan sisteme şifre ile girebilirler. Açık ağlar (internete açık) ise, herhangi bir kullanıcı kısıtlaması olmaksızın herkesin serbestçe girebildiği veya verilerden yararlanabildiği ağlardır. Açık ağların en büyük sorunu güvenliktir. Daha çok internet aracılığıyla sürdürülen elektronik devlet uygulamalarında da güvenlik sorunu en önemli sorunların başında gelmektedir. Kullanıcı kısıtlamasının söz konusu olmadığı e-devlet modelinde gizli ya da kişiye özel bilgi ve belgelerin, teknolojik önlemlere rağmen istenmeyen kişilerin eline geçmesi, tahrip edilmesi ya da değiştirilmesi olasılığı günümüzde hala geçerliliğini sürdürmektedir.

Bilgi Güvenliği (Altyapı Unsuru 1)

Elektronik devlet içinde yaşanabilecek güvenlik sorunları için „yetkilendirme ve güvenlik duvarları’,’ www güvenliği ve internet güvenlik protokolleri’ ve „veri-işlem güvenliği’ olmak üzere üç güvenlik çözümünden söz edilebilir. Yetkilendirme ve güvenlik duvarları: Yetkilendirme, oluşturulan sisteme ya da ağa yalnızca yetki verilmiş kişilerin girmesine ve/veya işlem yapmasına izin verilen önleyici yapıdır. Yetkilendirmenin söz konusu olduğu sistemlerde kullanıcılar, sisteme çeşitli tekniklerden yararlanılarak girmektedir. Bu teknikler arasında en çok tercih edilen yöntem giriş şifresi kullanımıdır. Ancak bunun yanı sıra akıllı kartlar ve biometrik teknikler (parmak izleri, göz retinası gibi) veya güvenlik duvarları da kullanılabilmektedir

Güvenlik duvarı, sisteme dışarıdan gelebilecek kötü teşebbüsleri ya da saldırıları önlemek için geliştirilen güvenlik şerididir. Bunlar sisteme girmesi istenmeyen kişi ya da işlemleri sisteme tanıtma ve bu unsurların sistemden içeri sızmasını engelleme işlevini yerine getirmektedirler. Bu yöntemde aynı zamanda sisteme girecek olan kişilerin kullanıcı adları tanımlanabilmekte, yetki ve sorumluluklarına göre bu kişilerin ulaşabilecekleri modüller belirlenebilmekte ve yapabilecekleri işlemler sınırlandırılabilmektedir. World Wide Web güvenliği ve internet güvenlik protokolleri: İnternet üzerinden yapılan ticarette karşılıklı kimlik beyanı üzerine oluşturulmuş bir güvenlik sistemi kullanılmaktadır. Bu sistemde kişilerin birbirlerine kimliklerini bildiren güvenlik protokolleri kullanılmaktadır.

Veri ve İşlem Güvenliği:

Veri ve işlem güvenliği, karşılıklı işbirliği esasına dayalı işlemlerde,

iletilen herhangi bir belgenin güvenliğine zarar vermeyecek şekilde

bilgilerin çeşitli şifreleme teknikleri ile alıcılara iletilmesini ve dolayısıyla

gizlilik ve bütünlüklerinin korunmasını ifade etmektedir.

Bu bağlamda bilgi güvenliğinin sağlanması ve/veya kişiye özel verilerin

korunması için günümüzde kullanılan en yaygın teknik sayısal imza

tekniğidir. Bu teknik, kullanılan şifreleme türüne göre genel olarak iki tür

altında değerlendirilmektedir.

İlki her kullanıcının bir açık bir de kapalı anahtara sahip olduğu açık

anahtarlı kriptografi tekniğidir. İkincisi ise mesajı gönderen ve alan

kişinin aynı anahtarı kullandığı tek anahtarlı kriptografi tekniğidir.

Mevzuat (Altyapı Unsuru 2)

Elektronik devlet modelinin en önemli altyapısından biri olan hukuksal düzenlemeler bağlamında genel olarak yapılması gerekenler şunlardır: Ağ ortamında yapılacak ticaretin, sözleşmeler, ödemeler, şikâyetler gibi her türlü adımını düzenleyecek mevzuatın oluşturulması, Kişisel ve resmi bilgi ya da belgelerin gizliliği/güvenliğinin sağlanmasına ve garanti altına alınmasına yönelik düzenlemelerin hazırlanması, Resmi belgelerin ağlar üzerinde dolaşımına, kullanımına, dosyalanmasına ve arşivlenmesine yönelik düzenlemelerin oluşturulması, Elektronik ortamlardaki telif haklarına yönelik düzenlemelerin yapılması, Ulusal ve uluslar arası ticarete ilişkin vergi düzenlemelerinin hazırlanması, Elektronik ortamda işlenen suçların tanımlanmasına yönelik düzenlemelerin oluşturulması, İnternet servis sağlayıcıları ile sayısal imza sertifika sağlayıcıları konusunda düzenlemelerin yapılması.

Bilişim (Altyapı Unsuru 3)

Etkin bir e-devlet, sağlıklı bir bilişim altyapısı ile yaşam bulabilir. Bu nedenle güvenli, hızlı ve ekonomik bir e-hizmet ve kamu yönetiminin gereksinimleri karşılayacak bilişim altyapısına sahip olması zorunludur. Bilişim altyapısı, bir ülkenin sahip olduğu bilgisayar ve iletişim teknolojilerinin niceliği ve niteliği ile ölçülür. Bu konuda temel kriter, elektronik devlet hizmetlerinin vatandaşlara iletilmesinde yararlanılan temel teknolojik gereçlerin nüfusa oranı ve bu teknolojilerin niteliğidir. İnternet kullanıcı sayısı, bilgisayar, yerel ve mobil telefon hattı sayısı ile iletişimde geniş bant teknolojisinden yararlanılıp yararlanılmadığı gibi etkenler, ülkenin bilişim altyapısı hakkında genel bilgiler verir. Bunlara ek olarak toplumda bilgisayar ve internet kullanım oranları, telefon, internet ve çağrı hizmetlerinin ücret politikaları, toplumun bilgisayar okuryazarlık durumu, web sitesi hizmetlerinin sayısı ve niteliği gibi etkenler de herhangi bir ülkenin bilişim altyapısının bulunduğu düzey hakkında bilgi veren ölçütler arasında yer almaktadır.

Standartlar (Altyapı Unsuru 4)

E-devlet, yalnızca kamusal hizmetlerin sayısallaştırılması anlamına gelmemektedir. E-devlet bir teknolojik dönüşüm değil, teknoloji ile bütünleştirilerek yeniden yapılandırılan yeni bir devlet modelidir. Söz konusu eğilim sürecinde aynı zamanda e-devlet modelinin işletimini destekleyecek çok sayıda yeni düzenleme de yapılmaktadır. Söz konusu düzenlemelerden biri de, verilen hizmetlerin ve kurulan sistemlerin standartlaştırılmasıdır. E-devlet, devletin bütün unsurlarını kapsayan büyük ve bütüncül bir sistemi ifade eder. E-devlet, birey ve kurum farkı gözetmeksizin devleti oluşturan vatandaş, özel sektör ve kamu kuruluşlarının tümünü içeren ve bu üç odak arasında standart hizmet temeline dayanan yeni bir oluşumdur. Kurum ve kuruluşlarda kurulan sistemlerin bütünleştirilebilmesi ya da sistemlerin birbirleriyle veri kaybı yaşanmaksızın iletişim kurabilmesi ve veri alışverişinde bulunabilmesi, söz konusu sistemlerin belli standartlara göre düzenlenmesini gerekli kılmaktadır. Standartlara uygun olmayan sistemler arasında iletişim kurmak ve veri paylaşımı yapmam imkansızdır. Diğer kurumlarla bütünleşemeyen kurumlar, yalnızca iç iletişim hizmetleri sağlayabilen kapalı bir e-kurum olmaktan öteye geçemeyeceklerdir

Standartlar (Altyapı Unsuru 4)

Elektronik devlet modelinin kurulabilmesi için oluşturulması gereken standartlar şu şekilde listelenebilir: Bilişim terminolojisi standartları İnsan gücü standartları Donanım standartları Yazılım geliştirme süreci standartları Yazılım kalite standartları Belgeleme standartları İletişim standartları Güvenlik standartları Teknik bakım standartları İşletim standartları Ölçüm standartları Veri/bilgi standartları Kamu bilgi paylaşım standartları

Bireysel ve Kurumsal Yeterlilik (Altyapı Unsuru 5)

Elektronik devlet modelinin tasarımı ve uygulanmasında etraflıca irdelenip üzerinde durulması gereken önemli konulardan biri de bireysel ve kurumsal yeterliliktir. Bireysel ve kurumsal yeterlilik, e-devlet uygulamalarını işleten ve bunlardan yararlanan vatandaşların sahip oldukları bilgi ve deneyimi ifade etmektedir. Diğer bir deyişle bireysel ve kurumsal yeterlilik, kamu yöneticilerinin e-devleti hayata geçirebilme ve işletebilme yeteneğini, vatandaşların ise oluşturulan modelden etkin şekilde yararlanabilme yetisine ifade etmektedir. E-devlet uygulamalarını hayata geçirme sürecinde hem bu uygulamaları hayata geçirmede kendisinden yararlanılacak olan kalifiye elemanların, hem de söz konusu modelden yararlanacak olan vatandaşların profil analizi yapılmalıdır.

Sayısal bölünme ya da sayısal uçurum, günümüz toplumlarını uluslar arası düzeyde olduğu kadar ulusal düzeyde de etkilemektedir. Bu sorun her iki düzeyde de derin bir biçimde hissedilmektedir. Elektronik devletten yeterince yararlanma, bilişim teknolojilerini kullanabilme yetkinliğine sahip olmayı gerektirmektedir. Vatandaşların e-devletin sunduğu imkânlardan yararlanabilmeleri ya da bilişim teknolojilerini kullanabilmeleri, bilgi ağları ve erişim konularında temel bilgi ve becerilere sahip olmalarını gerektirmektedir. E-devletten yararlanma yetisine sahip olmayan bir toplum için söz konusu modelin hayata geçirilmesinin bir anlamı olmayacaktır. Bu durum, nüfusunun büyük bir çoğunluğu gençlerden oluşan ülkemiz için daha kısa sürede çözümlenebilecek bir sorundur ve aslında bu demografik yapı ülkemiz açısından önemli bir avantajdır.

Sosyo-Kültürel ve Psikolojik Etkenler (Altyapı

Unsuru 6)

Elektronik devlet modelinde değerlendirilmesi gereken diğer bir konu ise toplumun sosyolojik, kültürel yapısı ile, bireylerin psikolojik durumlarıdır. Kültür, “toplumun üyesi olarak, insan türünün öğrendiği, edindiği bilgi, sanat, gelenek-görenek ve benzeri yetenek, beceri ve alışkanlıkları içine alan karmaşık bir bütün” olarak tanımlanır. Bu tanımdan hareketle e-kültür, bilişim teknolojisi ile ortaya çıkan yeni yaşam düzenine karşılık gelebilir ve bu teknolojinin insan yaşamında meydana getirdiği değişikliklerin oluşturduğu tüm maddi ve düşünsel olgular olarak tanımlanabilir. Elektronik devlet modelinin yaygınlıkla kullanılabilmesi ve yeterli düzeyde başarı sağlanabilmesi için, hem devlet bürokrasisinin hem de vatandaşların yüksek bir e-kültür düzeyine sahip olması gerekmektedir. Bunun için de devletin, gelişimi desteklemesi ve değişime açık olması zorunludur. Bu nedenle yöneticiler, kapalı ve katı yönetim anlayışından uzaklaşmalı, kurumsal birikimlerini vatandaşlarla ve diğer kurumlarla paylaşma bilinci sahip olmalıdırlar.

Sosyo-Kültürel ve Psikolojik Etkenler (Altyapı

Unsuru 6)

E-devletin toplumun bütün kesimlerince yaygınlakla kullanılabilir olması için devlet vatandaşların içinde bulunduğu sosyal koşullara göre hizmet üretebilmelidir. Farklı coğrafik yerler ve etnik unsurlar Örneğin kamusal hizmetlerde ülkenin farklı bölgeleri arasında erişim hizmetleri ve eğitim dengesizliğinin giderilmesi bunlardan bazılarıdır. Fiziksel engelliler Bu, aynı zamanda bilgisayar okuryazarlığı konusunda düzey farklılıklarının giderilmesi ya da çeşitli fiziksel engelleri olan vatandaşların kamusal hizmetlerden daha kolay bir biçimde yararlanması anlamına da gelmektedir. Örneğin kamusal hizmetler yürüme engellilere farklı bir ortamda ya da görme engellilere farklı bir web arayüzüyle verilebilir. Benzer şekilde eğitim düzeyi düşük olan kırsal bölgelerde kullanılacak e-devlet hizmetleri için daha yalın bir e-devlet arayüzü tasarlanabilir.

Sosyo-Kültürel ve Psikolojik Etkenler (Altyapı Unsuru 6)

Dil

Bilgi okuryazarı olan bireyler aynı zamanda iletişim dili olarak ülkenin

resmi dili yerine farklı yerel ya da yabancı dillere de gereksinim

duyabilirler. Örneğin Hindistan‟da farklı etnik grupların da rahatlıkla

yararlanabilmesi için bazı finansal konulara ilişkin bilgiler web

sitelerinde on beş farklı dille yayınlanmaktadır.

Kırılgan Gruplar

E-devlet uygulamaları toplumu oluşturan bütün sosyal gruplar göz

önünde bulundurularak hazırlanmalıdır. Örneğin hükümlülerin ya da

hastaların içinde bulunduğu psikolojik durum doğal olarak normal

vatandaşlarınkinden farklıdır.

Türkiye’de e-devlet uygulamalrı

•Türkiye‟de e-dönüşüm ihtiyacı 1980‟li yıllar ile birlikte gündeme gelmiş ve

zaman içerisinde vazgeçilemez bir ihtiyaç olmuştur.

• 1990 ve 2000 yıllarda dünyada yaşanan bilgi ve teknoloji eksenli büyük

dönüşüm, Türkiye‟yi de çok yoğun biçimde etkilemiştir.

• 1993 yılında Dünya Bankasının desteği ile geliştirilen “Türkiye Bilişim ve

Ekonomik Modernizasyon” projesi, e-Dönüşüm Türkiye sürecinin ilklerindendir.

• 1997 yılında Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu‟nun Türkiye‟nin bilim ve

teknoloji politikalarının oluşturulması konusunda atmış olduğu kritik adımlar;

• Ulusal Enformasyon Altyapısı ana planının (TUENA) hazırlanması,

• Ulusal akademik ağ ve bilgi merkezinin (ULAKBİM) kurulması,

• Elektronik Ticaret ağının kurulması.

•1998 yılında Başbakanlık genelgesiyle oluşturulan “Kamu Net Teknik Kurulu” e-Dönüşüm Türkiye çalışmaları doğrultusunda e-Devlete geçiş süreci ve vizyonunun oluşturulmasında önemli bir yer tutmaktadır.

• Mart 2000 de AB ülkelerinin “e-Avrupa Eylem Planı‟nı” hazırlanması ve kabul etmesi ile birlikte Türkiye‟de bu plandan önemli ölçüde etkilenmiştir.

• 2001‟de gerçekleştirilen Avrupa Birliği liderler zirvesinde, Türkiye‟nin “e-Avrupa Projesine” imza atması, “e-Dönüşüm Türkiye” adı verilen bilgi toplumuna geçiş sürecinin başlaması anlamına gelmektedir.

• e-Dönüşüm Türkiye ;

• Projenin öncelikli hedefi, internet kullanımının artırılması • Kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan hizmetlerin elektronik ortama taşınması • Bilgi ve iletişim teknolojilerinin kullanımını kolaylaştırmak amacıyla bir e-DEVLET PORTALI‟nın oluşturulması,

•4 Aralık 2003 tarih ve 2003/48 sayılı Başbakanlık Genelgesi'yle e-Dönüşüm

Türkiye Projesi Kısa Dönem Eylem Planı uygulamaya koyulmuştur.

• e-Dönüşüm Türkiye icra Kurulu oluşturulmuş, Kurul'un sekreterya hizmetleri

DPT tarafından yürütülmektedir.

• 2005-2006 yıllarında Bilgi Toplumu Stratejisi ve Eylem Planı (2006-2010)

hazırlanmıştır.

• 2007/7 sayılı Başbakanlık Genelgesi ile Dönüşüm Liderleri Kurulu

oluşturulmuştur.

• 2007/7 sayılı Başbakanlık Genelgesi ile yeniden yapılandırılmıştır. Bu

kapsamda, Türkiye‟nin bilgi toplumuna dönüşüm sürecinde görev alması

öngörülen baslıca kurumsal yapılar, “e-Dönüşüm Türkiye İcra Kurulu”,

“Dönüşüm Liderleri Kurulu” ve “e-Dönüşüm Türkiye Danışma Kurulu” olmuştur.

•3 Ocak 2003 tarihinde e-Dönüsüm Türkiye Projesinin koordinasyonu,

izlenmesi, değerlendirilmesi ve yönlendirilmesi ile ilgili olarak DPT

görevlendirilmiştir.

• 27 Şubat 2003 tarihinde yayımlanan 2003/12 sayılı Başbakanlık Genelgesi ile

e-Dönüşüm Türkiye Projesi'nin amaçları, kurumsal yapısı ve uygulama esasları

belirlenmiştir.

• 2003 yılı Mart ayında, kamu kurumlarının bilgi ve iletişim teknolojisi

yatırımlarına ilişkin stratejilerin belirlenmesi ve e-Dönüşüm Türkiye

Projesi'nin koordinasyonu amacıyla, DPT bünyesinde Bilgi Toplumu Dairesi

(BTD) kurulmuştur.

•2003/12 Sayılı Basbakanlık Genelgesi'nde, e-Dönüsüm Türkiye Projesi'nin

baslıca hedefinin, vatandaşlara daha kaliteli ve hızlı kamu hizmeti sunmak;

katılımcı, şeffaf, etkin ve basit is süreçlerine sahip olmayı ilke edinmiş bir devlet

yapısı oluşturmak olduğu belirtilmiştir.

E-devlet kapısı

e-Devlet Kapısı, kamu hizmetlerine tek bir noktadan erişim imkanı sağlayan

büyük bir internet sitesidir. “

“Kapı‟nın amacı kamu hizmetlerini, vatandaşlara, işletmelere, kamu

kurumlarına bilgi ve iletişim teknolojileriyle etkin ve verimli bir şekilde

sunmaktır.”

Kurumsal hizmetlerin güvenli ve kolay biçimde geliştirilmesi için

altyapı

Vatandaş Odaklılık

Hizmet iş akışlarının keşfi ve iyileştirilmesi

Kurumlar için İçerik Yönetim Sistemi

Entegrasyon standartlarının ve altyapının sağlanması

Bakanlar Kurulu Kararı

Kamu hizmetlerinin ortak platformda, tek kapıdan (portal) sunumu ve

vatandaşın Devlet hizmetlerine elektronik ortamdan güvenli ve etkin bir şekilde

erişimini sağlayacak olan e-Devlet Kapısı‟nın kurulması, işletilmesi ve

yönetilmesi görev ve sorumluluğu 24.03.2006 tarihli ve 2006/10316 sayılı

Bakanlar Kurulu Kararı ile Başbakanlık adına Ulaştırma Bakanlığı‟na verilmiştir.

Kamu kurum ve kuruluşları, Ulaştırma Bakanlığınca bu Karar çerçevesinde

talep edilecek her türlü bilgi, belge ve desteği sağlamak ve Türksat Uydu

Haberleşme ve Kablo TV İşletme A.Ş.'nin işin yürütülmesine dair önerilerine

uymakla yükümlüdür

Başbakanlık Genelgesi

10.08.2006 tarih ve 26255 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanan, 2006/22 sayılı

Başbakanlık Genelgesi gereği, kamu hizmetlerinin elektronik ortamda, ortak bir

platformda ve vatandaş odaklı sunumu için iş süreçlerinin gözden geçirilmesi,

içerik yönetimi, entegrasyon ile ilgili standartlar ve gerekli hukuki düzenlemeler

konusundaki çalışmalar, Ulaştırma Bakanlığı koordinasyonunda ve ilgili kamu

kurum ve kuruluşlarının etkin katılımıyla Türksat Uydu Haberleşme Kablo TV ve

İşletme A.Ş. tarafından yürütülmektedir

Ulaştırma Bakanlığı Protokolü

Ulaştırma Bakanlığı ile Türksat Uydu Haberleşme Kablo TV ve İşletme A.Ş.

arasında 30.10.2006 tarihinde imzalanmış “E-Devlet Kapısı Projesi Usul

Esaslara İlişkin Protokol” hükümleri uyarınca Türksat A.Ş. e-Devlet kapısı

uygulaması çerçevesinde, gerçek, özel ve kamu tüzel kişileri ile gerekli her

türlü, protokol ve sözleşmeleri Bakanlığın gözetim ve denetimi altında yapmaya

yetkilidir

E-DEVLET KAPISI İŞLEYİŞİ

E-devlet kapısı kullanım

22 Hizmet

6.990

Kullanıcı

42 Hizmet

22.123

Kullanıcı

163 Hizmet

229.700

Kullanıcı

255 Hizmet

5.872.840

Kullanıcı

E-DEVLET KAPISININ İŞLETİMİ

Şifre Basımı ve PTT Üzerinden Dağıtımı Operasyonları

E-Devlet Kapısı ve Sunulan e-Devlet Hizmetlerinin 7/24 İzlenmesi ve Kesintilere Müdahale

Kamu Kurumlarının e-Devlet Hizmetlerinin e-Devlet Kapısı‟na Entegrasyonu

Kurumlarla Güvenli Ağ Altyapısıyla Veri Paylaşımı

Çağrı Merkezi (ALO160)

e-Devlet Kapısı, kamu bilgi bankası işlevinin yanısıra, vatandaşların Internet

üzerinden sunulan kamu hizmetlerine tek noktadan ve güvenle erişip

faydalanabilmesi amacıyla kurulmuştur.

Hizmet entegrasyonu tamamlanan kurumların

hizmetleri, www.türkiye.gov.tr adresi üzerinden sunulabilmekte, vatandaşlar

Şifre, e-İmza ya da Mobil İmza ile sisteme giriş yaparak sadece kendisine

ait bilgilere erişebilmekte ve güvenle işlem yapabilmektedir.

Kimlik Doğrulama ile Kurum ve Kuruluşlar, e-Devlet Kapısına entegre

olduklarında, e-Devlet Kapısında profili olan tüm kullanıcılar için temel kullanıcı

ve iletişim bilgilerine ulaşabilmektedirler. Böylece, kullanıcıların her bir kurum

için ayrı ayrı kayıt alması ve kullanıcı adı ile şifre saklaması gerekliliği ortadan

kalkmaktadır.

Kimlik Doğrulama Yöntemleri

• E-Devlet Şifresi

• Mobil İmza

• Elektronik İmza

• T.C. Kimlik Kartı

e-Devlet şifresini içeren zarf, PTT Şubelerinden ve yurtdışındaki konsolosluklardan, şahsen başvuru ile, üzerinde T.C. Kimlik numarasının bulunduğu kimlik ibraz edilerek temin edilir. e-Devlet Kapısı üzerinden verilen hizmetler yüksek güvenlik seviyesi gerektirdiğinden, şifreler başvuru sahipleri için özel olarak oluşturulmaktadır. Mobil imza Cep telefonu ve GSM SIM kart kullanılarak 5070 sayılı Elektronik İmza Kanunu ve ilgili yasal mevzuata uygun olarak ıslak imza niteliğinde güvenli bir biçimde elektronik imza işlemi yapılmasına imkân sağlayan uygulamadır. Elektronik imza, elektronik ortamda bulunan bir belgeye eklenerek imzalayanın kim olduğunu belirlemeye yarayan veridir. 5070 Sayılı Kanun uyarınca e-imza, ıslak imza ile eşdeğerdedir. E-imza sertifikası dağıtmaya yetkilendirilmiş kuruluşlar tarafından dağıtılan sertifikalar kullanılarak imzalama işlemi yapılır T.C Kimlik Kartı, yakın gelecekte kanuni olarak nüfus cüzdanın yerine geçerek, vatandaşlık kartı olarak kullanılacaktır. T.C Kimlik Kartı, yapılan pilot uygulama kapsamında, Bolu ilinde ikamet eden vatandaşlarımıza verilmektedir.

E-devlet hedef

•Güvenli bir alt yapı ile tüm kamu kurum ve kuruluşlarının e-Devlet

Kapısına entegre olması

• Kesintisiz ve kaliteli hizmet sunumu ile kullanıcı memnuniyetinin en üst

düzeye taşınması