phantichspss.com dung Custom... · Web viewSỬ DỤNG LỆNH CHẠY BẢNG CUSTOM TABLES Bảng tần số 1 biến phân loại hay thứ bậc Bảng thống kê là hình thức

Hoàng Trọng - PHÂN TÍCH DỮ LIỆU NGHIÊN CỨU VỚI SPSS – Liên hệ nhóm MBA [email protected]

SỬ DỤNG LỆNH CHẠY BẢNG CUSTOM TABLES

Bảng tần số 1 biến phân loại hay thứ bậc

Bảng thống kê là hình thức tóm tắt và trình bày dữ liệu cơ bản nhất. TrongSPSS các lệnh chạy bảng khá phong phú, dễ dùng nhất là các lệnh BasicTables, General Tables, và Table of Frequencies. Tuy nhiên trong một sốnguồn cài đặt SPSS, do vấn đề license mà người sử dụng chỉ có CustomTables mà không có các lệnh vừa liệt kê ở trên. Thậm chí khi cài đặt SPSS từmột số nguồn cài đặt với license bị hạn chế, người sử dụng đôi khi chỉ có lệnhchạy bảng đơn giản nhất là Frequency (trong menu Descriptive Statistics) vàMultiple Response (để tóm tắt dữ liệu từ các câu hỏi người trả lời được chọnnhiều hơn 1 trả lời).

Phần này trình bày các lệnh chạy bảng Custom Tables căn bản để có thể sửdụng khi SPSS đã cài đặt không có các lệnh Basic Tables và General Tables.

Để minh họa, chúng ta sử dụng dữ liệu trong file Data thuc hanh quen thuộc.Hãy mở file này ra. Khi sử dụng Custom Tables, cần chú ý khai báo loại thangđo của các dữ liệu trong từng biến một. Nếu chúng ta không khai báo đúngloại thang đo thì có nhiều khả năng chúng ta sẽ không chọn được hàm thốngkê phù hợp với biến cần xử lý khi chạy bảng Custom Tables.

Có 3 cấp bậc đo lường của biến là:

-

-

-

Nominal: dữ liệu từ thang đo định danh

Ordinal: dữ liệu từ thang đo thứ bậc

Scale: dữ liệu từ thang đo khoảng cách và thang đo tỉ lệ

Chúng ta có thể khai báo cấp bậc đo lường của từng biến trong SPSS bằngcách chuyển qua chế độ Variable View trong cửa sổ data. Muốn khai báo bậnđo lường của biến nào thì vào dòng tương ứng với biến đó và di chuyển ôchọn (bằng phím mũi tên hay di chuyển trỏ chuột đến và click vào) đến ô cuốicùng bên tay phải Measure. Lúc đó dấu … và mũi tên đi xuống hiện ra gọi ýchúng ta click vào dấu mũi tên để chọn cấp bậc đo lường phù hợp với dữ liệutrong biến đang chọn.

Chúng ta có thể định nghĩa cấp bậc đo lường lần lượt cho từng biến. Trườnghợp có nhiều biến có bậc đo lường giống nhau, có thể copy thuộc tính cấp bậcđo lường này của 1 biến áp dụng cho những biến tương tự bằng lệnh copy vàpaste bình thường.

Sau khi định nghĩa xong cấp bậc đo lường cho tất cả các biến trong tập tin,bây giờ chúng ta đã sẵn sàng cho việc chạy bảng tóm tắt Custom Tables.

1


Từ menu chọn lệnh: Analyze > Tables > Custom Tables như hình dưới đây

Lệnh này mở ra một hộp thoại như hình ở trang sau. Trong hộp thoại này cácbiến nằm trong khung Variables ở góc trên bên trái. Phần lớn của hộp thoại ởbên phải thể hiện dạng bảng sẽ chạy ra cho người xử lý thấy trước.

Trong ví dụ này, chúng ta muốn xem thử có bao nhiêu người trong mẫu khảosát ở Hà Nội và có bao nhiều người trong mẫu khảo sát ở TPHCM.

2


Hãy chọn tên biến tp bằng cách click chuột vào tên biến tp trong khungVariables. Lúc đó 2 phân loại (Hà Nội và TPHCM) của biến tp xuất hiệntrong ô Categories ngay trong ô bên dưới.

3


Dùng trỏ chuột click vào tên biến tp và kéo thả biến này vào khung có chữRows bên tay phải như hình dưới:

Khi thả nút chuột ra thì dạng bảng xuất hiện ngay trong ô bên tay phải nhưhình sau. Trong dạng bảng này chỉ mới có hàm mặc định đối với biến địnhdanh là Count (đếm tần số).

Để tính thêm những cột số liệu tóm tắt khác thì hãy click vào nút N%Summary Statistics. Lệnh này mở ra hộp thoại cấp hai là Summary Statistics.

4


Trong hộp thoại này, chọn tên hàm Column N% trong ô Statistics bên thay tráivà nhấp chuột vào nút mũi tên qua phải. Hàm Column N% xuất hiện ở dòngthứ hai trong khung Display (hiển thị số kết quả của hàm).

Để thay đổi số thập phân của số liệu tính ra, hãy nhấp vào ô tương ứng trongcột cuối Decimal… để chọn số lượng số thập phân. Sau đó nhấp chuột vào nútApply to Selection và nút Close để đóng hộp thoại này và trở về hộp thoạicấp 1 ban đầu. Bây giờ dạng thức bảng sẽ chạy ra hiện ra trong khung bênthay phải, bây giờ đã xuất hiện thêm cột số liệu tóm tắt thứ nhì bên tay phải.

5


Tuy nhiên bảng này vẫn còn thiếu dòng tổng cộng, muốn xuất hiện dòng tổngcộng hãy nhấp chuột vào nút Categories and Totals… hộp thoại sau xuất hiện:

6


Trong hộp thoại trên, nhấp chọn mục Total trong khung Show ở cuối hộpthoại, rồi nhấp nút Apply trở về hộp thoại ban đầu như hình dưới. Trong hìnhnày dòng Total đã xuất hiện trong khung dạng bảng mẫu.

Nhấp nút OK lệnh thực hiện và bảng kết quả sau xuất hiện:

Có thể lập hàng loạt bảng tần số đơn biến khác tương tự như trên. Bây giờchúng ta chuyển qua bảng 2 biến.

Bảng kết hợp 2 biến phân loại hay thứ bậc

Mở lại hộp thoại Custom Tables, click chọn biến cũ (biến tp) trong khung bêntay phải kéo thả trả về danh sách biến bên tay trái. Chọn biến gtinh đưa vào ôRows bên tay phải, dạng bảng sẽ hiện trong khung bên phải như sau:

7


Tiếp theo đưa thêm biếp tp vào ô Columns, bây giờ dạng mẫu bảng kết hợpgiữa biến tp và biến gtinh xuất hiện trong khung như hình dưới:

Nhấp nút OK, bảng kết quả xuất hiện như đã thấy trong khung mẫu như sau:

8


Nhìn vào bảng kết quả này thấy vẫn còn thiếu cột tổng cộng. Trở lại lệnhchạy bảng Custom Tables, nhấp chuột chọn biến tp ở ô Columns. Sau đó nhấpvào nút Categories and Total hộp thoại sau mở ra:

Trong hộp thoại này, nhấp chọn mục Total trong khung Show ở phần dưới củahộp thoại, rồi nhấp nút Apply trở về hộp thoại ban đầu, và thấy dạng bảnghoàn chỉnh có cột Total xuất hiện trong khung mẫu như hình sau:

9


Thấy dạng bảng trong khung mẫu hoàn chỉnh, bây giờ nhấp nút OK thì bảngkết quả hiện ra như trong bảng dưới đây:

Trong bảng trên vẫn còn thiếu dòng Total, bạn có thể thực hiện tương tự nhưtrên, nhưng nhớ là nhớ nhấp chuột chọn biến gtinh ở dòng trước khi nhấpchuột chọn Categories and Total.

Tương tự như vậy, chúng ta có thể thực hiện nhanh chóng các bảng kết hợp 2biến dữ liệu định tính như bảng sau đây. Trong bảng này chúng ta dùng chuộtnhấp kéo thả biến gtinh ra và đưa biến hocvan vào ô dòng (Rows), biến tphovẫn ở ô cột (Columns), nhấp nút OK và có bảng kết quả. Bảng kết quả nàycho biết cơ cấu mẫu khảo sát ở từng thành phố theo học vấn.

10


Bảng kết hợp 3 biến định tính

Chúng ta có thể mở rộng bảng trên thành ví dụ minh họa cho bảng kết hợp 3biến định tính.

Hãy vào menu chọn Analyze > Tables > Custom Tables mở ra lại hộp thoạinhư ở trên. Trong hộp thoại này, hãy nhấp chuột vào nút Layers ở góc trênbên phải của hộp thoại để mở ra khung Layer như hình sau đây.

11


Ô Layer này chứa biến phân loại mà chúng ta muốn tách kết quả của bảngtrong khung mẫu thành các lớp (layer) bảng khác nhau theo từng phân loạicủa biến phân loại này.Trong ví dụ này, chúng ta dùng chuột nhấp vào tên biến tp (thành phố) ở ôcolumns kéo thả vào khung Layers. Sau đó dùng chuột nhấp kéo biến gtinhtrong danh sách biến bên tay trái thả vào ô Columns. Dạng bảng kết quả sẽchạy ra xuất hiện trong khung bảng mẫu. Tiếp theo nhấp nút OK, bảng kếtquả sẽ chạy ra trong cửa sổ output.

12


13


Trong bảng kết quả này, chúng ta chỉ thấy có bảng kết quả cơ cấu học vấncủa từng nhóm nam nữ ở Hà Nội (phân loại thứ nhất của biến tpho). Để thấybảng kết quả này ở TPHCM thì hãy đưa trỏ chuột nhấp đúp vào bảng kết quảnày để chuyển sang chế độ hiệu chỉnh, và chữ Layer xuất hiện ngay trước chữthành phố Hà Nội.

Cuối dòng chữ thành phố Hà Nội có nút mũi tên đi xuống, hãy nhấp chuộtvào nút này xổ xuống 1 danh sách các lớp bảng (layer) khác nhau, hãy nhấpchọn lớp TPHCM thì bảng kết quả của TPHCM xuất hiện.

14


Bảng tóm tắt các biến định lượng

Đối với các biến định lượng thì đại lượng tóm tắt thường dùng là trung bìnhcộng. Sử dụng lại các dữ liệu file data thuc hanh, chúng ta thực hiện một sốbảng tóm tắt các biến định lượng.

Từ menu chọn lệnh Analyze > Tables > Custom Tables mở ra hộp thoạiCustom Tables quen thuộc.

Trong hộp thoại này, hãy chọn 7 biến từ c29a1 đến c29a7 (mức độ hài lòng về7 khía cạnh nội dung của tờ báo SGTT) bằng cách nhấp chuột vào biến c29a1rồi bấm và giữ phím Shift trên bàn phím, sau đó nhấp chuột vào biến c29a7.Sau khi chọn xong khối biến, dùng chuột bấm kéo thả khối biến này vào ôRows trong khung bên tay phải như trong hình sau rồi nhấp nút OK. bảng kếtquả hiện ra.

15


Trong bảng kết quả này các trung bình tính ra một cách tự động không có sốthập phân. Để có kết quả tính trung bình có 1 hay 2 chữ số thập phân, chúngta mở lại hộp thoại Custom Tables, nhấp chuột vào nút N% SummaryStatistics mở ra hộp thoại cấp 2 sau:

16


Trong hộp thoại này, hàm đã chọn sẵn là hàm tính trung bình (Mean) vì cácbiến này đã được khai báo là Scale (thang đo khoảng cách) [nếu biến đượckhai báo là nominal hay ordinal thì máy tự động chọn hàm Count].

Đưa trỏ chuột nhấp vào ô ứng với hàm Mean ở dòng và cột Format mở ra mộtdanh sách các định dạng xổ xuống, hãy chọn định dạng đầu tiên thể hiện mứcđộ thông thường nhất. Kế tiếp nhấp nút vào ô kế bên (ô dưới chữ Decimal) …Nút mũi tên lên xuống hiện ra cho phép nhấp vào đó để tăng hay giảm sốlượng số thập phân tính ra. Trong ví dụ này chúng ta chọn một số thập phân.Rồi nhấp nút Apply to Selection để trở ra hộp thoại đầu tiên.

Trong khung bảng mẫu của hộp thoại này chúng ta có thể thấy đã xuất hiệnmột số thập phân. Nhấp nút OK, bảng kết quả sau hiện ra:

17


Tương tự, chúng ta có thể kết hợp việc tóm tắt các kết quả này với một vàibiến định tính khác. Trong ví dụ này, chúng ta đưa biến thu nhập hộ gia đìnhvào ô columns để xem chi tiết mức độ hài lòng về nội dung của báo SGTTtheo từng nhóm đối tượng có thu nhập hộ gia đình khác nhau.

18


Chi tiết hơn nữa, chúng ta đưa thêm biến tp vào ô Layers để tách kết quả nàycho riêng từng thành phố như ở phần trước.

Bảng kết quả đầu tiên là ở thành phố Hà Nội. Để thấy bảng kết quả ởTPHCM, cũng nhấp đúp vào bảng kết quả chuyển qua chế độ hiệu chỉnh, thìLayer xuất hiện và chúng ta có thể thoải mái lựa chọn lớp bảng mong muốnlà TPHCM.

19


Bảng tóm tắt các biến ghép từ các biến của câu hỏi chọn nhiều trả lời

Đối với câu hỏi có thể chọn nhiều trả lời, do người trả lời chọn nhiều ý nênkhi nhập vào sẽ có nhiều biến. Nếu tóm tắt các biến này bằng những lệnhthông thường như bảng tần số (Analyze > Descriptive Statistics >Frequencies) hay bảng tùy biến (Analyze > Custom Tables) thì ứng với 1 câuhỏi loại này, có nhiều biến thì sẽ ra nhiều bảng tần số rời rạc, ít có ý nghĩanếu không cộng các bảng này lại với nhau. Để có bảng tóm tắt hoàn chỉnh,chúng ta cần kết hợp các biến này lại. Đi kèm với Custom Tables, SPS cungcấp lệnh kết hợp biến này.

Từ menu chọn Analyze > Tables > Multiple Response Sets như sau:

20


Lệnh này mở ra hộp thoại Define Multiple Response Sets như sau:

Trong hộp thoại này chọn các biến từ c2a1 đến c2a2 trong khung sát bên tráirồi nhấp nút mũi tên đưa các biến này qua khung Variables in Set ở giữa. Rồinhấp chọn mục categories trong phần Variable Coding (các biến này được mãhóa và nhập liệu theo kiểu mỗi biến chứa thông tin của nhiều loại khác nhau).Rồi xuống phía bên dưới đặt tên biến kết hợp là c2a và nhãn chung của tậpbiến này là BAO THUONG DOC như mô tả trong hình sau:

21


Tiếp theo nhấp nút Add thì biến kết hợp này xuất hiện trong khung bên tayphải. Tiếp tục thực hiện kết hợp các biến cho các câu hỏi tương tự khác.

22


Sau khi khai báo việc kết hợp các biến của câu hỏi nhiều trả lời xong, nhấpnút OK để tắt hộp thoại.

Tiếp theo, mở lại hộp thoại Custom Tables.

Trong hộp thoại này, nhấp chuột vào tên biến kết hợp là $c2a thì các phânloại của biến này xuất hiện trong ô Categories bên dưới. Dùng trỏ chuột clickkéo thả tên biến $c2a từ khung bên tay trái vào ô Rows trong khung bên tayphải. Ngay lập tức trong khung hiện bảng mẫu sẽ hiện lên dạng bảng kết quảsẽ xuất hiện, trong đó có tần số và % của từng phân loại (chú ý rằng hàm %đã được sử dụng trong các lệnh chạy bảng trước vẫn còn hiệu lực trong lệnhchạy bảng này (nếu bạn mở chương trình SPSS ra và thực hiện ngay lệnh chạybảng này thì bảng mẫu chỉ hiện lên tần số, chưa có %, bạn phải nhấp vào nútSummaru Statistics để thêm hàm % như hướng dẫn trong các phần trước).Nhấp nút OK bảng kết quả sẽ xuất hiện trong cửa sổ Output.

23


Tương tự, chúng ta có thể đưa thêm 1 biến vào ô cột để tách kết quả của bảngtrên thoe các nhóm khác nhau. Để ví dụ, hãy nhấp chọn biến tp và kéo thảvào ô Columns như trong hình sau:

24


Bảng mẫu xuất hiện trong khung, nhấp OK, bảng kết quảsẽ xuất hiện:

25


SỬ DỤNG LỆNH CHẠY BẢNG MULTIPLE RESPONSE

Trong trường hợp chương trình SPSS cài đặt thiếu lệnh Custom Tables, thìchúng ta có thể sử dụng một lệnh khác giúp tóm tắt dữ liệu dưới dạng bảngđối với các câu hỏi người trả lời có thể chọn nhiều trả lời.

Đầu tiên chúng ta phải kết hợp các biến của cùng một câu hỏi, rồi sau đóchạy bảng. Từ Menu chọn Analyze > Multiple Response như hình dưới:

Lệnh này mở ra hộp thoại sau:

26


Hộp thoại này rất giống hộp thoại kết hợp các biến như đã trình bày ở cáctrang 21-23 trong phần Cutom Tables. Khai báo tương tự như vậy (vì việc khaibáo kết hợp các biến trong lệnh Custom Tables không có hiệu lực trong lệnhnày). Chú ý rằng nếu chưa khai báo kết hợp biến ở đây thì không thể chạylệnh được. Tuy nhiên có một điểm khác biệt là khi khai báo biến được mã hóanhư thế nào thì phải khai báo các của trị số của các biến. Trong ví dụ này thìcác trị số nhập vào của các biến từ c2a1 đến c2a9 là từ 1 đến 19, trong đó mãsố là báo Hà Nội Mới, số 19 là báo khác. Nếu chúng ta không quan tâm đếncác báo khác thì chỉ cần chỉ định đếm tần số của các categories từ 1 đến 18.

Sau khi khai báo kết hợp biến xong, chạy lệnh tạo bảng bằng cách từ menuchọn Analyze > Multiple Response > Crosstabs như hình sau:

27


Lệnh này mở ra hộp thoại Multiple Response Crosstabs sau:

Trong hộp thoại này các biến kết hợp xuất hiện trong ô Multiple ResponseSets ở góc dưới bên tay trái. Nhấp chuột chọn biến $c2a kéo thả vào vào ô cột(Columns). Rồi chọn biến tp đưa vào ô dòng (Rows), xuất hiện hai dấu ?? vànút Define Ranges… đâm lên nhắc bạn khai báo mã số của các thành phố.Trong ví dụ này là 1 và 2 (Hà Nội và TPHCM). Nhấp chuột vào nút này mởra hộp thoại nhỏ và khai báo mã số của 2 thành phố này vào rồi nhấp nútContinue trở về hộp thoại Multiple Response.

Sau đó nhấp nút Options để chọn thêm hàm tính %, nhấp chọn % theo cột (đểso sánh giữa 2 thành phố đang để ở cột) rồi nhấp nút Continue trở về hộpthoại Multiple Response.

Cuối cùng nhấp nút OK bảng kết quả sẽ xuất hiện trong cửa sổ output.28


29


Trong bảng kết quả này, mỗi ô xuất hiện 2 số liệu là tần số và % theo cột,nhưng cách thể hiện khó xem. Chúng ta có thể thay đổi cách thể hiện bằngcách nhấp đúp vào bảng này để chuyển sang chế độ chỉnh sửa. Cửa sổ chỉnhsửa bảng này hiện ra như sau:

Từ cửa sổ này chọn menu: Pivot > Pivoting Trays như mô tả trong hình dưới:

Lệnh này mở ra một hộp thoại giúp điều chỉnh trình bày của bảng như sau:30


Ô chứa biến hay cáchàm ở lớp, mỗi phânnhóm trong biến haymỗi một hàm thốngkê được sử dụng sẽtạo thành 1 lớpbảng.

Ô chứa biến hay cáchàm ở dòng, mỗiphân nhóm trong biếnhay mỗi một hàmthống kê được sửdụng sẽ tạo thành 1dòng.

Ô chứa biến haycác hàm ở cột, mỗiphân nhóm trongbiến hay mỗi mộthàm thống kê đượcsử dụng sẽ tạothành 1 cột.

Để dễ nhìn bảng kết quả này hơn, chúng ta có thể đưa các hàm thống kê lên ô cột(Column) để trình bày các kết quả thông kê mô tả tầ số và phần trăm, vì hàm % ởđây là % theo cột. Hoặc có thể đưa các hàm thống kê lên ô lớp (Layer).

Đầu tiên chúng ta đưa thử các hàm thống kê lên ô cột bằng cách dùng trỏ chuộtnhấp chọn Statistics đang ở ô Rows kéo thả vào ô Column như hình dưới:

Lúc này trong cửa sổ chỉnh sửa bảng thì hình thức của bảng đã cập nhật nhưbên dưới, trong đó mỗi hàm tạo thành 1 cột.

31


Để thử cách trình bày khác, chúng ta thử đưa các hàm thống kê vào ô Layernhư hình dưới bằng cách dùng trỏ chuột nhấp vào chữ Statistics đang ở ôColumn kéo thả vào ô Layer như mô tả trong hình dưới:

Lúc này trong cửa sổ chỉnh sửa bảng thì hình thức của bảng đã cập nhật nhưbên dưới, trong đó mỗi hàm tạo thành 1 lớp bảng, lớp đang hiển thị là lớp tầnsố. Muốn hiển thị lớp bảng thứ hai là % thì nhấp vào nút mũi tên bên cạnhchữ Count ở phía trên bảng kết quả.

Sau khi dùng Pivoting Tray di chuyển để đạt được dạng bảng vừa ý thì nhấpchuột vào nút dấu chéo ở góc trên bên phải của 2 hộp thoại con này để đónglại, dạng bảng mong muốn xuất hiện ở cửa sổ Output.

32

Documents

phantichspss.com dung Custom... · Web viewSỬ DỤNG LỆNH CHẠY BẢNG CUSTOM TABLES Bảng tần số 1 biến phân loại hay thứ bậc Bảng thống kê là hình thức