DUBLIN CORE METADATA INITIATIVE – działalność i projekty

Agnieszka BrachfogelBiblioteka Narodowa

Pracownia Teorii i Organizacji Bibliografii

18 czerwca 2009 r.

Początki DCMI

1994 – 2.ga Międzynarodowa Konferencja W3 (WWW) zawiązanie nieformalnej grupy informatyków oraz bibliotekarzy

1995 – warsztaty OCLC i NCSA (National Center for Supercomputing Applications) w Dublin (Ohio, USA) nt. opracowania odpowiednich metadanych do opisu zasobów internetowych (bibliotekarze, informatycy, archiwiści, wydawcy etc.)

Dublin Core Metadata Element Set (DCMES v.1.1) Dublin Core Metadata Initiative (DCMI)

DCMI – jako instytucja

Dublin Core Metadata Initiative (DCMI) jest organizacją pożytku publicznego działającą w ramach prawodawstwa singapurskiego. Do grudnia 2008 r. DCMI podlegała OCLC; obecnie jest już w pełni niezależną organizacją.

Członkami założycielami „nowego” DCMI są: National Library Board Singapore (urząd ds. bibliotek Singapuru) Biblioteka Narodowa Finlandii.

Pozostali członkowie to: brytyjska Joint Information Systems Commission (JISC) Biblioteka Narodowa, Archiwa Państwowe oraz Komisja ds. służb państwowych Nowej Zelandii Biblioteka Narodowa Korei.

DCMI – zakres działań

Dublin Core Metadata Initiative Limited (DCMI) jest organizacją rozwijającą wymienne standardy metadanych do wszechstronnego zastosowania w środowisku online.

Do najważniejszych zadań DCMI należy: rozwój i upowszechnianie Dublin Core’u i pochodnych rozwiązań oprac. przez DCMI wspieranie międzynarodowych środowisk użytkowników metadanych DC i implementujących je kadr zawodowych (informatyków, bibliotekarzy …) Działalność DCMI obejmuje: pracę nad strukturami danych (modele, aplikacje) inicjowanie dyskusji i współpracę w ramach Kół tematycznych (DCMI Communities) oraz Grup Zadaniowych (DCMI Task Groups) organizowanie corocznych konferencji i warsztatów współpracę z innymi organizacjami ustanawiającymi standardy pokrewne DC

Struktura DCMI

Koła tematyczne (DCMI Communities) – ogólne problemy wynikające ze stosowania DC, także w danej dziedzinie (np. opis kolekcji, materiałów edukacyjnych)

Grupy zadaniowe (DCMI Task Groups) – ściśle określone zadanie do wykonania (np. stworzenie konkretnego profilu DC)

Koła tematyczne (DCMI Communities)

1. DCMI Accessibility Community 2. DCMI Collection Description Community 3. DCMI Education Community 4. DCMI Environment Community 5. DCMI Government Community 6. DCMI Identifiers Community 7. DCMI Kernel Community 8. DCMI Knowledge Management Community 9. DCMI Libraries Community 10. DCMI Localization and Internationalization

Community 11. DCMI Preservation Community 12. DCMI Registry Community 13. DCMI Scholarly Communications

Community 14. DCMI Science and Metadata Community 15. DCMI Social Tagging Community 16. DCMI Standards Community 17. DCMI Tools Community

1. DCMI Agents Task Group

2. DCMI Collection Description Application Profile Task Group

3. DCMI Education Application Profile Task Group

4. DCMI Government Application Profile Task Group

5. DCMI Kernel Task Group

6. DCMI Libraries Application Profile Task Group

7. Joint DCMI/IEEE LTSC Taskforce

8. DCMI/RDA Task Group

9. DCMI Registry Task Group

Grupy zadaniowe (DCMI Task Groups)

Dokumentacja DCMI

Najważniejsze materiały:

DCMES (Dublin Core Metadata Element Set ver. 1.1)15-elementowy zestaw metadanych DC, także w opublikowany w postaci norm międzynarodowych: RFC 5013/2007, ISO 15 836:2009 oraz ANSI/NISO Z39.85-2007 (PN-ISO 15836:2006).

DCMI Metadata Terms wykaz wszystkich elementów metadanych utrzymywanych przez DCMI

DCAM (Abstract Model) struktura metadanych: elementy i relacje sformułowane wg RDF

DCAP (Application Profiles) struktury danych dla konkretnych zastosowań (np. opisu kolekcji)

Schematy prezentacji danych i języki formalneRDF, XML

User Guidepodręcznik użytkownika

Metadane DUBLIN CORE– informacje podstawowe

Dublin Core to zestaw elementów opisu (metadanych) dokumentów dostępnych w sieci (repozytoria cyfrowe, repozytoria tekstowe, multiwyszukiwarki)

Zawiera elementy opisu formalnego (autor, tytuł, opis fiz. …) i rzeczowego (temat, zasięg…)

Zaleca używanie słowników kontrolowanych i tezaurusów (np. UKD) oraz identyfikatorów numerycznych (ISBN)

Elementy DC przedstawiane są wg schematu RDF w języku XML Każdy element identyfikowany jest przez URI (Uniform Resource

Identifier)

DCMES (Dublin Core Metadata Element Set ver. 1.1)

1. Twórca 2. Tytuł (+ wariant tyt.)3. Temat 4. Opis (+ spis treści, abstrakt) 5. Wydawca6. Współtwórca 7. Data (+ utworzenia, wyd., mod.)

Kwalifikatory dodatkowe

1. Odbiorca (+ pośrednik, poziom kształcenia)2. Pochodzenie3. Prawa własności4. Metoda szkolenia5. Sposób nabycia obiektu6. Częstotliwość nabywania obiektów7. Warunki nabycia obiektu

8. Typ9. Format (+ rozmiar, nośnik)

10. Identyfikator11. Źródło12. Język13. Relacja (+ jest wersją-ma wersję, jest częścią-złożony z…)14. Zasięg (+ miejsce, czas)

15. Prawa

Elementy Dublin Core (+ kwalifikatory)

DCMI Metadata Terms

Wykaz wszystkich elementów metadanych DC, w podziale na: własności (twórca, tytuł, data, format …) słowniki kontrolowane (UKD, MeSH, TGN …) schematy kodowania danych (URI, ISO 3166 …) klasy danych (agent, lokalizacja, typ nośnika …) terminy związane z DCMI Abstract Model

DCMES (stare) i Metadata Terms (nowe)

DCMI Metadata Terms

Nazwa terminu: CREATOR

URI: http://purl.org/dc/terms/creator

Etykieta: Twórca

Definicja: Jednostka w głównej mierze odpowiedzialna za

powstanie zasobu.

Komentarz: Twórcą może być osoba, organizacja lub

usługa. Zazwyczaj nazwa Twórcy powinna wskazywać

jednostkę.

Rodzaj terminu: Property

Zawęża: http://purl.org/dc/elements/1.1/creator

Zawęża się do: http://purl.org/dc/terms/contributor

Należy do zakresu: http://purl.org/dc/terms/Agent

Wersja:

http://dublincore.org/usage/terms/history/#creatorT-001

DCMES

Nazwa terminu: CREATOR

URI: http://purl.org/dc/elements/1.1/creator

Etykieta: Twórca

Definicja: Jednostka w głównej mierze odpowiedzialna za

powstanie zasobu.

Komentarz: Twórcą może być osoba, organizacja lub

usługa. Zazwyczaj nazwa Twórcy powinna wskazywać

jednostkę.

Rodzaj terminu: Property

Wersja:

http://dublincore.org/usage/terms/history/#creatorT-001

Uwaga: Druga własność o tej samej nazwie występuje w

przestrzeni nazwowej dcterms (http://purl.org/dc/terms/).

Wytłumaczenie tego znajduje się we wstępie niniejszego

dokumentu.

DCAM (Abstract Model)

Cechy:przedstawia strukturę metadanych (rekordów): elementy i

relacje zachodzące między nimi skonstruowany na bazie RDF (Resource Description

Framework)niezależny od terminów DCMI

Trzy modele:

1.Zasobu (DCMI Resource Model)

2.Opisu (DCMI Description Set Model)

3.Słownictwa (DCMI Vocabulary Model)

DCAP (Application Profiles)

Cechy:schematy metadanych do lokalnego, konkretnego zastosowania (np. schemat opisu

kolekcji) DCAP konstruowane są zgodnie z DCMI Abstract Modelwspółdziałają z innymi aplikacjami, bo korzystają ze wspólnej terminologii i bazują na

tych samych modelach danych w DCAP używa się terminów zdefiniowanych w RDF (+ terminy z innych potrzebnych przestrzeni nazwowych np. w Education AP – elementy z IEEE Learning Object Metadata)

Profile:Dublin Core Collections Application Profile Dublin Core Education Application Profile (w oprac.)Dublin Core Government Application Profile (w oprac.)Dublin Core Libraries Application Profile (w oprac.)

Opracowania dot. DCAP:Guidelines for Dublin Core Application Profiles (05/2009)The Singapore Framework for Dublin Core Application Profiles (01/2008)

DOSTĘPNE MATERIAŁY - podsumowanie

Materiały podręczne:Schematy RDF i XMLUser Guide – podręcznik

użytkownika

Działalność DCMI:strukturawspółpracakonferencje

Zasoby:DokumentacjaMateriały konferencyjneMateriały szkolenioweTłumaczeniaProjektyNarzędzia i software (konwersje,

ekstrakcje metadanych, generowanie metadanych etc.)

SłowniczekBibliografia

DCM Registry

Wyszukiwarka wszystkich elementów DC, tj: własności (71) klas (35) słownikowych schematów kodowania (9) syntaktycznych schematów kodowania (11)

Kilkanaście wersji językowych, także polska (niepełna). Możliwość ustawienia wersji językowej dla etykiet pól haseł, jak i przetłumaczalnych wartości rekordu hasła (np. definicję tak, ale nie nazwę terminu).

Projekty – informacje ogólne

Alfabetyczny wykaz projektów, w których wykorzystano metadane DC (najczęściej elementy DC uzupełniane są dodatkowymi metadanymi wg lokalnych potrzeb).

Każdy projekt zawiera krótką charakterystykę i link.

projekty istniejące; 47;

81%

projekty zawieszone; 11;

19%

projekty istniejące

projekty zawieszone

Do DCMI zgłoszono 47 projektów, z czego 11 jest zawieszonych.

Projekty wg krajów

8 8

7 7

5

3

2 2

1 1 1 1 1

liczba p

roje

któ

w

Projekty wg typów instytucji

23

14

75

1

liczba p

roje

któ

w

Projekty wg dziedzin

27

16

32

1

nauka różne sztuka rządowe biznes

liczba p

roje

któ

w

Projekty wg typów gromadzonych danych

19

1615

10 10

liczba p

roje

któ

w

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ!