Dzień Polonii i Polaków za Granicą w Warszawie| str. 6

Festiwal Kultury PolsKiej w orenburgu – str. 21

KrótKa historia zjazdów Polonii – str. 4

iii Światowy zjazd nauczycieli Polonijnych

w ostródzie – str. 14

Nr 1-2/2012

2 majaDzień Polonii i Polakówza Granicą w Warszawie | str. 6

Płyt

a D

VD

W ś

roDku

2

3 Rok2012przynosinamzmianyinowewyzwania4-5 KrótkahistoriazjazdówPolonii

DZIEŃ POLONII I POLAKÓW ZA GRANICĄ6-10 DzieƒPoloniiiPolakówzaGranicàwWarszawie11-12 DzieƒPoloniiiPolakówzaGranicàwBerlinie12 DzieƒPoloniiiPolakówzaGranicàwHelsinkach13 LaureacipolonijnejnagrodyPOLONICUS2012

OŚWIAtA POZA GRANICAmI KRAju14-15 IIIÂwiatowyZjazdNauczycieliPolonijnychwOstródzie16-17 XXVMi´dzynarodoweForumRodzinySzkółim.JanaPawłaIIwWilnie18-19 XIIZjazdNauczycieliPolonijnychiKomitetówRodzicielskichwChicago20 WielkieDyktandoPolskiewOmsku

KuLtuRA POLONIjNA21-24 FestiwalKulturyPolskiejwOrenburgu25 8.PolonijnyFestiwalDziecićychZespołówFolklorystycznych

SPORt POLONIjNy26-28 XÂwiatoweZimoweIgrzyskaPolonijne„Âlàsk–Beskidy2012”29-31 Młodzie˝oweIgrzyskaSportoweim.StypuływŁom˝y

jubILEuSZE32 65-lecieZjednoczeniaPoleknaEmigracji33 JubileuszCentrumKulturyPolskiejwDaugavpilsnaŁotwie34-35 „Kresysercempisane”–porazdwudziestywBiałymstoku

WSPÓLNOtA POLSKA 36-37 VIIIWalneZebranieDelegatówStowarzyszenia„WspólnotaPolska”38 OdznaczeniawSzkołachPrzedmiotówOjczystychwPMKwMonachium39 LatozPolskà40 PolskamisjamedycznanaUkrainie

OCALIĆ PAmIĘĆ DLA PRZySZłyCh POKOLEŃ41-42 D´byPamićiwParkuim.I.PaderewskiegowToronto43 PatriotycznanowennawPonarachwPolskiejKwaterzePamići

DuSZPAStERStWO POZA GRANICAmI KRAju44-45 Âp.ks.inf.WitoldKiedrowski.Faktyidatyzbiografii46-48 DramatPolakówwKoÊcielekatolickimnaKresach49 SerdeczniepozdrawiammoichRodaków...noweksià˝kiks.RomanaDzwonkowskiegoSAC46 Wileƒskamłodzie˝zBenedyktemXVIwMeksyku

„WSPÓLNOTAPOLSKA”PISMOPOÂWI¢CONEPOLONIIIPOLAKOMZAGRANICÑWydawca:ZarzàdKrajowyStowarzyszenia„WspólnotaPolska”,ul.KrakowskiePrzedmieÊcie64,00-322Warszawa,tel.(+4822)5569000www.swp.org.plRedaktor–JolantaWroczyƒska;e-mail:[email protected]–MałgorzataHernikRedakcjazastrzegasobieprawoskracanianades∏anychmateria∏ów.Zapoglàdyautorównieodpowiadamy.Materiówniezamówionychniezwracamy.PROJEKTJESTWSPÓŁFINANSOWANyZEÂRODKÓWMINISTERSTWASPRAWZAGRANICZNyCHWRAMACHKONKURSUNAREALIZACJ¢ZADANIA„WSPÓŁPRACAZPOLONIÑIPOLAKAMIZAGRANICÑ”

WSPÓLNOTA POLSKA nr 1-2/2012

3

WwynikudecyzjipolskiegoparlamentuMinisterstwoSprawZagranicznychprzej´∏oodSenatuzarzàdzanieÊrodkamifinansowymiprzeznaczonyminawsparcie Polonii i Polaków za granicà. „Wspólnota Polska” podj´∏a du˝ywysi∏ekorganizacyjny,abywkrótkimczasiez∏o˝yçwnioskidoog∏oszonegowmaju2012r.konkursuMinisterstwaSprawZagranicznychRP„Wspó∏pracazPoloniàiPolakamizagranicà”.Zmianyzwiàzanezprzesunićiemfundu-szyzSenatudoMSZspowodowa∏y,˝eprzezd∏ugiokresniemogliÊmysi´wywiàzaç z naszych zobowiàzaƒ wobec organizacji, którym udzielaliÊmypomocyfinansowej.JesteÊmywinniprzeprosinywszystkimnaszymPartne-rom.

MinisterRados∏awSikorski,dzi´kujàcSenatowizawielkiedzie∏oopiekinadrodakamirozsianymipoca∏ymÊwiecie,wswoimexposéopriorytetachpol-skiejpolitykizagranicznejnalata2012-2016,zapewni∏, epragnietozadaniekontynuowaç. Na spotkaniu z Polonià 2 maja br. na Zamku w Pu∏tuskumówi∏opriorytetachwdost´piedopolskiejedukacjiorazupodmiotowieniuPolonii„takabytoonaskuteczniejmog∏awspieraçPolsk´”.

WÊródpriorytetówpolskiejpolitykizagranicznejnalata2012-2016znalaz∏ysi´deklaracjedotyczàcenowejjakoÊciwrelacjachzPoloniàiPolakamizagranicà. Jako g∏ówne zadanie polityki polonijnej zapisano „budowaniewzajemnie korzystnej wspó∏pracy mi´dzy Polskà i wywodzàcà si´ z niejdiasporà”,awÊródzadaƒszczegó∏owychwymieniono:

•zapewnienie Polakom i Polonii za granicà mo˝liwoÊci funkcjonowaniawramachprawnychgwarantujàcychkultywowaniepolskoÊciorazrespek-towanieprzezpaƒstwazamieszkaniaodpowiednichnormistandardów;

•zidentyfikowanie celów polskiej polityki zagranicznej zbie˝nych z inte-resami Polonii i Polaków za granicà oraz zaproponowanie wspó∏pracywurzeczywistnianiutychcelówdladobraPolskiijejpozytywnegowize-runkuzagranicà;

•wzmocnieniespo∏ecznej integracjiPolonii iPolakówzagranicàoraz ichpolitycznejmobilizacji:w∏àczeniewmiejscowespo∏ecznoÊcinapoziomiepolitycznym (wybory lokalne, udzia∏ w partiach politycznych), kulturo-wym,j´zykowymipracowniczymwpaƒstwachpobytu;

•sprzyjaniegenerowaniuaktywnoÊciobywatelskiejinowychformprowa-dzeniadzia∏alnoÊcispo∏ecznejwÊródPolakównaWschodzie;

•uatrakcyjnienieirozszerzenieprzekazupolskichmediówpublicznychdlazagranicyorazwsparcieinstytucjipaƒstwadlamediówpolonijnych;

•usprawnienie istniejàcych i tworzenie nowych form upowszechnianiaj´zyka polskiego i wiedzy o Polsce, w tym tworzenie i sponsorowanieoÊrodkówstudiówpolskichnaczo∏owychuniwersytetach;

•pe∏newykorzystaniezmienionegosystemufinansowaniapolitykipolonij-nej,abyÊrodkifinansoweby∏ylepiejpodporzàdkowaneinteresomPolskiijednoczeÊnielepiejs∏u˝y∏yPoloniiiPolakomzagranicà;

•wspieranieochronydziedzictwakulturowegozagranicà.

PrzednamiIVZjazdPoloniiiPolakówzZagranicy,któryodb´dzie si´wdniach24-26 sierpniabr.TradycjaorganizowaniazjazdówPoloniisi´gacza-sówIIRzeczypospolitej.Zakilkadnispotkamysi´wWarszawieiwPu∏tuskunakolejnym,IVZjeêdziePoloniiiPolakówzzagranicy.B´dzietookazjadodalszejintegracjiruchupolonijnegoorazszczerejroz-mowyoperspektywachwspó∏pracyPolskizPolonià.WymienioneprzezministraR.Sikorskiegopriorytetymogàstanowiçpodstawydotejdyskusji.

¸àczynaspolskamowaipoczucienarodowejto˝samoÊci,dlatego podejmujemy dzia∏ania w celu zachowaniapolskoÊci i wiary wÊród rodaków rozsianych po ca∏ymÊwiecie,wypracowujemyskutecznemetodypromocjipol-skiejkulturyij´zykaorazobronydobregoimieniaPolskizagranicà, realizujemyprojektyzwiàzanezprzysz∏oÊciàoÊwiaty polonijnej, staramy si´ rozwiàzywaç problemym∏odegopokoleniaemigrantów.

Jestemprzekonany, eZjazdpodejmienajbardziejistotneaspektyfunkcjonowaniaPoloniiorazaktualnewyzwania,jakiepojawiajàsi´dlapolskiejdiaspory.

Niech Zjazd po∏àczy nas wokó∏ wartoÊci fundamental-nych, sk∏adajàcych si´ na to˝samoÊç Polaka, na jegozwiàzekzkulturàitradycjà,zewszystkimtym,cosk∏adasińapojćieOjczyzny.

Zapraszamy...

Rok 2012 przynosi nam zmiany i nowe wyzwania

PrezesStowarzyszenia„WspólnotaPolska”LonginKomo∏owski

4

Pierwsze próby zjednoczeniowe wÊród Poloniirozpocz´∏y si´ na kontynencie amerykaƒskimw 1944 r., kiedy powo∏ano Kongres PoloniiAmerykaƒskiej i Kongres Polonii Kanadyjskiej,wceluwspomaganiairatowaniaPolskizagro˝onejprzez ZSRR. Natomiast po zakoƒczeniu drugiejwojnyÊwiatowej,kiedyPolskapopad∏awniewol´komunistycznà,atysiàceby∏ych˝o∏nierzyPolskichSilZbrojnychiArmiiKrajowejwybra∏ytrudnylosemigranta ˝o∏niersko-politycznego,dajàcpoczàtekemigracji niepodleg∏oÊciowej, idea stworzeniaÊwiatowego kongresu Polaków zakwit∏a znów zaoceanem.Pomys∏tenwysunà∏w1953r.nazebra-niuRadyKongresPoloniiKanadyjskiejwTorontodrTadeuszBrzeziƒski,by∏ykonsulRPwMontrealu(ojciec Zbigniewa, b. doradcy prezydenta J. Car-tera).Rozpocz´torozmowy.ÓwczesnyprezesKPKin˝.AdamJaworski porozumia∏ si´w tej sprawiezprezesemKongresuPoloniiAmerykaƒskiejKaro-lem Rozmarkiem i z szefem Federacji ÂwiatowejStowarzyszeniaPolskichKombatantówwWielkiejBrytanii in˝. Jaros∏awem ˚abà, a tak˝e z innymiskupiskami Polaków. Wynikiem tych dzia∏aƒby∏a Konferencja „Polonia 75”, zorganizowanaw dniach 7-9 listopada 1975 r. w Waszyngtonie,w której wzi´∏o udzia∏ 56 delegatów z 11 krajów(Argentyna, Australia, Austria, Belgia, Francja,Kanada, Niemcy Zachodnie, Stany Zjednoczone,Szwajcaria, Wielka Brytania i W∏ochy); postano-wionookoniecznoÊciistnieniasta∏egoÊwiatowegoporozumienia,zobowiàzujàcKPKdozorganizowa-niawroku1978ÊwiatowegozjazduPolonii.

I Zjazd Polonii Wolnego Âwiata 25-28 maja 1978 r.

IZjazdPoloniiWolnegoÂwiatapodnazwà„Polonia 78 – Polonia Jutra” odby∏ si´wToronto25-28maja1978r.izgromadzi∏175delegatów,reprezentujàcych18krajów:AfrykaPo∏udniowa,Argentyna,Australia,Austria, Belgia, Brazylia, Dania, Francja,Holandia, Kanada, Niemcy Zachodnie,NowaZelandia,USA,Szwajcaria,Szwecja,Urugwaj,WielkaBrytaniaiW∏ochy;13dele-gatów,reprezentujàcychorganizacjeozasi´gu

Êwiatowym,jakStowarzyszeniePolskichKombatantów,Sto-warzyszenie Polskiej Marynarki Wojennej, StowarzyszenieLotnikówPolskich,Ko∏ob.˝o∏nierzyAK,ZwiàzekHarcerstwaPolskiegopozagranicamikrajuoraz6delegateknaÂwiatowyZjazdPolek.Ponadtow zjeêdzieudzia∏wzi´∏o226obser-watorów,6rzeczoznawców,42dziennikarzyprasowych,7telewizyjnychi26reporterówradiowych.

Wuchwa∏achprzyj´tom.in.:zwo∏ywanieregularnychzjazdówPolo-niiorazpowo∏anieRadyKoordynacyjnejPoloniiWolnegoÂwiata,której przewodniczàcym zosta∏ prezes KPK mec. W∏adys∏aw Ger-tler.Has∏emnaczelnymRadysta∏asi´walkaoniepodleg∏oÊçPolskiiÊcis∏awspó∏pracazoÊrodkiememigracjipolitycznejwLondynie–zRzàdemRPnauchodêstwie,któryby∏organizatoremÂwiatowychZjazdówEmigracjiPolitycznejwLondynie:ÂwiatowyZjazdJednoÊcizWalczàcymKrajem,podhas∏em„RazemzNarodem”–zorgani-zowanywdniach1-2wrzeÊnia1979r.wLondyniezgromadzi∏352uczestnikówz17krajów;IIÂwiatowyZjazdPoloniiWolnegoÂwiata–obradowa∏wdniach8-12maja1984r.wLondynie,zorganizowanyprzezRad´KoordynacyjnàPoloniiWolnegoÂwiata;ÂwiatowyZjazdPolskiWalczàcej–zwo∏anywdniach19-21maja1986r.wLondy-nie,zgromadzi∏220uczestnikówz16krajów.

KolejnymiszefamiRadybyliprezesiKPK:JanKaszuba(1980-1986),in˝.Stanis∏awOr∏owski(1986-1994)imec.MarekMalicki(1994-2002).

Po1989rokuwwolnejPolscepowróconodo tradycjiprzedwojen-nej – powo∏ano w wolnych wyborach Senat RP, który przyjà∏ rolópiekuna Polonii i Polaków za granicà oraz objà∏ patronatem Sto-warzyszenie„WspólnotaPolska”,organizacj´pozarzàdowàpowo∏anàw1990 roku (po rozwiàzaniuTowarzystwa„Polonia”)wcelupod-trzymywaniawi´zizrodakaminaobczyênie iniesienia impomocy.Prezesem„WspólnotyPolskiej”zosta∏marsza∏ekSenatuRPIkadencjiprof. Andrzej Stelmachowski. Jednym z pierwszych zadaƒ SenatuRPi„WspólnotyPolskiej”by∏odoprowadzeniedorozmówispotkaƒzRzàdemLondyƒskim,RadàKoordynacyjnàPoloniiWolnegoÂwiataorazPolakamizamieszka∏ymizawschodniàgranicàPolski.Efektemtychdzia∏aƒby∏ydwawa˝newydarzenia–wRzymieiWarszawie.

WRzymiewdniach26-30paêdziernika1990r.odby∏asi´Konfe-rencja Kraj – Emigracja, jako spotkanie przedstawicieli PolakówzeWschodu,zZachoduizkraju,po∏àczonezaudiencjàprywatnàu Ojca Âwi´tego Jana Paw∏a II. W konferencji uczestniczy∏o 89przedstawicieliorganizacjipolskichipolonijnychz22krajówÊwiata,24-osobowadelegacja„WspólnotyPolskiej”orazduszpasterzepolo-nijniwrazzdelegatemPrymasaPolskids.duszpasterstwaemigracjibpSzczepanemWeso∏ym.Narzymskimspotkaniuzabrak∏oPolonii

Krótka historia

zjazdów Polonii


5

amerykaƒskiej, do której napisano w specjalnym pos∏aniu m.in.:„Doceniajàc wielkà trosk´ KPA o sprawy Polski i Polaków oraz tak wysokà rang´ Polonii Amerykaƒskiej ufamy, e w przysz∏oÊci aktywny udzia∏ Kongresu przyczyni si´ w sposób zasadniczy do realizacji celów, które zakreÊliliÊmy sobie w Rzymie”.

W Warszawie 22 grudnia 1990 r. nastàpi∏o uroczyste przekazanieinsygniów w∏adzy II RP – ostatni Prezydent RP na Uchodêstwie,RyszardKaczorowski,przekaza∏naZamkuKrólewskimwWarszawieinsygniaswegourz´duLechowiWa∏´sie,nowowybranemuwpierw-szychwolnychwyborachPrezydentowiRP.

Wype∏niajàc z rocznym poÊlizgiem uchwa∏´ Konferencji rzymskiejIZjazdPoloniiiPolakówzZagranicyzwo∏anowKrakowiewdniach19-23 sierpnia1992 r.Uczestniczy∏ownimok.2 tysićyPolakówzca∏egoÊwiata:326reprezentantówÊrodowiskpolskichz44krajów,wtym59osóbzpaƒstwEuropyWschodniej–234delegatóworaz92 goÊci; liczàca ok. 50 osób grupa obserwatorów, 500-osobowagrupa cz∏onków zespo∏ów folklorystycznych. Akredytowa∏o si´ 280dziennikarzyzkrajuizeÊwiata.Krajreprezentowaliprzedstawicielenajwy˝szychw∏adzpaƒstwowychorazEpiskopatuPolski.Obecnibylitak˝ecz∏onkowieRadyKrajowej ieksperciStowarzyszenia„Wspól-notaPolska”.NaZjeêdzieporuszanoproblemywspó∏pracyzPolonià,pomocydlaPolakówzeWschodu,atak˝ezaapelowanoozagwaran-towanieprawmniejszoÊciompolskimwkrajachpostkomunistycznych.WKrakowienastàpi∏orzeczywistepo∏àczenie:PolakówzeWschodui Polonii z Zachodu. Wspó∏organizatorem Zjazdu by∏o Stowarzy-szenie„WspólnotaPolska”,któremuodtàdpowierzanoorganizacjńast´pnychZjazdówwlatach2001,2007i2012.

Pomi´dzy tymiwydarzeniamimia∏ymiejsce zebraniaRadyPoloniiÂwiata,m.in.:„PolskoÊçniejednomaimi´”–Lublin,14-18wrzeÊnia1995r.;„Gdaƒsk97–OknonaÂwiat:wczoraj,dziÊijutro”–Gdaƒsk,2-6paêdziernika1997r.;„Opaszmyziemskiekolisko”–Budapeszt--Kecskemét,17-21wrzeÊnia1998r.

WtymokresiePoloniaorganizowa∏awielkieakcjepomocyPolsceiPola-komnaWschodzie,anga˝owa∏asińarzeczwejÊciaPolskidoNATOidoUniiEuropejskiej,wyst´powa∏awobroniedobregoimieniaPolski.

II Zjazd Polonii i Polaków z Zagranicy 28 kwietnia – 3 maja 2001 r.

IIZjazdPoloniiiPolakówzZagranicy–Warszawa-Pu∏tusk-Kraków-Cz´stochowa2001obradowa∏wdniach28kwietnia–3majapodhas∏em„Polacy iPoloniauproguNowegoTysiàclecia”.Uczestniczy∏ownim351osób,wtym162delega-tówz51krajówzewszystkichkontynentóworazprzedstawicielenauki,kultury,duszpasterzeidziennikarzepolonijni.PolskieRadioiTVPoloniaobj´lipatronatmedialny.WprogramieZjazduzaplanowanoimprezywczterechmiastach:wWarszawie–otwarcieZjazdu,wPu∏tusku–obradyplenarne,wKrakowie–zamknićieZjazduorazwCz´stochowie–pielgrzymkńaJasnàGór´,wieƒczàcàpobytwOjczyênie.

Obradowanownast´pujàcych komisjach:Komisjads.Polaków zaGranicà,KomisjaPromowaniaSprawPolskichwÂwiecie,Komisjads.Wspó∏pracyOrganizacjiPolonijnychzeStrukturamiDuszpaster-skimi,Komisjads.OÊwiatyiM∏odegoPokolenia,Komisjads.PomocySocjalnej,CharytatywnejiProblemówRepatriacji.Zjazdnaposiedze-

niuplenarnym1maja2001r.przyjà∏26uchwa∏i59rezolucjiorazUchwa∏´wsprawieogólnoÊwiatowejorganizacji polonijnej, w której zmieniono nazw´Rady Koordynacyjnej Wolnego Âwiata na Rad´PoloniiÂwiata.

Wype∏niajàc túchwa∏´wdniach27-30wrzeÊnia2002r.uPu∏tuskuzwo∏anoWalneZebranieWybor-czeRadyPoloniiÂwiata,wktórymudzia∏wzi´∏ook.studzia∏aczypolonijnych zewszystkichkontynen-tów. Przyj´to statut, wybrano przewodniczàcego,prezydiumikomisj´rewizyjnà.Wsk∏adprezydiumweszli reprezentanci kontynentalnych i regio-nalnych wspólnot polonijnych z ca∏ego Êwiata.Przewodniczàcym Rady zosta∏ dyrektor wyko-nawczy Kongresu Polonii Amerykaƒskiej mec.LesKuczyƒski,którysprawowa∏swojà funkcj´doÊmierciw2008r.

III Zjazd Polonii i Polaków z Zagranicy 22-26 wrzeÊnia 2007 r.

IIIZjazdPoloniiiPolakówzZagranicyobra-dowa∏wWarszawiewdniach22-26wrzeÊnia2007r.

Tradycyjnie rozpoczà∏ si´ Mszà Êw. w koÊcieleÂw. Krzy˝a w Warszawie, po której uczestnicyz∏o˝yli wieƒce przy Grobie Nieznanego ˚o∏nierza.Uroczysta inauguracja Zjazdu, z udzia∏em prezy-denta RP Lecha Kaczyƒskiego oraz marsza∏kówSejmu i Senatu, odby∏a si´ w sali obrad plenar-nych Sejmu (zgodnie z tradycjà przedwojennà).Zamknićie obrad Zjazdu nastàpi∏o w Sali Wiel-kiejZamkuKrólewskiegowWarszawiezudzia∏emmarsza∏ka Senatu RP i Prezesa Rady Ministrów.WZjeêdzieuczestniczy∏oponad600osób,w tymponad400delegatów,reprezentujàcychorganiza-cjeiÊrodowiskapolonijnez60krajów,wtymtakdalekich jak Kuba czy Madagaskar. Delegatomtowarzyszy∏o kilkudziesićiu dziennikarzy polonij-nychzewszystkichstronÊwiata.Patronatmedialnynad spotkaniem w Warszawie obj´∏y dziennik„Rzeczpospolita”,PolskieRadiodlaZagranicyiTVPolonia.

IV Zjazd Polonii i Polaków z Zagranicy 24-26 sierpnia 2012 r.

IV Zjazd Polonii i Polaków z Zagranicyodb´dziesi´wdniach24-26sierpnia2012r.w Warszawie i Pu∏tusku. OrganizatoramiZjazdusàRadaPoloniiÂwiataiStowarzy-szenie„WspólnotaPolska”.

StronaIVZjazdu:www.zjazdpolonii.pl

6

Przypomnijmy, ˝e II Zjazd Polonii i Polaków z Zagranicy, który obradowa∏ w Pu∏tusku w dniach 28 kwietnia – 2 maja 2001 r. w jednej ze swoich uchwa∏ zwróci∏ si´ z apelem do polskiego Parlamentu o ustanowienie 2 maja Dniem Polonii i Polaków za Granicà. Majàc to na wzgl´dzie, Senat RP podjà∏ inicjatyw´ ustawodawczà, a w uzasadnieniu napisano m.in., ˝e ustanowienie tego Êwi´ta „stanowi nawiàzanie do przedwojennej tradycji obchodzenia Dnia, a nawet Tygodnia Opieki nad Rodakami na Obczyênie, których organizacjà zajmowa∏y si´ krajowe organizacje sprawujàce opiek´ nad emigracjà polskà”.

Od 2004 roku Dzieƒ Polonii i PolakówzZagranicyobchodzonyjestrazemzDniemFlagiRzeczypospolitejPolskiejichoçniejesttodzieƒwolnyodpracy,to2majaorga-nizowanesàró˝negorodzajumanifestacjepatriotycznezarównowkraju,jakizagranicà.

W Warszawie 2-majowe uroczystoÊcirozpocz´∏a Msza Êw. koncelebrowana w archi-katedrze p.w. Êw. Jana Chrzciciela, którejprzewodniczy∏JEKsiàdzPrymasJózefKowalczyk.W koncelebrze udzia∏ wzi´li goÊcie: ks. abp Zbi-gniewStankiewicz,metropolitaryski,ks.bpPawe∏Anweiler z KoÊcio∏a ewangelicko-augsburskiego,

Dzień Polonii i Polaków za Granicą w Warszawie

Uchwalona w szybkim tempie Ustawa z dnia 20 marca 2002 r. o UstanowieniU 2 maja dniem Polonii i Polaków za GranicĄ jest chyba naj-krótszĄ w historii sejmu rP: „uznając wielowiekowy dorobek i wkład Polonii i Polaków za granicą w odzyskanie przez Polskę niepodległości, wierność i przy-wiązanie do polskości oraz pomoc krajowi w najtrudniejszych momentach, w celu potwier-dzenia więzi z macierzą i jedności wszystkich Polaków, tak mieszkających w kraju, jak i ży-jących poza nim, uchwala się co następuje:art. 1. Dzień 2 maja ustanawia się Dniem Polonii i Polaków za Granicą.art. 2. ustawa wchodzi w życie po upły-wie 14 dni od dnia ogłoszenia”.

Prezydent rzeczypospolitej Polskiej: a. kwaśniewski

Dz. u. 2002, nr 37, poz. 331.


7

cz∏onekRadyKrajowej„WspólnotyPolskiej”orazks.pra∏atS∏awomirKawecki,rektorPolskiejMisjiKatolickiejwSzwajcarii.NauroczystoÊciprzyjecha∏oponad150osóbzró˝nychstronÊwiata.Wkatedrzezebralisi´ przedstawiciele Kongresu Polonii Amerykaƒskiej, EuropejskiejUniiWspólnotPolonijnych,Polacy zeWschodu i z dalekiejBrazy-lii,przedstawicielemediówpolonijnychorazzespo∏yfolklorystycznezLitwy,UkrainyiCzech.GoÊcipolonijnychserdeczniepowita∏prezesStowarzyszenia„WspólnotaPolska”LonginKomo∏owski.

WkazaniuKsiàdzPrymasJózefKowalczyknawiàza∏doprzemówieniapapie˝aJanaPaw∏aII,skierowa-nego w 1982 r. do emigracji niepodleg∏oÊciowejw Wielkiej Brytanii, mówiàc ˝e mamy ogromnezaleg∏oÊci w budowaniu wi´zi mi´dzy PoloniàaojczyznàorazpodkreÊli∏,˝edorzàdzàcychnale˝yzapewnieniePolakomwarunkówdogodnego yciaw kraju, abyniewyje˝d˝ali za chlebem, zaÊ tym,którzywyjechali, zapewnienie równychprawpra-cowniczychnaemigracji.

Po zakoƒczeniu liturgii w katedrze goÊcie polo-nijni wyruszyli w pochodzie przez KrakowskiePrzedmieÊcie do Pa∏acu Prezydenckiego. DwaÊwi´tawjednymdniuby∏yinspiracjàdlaStowarzy-szenia „Wspólnota Polska”, aby pod honorowympatronatemPrezydentaRPBronis∏awaKomorow-skiegoprzygotowaçwspólneobchody.

Wsk∏adKomitetuHonorowegoobchodówÊwi´taPoloniiweszlim.in.:PrymasPolskiabpJózefKowalczyk,marsza∏ekSejmuEwaKopacz,marsza∏ekSenatuBogdanBoruse-wicz,ministersprawzagranicznychRados∏awSikorski,ministerkulturyidziedzictwanaro-dowegoBogdanZdrojewski,ks.kardyna∏Józef Nycz i prezydent Warszawy HannaGronkiewicz-Waltz.

8

DzieƒPoloniiiPolakówzaGranicàzosta∏ustanowionyw2002 r.wuznaniuwielo-wiekowegowk∏aduPoloniiwodzyskiwanieprzez Polsk´ niepodleg∏oÊci, za wiernoÊçi przywiàzanie do polskoÊci oraz pomockrajowi w najtrudniejszych momentach.Uroczyste obchody majà nam w krajuprzypominaçomilionachnaszychrodakówmieszkajàcychpozagranicami,zaÊrodakom˝yjàcymnaobczyênieoichkorzeniach.DzieƒFlagiRzeczypospolitejPolskiej,obchodzonyod2004r.,zosta∏uchwalonywcelupopu-laryzowaniawiedzyopolskiej to˝samoÊciisymbolachnarodowych.

Na dziedziƒcu przed Pa∏acem Prezydenckim odby∏o si´ oficjalnerozpoczćie obchodów Dnia Polonii i Âwi´ta Flagi, wspólneodÊpiewanie Hymnu Narodowego oraz wrćzenie flag wybranym25 osobom, przedstawicielom Polonii i Polaków z zagranicy. Pre-zydent Komorowski podkreÊli∏, ˝e wszyscy potrzebujemy symboli,którenas∏àczàijednoczà,potrzebujemyichzarównowcodziennym˝yciu jak iodÊwi´taorazpodzi´kowa∏wszystkim,bioràcymudzia∏wuroczystoÊci,przedstawicielomKoÊcio∏a,wojska,m∏odzie˝y,spor-towcom,harcerzomigoÊciompolonijnym.

PouroczystoÊciuPrezydentaRProzpoczà∏si´festyndlamieszkaƒcówstolicywbliskimotoczeniuPa∏acuPrezydenckiegoiDomuPolonii.Na estradzie przed KoÊcio∏em Seminaryjnym odby∏y si´ koncertyzespo∏ów polonijnych. Wystàpili m.in. Kapela Wileƒska, zespo∏y„Wileƒszczyzna” i„Zgoda”orazsolistkaEwelinaSaszenkozLitwy;zespó∏taneczny„Oldrzychowice”zCzechorazZespó∏PieÊniiTaƒca„Podolski Kwiat” z Ukrainy. Na Skwerze Mickiewicza ustawione


9

by∏ynamioty,wktórychprezentowaliswojedzia∏ania,wyrobyiroz-mawiali z warszawiakami Polacy z Litwy, Czech i Ukrainy. Mo˝naby∏o zapoznaç si´ z licznie zamieszka∏ym przez Polaków rejo-nem wileƒskim i skosztowaç wyrobów regionalnych, podziwiaçr´kodzie∏ozZaolziaizUkrainy,atak˝ezapoznaçsi´zprasàpolonijnà.Naulicachwolontariuszekwestowalinaodbudow´Zu∏owa–miejscaurodzinmarsza∏kaJózefaPi∏sudskiego.

PrezydentRPBronis∏awKomorowskiby∏goÊciem„WspólnotyPolskiej”.PrezesStowarzyszenia„WspólnotaPolska”,witajàcPrezydenta,nawiàza∏doubieg∏orocznegospotkaniaPanaPre-zydentazPoloniàÂwiatawRzymiezokazjibeatyfikacjiJanaPaw∏aIIiwyrazi∏nadziej´,i˝spotkaniazokazjiDniaFlagiiDniaPoloniistanàsi´tradycjàiznajdàmiejscewkalendarzuspotkaƒPrezydentaRP.

PrezydentKomorowskidzi´kowa∏osobom,którepracujàwramach„WspólnotyPolskiej”narzeczPolakówrozsianychpoca∏ymÊwiecie,atak˝etym,którzyorganizujàwielecennychinicjatywiprzedsi´wzi´çpozagranicamipaƒstwapolskiegoorazwyrazi∏wdzićznoÊçwszyst-kim, którzy uczestniczà w pi´knym dziele budowania systemu∏àcznoÊcizPolakamipozagranicamikraju.PodkreÊli∏, eDzieƒPoloniiiDzieƒFlagijesttakimdniemwroku,kiedywspólnymwysi∏kiemsta-ramysi´pokazaç,˝ewspólniepracujemynarzeczjaknajsilniejszych

wi´zów mi´dzy Polskà wspó∏czesnà a Polakamina ca∏ym Êwiecie, którzy budujà polskà dum´ zewspó∏czesnejPolski.

Z okazji Dnia Polonii i Polaków za GranicàwDomuPoloniimia∏amiejsceuroczystoÊçnadaniaodznaczeƒ paƒstwowych dla zas∏u˝onych przed-stawicieli Polonii oraz cz∏onków Stowarzyszenia„Wspólnota Polska’, wyró˝niajàcych si´ w pracypolonijnej.

Zawybitnezas∏ugidlaPoloniinaÊwiecie,zapromo-waniePolski orazdzia∏alnoÊçna rzecz krzewieniapolskich tradycji i kultury narodowej odznaczenizostali:

–Krzy˝em Komandorskim Orderu OdrodzeniaPolski–prof.PiotrMa∏oszewskizNiemiec;

–Krzy˝em Oficerskim Orderu Zas∏ugi Rzeczypo-spolitejPolskiej–Jaros∏awNarkiewiczzLitwy;

–Krzy˝emKawalerskimOrderuOdrodzeniaPolski–AnnaKosicka,Czes∏awRybickiiTomirSo∏tanze„WspólnotyPolskiej”;

–Krzy˝emKawalerskimOrderuZas∏ugiRzeczypo-spolitejPolskiej–StefanAdamskizUkrainy;

10

–Z∏otymKrzy˝emZas∏ugi–zazas∏ugidlarozwojuruchu harcerskiego poÊmiertnie odznaczonyzosta∏KamilKulczycki,cz∏onek„WspólnotyPol-skiej”,aodznaczenieodebralirodzice.

W imieniu odznaczonych podzi´kowa∏ Jaros∏awNarkiewicz, pose∏ na Sejm Litewski, cz∏onekZwiàzkuPolakównaLitwie,nast´pnieg∏oszabraliprezes Kongresu Polonii Amerykaƒskiej FrankSpulaiprezesEuropejskiejUniiWspólnotPolonij-nychTadeuszA.Pilat.

PodczasspotkaniawDomuPoloniinastàpi∏drugirównieuroczystymomentog∏oszeniawielkiejnarodowejzbiórkipublicznej,któ-rejcelemjestzdobycieÊrodkównabudow´MiejscaPamićiNarodowejwZu∏owienaLitwie.Prezes„WspólnotyPolskiej”LonginKomo∏owski, w obecnoÊci przedstawicieliZwiàzkuPolakównaLitwie,pierwszàcegie∏kńatencelowartoÊcijednegotysiàcaz∏otych„sprzeda∏” Prezydentowi RP. Rozpoczćiezbiórki spotka∏o si´ z oklaskami zgroma-dzonych goÊci, zaÊ prezydent Bronis∏awKomorowskiwkilkus∏owachpopar∏ ideeodbudowy miejsca pamići narodowejwZu∏owie,dodajàci˝Zu∏ówjestszczegól-nymmiejscem,zktóregopochodzàrównie˝inniwielcyPolacy.

SpotkaniezPrezydentemRPBronis∏awemKomorowskimzakoƒczy∏wspólny toast i bankiet w ogrodach Domu Polonii, przygoto-wany przez kuchni´ zamkowà w Pu∏tusku. Wieczorem na ZamkuwPu∏tuskuzgoÊçmipolonijnymispotka∏ si´minister sprawzagra-nicznychRados∏awSikorski.

Festynmajowydlawarszawiakówtrwa∏dowieczora.Nazakoƒczeniepolonijnegokoncertugodzinnywyst´pzaprezentowa∏Zespó∏PieÊnii Taƒca Wileƒszczyzna, który zataƒczy∏ m.in. Poloneza Ogiƒskiego,Mazura Wileƒskiego i Mazura z opery Halka oraz zaÊpiewa∏ wielepi´knych kresowych piosenek. Wieczorny koncert dla Warszawyprzedstawi∏a Orkiestra Reprezentacyjna Wojska Polskiego orazsoliÊci,wystàpilitak˝echórgospelSound’n’GraceiTràbityGóralskiezNowegoSàcza.

FotoitekstJolantaWroczyƒska


11

W tym roku w Warszawie Prezydent RP przekaza∏ przedstawicielom Polonii polskie flagi, ˝eby ponieÊli je na ca∏y Êwiat, a w Berlinie z tej okazji Polska Rada Zwiàzek Krajowy zorganizowa∏a 6 maja wielki festyn polonijny.

Poranekwpierwszàmajowàniedziel´by∏ch∏odny.Uczestnicyprzygotowaƒfestynu,zapaleƒcywspierajàcydzia∏aniareak-tywowanejprzedrokiemPolskiejRadywBerlinie,ustawiajàcstraganyisto∏ynaplacuprzedFontane-HausnaReinicken-dorfie,zapinalikurtkichroniàcsi´przedch∏odnymwilgotnympowietrzem.WszyscymyÊleliojednym,˝ebyniepada∏o.Toostatniaju˝trudnoÊç,którejprzezwyci´˝enieniele˝ywwymia-rzeludzkim.Inneuda∏osi´pokonaç.Wszystkiepozwoleniaizwolnienia,odwo∏ania,zameldowania,umowy,zaproszeniaizamówieniazrealizowanowterminie,˝ebyjaknajwi´kszacz´Êçstutysićznejspo∏ecznoÊcipolskiejBerlinamog∏awspólnieuczciçDzieƒPolonii.

ProjektdoMSZosponsorowanieimprezyz∏o˝ylipó∏rokuwczeÊniej.Ostateczna odpowiedê, ˝e impreza b´dzie dofinansowana,przysz∏a na trzy dni przed terminem realizacji. Pieniàdze trzebaby∏oza∏o˝yçprywatne,dokoƒcazatemwojnanerwów.Trudnojestdzia∏açwtakichwarunkach.JakzapraszaçgoÊcizPolskiiNiemiec,jakzapraszaçberliƒskichpolitykówiprzyjació∏,kiedyprawiedokoƒcaniewiadomo, czyprojekt b´dzie realizowany iw jakimwymiarze.Tylkodeterminacja iupórprzewodniczàcegoPolskiejRadywBer-linie, Ferdynanda Domaradzkiego, doprowadzi∏y do szcz´Êliwegofina∏u. Pozosta∏o ostatnie pytanie: czy warto by∏o? OdpowiedzielinanieuczestnicyfestynulicznieodwiedzajàcFontane-Haus,awrazzwychodzàcymzzachmurs∏oƒcemby∏oichcorazwićej.

Imprezótworzy∏AmbasadorAndrzejSzynka,któryod∏o˝y∏wszelkieterminyizosta∏wBerlinie,˝ebyobchodziçzPoloniàiPolakamiichÊwi´towstolicyNiemiec.FestynwBerlinietojedynaimprezapolo-nijnawca∏ychNiemczechprzypominajàcaDzieƒPoloniiiPolaków.Dzi´kujemyPanieAmbasadorzezaciep∏es∏owaiobecnoÊç,aMini-sterstwuSprawZagranicznychzaÊrodkifinansowe.

W festynieuczestniczy∏obezma∏a cztery tysiàceosób,wyszukujàcwbogatymprogramieswójosobistyhighlight.Najm∏odsiuczestnicywspierali zmagania piratów z teatru dla dzieci z Gorzowa Wielko-polskiego, ciàgnàcwraz znimi liny, stawiajàc ˝agle, rwàckotwice,szorujàc pok∏ad i wyÊpiewujàc ró˝ne piosenki towarzyszàce im

w pi´knej literackiej podró˝y na pirackim statku,któryodp∏ywa∏zescenywrejspomorzachioce-anach. DoroÊli oklaskiwali wyst´py dzia∏ajàcychw Berlinie grup muzycznych i zespo∏ów. M∏odepokolenie muzyków reprezentowa∏a Elen Wendt,rewelacyjnawokalistkaostatniej edycjiThe Voice of Germany, nasza polonijna Tacy Chapman.O nastrojowe klimaty zadba∏ gitarzysta i wokali-sta grupy„Oran˝ada”Micha∏KrzysztofiakvelPolWanda,któryprzedstawi∏specjalnieprzygotowanyna festyn program solowy. Blusowe i souloweÊwiatowe standardy zaÊpiewa∏a, jak zwykle per-fekcyjnie, Iwona Cudak z zespo∏em. PublicznoÊçdoprowadzi∏ do wrzenia wyst´p Bloody Kishkai Wojtek Zawadzki, który ponad 10 lat ko∏yszew rytm polskiego rocka berliƒskà publicznoÊç.Wyst´py zamyka∏ m∏odzie˝owy pop-rock bandHarthof, podrywajàc z miejsc publicznoÊç, którataƒczy∏awmiarowyrytmpogo.

Europejskiego wymiaru imprezie nada∏y wyst´pyangielskiegowokalistyDavidaMarxawrazzTheAK

Dzień Polonii i Polaków za Granicą w Berlinie

12

W Finlandii uroczyÊcie obchodzono DzieƒPoloniiiPolakówzaGranicà.Wydarzenietozbieg∏o si´ w czasie z Jubileuszem 95-leciaistnienia Zjednoczenia Polskiego w Helsin-kach,najstarszegopolonijnegostowarzyszeniawEuropie,dzia∏ajàcegoodza∏o˝eniaw1917rokudochwiliobecnej,osta∏ejnazwieistatucie.

Z tejokazjiwsobot´5maja2012 r.wAmbasa-dzie Polskiej w Helsinkach odby∏o si´ uroczysteprzyjćie z udzia∏em m.in. wiceprzewodniczàcejSejmowejKomisji àcznoÊcizPolakamizaGranicàpose∏ Joanny Fabisiak i prezydenta EuropejskiejUniiWspólnotPolonijnychTadeuszaPilata.

Wzwiàzkuz jubileuszemPrezydentRzeczypospo-litejPolskiejBronis∏awKomorowskinada∏wysokieodznaczenia paƒstwowe zas∏u˝onym dzia∏aczomZjednoczenia Polskiego w Helsinkach, którewrćzy∏ambasadorRPwFinlandiiJanuszNiesyto.

Krzy˝em Oficerskim Orderu Zas∏ugi odznaczenizostali: Alicja Sollamo, Micha∏ Zieliƒski i HenrykBigos,aKrzy˝emKawalerskimOrderuZas∏ugiBry-gidaAntikainen.

Ambasador RP wyg∏osi∏ okolicznoÊciowe przemówienie, w którymm.in. podkreÊli∏ rol´ZjednoczeniaPolskiegowHelsinkachwkrze-wieniupolskoÊciwFinlandii.

Imprez´ uÊwietni∏ wyst´p chóru „Harmonia” z Czarnkowa, zapre-zentowano tak˝e wystaw´ zdj´ç i pamiàtek, obrazujàcych histori´Zjednoczenia Polskiego w Helsinkach, przygotowanà przez Alicj´SollamoiWojciechaSkalskiegooraznabyçksià˝k´„PoloniaiPolacyw Finlandii” autorstwa dr El˝biety Later-Chody∏owej. PodczasuroczystoÊciobecnaby∏aekipaTVPolonia.

POETSorazcygaƒskiejgrupymuzycznejKaleJaka(CzarneOczy) zBerlina, prezentujàcej tradycyjnàmuzyk´ i taƒce polskich Romów. Jednak˝eserce publicznoÊci podbi∏y dzieci z polonijnegozespo∏u wokalno-instrumentalnego „Fantazja”,dzia∏ajàcegoprzySzkoleMuzycznejNr1wGrodnienaBia∏orusi.Zespó∏goÊci∏wBerlinienazaprosze-nie Rady Polskiej, a w∏aÊciwie grupy mi∏oÊnikówKresów, udajàcej si´ w czerwcu w podró˝ naBia∏oruÊ.Oniw∏aÊniezaprosilidzieciiichnauczy-cielinawyst´pydoBerlinaorazzorganizowalipobytizwiedzaniemiasta.Polskam∏odzie˝zGrodnapodkierunkiem Ludmi∏y Rozuwajewy da∏a wspania∏yprogram,któryzawiera∏nietylkopolskiepiosenkipopularne, ale tak˝e klasyczne utwory polskichiniemieckichkompozytorów.Wciàgu10latistnie-niazespó∏„Fantazja”koncertowa∏cz´stowPolsce,na Litwie czy ¸otwie, ale w Niemczech wystàpi∏po raz pierwszy. Solistki Victoria Szyszko (14 lat)i Helena Babuk (15 lat) w profesjonalny sposóbudowodni∏y,˝emuzyka∏àczywszystkichnaca∏ymÊwiecie.Ichwyst´pdoceni∏apublicznoÊçnietylkobrawami. Marianna Klon, wydawca polonijnych

„KONTAKTÓW”przeznaczy∏anapotrzebyzespo∏uzGrodnasum´400Euro.Wimieniucz∏onkówzespo∏uorazRadyPolskiejwBerliniebardzoserdecznieDZI¢KUJEMy!

Opróczucztyduchowejwpostaciwyst´pówzespo∏ówpolo-nijnych,nasihandlowcyzadbaliocia∏o,proponujàcpolskiespecja∏y.By∏a to tak˝edoskona∏aokazja,abyorganizacjepolonijnemog∏yzaprezentowaçswojàdzia∏alnoÊç,apolskiefirmyofert´handlowà.Szczególnepodzi´kowanianale˝àsi´Towarzystwu „OÊwiata”, którepoprzez swoichnauczycieliproponowa∏ogryizabawydladzieci.Licznyudzia∏Poloniiwberliƒskim festyniewskazujenakoniecznoÊç ipotrzeb´takiego zbiorowego dzia∏ania. Dzi´kujemy ZjednoczeniuPolaków i Markowi Radochowi za poprowadzenie spraworganizacyjnych,aWojtkowiZawadzkiemuzaprzygotowanieprogramukulturalnego.

BerliƒskifestynpolonijnyzokazjiDniaPoloniiiPolakówzaGranicànale˝yuznaçzaudany.Ju˝dziÊzapraszamydowspó∏pracyworga-nizacjinast´pnych.

Ma∏gorzataTuszyƒska

Dzień Polonii i Polaków za Granicą w Helsinkach


13

Niemiecka Polonia uhonorowa∏a wybitnych przedstawicieli Êwiata polityki, kultury, KoÊcio∏a katolickiego oraz ˝ycia spo∏ecznego, anga˝ujàcych si´ na rzecz mieszkajàcych na obczyênie rodaków i zabiegajàcych o pojednanie mi´dzy Polakami a Niemcami. Uroczyste wrćzenie statuetek POLONICUSA odby∏o si´ 5 maja br. w Sali Koronacyjnej Karola Wielkiego ratusza w Akwizgranie.Juryprzyzna∏onast´pujàcenagrodyPoloniiPOLONICUS2012:

W kategorii organizacji ˝ycia polonijnego pani Helenie Miziniak,honorowejPrezydentEuropejskiejUniiWspólnotPolonijnychiwice-prezes Zjednoczenia Polskiego w Wielkiej Brytanii, za d∏ugoletniàowocnàdzia∏alnoÊçnarzeczorganizowaniaPoloniiwWielkiejBrytanii.

Wkategoriidialogupolsko-niemieckiegopanidrAngelice Schwall--Düren,ministerdo spraw federalnych,europejskich imedialnychw rzàdzie kraju Nadrenii Pó∏nocnej-Westfalii, za zas∏ugi na rzeczbudowy wzajemnego zaufania i porozumienia mi´dzy PolakamiiNiemcami.

WkategoriikulturypaniKrystynie Jandzie,aktorcefilmowejiteatral-nej,dyrektorowiTeatruPoloniawWarszawie, zawybitnydorobekaktorski,zaanga˝owanieweuropejskieporozumieniemi´dzyPolskà

Laureaci polonijnej nagrody

POLONICUS 2012

izachodniàEuropàorazwalkórównouprawnie-niekobiet.

Nagrod´honorowàJuryprzyzna∏oks.abpprof.drhab. Alfonsowi Nossolowi, biskupowi seniorowidiecezji opolskiej, arcybiskupowi ad personam,profesorowi teologii, za wieloletnià skutecznàaktywnoÊç na rzecz pojednania mi´dzy PolakamiiNiemcami.

Medalem Cordi Poloniae odznaczono marsza∏kaSenatuRPBogdana Borusewicza zawieloletniàopiekńadPoloniàorazzawyst´powaniewobro-niejejpraw.

Prezes Konwentu Organizacji Polskich,centrali zrzeszajàcej najwi´kszà liczb´dzia∏ajàcychwNiemczechorganizacjipolo-nijnych, Wies∏aw Lewicki podkreÊli∏, ˝eprocesjednoczeniasi´PolakówwNiemczechpost´pujenaprzód.Zwróci∏uwag´,˝ePolo-niacieszysi´wÊródNiemcówcorazwi´kszymuznaniem.Dzi´kujàczawyró˝nienie,Schwall--DuerenpodkreÊli∏a,˝edzi´kikreatywnoÊci,pracowitoÊci,przywiàzaniudotradycjiikul-turzePolaków,Niemcysàkrajem„otwartym,kolorowymidobrzeprosperujàcym”.

Odlewej:PrezydentKonwentuOrganizacjiPolskichwNiemczechiprzewodniczàcyJuryNagrodyPolonicusWies∏awLewicki,ks.drabpAlfonsNossol,burmistrzAkwizgranudrMargretheSchmeer,ministerdrAngelicaSchwall-Düren,

marsza∏ekSenatuRPBogdanBorusewicz,KrystynaJanda,HelenaMiziniak,JoannaRatajczak

14

26 kwietnia 2012 r. Mszà Âwi´tà w Sanktuarium Maryjnym w Gietrzwa∏dzie, której przewodniczy∏ Jego Ekscelencja Abp senior Edmund Piszcz, rozpoczà∏ si´ III Âwiatowy Zjazd Nauczycieli Polonijnych „Wschód, Zachód – ∏àczy nas Polska”.W Zjeêdzie, który trwa∏ cztery dni, wzi´li udzia∏nauczyciele i cz∏onkowie organizacji polonijnychz 18 krajów ró˝nych kontynentów. Na obradachbyli obecni m.in.: podsekretarz stanu w MENMiros∏aw Sielatycki, naczelnik Wydzia∏u ds.Wspó∏pracyzPoloniàiPolakamizaGranicàwMSZMieczys∏aw Soko∏owski oraz burmistrz OstródyOlgierd Dàbrowski. Spotkanie prowadzi∏ wicepre-zes Stowarzyszenia „Wspólnota Polska” DariuszPiotrBonis∏awski.

PodczasZjazduzainaugurowanoprojektedukacyjnyiszkoleniowy„AkademiaPolskoÊci”,którypowsta∏na podstawie partnerskiego porozumienia zawar-tegomi´dzyStowarzyszeniem„WspólnotaPolska”

aSzko∏àWy˝szàPsychologiiSpo∏ecznej.Jegouroczystepodpisanieorazzaprezentowanieidei,celówizaplanowanychdzia∏aƒodby∏osi´podczasuroczystegootwarciaZjazdu.Projektrównie˝zosta∏zaprezen-towanywtrakciejubileuszowegoXIIZjazduNauczycieliPolonijnychiKomitetówrodzicielskichwChicagowmajutegoroku.

Wychodzàcnaprzeciwpotrzebomioczekiwaniomnauczycielikszta∏càcychpolskiedzieci zagranicà, inicjatorzyprojektupostanowilizorganizowaçrocznestudiapodyplomoweprzyWarszawskiejSWPS.Sàoneskierowanedopedagogów,któ-rzypragnàpog∏´biçwiedzńatematojczystegokraju–m.in.wzakresiejegonajnowszejhistorii,najwa˝niejszychwydarzeƒwkulturze i sztuceorazbie˝àcychproblemów spo∏eczno-politycznych. Ch´ç wspó∏pracy zg∏osi∏o wielu wybitnychpolskichspecjalistów,m.in.znanyj´zykoznawcaJerzyBralczykorazkilkaoÊrodkówakademickich:UniwersytetWarszawski,UniwersytetWarmiƒsko-MazurskiorazSzko∏aWy˝szaPsycho-logiiSpo∏ecznej.

Specjalnypartnerimprezy–KongresPoloniiAmerykaƒskiej–zapre-zentowa∏dzia∏alnoÊçÊrodowiskpolonijnychwUSA.Odby∏ysi´tak˝ewarsztaty projektowe przygotowane przez trenerów Fundacji Roz-wojuSystemuEdukacji,którychcelemby∏opraktycznezapoznanieuczestników z istniejàcymi programami finansowania wspó∏pracymi´dzynarodowej w zakresie edukacji. Kontynuujàc rozpocz´tà

III Światowy Zjazd

Nauczycieli PolonijnychOstróda 2012


15

w 2010 roku tradycj´, tegoroczny Zjazd by∏ miejscem prezentacjiwybranegoÊrodowiskapolonijnego.W2012rokuby∏atospo∏ecznoÊçpolskazamieszkujàcaStanyZjednoczone,stàdjednymzpartnerówprzedsi´wzićiaby∏KongresPoloniiAmerykaƒskiej.

Przedstawiciele Êrodowisk polonijnych opowiedzieli si´ tak˝e zaposzerzeniem oferty kursów metodycznych, prowadzonych do tejpory przez Polonijne Centrum Nauczycielskie (PCN) w LublinieorazzapodpisaniemumówdwustronnychzkrajamiUniiEuropej-skiej, a dotyczàcych uznania kwalifikacji zawodowych nauczycielipolonijnych,którezdobywajàoniwPolscezarównowramachstu-diówregularnych,jakipodyplomowych.Wypowiedzielisi´przeciwograniczeniom Êrodków finansowych na pobyty edukacyjne dzieciim∏odzie˝ywPolsce,awszczególnoÊcinazlotym∏odzie˝ypolonijnej.Organizacje ze Wschodu wystàpi∏y o zniesienie op∏at za egzaminyi certyfikaty potwierdzajàce znajomoÊç j´zyka polskiego dla osóblegitymujàcychsi´KartàPolaka.

Nauczycieli polonijnych przyjà∏ rektor Uniwersytetu Warmiƒsko-Mazurskiego prof. dr hab. Józef Górniewicz, który przedstawi∏inwestycjezrealizowanewostatnich latachnauczelni:m.in.Regio-nalne Centrum Informatyczne, Centrum Akwakultury i In˝ynieriiEkologicznej, nowe wydzia∏y matematyki i robotyki. Zachća∏m∏odzie˝polonijnàdopodejmowaniastudiówwPolsce.

Nazakoƒczenieobraduczestnicyskierowalilicznepostulatydow∏adzpolskich idoStowarzyszenia„WspólnotaPolska”,m.in.w sprawiepodjćiarozmówbilateralnychoraznaszczebluKomisjiEuropejskiejozastosowaniudyrektywyUEdotyczàcejprawadziecimigrujàcychpracownikówdonaukij´zykaojczystego.

Zaapelowalirównie˝oobron´prawpolskiejmniejszoÊcinarodowejnaLitwie.

„Zwracamy si´ do w∏adz paƒstwa polskiego o podjćie dzia∏aƒ w obronie praw polskiej mniejszoÊci narodowej na Litwie, ze szczególnym uwzgl´dnieniem jej praw do edukacji w j´zyku polskim. Dzia∏ania te powinny zmierzaç do wyegzekwowania poszanowania praw Polaków do nauki w j´zyku polskim i zmiany polityki rzàdu litewskiego ograniczajàcej pod wzgl´dem prawnym i finansowym dzia∏alnoÊç szkó∏ polskich na Litwie” – zapisano w postula-tach na zakoƒczenie Zjazdu.

W ramach imprez towarzyszàcych Zjazdowi nauczyciele polonijnizostali zaproszeni na odbywajàcà si´ w Ostródzie gal´ fina∏owàogólnopolskiego konkursu taƒca towarzyskiego dzieci i m∏odzie˝yz udzia∏em par polonijnych oraz odbyli rejs statkiem po KanaleElblàsko-Ostródzkim.

www.wspolnotapolska.org.pl/transmisja

III ZJAZD NAucZycIeLI POLONIJNycH – OSTRÓDA 2012

Wnioski i postulaty do w∏adz polskich i Stowarzyszenia „Wspólnota Polska”

•OpracowaniestrategiiiprowadzenieskutecznejpolitykipaƒstwapolskiegodotyczàcejoÊwiatypolonijnejwkrajachcz∏onkowskichUE.

•Opracowanie systemu pomocy dla oÊwiaty polonijnej w Australiiobejmujàcegonauczycieli,szko∏yiuczniów.

•PodjćierozmówbilateralnychoraznapoziomieKomisjiEuropejskiejosto-sowaniudyrektywy77/486/EWGoprawiedziecipracownikówmigrujàcychdonaukij´zykaojczystego.

•Upublicznieniestanowiskarzàdupolskiegowobecfunkcjonowaniadyrek-tywy77/486/EWGwposzczególnychkrajachunijnych.

•Podpisanie umów bilateralnych z krajami Unii Europejskiej o uznaniekwalifikacji zawodowych nauczycieli polonijnych zdobywanych w Polscezarównowramachstudiówregularnychjakipodyplomowychzewzgl´du

na trudnoÊci z uznawaniem prawa do wykonywaniazawodu nauczyciela ze szczególnym uwzgl´dnieniemNiemiec.

•Powo∏aniedoRadyOÊwiatyPolonijnejprzyMinistrzeEdukacji Narodowej nauczycieli praktyków, a niedzia∏aczy polonijnych o wykszta∏ceniu nie zwiàzanymzedukacjà,coby∏obygwarantemkonsultacjiwgronierzeczywistychbeneficjentówdzia∏aƒMEN.

•Zrównanieprawszkolnictwapublicznego iniepublicz-nego w zakresie kadry nauczycielskiej, wydawanychÊwiadectworazprawuczniów.

•We wspó∏pracy z MSZ przeprowadzenie skuteczniej-szej kampanii informacyjnej dotyczàcej zachowaniato˝samoÊci narodowej. Kampani´ nale˝y skierowaçdo rodzin migrantów polskich podkreÊlajàc korzyÊcip∏ynàcezrozwijaniaj´zykapolskiego,jakikonsekwen-cjezaniechaniaedukacjiwtymj´zyku.

•Kontynuowanie prac dotyczàcych ustalenia i skodyfi-kowaniastatusunauczycielapolonijnegonp.wformieKartyNauczycielaPolonijnego.

•Wsparciafinansowenauczycielipolonijnych.•Organizowaniewakacyjnychkursówmetodycznychdla

wszystkichnauczycielipolonijnych.•Zwi´kszenie Êrodków finansowych na pobyty eduka-

cyjnedzieciim∏odzie˝ypolonijnejwPolsce.•Zwi´kszenie dotacji na angloj´zyczne publikacje

dotyczàce najnowszej historii Polski, jako jednegozistotnychnoÊnikównarodowejto˝samoÊci.

•W∏àczenieliteraturypolonijnejdoprojektu„Bibliotekawolne lektury” np.: W. Kuniczak, One towsend hourdayiinne.

•WprowadzeniewszerszymzakresiehistoriiPoloniidokanonuzagadnieƒhistoriiPolski.

•Zwi´kszenieÊrodkówfinansowychnaszkolnictwopolo-nijnezeszczególnymuwzgl´dnieniemIrlandii.

•Zniesienieop∏atzaegzaminyicertyfikatypotwierdzajàceznajomoÊçj´zykapolskiegodlaosóblegitymujàcychsi´KartàPolaka

Do „Wspólnoty Polskiej”:

•UpublicznieniewnioskówIIIZjazdu.•Ka˝dykolejnyzjazdwinienodwo∏açsi´downiosków

zjazdówpoprzednichiokreÊliçstopieƒichrealizacji.•Kolejny Zjazd, jako jeden z motywów wiodàcych,

powinienprzyjàçsytuacjóÊwiatypolonijnejwkrajachdawnegoZSRR.

•Dyskutowano szeroko inicjatyw´ Tow. Literackiego„Ligatur” ze Szwecji, darmowego udost´pnieniam∏odzie˝y polonijnej zestawu „Klasyka literaturypolskiej” w formie e-booków na p∏ytach CD-rom.W przypadku przed∏u˝ania si´ prac nad bibliotekàinternetowà „Wolne lektury” umo˝liwienie realizacji-tegoprojektu.

16

W dniach 25-27 maja 2012 r. odby∏o si´ XXV Mi´dzynarodowe Forum Rodziny Szkó∏ im. Jana Paw∏a II. Organizatorami jubileuszowego forum by∏o Progimnazjum im. Jana Paw∏a II w Wilnie oraz Stowarzyszenie „Wspólnota Polska” Oddzia∏ w ¸om˝y. Zjazd rozpoczà∏ si´ w ¸om˝y, skàd uczestnicy, dyrektorzy 145 szkó∏ z ca∏ej Polski, po krótkiej nocy w Szkole Podstawowej nr 10 im. Jana Paw∏a II i Szkole Podstawowej nr 5 wczesnym rankiem wyjechali autokarami do Wilna.

Has∏o tegorocznego zjazdu odnosi∏o si´ do s∏ówb∏ogos∏awionegoJanaPaw∏aII,wypowiedzianychpodczaswizytywWilnieibrzmia∏o:

„Wypadanambudowaçprzysz∏oÊçnadziei”…

XXV Międzynarodowe Forum Rodziny Szkółim. Jana Pawła II w Wilnie


17

Papie˝ odmienia∏ Êwiat z myÊlà o lepszej przysz∏oÊci, odmienia∏ka˝dego z nas na lepsze, odwo∏ujàc si´ do tego, co w ka˝dymcz∏owieku jest dobre i szlachetne. S∏usznie zatem zosta∏ nazwany„budowniczympokojunaÊwiecie.

UroczystoÊçrozpocz´∏asi´przemarszemuczniów,nauczycieli,goÊciiorkiestryd´tejodbudynkuprogimnazjumdokoÊcio∏aparafialnego,gdzie wszyscy uczestniczyli we Mszy Êwi´tej, której przewodniczy∏metropolita wileƒski kardyna∏ Audrus Juozus Baczkis. „Cz∏owiekmodlitwy” – tak okreÊli∏ Jana Paw∏a II celebrans podczas homilii,dzielàcsi´wspomnieniamizosobistychspotkaƒzOjcemÂwi´tym.Nawo∏ywa∏,bypedagodzyiuczniowiebyliwierniprzyk∏adowiinauceJana Paw∏a II. Przypomnia∏ te˝ znamienne s∏owa skierowane dom∏odzie˝ynaWesterplattew1987roku:„Musicieodsiebiewymagaç,choçbyinniodwasniewymagali”.Zwróci∏uwag´,˝ezgromadzenieodbywasi´wpierwszejÊwiàtyni,którapowsta∏apoodzyskaniuprzezLitwńiepodleg∏oÊci,aktórejpatronujeb∏ogos∏awiony,wyniesionynao∏tarzeJanPawe∏II.

WDomuKulturyPolskiej podczasuroczystej akademiiorganizato-rzywiernieprzedstawiligoÊciomWilnojakomiastowielokulturowe.GoÊci zachwyci∏ pi´kny program przygotowany przez nauczycielk´muzyki Alin´ Jadackà. Wystàpi∏y dzieci z ró˝nych szkó∏: polskiej,litewskiej, rosyjskiej, bia∏oruskiej. Âpiewano po polsku, tatarskui ˝ydowsku. Multimedialna sceneria nawiàzywa∏a do nauczaniaJanaPaw∏aIIijegopielgrzymekpoÊwiecie.Potakwspanialeprzed-stawionym spektaklu, ka˝dy móg∏ dostrzec, ˝e wielokulturowoÊçjaka jest zakorzenionawWilnieniedzielimieszkaƒców, leczwzbo-gaca.Na zakoƒczeniewystàpi∏ydzieci zwileƒskiej szko∏y im. JanaPaw∏aIIÊpiewajàcitaƒczàc.Ichwyst´ptakwzruszy∏publicznoÊç,˝eoklaskiwa∏am∏odychartystównastojàco.

Podczaszaprezentowanegoprogramumo˝naby∏odostrzecideesoli-daryzmu,jednoczeniasi´ludzi,wspieraniasiebienawzajem,czylitezasady,jakieg∏osi∏papie˝JanPawe∏II.

„Uda∏o si´ wam nas wzruszyç, poruszyç do g∏´bi i zachwyciç” – powiedzia∏a z przejćiem Ma∏gorzata Gumiƒska, cz∏onek Spo∏ecznej Rady Rodziny Szkó∏ im. Jana Paw∏a II, która wraz z m´˝em jest organizatorkà corocz-nych pielgrzymek szkó∏ na Jasnà Gór´.

Wyk∏ad o wàtkach sakralnych we wspó∏czesnejpoezjipoetówwileƒskichwyg∏osi∏adoc.drHalinaTurkiewicz. Natomiast wieczorem podczas kolacjiintegracyjnej z udzia∏em Kapeli Wileƒskiej mo˝naby∏owys∏uchaçpoezjiAleksandraÂnie˝kowwyko-naniusamegopoety.

Wa˝nym wydarzeniem podczas Zjazduby∏o poÊwićenie miejsca pod pomnik JanaPaw∏a II, który ma stanàç na dziedziƒcu szkol-nym. GoÊcie z∏o˝yli te˝ pierwszà cegie∏k´ podbudow´tegopomnika.Wieczoremprzy„wiejskimstole” w zagrodzie agroturystycznej w ¸o˝nikachPolskie Studio Teatralne wystawi∏o spektakl„Wileƒskieulice”wre˝yseriiLiliiKiejzik,agoÊciomtowarzyszy∏amuzykaTadeuszaNarkiewicza.

Programzjazduobejmowa∏ te˝ zwiedzanieWilna,a w drodze powrotnej równie˝ Trok i Sanktu-ariumMatkiBo˝ejStudzienicznej,gdzieprzebywa∏podczas jednejzpielgrzymekJanPawe∏ II igdziewypowiedzia∏ pami´tne s∏owa: „By∏em tu wielerazy, ale jako Papie˝ po raz pierwszy i chybaostatni”. Teraz na pomoÊcie mo˝na podziwiaçpi´knypomnikPapie˝anatlejezioraStudzienicznewDolinieRospudy.

HankaGa∏àzka,prezesOddzia∏uSWPw¸om˝y

18

Zjazdy nauczycieli polonijnych w Ameryce Pó∏nocnej odbywajà si´ co dwa lata. Tematem XII zjazdu by∏a „,OÊwiata polska poza granicami Rzeczypospolitej – stan i perspektywy nauczania przedmiotów ojczystych na obczyênie”. Organizatorem XII zjazdu by∏o Zrzeszenie Nauczycieli Polskich w Ameryce z siedzibà w Chicago, które powsta∏o 14 paêdziernika 1962 r. z po∏àczenia dwu organizacji nauczycielskich – Stowarzyszenia Nauczycieli Polskich w Chicago, za∏o˝onego w 1952 r. przez nauczycieli przyby∏ych z Niemiec oraz Zrzeszenia Nauczycielstwa Polskiego w Ameryce za∏o˝onego w 1961 r. przez nauczycieli przyby∏ych z Anglii.

Patronat honorowy nad XII Zjazdem obj´li: Kongres PoloniiAmerykaƒskiej, Zwiàzek Narodowy Polski, Konsulat GeneralnyRzeczypospolitejPolskiejwChicago,MinisterEdukacjiNarodowej,Stowarzyszenie„WspólnotaPolska”,InstytutPamićiNarodowej.

UroczystegopowitaniauczestnikówXIIZjazduwChicagodokona∏aEwaKoch–prezesZrzeszeniaNauczycieliPolskichwAmeryce.

W zjeêdzie udzia∏ wzi´li przedstawiciele Êrodowisk nauczycielskichzeWschodniego iZachodniegoWybrze˝a,zMichiganorazzwielukrajów:zKanady,Polski,Litwy, Irlandii,Szwecji.ZjazdobecnoÊciàswàzaszczyci∏ywybitneosobistoÊci Êwiatanauki,kultury ipolityki,mi´dzy innymi podsekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji Naro-dowej Miros∏aw Sielatycki, prof. Jerzy Bralczyk z UniwersytetuWarszawskiego, prof. W∏odzimierz Gruszczyƒski z Wy˝szej Szko∏yPsychologii Spo∏ecznej, Piotr Bonis∏awski – wiceprezes Stowarzy-szenia „Wspólnota Polska”, pose∏ z Litwy Jaros∏aw Narkiewicz,TadeuszPilat–prezesEuropejskiejUniiWspólnotPolonijnychorazprzedstawicielkipolskiegosejmu,pos∏anki: JoannaFabisiak iLigiaKrajewska.ObecnibyliprzedstawicieleInstytutuPamićiNarodowej:drAndrzejZawistowski,KamilaSachnowska iKarolMadaj,zUni-wersytetuJagielloƒskiego:drEwaLipiƒskaidrhab.AnnaSeretny,drGra˝ynaCzetwertyƒskazUniwersytetuWarszawskiego,Ma∏gorzataMa∏yska–nauczyciel konsultant zOÊrodkaRozwojuPolskiejEdu-kacjizaGranicàPolonijnegoCentrumNauczycielskiegowLublinie,Zdzis∏awHofman–dyrektorPolskiegoStowarzyszeniaPedagogówiAnimatorówKlanzawLublinieorazwieluprzedstawicieliÊrodowiskpolonijnych.

XII Zjazd

Nauczycieli Polonijnych i Komitetów Rodzicielskich

Chicago, 25-28 maja 2012


19

ÂrodowiskoPoloniiamerykaƒskiejjestnajwi´kszymskupiskiemPola-kówpoza granicamimacierzy.WStanachZjednoczonychmieszkaponad10mlnosóbpochodzeniapolskiego,zczego1,2mln–waglo-meracji Chicago. Na jej terenie dzia∏alnoÊç w zakresie kszta∏ceniauzupe∏niajàcegowj´zykupolskimprowadzi38szkó∏polonijnych,doktórychucz´szcza ∏àcznieoko∏o16,5 tys.polskichuczniów. J´zykapolskiego,historii,geografiiiwiedzyoPolscenauczawtychszko∏achponad800nauczycieli.

Tematemtegorocznegozjazduby∏a„OÊwiatapolskapozagranicamiRzeczypospolitej–staniperspektywynauczaniaprzedmiotówojczy-stychnaobczyênie”.Wramachwyk∏adówiwarsztatówomówionom.in.doÊwiadczeniazwiàzaneznauczaniemwskupiskachpolonij-nychnaterenieUSA,poruszonokwestiedwukulturowoÊciiintegracjim∏odzie˝y polonijnej oraz przedyskutowano kierunki dzia∏alnoÊciedukacyjnejszkó∏polonijnych.

Zaprezentowanom.in.wyk∏ady:

•drAndrzejZawistowski(IPN)„CzyPRLby∏aPolskà?”;

•drJolantaTatara(Chicago)„OÊwiatapolskapozagranicamiRzeczpospolitej-staniperspektywynauczaniaprzedmiotówojczystychnaobczyênie”;

•dr Gra˝yna Czetwertyƒska (UW) „WolnoÊç wyboru czysamotnoÊç.Jakpomócpolonijnymnauczycielomwplanowa-niuzaj´çzwykorzystaniemmateria∏ówprojektuW∏àczPolsk´”;

•drEwaLipiƒska(UJ),drhab.AnnaSeretny(UJ)„Mi´dzyj´zykiemojczystymaobcym”.

Wramachwarsztatówprzedstawionom.in.:

•„Kim jestem? Poszukiwanie to˝samoÊci przez dzieci polskiego pochodzenia”–A.Nawara,Chicago;

•„Dziecko polonijne w wieku przedszkolnym i m∏odszoszkolnym (nauka przez zmys∏y)” – M. Pawlusiewicz, B. W´grzynowicz,A.Gardocka,Chicago;

•„Egzamin z j´zyka polskiego – kredyty w amerykaƒskiej szkole Êredniej (Regent)”M.Gradzka,NowyJork;

•„InternetowySystemEdukacyjnydoadministracji szkó∏polonij-nych”–A.Szperka,Boston.

•„Jak zdobywaç fundusze dla szko∏y. Wspó∏praca mi´dzy Dyrekcjà, Gro-nem Pedagogicznym i Rodzicami”–W.Z´bala,B.Musia∏,Chicago.

Czterodniowyzjazdmia∏miejscewhoteluEmbassySuiteswRose-montipoÊwićonyby∏wyk∏adom,sesjomplenarnymorazwarsztatommetodycznym dla nauczycieli, dyrektorów szkó∏ oraz komitetówrodzicielskich.Pozawyk∏adamiiwarsztatami,podczasktórychomó-wiono doÊwiadczenia zwiàzane z nauczaniem j´zyka polskiego,historiiigeografiiwszko∏achnaterenieStanówZjednoczonych,kwe-stiedwukulturowoÊciiintegracjim∏odzie˝ypolonijnej,przedstawionyzosta∏równie˝nowyprojektedukacyjny.ProjektAkademiaPolskoÊci,dotyczàcy doskonalenia wiedzy i umiej´tnoÊci pedagogicznychnauczycieli polonijnych, zaprezentowali: Dariusz Bonis∏awski (Sto-warzyszenie„WspólnotaPolska”),prof.JerzyBralczyk(UW) iprof.W∏odzimierzGruszczyƒski(SWPS).

WiceministerMiros∏awSielatycki,wswoimprzemówieniupodkreÊli∏,˝eMinisterstwoEdukacjiNarodowej traktuje szkolnictwopolonijnejako wa˝nà cz´Êç polskiej edukacji, a nauczycieli polonijnych jakowartoÊciowà cz´Êç polskiego stanu nauczycielskiego, mówi∏ te˝

o zasobach edukacyjnych w internecie. Ministerspotka∏si´równie˝zdyrektoramiszkó∏polonijnych.

Uczestnicyzjazdu,opróczwyk∏adówizaj´ç,zwie-dzili miasto, odbyli rejs po rzece Chicago, byliwMuzeumPolskimwAmeryce.

Zrzeszenie Nauczycieli Polskich w AmerycezsiedzibàwChicagodzi´kujeuczestnikomzjazduzatakliczneprzybycieimanadziej´,˝ewyjechaliwzbogaceniwwiedzínowedoÊwiadczenia,którewykorzystajàwswojejpedagogicznejmisji.

AnnaDunajewskiDyrektorPolskiejSzko∏y

im.Czes∏awaMi∏oszawSchaumburg,IL

Wydarzeniazjazdowemo˝naobejrzeçnastronach:www.zjazdchicago2012.comwww.livestream.com/artvchicago

20

22 kwietnia 2012 r. w Omskiej Paƒstwowej Bibliotece Naukowej im. A. C. Puszkina odbyło si´ Wielkie Dyktando Polskie, zorganizowane przez omskà obwodowà organizacj´ społecznà Polskie Kulturalno-OÊwiatowe Centrum „Polonez”, z okazji Mi´dzynarodowego Dnia J´zyka Ojczystego i Roku Janusza Korczaka, znanego polskiego pedagoga. Swojà znajomoÊç polskiej gramatyki i ortogra-fii sprawdzali przedstawiciele Polonii, uczniowieGimnazjum Nr 150 oraz studenci omskiego Uni-wersytetuAgrarnegoiPaƒstwowegoUniwersytetuim.F.M.Dostojewskiego.

HonorowymiuczestnikamiDyktandazostalihistorycydrhab.Woj-ciechOlszewski,drhab.AndrzejNieuwa˝nyzUniwersytetuMikołajaKopernikawToruniuorazdrAnnaZapaleczUniwersytetuPedago-gicznegoim.KENwKrakowie.

Autorem i lektorem tekstu Dyktanda była pani El˝bietaRadecka,nauczycielkaj´zykapolskiegowOmsku.Dyplomzwyci´zcy otrzymała członkini Centrum „Polonez” DianaKniaziewa,ainniuczestnicyDyktandazostaliwynagrodzenisłownikamiiksià˝kami.Wmi´dzynarodowymdzialebibliotekizostałazorganizowanawystawapolskiejksià˝kipt.„O,Polsko!Doziemiprzepi´knejprzypadam”.

LubowNesterowaprezesPolskiegoCentrumPolonezwOmsku

Wielkie Dyktando Polskiew Omsku


21

Z Polski – z mi∏oÊcià!

Pod takim tytu∏em, w ramach obchodów Dnia Polonii i Polaków za Granicà, w Orenburgu, od 11 maja do 8 czerwca br. odbywa∏ si´ Festiwal Polskiej Kultury. Organizatorami Festiwalu byli Stowarzyszenie „Wspólnota Pol-ska”,PolskieCentrumKulturywMoskwie,OrenburskieObwodoweKulturalno-OÊwiatoweCentrum„CzerwoneMaki”,Kinovideoobwoduorenburskiego oraz spo∏eczna organizacja „Zwiàzek TwórczoÊciMalarzy Orenburskich”. Mo˝na Êmia∏o powiedzieç, ˝e Festiwalzjednoczy∏obwódorenburski,m.in.Akbu∏ak,Ko∏tubanowkíOrsk–miejscowoÊci,wktórychodlatpr´˝niedzia∏ajàÊrodowiskapolonijneskupionewokó∏Centrum„CzerwoneMaki”.

G∏ównà atrakcjà by∏a VIII edycja Festiwalu Polskiego Kina, któraodby∏asi´wdniach11-18majawkinie„Soko∏”.Festiwalepolskiegokina sà ju˝ w Orenburgu dobrà tradycjà i zawsze cieszà si´ du˝àpopularnoÊciàwÊródmieszkaƒcównaszegopó∏milionowegomiasta

po∏o˝onegotu˝nadUralem(azw∏aszczam∏odzie˝y,zainteresowanejPolskàjakojednymzkrajówUniiEuropejskiej). Festiwal ma na celu zapoznaniemieszkaƒców Orenburga ze wspó∏czesnà polskàkulturà, z filmami, które odnios∏y sukces nietylko w Polsce, ale nagrodzone by∏y równie˝ nafestiwalach mi´dzynarodowych. Centrum „Czer-woneMaki”,wspólniezCentrumKulturyPolskiejwMoskwieorganizujeju˝od1996rokuwiosennefilmoweprzeglàdypolskiegokina.Przedsi´wzićieodpoczàtkuwzbudza∏odu˝ezainteresowaniewÊródmi∏oÊnikówpolskiegokinawca∏ymobwodzieoren-burskim,aobecniemaju˝sta∏e,powi´kszajàcesi´zrokunarokgronowiernychfanów.

Organizatorem VIII Festiwalu Polskiego Kinaby∏oOrenburskieObwodoweKulturalno-OÊwiatoweCentrum „Czerwone Maki”, a filmy przekaza∏o,jako wspó∏organizator, Polskie Centrum KulturywMoskwie.FestiwalPolskiegoKinaodby∏si´rów-nie˝ dzi´ki wsparciu polskich producentów, którzy

Festiwal Kultury Polskiejw Orenburgu

11 maja – 8 czerwca 2012 r.

22

wyrazili zgod´ na nieodp∏atne publiczne odtwo-rzenie filmów fabularnych oraz dokumentalnychdla mieszkaƒców Orenburga, podczas obchodówDnia Polonii i Polaków za Granicà. W programieFestiwalu znalaz∏y si´ ponadto etiudy z polskichszkó∏ filmowych: Szko∏y Filmowej w ¸odzi orazMistrzowskiej Szko∏y Re˝yserii Filmowej AndrzejaWajdy w Warszawie. Rosja w oczach Polaków –PolskawoczachRosjan.Toobraz, jakiwy∏oni∏si´zfilmówzrealizowanychprzezm∏odychdokumen-talistówzobukrajów.Licznieprzyby∏apublicznoÊçmia∏aokazjóbejrzeçtrzyfilmyzcyklu„Rosja-Pol-ska. Nowe spojrzenie” – „Elektryczk´” w re˝yseriiMaciejaCuske,„52procent”Rafa∏aSkalskiegooraz„Pierwszydzieƒ”autorstwaMarcinaSautera.

Wspotkaniachtowarzyszàcychpokazomfilmowymwidzowie podkreÊlali nowe ujćie rzeczywistoÊci,ludzi,miejsciwydarzeƒukazanychprzezre˝yserów,ró˝nàperspektyw´postrzeganiawielusprawprzeztak sobie bliskie, a jednoczeÊnie odleg∏e w wielukwestiachpaƒstwajakPolskaiRosja.

FestiwalPolskiegoKinatorównie˝projekcjefilmówtakichjakm.in.„MatkaTeresaodkotów”Paw∏aSali,„Ró˝yczka” Jana Kidawy-B∏oƒskiego, „Galerianki”Katarzyny Ros∏aniec,” „Afonia i pszczo∏y” JakubaKolskiego oraz „Rewers” Borysa Lankosza. Obas∏ynne filmy – „Ró˝yczka” oraz „Rewers” zosta∏yodebrane przez wi´kszoÊç widzów jako jeden zesposobówpokazaniaz∏o˝onejhistoriinaszychnaro-dów,prawdyotamtychtrudnychczasachisystemietotalitarnym. W licznych dyskusjach i opiniachotymfilmiepodkreÊlano,jakistotnejest,abyRosjawkoƒcurozliczy∏asióstatecznieztamtàepokà.

PrawdziwymfajerwerkiemFestiwaluokaza∏asi´pre-miera dokumentalnego filmu „Drogami Pamići”,

jakaodby∏asi´12maja.Autorka,DagmaraDworak,córkasybiraka,Bogus∏awa˚ukowskiego,zes∏anegowrazztrójkàrodzeƒstwairodzi-caminaSyberi´w1940roku,ukazujewfilmiehistori´losówswegoojcaica∏ejrodziny.

Film jest zapisem niezwyk∏ej wyprawy, w jakà Bogus∏aw ˚ukow-skiwyruszazPolskinadalekàSyberi´,w70.rocznic´Êmierciswejmatki,abywsyberyjskiejtajdzeodnaleêçjejgróbiodwiedziçmiejscazwiàzane z dzieciƒstwem i wojennymi losami rodziny ˚ukowskich.Towarzyszymucórkaizi´ç.Filmopisujemiejsca,któreodwiedzajài ludzi.którychspotykajà.Pokazujewzruszajàcespotkanianaoren-burskiej ziemi: w Orenburgu, Soroczyƒsku, Taszle, wsi Majskojei miejscu, które kiedyÊ by∏o maleƒkà wioskà Nowogieorgiewka.Bogus∏awpodà˝adrogamipamići,któreostateczniewiodàgokuwzruszajàcymspotkaniomzeznajomymizdzieciƒstwa...

Na premier´ tego niezwyk∏ego filmu przyby∏y w∏adze z rejonuTaszliƒskiego:starostaTasz∏yW∏odziemierzSus∏ikow,zast´pcastarostyTatianaCzeprasowa,przedstawicieleadministracjimiastaOrenburg– kierownik dzia∏u kultury W∏odzimierz Krasnow, PrzewodniczàcySpo∏ecznej Pa∏aty obwodu orenburskiego Walentyna Maksimowa,bylirównie˝mieszkaƒcyby∏ychwsiNowogieorgiewkaiGrjaznucha(obecnieMajskoje)orazlicznapublicznoÊçiprzedstawicielemediów.

Film Dagmary Dworak pozostawi∏ na odbiorcach niezapomnianewra˝enia.Prezentujemykilkarefleksjiiopinii:

„…Film jest prawdziwym wydarzeniem w skali naszego mia-sta i województwa. Ukazuje, ˝e ludzie mogà si´ jednoczyç, przyjaêniç, tworzyç czystszà i lepszà atmosfer´ ˝ycia.(…) Oglàdajàc kadry filmu w porywie serca chce si´ komuÊ pomóc, odnaleêç kogoÊ lub od dawna nieistniejàce ludz-kie siedlisko”.(…) To, czego dokonali zwykli proÊci ludzie naszej ojczyzny (pomagajàc panu Bogus∏awowi odnaleêç miejsca dzieciƒstwa – przyp.) jest wrćz pora˝ajàce (…). Gdyby wszyscy byli podobni, pewnie ˝ycie i Êwiat by∏yby inne. Nie rozpaczajmy jednak. Skoro istniejà tacy ludzie, to i Êwiat nie stanie si´ gorszy” (Iwan Anistratow).

„Film jest wzruszajàcà opowieÊcià o wyprawie Bogus∏awa ˚ukowskiego do Rosji, do miejsc jego dzieciƒstwa (…). To wspania∏e, ˝e nasza ziemia orenburska pozosta∏a w jego pamići i ˝e przyjecha∏ tu odnaleêç wspomnienia. Ubole-wam, e nie przetrwa∏y Êlady tamtej wioski na Syberii, gdzie pozosta∏ grób jego mamy. Swoje dzieciƒstwo Bogus∏aw prze˝y∏ w czasie wojny w Rosji. Nie ucieka od tamtych wspomnieƒ, wraca do nich (…) poszukuje miejsc, gdzie


23

kiedyÊ ˝y∏ i bywa∏ (…) Film zrobiony jest bardzo dobrze, wciàga odbiorc´ tak, ˝e ka˝dy staje si´ uczestnikiem tej niezwyk∏ej wyprawy szlakami pamići (…). G∏ówny boha-ter zachowa∏ w pamići wszystko na tyle dobrze, ˝e wie, gdzie sta∏y kiedyÊ ró˝ne zabudowania, gdzie p∏yn´∏a rzeka (…), a przecie˝ min´∏o siedemdziesiàt lat (…). Dzi´kuj´ Pani Dagmarze za znakomite dzie∏o” (Anastasja Kisurina).

KolejnymetapemFestiwaluPolskiejKulturywOrenburguby∏ootwar-ciepolskichwystaw,zaprezentowanych21majawpi´knejsaliGaleriiSztukiwcentrummiasta.Uroczyste,alezarazemwzruszajàceiciep∏eotwarcieodby∏osi´wobecnoÊcikierownikawydzia∏ukulturyadmi-nistracji miasta, Walerija Krasnowa, publicznoÊci, licznie przyby∏ejm∏odzie˝y oraz mediów. Wszystkich obecnych powita∏ dziecićyzespó∏taneczny,którywykona∏taƒcepolskieirosyjskie.

Na specjalnenasze zamówieniedoOrenburgaprzyjecha∏awystawafotografii znanego polskiego artysty i dziennikarza, Czes∏awaCzapliƒskiego,pt. „ÂladamiChopinawWarszawie inaMazowszu”.Fotografuwieczni∏miejsca,zktórymiprzezwielelatzwiàzanyby∏kom-pozytor.Przygotowujàcsi´dotworzeniawystawy,cotrwa∏odwalata,autorodwiedza∏ifotografowa∏miejscawWarszawieinaMazowszu,gdzie Fryderyk Chopin sp´dza∏ dzieciƒstwo, pobiera∏ nauki, kon-certowa∏. Zaczà∏ oczywiÊcie od ˚elazowej Woli, gdzie kompozytorprzyszed∏naÊwiatorazBrochowa,gdzieodby∏si´jegochrzest.Miej-scazamieszkaniaChopinawWarszawie, jak imiejscakoncertówsà

krótkiego, niespe∏na czterdziestoletniego ˝ycia, sp´dzi∏ on w Warszawie i na Mazow-szu. Ten okres ukszta∏towa∏ jego póêniejszà karier´, a mazowieckie krajobrazy mo˝na us∏yszeç w jego muzyce (...) Na zdjćiach bardzo podoba∏y si´ nam miejsca, gdzie Chopin sp´dza∏ dzieciƒstwo, pobiera∏ nauki, koncertowa∏: ˚elazowa Wola, Brochów, Pa∏ac Kazimierzowski, Pa∏ac Czapskich (...). Fotografie Czes∏awa Czapliƒskiego utrzymujà Êwiatowy poziom”.

Obchody Dni Polskiej Kultury uÊwietni∏a równie˝wystawa Krystyny Pokulniewicz-Szmaƒdy pn.„Polskie Motywy”. Artystka zajmuje si´ wytwa-rzaniem ceramiki. Jej dzie∏a, m.in. talerze, wazy,korale–zosta∏yniezwyklewysokoocenioneprzezprzyby∏ych na wystaw´ studentów wzornictwa.Szczególnà uwag´ zwrócili oni na oryginalnoÊçi dekoracyjnoÊç wyrobów polskiej artystki. Eks-ponaty przyjecha∏y z Warszawy, gdzie mieszkai tworzyautorka.Po razpierwszywystaw´ zapre-zentowanowobwodowymMuzeumwlutym2011roku,nast´pnieprzewiezionazosta∏adoAkbu∏aku,gdzie od lat prezentowana jest polska ekspozy-cja etnograficzna. Prezentacja tych niezwyk∏ychi urzekajàcych wprost arcydzie∏ odby∏a si´ wićwOrenburgupo razdrugi,ponowniegromadzàcrzeszezainteresowanych.Wspania∏ymt∏emdlatejniecodziennejceramikiby∏ywystawionewGaleriiSztukikrakowskiestrojeludowe,haftyzmotywamicharakterystycznymidla ró˝nych regionówPolski,wycinanki, ludowe zabawki dla dzieci, monety,przedmioty pamiàtkowe, albumy przedstawiajàcesztuk´ludowà,unikalneprzedmiotyrćznejroboty,odwyrobówzeskóryidrewna,poserwetyiobrusy.

zarazem miejscami istotnymi dla polskiej historii: pa∏ac Saski, pa∏acKazimierzowski,pa∏acCzapskich,pa∏acRadziwi∏∏owski,,dziÊsiedzibaPrezydenta RP, gdzie niespe∏na oÊmioletni Chopin mia∏ pierwszypubliczny koncert; koÊció∏ Wizytek na Krakowskim PrzedmieÊciu,gdzie gra∏ na organach jako licealista, koÊció∏ ewangelicko-augsbur-ski,gdzieAleksander Iobdarowa∏ChopinazakoncertbrylantowympierÊcieniem, czy wreszcie koÊció∏ Âwi´tego Krzy˝a, w którym znaj-duje si´ urna z sercem kompozytora. A tak˝e miejsca jego podró˝y–P∏ock,RoÊciszewo,Sanniki, koƒczàcnawarszawskichPowàzkach,gdzie znajdujà si´grobym.in. siostry i rodzicówChopina, tu˝obokmogi∏y Stanis∏awa Moniuszki. Fryderyk Chopin prze˝y∏ zaledwie 39lat,mimotozdà˝y∏stworzyçdzie∏omuzyczne,b´dàcewcià˝inspiracjàdlanowychpokoleƒ.Pozostawi∏posobiewieleutworówmuzycznych,nostalgicznychisentymentalnych,pe∏nycht´sknotyzaopuszczonymkrajemiwspó∏czuciadlalosówrodaków.

Owra˝eniachzwystawyopowiedzia∏aN.K.Kurmiejewa,wyk∏adowcamuzykiUniwersytetuPedagogicznegowOrenburgu:

„Zarówno mnie, jak i moim studentom, szczególnie spodoba∏a si´ wystawa zdj´ç Czes∏awa Czapliƒskiego. Wszyst-kim mi∏oÊnikom muzyki Chopina wiadomo, e po∏ow´ swego

24

Studenci uczelni artystycznych, zwiedzajàcywystaw´dzielilisi´swoimiwra˝eniami:

„Oglàdam wystaw´ ju˝ po raz drugi i zachwycam si´ barwami, kolorytem pol-skiej kultury, prowadzàcymi w g∏´bokie korzenie Polski”. (T. Adamowicz, I rok, wydzia∏ wzornictwa).

„Wielkie dzi´ki za te wspania∏e prze˝ycia, uczucia, które budzà si´ gdy oglàda si´ takie wspania∏e wyroby wyglàdajàce jak drogocenne kamienie, stare, antykwa-ryczne przedmioty, które zarazem pe∏ne wewn´trznego ciep∏a autorki i organizato-rów wystawy”. (I.M. Kartaszowa, starszy wyk∏adowca w katedrze psychologii spe-cjalnej Uniwersytetu Pedagogicznego).

Interesujàcàekspozycj´,zwiàzanàzhistoriàswojejbogatejdzia∏alnoÊciprzygotowa∏orównie˝Orenbur-skie Obwodowe Kulturalno-OÊwiatowe Centrum„Czerwone Maki”. Dokumentalna wystawa pn.„Jestem ˚o∏nierzem Genera∏a Andersa”obejmowa∏a przede wszystkim szereg pozyska-nych z prywatnych archiwów kombatantówWojska Polskiego i niepublikowanych wczeÊniejzdj´çorazdokumentów,obrazujàcychtrudnypro-ces tworzeniapolskiejarmiiwZSRRpozawarciuporozumienia mi´dzy emigracyjnym rzàdem RPw Londynie i w∏adzami radzieckimi. Miejscem

Pu∏kownikrezerwy,A.Burega,wpisa∏si´ztakàrefleksjà:

„Wielkie wra˝enie robià zw∏aszcza unikalne fotografie, pokazujàce w jak niesprzyjajàcych, pionierskich warunkach na naszych terenach przysz∏o ˝yç i przygotowywaç si´ do walki polskim ˝o∏nierzom genera∏a W∏adys∏awa Andersa”.

W ramach Festiwalu Polskiej Kultury, 22 maja, odby∏o si´ tak˝euroczystewrćzenienagród–dyplomówMi´dzynarodowegoOlim-pijskiego Konkursu Plastycznego dla dzieci i M∏odzie˝y pn. „SportwWyobraêni–Londyn2012”.

Organizatoremkonkursuby∏aFundacjaM∏odejPoloniiwWarszawie.Orenburskie Centrum „Czerwone Maki”, odpowiedzialne by∏o zarozpropagowanie informacji o Konkursie wÊród cz∏onków Polo-niiorazrosyjskiejm∏odzie˝ywobwodzieorenburskimju˝od2011roku,aktywniezachćajàcdowzićiawnimudzia∏u.Trudsióp∏aci∏,bowiemnajwy˝szenagrodyGrandPrixipierwszemiejscawKonkur-siezdobyliw∏aÊnieprzedstawicieleobwoduorenburskiego.Fundacjawyda∏a dwuj´zyczny polsko-angielski Album Olimpijski, z pracamilaureatów Mi´dzynarodowego Konkursu Olimpijskiego. Nagrodydlazwyci´zcówufundowanezosta∏yprzezFundacj´M∏odaPoloniaoraz orenburskie Obwodowe Kulturalno-OÊwiatowego Centrum„CzerwoneMaki”.Wernisa˝najlepszychpraclaureatówodb´dziesi´wAmbasadzieRPwLondynie,podczasIgrzyskOlimpijskich.

Orenburski Festiwal Polskiej Kultury z okazji Dnia Polonii i Pola-ków za Granicà nale˝y uznaç za wyjàtkowo udany. ObwodoweKulturalno-OÊwiatoweCentrum„CzerwoneMaki”sk∏adaserdecznepodzi´kowania wszystkim, którzy przyczynili si´ do organizacjiFestiwalu,wszczególnoÊci:paniZofiiÂcis∏owskiejzKrakowskiejFun-dacji Filmowej, panu Krzysztofowi Kopczyƒskiemu, producentowiEUREKAMEDIAorazpanuAdamowiSoko∏owskiemu,producen-towiZespo∏uFilmowego„Rozwój”.

Bardzodzi´kujemyzast´pcyAttacheObronyAmbasadyRPwMoskwie,panupodpu∏kownikowiJackowiWeso∏owskiemu,ekspertowids.filmuzCentrumPolskiejKulturywMoskwie,panuDenisowiVirenowiorazpaniDagmarzeDworak–autorceniezwyk∏egofilmupn.„DrogamiPamići”,którywszczególnysposóbporuszy∏widzówVIIIFestiwaluPolskiegoKinawOren-burgu.

WandaSeliwanowskaPrzewodniczàcaOrenburskiegoObwodowego

Kulturalno-OÊwiatowegoCentrum„CzerwoneMaki”

formowania oddzia∏ów, nazywanych póêniejArmià Andersa, by∏y w∏aÊnie tereny dzisiejszegoobwodu orenburskiego. ˚yje tam jeszcze sporoosób pami´tajàcych polskich ˝o∏nierzy sprzed70 lat, zachowa∏o si´ te˝ wiele Êladów w postaciwykorzystywanychwówczasbudynkówczycmen-tarzy i pojedynczych grobów, gdzie spocz´li ci,którzydowojskadotarlizbytchorzyios∏abienipopobyciewradzieckichwi´zieniachi∏agrach.Pozadokumentamihistorycznymi,nawystawiemo˝naby∏o przeczytaç relacje ze spotkaƒ z Rosjanami,starszymi mieszkaƒcami – Êwiadkami polskiejhistoriiorazobejrzeçdokumentacj´miejscpamićina terenie orenburskim. Wielu zaproszonych nawystaw´ goÊci wyra˝a∏o swoje podzi´kowaniaorganizatorom, wpisujàc si´ do specjalnej ksi´gipamiàtkowej.


25

Tradycyjniebarwnymkorowodemzudzia∏em17polonijnychzespo∏ów,któreprzesz∏yulicamiIwonicza-ZdrojunaplacDietla,gdziestan´liwokó∏letniejsceny,rozpoczà∏si´20lipcabr.8.PolonijnyFestiwalDziecićychZespo∏ówFolklorystycznych.Kluczedomiasta,b´dàcesymbolemrzàdówtancerzyzràkbur-mistrzaPaw∏aPernalaodebralinajm∏odsitancerze,szeÊciolatki,Patrycjazamerykaƒskiego„Krakowiaka”iKevinzniemieckiej„Polonii”.Wroligospodarzawystàpi∏równie˝lokalnyzespó∏ludowy„Lubatowianie”,któryprzywita∏polonijnychtancerzychlebemisolà,apohymnie„Marsz,marszPolonia”zaprezen-towa∏swojeumiej´tnoÊciwokalneitaneczne.Wieczoremnaiwonickiejscenierozpocz´∏yswojeprezentacjegrupypolonijne.

Do Iwonicza-Zdroju przyjecha∏o ponad 500 goÊci – cz∏onkowiezespo∏ówtodzieciim∏odzie˝wwiekuod6do16latorazichchore-ografowieiopiekunowie.Dziecićyfestiwalodbywasi´tradycyjnierokpo„doros∏ym”ÂwiatowymFestiwaluPolonijnychZespo∏ówFolk-lorystycznych,którypo raz15.odby∏ si´wRzeszowiewubieg∏ymroku,wktórymuczestniczy∏oponad1,5 tys.osób,w tymtancerzez42zespo∏óworazuczestnicystudiumchoreograficznego.

Tradycyjnie przed uroczystym otwarciem goÊcie polonijni uczestni-czyli w Mszy Êw. w iwonickim koÊciele pw. Iwona i Matki Boskiej.Wszyscystawilisi´wpi´knychludowychstrojach.

–Tow∏aÊniech∏opizGalicji,wyje˝d˝ajàczachlebemzabieralizesobàmodlitewnik i odÊwi´tny strój ludowy, i w∏aÊnie dzi´ki nim tradycjapolskoÊciprzetrwa∏anaemigracjidodziÊ–mówi∏podczashomiliiks.Stanis∏awS∏owik,kapelanrzeszowskiegoOddzia∏u„WspólnotaPolska”.

Dladzieciim∏odzie˝yzeszkó∏polonijnychpolskoÊçdefiniowanajestprzezkultur´dziadków,adzi´kizespo∏omfolklorystycznymch´tniejuczàsi´j´zykapolskiego,zaÊstarsiuczestnicymyÊlàju˝nawetostu-diachwPolsce.

„Krakusy” zKanadywrćzkochajà Iwonicz iwyjàtkowàatmosfer´festiwalowà: – Mamy okazje spotkaç w jednym miejscu m∏odzie˝zca∏egoÊwiata,zawrzeçnoweznajomoÊciiprzyjaênie.Chcemytak˝epokazaç Rodakom w kraju, ˝e my, Polacy, ˝yjàcy poza granicamiOjczyzny,mamyPolsk´wnaszychsercach.DoIwonicza-Zdrojupoprostuchcesi´wracaç!

PozakoncertamiwIwoniczuwczasieweekenduzespo∏yodwiedzi∏yszereg atrakcji turystycznych w regionie podkarpackim i da∏y kon-certy w Bratkowicach, Rymanowie-Zdroju, Polaƒczyku, Sanoku,¸´kachDukielskich,KroÊnieiwSzczepaƒcowej.Awsz´dziespotykalisi´zestaropolskàgoÊcinnoÊciàprzygotowanàprzez lokalnew∏adzesamorzàdowe.

Cieszàcysiódlatogromnàfrekwencjàkoncert„TaƒceiPieÊniKra-jów Zamieszkania”, podczas którego wystàpi∏y wszystkie zespo∏y,a m∏odzi artyÊci prezentowali m.in. taƒce kowbojskie, narodowetaƒce litewskieczybia∏oruskie,odby∏ si´dwukrotnie:na scenienaplacuDietlawIwoniczu-ZdrojuorazwRegionalnymCentrumKulturPograniczawKroÊnie.

Niestety,KoncertGalowy,wieƒczàcy8.PolonijnyFestiwal Dziecićych Zespo∏ów Folklorystycznych,któryzaplanowanona25lipcanascenieg∏ównejnaplacuDietlawIwoniczu-Zdrojuprzerwa∏aburzaistrugideszczu.Zataƒczy∏otylkopi´çzespo∏ów,zaÊpozosta∏ez˝alemmusia∏yopuÊciçscen´,podobniejakuciekajàcawpop∏ochupublicznoÊç.

Za udzia∏ i organizacj´ wszystkich oÊmiu edycjiPolonijnychFestiwaliDziecićychZespo∏ówFolklo-rystycznych w Iwoniczu Zdroju okolicznoÊciowymimedalamiwyró˝nienizostali:zespó∏„Krakusy”zLosAngelesorazRyszardSudyka,kierownikdzia∏uedu-kacji artystycznej w Regionalnym CentrumKultur Pogranicza w KroÊnie i Wies∏awa Czarnotazoddzia∏u„WspólnotyPolskiej”wRzeszowie.

Festiwal jest wspó∏finansowany ze Êrodków Mini-sterstwaSprawZagranicznychwramachkonkursunarealizacj´zadania„Wspó∏pracazPoloniàiPola-kamizagranicà”.

na Festiwalu wystĄPiły nastęPujĄce zesPoły:▪ białe skrzyDła białoruś-mołodeczno

▪ karolinka białoruś-Grodno▪ biały orzeł kanada-toronto▪ krakusy kanada-calgary▪ kujawiak kanada-edmonton▪ oberek kanada-edmonton▪ Polskie orzełki kanada-kelowna

▪ tatry kanada-windsor▪ ŹróDło kanada-brampton▪ kukułeczka łotwa-Daugavpils▪ krakowiak niemcy-Frankfurt▪ sołonczanka rumunia-suczawa▪ Polanie znad DniePru ukraina-kijów ▪ sokoliki ukraina-Po∏tawa

▪ krakusy usa-los angeles▪ lajkonik usa-chicago▪ Polonia usa-chicago

8. Polonijny Festiwal Dziecięcych Zespołów Folklorystycznych

26

W jubileuszowych Igrzyskach uczestniczy∏o ponad 700 zawodników z 20 krajów Êwiata. Rodacy mieszkajàcy zagranicà rywalizowali o medale w 10 dyscyplinach: narciarstwie alpejskim, snowboardzie, carvingu, saneczkarstwie, biegach narciarskich, hokeju, biathlonie, wieloboju ∏y˝wiarskim, short tracku i nordic walkingu. Jak wszyscy zgodnie powtarzajà, nie tylko rywalizacja przyciàga ich na sportowe wydarzenia, ale wspania∏a przygoda w polskich Beskidach.

XÂwiatoweZimoweIgrzyskaPolonijneÂlàsk-Beskidy2012odbywa∏ysi´podHonorowymPatronatemPrezydentaRze-czypospolitejPolskiejBronis∏awaKomorowskiego.

X Światowe Zimowe

Igrzyska PolonijneŚląsk-Beskidy 2012

27


TradycyjnieuroczystàgalńaotwarcieIgrzyskpoprzedzi∏aMszaÊw.wintencjiuczestników,odprawionaprzezksi´dzaproboszczaparafiip.w.Âwi´tychPiotraiPaw∏awSzczyrku,którywkazaniuzawar∏m.in.przes∏anie, aby sportowa rywalizacja by∏a pomocna w zmaganiuz w∏asnymi s∏aboÊciami, a nie kusi∏a okazjà do upokorzenia prze-ciwnika.Napi´knàopraw´liturgicznàz∏o˝y∏ysićzytaniawgwarzegóralskiejorazÊpiewydziecićejscholiizespo∏ugóralskiego.

Uroczystego otwarcia Igrzysk dokonali prezydenci i burmistrzo-wiemiast-gospodarzy,aby∏ynimi:Bielsko-Bia∏a,Cieszyn,Szczyrk,Tychy,Wis∏a,wktórychodbywa∏ysi´konkurencjesportowe.Wimie-niu organizatorów przemawia∏ prezes Stowarzyszenia „WspólnotaPolska”LonginKomo∏owski,wskazujàcna istotnywymiarpolonij-nego sportu, jakim jest umacnianie to˝samoÊci narodowej PoloniiiPolaków–uczestników Igrzysk– ˝yjàcychpozagranicamiPolski.Prezes„Wspólnoty”odczyta∏równie˝listPrezydentaRPBronis∏awaKomorowskiego,który˝yczy∏uczestnikomjaknajlepszychwynikówsportowychorazpozamedalamizabraniadoswoichdomówwieludobrychwspomnieƒzpobytuwPolsce.

Nast´pnieoficjalnegootwarcia Igrzyskdokona∏wiceminister sprawzagranicznychJanBorkowski,azniczolimpijskizapali∏s∏awnyhoke-istaMariuszCzerkawski,wywo∏ujàcburzóklasków.Zniczzapalony25 lutegop∏onà∏ do2marcabr., kiedy toodby∏o si´ zakoƒczeniepolonijnejimprezy.

Pierwszezawodyrozegranowtrzechdyscyplinach.NatrasachKuba-lonkiwWiÊleodby∏ysi´bieginarciarskie,gdziewmasowymbieguna1200mnajlepszewynikiosiàgn´lizawodnicyzLitwy.Równole-glenaSkrzycznemnatrasieFISDolinywcarvingunajwićejz∏otychmedalizdobylizawodnicyzRosjiiNiemiec.WTychachwpierwszymmeczuhokejazmierzy∏ysiékipyRosjiiKanady.Wturniejuhokejana lodzie,który jestchybanajbardziejsportowàwalkàbra∏yudzia∏3 ekipy. Dru˝yna z Kanady okaza∏a si´ bezkonkurencyjna, drugaby∏a Rosja, a trzecia dru˝yna z Czech. Przy Ênie˝nej pogodzie naPlacuprzedUrz´demMiastawSzczyrkuodby∏ysi´pierwszeceremo-niemedalowe.

Podczas imprezy sportowej tradycyjnieodby∏o si´ Âwiatowe Forum PolonijnewHoteluOrleGniazdo,wydarzeniecieszàcesi´du˝ymzainteresowaniemzawodników,podczasktóregodyskutujesióproblemachiplanachdotyczàcychsportupolonijnego.Zasto∏emprezydialnymzasiedliprzedstawi-cielew∏adzmiastgospodarzyiorganizatorów,TVPPoloniaorazsenatorBarbaraBorys-DamićkaiprezesemLonginKomo∏owski,aspotkanieprowadzi∏WitoldRybczyƒski,cz∏onekKomitetuOrganizacyjnegoIgrzysk.

28

KLaSyFIKaCJa GeNeRaLNa

1. Litwa 1068 pkt.2. Czechy 617 pkt.3. Rosja 442 pkt.4. Ukraina 327 pkt.5. Kanada 303 pkt.6. Niemcy 270 pkt.7. Szwecja 233 pkt.8. Białoruś 175 pkt.9. Węgry 133 pkt.10. USa 113 pkt.11. Norwegia 101 pkt.12. austria 80 pkt.13. Bułgaria 65 pkt.14. Belgia 49 pkt.15. Hiszpania 42 pkt.16. Łotwa 21 pkt.17. Finlandia 12 pkt.18. Szwajcaria 7 pkt.18. Luksemburg 7 pkt.20. Chorwacja 4 pkt.

KLaSyFIKaCJaMeDaLOWa (Złoto-Srebro-Brąz)

1. Litwa 46-40-272. Czechy 32-24-193. Rosja 19-22-84. Szwecja 13-8-65. Niemcy 12-10-46. Kanada 8-9-147. Ukraina 8-5-158. Białoruś 6-4-59. USa 6-2-110. Belgia 4-1-111. Norwegia 3-7-112. Węgry 3-3-413. Bułgaria 1-2-314. Hiszpania 1-1-115. austria 0-4-216. Finlandia 0-1-017. Luksemburg 0-1-018. Łotwa 0-0-1

Kolejne dni Igrzysk przynosi∏y sportowe emocje. W Bielsku-Bia∏ejrozegranozawodywwieloboju∏y˝wiarskim,naKubaloncewWiÊlezawody w biathlonie, w Górnym Szczyrku walczyli saneczkarze,anaSkrzycznemodby∏ysi´zawodywnarciarstwiealpejskimislalo-miegigancie.Ró˝nyby∏tak˝epoziomzawodnikówirozgrywanychdyscyplin: hokej to twarda m´ska gra, ale wielobój ∏y˝wiarski towspania∏aokazjadorodzinnejzabawyprzydreszczykukonkurencji.

Sportowezmaganiatrwa∏yprzezosiemdni,pogodazapewni∏awarunkiÊniegowe,gospodarzeprzygotowalidobrzeprzygotowaneobiektydorozgrywekdru˝ynowych,aduchrywalizacjisportowejnieopuszcza∏zawodników.Niezabrak∏o∏ezradoÊciirozczarowania,wieczornychrozmów,wspólnychÊpiewówispotkaƒwpolonijnejrodzinie.

Puchary zosta∏y rozdane. Klasyfikacj´ generalnà Igrzyskwygra∏aLitwa(1068pkt.),którazdoby∏a46z∏otychmedali,40srebrnychi27bràzowych.Drugiemiejsceprzypad∏oCzechom(617pkt.),trzecieRosji(442pkt.).

OczywiÊciepoza sportowà rywalizacjàwieczorami zawodnicywrazz rodzinami wypoczywali podczas spotkaƒ integracyjnych orazuczestniczyli w degustacjach kulinarnych przygotowanych przezekipyzCzechiHiszpanii.Poloniasportowaniezapominaoakcjachcharytatywnych. W tym roku urzàdzono zbiórk´ na Dom DzieckawBielskuBia∏ej.PoloniazKanadywrćzy∏adyrekcji3000dolarówkanadyjskich.Ponadtozebrano2274z∏i520Euro.Ponadtoswojehonorariumnatenszczytnycelprzekaza∏zespó∏SanSebastian,któryda∏koncertpodczasjednegozwieczornychspotkaƒintegracyjnych.

Organizatorami jubileuszowej edycji Igrzysk byli Stowarzyszenie„Wspólnota Polska” Oddzia∏ Bielsko-Bia∏a, Stowarzyszenie Gmini Powiatów „Âlàsk-Beskidy” skupiajàce miasta: Bielsko-Bia∏a, Cie-szyn,Szczyrk,Tychy iWis∏aorazStowarzyszenieKulturyFizycznejpodnazwàKomitetOrganizacyjnyImprezSportowych.

Prezes Stowarzyszenia „Wspólnota Polska” Longin Komo∏owski,który oficjalnie zakoƒczy∏ X Âwiatowe Zimowe Igrzyska Polonijne,podkreÊla∏: „Wszyscy jesteÊcie zwyci´zcami!”. Kiedy w wiÊlaƒskimamfiteatrzezgas∏p∏omieƒolimpijski,wcz´Êciartystycznejpi´knymrepertuarem po˝egna∏a polonijnych sportowców Halina M∏ynkovazeswoimzespo∏em.Podczasostatniegowieczorum∏odzisportowcyzró˝nychkontynentów,którzyzaprzyjaênilisi´startujàcwtychsamychkategoriach wiekowych wymieniali si´ mailami, aby kontynuowaçznajomoÊçwnecie,wspominaçrazemsp´dzonechwile ipowróciçwBeskidyzadwalata.

JW.

29


Polonijne Igrzyska m∏odoÊci, radoÊci i sportu– JesteÊmy jednà wielkà polskà rodzinà, rozsianà po ca∏ym Êwiecie” – mówi∏a po Mszy Êwi´tej w Katedrze om˝yƒskiej Hanka Ga∏àzka, prezes „Wspólnoty Polskiej” w ¸om˝y do oko∏o tysiàca uczestników XII Polonijnych Igrzysk M∏odzie˝y Szkolnej im. Jana Stypu∏y.

Do¸om˝yprzyjecha∏o579m∏odychPolakówipotomkówKresowia-kówzsiedmiukrajów:Litwy,Ukrainy,Rosji,Bia∏orusi,¸otwy,EstoniiizPolski.

Tegoroczne XII Igrzyska M∏odzie˝y Szkolnej im. Jana Stypu∏yobjà∏ honorowym patronatem Prezydent Rzeczypospolitej PolskiejBronis∏awKomorowski,apatronatmedialny–TVPolonia.KomitetHonorowyzaszczycili:JoannaMucha–MinisterSportuiTurystyki,Jaros∏awDworzaƒski–Marsza∏ekWojewództwaPodlaskiego,Maciej˚ywno–WojewodaPodlaski,Mieczys∏awCzerniawski–PrezydentMiasta¸om˝a,LonginKomo∏owski–PrezesStowarzyszenia„Wspól-notaPolska”.

PodczasszeÊciudnizawodówod29czerwcado5lipca2012r.m∏odzisportowcy rywalizowaliw jedenastudyscyplinach sportowych: lek-koatletyka,pi∏cerćznej,minikoszykówce,siatkówce,pi∏ceno˝nej,p∏ywaniu,zapasach,karate,strzelectwie,tenisiesto∏owymiszachach.

Zpowodusilnejburzywniedzielórganizatorzyd∏ugowahalisi´,czynieprzenieÊçuroczystoÊciotwarciazestadionudohalisportowej.Naszcz´ÊciepouroczystejMszyÊw.niebonad om˝àprzejaÊnia∏oiweso∏ykorowód ekip w bia∏o-czerwonych koszulkach ruszy∏ ulicà Farnà,D∏ugà iZjazdemna stadionmiejski.Naczele raênoprzygrywa∏a–podobniejakpodczasMszyÊwi´tej–¸om˝yƒskaOrkiestraD´tapod

kierownictwem Waldemara Borusiewicza, a namiejscu wita∏a wszystkich serdecznie, elegancko,zpoczuciemhumorukonferansjerka.

UroczystoÊci oficjalnego otwarcia dokonali: pre-zes Oddzia∏u Stowarzyszenia „Wspólnota Polska”Hanka Ga∏àzka, prezydent ¸om˝y Mieczys∏awCzerniawski i Wojciech Kudlik, dyrektor Departa-mentuSportuPowszechnegoMinisterstwaSportuiTurystyki.

„Szukajcie w sporcie pi´kna i zdrowej sportowejrywalizacji”–zwracalisi´wapeluIgrzyskdoswoichkole˝anekikolegówzawodników–MartaKisielew-ska, biegaczka z Wilna oraz Waldemar NowickizEjszyszeknaLitwie.Ceremoniótwarciaubarwi∏ywyst´py zespo∏ów tanecznych: „Relaks” (Rudo-mino,Litwa),„Stokrotki”(obwódtiumeƒski,Rosja)pod kierunkiem Ludmi∏y Filipowej-Klenczyƒskiejorazma˝oretkiz¸om˝yƒskiejOrkiestryD´tej,pro-wadzoneprzezMarzann´Rutkowskà.

Emocje sportowe rozpocz´∏y si´ zaraz w dniuotwarcia. Pierwszà symbolicznà inauguracyjnàsztafet´ 4 x 100 m wygrali zawodnicy z Koroste-nia (obwód ˝ytomierski, Ukraina): dziewcz´tapokona∏ydystansw57,1sek.,ach∏opcy–53,4sek.Pucharydlazwyci´zcówwrćzyli:prezydentmiasta¸om˝aMieczys∏awCzerniawskiiWojciechKudlik,przedstawicielMinisterstwaSportuiTurystyki,którewspó∏finansowa∏oimprez´sportowà.

Młodzieżowe Igrzyska Sportowe im. Stypuły w Łomży

29 czerwca – 5 lipca 2012 r.

30

Zawodysportoweodbywa∏ysińapi´knychobiek-tach sportowych miasta. Wspó∏organizatoramiIgrzysk by∏y jak co roku ∏om˝yƒskie szko∏yi Uczniowskie Kluby Sportowe: UKS „ Jedynka”i Publiczne Gimnazjum nr 1, UKS „ Dziewiàtka”i Szko∏a Podstawowa nr 9, UKS „¸om˝yczka10” i Szko∏a Podstawowa nr 10, UKS „Dwójka”i Publiczne Gimnazjum nr 2, UKS „Piàtka”i Szko∏a Podstawowa nr 5, UKS „Siódemka”i Szko∏a Podstawowa nr 7, M∏odzie˝owy KlubSportowy „Medyk”, Podlaski Zwiàzek Strze-lectwa Sportowego, Podlaskie Zrzeszenie LZSiSpó∏dzielniaMieszkaniowa„Perspektywa”.

Igrzyskatonietylkorywalizacjasportowa,zawodyoferujà m∏odzie˝y reprezentujàcej ró˝ne krajei Êrodowiska szeroko poj´tà integracj´, uczà tole-rancjidlaodmiennychkultur i tradycji,pozwalajànawiàzaç liczne kontakty i przyjaênie. Dla wieluuczestników sà okazjà do poznania kraju swoichprzodkówidoskonaleniaj´zykapolskiego.

Ide´spotkaƒsportowychm∏odzie˝yzapoczàtkowa∏przed 12 laty senator Jan Stypu∏a, a od 10 latna czeÊç jego pamići zawodom nadano jegoimi´. Poziom zawodów jest coraz wy˝szy, co cie-szy nie tylko organizatorów. Podczas uroczystoÊcizakoƒczenia Igrzysk i wrćzania pucharów wÊród

Uczestnicy tegorocznej edycji Igrzyskpoza cz´Êcià sportowà zawo-dów brali udzia∏ w licznych imprezach integracyjnych, zwiedzalimiasto i okolice. Podczas wycieczki do Warszawy zwiedzali m.in.StarówkíMuzeumSportuwCentrumOlimpijskim.DlawszystkichuczestnikówIgrzyskby∏aotwartapi´knanowap∏ywalniaiprzejazdymiejskimiÊrodkamikomunikacji.

Mi∏ymwydarzeniemby∏te˝FestynPolonijnyzorganizowanynaskeatparku Spó∏dzielni Mieszkaniowej Perspektywa. Wystàpi∏y zespo∏ypolonijnezLitwy,Rosji,EstoniiidalekiejChakasji.Wielkimibrawamidzi´kowanoartystomzawspania∏euk∏adychoreograficzneitalentyartystyczne.

Igrzyska w ¸om˝y to bardzo dobra impreza–ocenia trenersztafetWiktorMedwedczuk(Ukraina).M∏odzie˝mabardzodobrewarunkipobytu,panuje zdrowa sportowa rywalizacja, rodzà si´ silne spor-towe emocje, nawiàzujà si´ mi´dzynarodowe kontakty mi´dzyuczestnikami.

–Jestem na Igrzyskach w ¸om˝y po raz ósmy – mówi trener LAzUkrainy.Zawodyw¸om˝ytodlanaskolejnyetapprzygotowaƒdostartówwIlidzelekkoatletycznejnaUkrainie.

–Tak wysokiego poziomu turnieju mini koszykówki jeszcze nie mia∏em–mówitreneriorganizatorzawodówDariuszW´growski.

ZnanytrenersiatkówkiWaldemarSzumskizAwi˝en(Litwa)goÊcinaIgrzyskachka˝degorokuchocia˝zinnymizawodniczkami:

–Z roku na rok, ja to nazywam pokoleniami, m∏odzie˝ przekazuje sobie dobrà wiadomoÊç, ˝e do ¸om˝y warto jechaç – mówi tre-ner. – Zawsze dobre jest pierwsze wra˝enie, niezatarte, ˝e tu ludzie sà ˝yczliwi i goÊcinni, ˝e b´dziemy rywalizowaç, ale nie b´dziemy przegranymi. Igrzyska przynoszà m∏odym i trenerom emocje, radoÊç i wzruszenia, ale i wa˝ne doÊwiadczenie w sporcie.

–ZrobiliÊmy wszystko, ˝ebyÊcie czuli si´ u nas jak u siebie w domu. Dzi´kuj´ opiekunom i trenerom, ˝e wasze dru˝yny tak pi´knie prezentowa∏y si´ podczas tegorocznych rozgrywek – mówi∏a nazakoƒczenieprezesHankaGa∏àzka.

Prezydent om˝yMieczys∏awCzerniawski, egna∏m∏odzie˝polonijnàijednoczeÊniezaprasza∏:–Przyje˝d˝ajcie za rok! Do zobaczenia!

zaproszonychgoÊciby∏Krzysztof¸achmaƒski,sekretarzZarzàduKra-jowego Stowarzyszenia „Wspólnota Polska” oraz liczni sponsorzy,którzypodziwialiwyst´pyzespo∏ówpolonijnychzdalekiejChakasji,Tiumenia,EstoniiiLitwy.

Zapewne ze szczególnà satysfakcjà w gali wrćzenia pucharówuczestniczy∏aTeresaStypu∏a,wdowaposenatorze,którazosta∏aszcze-gólnieserdeczniepowitanaprzezorganizatorów.

31


KLaSyFIKaCJa KOŃCOWa

PIŁKa RęCZNa DZIeWCZąt1. GUKS Dwójka Łomża

zespół I Stanisław Niedbała2. Szkoła Sportowa

im. a. Ratkiewicza Litwa Henryk Iwanowski

3. GUKS Dwójka Łomża zespół II elwira Jabłońska

SZaCHy1. Kohtla-Jarve (estonia) 38,5 pkt.

trener Svetlana Zajnetdinova2. Grodno (Białoruś) 32,5 pkt.

trener Vasilisa Sorokina3. Łomża (Polska) 31,5 pkt.

trener Sławomir Sobociński

ZaPaSy 1. Korosten Ukraina2. Berdiczev Ukraina3. Herkules Łomża

SIatKóWKa DZIeWCZąt1. Litwa awiżenie2. Ukraina Korosteń3. Polska UKS 14. Polska UKS Orzeł Kleszczele

PIŁKa NOżNa1. Łotwa Daugavpilis2. Polska SP 103. Polska SP 7

PŁyWaNIe 1. estonia zespół2. Łomża3. Ukraina

LeKKOatLetyKa DZIeWCZęta1. SP 7 Łomża2. Ukraina żytomierz3. Litwa Mościszki4. Białoruś Grodno5. Białoruś Mińsk6. Białoruś Borysów

7. Białoruś Brześć8. Rosja Chakasja

LeKKOatLetyKaCHŁOPCy1. Ukraina żytomierz2. Polska Łomża3. Litwa Niemenczyn4. Białoruś Grodno5. Litwa Wilno6. Rosja abakan7. Białoruś Brześć8. Białoruś Borysów

teNIS StOŁOWy1. Białoruś2. Ukraina3. Litwa4. Roska

MINIKOSZyKóWKaCHŁOPCóW1. Polska żubry Białystok2. Litwa Wilno 3. Białoruś Polski Klub Sportowy

Sokół

32

Dzia∏alnoÊç londyƒskiego Zjednoczenia Polek,b´dàcego organizacjà cz∏onkowskà Zjednocze-nia Polskiego w Wielkiej Brytanii, obejmuje kilkapokoleƒ kobiet, które odegra∏y ogromnà rol´wochroniej´zykaikulturypolskiejnaobczyênie.

„Do ˝ywotnoÊci Zjednoczenia Polek przyczynia∏o si´ niewàtpliwie to, ˝e nie mia∏y nigdy katalogu prac przed sobà, natomiast reagowa∏y natychmiast na ka˝dà potrzeb´ jaka zjawia∏a si´ w Kraju czy na emigracji”.

PrzewodniczàcaZjednoczeniaPolek,HelenaMizi-niak, w swoim wystàpieniu podczas uroczystoÊcijubileuszowychprzypomnia∏ahistoriídokonaniaorganizacji oraz wyrazi∏a nadziej´, ˝e pokoleniePolekznowejfaliemigracjiw∏àczysi´w ycieipracepolonijnà, aby „bogactwo naszych wartoÊci narodowych, historii i tradycji przetrwa∏o i aby ukazywa∏o jak wiele Polska wnosi do wspólnego dobra”.

Emigracja niepodleg∏oÊciowa w Londynie, sku-piona wokó∏ Rzàdu Polskiego na uchodêstwieby∏a dobrze zorganizowana. Zjednoczenie Polekna Emigracji zosta∏o powo∏ane 18 listopada1946 r. dzi´ki inicjatywie Wandy Pe∏czyƒskiej –przedwojennejpos∏ankinaSejmRP,ajegocelemby∏o niesienie wszechstronnej pomocy kobie-tom polskim, które po 1939 roku znalaz∏y si´ naobczyênieiopuszczajàcymszeregiwojskapowojnieiprzybywajàcychdoAngliizró˝nychstronÊwiata.Musia∏yuczyçsi´j´zyka,zawodu,prowadziçdomiwychowywaçdzieci,ajednakmia∏yczasnabudo-

waniespo∏ecznego ycianaemigracji,„tworzy∏yPolsk´pozaPolskà”,agdyju˝sobienawzajempomog∏y,ichzaanga˝owanieiszczodroÊçposz∏awkierunkupomocyinnym.

DlazilustrowaniatejwszechstronnejpomocyprzewodniczàcaHelenaMiziniakprzedstawi∏akwoty(wfuntach)zostatnich15latdzia∏alnoÊciZjednoczeniaPolek:-1.542.120wys∏anonapomocpotrzebujàcymwPolsce;-79.000napomocpowodzianomwPolscewlatach2001-2002oraz

50.000napomocpowodzianomw2010r.;-93.000napomocPolakomnaLitwie,Bia∏orusi,UkrainieiKazach-

stanie.

Pomocfinansowakierowanaby∏atak˝enadofinansowanieprojek-tówkszta∏ceniam∏odzie˝y, leczeniachorychnaAIDSwAfryceczywostatnichlatachdladotkni´tychnieszcz´Êciamiosóbznowejemi-gracjizarobkowej.

Podsumowujàc 65-letnià dzia∏alnoÊç Zjednoczenia Polek,Helena Miziniak powiedzia∏a, ˝e dzi´ki wzajemnej tole-rancji,zaufaniu iszacunkowimo˝naby∏ozrobiç takwieleiprzytoczy∏awypowiedêLidiiCio∏koszowejna jednymzezjazdów organizacji: „Do ˝ywotnoÊci Zjednoczenia Polek przyczynia∏o si´ niewàtpliwie to, ˝e nie mia∏y nigdy katalogu prac przed sobà, natomiast reagowa∏y natychmiast na ka˝dà potrzeb´ jaka zjawia∏a si´ w Kraju czy na emigracji”.

˚yczymyZjednoczeniuPolekkolejnychpi´knychjubileuszyinaucze-niam∏odszychpokoleƒdobrejwspó∏pracyztàzas∏u˝onàorganizacjà,aby–jakmanadziej´HelenaMiziniak–bogactwo„naszych wartoÊci narodowych, historii i tradycji przetrwa∏o i aby ukazywa∏o jak wiele Polska wnosi do wspólnego dobra”.

J.W.

65-lecie Zjednoczenia Polek na emigracji

33


Wdniu3majabr.odby∏si´wspania∏ykoncertpoÊwićonypi´tnastoleciuCentrumKulturyPolskiej.˚adnapolskamajówkawDaugavpilsniemo˝eodbyçsi´bezuroczystegokoncertu,naktórymgromadzàsi´mi∏oÊnicypolskiejkulturyitradycji.WtymrokuopróczÊwiàtmajowych,koncertby∏dedykowanyg∏ównieskromnemujubileuszowiCentrumKulturyPolskiej,któreju˝odpi´tnastulatzajmujesi´planowaniemorazorganizowaniempolskichimprez.NapoczàtkukoncertuwyÊwietlonyzosta∏krótkifilmodzia∏alnoÊcicentrum,wktórymodzwierciedlonezosta∏yzaledwiechwiloweujćianajwa˝niejszychmomentów,poczymkilkapokoleƒkuku∏eczekzataƒczy∏opoloneza–polskinaro-dowytaniec,któryobecnieinaugurujeimprezy,podkreÊlajàcichuroczystycharakter.Dzieçmiim∏odzie˝àwpolskichstro-jachnarodowychwype∏nionascenaisalarobi∏aniesamowitewra˝enie,aprzepe∏nionawidowniaspotyka∏atancerzycorazg∏oÊniejszymibrawami.Prowadzàcekoncert˚annaStankiewiczorazKrystynaBaranowskaprzypomnia∏ywidzomohistoriiCKP.

W roku 1997 z inicjatywy Polaków, mieszkajàcych w Daugavpilspowsta∏anowainstytucjasamorzàdowa–CentrumKulturyPolskiej,majàca popularyzowaç na ¸otwie wiedz´ o polskiej kulturze, jejhistorii oraz polskim dziedzictwie narodowym. Do dzisiaj Centrumorganizujekoncerty,konkursy,gryintelektualnenaszczeblulokalnymiregionalnym,jakrównie˝festiwalemi´dzynarodowe.Dzia∏agaleriasztuki,gdzieregularnieodbywajàsi´rozmaitewystawyautorówpol-skiegopochodzenia.

Po krótkim wst´pie g∏os oddano pani burmistrz miasta ˚annieKu∏akowej,któraz∏o˝y∏anajserdeczniejsze˝yczeniaipodzi´kowaniaza aktywny udzia∏ w miejskich przedsi´wzićiach oraz kolejnyraz podkreÊli∏a wag´ utrzymywania swoich tradycji, w kontekÊciewielokulturowoÊci miasta. Radca Minister Ambasady RP w RydzeJanusz Dawidowicz podzi´kowa∏ wszystkim Polakom, którzy bioràaktywny udzia∏ w dzia∏alnoÊci Centrum Kultury Polskiej, po czymprzysz∏akolejnataƒceizabawylubelskie,wwykonaniu„Kuku∏eczki”.

M∏odzie˝,któranietylkotaƒczy∏a,leczrównie˝Êpiewa∏a,corazcz´Êciejnagradzanaby∏abrawamiiokrzykamizachwytu.Przypomnijmy,˝ewroku2006prac´zespo∏uoceni∏arównie˝TelewizjaPolska,któraw∏aÊnie2majauhonorowa∏aZespó∏TaƒcaLudowego„Kuku∏eczka”nagrodàTVPPolonia„Zas∏awieniePolskiiPolskoÊci”,którajestwiel-kimsukcesemtancerzyorazkierowniczkizespo∏u˚annyStankiewicz.

WÊródwidzówznalaz∏osi´równie˝licznegronoprzedstawicieliorga-nizacjisamorzàdowychorazinnychpolskich,rosyjskich,niemieckich,bia∏oruskich, ukraiƒskich placówek kulturowych, którzy pragn´liz∏o˝yç ˝yczenia, wrćzyç prezenty i upominki. W trakcie koncertu

Wtrakciekoncertujeszczeraznasceniepojawi∏si´RadcaMinisterJanuszDawidowicz,którywrćzy∏dyplomy z podzi´kowaniem wieloletnim i bardzozaanga˝owanym pracownikom Centrum KulturyPolskiej.

Ostatnim akcentem uroczystego koncertuby∏owystàpieniezas∏u˝onegochóru„Promieƒ”,bezktóregodoprawdynieodbywasi´ adnadyneburskapolskaimpreza.PodbatutàpanidyrygentGertrudyKiewisziprzyakompaniamencieInaryZdanowskiejchórzyÊci zaÊpiewali utwory „Moja Marysiu” oraz„Niech yjenaszOrze∏bia∏y”.Przyostatniejpiosencenasceniepojawilisi´wszyscyuczestnicykoncertu,tworzàckolorowyiÊwiàtecznyobrazCentrumKul-tury Polskiej, któremu ˝yczymy dalszych sukcesóworaztradycyjniepolskie„Stolat!”.

KrystynaKunicka

Jubileusz Centrum Kultury Polskiejw Daugavpils na Łotwie

3 maja 2012 r. doCentrumKulturyPolskiejskierowanomnóstwociep∏ychs∏ówiszczerychpodzi´kowaƒ,aprzedsta-wicieleryskiego„Poloneza”naczeÊçjubilatau∏o˝ylinawet specjalnà pieÊƒ, którà wykonali EdwardFiskowicz oraz Jan WiÊniewski. Przemówieniaoraz powinszowania przeplatane by∏y taƒcamiÊlàskimi,kurpiowskimiPuszczyZielonej,krakowia-kiem,mazuremitaƒcami∏otewskimi,którebardzowzruszajàco i mistrzowsko zataƒczy∏a najm∏odszageneracjakuku∏eczek.Przygromkichbrawachnascen´ zaproszono równie˝ pierwszego dyrektoraCentrum,W∏adys∏awaNowickiego,którypodzieli∏si´swoimiwspomnieniamiopowstaniuplacówkii˝yczy∏kontynuacjiowocnejpracy.

34

Konkurs „Kresy” to jedyne na Êwiecie przedsi´wzićie, które promuje polskà poezj´ wÊród Polaków mieszkajàcych poza krajem. To wyjàtkowe Êwi´to polskiego j´zyka i kultury w Êrodowiskach polskich, okazja do spotkania i dyskusji. Co roku recytatorzy odkrywajà na nowo wersy Pana Tadeusza czy Dziadów, przekraczajà poetyckie Rubikony, wczytujàc si´ w doskona∏e formy polskiej poezji wspó∏czesnej. Przygodazrecytowaniempoezjizacz´∏asi´20 lattemu, kiedy to grupa inicjatorów z PodlaskiegoOddzia∏u „Wspólnoty Polskiej” i bia∏ostockiegooddzia∏u Towarzystwa Kultury Teatralnejzorganizowa∏a pierwszà ods∏on´ „Kresów” naLitwie, Bia∏orusi, Ukrainie i w Rosji. W za∏o˝eniuorganizatorów„Kresy”mia∏yzakoƒczyçsi´w1998roku, w 200-lecie urodzin Adama Mickiewicza.DziÊ wiemy, ˝e idea konkursu po∏àczy∏a pasjona-tówpoezjipolskiejnaÊwiecie.Szacujemy,˝eprzez20latw„Kresach”wzi´∏oudzia∏ponad40tysićyosób, które (sic!) potrafià wyrecytowaç z pamićidwapolskiewiersze.Taswoistaekspansjapolskiejpoezjiprzejawiasi´wanga˝owaniukolejnychkra-jówdokonkursu.

WÊród laureatów Konkursu sà uznani dziÊ akto-rzy: Agata Meilute z Litwy (Popie∏uszko. WolnoÊçjestwnas,Ma∏aMoskwa,SamotnoÊçwsieci),JanDrawnelzLitwy(Bo˝apodszewka,Ratownicy,OdadoradoÊci)czyTeresaBrannazCzech(Mistrz,Nadobre i na z∏e, Na Wspólnej). Wielu uczestnikówKonkursuwybiera studiawPolsce, cz´stonakie-runkachartystycznych.

Nim najlepsi przyjadà do Bia∏egostoku na fina∏,recytatorzy pod okiem instruktorów przygotowujàsi´doeliminacjiwswoichkrajach.Beztakichosób,jak pani Krystyna Dzier˝yƒska, Teresa Kryszyƒ(Grodno), El˝bieta Wieruszewska-Calistru (PojanaMiculi,Rumunia),W∏adys∏awKubieƒ(CzeskiCie-szyn),TeresaDutkiewicz(Lwów)czyMariaIwanowa(Lwów)konkursnieprzetrwa∏bytakd∏ugonakul-turalnejmapiepolonijnej.Todzi´kizaanga˝owaniuorganizatorówiinstruktorówwewszystkichkrajach

„Kresy”mogàposzczyciçsi´swojàhistoriàioptymistyczniepatrzeçwprzysz∏oÊç.Podczasfina∏uwBia∏ymstokuwspó∏pracujemyzezna-komitymi jurorami, instruktorami i aktorami, nie tylko zwiàzanymizbia∏ostockàAkademiàTeatralnàczytutejszymiteatrami,jakzprof.Piotrem Damulewiczem czy Antoninà Soko∏owskà, ale równie˝z doskona∏ymi znawcami recytatorskiego rzemios∏a z ca∏ej Polski,by wymieniç tylko kilku: Irena Jun, Anna Romantowska, JustynaSieƒczy∏o,ZofiaKucównaczyJerzy¸azewski.

Wgrudniu2011rokuporazdwudziestyBia∏ymstoksta∏si´stolicàpolskiejpoezjirecytowanejprzezPolakówmieszkajàcychpozagrani-camikraju,miejscemszczególnym,t´tniàcymsi∏àkresowegoducha,m∏odoÊcià, radoÊcià i przyjaênià. Recytatorzy z 13 krajów braliudzia∏w kilkudniowychwarsztatachdoskonalàcych technik´ i kul-tur´mowy,interpretacj´tekstu,umuzykalnienieitp.Przygotowalisi´wtensposóbdokonkursu,który7grudniaodby∏si´wTeatrzeSzkol-nymAkademiiTeatralnej,atrzydnipóêniejwzi´liudzia∏wkoncerciegalowymnadeskachBia∏ostockiegoTeatruLalek.

ObecnoÊç recytatorów i instruktorów na tradycyjnym WieczorzeWigilijnymwPa∏acykuGoÊcinnymzapewni∏auroczysty,Êwiàtecznynastrój – Kresowiacy wspólnie odÊpiewali liczàcà ponad 10 zwro-tekpolskàkol´d´WÊródnocnej ciszy.PieÊƒ rozros∏a si´do takichrozmiarów za sprawà samych Kresowiaków, którzy wykonali jàwj´zykachkrajówzamieszkania;niektóret∏umaczeniapowsta∏yspe-cjalniena„Kresy”,dlategoniezapomnianymwra˝eniempozostaniewys∏uchaniekol´dypogruziƒskuczyestoƒsku.

JubileuszÊwi´towaliÊmywspólnieztegorocznymirecytatorami,wie-loletnimiwspó∏organizatoramikonkursu,jakBia∏ostockiTeatrLalekczyAkademiaTeatralnawBia∏ymstokuzorganizatoramikrajowycheliminacjim.in.zLitwy,Bia∏orusi,UkrainyczyCzech.Zokazjijubile-uszuTelewizjaPolskaS.A.Oddzia∏wBia∏ymstokuzrealizowa∏afilmKresy sercem pisane, który mog∏a obejrzeç publicznoÊç podczaskoncertu.DwadzieÊcialat„Kresów”dokumentujete˝wydanyprzez

„Kresy sercem pisane” – po raz dwudziesty w Białymstoku

35


Podlaski Oddzia∏ „Wspólnoty Polskiej” Pami´tnik kresowy, w któ-rymznalaz∏osi´wszystkoto,costanowiduchaienergi´„Kresów”:pe∏ne entuzjazmu, przyjacielskie s∏owa Kresowiaków, wspomnie-nia wspó∏organizatorów i sympatyków, a tak˝e zdjćia, informacjeowszystkich laureatachodsamegopoczàtkuKonkursu, informacjeodalszychlosachrecytatorów.Nostalgicznàpodró˝umilidodatek–filmKresysercempisanewwersjiDVD.KoncertGalowyuroczyÊciezakoƒczy∏ Konkurs „Kresy” 2011, a odczytany na koƒcu Protokó∏obradjurorówwy∏oni∏jegolaureatów.

Choçjubileuszby∏doskona∏àokazjàdopodsumowaniadwudziesto-letniejtradycji„Kresów”,todziÊwiemy,˝esta∏si´poczàtkiemnowejery,mobilizujàcrecytatorów,instruktorów,organizatorówiwszystkichsprzymierzeƒcówdodalszegodzia∏ania,by„Kresy”˝y∏yirozrasta∏ysi´.Tonajlepszyprzyk∏adprzymierzami´dzydostojnàtradycjàajejtwórczyminowoczesnymukierunkowaniemnaprzysz∏oÊç,którejestmo˝liwedzi´kienergiim∏odychPolaków,pragnàcychprzypomocypolskiejpoezjiczyniçÊwiatlepszym.

Zapiskiz„Pami´tnikakresowego”:

„Kresy” okreÊli∏bym tak: Na naszej drodze we w∏aÊciwej godzinie, w∏aÊciwy cz∏owiek, w∏aÊciwe prze˝ycie, w∏aÊciwe s∏owo – to wszystko czyni nasze spotkania w Bia∏ymstoku cudownymi. Witalij Osmo∏owski z ˚ytomierza, Ukraina

Mog´ przyznaç, ˝e jestem uzale˝niona od polskiej poezji, w wierszach odnajduj´ siebie. Recytacja równie˝ pomog∏a mi lepiej poznaç Êwiat. Teraz Êmia∏o mog´ mówiç, ˝e jestem Polkà i dumna jestem z tego powodu…Iwona Parafianowicz z Wilna, Litwa

W konkursie bior´ udzia∏ po raz pierwszy. Otrzyma∏em tu wićej, ni˝ oczekiwa∏em, chocia˝ konkurs jeszcze si´ nie skoƒczy∏. W ciàgu kilku dni w Bia∏ymstoku zebra∏em ca∏à skrzyni´ wra˝eƒ, które sà zwiàzane z tym miastem i z Polskà. Lecz najwa˝niejsze jest to, ˝e pozna∏em wielu ciekawych i bar-dzo utalentowanych ludzi. Denis Osypiuk z Komratu, Mo∏dawia

W Bia∏ymstoku stworzyliÊmy na ten tydzieƒ ma∏y „kocio∏ek kulturalny”. Ka˝dy zaskakuje swojà odmiennoÊcià, przyciàga orientalnà nutà, ró˝norodnoÊcià. Na co dzieƒ dzieli nas wszystko – odleg∏oÊç, j´zyk, obyczaje. Spo-tykamy si´ tutaj, aby nie zapomnieç o naszej drugiej stronie duszy, tej prawdziwej, a dla niektórych jedynej – polskiej. Ewelina Kruszewska, Aneta Woronkiewicz, Beata Goralewska z Aten, Grecja

Cyfrowawersja„Pami´tnikakresowego”nastroniePodlaskiegoOddzia∏uStowarzyszenia„WspólnotaPolska”wBia∏ymstoku:

www.wspolnota-polska.bianet.pl/kresy/pamietnik-kresowy/

Oprac.KatarzynaKochanowskaFoto:ArchiwumPodlaskiegoOddzia∏u

„WspólnotyPolskiej”wBia∏ymstoku

36

W dniach 24 i 25 marca br. w Pu∏tusku odby∏o si´ VIII Walne Zebranie Delegatów Stowarzyszenia „Wspólnota Polska”. Ust´pujàcym w∏adzom udzielono absolutorium.Wtajnymg∏osowaniuwybranona4-letniàkadencj´w∏adze„WspólnotyPolskiej”.

PrezesemStowarzyszeniazosta∏ponownieLonginKomo∏owski.

Wdniu25marcabr.odby∏osi´pierwszeposiedzenieRadyKrajowejStowarzy-szenia„WspólnotaPolska”wybranejpodczasVIIIWalnegozebraniaDelegatów.

Radadokona∏awyboruZarzàduKrajowego:

•Prezes–LonginKomo∏owski•Wiceprezes–DariuszBonis∏awski•Sekretarz–Krzysztof¸achmaƒski•Skarbnik–TomaszRó˝niak•Cz∏onekZarzàdu–MarekRó˝ycki

Obradujàcewdniach24i25marca2012r.wPu∏tuskuVIIIWalneZebranieDelegatówStowarzyszenia„WspólnotaPolska”przyj´∏oszeÊçuchwa∏.

UCHWA¸ANR1wsprawieprzyjćianauczaniaJanaPaw∏aII,jakofundamentudzia∏alnoÊciprogramowejStowarzyszenia„WspólnotaPolska”.

Historycznym wydarzeniem, które zapoczàtkowa∏o zjednoczenie Poloniii Polaków na ca∏ym Êwiecie by∏o spotkanie w Rzymie w 1990 roku podpatronatemOjcaÂwi´tegoJanaPaw∏aII.OnsampoprzezswojespotkaniazPolakamiiPoloniàwkilkudziesićiukrajachÊwiatao˝ywi∏iumocni∏,jakniktinny,jejwi´êwrazzchrzeÊcijaƒskàkulturàPolskiijejduchowàto˝samoÊcià.

PrzyjmujemyJegonauczaniekierowanedoPoloniiiPolakówwÊwiecie,zaduchoweêród∏odzia∏alnoÊciStowarzyszenia„WspólnotaPolska”.

VIII Walne Zebranie Delegatów Stowarzyszenia „Wspólnota Polska”

właDze stowarzyszenia„wsPólnota Polska” kaDencja 2012-2016Prezes: longin komołowskiRada Krajowa:ks. bp. Paweł anweiler cezary arciszewski ks. prałat henryk błaszczyk agnieszka bogucka mirosław brzozowski wojciech Dębowski ks. prof. roman Dzwonkowski Prof. mariusz Frączek stefan Gajda

hanka Gałązka Dr tomasz Głowiński adam hlebowicz jan jaraszek anna kietlińska Prof. marek konopczyński jan korsak Dr anna kosicka henryk kowalczyk mirosław koźlakiewicz jarosław krajewski Prof. tadeusz markowski andrzej modzelewski Piotr mrozowski jerzy jacek myszkowski jerzy ostrouch jerzy Petrus

Dariusz Przybytek czesław rybicki aleksander socha władysław strutyński aleksandra Ślusarek Prof. kazimierz wiatr izabela wyszowska Dr robert wyszyński Krajowa Komisja Rewizyjna: adam cekiera Dariusz kwas wiesław ługiewicz Piotr ojowski sławomir zgrzywa Krajowy Sąd Koleżeński jan Gajewski jerzy Grzywacz stanisław koźmiński andrzej Piegutkowski wojciech zaguła

37


UCHWA¸ANR2wsprawiepoparciamniejszoÊcipolskiejnaLitwie.

DelegaciVIIIWalnegoZebraniaStowarzyszenia„WspólnotaPolska”wyra˝ajàzaniepokojeniesystematyczniepogarszajàcàsi´sytuacjàPolakównaLitwieoraz brakiem zaanga˝owania w∏adz litewskich w proces rozwiàzywanianarastajàcychlatamiproblemów.

˚adna z bulwersujàcych spo∏ecznoÊç polskà na Litwie spraw: kwestiazwrotu ziemi na Wileƒszczyênie, pisowni polskich nazwisk w dokumentach,dwuj´zycznychtablicwmiejscowoÊciachzamieszka∏ychprzezpolskàwi´kszoÊçoraz,conajistotniejsze,politykaoÊwiatowaniedoczeka∏ysi´dotàdrozwiàzania.

Zaszczególnezagro˝enieuwa˝amyuchwalonàprzezlitewskiparlamentwdniu17marca2011rokunowàustawóoÊwiacie,któragodziwpodstawyegzy-stencjiduchowejmniejszoÊcipolskiejnaLitwie.Likwidowaniepolskichszkó∏oraz deprecjonowanie roli nauczania j´zyka polskiego mo˝e doprowadziçw nied∏ugiej perspektywie do utraty to˝samoÊci przez zamieszka∏ych naLitwiePolaków.Przepisyustawy,któreujednolicajàmaturalnewymaganiaegzaminacyjnezj´zykalitewskiegowobecuczniówszkó∏litewskichipolskichdoprowadzajàdodyskryminacjiuczniówpolskichwprocesierekrutacjidoszkó∏wy˝szych,awperspektywiezmierzajàdozahamowaniaprocesubudo-waniapolskiejinteligencjinaLitwie.

Delegaci VIII Walnego Zebrania Stowarzyszenia „Wspólnota Polska”wyra˝ajà solidarnoÊç z mniejszoÊcià polskà na Litwie, w szczególnoÊciz reprezentujàcymi jàorganizacjami:ZwiàzkiemPolakównaLitwie,PolskàMacierzà Szkolnà na Litwie oraz Akcjà Wyborczà Polaków na Litwie,w ich dzia∏aniach zmierzajàcych do zachowania i utrwalenia to˝samoÊciipomyÊlnoÊci˝yjàcychnaLitwierodaków.

Apelujemydow∏adzlitewskichopodjćiezpolskàspo∏ecznoÊciànaLitwiedialoguwduchuobowiàzujàcegowEuropieposzanowaniaprawmniejszoÊcinarodowych.

Apelujemy tak˝e do w∏adz polskich i stosownych instytucji Unii Europej-skiejopodjćiestaraƒnarzeczochronypolskiejmniejszoÊci iwsparcie jejwdzia∏aniachzmierzajàcychdozachowaniaprzynale˝nychjejpraw.

UCHWA¸ANR3wsprawieopiekimedycznejipromocjizdrowiawÊródPolakówiPoloniipozagranicamikraju.

VIII Walne Zebranie Delegatów Stowarzyszenia „Wspólnota Polska”przyj´∏oinformacjópowo∏aniuRadyKonsultacyjnejds.OpiekiMedycznejiPromocjiZdrowiadlaPolakówiPoloniipozagranicaminaszegokraju.

Uwa˝amy,i˝zdrowiei˝yciesàistotnymiwartoÊciami,którechcemychroniç.

Zobowiàzujemyw∏adzeStowarzyszenia„WspólnotaPolska”dowspieraniawszelkichinicjatyw,majàcychnaceluochron´˝yciaizdrowiaorazprofilak-tyk´prozdrowotnàwÊródPolakówiPoloniipozagranicamikraju.

UCHWA¸ANR4wsprawiemonitorowaniaprzestrzeganiaprawPola-kówmieszkajàcychpozagranicamiPolskipoprzezza∏o˝enieadresuinternetowegonastronieSWP.

VIII Walne Zebranie Delegatów Stowarzyszenia „Wspólnota Polska”zobowiàzujew∏adzeStowarzyszeniadoza∏o˝eniaadresu internetowegonastronieSWPumo˝liwiajàcegomonitorowanieprzestrzeganiaprawPolakówmieszkajàcychpozagranicamikraju.

Witrynapozwolina rejestrowanie iopisywanieprzypadkówbraku respek-towania praw, tworzenie analiz sytuacji, co umo˝liwi podejmowaniestosownychÊrodkówprzeciwdzia∏ajàcychzjawisku.Dzia∏aniaowepowinnybyç podejmowane we wspó∏pracy z instytucjami paƒstwa (w tym MSZ),parlamentempolskimieuropejskim,organizacjamiprawcz∏owieka,federa-cjami,kongresamiPolakówzEuropyiinnychkontynentóworazmediami.

UCHWA¸ANR5wsprawiewspieraniadusz-pasterstwa KoÊcio∏ów rzymsko-katolickiegoiewangelickiegoorazwspólnotparafialnychtychKoÊcio∏ówpozagranicamiPolski.

Stowarzyszenia „Wspólnota Polska” z wdzićznoÊciàodnosisi´dowspólnotwyznaniowychKoÊcio∏ówrzym-sko-katolickiegoiewangelickiego,którezpoÊwićeniempracujà na rzecz kultywowania tradycji polskichspo∏ecznoÊciPolakówiPoloniipozagranicamikraju.

Majàc to na uwadze, VIII Walne Zebranie Delega-tów Stowarzyszenia „Wspólnota Polska” zobowiàzujew∏adzekrajoweioddzia∏ówdowspieraniaduszpasterzyorazwspólnotparafialnych tychKoÊcio∏ówpozagrani-camiPolski, aby ichpracana rzeczPolaków iPolonii,którawynikaztroskiduszpasterskiej,mog∏abyçwspól-nym wysi∏kiem KoÊcio∏ów, Paƒstwa Polskiego orazStowarzyszenia„WspólnotaPolska”.Duchowedziedzic-two Polaków i Polonii poza granicami kraju powinnobyçchronionezuwaginawartoÊçumi∏owaniaojczyznyjakomacierzy,którarozumianajestjakodarBo˝ydanyizadany.Winnawićbyçroztropniewspieranapoprzez˝yczliwàwspó∏prac´.

UCHWA¸ANR6wsprawierepatriacji.

UznajàcprawodopowrotudoPolskiwszystkichPolakównaobczyênie,awszczególnoÊcizes∏aƒcówiichpotom-ków na terenach Kazachstanu i innych krajów by∏egoZSRRpragniemyzobligowaçw∏adzenaczelneiwszystkieoddzia∏yStowarzyszenia„WspólnotaPolska”dodzia∏aƒna rzecz uchwalenia ustawy repatriacyjnej b´dàcejinicjatywànaszegoStowarzyszenia.

38

Odznaczenia Stowarzyszenia „Wspólnota Polska” dla nauczycieli w Szko∏ach Przedmiotów Ojczystych w Polskiej Misji Katolickiej w MonachiumWiceprezesZarzàduKrajowegopanDariuszPiotrBonis∏awski na poczàtku lutego br. z∏o˝y∏ wizyt´PolskiejMisjiKatolickiejwMonachium,gdzieuho-norowa∏medalami„WspólnotyPolskiej”szeÊçosóbzanga˝owanych w obu Szko∏ach PrzedmiotówOjczystych dzia∏ajàcych przy PMK Monachium.Medale za wieloletnià dzia∏alnoÊç szkolnà zosta∏yprzyznanenawniosekZarzàduKatolickiegoCen-trumKrzewieniaKultury,TradycjiiJ´zykaPolskiegowMonachiume.V.orazprzewodniczàcegoZarzàduSzko∏yPrzedmiotówOjczystych.Nazajćiadoobuszkó∏ucz´szczaobecnieponad250dzieci.

WsobotúroczystoÊçwrćzeniamedaliwoÊrodkuPMKwcentrummiastaprzyHeßstr.rozpocz´∏asićz´Êcià artystycznà, na którà z∏o˝y∏a si´ piosenkaiwierszonauczycielachorazpokaztaƒcanowocze-snego w wykonaniu uczniów klas starszych naszejszko∏y. Cz´Êç oficjalnà otworzy∏ ks. proboszcz drStanis∏awP∏aweckiCSsR,któryprzedstawi∏szanow-nych goÊci i przybli˝y∏ zgromadzonym dzia∏alnoÊçStowarzyszenia„WspólnotaPolska”.Zwróci∏uwagńafakt,˝ekolejnyju˝razwhistoriiszko∏ymo˝emycieszyç si´ uhonorowaniem naszych nauczy-cieli przez t´ organizacj´. Prof. dr hab. in˝. PiotrMa∏oszewski, przewodniczàcy Katolickiego Cen-trumKrzewieniaKultury,TradycjiiJ´zykaPolskiego

wMonachiume:V.,dyrektorszko∏yprzymisyjnejwlatach1993-2000,przedstawi∏krótkàhistoriízadaniaszko∏ywpolonijnymÊrodowiskuoraz podkreÊli∏ rol´ zaanga˝owania spo∏ecznego dla zachowaniawiary, polskoÊci i j´zyka polskiego. Dariusz Piotr Bonis∏awski, wice-prezes Zarzàdu Krajowego „Wspólnoty Polskiej”, wyrazi∏ swojeuznaniemisji,dyrekcjiszko∏y,nauczycielomidzia∏aczomoÊwiatowymzawielkie zaanga˝owaniewdzia∏alnoÊç tutejszej szko∏y i stworzeniewspania∏ej i niepowtarzalnej atmosfery. Panowie wrćzyli BràzoweMedale nauczycielkom mgr Ewie Bednorz, mgr Genowefie Bialko-vskiimgrMariiSobolewskiej.Dyrektorszko∏ymgrMarylaMajchrzakz∏o˝y∏awyró˝nionymnauczycielomgratulacje ipodzi´kowa∏a za ichzaanga˝owanie w prac´ pedagogicznà w Êrodowisku polonijnym.PrzeduroczystoÊciàDariuszPiotrBonis∏awskizwiedzi∏szko∏´,odwie-dzi∏poszczególneklasy,pozna∏uczniów,nauczycieli iprzedstawicielirodziców.

UroczystoÊçwrćzeniamedaliwoÊrodkuPMKMonachium-Neuper-lachodby∏asi´poniedzielnejMszyÂwi´tejwkoÊcieleÊw.Moniki.PanDariuszPiotrBonis∏awskiwtowarzystwieprof.PiotraMa∏oszewskiegowrćzyli Srebne Medale panom dr. Jackowi Szatkowskiemu zaszczególnàpracńarzecztutejszejszko∏y,organizowanieimprezszkol-nychorazzaanga˝owanienarzeczmisji;mgr.MarkowiNawrockiemu,diakonowiinauczycielowiszko∏y,zaponad20-letniwk∏adwdzia∏alnoÊçparafiiica∏ejPoloniiorazbràzowyBràzowyMedalAgnieszcePapie-rowskiej, by∏ej przewodniczàcej Rady Parafialnej w oÊrodku naNeuperlachu za d∏ugoletnià prac´ w przedszkolu w Szkole Przed-miotów Ojczystych oraz zaanga˝owanie na rzecz parafii. Gratulacjeikwiatywrćzonezosta∏yprzezdyrektorszko∏yIzabel´Kulesz´-Ubrich,przewodniczàcà Rady Parafialnej Danut´ Ramczykowskà i przezprzewodniczàcàRadyRodzicówJoann´Halemb´.

BarbaraSzablowska-Ma∏oszewska

Odznaczenia w Szkołach Przedmiotów Ojczystychw PMK w Monachium

UroczystoÊçwoÊrodkumisjiMonachium-Centrum.

UroczystoÊçwoÊrodkumisjiMonachium-Neuperlach

39


Dzi´kujemy za udane „LATO Z POLSKÑ”

WtymrokuwakacjewkrajunadWis∏àsp´dzi∏ook.1500dzieciim∏odzie˝yzBia∏orusi,Ukrainy,LitwyiRosji,wzorganizowa-nychwewspó∏pracyz28samorzàdaminaPomorzu,MazowszuiÂlàskuturnusachakcji„LatozPolskà”.Zainicjowanyw2009rokuprzezÊp.MaciejaP∏a˝yƒskiegoprojektedukacyjny,cieszysiógromnympowodzeniem.Dziesićiodniowepobytywaka-cyjnedladziecipolskiegopochodzeniazeWschoduwwieku10-14latmajànaceluprzybli˝yçzarównom∏odymrodakom,jakiichopiekunomhistoriíkultur´Polskiorazzachćiçdou˝ywanianacodzieƒj´zykapolskiego.PrzyjazdydoPolskisànagrodàzanauk´j´zykapolskiegowkrajachzamieszka-nia,apoprawaumiej´tnoÊcij´zykowych,çwiczonapodczaszaj´çintegracyjnychzrówieÊnikamiprzyczyniasi´równie˝dozacieÊnianiawi´zówzojczyznàdziadków.

12lipcabr.wDomuPoloniiwWarszawieodby∏asiúroczystoÊçnazakoƒczeniepobytudziecipolskichzUkrainy,któregoÊci∏ywWar-szawienazaproszenieStowarzyszenia„WspólnotaPolska”iUrz´dumiastast.Warszawy.Wstolicywypoczywa∏o135dzieciz˚ytomierza,Winnicy,KamieƒcaPodolskiego,BaruiBerdyczowa.Podzielonenakilkagrupwrazzopiekunamizwiedza∏ymiasto i jegog∏ównetury-styczne atrakcje,m.in. ZamekKrólewski, gdzie odbywa∏y si´ tak˝elekcjehistorii,¸azienki,OgródZoologiczny,CentrumNaukiKoper-nik,MuzeumWojskaPolskiegoorazkorzysta∏yzmiejskichoÊrodkówsportu i rekreacji. W Domu Polonii mia∏y okazj´ wys∏uchaç kon-certu,przygotowanegoprzezm∏odeartystki,studentkizeWschodu,zaprezentowaç swój program artystyczny i podzi´kowaç gromkimibrawamiorganizatoromzaradosnednisp´dzonewWarszawie.

W spotkaniu na zaproszenie prezesa „WspólnotyPolskiej” Longina Komo∏owskiego udzia∏ wzi´∏yosoby zaanga˝owane w zapewnienie naszymrodakom wypoczynku w stolicy. Pani JoannaGospodarczyk,dyrektorBiuraEdukacjim.st.War-szawyopróczwieluupominków,któredziecizabioràzesobàjakopamiàtkizpobytuwstolicy,˝yczy∏aimsukcesów w nauce j´zyka polskiego i udanychwakacji. Prezes „Wspólnoty Polskiej”, wzruszonypi´knymipiosenkamiwwykonaniudzieci,zachća∏donauki iprzyjazdum∏odzie˝yna studiadoPol-ski.Panipose∏JoannaFabisiakzsejmowejKomisji¸àcznoÊci zPolakami zaGranicàpodkreÊli∏a zna-czenieakcji„LatozPolskà”dlaedukacjiizwiàzkówuczuciowychm∏odzie˝y zeWschodu z krajem ichprzodków.

Wtymrokuju˝poraztrzeciakcja„LatozPolskà”odby∏a si´ w Warszawie, dzi´ki wspó∏pracyz w∏adzami samorzàdowymi miasta, a wielesto∏ecznychinstytucjikulturyw∏àczy∏osi´watrak-cyjnewype∏nienieprogramunaszymgoÊciom,m.in.MuzeumHistoriiPolskizorganizowa∏ociekawegrymiejskie, a przewodnicy z Klubu OrganizatorówRuchuTurystycznegoTowarzystwaPrzewodnikówWarszawskichpoprowadzili gratisowoszereguda-nychwycieczek.

M∏odzi goÊcie z Ukrainy na zakoƒczenie spotka-nia potwierdzili, ˝e „zakochali si´ w Warszawie”,a swoje wra˝enia i pamiàtki zawiozà do domówrodzinnychiswoichprzyjació∏.

JW.

Lato z Polską

40

Wdniach9-29 lipcaprzebywa∏anaUkrainiePol-ska Misja Medyczna, której celem by∏o zbadaniestanu zdrowia Polaków na Wschodzie. W sk∏adkilkudziesićioosobowejgrupymedyków,podkie-rownictwem prof. Mariusza Fràczka i ks. pra∏ataHenrykaB∏aszczyka,kawalerazakonumaltaƒskiego,wchodzili lekarze-specjaliÊci, ratownicy medyczni,studenci medycyny oraz wolontariusze. To ju˝drugaedycjapomocymedycznejdlaPolakównaWschodzie. W tym roku Misja odwiedzi∏a: ¸uck,S∏awut´,Miko∏ajów,Chersoƒ,Symferopol,Sewa-stopol, Ja∏t´ oraz Stanis∏awów. Organizatoremprojektu jest Stowarzyszenie „Wspólnota Polska”we wspó∏pracy ze Stowarzyszeniem Lekarzy Pol-skiegoPochodzenianaWo∏yniuorazmiejscowymiÊrodowiskamipolskimi.

W dniach 9-11 lipca kilkunastoosobowa grupamedykówprzebywa∏aw¸ucku.Napoczàtkuswo-jej wizyty polscy lekarze spotkali si´ z konsulemgeneralnym RP Markiem Martinkiem, z którympodzielili si´swoimiplanamipobytunaUkrainie.WorganizacjipobytuMisjiw¸uckupomaga∏oSto-warzyszenie Lekarzy Polskiego Pochodzenia naWo∏yniu,podkierunkiemSergiuszaProkopiuka.

WczasiewolnymgoÊciezPolskimieliokazjódbyçspacerpomieÊcie,zwiedziçzamekksićiaLubartaikatedr´Âwi´tychPiotraiPaw∏a.Podkoniec swojej wizyty goÊcie odwiedzili zniszczonà kolegiat´ TrójcyÂwi´tejwO∏yce(zbudowanàwXVIIwiekuprzezAlbrechtaStanis∏awaRadziwi∏∏anawzórÊwiàtynirzymskiejIlGesu),zdewastowanypolskicmentarz i pa∏ac Radziwi∏∏ów, w którym obecnie znajduje si´ szpi-talpsychiatryczny.Wzwiàzkuz69.rocznicàwydarzeƒnaWo∏yniu,ks.pra∏atHenrykB∏aszczykodprawi∏Msz´Êw.˝a∏obnàzaPolakówiUkraiƒców,którzyzgin´lipodczaskrwawychwydarzeƒw1943roku.

12 lipcaMisjadojecha∏adoS∏awuty, gdzieorganizacjàpartnerskàby∏oddzia∏ZwiàzkuPolakównaUkrainiezprezesMariàKowalczuknaczele. Ju˝odgodzin rannychwoÊrodku„PraktykaMedyczna”zacz´toprzygotowaniadoprzyjćiapacjentów.Nawizytylekarskiedopolskichspecjalistówzg∏osi∏osiók.150osóbwwiekuod15do85lat;najwićejby∏oosóbstarszych,cierpiàcychnachorobyzwiàzanezwiekiem.Badaniatrwa∏ydowieczora,doostatniegopacjenta.

Nast´pnietrasaMisjiprzebiega∏aprzezMiko∏ajów,gdzieprzyjćiacho-rychodbywa∏ysi´wlokaluStowarzyszeniaPolakówwMiko∏ajowie;potemby∏awizytawTowarzystwieKulturyPolskiejwChersoniu;dalejSymferopol,wktórymPolskiOÊrodekKulturalno-OÊwiatowy im.A.MickiewicznaKrymiezorganizowa∏przychodni´wmiejscowejszkole,awSewastopoluorganizacjàpartnerskàby∏oZjednoczeniePolaków„JednoÊç”.Przyjmowaniepacjentówodbywa∏osi´wed∏ugtejsamejmetodyjakwka˝dejstacjipobytuMisji,czyliwst´pnebadaniakrwiiciÊnieniaorazwywiadymedyczneprzeprowadzalistudencimedycyny,kierowalinadodatkowebadaniaEKGiUSG,anast´pniepacjentówprzyjmowalispecjaliÊci:internista,onkolog,chirurgiortopeda.

24 lipca Misja dotar∏a do Winnicy. W samym centrum miasta,wpomieszczeniuprzychodni iprzyklasztorzesióstrzeZgromadzeniaCórek Mi∏oÊci S∏u˝ebnic Ubogich, zwanych Kanosjankami, zosta∏yustawionenamiotyMisjiMedycznej,dzi´kistaraniomkonsulatugene-ralnegoRPiosobiÊciekonsulaKrzysztofaÂwiderka.Przyj´towszystkich,którzysi´zg∏osili,ponad50osóbwwiekuod6do78lat.Organiza-cjamipartnerskimiby∏oStowarzyszenie„ÂwietlicaPolska”zprezesemWalerymIstoszynemiKonfederacjaPolakówPodolazprezesemJanemGlinczewskim,którywimieniuPolakówzWinnicypodzi´kowa∏uczest-nikomMisjizaichpracíserdecznatroskópacjentów.

Ostatnim etapem Misji by∏ Iwano-Frankowsk, czyli dawnyStanis∏awów, gdzie udzielono porad 56 osobom w przychodnizorganizowanejna terenieDomuParafialnegokoÊcio∏ap.w.Chry-stusaKróla.GoÊciezPolskizwiedziliprzyokazjicentrumdawnegoStanis∏awowainazaproszenieprezesLucynaKubickiejzTowarzy-stwaKulturyPolskiej„Przyjaêƒ”spotkalisi´zmiejscowymiPolakami.

Misja Medyczna spotka∏a si´ z du˝ym zainteresowaniemwÊrodowiskachpolonijnych.Pozaocenàstanuzdrowiaprzezspecjalistóworazdoraênàpomocà,ludziestarsipotrzebowalizw∏aszczarozmowy,zrozumieniaicierpliwegowyjaÊnieniaswoichproblemówzdrowotnychprzez˝yczliwienastawionychlekarzy,traktujàcychswojàprac´jakmisj´w∏aÊnie.

Polska misja medycznana Ukrainie

Polscylekarzeprzeprowadzilikonsultacjemedyczne,badania diagnostyczne oraz udzielili porad lekar-skichok.60pacjentom,g∏ównieosobomstarszymi w Êrednim wieku, borykajàcym si´ ze schorze-niami przewlek∏ymi. Udzielono pomocy tak˝ekilkorgudzieciom.Przeprowadzonom.in.badaniasprz´temEKG,USG,poziomcukruwekrwi, spi-rometri´,azainteresowanimoglizasi´gnàçporadychirurga-onkologa, lekarza ogólnego, pediatry,ortopedy.Wzdecydowanejwi´kszoÊcipacjentamibyliPolacylubosobypolskiegopochodzenia.Szpi-tal polowy z nowoczesnym sprz´tem dzia∏a∏ natereniekuriibiskupiejprzykatedrzeÂwi´tychPiotraiPaw∏aw¸ucku.


41

Druga ju˝ uroczystoÊç sadzenia d´bów, w ramach ogólnoÊwiatowego programu patriotyczno-edukacyjnego „Katyƒ – ocaliç od zapomnienia”, zorganizowana zosta∏a przez Placówk´ 114 Stowarzyszenia Weteranów Armii Polskiej w Ameryce i Rad´ Programowà UroczystoÊci Sadzenia D´bów Pamići w Toronto. Program ten, za∏o˝ony w 2008 r., obj´ty patronatem Ê.p. Prezydenta RP Lecha Kaczyƒskiego, koordynowany przez Stowarzyszenie „Parafiada” w Polsce, ma na celu uczczenie pamići i przybli˝enie sylwetek ofiar mordu katyƒskiego. Zasadzonych b´dzie 21,857 d´bów w ró˝nych miejscach na Êwiecie. Ka˝dy dàb ma upami´tniaç jednego bohatera. Na uroczystoÊç przyby∏ z Polski prezes Stowarzyszenia „Parafiada”, pijar, o. Marek Kudach, SchP.

szko∏y zHamiltonu.W tymdniugoÊçmihonoro-wymibyliprzedewszystkimcz∏onkowierodzin12bohaterów i organizacje sponsorujàce poszcze-gólned´by.Zosta∏ywrćzonecertyfikatyuroczyÊciezaÊwiadczajàce, ˝eDàbPamićiposadzonyzosta∏dla uhonorowania (nazwisko), zamordowanegostrza∏emwty∏g∏owywKatyniu(Charkowie,Twe-rze...)wroku1940przezNKWD.

Podczas bankietu o. Marek Kudach wrćzy∏komendantowi Placówki 114 SWAP, a zara-zem wicekomendantowi Zarzàdu G∏ównegoSWAP w Ameryce, Krzysztofowi Tomczakowi,ikon´ katyƒskàw metalowej p∏askorzeêbie. Ikonazosta∏apoÊwićonapodczasuroczystoÊcisadzeniad´bów i znajdzie miejsce wÊród najcenniejszycheksponatówzgromadzonychwparku.

Z przemówieniami wystàpili: prezes KongresuPoloniiKanadyjskiejOkr´guTorontoJuliuszKirej-czyk,pose∏W∏adys∏awLizoƒMPipu∏kownikJerzyJankowskiodbywajàcystudiawCanadianForcesCollege. PodkreÊlano znaczenie d´bu, jako sym-bolu nieugi´toÊci. Odwo∏ywano si´ do historiii teraêniejszoÊci. Zbrodnia, o której Êwiatmia∏ sińiedowiedzieç,sta∏asi´znanainiemo˝ebyçzapo-mniana.

Wniedzielópróczrodzinbohaterów,ichprzyjaciolisponsorówd´bów,doparkuprzybyliprzedstawi-cielekongresu,konsulatuiorganizacjipolonijnychoraz, mimo zapowiadanego deszczu, wiele osóbprywatnych.

Przy dêwi´kach werbli harcerskich, zza drzewwy∏oni∏si´pochódsztandarowy,prowadzonyprzezKomendanta Krzysztofa Tomczaka. Po odegraniutrzech hymnów paƒstwowych, Kanady, StanówZjednoczonych i Polski, minutà ciszy uczczonopami´ç polskich ˝o∏nierzy, poleg∏ych na wszyst-kich frontach Êwiata. Apel poleg∏ych, w którymwymienione zosta∏y nazwiska siedmiu bohate-rów ubieg∏orocznej akcji i dwunastu tegorocznej,odczyta∏ druh Andrzej Kawka, jeden z g∏ównychorganizatorów tej uroczystoÊci, cz∏onek RadyProgramowej, obok m.in. Krzysztofa Tomczaka,Stanis∏awa Wodali, Grzegorza Siudaja i RomanaBaranieckiego.OdegranoLastPost.

Najpierw zostali przedstawieni cz∏onkowe rodzinbohaterów.To dla nich by∏ ten dzieƒ. Kolejnopowitanibyli:konsulgeneralnyMarekCiesielczuk,prezesKPKOkr´guTorontoJuliuszKirejczykiwice-prezes JanCytowski, p∏k Jerzy Jankowski, prezesIIKorpusu8ArmiStefanPodsiadlo,prezesStowa-rzyszeniaLotnikówPolskichSkrzyd∏o„Warszawa”

Dęby Pamięciw Parku im. I. Paderewskiego w toronto

„˚adne trudy nam nie straszne” – napisali moi przyjaciele, kiedyz góry próbowa∏am usprawiedliwiç ich nieobecnoÊç w parkuzpowoduzapowiadanejzimnejdeszczowejpogody.Trudyokaza∏ysińiestrasznerównie˝przyjacio∏omrodzinpozosta∏ychzdwunastubohaterów,dlaktórychzasadzonoD´byPamićiwParkuim.I.Pade-rewskiegowniedziel´3czerwca2012r.

Dwadniwczesniej,wPolskimCentrumKultury im. JanaPaw∏a IIw Mississaudze, mia∏ miejsce uroczysty bankiet z recitalem patrio-tycznych pieÊni, w wykonaniu znakomitych artystów Lechai Bo˝eny Makowieckich z Polski. Koncert ten, zakoƒczony pieÊnià„Modlitwa”,by∏cz´Êciowopowtórzonywparku,gdziewykonawcyuczestniczyli w uroczystoÊci sadzenia d´bów. W pi´knym progra-mie s∏owno-muzycznym wystàpili na bankiecie uczniowie polskiej

42

Msz´Êwi´tà,zmuzycznàoprawàliturgii,odprawi∏o.JanSzkodziƒskiOMI,kapelanPlacówki114SWAP,wasyÊciedwóchksi´˝yzPolski,o.MarkaKudachaSchPicystersao.FlorianaRosiƒskiegozWàchocka.

OjciecMarekwyg∏osi∏przepi´knàhomili´.NawiàzujàcdoTajemnicyTrójcyPrzenajÊwi´tszej,którejÊwi´towtńiedziel´przypada∏o,prze-szed∏doaspektupodwójnejniesprawiedliwoÊci zbrodnikatyƒskiej:1)pozbawienie˝ycia,bez sàdu imo˝liwoÊciobrony,2)pozbawie-niepamići,bezgrobu i zakazwspominania.Tenaspektwyró˝niat´ zbrodni´ spoÊród wszystkich niesprawiedliwoÊci. Pierwszà Bógnaprawi∏˝yciemwiecznym,drugàmymusimynaprawiç.

Nadszed∏kulminacyjnymomenturoczystoÊci–ceremoniasadzeniaD´bówPamići,którymizostaliuhonorowani:

•PorucznikFeliksRàczka–opiekunamisàPolskaInicjatywaStuden-tówwKanadzieorazPaƒstwoEl˝bietaiJanuszJegierowie;

•Pu∏kownikBronis∏awPiniecki–opiekunamisàFunduszDziedzic-twaPolekwKanadzieorazPaƒstwoEl˝bietaiAndrzejPinieccy;

•Aspirant Policji Paƒstwowej Józef Pikulski – opiekunami sàKo∏oPolekprzyZwiàzkuPolakówwKanadzie,BrantfordGrupa10orazPanLeoPikulski;

•KapitanMarynarkiWojennejBoles∏awMiko∏ajPorydzaj–opieku-nemjestSzko∏aPoloniiimieniaJanaPaw∏aIIwHamilton;

•Kapitan Marynarki Wojennej Janusz Marciniewski – opiekunemjestSzko∏aPoloniiimieniaJanaPaw∏aIIwHamilton;

•KapitanFranciszekWójcik–opiekunemjestStowarzyszenieWete-ranówArmiiPolskiejwAmeryce,PlacówkaNr114wToronto;

•Kapitan Kazimierz Sroczyƒski – opiekunami sà Kongres PoloniiKanadyjskiejOkr´gTorontoorazKrystynaSroczyƒskaiZbigniewSroczyƒski;

•Major Antoni Burski – opiekunami sà Rada ProgramowaUroczystoÊci Sadzenia D´bów Pamići w Toronto oraz PaƒstwoKrystynaiJerzyBurscy;

•MajorJanByra–opiekunamisàRadaProgramowaUroczystoÊciSadzeniaD´bówPamićiwTorontoorazPaƒstwoKrystynaiJerzyBurscy;

•Podporucznik Ernest Karol Till – opiekunami sà Szczep „QuoVadis”ZHRwKanadzieorazPaniAdolfinaSchmidtzdomuTill;

•MajorLotnictwaJózefMaƒczak–opiekunemjestStowarzyszenieJózefaPi∏sudskiego„Orze∏Strzelecki”Kanada;

•KapitanHenrykAlojzySosnowski–opiekunamisàRadaProgra-mowaUroczystoÊciSadzeniaD´bówPamićiwTorontoiPaƒstwoKrystynaiAndrzejRankowicz.

Ka˝dy dàb, przewiàzany bia∏o-czerwonà wst´gà, z tablicà stojàcàobok, by∏ miejscem krótkiego postoju. Prowadzàcy t´ ceremoni´panAndrzejKawkaipanRomanBaranieckiprzedstawialibiografiebohaterów.Ka˝dydàbzosta∏poÊwićonyiprzyka˝dymodmówionaby∏amodlitwa.Cz∏onkowierodziniopiekunowiedosypywaliziemi´.Slowami„CzeÊçJegoPamići”˝egnanobohatera.

Nazakoƒczenieodczytanezosta∏onazwiskoLeszkaSolskiego,któryzginà∏ w katastrofie smoleƒskiej, w drodze do Katynia, gdzie mia∏oddaçho∏dswojemuojcuKazimierzowiistryjowiAdamowiSolskim,zamordowanymwKatyniu.JegocórkaHaniaiBartoszDeczkowscy,mójbratibratowaorazkole˝ankaszkolnaAlicjazsiostràBeatà,bylizemnàwparku,gdzieobokinnychd´bów,roÊniedàbdlamojegoojca.

Nocàwopustosza∏ymparkuzap∏on´∏ypodd´bamiznicze,zapaloneprzezorganizatorówtejpi´knejuroczystoÊciniedozapomnienia.

KrystynaSroczyƒskaFoto:ChrisAngus,HannaiBartoszDeczkowscy

MarceliOstrowskiiby∏yprezesJanGasztold,zFun-duszuDziedzictwaPolekStellaSzustaczek, prezesKo∏aPaƒ „Nadzieja”HalinaDro˝d˝al z zast´pempaƒw zielonych chustach, niebieskie peleryny toKorpusPomocniczyPaƒdzia∏ajàcyprzyPlacówce114SWAPzkomendantkàBarbaràChmielewskà,zZHRdruhnaEl˝bieta¸yszkiewicz,Ko∏oSympaty-kówPISiinni.

Joanna Tomczak odczyta∏a list podpisany przezMaciejaKlimczaka,podsekretarzastanuKancelariiPrezydenta RP w imieniu prezydenta Bronis∏awaKomorowskiego.

Wyg∏oszone zostaly przemówienia, którychprzes∏anie skierowanodom∏odych:odchodzà ju˝bezpoÊredniÊwiadkowiezbrodni,apami´çnale˝ydoprzysz∏ychpokoleƒ.Toodnichb´dziezale˝a∏o,czy przetrwa pami´ç o ofierze najlepszych synówPolski mi´dzywojennej, poniesionej dla dobraojczyzny.PrzypomnianomordnaWo∏yniu,doko-nanynaludnoÊcicywilnejdlatego, ebyliPolakami.Polska to nie tylko cierpienie. Nasza historia jestibolesnaidumna.Naród,ktoryzapominahistori´,jest narodem bez przysz∏oÊci. ˚ywa jest pami´çipiel´gnowanietradycjipolskiegoor´˝awPoloniiiwielkijestszacunekdlamunduruwojskowego.

P∏kJerzyJankowskidokonaldekoracjizas∏u˝onychosób Medalami Wojska Polskiego: z∏oty otrzyma∏o. Jan Szkodziƒski, srebrne – Adam Dudzik, JanSkruch,JanuszStypka,bràzowe–AndrzejKawka,Grzegorz Siudaj. Medale I. Paderewskiego, z ràkkomendanta Krzysztofa Tomczaka, otrzymaliRomanBaranieckiiStanis∏awWodala.


43

Zasypana piaskiem milczenia historia o Golgocie w Ponarach 1941-1944, od wielu lat z trudem przedziera si´ na Êwiat∏o dzienne, a przecie˝ nie sposób nie wiedzieç, nie pami´taç, nie modliç si´ za ponad 100 tysićy pomordowanych ludzi ró˝nych narodowoÊci i wyznaƒ. RekolekcjewPonarachdlaPolakówiLitwinówtowrćznakazhisto-rycznyizobowiàzaniedomodlitwy:„oddalodnaswszelkiezakusydonienawiÊciipogardy,adajnamtrwaçwpojednaniuiwszczerympokoju”.Nakolanachw lesieponarskim inaczej si´myÊli i patrzyw przysz∏oÊç Obojga Narodów. Ponary to jeden z wa˝nych kluczyhistorycznych do odrodzenia dobrych relacji mi´dzynarodowychi duchowoÊci spo∏eczeƒstwa obywatelskiego, demokratycznego.Wierz´,˝enadejdzietakidzieƒ,˝ewPonarachwobecnoÊciprezy-dentówPolski iLitwy, i Izraela, iNiemiecodb´dziesióczekiwaneprzez dziesiàtki lat ekumeniczne nabo˝eƒstwo ekspiacyjne i pojed-nawcze.

PatriotycznanowennawPonarachpodKrzy˝emwPolskiejKwaterzePamići,jakàprzeprowadziliÊmywdniach9-17maja,by∏afaktycz-nie szczerà modlitwà m∏odzie˝y harcerskiej Wileƒskiego HufcaMaryi im. Pani Ostrobramskiej, ich rodziców, mieszkaƒców WilnaipodwileƒskichPonar,nauczycieliiuczniówpolskichszkó∏ilicznychgruppielgrzymów zPolski. Idea trwanianamodlitwiewGodzinieMi∏osierdzia przypad∏a dok∏adnie na dni 70. rocznicy (maj 1942)morduuczniówiharcerzywileƒskichgimnazjówim.Z.Augusta,im.A.Mickiewicza,im.J.S∏owackiegoorazliceumim.J.J.Âniadeckich;cz∏onkówkonspiracyjnegoZwiàzkuWolnychPolaków,zawszystkichpomordowanychprzezhitlerowcówiich„okrutnychkolaborantów”policjilitewskiej.Codzienniesprawowanaby∏aMszaÊwi´tazapomor-

dowanych i ichrodziny;harcerze iwiernizapalaliznicze, sk∏adali kwiaty, odmawiali Koronk´ doBo˝egoMi∏osierdziaoraz litani´ loretaƒskà.Wieleosób,któreby∏yznamiporazpierwszy,dzi´kitymspotkaniommog∏ypoznaçhistori´ponarskà.By∏yirodzinypomordowanych,dostaliÊmyzPolskilistydzi´kczynne za pami´ç o bliskich, za duchowà∏àcznoÊçwielurodzinzzagranicy.

Wdzićznym sercem kap∏aƒskim dzi´kuj´ wszyst-kim za wspólne modlitwy, a by∏o nas ∏àcznieok. 380 osób. Dzi´kujemy m∏odzie˝y harcer-skiej WHM z Mejszago∏y, ¸awaryszek, NowejWilejki, Czarnego Boru, Pogir, Kowalczuk, Pod-brzezia, Weso∏ówki, Niemie˝a i m. Wilna, którape∏ni∏a wart´ i odda∏a ho∏d pomordowanejm∏odzie˝y 1942 roku. Podzi´kowanie dla klasyXIbzeszko∏y im.Sz.KonarskiegowWilnie,któ-rzy przybyli z wychowawczynià i rodzicami, dlanauczycielkizdzieçmizKiwiszek.Zewzruszeniemdzi´kujemydelegacjiZwiàzkuStrzeleckiego„Strze-lec” z ¸odzi, Warszawy, Buska Zdroju i ¸ćzycy,która 12 maja przyjecha∏a dos∏ownie na kilkagodzin,abypomodliçsi´wPonarachiprzygrobieMatkiiSercaSynanaRossiew77.rocznic´Êmiercimarsza∏kaJ.Pi∏sudskiego.Dzi´kujemyprzedstawi-cielomMi´dzynarodowegoMotocyklowegoRajduKatyƒskiego, ˝o∏nierzom Armii Krajowej Okr´guWileƒskiego na czele z komendantem JanuszemBohdanowiczem,nauczycielom im∏odzie˝y szkol-nejZKPiGzKolbudówko∏oGdaƒskaiwszystkim,którzy trwali z nami na modlitwie w Ponarach.Azmarliniechodpoczywajàwpokojuwiecznym.

Ks.Hm.DariuszStaƒczyk

Patriotyczna Nowennaw Ponarach w Polskiej Kwaterze Pamięci

44

Ksiàdz Witold Kiedrowski urodził si´ 16 kwietnia1912 r. w miejscowoÊci Buk Pomorski (ówczesneBuchwalde),któryju˝popierwszymrozbiorzePol-skiw1795r.znalazłsi´wzaborzepruskimiwróciłdoPolskidopierow1920r.Jegorodzice:JanKie-drowskizpomorskiejgał´ziroduLewKiedrowskichiAntoninazdomuWilamowskanadalisynowiimi´Witoldnapamiàtk´WielkiegoKsićiaLitewskiego,który przyczynił si´ do pogromu Krzy˝aków podGrunwaldem.

Zostałochrzczony21kwietnia1912r.wparafial-nymkoÊcielepw.Âw.MichałaArchanioławewsiLinowo. Z koÊciołem sàsiaduje cmentarz, na któ-rymchowanokolejnepokoleniaKiedrowskich.Dorodzinnegomajàtkunale˝ałorównie˝jezioro,gdzienarodziło si´ wielkie hobby ks. Kiedrowskiego –w´dkarstwo.WwiekupićiulatmałyWitekposzedłdo szkoły powszechnej w Buku Pomorskim. Ju˝pierwszego dnia naraził si´ dyrektorowi łamiàczakazmówieniawszkolepopolsku.Majàcdziesi´çlat, w 1922 r., zdał do gimnazjum klasycznegow Brodnicy. Ukoƒczył je egzaminem maturalnymw1930r.

Wlatach1930–1935ucz´szczałdoWy˝szegoSemi-narium Duchownego w Pelplinie, a 15 czerwca1935 r. otrzymał Êwiecenia kapłaƒskie z ràk bpaStanisławaOkoniewskiego.

Prymicyjnà Msz´ Âw. odprawił w parafialnym koÊciele w Lino-wie. Pierwszà prac´ jako wikary podjàł w parafii Chrystusa KrólawToruniu,nast´pnàbyłaparafiawWàbrzeênie,kolejnà–parafiaÂw.JanówwToruniuiponownieWàbrzeêno,gdziezostałrównie˝katechetàwmiejscowymliceum.

Wsierpniu1939r.zostałzmobilizowanyiwcielonydo16.Pomor-skiej Dywizji Piechoty Armii „Pomorze” jako kapelan kompaniisanitarnejnumer803.PowalkachnagranicyPrusWschodnichwziàłudziałwbitwienadBzurà,zostałrannypodSannikamiijakojeniecuwi´zionywGàbinie.Udałomusiúciec,aledobrowolniepowró-ciłdoGàbina,abyopiekowaçsi´ rannymi ˝ołnierzami.Nast´pnieodpowiadałzaichtransportdoszpitalawGostyninieiKutnie,gdziezostałaresztowanywwigili´Bo˝egoNarodzenia1939r.Podprzy-branym nazwiskiem, jako Jan Jasiƒski, uciekł i przedostał si´ doWarszawy.

Dzi´kidziałaczomStronnictwaPracyA.AntczakowiiZ.Felczakowi,znajomym z Torunia, po kolejnej zmianie nazwiska, jako WitoldKołodko, rozpoczàł współprac´ z Departamentem Prasy i Infor-macji przy Delegaturze Rzàdu na Kraj. Jego zadanie polegało nanasłuchu zagranicznych wiadomoÊci radiowych oraz redagowaniui powielaniu codziennego biuletynu informacyjnego. 27 stycznia1942r.,zmateriałamigotowymidopowielania,zostałaresztowanyi przewieziony do katowni Gestapo w Alei Szucha, a stamtàd potrzechmiesiàcachtortur,zwyrokiemÊmierci–naPawiak,czylidonajwi´kszegowi´zieniapolitycznegonatereniePolski.Wstaniegło-dowejagoniiprzeniesionogozpojedynczejcelidozbiorowej,gdziezostałodratowanyprzezwspółwi´êniów.

Wcià˝ z wyrokiem Êmierci trafił 18 stycznia 1943 r. do obozu naMajdanku.Zachorowałnatyfus.Przedkomoràgazowàuratowałgokolega zgimnazjumwBrodnicy,J.Klonowski,którybył lekarzemwi´êniów.Nast´pniewspólnie–drKolonowskiiWitoldKołodkojakoaptekarz–zapoÊrednictwemPolskiegoCzerwonegoKrzy˝aiPolskiejRadyOpiekuƒczejorganizowalidostawylekarstwiszczepionekdla

Śp. ks. inf. Witold KiedrowskiFakty i daty z biografii

45


Wiosnà1945r.wi´êniówzobozuwOhrdrufewakuowanozpowro-temdoBuchenwaldu,a stamtàdwmarszu Êmiercipop´dzonodoDachau. 12 kwietnia 1945 r., w pobli˝u miejscowoÊci Hartmans-dorfwTuryngii,udałosi´ks.Kiedrowskiemuodłàczyçodkolumnywi´êniówiukryç.Niebawemokazałosi´,˝ewmiejscowoÊcitejsàju˝Amerykanie.

Znalazłszy si´ na terenie Niemiec w strefie amerykaƒskiej bez-zwłocznie zaanga˝ował si´ w organizacj´ duszpasterstwa i opiekispołeczno-charytatywnej wÊród rodaków. Mianowany na oficerałàcznikowego VIII, a póêniej XV Korpusu 3 Armii Amerykaƒskiejorganizowałkaplice,szkoły,ochronki,sprowadzałpodrćznikiibre-wiarze,pomagałksi´˝omwyzwolonymzobozuwDachauinstalowaçsi´wpolskichoÊrodkach,gromadziłzakonnicezatrudnionewczasiewojnynaprzymusowych robotach itd.Bazàks.KiedrowskiegobyłpolskiobózwCoburgu.

Doceniajàc działalnoÊç ks. Kiedrowskiego biskup polowy WojskPolskich ks. bp Gawlina mianował go dziekanem okr´gu Coburg,anast´pniekanonikiemnatereniepodległymXVKorpusowi3ArmiiAmerykaƒskiej.Funkcj´t´ks.Kiedrowskipełniłdolipca1947r.

Ostrze˝onyprzezswegozwierzchnikazPelplina,biskupachełmiƒskiegoks.K.Kowalskiego,˝ewładzekomunistyczneuznałygozaszpiega,i za jego zgodà,ks.WitoldKiedrowskiwyjechałdoPary˝a,aby tustudiowaçwInstytucieKatolickim.Zdobyłlicencjatyzteologiimoral-nej,socjologiiiprawakanonicznego,anaAllianceFrançaise–tytułprofesora j´zyka francuskiego. 8 wrzeÊnia 1949 r. został oficjalniemianowanykapelanemsióstrNazaretanekwPary˝uprzyul.Vaugi-rardiprowadzonegoprzezniemi´dzynarodowegodomustudentek.Funkcjet´pełniłdo2011r.NaproÊb´kard.StefanaWyszyƒskiegow1954r.organizowałNi˝szeSeminariumDuchownewPary˝uprzyruedesIrlandais5.Byłjegokierownikiemiwykładowcà.

Od1961r.pracowałdlaRadyPoloniiAmerykaƒskiejmajàcej swe przedstawicielstwo w Europie. Porozwiàzaniu we Francji Kompanii Wartowniczychpomógł w osiedleniu si´ w USA oraz znalezieniutam pracy około 2 tysiàcom rodzin polskich. PozakoƒczeniueuropejskiejdziałalnoÊciRadyPoloniibył Kierownikiem Polskiej Sekcji amerykaƒskiegoCaritas(NationalCatholicWelfareConference).

Od 1960 do 1996 r. prowadził stałe pogadankiradiowe (ok. 3500 audycji) w Sekcji PolskiejRadia Francuskiego. Radio transmitowało tak˝ejegoniedzielnekazaniazparyskiegokoÊciołapol-skiego,cz´stoporuszajàcetematyzakazanewPRL.W okresie Soboru Watykaƒskiego II przekazywałkorespondencjeradiowezRzymu,przeciwstawiajàcsi´ relacjomdziennikarzyPRLszkalujàcychpolskiepiskopat. Po ogłoszeniu w 1981 r. stanu wojen-nego organizował konferencje na temat sytuacjiw Polsce (m.in. konferencj´ w Palais du Congresdla 6 tysićy osób) oraz pomoc humanitarnà doPolski,głównietransportylekarstw.

Jako kaznodzieja, spowiednik i rekolekcjoni-sta był stałym współpracownikiem Polskiej MisjiKatolickiejweFrancji.Byłdziałaczem iczłonkiemwielu organizacji społecznych, kombatanckich,niepodległoÊciowychikatolickich(m.in.LesAmisdelaMissionCatholiquePolonaise,StowarzyszeniePolskich Kawalerów Maltaƒskich, Polskie Stowa-rzyszenie Historyczno-Literackie, Stowarzyszenieb. ˝ołnierzy Armii Krajowej, Stowarzyszenie b.Wi´êniówObozówKoncentracyjnych).Od1999r.piastowałfunkcj´prezesaZarzàduKrajowegoSto-warzyszeniaPolskichKombatantówiIchRodzinweFrancji.

Za swe zasługi dlaPolski i Polonii otrzymał wieleodznaczeƒ. 10 listopada 2009 r. został nomino-wany na Generała Brygady przez Prezydenta RPLechaKaczyƒskiego.

Autor wierszy, tłumacz poezji, opowiadaƒ, wieluartykułów i autor ksià˝ki „Na drogach ˝ycia” –

zmarł20stycznia2012r.wPary˝uwsetnymroku˝ycia.ZostałpochowanywLinowienaPomorzu,gdzie od wieków chowano jego przodków, obokkoÊcioła,wktórymbyłchrzczonyiodprawiłMsz´Âw.prymicyjnà.

Opr.BarbaraStettner-Stefaƒska

wi´êniów. Uratowali w ten sposób od Êmierci setki osób. Na Maj-danku ks. Kiedrowski prowadził równie˝ konspiracyjnà działalnoÊçduszpasterskà,spowiadał,udzielałzbiorowychrozgrzeszeƒ, rozdzie-lał komunikanty przemycane z miasta… Archiwum PaƒstwowegoMuzeum na Majdanku przechowuje 87 grypsów, które wysyłał doosóbzPodziemia,informujàcichowarunkachwobozie.

W kwietniu 1944 r. aptekarz Kołodko został skierowany doOÊwićimia-Brzezinki (Auschwitz Birkenau). Za zgodà Niemcówzabrał zesobàzMajdankapółwagonu lekarstw.Turównie˝praco-wałwobozowejapteceiwrazzlekarzami-wi´êniamiratowałchorychprzedklasyfikacjàdogazu.Wgrudniu1944 r. zostałprzetranspor-towany z Brzezinki do Buchenwaldu. Po dwóch tygodniach trafiłstamtàddoobozuwOhrdruf,gdziepracowałw˝wirowni,przybudo-wieliniikolejowejiwreszciewaptece.

46

Ksi´˝e Profesorze, Polacy na dawnych Kre-sach Rzeczypospolitej za sprawà dzia∏ania niektórych ksi´˝y, a tak˝e hierarchów, tracà jako nacja miejsce w KoÊciele katolickim. J´zyk polski jest rugowany z liturgii i spro-wadzony do roli ozdobnika.

JesttoprzykrasprawadlamniejakoPolaka,dusz-pasterza i naukowca, który badaniom ró˝nychaspektów KoÊcio∏a na Wschodzie poÊwići∏kilkadziesiàt lat zawodowej aktywnoÊci, a tak˝ewspiera∏ tamtejszy KoÊció∏ jako duszpasterz.MyÊl´, ˝ena spraw´ trzebapopatrzeçbez emocji,bo odnosz´ wra˝enie, ˝e zwolennikom usuwaniaj´zykapolskiegozliturgiibrakujewtejkwestiirze-telnejwiedzy.

Zaczn´ mo˝e od konstatacji, ˝e na dawnychKresach Wschodnich I i II RP (a tak˝e w Rosji)KoÊció∏ katolickiobrzàdku ∏aciƒskiegoby∏od stu-leci w ogromnej wi´kszoÊci reprezentowany przezludnoÊç polskà. W okresie rozbiorów w∏adze car-skie,dà˝àcdorusyfikacjizaj´tychziem,ju˝wlatach30. XIX w. zlikwidowa∏y rozwini´te tam przezKomisj´ Edukacji Narodowej szkolnictwo polskiei wyrugowa∏y j´zyk polski ze wszystkich instytucjipaƒstwowych.Tasamasytuacjapanowa∏awcza-sachZSRS.Wwynikuwarunków,wjakichPolacyna wspomnianych ziemiach pozostawali przezniemal200lat,powsta∏ospecyficznezjawiskokul-turowe,nieznanewcentralnejPolsce.Polega∏oononatym,˝epomimobrakuznajomoÊcij´zykaojczy-stegolubnieu˝ywaniagonacodzieƒzewzgl´dunaotoczenieczyzwyczaj, tamtejsza ludnoÊçkato-licka zachowa∏a polskà ÊwiadomoÊç narodowà.Opiera∏a si´ onana j´zykach ∏aciƒskim i polskimw˝yciureligijnym.¸aciƒskaliturgiaipolskapara-liturgia by∏a przestrzenià kulturowà wa˝niejszàni˝ w∏asne paƒstwo i pozwala∏a ÊwiadomoÊç t´zachowaç. W ten sposób powsta∏y dwie sferyj´zykowe.Jednàstanowi∏ainadalstanowikomu-nikacjacodzienna.NaBia∏orusipanujewniejnawsij´zyk„prosty”(gwarabia∏oruska),awmiastachimiasteczkachrosyjski,naUkrainiej´zykukraiƒski,

anawschodzietegokrajutak˝erosyjski.

Drugasfera,widocznaszczególniewniedziele i Êwi´ta, istnia∏aoddawna i istnieje nadal w ˝yciu religijnym. Ogromna wi´kszoÊçwiernychwobydwuwspomnianychkrajachmodlisi´wj´zykupol-skim, niezale˝nie od stopnia jego czynnej lub biernej znajomoÊci.WczasachZSRSwierniprzepisywalirćzniemodlitewnikiwj´zykupolskim, lecz alfabetem rosyjskim. Po nastaniu wolnoÊci religijnejwydawano je niekiedy na Bia∏orusi i Ukrainie drukiem w takiejsamej postaci, wychodzàc naprzeciw oczekiwaniom. Znika∏y onenatychmiastzpunktówichsprzeda˝y.Pomimozmianpolitycznychwomawianychkrajachj´zykpolskiwliturgiiimodlitwieprywatnejjestnajwa˝niejszàizwyklejedynàoznakàichto˝samoÊciduchowej,któràwi´kszoÊçpragniezachowaç.

Przyje˝d˝ajàcy do pracy na dawnych Kresach ksi´˝a z Pol-ski i siostry zakonne nie rozumia∏y jednak w ogóle tego fenomenu?

DlaprzybywajàcychdopracynaBia∏orusi iUkrainieduszpasterzyi sióstr zakonnych z Polski, z regu∏y bez elementarnej znajomoÊcidziejów miejscowego KoÊcio∏a i spo∏ecznoÊci katolickich, ich reli-gijna i kulturowa specyfika, widoczna w istnieniu wspomnianychwy˝ej dwóch sfer j´zykowych i samookreÊlania si´ wiernych jakoPolaków, przy s∏abej znajomoÊci j´zyka polskiego, by∏a nieznanai niezrozumia∏a. Cz´sto byli zaskoczeni samà obecnoÊcià Pola-ków w tych krajach, poniewa˝ szko∏y i seminaria duchowne nieprzekazywa∏y˝adnejwiedzymatentemat(stantenwzasadzietrwadodziÊ!).Tote˝niekiedyprzekonywaliparafian,˝esàspolonizowa-nymiUkraiƒcamilubBia∏orusinamiiszybkouznawalizakoniecznewprowadzenie do koÊcio∏ów j´zyka bia∏oruskiego i ukraiƒskiegozamiast polskiego. Wa˝ny by∏ sposób realizacji tych zmian. Tam,gdziewprowadzanoosobnàliturgi´wró˝nychj´zykach,zosta∏otoprzyj´tezezrozumieniem.Tamnatomiast,gdziewsposóbodgórnyi arbitralny eliminowano j´zyk polski na rzecz bia∏oruskiego czyukraiƒskiego, by∏o to dla wiernych dotkliwym zlekcewa˝eniemiupokorzeniem.Decyzje teodebrali jakog∏´bokoniesprawiedliweiniezrozumia∏e,zw∏aszczagdychodzi∏ooksi´˝yzPolski,zktórymiwiàzaliwielenadziei.Obecnyodniepami´tnychczasówwkoÊcielej´zykpolskiby∏bowiemdlaogó∏uwiernychca∏kowiciezrozumia∏yistanowi∏dlanichszczególnàwartoÊçemocjonalnàireligijnà.Wnimwyra˝aliswojàwiar´wczasachprzeÊladowaƒreligijnychiantypol-skichiwnimwidzielinajwa˝niejszyznakichodr´bnoÊciduchowejinarodowej.Itylkoniekiedyprotestowali,gdy˝powstrzymywa∏ichodtegodawnyiwielkiautorytetksi´˝y.

Dramat Polakóww Kościele katolickim na Kresach

Z ks. prof. dr. hab. Romanem Dzwonkowskim SAC rozmawia Marek A. Koprowski

47


Cz´Êç Polaków, zw∏aszcza m∏odych, mimo czysto polskich korzeni uwa˝a si´ za Ukraiƒców i Bia∏orusinów i chce tak˝e w KoÊciele modliç si´ po bia∏orusku czy ukraiƒsku. Takie zjawisko obiektywnie istnieje. Nawet wÊród m∏odych ksi´˝y, wychowanych w seminariach bia∏oruskich czy ukraiƒskich, a tak˝e sióstr zakonnych.

Ca∏yszeregczynnikówpowodowa∏zmianywpolskimsamookreÊlaniusi´ znacznej cz´Êci wiernych KoÊcio∏a katolickiego obrzàdku∏aciƒskiego na Bia∏orusi i Ukrainie. Sà to: nieznajomoÊç dziejówPolski i jej kultury wynikajàca z braku oÊwiaty polskiej przez kilkapokoleƒ; wieloletni zapis w dowodzie osobistym innej ni˝ polskanarodowoÊcidokonanywczasachZSRS;obawaprzyznaniasi´donarodowoÊcipolskiejwczasachrepresjistalinowskichipóêniej;sytu-acjamniejszoÊciowaPolakóworazmieszanema∏˝eƒstwa.Wwynikudzia∏ania tych i innych czynników w spo∏ecznoÊciach katolickichobrzàdku∏aciƒskiego,niegdyÊca∏kowiciepolskich,sàobecnietak˝ewierniobia∏oruskiejiukraiƒskiejÊwiadomoÊcinarodowej.Dotyczytozw∏aszczam∏odegopokolenia.Wzwiàzkuztympojawi∏asi´potrzebaliturgii w innych j´zykach. Jednak zdecydowana wi´kszoÊç wier-nychKoÊcio∏akatolickiegoobrzàdku∏aciƒskiegonadaluto˝samiasi´z narodowoÊcià polskà. Przeprowadzone ostatnio badania, opartena du˝ej reprezentacji, wskazujà, ˝e na Ukrainie jest to ogó∏em71%,anaBia∏orusi63%(naGrodzieƒszczyênie83,3%),choç82%katolików podaje tu pochodzenie polskie. Wskazuje to na charak-terystyczny paradoks: mniejszoÊç narodowa, którà w tych krajachstanowiàPolacy,jestwi´kszoÊciàwKoÊcielekatolickim.

Obecnie w koÊcio∏ach na Bia∏orusi i Ukrainie sytuacja, jeÊli chodzioj´zykliturgii,jestbardzozró˝nicowana.Zale˝yonaodpo∏o˝eniageo-graficznegoparafii(zachodnialubwschodniacz´Êçtychkrajów)orazodstopniaszacunkuduszpasterzadlaoczekiwaƒiduchowychpotrzebwiernych. Ogólnie mówiàc, na zachodnich terenach tych republikobecny jestwkoÊcio∏ach j´zykpolski oraz inne j´zyki.W ich cz´Êciwschodniej,gdzieogó∏wiernychnieznaju˝j´zykapolskiego,jestontamwliturgii,pozawyjàtkami,nieobecny.WstolicyBia∏orusi,Miƒsku,gdziekatolicypolskiegopochodzeniaprzybyli zKresówWschodnichIIRPliczàponad300tys.,liturgiawj´zykupolskimistniejewniewiel-kimlubminimalnymwymiarze.NaUkrainiezaprzedwojennàgranicàPolski istniejàparafie,gdziezosta∏on ju˝zastàpionyprzezukraiƒski,choçogó∏wiernychniewyra˝a∏ takiego˝yczenia.Przeciwnie,prosilioniojegozachowanie.ProÊbytegorodzajuby∏yignorowane.Istotnàsprawà jest jednak wsz´dzie nie aktualny i zmienny stan faktyczny,lecz nastawienie du˝ej cz´Êci duszpasterzy na eliminacj´ j´zyka pol-skiegozliturgii,niezale˝nieodoczekiwaƒparafian.TakalubinnaopcjanarodowoÊciowaduszpasterzajestjegoosobistàsprawà.Gdyjednakwsposóbnegatywnyrzutujeonanajegostosunekdooczekiwaƒwier-nychinnejni˝onnarodowoÊcidotyczàcychj´zykawliturgii,prowadzitodonaruszeniaichprawwKoÊciele.

NaBia∏orusibia∏orutenizacjaj´zykawKoÊcieleuwa˝anajestcz´stoprzez duchowieƒstwo z Polski oraz cz´Êç duchowieƒstwa miejsco-wegozadzia∏aniepost´powe,a j´zykpolskiwkoÊcielezaelementprzesz∏oÊci.Nastawienieto,zapoczàtkowaneprzezpierwszàzewspo-mnianych kategorii duszpasterzy, przyj´∏a znaczna cz´Êç m∏odegopokolenia ksi´˝y miejscowych. Pochodzà oni zwykle z polskichrodzin. Jednak najcz´Êciej nie by∏y one w stanie przekazaç swymdzieciom jakiejkolwiek wiedzy o historii i kulturze Polski. Tote˝ ichopcjanarodowoÊciowa,bardzocz´stoinnani˝rodziców,jestwyni-kiempoznaniawszkoleizmassmediówhistoriiikulturyBia∏orusilubUkrainywjejbudzàcymdumńarodowàujćiu,przyca∏kowitejnieznajomoÊci historii Polski i jej kultury lub zapoznaniu si´ z niàw dalekich od rzeczywistoÊci ujćiach, popularyzowanych w tych

krajach.Ogólniemówiàc,opcja ta jest rezultatempozbawieniaPolaków,najpierwprzezw∏adze car-skie, a póêniej sowieckie, mo˝liwoÊci poznaniadziejówikulturyswojegonarodu.

Warto mo˝e wspomnieç, ˝e rugowanie j´zyka polskiego przez duchowieƒstwo jest sprzeczne z wytycznymi w tej kwestii Sto-licy Apostolskiej.

Kwestià, która pozostaje w gestii biskupówkierujàcychdiecezjami,wktórych sà ró˝negrupynarodowe, jest sprawàzapewnieniaka˝dej znichmo˝liwoÊcikorzystaniazliturgiiwojczystymj´zyku.Takiesàwskazaniawieludokumentówpapieskich.Niektórzy z hierarchów i duszpasterzy w oma-wianych tu krajach zdajà si´ ich nie dostrzegaçiprzyjmujàopini´, eskoroPolacyznajàmiejscowyj´zykpaƒstwowy,topowinnimieçliturgi´jedyniew tym j´zyku. Tego rodzaju poglàd wyra˝a tak˝eniekiedy hierarchia KoÊcio∏a greckokatolickiegoi Ukraiƒskiego KoÊcio∏a Prawos∏awnego Kijow-skiego Patriarchatu. Uzasadnia to potrzebàwzniesienia si´ ponad partykularyzmy narodowe.Postulattenjednakkierowanyjestniedoka˝dejzestron,leczjedyniedoPolaków.

Kardyna∏ Lubomyr Huzar, g∏owa KoÊcio∏a grec-kokatolickiego na Ukrainie, z okazji wizytyPapie˝aJanaPaw∏aIIwtymkrajuwczerwcu2001r.postulowa∏ okreÊlenie si´ KoÊcio∏a rzymskokato-lickiego,„czychceonbyçnaUkrainieKoÊcio∏emkatolickim obrzàdku ∏aciƒskiego czy KoÊcio∏empolskim”. JeÊli wypowiedê ta zosta∏a w∏aÊciwiezanotowana,toodmawiaonakatolickiegocharak-teru istniejàcemu od stuleci KoÊcio∏owi obrzàdku∏aciƒskiego z tego wzgl´du, ˝e jego wierni modlà

48

si´ po polsku. Oznacza tak˝e odmow´ prawa dow∏asnegoj´zykawKoÊcielenajwi´kszejgrupiejegowiernych. Relacjonujàcy t´ wypowiedê publicy-sta polski doda∏, ˝e KoÊció∏ obrzàdku ∏aciƒskiegostoi przed podstawowym dylematem „wyborupomi´dzywiernoÊciàswejdawnejpolskiejtradycjiaewangelizacjàspo∏eczeƒstwaukraiƒskiegowjegow∏asnym j´zyku”. Jest to w istocie ˝àdanie odwiernych narodowoÊci polskiej, obecnych w tymKoÊciele,rezygnacjizojczystegoj´zykawmodlitwie,awićwyrzeczeniasi´w∏asnejto˝samoÊciducho-wej, która dla ka˝dego cz∏owieka jest niezwyk∏àwartoÊciàduchowà.Tylkoca∏kowitezlekcewa˝enietego faktu mog∏o pozwoliç na tak arbitralnesformu∏owania. Jako uzasadnienie publicystapoda∏„ewangelizacj´spo∏eczeƒstwaukraiƒskiego”.Spo∏eczeƒstwoto jestwprzyt∏aczajàcejwi´kszoÊciprawos∏awne,awpewnejcz´Êcigreckokatolickie.Nasuwa si´ pytanie, kogo ma ona dotyczyç poeliminacjizKoÊcio∏akatolickiego„dawnej tradycjipolskiej”,awrzeczywistoÊcij´zykapolskiego.

Nale˝ytuprzypomnieçnatur´KoÊcio∏a:niemo˝eon byç polski, ukraiƒski, bia∏oruski, litewski itp.,leczpowinienbyçKoÊcio∏emkatolickimwPolsce,naUkrainie,naBia∏orusiczynaLitwie,wktórymjest miejsce dla wszystkich, którzy chcà do niegonale˝eç i modliç si´ w swoim j´zyku. Wszyscy,niezale˝nie od narodowoÊci, majà w nim takiesameprawadoliturgii,nauczaniaiopiekireligijnejwswoimj´zyku,jeÊlisobietego˝yczà.Odmawia-nietegoludnoÊcipolskiejzracjijejzamieszkiwaniawpaƒstwiebia∏oruskimczyukraiƒskimjestzaprze-czeniem ponadnarodowej misji KoÊcio∏a. Jegozadaniemniejests∏u˝bazachowaniuÊwiadomoÊcinarodowej tej czy innej grupy wiernych ani te˝zmienianie jej na innà za pomocà zmiany j´zykanabo˝eƒstw,leczodpowiadanienajejoczekiwaniaiproÊby,gdychodzioj´zykliturgii.

W KoÊciele katolickim obrzàdku ∏aciƒskiego niemo˝ebyçwy∏àcznoÊcinarodowejij´zykowejiniemo˝e byç ona wprowadzana do tego KoÊcio∏a,jak to si´ ju˝ niekiedy dzieje. Podczas wielkichuroczystoÊci religijnych na Bia∏orusi w niektórychsanktuariachmaryjnychtysiàceobecnychwiernychniemo˝ezaÊpiewaçanijednejznanejimodwiekówpieÊniwj´zykupolskim,bomiejscowiduszpasterzewype∏niajàca∏yjejprogramj´zykiembia∏oruskim.Tak by∏o np. 15 lipca br. w parafii Gudogajewobwodziegrodzieƒskim,gdzieodby∏a si´koro-nacjaobrazuMatkiBoskiej,czczonegotamodkilkuwieków.ParafiàkierujàzakonnicyzPolski.

Jest to przykre.

Tak, bo j´zyk liturgii i modlitwy nie mo˝e zale˝eçodkrajuzamieszkaniawiernych.Zale˝ybowiemodichnarodowoÊcii˝yczeƒ,któreduszpasterze,zracjiswego powo∏ania i ponadnarodowej misji, majàobowiàzek respektowaç. Eliminowanie j´zyka pol-skiegozkoÊcio∏ównaBia∏orusiiUkrainie,niezale˝nieodoczekiwaƒwiernych,oznaczaichbia∏orutenizacj´

i ukrainizacj´ oraz wype∏nianie przez KoÊció∏ tego rodzaju zadania.JestonoprzeciwnejegonauczaniuorazogólnoÊwiatowymnormomprawnym polecajàcym respektowanie j´zyka ojczystego mniejszoÊcinarodowych,tak˝ewich˝yciureligijnym.

Spraw´ t´ mocno stawia∏ Zwiàzek Polaków na Bia∏orusi?

ZwiàzekPolakównaBia∏orusi,wyst´pujàc1992r.wsprawiej´zykapolskiegowkoÊcio∏ach, sformu∏owa∏ zasady,którepozostajàaktu-alneniezale˝nieod terenu.Brzmia∏yone:„Na Bia∏orusi sà Polacy. Majà oni prawo modliç si´ do Boga w j´zyku ojczystym. Takie samo prawo majà do j´zyka bia∏oruskiego parafianie Bia∏orusini. Prawo wyboru j´zyka nale˝y wy∏àcznie do wiernych, a nie do osób z zewnàtrz. Powy˝sze zasady powinny byç respektowane przez KoÊció∏ i paƒstwo, zainteresowane osoby i instytucje”.

WPolscemniejszoÊcinarodowe–niemiecka,ukraiƒska,bia∏oruska,litewska i inne,majàswobod´pos∏ugiwaniasi´w˝yciureligijnymswoimi j´zykami ojczystymi. Na Ukrainie w regionie ZakarpaciawkoÊcio∏achpanujej´zyks∏owackiiw´gierski.WRumuniiw´gierskamniejszoÊç narodowa bez przeszkód korzysta w duszpasterstwiezeswojego j´zyka.WSzwajcariiw˝yciupaƒstwowymi religijnymu˝ywanesàtrzyj´zyki,choçistniejejedennaródszwajcarski.

W wyniku zmian koÊcielnych, narodowoÊciowych i politycznychKoÊció∏ katolicki obrzàdku ∏aciƒskiego, istniejàcy od niemal 700latnaBia∏orusi iUkrainie, zmieniaswójdotychczasowycharakter.ZKoÊcio∏apodwzgl´demkulturowympolskiegostajesi´stopniowowtymwzgl´dziebia∏oruskiiukraiƒski,wwynikudzia∏aƒcz´Êcihierar-chiiiduszpasterzy,jakkolwiekwi´kszoÊçjegowiernychuto˝samiasińadalznarodowoÊciàpolskàioczekujej´zykapolskiegowkoÊcio∏ach.Wed∏ugwspomnianegonauczaniaKoÊcio∏a,mniejszoÊcinarodowepowinnymieçzapewnioneprawodowyznawaniawiarywswoimj´zyku.NaBia∏orusiiUkrainieKoÊció∏katolickizawdzićzaludnoÊcipolskiejswojetamprzetrwaniewczasachprzeÊladowaƒorazodro-dzenie. Majà w nim oni takie same prawa, jak ka˝da inna grupanarodowoÊciowaludnoÊcikatolickiej.

Zwolennikom przymusowej bia∏orutenizacji i ukrainizacji Polaków na Bia∏orusi i Ukrainie warto przypomnieç, ˝e stajà si´ kontynuatorami carskich rusyfikatorów, od których ich narody najbardziej ucierpia∏y?

OdwiekuXIVpoczynajàc,wokresieistnieniaIiIIRzeczypospolitejna ziemiach tychkrajówpowsta∏a rozwini´ta strukturaduszpaster-ska KoÊcio∏a katolickiego obrzàdku ∏aciƒskiego, greckokatolickiegoiormiaƒskiegoorazKoÊcio∏aprawos∏awnego,niemówiàcoinnychreligiach. Jej uzupe∏nieniem i rozwinićiem by∏o kilkaset klaszto-rów zakonów m´skich i ˝eƒskich obu obrzàdków katolickich orazprawos∏awnych, prowadzàcych prac´ duszpasterskà, kulturowài charytatywnà. By∏ to rezultat panujàcej w Rzeczypospolitej tole-rancjiiwolnoÊcireligijnej.PorozbiorachPolskidorobekmaterialny,kulturowy i duchowy KoÊcio∏a obrzàdku wschodniego, a w wiel-kiejmierze i ∏aciƒskiego,przej´∏aCerkiewprawos∏awna,wwynikuantykatolickichiantypolskichdzia∏aƒw∏adzcarskich.Obecnienazie-miachdawnejIiIIRPposiadaonawićejparafiini˝wca∏ejFederacjiRosyjskiejistàdwogromnymstopniupochodzijejduchowieƒstwo.WtensposóbkorzystaonazdziedzictwareligijnegoRzeczypospo-litej, które powsta∏o dzi´ki panujàcej w niej wolnoÊci i tolerancjireligijnej.Dodajmynakoniecto,czegozdajesińiedostrzegaçnaro-dowonastawionaopozycjanaBia∏orusiinarodowcyukraiƒscy:tam,gdzie si´ga∏y granice Rzeczypospolitej i jej kultura, zachowa∏a si´bia∏oruskaiukraiƒskakulturaiÊwiadomoÊçnarodowa.Tam,gdziepanowa∏aRosja,dokona∏asi´jejskutecznarusyfikacja.

49


Serdecznie pozdrawiam moich Rodaków... nowe książki ks. Romana Dzwonkowskiego SaC

¸àczy nas pochodzenie od tej samej matki, Ojczyzny...

Papie˝JanPawe∏IIpodczasswojegopielgrzymowaniazwraca∏si´doPolaków rozsianych po Êwiecie s∏owami: „Serdecznie pozdrawiam moich Rodaków...”Wopracowaniu„Papie˝ Jan Pawe∏ II do Polonii i Polaków za Granicà”ks.prof.RomanDzwonkowskizebra∏naucza-nie Ojca Âwi´tego w homiliach wyg∏oszonych podczas spotkaƒz rodakamiw45 krajach Êwiata iwRzymiew latach1979-2003.Ka˝da podró˝ apostolska Papie˝a-Polaka by∏a dla nas ogromnymwydarzeniem imobilizacjàduchowà,abyod∏o˝yç troski codzienneiwyruszyçnaspotkanie.

„Istnieje mi´dzy nami ∏àcznoÊç, której nikt nie mo˝e rozerwaç ani zniszczyç. Jest to ∏àcznoÊç, która ma swoje êród∏o w pochodzeniu od matki. Ojczyzna jest matkà! Ca∏e pokolenia przekaza∏y nam to dziedzictwo...” – mówi∏ Papie˝ do polskich pielgrzymów w Watykanie w 1987 roku.

OjciecÂwi´tymia∏wielkiepoczucieduchowych korzeni, z którychwyrós∏i–jakpami´tamy–zawszemówi∏:„ja,JanPawe∏II,Biskup

Papież Jan Paweł II. Spotkania z Polakami na Wschodzie 1993-1999-2001-2002

Rzymu,SynPolskiejZiemi”.By∏tymPolakiem,któryprawdziwie rozumia∏ dzieje i problemy polskichemigrantów. W ka˝dym miejscu na ziemi s∏owaPapie˝a budzi∏y poczucie przywiàzania do opusz-czonejMacierzy,ajednoczeÊniewypowiadaneby∏ywkonkretnymmiejscu,wokreÊlonejsytuacjipoli-tycznej,historycznejireligijnej–wodniesieniudookreÊlonych Êrodowisk i konkretnych osób. Spo-tkaniazrodakaminaWschodziemia∏yszczególneznaczeniedlaichto˝samoÊcikulturowejipoczuciazwiàzaniaznarodemPapie˝a.

Obecnieukaza∏asińowaksià˝kaks.prof.RomanaDzwonkowskiegopt.„Jan Pawe∏ II. Spotkania z Polakami na Wschodzie”,opra-cowananapodstawiewizytPapie˝awkrajachby∏egoZwiàzkuSowieckiegowlatach1993,1999,2001i2002.

50

Pielgrzymkapapie˝aBenedyktaXVIwMek-sykujestdoÊwiadczeniemniewyobra˝alnegoprze˝ycia wiary w ludzie meksykaƒskim.KlimatoczekiwanianaspotykanieNamiest-nikaChrystusowegoodczuliÊmyjakojednàwielkàeksplozjàradosnychserc.TegoniedasiópisaçitrudnonaÊladowaç,jeÊliniejestsi´Meksykaninem.OjciecÂwi´tyJanPawe∏ II, jedyny, który to potrafi∏ zrobiç,wpodzi´kowaniuus∏ysza∏:„JaniePawleII,TyjesteÊMeksykaninem”.

OdpierwszychdniprzyjazdunaszegodoMeksyku (16marca2012)na XXI pielgrzymk´ rowerowà „Âladami b∏ogos∏awionego JanaPaw∏a II” doÊwiadczamy wspania∏ych wra˝eƒ, Êwiadectwa mi∏oÊciMatkiBo˝ejzGuadalupe,ogromnierozpowszechnionegokultuBo˝egoMi∏osierdzia,czciÊw.siostryFaustynyKowalskiejipapie˝ab∏og.JanaPaw∏aII.PolacysàwMeksykubardzoszanowani,awrćz„uwielbiani”zewzgl´dunapami´çoPielgrzymiePokoju, JaniePawle II. Idzi´kitakiej duchowoÊci spo∏eczeƒstwa meksykaƒskiego nasza trudna piel-grzymka rowerowa ma szanse wielkiego powodzenia i pomyÊlnegozakoƒczenia(6kwietniabr.).

Kiedy23marcawje˝d˝aliÊmyna rowerach z flagàbia∏o-czerwonàdo miasta Leon, które za kilka godzin mia∏o spotkaç Papie˝a, niemogliÊmy si´ nacieszyç pozdrowieniami mieszkaƒców; by∏o to takspontaniczneisilne,˝e∏zywzruszeniasamesićisn´∏y,gdypolicjaprzezmegafonyog∏asza∏a:„Polonianarowerachprzybywadonas”-BenvenidosPolonia.

Plakaty z papie˝em Benedyktem XVI wsz´dzie estetycznie roz-mieszczone. Wystrój czystych ulic miasta Leon to wzór godny donaÊladowania.Podkatedràt∏umyczekajàcenaprzyjazdBenedyktaXVIprosi∏yofotozrowerzystamiiob∏ogos∏awieƒstwoPadreDario.KiedyÊpiewaliÊmy„Bark´”popolsku, ludmeksykaƒskiw∏àczy∏si´w Êpiew w j´zyku hiszpaƒskim. W tym momencie zapomnieliÊmyotrudzieizmćzeniupoprzejechaniuju˝ponad700kmpogórach

Wileńska młodzież z Benedyktem XVI w Meksyku


51

Meksyku (2300 m n.p.m.). UdzieliliÊmy wywiadów, opowiadajàconaszejwileƒskiejpielgrzymcerowerowejidzielàcsi´wra˝eniamizestacjamitelewizyjnymiró˝nychkrajów.

Na ulicach miasta Leon razem z czekajàcymi na przejazdpapie˝a odmawialiÊmy Koronk´ do Bo˝ego Mi∏osierdzia, na prze-

mian, raz w j´zyku hiszpaƒskim, raz po polsku.Wspólnie g∏oÊno wo∏aliÊmy Viva Papa Benedito,ale na nasze okrzyki Viva Mexico, oni jeszczeg∏oÊniej odpowiadali Viva Polonia. Setki tysićyludzi, powiewajàce papieskie choràgiewki i wize-runki, to niepowtarzalne Êwi´to wierzàcychi poszukujàcych Chrystusa Króla na drogachswojego ˝ycia. I nagle krzyk arriva papa! Jedziepapie˝!Tak.Samochódprzeje˝d˝adoÊçszybko,aleradoÊçib∏ogos∏awieƒstwopapie˝aBenedyktaXVIuszcz´Êliwiawiwatujàcet∏umy.

Niedzielna Msza Êw. nieopodal góry ze statuàChrystusaKrólawSilaozgromadzi∏aponadmilionludzinamodlitwie.Panoramadlapapieskiej litur-gii wspania∏a. Papamobile przejecha∏ blisko nas,co wzruszy∏o ka˝dego dog∏´bnie, ˝e oto prze-cie˝ modlimy si´ na ziemi meksykaƒskiej, ziemiIndian, Azteków w otoczeniu wielkiego skupieniaipobo˝noÊcispracowanychrolników.Dawa∏onamtopoczucie,jakwa˝najesttapielgrzymkaapostol-skapapie˝aBenedyktaXVIdlanaroduipaƒstwaMeksyku.Papie˝trafi∏dosercluduitak˝e,jakJanPawe∏ II, otrzyma∏ tytu∏: „Benedykcie XVI, jesteÊMeksykaninem”.

Ks.hm.DariuszStaƒczyk25marca2012,Leon,Meksyk

oBEJr

ZyJ J

ak

Wyg

ląDał DZIEŃ PoloNII 2 MaJa 2012 r.

52

Documents

Dzień Polonii i Polaków za Granicą w Warszawie| str. 6