Dr. Oktay Yardımcı

1 Mart 2010

İTÜ / Taşkışla Kampüsü

İşçi Sağlığı(Multidisipliner bir sağlık hizmetidir)

Tanımlama (1950 -1980 WHO)

Tüm mesleklerde çalışanların fizik, ruhsal, moral ve sosyal iyilik hallerinin en üst düzeye çıkarılması, çalışma ortamındaki sağlık zararlarının en alt düzeye indirilmesi ve bunlardan korunma yöntemlerinin uygulanması, kişilerin fiziksel ve ruhsal yeteneklerine uygun işlerde çalışması, kişinin işine ve işin kişiye tam bir adaptasyonu

1980 Paris Tek Şartı ve 1981 Maastrich Anlaşmaları Sonucu

1 - İşinin değil, ailesi, geçimi, evi, vb. sosyal durumu

2 - Çalıştığı işyerinin güvencesi değil, işyerinin yakın ve uzak çevresinin korunması

3- İşçilerin tüm sosyo - ekonomik ilişkilerinin düzenlenmesi

4- Sağlıklı insanlarla : kaliteli bir üretimin amaçlanması

Meslek Hastalıkları

Tanımlama: İşyerlerindeki sağlık zararlarından oluşan hastalıklardır. Hastalıkla, sağlık zararı arasında bir illiyet bağı vardır. Yani sağlık riski ile hastalığın ilişkisinin vazgeçilmezliği sebep - sonuç ilişkisi vardır.

Tanısı oldukça zor hastalıklardır. Buz dağına benzetilebilir. 7/8’i denizin altında, 1/8 ise denizin üstündedir.

SSK Tanısı: İşyerindeki bir veya birkaç sağlık zararlısı ile tekrarlanan bir nedenle veya işin yürütüm şartları sonucunda oluşan, akut veya kronik, maluliyet bırakan veya bırakmayan hastalık, sakatlık ve ruh arıza halleridir.

Tüm sistemik hastalıklar meslek hastalığı olabilir. Yeter ki çalışma bölümünde o hastalığı bulunan bir veya birkaç etken bulunsun.

Görünümü veya anatomopatolojisi mesleki olmayan benzer hastalıklarla aynıdır.

Etkenle temas başladıktan sonra meslek hastalığının oluşumu, 1 hafta ile 30 yıl arasındadır.

Etkenle temas kesilince, meslek hastalığı o evrede durur ne ilerler ne de geriler. (Bak. Periyodik muayeneler)

Belirli mesleklere özgü sağlık sorunları olmaları bakımından meslek hastalıklarının, çalışan kişilerin sağlık sorunları arasında özel bir yeri vardır. Aslında çalışan bir kişinin bütün sağlık sorunları arasında meslek hastalıkları küçük bir pay almaktadır ama iş sağlığı uğraşılarının ağırlıklı ilgisi meslek hastalıkları olmaktadır. Bunun iki nedeni olabilir;

*Birincisi, iş ile hastalık arasında nedensel bir bağın olmasıdır, hastalığın nedeni işyerindedir.

**İkinci neden ise, meslek hastalıklarının korunulması olanağı yüksek olan hastalıklar olmasıdır. İşyerinde alınacak teknik ve tıbbi önlemlerle meslek hastalıklarından korunma sağlanabilir.

Etyolojilerinde birden fazla sayıda faktörün bulunduğu

hastalıkların meydana gelmesinde mesleksel faktörlerin de rolü bulunabilir. Bu hastalıklara işle ilişkili hastalık (work-related disease)adı verilmektedir. Örneğin kronik bronşit için başlıca risk faktörleri sigara içilmesi, hava kirliliği ve toz maruziyetidir. Belli mesleğe özgü bir durum olmamakla birlikte tozlu ortamda çalışanlarda hastalık daha sık olarak görülür.

Meslek hastalıklarında ise hastalıkla yapılan iş, yani meslek arasında nedensel bir bağlantı vardır. Örneğin kurşun zehirlenmesi yalnızca kurşunun kullanıldığı işyerinde çalışanlara özgü bir sağlık sorunudur, başka işlerde çalışanda görülmez. Oysa kronik bronşit tozlu yerlerde çalışanlarda görülmekle birlikte tozsuz ortamlarda çalışan kişilerde de görülebilir

Meslek hastalığının tanısı için kendine özgü birtakım laboratuarlara gereksinim vardır. (İş hijyeni, iş psikolojisi, iş fiziği, çeşitli tıp ve fonksiyon laboratuarları gibi)

O hastalık her ülkenin kendi meslek hastalıkları listesinde bulunmalıdır.(AET listesi, ILO 29’lu liste, AB’nin 14’lü listesi)

Uluslararası Çalışma Örgütü yayınlarına göre;

Dünyada her yıl 2.2 milyon çalışan

işle bağlantılı kazalar ve meslek

hastalıkları sonucu hayatını

kaybetmektedir

270 milyon çalışan kazaya ve 160

milyon çalışan meslek hastalığına

yakalanmaktadır.

Türkiye’de her gün; 200 iş kazası olmaktadır.

3 işçi, iş kazası sonucu hayatını kaybetmektedir.

7 kişi, iş kazası sonucu iş göremez hale gelmektedir.

Ülkemizde iş kazaları ve

meslek hastalıkları

sonucu kaybedilen iş günü

2.111.432 gün

Daha üst düzeyde korunma neden gerekli?

Türkiye:

Her yıl Gayri Safi Milli Hasılanın

% 5’i kayboluyor

AB’DE İSG POLİTİKALARININ

BAŞARISI

1994-2001 Döneminde

ölümle sonuçlanan iş kazalarında % 31

ciddi iş kazalarında % 15

düşüş

TÜRKİYE – 2007

İşyeri sayısı – 1.116.638

İşçi sayısı – 8.505.390

İşyerlerinin %99.8’i KOBİ (1-250 isçi)’dir.

İşçilerin %82’si KOBİ (1-250 isçi)’lerde çalısmakta.

(SGK Kaynakları 2007)

SSK 2007-2008 İSTATİSTİKLERİ

2007 yılı 2008 yılı

İş Kazası 80602 72963

Meslek Hastalığı 1208 539

Sürekli iş göremezlik

sayısıİş kazası / Meslek hast.

1956

1550 / 406

1694

1452 / 242

Ölüm sayısıİş kazası / Meslek hast.

10441043 / 1

866865 / 1

Türkiye’de Meslek HastalıklarıSayıları

Yalnız SSK’lılar Meslek Hastalığı olabilir!!!

5.800.000 sigortalı vardır ve ülkede çalışan sayısı en az 30.000.000 kişidir.

SSK istatistiklerinde son 5 yıl içinde 1000-1250 iken son yıllarda 800,600 ve 400’e inmiştir.

Bu, Guinesse rekorlar kitabına girecek bir sayıdır.

Belçika’da sigortalı sayısı aşağı yukarı bizdeki kadardır. Meslek hastalığı sayısı ise 5800 - 6000 civarındadır.

Almanya’da 84.000, Amerika’da 280.000 civarı, İtalya’da 54.000 civarındadır.

SONUÇ: BİZ MESLEK HASTALIKLARINI TANIYAMIYORUZ VE ÇIKARAMIYORUZ.

Çıkarılan meslek

hastalıkları sayısı

400 kişi

SSK’lı çalışan 5.800.000 kişi

Belçika kadar iyi olsak 6.000 meslek hastalığı

Ülke genelinde 30.000 meslek hastalığı

Her yıl 5.600 sigortalı veya 29.600 çalışan insan

MESLEK HASTALIĞINA TUTULUYOR VE ETKENLE TEMASI DEVAM EDİYOR.

Yeni İSG Yaklaşımı Risk Değerlendirmesi

Çalışanların Katılımı

Uzman Katkısının Sağlanması

Çalışanların Bilgilendirilmesi

Çalışanların Eğitimi

Koruma-Önleme-Geliştirme Anlayışı

Kontrol ve Denetim

İşçilerin Sorumluluk Alması

Kayıt ve İstatistik Tutma

Malzeme ve Ekipmanın Kontrolü

İSİG’ne Sistematik bir yaklaşım getirmiştir.

İşverenlerin ve İşçilerin Yükümlülükleri

İşverenler işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması için gerekli her türlü önlemi almak, araç ve gereçleri noksansız bulundurmak, işçiler de iş sağlığı ve güvenliği konusunda alınan her türlü önleme uymakla yükümlüdürler

İşverenler işyerinde alınan iş sağlığı ve güvenliği önlemlerine uyulup uyulmadığını denetlemek, işçileri karşı karşıya bulundukları mesleki riskler, alınması gerekli tedbirler, yasal hak ve sorumlulukları konusunda bilgilendirmek ve gerekli iş sağlığı ve güvenliği eğitimini vermek zorundadırlar

(4857/77)

İşverenin Genel Yükümlülükleri-1

a) İşveren, işçilerin sağlığını ve güvenliğini korumak için mesleki risklerin önlenmesi, eğitim ve bilgi verilmesi dahil gerekli her türlü önlemi almak, organizasyonu yapmak, araç ve gereçleri sağlamak zorundadır.

İşveren, sağlık ve güvenlik önlemlerinin değişen şartlara uygun hale getirilmesi ve mevcut durumun sürekli iyileştirilmesi amaç ve çalışması içinde olacaktır.

İşverenin Genel Yükümlülükleri-2 b) İşveren, sağlık ve güvenliğin korunması ile ilgili

önlemlerin alınmasında aşağıdaki genel prensiplere uyacaktır:

1-Risklerin önlenmesi

2-Önlenmesi mümkün olmayan risklerin değerlendirilmesi,

3-Risklerle kaynağında mücadele edilmesi,

4-İşin kişilere uygun hale getirilmesi için, özellikle

işyerlerinin tasarımında, iş ekipmanları, çalışma şekli ve

üretim metotlarının seçiminde özen gösterilmesi, özellikle de monoton

çalışma ve önceden belirlenmiş üretim temposunun hafifletilerek

bunların sağlığa olumsuz etkilerinin en aza indirilmesi,

5-Teknik gelişmelere uyum sağlanması,

6-Tehlikeli olanların, tehlikesiz veya daha az tehlikeli olanlarla

değiştirilmesi,

7-Genel bir önleme politikasının geliştirilmesi,

8-Toplu korunma önlemlerine, kişisel korunma önlemlerine göre

öncelik verilmesi,

9-İşçilere uygun talimatların verilmesi.

İşverenin Genel Yükümlülükleri-3c) İşveren, işyerinde yapılan işlerin özelliklerini dikkate alarak;

1-Kullanılacak iş ekipmanının, kimyasal madde ve preparatların seçimi, işyerindeki çalışma düzeni gibi konular da dahil işçilerin sağlık ve güvenliği yönünden tüm riskleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucuna göre; işverence alınan önleyici tedbirler ile seçilen çalışma şekli ve üretim yöntemleri, işçilerin sağlık ve güvenlik yönünden korunma düzeyini yükseltmeli ve işyerinin idari yapılanmasının her kademesinde uygulanmalıdır.2-Bir işçiye herhangi bir görev verirken, işçinin sağlık ve güvenlik yönünden uygunluğunu göz önüne alır.3-Yeni teknolojinin planlanması ve uygulanmasının, seçilecek iş ekipmanının çalışma ortam ve koşullarına, işçilerin sağlığı ve güvenliğine etkisi konusunda işçiler veya temsilcileri ile istişarede bulunur.4-Ciddi tehlike bulunduğu bilinen özel yerlere sadece yeterli bilgi ve talimat verilen işçilerin girebilmesi için uygun önlemleri alır.

İşverenin Genel Yükümlülükleri-4

d) Aynı işyerinin birden fazla işveren tarafından

kullanılması durumunda işverenler, yaptıkları işin

niteliğini dikkate alarak; iş sağlığı ve güvenliği ile iş

hijyeni önlemlerinin uygulanmasında işbirliği yapar,

mesleki risklerin önlenmesi ve bunlardan korunma ile

ilgili çalışmaları koordine eder, birbirlerini ve

birbirlerinin işçi veya işçi temsilcilerini riskler

konusunda bilgilendirirler.

e) İş sağlığı ve güvenliği ile iş hijyeni konusunda

alınacak önlemler hiç bir şekilde işçilere mali yük

getirmez.

İşverenin Diğer Yükümlülükleri

a) İşveren ;

1) İşyerinde risklerden özel olarak etkilenebilecek işçi gruplarının durumunu da kapsayacak şekilde sağlık ve güvenlik yönünden risk değerlendirmesi yapar.

2) Risk değerlendirmesi sonucuna göre, alınması gereken koruyucu önlemlere ve kullanılması gereken koruyucu ekipmana karar verir.

3) Üç günden fazla işgünü kaybı ile sonuçlanan iş kazaları ile ilgili kayıt tutar.

4) İşçilerin uğradığı iş kazaları ile ilgili rapor hazırlar.

İşçilerin Eğitimiİşveren, her işçinin çalıştığı yere ve yaptığı işe özel bilgi ve talimatları da içeren sağlık ve güvenlik eğitimi almasını sağlamak zorundadır. Bu eğitim özellikle;

1) İşe başlanmadan önce,

2) Çalışma yeri veya iş değişikliğinde,

3) İş ekipmanlarının değişmesi halinde,

4) Yeni teknoloji uygulanması halinde,

yapılır.

Eğitim, değişen ve yeni ortaya çıkan risklere uygun olarak yenilenir ve gerektiğinde periyodik olarak tekrarlanır.

Eğitim Konuları-1Çalışanlara verilecek eğitim, işyerinin faaliyet alanına göre aşağıdaki ve benzeri konulardan seçilir;

a) Genel iş sağlığı ve güvenliği kuralları,

b) İş kazaları ve meslek hastalıkların sebepleri ve işyerindeki riskler,

c) Kaza, yaralanma ve hastalıktan korunma prensipleri ve korunma tekniklerinin uygulanması,

d) İş ekipmanlarının güvenli kullanımı,

e) Çalışanların yasal hak ve sorumlulukları,

f) Yasal mevzuat ile ilgili bilgiler,

g) İşyerinde güvenli ortam ve sistemleri kurma,

h) Kişisel koruyucu alet kullanımı,

i) Ekranlı ekipmanlarla çalışma

Eğitim Konuları-2 j) Uyarı işaretleri,

k) Kimyasal, fiziksel ve biyolojik maddelerle ortaya çıkan riskler,

l) Temizlik ve düzen,

m) Yangın olayı ve yangından korunma,

n) Termal konfor şartları,

o) Ergonomi,

p) Elektrik, tehlikeleri, riskleri ve önlemleri,

r) İlk yardım, kurtarma.

Mesleksel Risklerin Önlenmesinde

Kullanılan 4 Temel Yöntem

Tehlike çalışan

1. tehlikenin yok edilmesi

Mesleksel Risklerin Önlenmesinde

Kullanılan 4 Temel Yöntem

Tehlike çalışan

2. Tehlike yalıtımı

Mesleksel Risklerin Önlenmesinde

Kullanılan 4 Temel Yöntem

Tehlike çalışan

3. Çalışanın ortamdan uzaklaştırılması

Mesleksel Risklerin Önlenmesinde

Kullanılan 4 Temel Yöntem

Tehlike çalışan

4. Çalışanın yalıtımı

MESLEK HASTALIKLARISigortalının çalıştığı işin niteliğine göre

tekrarlanan sebeplerle veya işin yürütüm şartları nedeniyle meydana gelen

geçici veya sürekli

hastalık, sakatlık, ruhi arıza hallerine

Meslek Hastalığı denir.

MESLEK HASTALIKLARININ TARİHİ GELİŞİMİ

MESLEK HASTALIKLARI ÇOK ESKİDEN BERİ BİLİNMEKTEDİR.

GREKLER VE ROMALILAR KURŞUN İNTOKSİKASYONLARINI BİLİYORDU.

1500’LÜ YILLARDA AVUSTURYALI HEKİM:DR. AGRİCOLA:(1494-1555) MADENCİLERİN SAĞLIK DURUMLARINI İNCELEDİĞİ “DE RE METALLİCA” İSİMLİ KİTABI YAZDI.MADENCİ EŞLERİNİN 7 KEZ EVLENDİĞİNİ BELİRTTİ.

DR. PARACELSUS: (1493-1541) DENEYİMLERİNİ TOPLADIĞI KİTABINDA: “ALTIN-GÜMÜŞ, DEMİR-BAKIR, KURŞUN-CIVA ELDE ETMEK İSTİYORSAK SAĞLIĞIMIZI - HAYATIMIZI TEHLİKEYE ATMAMIZ GEREKİR.”

1700’LÜ YILLARDA İTALYAN HEKİMDR. BERNARDİNO RAMAZZİNİ (1633-1714)İLK MESLEK HASTALIKLARI KİTABI KABUL EDİLEN “DE MORBİS ARTİFİCUM DİATRİBA” YAZDI.

1884’DE ALMANYA’DA HASTALIK SİGORTASI KURULDU.

I. DÜNYA SAVAŞINDAN SONRA DA MESLEK HASTALIKLARI SİGORTASI UYGULANMAYA BAŞLANDI.

1911 İTALYA-MİLANO’DA MESLEK HASTALIKLARI KLİNİĞİ AÇILDI.

1919’DA ILO (İNTERNATİONAL LABOUR OFFİCE) ULUSLARARASI ÇALIŞMA ÖRGÜTÜ KURULDU.

MESLEK HASTALIKLARI LİSTELERİ TARİHİ GELİŞİM

1919-ILO (İNTERNATİONAL LABOUR OFFİCE KURULDU)

1919- ILO İLK SÖZLEŞMESİNİ İMZALADI(ÇOCUK İŞÇİLERİN ÇALIŞMA KOŞULLARI)

1925- ILO SÖZLEŞMESİ NO: 183 HASTALIK MESLEKİ HASTALIK KABUL EDİLDİKURŞUN, CIVA, PNÖMOKONYOZ

1934- ILO SÖZLEŞMESİ NO:4210 HASTALIK MESLEK HASTALIĞI KABUL EDİLDİ

KURŞUN İNT. ARSENİK İNT.CIVA İNT. BENZEN İNT.PNÖMOKONYOZ HALOJENLİ HİDROKARBON BİL.

FOSFORDERİ EPİTELYOMASIŞARBON

RADYASYON (radyum ve radyoaktif m.)

1964- ILO SÖZLEŞMESİ NO:121

İŞ KAZALARI YARDIMLAŞMA SÖZLEŞMESİ

YENİ BİR MESLEK HASTALIKLARI LİSTESİ HAZIRLANDI

1980- ILO UZMANLAR KURULUNCA LİSTE YENİLENDİ

29 HASTALIK GRUBU MESLEK HASTALIĞI KABUL EDİLDİ

1991- ILO GAYRİ RESMİ DANIŞMA KURULU

YENİ BİR LİSTE HAZIRLADI

2002- ILO’NUN YENİ LİSTESİ KULLANILMAYA BAŞLANDI

Meslek Hastalıkları Listeleri

1 - İLO’nun ilk meslek Hastalıkları listeleri

2 - 1979’da AET’nin listesini alarak uygulamaya koyduk. Çok geniş ve kapsamlı bir liste.

3 - ILO’nun 29’lu listesi. Genellikle işyerleri ve işyeri hekimleri için yararlıdır.

4 - 14’lü liste. AB’de kullanlan liste. Çeşitli metaller, solventler, mesleki kanserler, endüstriyel sağırlıklar, duruş bozuklukları - sırt ağrıları, toz hastalıkları ve stres bozukluklarını içerir.

AB ÜLKELERİNCE KULLANILAN YENİ MESLEK HASTALIKLARI LİSTESİ

I. ETMENLERİN NEDEN OLDUĞU MESLEK HASTALIKLARI

II. HEDEF ORGANLARDA GÖRÜLEN MESLEK HASTALIKLARI

III- MESLEKİ KANSERLER

IV- DİĞER MESLEK HASTALIKLARI

I. ETMENLERİN NEDEN OLDUĞU MESLEK HASTALIKLARI

1. KİMYASAL ETMENLERİN NEDEN OLDUĞU

MESLEK HASTALIKLARI (32 HASTALIK GRUBU)

2- FİZİKSEL ETMENLERİN NEDEN OLDUĞU

MESLEK HASTALIKLARI (8 HASTALIK GRUBU)

3- BİYOLOJİK ETMENLERİN NEDEN OLDUĞU

MESLEK HASTALIKLARI

(ENFEKSİYÖZ VE PARAZİTER HASTALIKLAR

II. HEDEF ORGANLARDA GÖRÜLEN MESLEK HST

1- SOLUNUM SİSTEMİNİN MESLEK HASTALIKLARI

(10 HASTALIK GRUBU)

2- MESLEKİ DERİ HASTALIKLARI

(2 HASTALIK GRUBU)

3- MESLEKİ KAS-KEMİK SİSTEMİ HASTALIKLARI

(MUSCULO, SKELETAL) (5 HASTALIK GRUBU)

III- MESLEKİ KANSERLER 15 ETKEN GÖSTERİLMİŞTİR

IV- DİĞER MESLEK HASTALIKLARI NİSTAGMUS

……….

ÜLKEMİZDE UYGULANMAKTA OLAN MESLEK HASTALIKLARI LİSTESİ

SOSYAL SİGORTALAR SAĞLIK İŞLEMLERİ TÜZÜĞÜNE EK OLARAK VERİLMİŞTİR.

TÜZÜK 1972’DE ÇIKARILMIŞTIR.

1978’DE YENİLENMİŞ VE MESLEK HASTALIKLARI LİSTESİ DEĞİŞTİRİLMİŞTİR.

1985 YILINDA TÜZÜK YENİDEN DEĞİŞTİRİLMİŞTİR.

ŞU ANDA EKLİ MESLEK HASTALIKLARI LİSTESİKULLANILMAKTADIR.

TÜZÜKTE AYRICA

YÜKÜMLÜLÜK SÜRESİNİN NASIL UZATILACAĞI

MARUZİYET SÜRESİNİN NASIL KISALTILACAĞI

LİSTEDE OLMAYAN BİR HASTALIĞIN NASIL MESLEK HASTALIĞI KABUL EDİLECEĞİ

İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIKLARINDA MALÜLİYET HESABININ NASIL YAPILACAĞI BELİRTİLMİŞTİR.

SSK Sağlık işlemleri tüzüğüne göre Meslek Hastalıkları:

a. Kimyasal etmenlerle olan meslek hast.

b. Mesleki Cilt Hast.

c. Pnomokonyozlar ve Solunum Sisteminin diğer meslek hast.

d. Mesleki Bulaşıcı hast.

e. Fiziksel Etmenlerle oluşan meslek hast.

A. KİMYASAL ETMENLERLE OLAN MESLEK HASTALIKLARI

A-1.A- Arsenik ve bil. A-8.C- Amonyak

A-1.B- Arsenikli hidrojen A-9.A- Nikel ve bil.

A-2 Berilyum ve bil. A-9.B- Nikel Karbonil

A-3.A- Karbonmonoksit A-10.A- İnorganik Fosfor bil.

A-3.B Fosgen A-10.B- Organik Forfor bil.

A-3.C- Hidrosiyanik asit A-11.A- Kurşun ve bil.

A-4 Kadmiyum ve bil. A-11.B- Organik kurşun bil.

A-5 Krom ve bil. A-12.A- Karbon Sülfür

A-6 Civa ve bil. A-12.B- Kükürtlü Hidrojen

A-7 Manganez ve bil. A-12.C- Sülfürik Asit

A-8.A- Nitrik asit A-13 Talyum ve bil.

A-8.B- Nitroz gazları A-14 Vanadyum ve bil.

A. KİMYASAL ETMENLERLE OLAN MESLEK HASTALIKLARI

A-15 Halojenler A-18.D- KetonlarA-15.A- Klor A-18.E- Organik esterlerA-15.B- Brom A-19.A- Organik asitler A-15.C- İyot A-19.B- AldehitlerA-15.D- Flor A-20.A- Alf. Hk. Nitro tür.A-16 Alifatik ve Alisiklik hidrok. A-20.B- Nitrik asit esterleriA-17 Halojenli hidrok. A-21.A- Benzen ve hom.A-17 I Doymuş alf. Halojenli hk. A-21.B- Naftalin ve hom.A-17 II Doymamış alf. Halojenli hk. A-22 Aro. Hk. Halojenli tür.A-17 III Ensektisitler A-23.A- I Fenol ve hom.A-17 IV Metan ve Etan Klorlu bil. A-23.A- II Naftol ve hom.A-17 V Sentetik mad. Halojenli bil. A-23.B Alkil, aril ve oks.A-18.A- Alkoller A-23.C- H. Kinonun oks. ür.A-18. B- Glikoller A-24 Aro. Anin ve hidrazinlerA-18.C- Eter ve tür. A-25 Aro. Hk.ve fenollerin nitro t.

B- MESLEKİ DERİ HASTALIKLARIB-1 Deri Kanserleri ve Prekanseröz Deri Hastalıkları

(Kurum, zift, katran, asfalt, antrasen, mineral yağlar, parafin ve benzerleri)

B-2 Kanserleşmeyen Cilt Hast.

A. Toksik orijinli hipererjik ekzama

B. Allerjik orijinli hipererjik ekzama

C. Çeşitli orijinli ender dermatozlar

C. PNÖMOKONYOZLAR VE SOLUNUM SİSTEMİNİN DİĞER MHC-1.a Silikoz ve siliko tuberkülozC-1.b AsbestlerC-1.c Silikatoz (asbest dışındaki tozlar)C-1.d SiderozC-2 Alüminyum ve bil. C-3 Sert metal tozlar ile olan mhC-4 Thomas Cürufu ile olan mhC-5 Mesleki bronşial astmaC-6 Bissinosis

D. MESLEKİ BULAŞICI HAST.D-1 Helminthiasis

D-2 Tropik hast.

D-3 Hayvanlardan insana bulaşan hast.

D-4 Meslek Gereği olan enfeksiyon hast.

E. FİZİK ETMENLERLE OLAN MH

E-1 İyonlayıcı ışınlarla olan mh

E-2 Enfraruj ışınları ile katarakt

E-3 Gürültü sonucu işitme kaybı

E-4 Hava basıncındaki değişiklerle olan mh

E-5 Titreşim sonucu kemik-eklem zararları ve anjionörotik bozukluklar

E-6 Sürekli lokal baskı sonucu olan mh

E-7 Maden işçileri nistagmusu

MESLEK HASTALARINI HEKİME GÖTÜREN SEBEPLERA. Basit, üzerinde durulmayacak semptomlar

başağrısı bulantı-kusmahalsizlik kabızlıkekstremitelerde ağrı

B. Önemli hastalık (klinik) tablosu olabilirastım bronşiale, koahkalp hastalığı ve yetmezliğikaraciğer ve böbrek yetmezliğipolinöropatiler, felçler

MESLEK HASTALIKLARININ ÖZELLİKLERİ Kişiler işe girişte fiziksel ve ruhsal bakımdan

sağlıklıdır

İşte belli bir süre çalıştıktan sonra hastalık çıkar

İş yerinde insan sağlığına zararlı Kimyasal etmenler

Fiziksel etmenler

Biyolojik etmenler bulunur

MESLEK HASTALIKLARININ ÖZELLİKLERİ

Bu etkenler Max değeri üzerinde olması Kişi bu zararlı etkenlere maruz kalmalı Subjektif şikayetler olması Fizik muayene bulguları Meslek anamnezi meslek hastalığını düşündürmeli Laboratuvar tetkiklerinin bunu teyit etmesi Birden fazla kişide görülmesi Çalışma ortamından uzaklaşınca hastalığın

gerilemesi Nükslerin meydana gelmesi Alerji testlerinin müspet olması

Meslek hastalıklarının lehine bulgulardır

MESLEK HASTALIKLARININ TEŞHİSİ İyi bir hastalık anamnezi

İyi bir mesleki anamnez alınması

Sistemik fizik muayene

Rutin laboratuvar tetkikleri

Çoğu kez de özel laboratuvar tetkikleri

yapılması gerekir

MESLEK HASTALIKLARI HASTANELERİNE SEVK YOLLARI

İşyeri hekiminin periyodik ve günlük muayeneleri sonunda sevkler

Yataklı-yataksız sağlık kuruluşlarından sevkler

Meslek hastalıkları hastanelerinin işyeri inceleme ve tarama muayeneleri

sonunda davet

Meslek hastalıkları hastanelerinde yapılan periyodik muayeneler

Sigortalının meslek hastalığı İddiası

İSGÜM ve İş Teftiş Bölge Müdürlüğü elemanlarının sevkleri

MESLEK HASTALARININ SEVK ZİNCİRİ

1.İşyeri hekimi sevki 2. Hastanenin işyerine 3. Periyodik muayene

günlük muayene ulaşması - dışarıda

- MHH.

Meslek Hastalıkları Hastanesi

Dispanserler

Hastaneler

İşçi

İşyeri Hekimi

İSGÜM

İş Teftiş Gr. Bşk.

MESLEK HASTALIKLARINDAN KORUNMA YOLLARI

Tıbbi korunma tedbirleri- işe giriş muayeneleri- periyodik muayeneler- işçilerin eğitimi ve uyarılması

İşyerine ait korunma tedbirleri

Kişisel korunma tedbirleri

Bu konuda çıkan yasal düzenlemelere uyulması

İŞLE İLGİLİ HASTALIKLARDAİŞYERİ HEKİMİ NELERE DİKKAT ETMELİ

PERİYODİK MUAYENELER USULÜNE UYGUN YAPILMALI

ORTAYA ÇIKMASI MUHTEMEL MESLEK HASTALIKLARI İÇİN NASIL FİZİKİ MUAYENE ve ÖZEL LABORATUVAR TETKİKLERİ YAPILIYORSA, ORTAYA ÇIKMASI MUHTEMEL İŞLE İLGİLİ HASTALIKLAR İÇİN DE GEREKLİ TETKİKLER YAPILMALI.

İŞLE İLGİLİ HASTALIK TEŞHİS EDİLİRSE İŞYERİNDE UYGUN BÖLÜM DEĞİŞİKLİĞİ YAPILMALI.

MEVCUT veya YENİ TEŞHİS EDİLEN HASTALIKLARIN TEDAVİLERİ İÇİN YAKIN İLGİ GÖSTERMELERİ GEREKLİ.

İŞLE İLGİLİ HASTALIĞI OLANLARI, ETKİLENMEYECEKLERİ İŞ ve BÖLÜMLERDE MÜMKÜN OLDUKÇA UZUN SÜRE ÇALIŞTIRABİLMEK İÇİN, GEREKLİ HERŞEY YAPILMALI.

Toksik madde ile klinik tablo arasında

bağlantı kurabilmek için zamansal ilişki çok

önemli

Toksik maddeye maruz kalma süresi!!!

KİMYASAL ETMENLERLE OLUŞAN

MESLEK HASTALIKLARI

Paracelcius

Bütün maddeler zehirlidir. Önemli olan dozdur.

MESLEKİ KURŞUN iNTOKSiKASYONLARIKURŞUN (Pb)

- ERiME NOKTASI : 327 oC

- KAYNAMA NOKTASI : 1523 Oc

AĞIR METALDiR

YUMUŞAK, KOLAYCA ŞEKiL VERiLiR

HAVA iLE TEMASTA BAZiK KURSUN KARBONAT OLUŞUR

KURŞUN KARBONAT 315 oC'de KURŞUN OKSiT ve KARBON DiOKSiT'e AYRIŞIR

KURŞUNUN KULLANILDIĞI iŞYERLERiA- METAL OLARAK KULLANILMASI: %40 B- ALAŞIM OLARAK: %25

- iNŞAAT ENDÜSTRiSiNDE - ANTiMON

- SÜLFiRiK ASiT DEPOLAMA - ARSENiK

- KABLO KILIFLARINDA - BİZMUT

- LEHiM YAPMAKTA - KALAY

- OTOMOBiL END. DOLGU MAD. - ALAŞIMLARI

- iONiZE RADYASYON iCiN ÖRTÜ MADDESi

KURŞUN iNTOKSiKASYONLARININ GÖRÜLDÜGÜ iŞKOLLARI

AKÜ iMALATI ve TAMiRi

KURŞUNLU HARFLERiN DÖKÜMÜ, KULLANILMASI

KURŞUNLU BOYALARIN iMALATI ve KULLANILMASI

AV SAÇMASI IMALATI

DARPHANE

KURŞUNLU CiLA, LAK, MÜREKKEP YAPILMASI

KURŞUNLU KRiSTAL, CAM, BARDAK YAPIMI

ÇANAK, ÇÖMLEK, SERAMiK ESYANIN SIRLANMASI

KURŞUNLU iNSEKTiSiD YAPIMI, KULLANILMASI

PLASTiK SANAYii

ORGANiK BiLEŞiKLERiNiN BENZiNE KATILMASI

KURŞUN iNTOKSiKASYONLARININ GÖRÜLDÜGÜ iŞKOLLARI

KURŞUN BiLEŞiKLERi iLE KAYNAK ve LEHiM

KURŞUN ve BiLEŞiKLERi'NiN TOPRAKTAN ÇIKARILMASI ve iŞLENMESi

ESKi KURŞUNLARDAN ve KURŞUNLU METALLERDEN KURŞUN ELDE EDiLMESi

KURŞUN OKSiT ve BiLEŞiKLERiNiN ELDE EDiLMESi,

MADENLERE KURŞUN PÜSKÜRTME ve GALVANiZ iŞi

ORGANiK BiLEŞiK KATILMIS BENZiNiN SOLVENT ve YAPIŞTIRICI OLARAK KULLANILMASI

KURŞUNUN ORGANiZMAYA GiRiŞi SOLUNUM, SiNDiRiM, CiLT YOLU iLE OLUR

AKCiĞERLERDE KARBONiK ASiT, MiDEDE HCl ASiT EMiLiMi ARTTIRIR

- KEMİKLERDE- SİNİR SİSTEMİNDE- KARACİĞERDE- BÖBREKLERDE- KIL ve SAÇ FOLİKÜLLERİNDE DEPOLANIR

GÜNDE 0.6mg'dan FAZLA ALINMASI HALiNDE VÜCUTTA

BiRiKiM YAPAR

NORMALDE KAN KURŞUNU 15-25 mcgr/100ml'dir

40mcgr/100ml ÜSTÜ PATOLOJiKTiR

KURŞUN iNTOKSiKASYONLARINDA TEŞHiS

SUBJEKTiF ŞiKAYETLERiN DEĞERLENDiRiLMESi

FiZiK MUAYENE BULGULARININ DEĞERLENDiRiLMESi

MESLEKi ANAMNEZiN ALINMASI

KURŞUN ABSORBSİYON VE İNTOKSİKASYON TESTLERİNİN YAPILMASI İLE OLUR

Meslek:Boyacılar, benzinciler, akücüler, otoyol kenarında çalışanlar

Diğer: Pb su boruları, Pb içeren kozmetikler

Klinik tablo: Akut yada kronik ensefalopati (plumbism), nöbetler, kas atrofileri (ALS benzeri tablo), PNP, diğer (gingivada çizgilenme, anemi, kolik tarzında ağrı)

LABORATUVAR TESTLERİ

KAN KURŞUNU: <40 mcgr/100ml iDRAR KURŞUNU: <150 mcgr/L OLMALIDIR. Kan Kurşun duzeyi 80 mcgr/100 ml’yi geçerse zehirlenme oluşur

KURŞUN iNTOKSiNASYON TESTLERi

ERiTROSiTLERDE DELTA AMiNOLEVÜLiNiK ASiT DEHiDRAZ AKTiViTE TAYiNi (N<70 mcgr/100ml)

ERTROSiTLERDE PROTOPORFiRiN IX TAYiNi(N<70 mcgr/100ml)

iDRARDA ALA TAYiNi (N<10 mg/lt) KAN HB TAYiNi BAZOFiL GRANÜLLÜ ERiTROSiTLERiN TESPiTi İDRARDA KOPROPORFİRİN III TAYİNİ

(N: 200 mcgr/L)

Şüpheli vakalarda: EDTA PROVOKASYON TESTi

TEDAVi

ERKEN TEŞHiS, ERKEN TEDAVi ÖNEMLiDiR

TEDAViDE EDTA KULLANILIR

BARSAK KOLiKLERiNDE KALSiYUM GLUKONAT IV OLARAK YAPILIR

PENİSİLLAMİN

KURŞUN iNTOKSiKASYONLARINDAN KORUNMA YOLLARI

A- TIBBi KORUNMA TEDBiRLERi

B- iŞYERiNE AiT KORUNMA TEDBiRLERi

C- KiŞiSEL KORUNMA TEDBiRLERi

D- YASAL DÜZENLEMELER

A- TIBBi KORUNMA TEDBiRLERi iŞE GiRiŞ MUAYENELERi

PERiYODiK MUAYENELER

EĞiTiM ve UYARMA

B- iŞYERiNE AiT KORUNMA TEDBiRLERi

ETKiLi ASPiRASYON SiSTEMi OLMALI

TABAN SU GEÇiRMEZ ve YIKANABiLiR MALZEMEDEN OLMALI

DUVAR ve TEZGAHLAR YIKANABiLiR ÖZELLiKTE OLMALI

iŞ YERi KiŞi BAŞINA 15 m3 DÜŞECEK BÜYÜKLÜKTE OLMALI

EL, YÜZ, AĞIZ YIKAMA iMKANLARI SAĞLANMALI

YEMEK YEME ve DiNLENME YERLERi OLMALI

iŞ YERi HAVASINDA KURŞUN 0.15 mgr/m3'u GEÇMEMELi

C- KiŞiSEL KORUNMA TEDBiRLERi

iŞ ELBiSESiÖNLÜK LASTiK ELDiVEN UYGUN AYAKKABI GEREKTiĞiNDE KULLANILACAK MASKE

VERiLMELi EL, YÜZ, AĞIZ YIKAMA ALIŞKANLIĞI

SAĞLANMASI KiŞiSEL TEMiZLiK ALIŞKANLIĞI iŞ YERiNDE HERHANGi BiR ŞEY

YENiLMEMESi KESiNLiKLE SiGARA iÇiLMEMESiDiR

D- YASAL DÜZENLEMELER

BU KONUDA ÇIKAN YASAL DÜZENLEMELERE UYULMALIDIR

DEMiR (Fe)

OKSiT FiLiZLERi HALiNDE, DOĞADA YAYGIN BULUNUR.

HEMATiT (Fe2O3)

MAGNETiD (FeCO3)

SiDERiT (Fe2CO3)

TAKONiT (Fe2O3 + SiO3)

ENDÜSTRİDE YAYGIN OLARAK KULLANILIR

ÖZELLİKLE ÇELİK ÜRETİMİNDE

ZEHiRLENME BELiRTiLERi

DEMiR TOZLARI ÜST SOLUNUM YOLLARI İÇİN iRRiTANDIR

METAL DUMANI HUMMASI'NA NEDEN OLUR

MOTOR BENZiNiNDE KULLANILAN,

DEMiR PENTAKARBONiL DERiDEN EMiLiR VE NÖROTOKSiKTiR

AĞIZDAN BOL MiKTARDA ALINAN Fe SÜLFAT, AKUT ZEHiRLENME MEYDANA GETiRiR. BULANTI, KUSMA, KARIN AĞRISI, SOLUNUM YETERSiZLiĞi, ŞOK ve KOMAYA NEDEN OLABiLiR.

SiDEROZiS HEMOKROMATOZiS

KOAH DERiDE PİGMANTASYON

ŞEKERLi DiYABET

SiROZ

HiPOGONADiZM

TEDAVi:

AĞIZDAN ALINMIŞSA, MiDE %10 NaHCO3 ile YIKANIR

BAL ETKiSiZDiR. EDTA KULLANILIR.

KRONiK ZEHiRLENMELERDE

ÇiNKO (Zn) ÇiNKO YAYGIN BiR KULLANIM ALANI BULMUŞTUR

METAL OLARAKMETAL KESMEÇiNKO iLE GALVANiZASYONKAYNAKCILIKTA KULLANILIRÇiNKO KLORÜR, BUHAR JENERATÖRLERiNDEÇiNKO STEARAT, TALK PUDRASI YAPIMINDA

KULLANILIR

ZEHiRLENME:

METALiK ÇiNKO ZEHiRLi DEĞiLDiR

ÇiNKO TOZLARININ FAZLA ABSORPSiYONU METAL DUMANI HUMMASINA SEBEP OLUR

KRONiK ZEHiRLENME KABUL EDiLMEZ

ALUMİNYUM

DOĞADA YAYGIN OLARAK BULUNUR, HAFİF BİR METALDİR

EN ÇOK BOKSİT, (Al2O2H2O) (HİDRATLI ALUMİNYUM OKSİT) FİLİZİNDEN ELDE EDİLİR

MAK. 15 mlgr/M3

KULLANILDIĞI YERLER:

METAL OLARAK YAYGIN OLARAK KULLANILIR

ÇÖZÜNEN TUZLARI KANAMAYI DURDURUCU ANTİSEPTİK

ÇÖZÜNMEYEN TUZLARI ANTİASİT, ANTİDİYARETİK

ZEHİRLENME NORMAL KANDA 17 mcgr/100ml

ZEHİRLENMEDE KARACİĞER ve DALAKTA BİRİKİR

BOKSİTTEN 2000C’de ÇIKAN ULTRA MİKROSKOPİK SİLİS PARTİKÜLLERİ SHAVER HASTALIĞINI YAPAR

ZEHİRLENME BELİRTİLERİ (ALUMİNOZİS):

HALSİZLİK, ZAYIFLAMA ÖKSÜRÜK, NEFES DARLIĞI AKCİĞERLERDE FİBROZİS, KİSTİK GÖRÜNÜM

PLEVRA YAPIŞIKLARISPONTAN PNÖMOTORAKSLARİLERİ DÖNEMDE CORPULMONALE

TEŞHİS: KLİNİK BULGULAR

TEDAVİ: SEMPTOMATİK

Solventler

- Eritici ve çözücü maddelerdir.

- Endüstride yaygın olarak kullanılırlar.

- Eritici ve çözücü olarak kullanışları yanında, üretimde ana madde ve ara madde olarak kullanılırlar.

- Tümü insan sağlığına zararlı maddelerdir.

SOLVENTLERiN SINIFLANDIRILMASI

1.HiDROKARBONLAR

2. HALOJENLi HiDROKARBONLAR

3. ALDEHiDLER ve KETALLER

4. ALKOLLER

5. ETERLER

6. ESTERLER

7. GLİKOL ve TÜREVLERi

8. KETONLAR

9. DiĞERLERi

1.HiDROKARBONLAR

a. Alifatik Hidrokarbonlar: b. Aromatik Hidrokarbonlar:

Benzin Benzen

Mazot Toluen

Nafta Ksilen

2. HALOJENLi HiDROKARBONLARa. Halojenli Alifatik b. Halojenli Aromatik

Hidrokarbonlar: Hidrokarbonlar:

Klorobenzen

I. DOYMAMIS OLANLAR

Triklor Etilen

II. DOYMUS OLANLAR

Metan Türevleri: Etan Türevleri:

Trikloro Metan (Kloroform) Etilen Diklorür

Karbon Tetraklorür

SOLVENTLERiN KULLANILDIĞI YERLER

BOYA TERKiBiNE GiREREK YÜZEY KAPLAMA iŞLERiNDE

DEĞiŞiK MADDELERiN YUMUŞATILARAK ŞEKiL VERiLMESi iŞLERiNDE

HAYVANSAL VE BiTKiSEL YAĞLARDAN TEMiZLEME iŞLERiNDE

KURU TEMiZLEME iŞLERiNDE

MAKiNA PARÇALARININ YAĞLARDAN TEMiZLENMESiNDE

ÇEŞiTLi KiMYASAL MADDELERiN ÜRETiMiNDE

YAPIŞTIRICILARIN ÜRETİMİNDE KULLANILIRLAR

SOLVENT TEHLiKELERi

a. ATEŞ ALMA, PATLAMA TEHLiKELERi

b. SAĞLIK AÇISINDAN iNTOKSiKASYON TEHLiKELERi

a. ATEŞ ALMA, PARLAMA, PATLAMA TEHLiKELERi

ÇOĞU YANICI, PARLAYICI, PATLAYICI MADDELERDiR

ODA ISISINDA BiLE PATLAYICI OLABiLiRLER

MUHAFAZA KAPLARI ÜZERiNDE PARLAMA NOKTASI BELİRTİLİR

TÜM İŞLEMLER BU ISI ALTINDA YAPILMALI

ÇALIŞMA ORTAMININ ISISI DÜŞÜK TUTULMALIDIR

a. ATEŞ ALMA, PARLAMA, PATLAMA TEHLiKELERi BUHAR AĞIRLIĞI HAVADAN AĞIRDIR

iŞ YERiNiN ZEMiNiNDE BiRiKiR

HAVALANDIRMALAR ZEMİNE YAKIN OLMALIDIR

KÜÇÜK BiR KIVILCIM ÜZÜCÜ OLAYLARA NEDEN OLUR

BU KONUDA YASAL DÜZENLEMELERE UYULMALI

ALINACAK GÜVENLİK ÖNLEMLERİ CİDDİ ve SÜREKLİ OLMALIDIR

b. SOLVENTLERiN iNTOKSiKASYON TEHLiKELERi

SOLVENTLERiN TÜMÜ iNSAN SAĞLIĞINA ZARARLIDIR

BU ZARARLI ETKi:

- SOLVENT BUHARININ ŞİMİK YAPISINA

- iŞYERi HAVASINDAKi KONSANTRASYONUNA

- BUHARA MARUZ KALMA SÜRESiNE BAĞLIDIR

- CALIŞANIN FiZiK FAALiYET DERECESi

- DERiDEN EMiLiP EMiLMEMESi

- ŞAHSIN ŞiŞMAN ve ZAYIFLIĞI

b. SOLVENTLERiN iNTOKSiKASYON TEHLiKELERi

- ŞAHSIN SAĞLIK DURUMU:

MERKEZi SiNiR SiSTEMi HAST.

KALP-AKCiĞER HAST.

KARACiĞER-BÖBREK HAST. OLUP OLMAMASI

- UYUŞTURUCU ve ALKOL ALIP ALMAMASI

- ORGANiZMADAN DIŞARI ATILMA HIZI

- DETOKSiKE EDiLMESi

- ETKİLENMENİN ŞİDDETİNİ ARTTIRIR veya AZALTIR

SOLVENTLERiN ZARARLI ETKiLERi

DEĞiŞiK SiSTEM, ORGAN veya DOKULARDA GÖRÜLÜR:

1. MERKEZi SiNiR SiSTEMİ

HiPNOTiK ETKi: (BENZiN)

KiŞiLiK BOZUKLUĞU (PSiKOZ) ETKiSi:

(KARBON SÜLFÜR)

2. KARACiĞER ve BÖBREKLERDE TOKSiK ETKi:

(KARBON TETRAKLORÜR)

3. KEMiK iLiĞiNE TOKSiK ETKi:

(BENZEN)

4. ÜST SOLUNUM YOLU iRRiTASYONU:

(TÜM SOLVENTLER)

5. DERiYE TAHRiŞ ETKiSi:

(TÜM SOLVENTLER)

KARBON SÜLFÜR (K. DiSULFiT) (CS2)

KAYNAMA NOKTASI : 46.3oC

PARLAMA DERECESi : 100oC

SUDA AZ, ETiL ETER, ETiL ALKOLDE ÇÖZÜNÜR

YANICI, PARLAYICI, PATLAYICIDIR

ÖZEL KOKULU BiR SIVIDIR

MAK. 20 ppm (60 mgr/m3)

KULLANILDIĞI YERLER ViSKOS iPEĞi, YAPAY iPLiK ÜRETiMiNDE

SELÜLOZiK FiLM, SELLOFAN YAPIMINDA

LASTiK, KAUÇUK, YAĞ, REÇiNE ÜRETiMiNDE

ESTER ZAMKI GiBi YAPIŞTIRICILARIN ÜRETiMiNDE

SU GEÇiRMEZ ÇiMENTO ÜRETiMiNDE

ŞEFFAF KAĞIT YAPIMINDA

KiBRiT ENDÜSTRiSiNDE

iNSEKTiSiD ÜRETiMiNDE

KEMiRiCiLERiN YOK EDiLMESiNDE

ANTi PARAZiTER iLAÇ YAPIMINDA KULLANILIR

KARBON SÜLFÜR ZEHiRLENMESi

SiNiR SiSTEMiNi ETKiLER

CLERiNG FAKTÖRÜ iNHiBE EDER

YAĞ ve KOLESTEROL METABOLiZMASINI BOZAR

ERKEN KORONER YETMEZLiĞi

ERKEN SEREBRAL DOLAŞIM YETMEZLiĞi

ERKEN iHTiYARLAMA PERiFERiK SiNiR SiSTEMiNE AiT POLiNOROPATiLER

PSiKOLOJiK TESTLERDE SAPMALARI

SiNDiRiM SiSTEMi BOZUKLUKLARI

KADINLARDA METRORAJi, ABORTÜS GÖRÜLÜR

ERKEKLERDE iMPOTANS ve STERiLiTE OLUR

N-HEKZAN (CH3 (CH2)4 CH3) SUDA ERİMEZ, ETANOLDE ERİR

RENKSİZ SIVIDIR

VÜCUDA SOLUNUM ve DERİ YOLU İLE GİRER

ÜST SOLUNUM YOLLARI İÇİN İRRİTANDIR

KULLANILDIĞI YERLER

YAPIŞTIRICILARIN ÜRETİMİNDE

(%40-50 ORANINDA)

BOYALARIN YAPIMINDA

TAŞIT BENZİNİNDE OKTAN YÜKSELTİCİ (%10)

ZEHİRLENME BELİRTİLERİ

İŞTAHSIZLIK, HALSİZLİK, ZAYIFLAMA GÖRÜLÜR

YÜKSEK KONSANTRASYONDA KONVÜLZİYONLAR GÖRÜLÜR ve NARKOZ’A NEDEN OLUR

PERİFERİK SİNİR SİSTEMİNİ ETKİLER

POLİNÖROPATİLER OLUR

EKSREMİTELERDE HİS KUSURU AZDIR

MOTOR YETERSİZLİK SÖZ KONUSUDUR

POLİNÖROPATİ İKİ TARAFLI DA OLABİLİR

TENDON REFLEKSLERİ AZALIR

KAS ATROFİSİ OLUR

HEMATOLOJİ ve BİYOKİMYA TETKİKLERİ NORMALDİR

EEG NORMAL

EMG PATOLOJİKTİR

TEŞHİS:

SÜBJEKTİF ŞİKAYETLERİN FİZİK MUAYENE BULGULARININMESLEKİ ANAMNEZİN DEĞERLENDİRİLMESİ

İLE OLUR İDRARDA n-HEKZAN TESPİTİ

SPESİFİK BULGUDUR

TEDAVİ:

SEMPTOMATİKTİR

SOLVENT TEHLiKELERiNDEN KORUNMA

a. ATEŞ ALMA, PARLAMA, PATLAMA TEHLiKELERiNDEN KORUNMA

b. SOLVENTLERiN iNTOKSiNASYON TEHLiKELERiNDEN KORUNMA

a. ATEŞ ALMA, PARLAMA, PATLAMA

TEHLiKELERiNDEN KORUNMA ATEŞ ALMA, PARLAMA, PATLAMA ÖZELLiKLERi

UNUTULMAMALI PARLAMA DERECESi ALTINDA MUHAFAZA

EDiLMELi ÇALISMA ORTAMININ ISISI DÜŞÜK TUTULMALI BUHARLARININ HAVADAN AĞIR OLDUGU

BiLiNMELi HAVALANDIRMA ZEMiNE YAKIN OLMALI KESiNLiKLE SiGARA iÇiLMEMELi KIVILCIM ÇIKARICI KAYNAK, LEHiM iŞLERi

YAPILMAMALI ELEKTRİK OCAĞI KULLANILMAMALIDIR DEPOLAMA TANKLARINDAN KAÇAKLAR

ÖNLENMELİ DEPO KAPILARI ÖNLERiNDE RAMPA OLMALI YASAL DÜZENLEMELERE UYULMALIDIR

b. SOLVENTLERiN iNTOKSiNASYON TEHLiKELERiNDEN KORUNMA

I. TIBBi KORUNMA TEDBiRLERi

SOLVENTLER AĞIR VE TEHLİKELİ İŞLER KAPSAMINA GİRER

HANIMLAR VE ÇOCUKLAR ÇALIŞTIRILMAZ

iŞE GiRiŞ MUAYENELERi YAPILMALI

PERiYODiK MUAYENELER YAPILMALI

(YILDA BİR DEFA)

iSÇiLER EĞiTiLMELi ve UYARILMALI

II. iŞ YERiNE AiT KORUNMA

TEDBiRLERi

SOLVENTLER iŞYERiNDE AYRI BiR BÖLÜMDE KULLANMALI

HAVALANDIRMA SÜREKLi OLMALI

HAVALANDIRMA ZEMiNE YAKIN YERDEN YAPILMALI

TOKSiK MADDE YERiNE DAHA AZ TOKSiK OLAN SEÇiLMELi

ÜRETiM SÖZ KONUSU ISE, KAPALI SiSTEMLE OLMALI

TAŞIMA, DEPOLAMA iŞLEMi TiTiZLiKLE YAPILMALI

MEVCUT TÜZÜK ve YÖNETMELiKLERE UYULMALI

b. SOLVENTLERiN iNTOKSiNASYON TEHLiKELERiNDEN KORUNMA

I. TIBBi KORUNMA TEDBiRLERi

SOLVENTLER AĞIR VE TEHLİKELİ İŞLER KAPSAMINA GİRER

HANIMLAR VE ÇOCUKLAR ÇALIŞTIRILMAZ

iŞE GiRiŞ MUAYENELERi YAPILMALI

PERiYODiK MUAYENELER YAPILMALI

(YILDA BİR DEFA)

iSÇiLER EĞiTiLMELi ve UYARILMALI

II. iŞ YERiNE AiT KORUNMA

TEDBiRLERi

SOLVENTLER iŞYERiNDE AYRI BiR BÖLÜMDE KULLANMALI

HAVALANDIRMA SÜREKLi OLMALI

HAVALANDIRMA ZEMiNE YAKIN YERDEN YAPILMALI

TOKSiK MADDE YERiNE DAHA AZ TOKSiK OLAN SEÇiLMELi

ÜRETiM SÖZ KONUSU ISE, KAPALI SiSTEMLE OLMALI

TAŞIMA, DEPOLAMA iŞLEMi TiTiZLiKLE YAPILMALI

MEVCUT TÜZÜK ve YÖNETMELiKLERE UYULMALI

III. KiŞiSEL KORUNMA TEDBiRLERi

KiŞiLERE MASKE, ELDiVEN, iŞ ELBiSESi VERiLMELi

KİŞİSEL TEMiZLİK,YIKANMA iMKANI SAĞLANMALI

IV. MEVCUT YASAL DÜZENLEMELERE UYULMASI

MESLEKİ DERİ HASTALIKLARI

Dünya literatürüne göre; meslek hastalıklarının % 50’si mesleki deri hastalıklarıdır.

Makroskopik olarak deri;İnsan vücudundaki en büyük organlardan birisidir. Önemli görevleri vardır; yaklaşık 1,72 m2’dir.

Dış etkenlerden korumasıFizik-mekanikIşınsal etkiBiyolojik etkiler Isı ayarlaması Salgı bezi gibi çalışması Estetik görünümü sağlaması İç dünyamızın bir aynası Dokunma duyusu

Deri, çalışma hayatında zarar görebilecek ilk organlardandır.

MESLEKİ DERİ HASTALIĞI NEDİR?Çalışan kişinin, tamamiyle yaptığı

işin sonucu olarak ortaya çıkmış olan deri bozukluğuna MESLEKİ DERİ HASTALIĞI denir.

Bu kişi(çalışan); bu işte çalışmasaydı bu hastalığı olmayacaktı denilebilir.

SSK Sağlık İşlemleri Tüzüğü’nde mesleki deri hastalıkları iki grupta incelenir.

Kanserleşen mesleki deri hastalıkları

Kanserleşmeyen deri hastalıkları

Kanserleşen Mesleki Deri Hastalıklarında, Risk Faktörleri

Kanserojen olduğu bilinen maddelerle karşı karşıya olanlar(petrol ürünleri, katran, boya, solvent)

Açık havada ultraviyole ışınlara maruz kalanlar

Arıtma, ilaçlama, kanalizasyon işinde çalışanlar,

X ışınına maruz kalanlar

Radyoaktif maddelerle çalışanlar

Kimyasal maddelerle direkt temasta olanlar

Kanserleşmeyen deri hastalıkları mesleki deri hastalıklarının %80-90’ı kadardır.

Kanserleşmeyen Mesleki Deri Hastalıkları Mesleki kontakt dermatitler

İritasyon sonucu oluşan mesleki kontakt dermatitler

Akut (toksik) iritasyon dermatitleri

Kronik(kümülatif)iritasyon dermatitleri

Alerjik mekanizmalarla meydana gelen mesleki kontakt dermatitleri

Sertleşme(Hardening)

Işık aracılığı ile oluşan mesleki deri hastalıkları;

Güneş, iki tür ultraviyole ışını yayar.

UVB

•Güneş yanıklarının en

önemli nedenidir.

•Bu ışınlar daha az olmak

üzere erken yaşlanma, cilt

kırışıklığı ve cilt kanseri

oluşumuna neden olabilir.

•Yaz aylarında yüksek

rakımlarda ve Ekvator’a

yakın yerlerde daha

yoğundur

•Yalnızca cildin üst

tabakasını (epidermis) etkiler.

•Dalga boyu 290-320 nm dir.

UVA

Bütün mevsimlerde gün

içinde bulunur.

Cildin derin

tabakalarına(dermis) yayılır.

Cildin erken yaşlanmasına,

kırışıklığına ve cilt kanserine

neden olur.

Dalga boyu 320-400 nm’dir

İritasyon Yoluyla Mesleki Kontak Dermatit Yapan Bazı Maddeler Kimyasal Grupta OlanlarOkside Ediciler Dehidrate Ediciler Protein Presipite Ediciler Karatolikler Temizleyiciler Biyolojik Grupta Olanlar BitkiselHayvansal Fiziksel Grupta Olanlar Keratolitik olaylar, Sıcak soğuk, elektrik Fotik ajanlar İonize ajanlar

BAZI MESLEKLER VE ÇALIŞANLARIN KARŞI KARŞIYA

OLDUKLARI ALERJENLER

İNŞAAT İŞÇİLERİ: Çimento, kromatlar, ultraviole, rutubet, kireç,

su, kimyevi katkı maddeleri

KATRAN İŞÇİLERİ:Benzol, kömür, nafta, krezol, reçineler.

TEKSTİL END.:Pamuk tozu, rutubet, kumaş boyaları, alkaliler,

pigmentler.

MOBİLYACILAR:Asitler, alkaliler, benzin, turbentin, parafin.

PETROL RAFİNERİSİ: Asit, alkali, ham petrol, radyasyon, güneş

ışığı, katkı maddeleri.

CAM İŞÇİLERİ: Arsenik, boraks, cilalar, civa içeren pigmmentler.

GÜBRE SAN.:Asitler, amonyum bileşikleri, kireç, nitratlar, fosfatlar

KURU TEMİZLEYİCİLER: Asetik asit, amonyak, metanol,

çözücüler, turbentin.

Çimento Alerjisi

MESLEKİ DERİ HASTALIKLARINDA TANI YÖNTEMLERİ

İyi bir hastalık anamnezi alınmalı,

Mesleki anamnez(şimdiki ve daha önce çalıştığı işyerleri ve çalışma şartları) belirtilmelidir.

Fiziki muayenesi; hasta soyularak bütün vücut derisi muayene edilmelidir.

Eski ve yeni deri belirtileri kayıt altına alınmalı ve saklanmalıdır.

İlaçsız TecritHastanın (çalışanın) ilaçsız olarak izinli veya istirahatlı halidir.

7-10 gün aralarla kontrol edilir,

Düzelmiş olan deri lezyonlarının sayısı veya şiddeti % olarak ifade edilir.

Bu süre ortalama 2-8 haftadır.

Sonuç, yüksek oranda düzelme veya şifadır.

Meslek hastalığı tanısı için önemli bir değerlendirmedir.

İlaçsız Tecritten İstifade Etmiyor İse (hasta ayaktan takip ediliyorsa); İstirahatlı iken gizlice çalışıyor olabilir. Yaptığı işi, evinde veya mahhalle arasında kaçak

yapıyor olabilir. Bilinmeyen bir nedenle temas kesilmemiş olabilir. Başka bir madde ile çapraz reaksiyon olabilir.

BU DURUMDA NE YAPMALI? Hasta yatırılarak iş ve ev ortamından

uzaklaştırılmalıdır. İlaçsız olarak hastalıkta düzelme olmuyor ise

tedaviye başlanır. İyileşme sonunda aynı işine başlatılır; nüks hali olup

olmadığına bakılır.

Deri Testleri;Meslek deri hastalığı tanısı için uygulanması zor hatta imkansızdır.

Sanayide binlerce allerjik madde vardır.

Her alerjik madde için hazırlanmış test materyali yoktur.

İş yerlerinden kimyasal madde temini zor hatta imkansızdır.

Firmalar formüllerini vermek istemezler.

İşyeri İncelemesiHastanın çalışma şartlarını yerinde

görmek,

Temasta olduğu maddeleri incelemek,

Ortam şartlarına(rutubet, sıcak, basınç, havalandırma) bakmak.

Beckett SW. OCCUPATIONAL RESPIRATORY DISEASES. NEJM, 342 (6); 406-413

Rinit ve larenjitler {Alerjenler, un vb tozları, biyolojik etmenler –silo, ağıl vb çalışma süreci-, lab hayvanları ile

çalışma, uçucular, asit ya da alkalilerle çalışma, metal işkolu, amonyak, çevresel sigara

dumanı, partiküler maddeler, …}

Burun akıntısı {soğuk, çeşitli irritan partiküller …}

Nazal septum ülserasyonu-perforasyon {arsenik, krom ve bileşikleri, bakır, kokain …}

Akciğer CA {asbestozis, arsenik bileşikleri, kadmiyum, silika, hardal gazı, nikel, radon, PAH …}

Fibrozis {Asbestozis, silika, kaolen, talk (!?), …}

Alveolar proteinosis {ince silika kristalleri}

Lipoid pneumonia {metallerle çalışma}

Hipersensitivite pnömonisi {Amipler, hayvansal proteinler, funguslar, metal işleme süreci-aerosoller,

termofilik bakteriler, toluen diizosiyanat, hegzamethilen diizosiyanat, …}

Çalışma yaşamı ile ilişkili solunum sistemi hastalıkları

Beckett SW. OCCUPATIONAL RESPIRATORY DISEASES. NEJM, 342 (6); 406-413

Granulomatous disease {Berilyum, …}

Inhalasyon ateşi {biyolojik etmenler, aerosol kaynakları-havalandırma sistemleri, pamuk tozu, çinko oksit

dumanı, ısıtılmış monomerler…}

Bronşit {sülfür dioksit, kaya ve mineral tozları, çimento, kaynak gazları, ,,,}

Bronşiolit{Asetaldehit, amonyak, klorin, nitrozoksit, hidrojen sülfid, fosgen, …}

Astım

{asid anhidridler, aldehitler, akril türevleri, hayvansal proteiner, kobalt, un, ağaç tozu,

formaldehit, lateks, …}

Reaktif havayolu disfonksiyonu (RADS){metal işleme sıvıları-buharları, klorin, beyazlaştırıcılar, güçlü asitler …}

KOAH {kömür tozu, silika, kadmiyum, toluen diizosiyanat}

Solunum hastalıkları ve etmen ilişkisi

Toz tipi (quartz, asbestos, lif

Maruz kalım (doz, solunum hızı)

Konsantrasyona (mg/m3…)

Aerodinamik çap ( m ,

Zamana (sürekli, değişken…)

HAVA KİRLETİCİLERİ

TOZ (Dust) ortama yayılan katı (solid) organik ya da inorganik parçacıklar

Metal, kömür, tahta, tahıl...

0.1 – 25.0 m

TÜTSÜ (Fume) katı parçacıklar, metal kaynak

1.0 m den küçük

DUMAN (Smoke) katı ve nemli parçacıklar. Sigara dumanı

0.1 m

SİS (Mists) Sıvı damlacıklar. Sprey boya damlacıkları

GAZ (Gas) Şekilsiz akışkanlar. Egzoz gazı,

BUHAR (Vapor) Normalde sıvı ya da katı olan uçucu maddeler. Solventler

Work and health in the EU: A statistical portrait. Data 1994–2002. EC - 2003

Work and health in the EU: A statistical portrait. Data 1994–2002. EC - 2003

Bilinen bir hastalığı olmayan çalışanlarda meslek hastalıklarının ortaya çıkmasını önlemek için tehlikelerin belirlenmesi-tanımlanması, ve değiştirilmesidir.

KORUMA NEDİR?

Korumada iş akışı

Ortam ve

çalışanların

izlemi

Tehlike

alanlarının

saptanması

Risk < Eşik

Risk analizi

Önceliklerin

belirlenmesiİzlem

Risk > Eşik

Girişim ve eylem politikalarının

geliştirilmesi

Korunma programı seçiminde hiyerarşik yaklaşım

1. Tehlikenin yok edilmesi

2. Kaynakta kontrol

3. İşin yeniden düzenlemesi ile riskin azaltılması

4. Kişisel koruyucu kullanımı

1. Mühendislik önlemler

a. yerine koyma zararlı maddenin

işlemin

b. havalandırma yerel

seyreltme (genel)

c. Sınırlandırma (izolasyon)

TEMEL ÖNLEMLER

1. Çalışma süresinin kısıtlanması

2. İşçi rotasyonu

3. İzlem (ortam ve biyolojik)

4. İşçinin iş değişikliği

2. Yönetim önlemleri

1. Kişisel koruyucular

maske, solunum cihazları, eldiven...

2. Eğitim, bilgilendirme

afişler, uyarı levhaları, davranış değişikliği

3. Sağlık taraması (ikincil koruma)

hastalıkların erken tanısı

YARDIMCI ÖNLEMLER

Kaynak Hava yolu Alıcı

1. Yerine koyma

2. İşlemin değişimi

3. İşlemin

sınırlandırılması

4. İzole edilmesi

5. Islak çalışma

6. Yerel havalandırma

7. Yeterli bakım

onarım

1. Temizlik

2. Genel havalandırma

4. Uzaktan kontrol

5. Sürekli ortam

ölçümü

6. Yeterli bakım

onarım

1.Eğitim

2. Rotasyon

3. Çalışanın

izolasyonu

4. Bireysel

monitarizasyon

5. Kişisel koruyucular

Mesleki Akciğer Hastalıklarının Temel Özellikleri İşyerinde çeşitli maddelerle temas sonucu ortaya

çıkarlar ya da alevlenirler

Önlenebilirler

Potansiyel olarak tazmin edilebilirler

Sınıflandırma Mesleki Havayolu hastalıkları

Diffüz akciğer hastalıkları

Pnömokonyozlar

Hipersensitivite pnömonisi

Akut Toksik İnhalasyon Sendromları

Mesleki Havayolu Hastalıkları Meslek astımı ve iritanla indüktlenen astım

Bissinozis

Kronik bronşit

Dünyada en sık görülen mesleki akciğer hastalığı hangisidir?

a) Asbeste bağlı plevra hastalıkları

b) Meslek astımı

c) Pnömokonyozlar

d) Toksik pnömoniler

e) Organik toz hastalıkları

Meslek Astımının Önemi Tüm astma olgularının % 2 ila %5’ini oluşturur

SWORD (Surveillance of Work Related Respiratory Disease) 1997 : mesleki akciğer hastalıkları arasında %26.4’lük bir oranla ilk sırada

T.C.’de pnömokonyoz ve kronik bronşiti takiben üçüncü sırada

İşyeri Astımı1. Sadece iş ortamında karşılaşılan ve işyeri dışında

bulunmayan spesifik etkene ya da koşula duyarlılaşmaya bağlı ortaya çıkan astım

2. Daha önce sağlıklı kişilerde işyerinde karşılaşılan yoğun iritanlara bağlı ortaya çıkan astım

3. Daha önce var olan astımın işyerinde alevlenmesi

Meslek Astımı Latent periyodu bulunmayan meslek astımı

-İrritan ile indüklenen astım RADS (Reactive Airways Dysfunction Syndrom)

Latent periyodu bulunan (2-24 ay) klasik meslek astımı.

-Düşük molekül ağırlıklı maddeler (MA<5 kDA)-Yüksek molekül ağırlıklı maddeler ( MA>5 kDA)

Etken maddeye yanıtın biçimi Erken yanıt: Bronkospazm ile karakterizedir. Birkaç

dakikada pik yapar, bir-iki saat içinde kaybolur

Geç yanıt: 1 saat sonra ortaya çıkar, 4-6 saat sonra pik yapar, 12-24 saat içinde kaybolur.

Dual yanıt: Her iki yanıt birlikte olabilir.

Etken Maddelere Göre Bronş Yanıtı Düşük MA maddeler:

Olguların %50’sinde izole geç yanıt

%50’sinde düal yanıt

Yüksek MA maddeler

Olguların çoğunda erken yanıt

%50’sinde düal yanıt

Meslek Astımında Tanı Yöntemler tanı amacına göre değişir

a) Medikal tanı

b) Epidemiyolojik tanı

Medikal Tanıda izlenecek yol nedir? Anamnez

Değişken hava yolu obstrüksiyonu

Hava yolu obstrüksiyonunun iş yerindeki madde ile ilgisi (zamansal olarak)

Spesifil IgE

Spesifik provakasyon testi

Spesifik Bronkoprovokasyon Testleri

Tanıda altın standart;

Yalancı negatiflik nedenleri:

-Uygun etken maddenin kullanılmaması;

-İşçinin etkenle temasının uzun süre önce kesilmiş olması;

Komplikasyonları: Ateş, lökositoz, lenfopeni, FVC

ACCP’nin Meslek Astımı Tanısı için belirlediği sorular A: Bir hekim tarafından astım tanısı konulması; B: Astım belirtilerinin işe girdikten sonra

başlaması; C: Astım belirtilerinin iş ile ilişkili olması D:

1. Meslek astımına neden olduğu bilinen etkenlere işyerine maruziyet

2. FEV1 ya da PEF’te işe bağlı değişiklikler3. Bronş hiperreaktivitesinde işe bağlı değişiklikler;4. Spesifik inhalasyon testlerine pozitif yanıt5. İşyerinde iritan bir madde inhalasyonunu takiben

gelişen astım semptomları

ACCP’nin Meslek Astımı TANISI OLASI TANI

A+B+C+ D2 yada D3 yada D4 yada

TANI

A+B+C+D1

Prognoz: etki eden faktörlerErkenden tanı konması ve etkenle temasın kesilmesi;

İnhale steroidlerin uygulanması;

Tanı sırasındaki semptomların ağırlığı;

Daha önce atopinin bulunması;

Bronş hiperreaktivitesinin düzeyi;

Etken maddenin molekül ağırlığı.

İritanla İndüklenen Astım I

RADS (Reactive Airways Dysfunction Syndrome )

1985’te Brooks tarafından tanımlanmış

Gaz, duman, buhar halindeki iritanlara maruziyetten ortalama 24 saat sonra astmaya benzer belirtiler

Bu belirtilere aylarca süren bronş hiperreaktivitesi eşlik etmekte

Chest 1985 88 (3): 376-384

İritanla İndüklenen Astım II Benzer iritan maddelere orta-yüksek düzeyde

tekrarlayıcı maruziyete bağlı olarak ortaya çıkan astım belirtileri

Çok ani ortaya çıkmayan iritanla indüklenen astım

Chest: 1998;96:297-300

RADS’a Neden Olan Etken Ajanlar Uranyum hekzaflüorid;

Sprey boyalar;

SO2;

Sülfürik asid;

Hidroklorik asid;

Beyazlatıcı maddeler;

Toluen diisosiyanat

Duman İnhalasyonu

•Toksik amonyak

dumanları;

•Asetik asid;

•Klorin gazı

•HCl

•Glasial asetik asid;

•Fosgen

•Göz yaşartıcı gazlar

•Lokomotif dumanı

•Maden buharları

•MMMF (insan yapımı

mineral lifler)Chest 1996;109:1618-1626

Klinik Özellikler

Öncelikle yüksek konsantrasyonlarda toksik bir madde inhalasyonu

(birkaç dakikadan 12 saate kadar varan olgular) Daha önce hiçbir solunum sistemi

yakınmasının bulunmaması Astım benzeri koşullar maruziyetle başlar; RADS sonrası gelişen belirtilerin en az 3 ay gibi

uzun süre devamı Beraberinde Non Spesifik Bronş

Hiperreaktivitesi pozitif ( NSBH +)

RADS:Prognoz

RADS’lı hastalar yeniden maruziyetle etkilenme açısından diğer astım tiplerine göre daha fazla risk altında değildir

Havayolu hiperreaktivitesi bulunmayan ya da çok az bulunan olgular işyerlerine dönebilirler

RADS’lı hastalarda klinik düzelmeye karşın solunum fonksiyonlarında kalıcı bozukluk ve üst solunum yolları belirtilerinde kalıcılık saptanmıştır.

(The Sci Tot Environ 2001:49-55)

ACCP göre RADS TANISI Daha önce solunumsal yakınmalarının olmadığın

belirlenmesi

Kaza sırasında tek maruziyetten sonra yakınmaların başlaması

İritana yüksek dozda maruz kalma

Öksürük, nefes darlığı ve wheezing varlığı

SFT obstrüksiyon yada NSBH +

Diğer akciğer hastalıklarının ekarte edilmesi

Lantent periyodu olan MA ile RADS’ın farkları RADS

Üst hava yollarında yanma, maruziyetten 24 sat sonra astım belirtileri

Obstrüksiyon kural değil, bazen restiktif sendrom, b2 yanıt az, NSBH +

Lenfositoz

Lantent periyodu olan MA

İlk maruziyetten aylar yada yıllar sonra astım belitileri, ilerleyici seyir,işten uzaklaşınca düzelme

Obstrüksiyon kural b2 yanıt

NSBH+

Eozinofil, mast hücre artışı, bazen nötrofil

Meslek ve KOAH Epidemiyolojik çalışmalarla ilişkiyi ortaya koymak güç:

KOAH çok faktörlü Sigaranın etkisi İritanlara maruziyet Sağlıklı işçi etkisi İşten ayrılan işçilere ulaşmak zor

Popülasyon temelli çalışmalar daha sağlıklı sonuçlar vermekte Tekstil Kuartz ,silika maruziyeti Dökümcülük Yapı ve çimento işçiliği Taşımacılık Orman endüstrisi Kağıt sanayii Tarım sektörü Kazan ve kalorifer işçiliği

Akut İnhalasyon Hasarı: Klinik Üst Solunum Yolları:

ciltte tahriş, gözlerde, burunda yanma, yaşarma, akıntı,öksürük, larinks ödemi;

İletici havayolları: Bronkospazm,

obstrüksiyon,ödem Dikkat: Semptomlar 24-48

saate kadar gecikebilir.

Akciğer parankimi: Kimyasal pnömonitis Akciğer ödemi ARDS

Sistemik Etkiler: Üşüme, titreme, halsizlik, baş

ağrısı, miyalji, grip benzer semptomlar.Metal dumanı ateşi, polimer dumanı ateşivs...

Toksik Organik Toz Sendromu(TOTS) Yoğun organik toz maruziyeti

Duyarlılaşma gerekmez

Hipersensitivite Pnömonisi (HP ) benzer klinik özellikler maruziyetten 4-12 saat sonra ortaya çıkar

Akciğer grafisi bulguları: Normal ya da belli belirsiz infiltrasyonlar

Akciğer Fonksiyonları: Hafif restriktif pattern

Maruziyet devam ettikçe iritasyon belirtileri

ÖZETMesleki akciğer hastalıkları havayolları ve

parankimi tutan tüm hastalıklarla benzer klinik özellikler verir

Öncelikle temel akciğer patolojisinin tanısı koymalı

Hastalığın belli bir meslek ile ilişkisi olabileceğini unutmamalı

Sebep sonuç ilişkisini kesinleştirmek için sağlık birimlerinden çıkarak işyerlerinin incelenmesi yapılmalı

Fiziki Etkenlere Bağlı Meslek Hastalıkları

Gürültü sonucu oluşan işitme kayıpları(akustik çentik) Radyasyon sonucu oluşan patolojiler Sürekli lokal baskı sonucu oluşan sinir felçleri Maden işçilerinin nistagmusu Enfraruj ışınları ile olan katarakt Hava basıncındaki ani değişimler sonucu oluşan hastalıklar Maden ocaklarında menisküs zararları Sürekli baskı sonucu oluşan artiküler bursaların

hastalıkları Titreşim ve duruş sonucu meydana gelen bağ doku ve

eklem hastalıkları

Gürültü Gürültü

Gürültü Çeşitleri

Ses Fizyolojisi

İnsan Sağlığı Açısından Gürültünün Tanımı

Endüstriyel İşitme Kayıpları

Akustik Travma

Gürültüden Korunma Yöntemleri

Gürültü

Gürültü

a)Sosyal gürültü: İstenmeyen sestir.

b)Fiziksel gürültü: Çeşitli frekanslarda seslerin karışımıdır.

Gürültü Çeşitleri

Sürekli(continous)

Dalgalı(fluctunat)

Aralıklı(intermittent)

Basınçlı(impulsive)

Kırılan(impact)

Ses Fizyolojisi İnsan kulağı 20 Hz ile 20.000 Hz arasındaki sesleri

işitir.

İnsan sesi 250-500-1000-2000 Hz’lik frekanslarda yer alır.

Endüstriyel sağırlık uzun süre 90 dB’nin üzerindeki seslerde ortaya çıkabilir.

a) Geçici işitme kaybı

b) Sürekli işitme kaybı

Akustik Travma Tek bir kez, yüksek

şiddette ve kısa süreli sese maruz kalmak.

Kayıp geri dönmez ve genellikle Sensörinöral İşitme Kaybı şeklindedir.

Gürültüden Korunma Yöntemleri

Teknik koruyucu önlemler:

Tıbbi koruyucu önlemler

a) İşe giriş muayenesi

b)Periyodik muayeneler

İş Güvenliği ve Sağlığı Tüzüğü Madde 22 – Ağır ve tehlikeli işlerin yapılmadığı

yerlerde, gürültü derecesi 80 desibeli geçmeyecektir. Daha çok gürültülü çalışmayı gerektiren işlerin yapıldığı yerlerde, gürültü derecesi en çok 95 desibel olabilir. Ancak bu durumda işçilere başlık,kulaklık veya kulak tıkaçları gibi uygun koruyucu araç ve gereçler verilecektir.

İş Güvenliği ve Sağlığı Tüzüğü Madde 78 – Gürültünün zararlı etkilerden korunmak için

aşağıdaki tedbirler alınacaktır:1) İşyerlerinde gürültü çıkaran makinelerin monte edilmeleri

sırasında, işyeri tabanı, titreşimi ve sesi azaltacak malzeme ve sistemle yapılacaktır.

2) Gürültülü işyerlerinin duvarları, sesin yansımasını önleyecek malzeme ile kaplanacak ve bu binalar, çift kapılı, çift pencereli inşa edilecektir. Duvarlar, ses geçirmeyen malzeme ile yapılacaktır.

3) Gürültünün azaltılamadığı hallerde, bu Tüzüğün 22 ncimaddesi hükümleri uygulanacaktır.

4) Gürültülü işlerde çalışacak işçilerin, işe, alınırken, genel sağlık muayeneleri yapılacak, özellikle duyma durumu ve derecesi ölçülecek, kulak ve sinir sistemi hastalığı olanlar ile bu sistemde arızası bulunanlar ve hipertansiyonlular, bu işlere alınmayacaklardır. Ancak doğuştan sağır ve dilsizolanlar, bu işlere alınabileceklerdir.

Meslek Hastalıklarından Korunma Yöntemleri

Meslek hastalıkları uygun tıbbi ve teknik yöntemlerle korunulabilen hastalıklardır.

A) Tıbbi yöntemler:

1. Tıbbi resmi muayeneler

2. Sağlık Eğitimi

3. Endüstride beslenme

4. Endüstride ilk yardım

B) Teknik yöntemler:

1) Çevrenin kontrolu:

I- Eşik sınır değer (ESD): İşyeri havasında var olup günde 8 saat veya haftada 40 saat çalışma süresi içinde maruz kalındığında tüm işçilerin sağlığına zarar vermediği kabul edilen değerlerdir.

II- Müsaade Edilen Azami Konsantrasyon (MAK değeri): Atmosfer kirleticilerin günde 8 saat maruz kalmak suretiyle sağlıklarına zararlı etkisi olmadığı kabul edilen en yüksek konsantrasyonudur.

ESD ve MAK değer toksik madde içeren toz, duman gibi maddeler için mg/m3, gaz ve buhar gibi maddeler için milyonda kısım (part per million-ppm) olarak ifade edilir.

2) İkame (Substitution): Endüstriyel işlemlerde sağlık için zararlı etkileri olan maddeleri, zararsız ya da daha az zararlı olan aynı işi gören başka bir madde veya tehlikeli operasyonların tehlikesiz veya daha az tehlikeli operasyon ile değiştirilmesi için yeni düzenlemeler yapılmasına, ikame denir.

3) Ayırma: İşyerinde mevcut zararlı bir etkenin veya meydana gelmesi muhtemel bir tehlikenin uzak tutulması.

4) Kapatma: Toksik materyalin veya zararlı prosesin çalışma çevresinden fizikman ayrılması sureti ile çevre havasının toksik maddelerden korunmasıdır.

5) Havalandırma: İş yerlerinde havalandırma 2 nedenle kullanılır;1- Çalışma çevresini aşırı sıcak, soğuk, kuruluk, ve nemden korumak,2- İşlemler sonucu oluşan zararlı maddeleri işçinin solumasını önlemek.

Endüstride iki şekilde uygulanır:1- Lokal aspirasyon,2- Genel havalandırma.

6) Yaş Yöntem: Yapılan işin sonucu olarak meydana gelen veya gelmesi beklenen tozun su kullanarak işyeri havasında kalmasını veya havaya karışmasını önlemek için uygulanan yönteme yaş yöntem denir.

7) Kişisel Koruyucu Araçlar: Vücudun herhangi bir yerini veya insan hayatını zararlı etkenlerden korumak amacıyla geliştirilmiş çeşitli ekipmana kişisel koruyucu araçlar denir.

- Baş koruyucuları: Baret, kulak tıkacı...

- Göz ve yüz koruyucuları: Koruyucu gözlük, yüz maskeleri...

- Solunum sistemi koruyucuları

I) Süzgeçli maskeler (Gaz ve toz maskeleri)

a) Filtreli toz maskeleri-tozları tutarlar.

b) Süzgeçli gaz maskeleri-kimyasal mad. tutar.

II) Solunum maskeleri (taze hava sağlayan maskeler)-hava tamamen taze ve temiz bir kaynaktan sağlanır (oksijen tüpü veya çalışma çevresi dışından bir kaynaktan hortumla)

Meslek Hastalıklarının Hukuksal Boyutu

Meslek hastalığı bir kişinin geçimini sağlamak amacı ile çalışması

sırasında meydana geldiğinden ve genellikle de çalışılan iş bir başkasının işyeri olduğundan, çalışanlar meslek hastalıklarına karşı güvence altına alınmışlardır.

Meslek hastalığının meydana gelmesinde işyeri risklerinin kontrol altına alınması için yapılması gereken uygulamalar tam olarak yerine getirilmemiş olduğundan, hastalığın oluşundan bir ölçüde işveren de sorumlu tutulmaktadır.

İşverenler bu sorumluluklarının karşılığını, işçileri meslek hastalığına karşı sigortalamak suretiyle yerine getirirler.

Meslek Hastalıklarının Hukuksal Boyutu Hastalık meydana geldiğinde, hastanın her türlü tedavisi sigorta

tarafından sağlanır.

Ayrıca hastalık nedeniyle işgöremezlik de olmuşsa, sigorta kişiye işgöremezlik ödeneği (tazminat) öder.

İşçilerin sigortalanması, hastalık durumunda tedavi giderlerinin karşılanması ve tazminat ödenmesi konuları meslek hastalıklarının hukuksal boyutunu oluşturur.

Ödenecek tazminatın miktarı işçide hastalık sonucu ortaya çıkan işgöremezlik düzeyi ile ilişkili olduğundan, bu düzeyin hesaplanması meslek hastalıklarının hukuksal boyutu ve sigorta açısından önemlidir.

Bu hesaplamada hastalığa bağlı fonksiyonel kaybın yanı sıra kişinin yaşı ve mesleği de dikkate alınmaktadır.

Meslek Hastalıklarının Hukuksal Boyutu

İşyerinde yapılacak incelemeler sonucunda işverenin belirgin ihmali saptandığında, sigorta işçiye ödediği tazminatın bir bölümünü işverenden talep eder. İş hukukunda “rücu davası” olarak adlandırılan bu durum, meslek hastalıklarının hukuksal boyutu ile ilgili olarak özel bir yer tutar.