Dr. Musli Vërbani - Shkruaj, lexo dhe mëso shkronjat e Kur'anit

Dr. Musli Vrbani

SHKRUAJ, LEXO DHE MSO SHKRONJAT E KURANIT

Planprogrami i muslimanit t voglKaanik, 2010

Autori:

Dr. Musli VRBANI

Titulli:

SHKRUAJ, LEXO DHE MSO SHKRONJAT E KURANIT

Radhitja kompjuterike, kopertina dhe dizajni grafik

Mumin Shehu

Shtypi

FOCUS, Shkup

Boton Kshilli i Bashksis Islame n Kaanik

2010

T drejtn e ribotimit e rezervon botuesi

2

E DUA MUSLIMANIN Q SHT:1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 1. 11. 12. 13.

i i

Atdhetar Besimtar i sinqert Cilsor lirimtar Dashur pr t gjith Dhembshm pr t gjith Edukues i shoqris

mbl n kuvendime Falnderues i Allahut i Gzuar dhe i lumtur Gjenerator i t mirave Hero n betejai

Ideator i zgjidhjes s

19. Ndihmtar i t varfrve 20. Njerzor 21. Objektiv 22. i Pa thyeshm si shkmb 23. Qndres si feniksi 24. Revolucionar 25. Rregullues i marrdhnieve shoqrore 26. Simbol dhe sypatrembur 27. Shmblltyr pr t tjert 28. Tejkqyrs i problemeve 29. i Thjesht, modest 30. Udhrrfyes i s drejts e i t vrtets 31. Vullnetmir 32. 33. 34. 35. 36.

problemeve 14. Jetsues i veprave t mira 2. 15. Kureshtar pr dije 16. i Lumtur 17. Llogaritar i punve t veta 18. Mnjanues i t kqijave

Xixllonj i shpresave Xhevahir Yll Zemrbut dhe Zhduks i s keqes ezhvillues i s mirs

Dr. Musli VRBANI

3

Lute Zotin dhe thuaj: O Zoti im m shto dituriKurani

O Zoti im m pajis me dituri t dobishme, m jep furnizim t begatshm, mi prano veprat e mia.Hadith

4

KAPITULLI I PAR

ELIFI - Elifi sht shkronja e par e alfabetit arab.

Kjo shkronj fillon t theksohet prej fundit t fytit dhe n t njjtn koh i tr fyti duhet t jet i lir. (hemze) dhe

(elif) jan nj shkronj dhe e zvendsojn

njra- tjetrn. Nse mbi

( ) elif vendoset

viza , ather lexohet sikurse zanorja

e.Shembull:

e

e viza

e

e

Nse nn

( ) elif vendoset

i i i i

, ather lexohet sikurse zanorja i.

Shembull:

Nse mbi zanorja u.

()

elifit vendoset shenja

, ather lexohet sikurse

Shembull:

u

u

u

u

viza mbi shkronj quhet El-Fethatu dhe lexohet

e.

viza nn shkronj quhet El-Kesretu dhe lexohet

i.

kjo shenj mbi shkronj quhet Ed-Dametu dhe lexohet

u.

Vrejtje: Kjo rregull vlen te t gjitha shkronjat.

7

SUKUNI

Es-sukun do t thot heshtje, qetsi.

Kur mbi elifin Shembull:

( ) vendoset Es-sukun , ather lexohet .

Lexo:

e u i u i e

u i i u u i e e

Vrejtje: Sukuni shkruhet n mes dhe n fund t fjals q do t thot nuk shkruhet n fillim t fjals. Pra, gjithmon fjala fillon me njrn prej zanoreve tjera E I U.

8

HEMZEJA

) shkruhen s bashku.

Hemzeja sht motrzim i Elifit ( .)

Ndonjher edhe elifi Shembull:

( ) edhe

Hemzeja (

u i e u i e Ndonjher Hemzeja

shkruhet n vete dhe e zvendson elifin.

u

i

e

u

i

e

Ndryshe Hemzeja quhet edhe Elif i Shkurtuar. Pr dallim nga Elifi, Hemzeja ndonjher shkruhet s bashku me bashktinglloren Jaun (

) dhe va-un ( ) dhe ather kur ta merr

kuptimin e shkronjs i dhe u.

u

i

e

u

i

e

9

ZANORET E GJATAVeori e gjuhs arabe sht se prbhet prej zanoreve t dyfishta, respektivisht prej zanoreve t gjata dhe zanoreve t shkurta. Si kemi prmendur, zanoret e shkurta jan:

El-Fethatu. El-Kesretu. Ed-Dametu. Es-Sukun.Shembuj t zanores s shkurtr me shkronjn elif ( :)

e i u

Shembuj t zanores s shkurtr me hemze ( :)

e i u

Nse mbi Elif ( ) vendoset Elifi i shkurt, ather lexohet zanore

a e gjat:

10

Aa

Aa

Aa

Aa

Aa

Nse nn Elif ( ) vendoset zanorja e shkurtr s bashku me shkronjn

Jaun mbrapa, ather lexohet

ii ii ii ii ii

i e gjat:

Nse mbi Elif (

bashkngjitet shkronja vaun, ather lexohet u e gjat:

) vendoset shenja , e cila quhet dametun dhe i

Uu Uu Uu

Uu

Uu

E njjta rregull vlen edhe pr El-Hemzetu (

, ) e cila sht motrzim i

Elifit, por e njjta rregull vlen edhe pr t gjitha shkronjat e alfabetit arab, t cilat do ti msojm radhazi. Shembull:

Aa

Aa Aa Aa

Aa

Ii Ii Ii Ii Ii

11

Uu Krahaso:

Uu

Uu

Uu

Uu

Ii i

Aa

e

Uu u

12

TENVINI

TENVINI (Nunimi) sht shenj, e cila shkruhet gjithmon n fund t fjals dhe asnjher nuk vjen n fillim apo n mes. Ndryshe edhe quhet dyfishim i zanores n t shkruar, por jo n t lexuar. Shembull: Shkronja ( shtojm edhe nj El-Fethatu lexohet - En. Krahaso:

) Elif me El-Fethatu ____ lexohet E. Ndrsa nse ia

en en e e e

en

Shkronja ( ) Elif me El-kesretu ____ lexohet i. Ndrsa nse ia shtojm

dhe nj El-Kesretu lexohet - in. Krahaso:

in in i i i Ndrsa nse ia

in Shkronja (

) Elif me Ed-Dametu

shtojm edhe nj Ed-Dametu lexohet - Un.

___ lexohet U.

un un un u u u

in en13

un

un

in

en

TENVINI

En En En En En

En

In In In In In In

Un Un Un Un Un

Un

Un Un In In En En

Vrejtje: Tenvini (Nunimi) shkruhet gjithmon vetm n fund t fjals. Tenvini UN n Kuran vjen n tri forma: , ; ; do njra prej tyre lexohet UN.

14

TESHTIDI

__ __

TESHDID do t thot prforcues, shtrngues apo dyfishues. N gjuhn shqipe: Prsritja e shkronjs L e formon shkronjn LL. Prsritja e shkronjs R e formon shkronjn RR. Ndrsa n gjuhn arabe t gjitha shkronjat i nnshtrohen prsritjes, prforcimit apo dyfishimit, e cila bhet nprmjet TESHDIDIT ( Teshtidi shkruhet mbi shkronj dhe ather ajo shkronj sht e dyfisht dhe prforcohet. Shembull:

(Prforcuesi Dyfishuesi)

).

N kt fjal ka ardhur

Fethatu, ather njra prej tyre hiqet dhe zvendsohet me TESHTID.

( B-ja) me sukun dhe pas saj ( B-ja) me El-

- Eb-be be Eb-be be

Eb-baa Eb-baa sht prmalluar

Prmallues

Kulloss

Kullos

Kullosa

Me prmallauesin

Prmalluesin

Vrejtje: Teshtidi shkruhet vetm n mes dhe n fund t fjals.15

B

Shkronja - Be theksohet duke i bashkuar buzt dhe duke lshuar frymmarrje me hund. - sht shkronj buzore - Kur t vjen me sukun dridhet.

Be

Bi

Bu

Baa

Bii

Buu

B

Ebbun

Ben

Bin

Bun

N fillim N mes N fund

16

Baba i babs s babs Baba i babs Babn Babs Baba n der A sht baba? N der Der

Baba

Baballart

Babai

Me babn

Babai im

Baba sht kthyer

Ka refuzuar

Refuzoni (ju)

Ka refuzuar

Jeni refuzuar ju

Jan refuzuar (ata dy)

Refuzo (gj.f.)

sht refuzuar

Refuzo

Kan refuzuar Kan refuzuar (ata dy)

17

T

Shkronja - Te theksohet duke e prekur qiellzn e eprme me majn e gjuhs dhe duke lshuar frym edhe prej gojs (prej mesit t dhmbve) dhe duke liruar frymmarrje me hund. - Kur t vjen me sukun gati se humbet dhe nuk lshohet frymmarrje as nga goja as nga hunda. - sht shkronj gjuhore.

Te

Ti

Tu

Taa

Tii

Tuu

T

Bette

Ten

Tin

Tun


18

Je penduar (gj.f.)

Je penduar Jam penduar A je penduar? Pendohu

Jan penduar (ato dyja)

Pendueset

sht penduar (ajo)

sht penduar

Pendohem

Pendohesh (gj.f.)

Pendohuni

Jan penduar

Pendoheni (ju dyja)

Ka dhn

Vini

Pendohuni (ju dy)

Bjerni

vjen

Pendohu (gj.f.)

Ardhsi

Vjen (ajo)

U shkatrrua

U shkatrrua

U krekos Vij

Kan ardhur (ato dyja)

Ka ardhur (ajo)

Jepni

Me u penduar

Tabuti 19

Shkatrrimin

TH


Shkronja - THe theksohet duke e prekur fort majn e gjuhs me dhmbt e prparm dhe duke liruar frym nga hunda. - sht shkronj dhmbore.

THe

THi

THu

THaa THii THuu

TH

Beth-thun

THen

THin

THun

dhe

Vrejtje: Dallimi ndrmjet shkronjsshkronja ( Th).

qndron te pikat. Pra, me

nj pik sht shkronja ( B), me dy pika shkronja ( T) dhe me tri pika sht

20

Forcoje

E kan forcuar (ata dy) E forcoj

E ka forcuar (vrtetu)

E ka shprblyer

A jeni duke e forcuar mir E forcoj mir I forcuar mir

Forcojeni

E kan forcuar E kan forcuar (ata dy)

Jeni duke forcuar mir

Mobile

Trimat

U ul mir

E ka msuar mir

21

XH

Shkronja - XHe theksohet duke i afruar dhmbt dhe duke e prekur mesin e qiellzs s eprme me mesin e gjuhs. - sht shkronj gjuhore. - Kur t vjen me sukun dridhet.

XHe

XHi

XHu

XHaa

XHii

XHuu

XH

Thexhxhun

XHen

XHin

Xhun

N fillim N mes

22

N fund

I dha prgjigjen

Jeni prgjigjur Prgjigjem Prgjigju

E ka pru

Xhybja Kan ardhur (ata dy)

Bjere

I jam prgjigjur

Kan ardhur (ata)

Ke ardhur (gj.f.)

Ka ardhur (ajo) Kam ardhur

Ka ardhur

A ka ardhur?

Ke ardhur

EjaArdhsi

A kan ardhur?

A ka ardhur (ajo)?

Kufoma

U friksua

Kan ardhur (ata dy)

sht ngulitur pr toke

Musafir

E ka zgjedhur

23

HShkronja

Ha nxirret nga mesi i fytit dhe duke i

shtrnguar nofullat. - Gjat theksimit nuk vrazhdsohet apo nuk grithet. - sht shkronj fytore.

Ha

Hi

Hu

Haa

Hii

Huu

H

Ehha

Han

Hin

Hun


Vrejtje: Shkronja Xh dhe shkronja -H e mesme ndryshojn n mesvete, ngase shkronja Xh e ka nj pik n brendi t saj. 24

E keni dashur E dua E ka dashur

E doni

sht mbuluar

E ka mbuluar E mbuloj Mbulesa Kokrra

Kryeja haxhin Kryeje haxhin

E kam kryer haxhin A e ke kryer haxhin? Haxh

E kan kryer haxhin

A e kan kryer haxhin?

Argument Vitet

25

H

Shkronja - Ha theksohet nga pjesa e eprme e fytit dhe duke lshuar grthitje t leht. - sht shkronj fytore. - sht shkronj e rnd.

Ha

Hi

Hu

Haa

Hii

Huu

H

Ehha

Han

Hin

Hun


Vrejtje: Shkronja Xh dhe shkronja H e rnd ndryshojn n mes vete, ngaseshkronja - Xh e ka nj pik n brendi t saj, ndrsa shkronja - H e rnd e ka nj pik mbi vete. 26

Vllai i tij Vllai im Vllait Vllait Vllai

Me motrn time Motra ime Motra

Me vllan

T kqijat

T kqijat E keqe sht prishur

E keqe

Me t kqijat

Me t keqin

Me t shkatrruarin

I shkatrruari

sht shkatrruar

27

D

Shkronja - De theksohet duke e prekur vijn e dhmbve dhe t qiellzs me majn e gjuhs. - sht shkronj e leht dhe sht shkronj gjuhore. - Kur t vjen me sukun dridhet. - sht shkronj, e cila nuk ngjitet me shkronjat tjera, por shkronjat tjera nga ana e djatht ngjiten me t.

De

Di

Du

Daa

Dii

Duu

D

Haddun

Den Din Dun


28

Kafsh

E edukoni Edukator Sjelljet Sjellja (Edukata)

Kam filluar A keni filluar? Fillo Ka filluar Ariu

Me njrin

Njrin

Njri

Nj

E kam b t re

E gjej Bre t re I ri Gjyshi im Gjyshi

Kufiri

Caktoni Kam caktuar Cakto Kufiri

Hadithi

Ka ndodhur E ka caktuar Hekurin Hekuri

29

DH

Shkronja - DHe theksohet duke i afruar dhmbt (por jo me i ngjitur) dhe duke futur gjuhn n mes tyre. - sht tingull gjuhor. - sht shkronj, e cila nuk ngjitet me shkronjat tjera, por shkronjat tjera nga ana e djatht ngjiten me t.

DHe DHi DHu

DHaa DHii DHuu

DH

Hudhdhi

DHen DHin DHun


Vrejtje: Shkronja ( D) e leht dhe shkronja ( Dh) e leht ndryshojn n mesvete nga ajo se shkronja Dh e ka nj pik. 30

A kur?

Kjo

Pra

Kur Kur

Ujq

Ujku Mickoja I dyshimt (i pasigurt) E ka largu

Merre (gj.f.)

E kan marr Merreni (ju) Merreni (ju dy) Merre

E merr (ti)

E ke marr (gj.f.) E ke marr E kam marr

Nj kurban e keni prer

Nj kurban E kam prer E prej E ka prer

31

R

Shkronja - Ra theksohet duke e prekur me majn e gjuhs pjesn e mesme t qiellzs. sht tingull gjuhor. - Kur t vjen me Teshtid bhet RR, do t thot se prsritet dhe dridhet. - sht shkronj, e cila nuk ngjitet me shkronjat tjera, por shkronjat e tjera nga ana e djatht ngjiten me t.

Ra

Ri

Ru

Raa

Rii

Ruu

R

Berr-rrun

Ran

Rin

Run


32

Ndoshta

(shum her)

Zoti im

Zoti im

Shiko

Kan dshiruar

Kam dshiruar Dshiron Dshiroj Ka dshiruar

kuptoj

Prgjigju

I prgjigjem

Prgjigje (replika)

E

Fqinji Ftohje (akull) sht ftohur Trashgon Trashgoj bmir Mirsi Me t mirin I mir T mir Ka I liri Nxehtsi Liroje Ushtro Ka ushtruar33

Z

Shkronja - Ze theksohet duke prekur gjuhn me dhmbt e prparm. - sht gjuhore-dhmbore. - sht shkronj e leht. - sht shkronj, e cila nuk ngjitet me shkronjat tjera, por shkronjat e tjera nga ana e djatht ngjiten me t.

Ze

Zi

Zu

Zaa

Zii

Zuu

Z

Izzun

Zen

Zin

Zun


Vrejtje: Shkronja ( R) dhe ( Z) ndryshojn mes vete nga ajo se shkronja (Z) e ka nj pik. 34

sht shtuar

Ka shtuar

Shtoj

Shto

vizituar Kam vizituar A ke vizituar? Ka vizituar Vizito Ke vizituar Ke(gj.f.) (gj.m)

Pjeszs

Pjeszs Pjes sht lejuar E ka Lejuar?

E ka par A e kanlejuar ? A e kan lejuar? E kan vizituar(ata dy)

Ka shtuar

Zeburi Me vizitorin

Kan vizituar (ata dy)

Petriti im

35

Petriti (Sokoli)

Kan shtuar

S

Shkronja - Se theksohet duke takuar majn e gjuhs me dhmbt dhe duke liruar frym. - sht shkronj gjuhore. - sht shkronj e leht.

Se

Si

Su

Saa

Sii

Suu

S

Desse

Sen

Sin

Sun


36

U b keq

Nj e gjashta

Sureja Fshehtsit Fshehtsit FshehtsiLavdroni

E keqe

E shtun

Shkaqet

Shkak

E keqe

E keqe

E ka lavdruar Mjegullat Magjia Bn sexhde Sexhdeja Ka b sexhde

Bini n sexhde

(ata dy)

Me msuesin Kan msuar Kan msuar Msimin Ka msuar humbur Vzhgues Humbje Ka ZiliThemelimi

Bazamenti

E ka themeluar

E ke themeluar

37

sht themeluar

E kam themeluar

SH

Shkronja - She theksohet duke e takuar qiellzn me mesin e gjuhs dhe duke liruar frymn nga hunda. - sht shkronj gjuhore dhe sht shkronj e leht.

SHe

SHi

SHu

SHaa

SHii

SHuu

SH

Hashshun


SHen

SHin

Shun

Vrejtje: Shkronja (S) dhe (Sh) ndryshojn n mes veti se shkronja Ssht pa pika ndrsa shkronja Sh i ka tri pika. 38

Prgzo T rinjt

I ri

U b i ri

Lng (pirje) Pi Nj orb Ka pirKan pir

Kam pir

A ke pir?

Dshiron

Kam dshiruar

Ke dshiruar

Ka dshiruar

Forcoheni

I fort Forcoje Fortsi M e fort Forcohu

Sinjalizoj Ka sinjalizuar Konsultimin Prgzues Njeri Pema T keqen T keqen E keqe Tregon39

S

Shkronja - Sa theksohet duke e takuar fort majn e gjuhs me mesin e dhmbve t prparm dhe duke liruar frym nga hunda. - sht shkronj e rnd.

Sa

Si

Su

Saa

Sii

Suu

S

Hassa

San

Sin

Sun


40

Ka duruar Gjuaj Ka gjuajtur Durimtar Durimtar duruar Kamduruar Duro Durim Duroni Kan Duroni Shok Shok sht brGjoksi im

Gjoksi Pengesa Ka penguar Me shokun Pjesa Posarisht Spiun

Pjesa ime

Lakmues Ka lakmuar E ka ngulitur Suri (briri) FormaVeo

Me plumba Plumbat E ka veuar E veant

41

D

Shkronja - Da theksohet duke takuar fort pjesn m t madhe t harkut t gjuhs me pjesn m t madhe t qiellzs apo t pjess mbi dhmbt e eprm, bile duke prekur edhe rrnjt e dhmbve t eprm. - sht shkronj e rnd.

Da

Di

Du

Daa

Dii

Duu

D

Seddun

Dan

Din

Dun

N mes N fund

N fillim

Vrejtje: Shkronja S e rnd dhe shkronja D e rnd ndryshojn n mes vete vetm se shkronja D e rnd mbi t e ka nj pik. 42

I kan mshuar

I kam ra Bjeri I sht ra

I ka mshuar (ra)

E rame Jan rrahur U sht ra I kan ra I ke ra(t dyve)

(ata dy)

(gj.f.)

Me sjellsin

Sjellsi I bn dm I dmshm Dm

Dreka

Sakrifikues Ka sakrifikuar Ka ndriuar E kundrta

Varri

Taksa

I frkuar

Knaqu (gj.f.)

Knaqu

43

Jan knaqur

Jan knaqur (ata dy)

I knaqur

T

Shkronja - Ta theksohet duke mbledhur gojn dhe me tr gjuhn duke prekur gjysmharkun e qiellzs dhe duke lshuar frym nga fyti. - sht shkronj e rnd. - Kur t vjen me sukun dridhet.

Ta Ti Tu

Taa Tii Tuu

T

Hattun

N fillim N mes N fund44

Tan

Tin

Tun

Dboni Dbimin Dbim E ka dbuar U paraqitDbimin

Tuba (pem e xhenetit) Ke b mir (gj.f.) Ke b mir Ka b mir Kam b mir Bn mir

Fluturo Fluturon Fluturuesi Fluturoj Ka fluturuarBn zemrgjersi

Me zemrgjerin I gjer Shtrirje Shtrirje Kam prekur Bni zemrgjersi

Jan dbuar (ata dy) Jan dbuar Me dbuesin

Dbues

Hapat

Kan planifikuar

Hapi

Tregoni zemrgjersi

Planifiko

Planifikim

45

DH

Shkronja - DHa theksohet duke e mbledhur gojn dhe me tr gjuhn me e prekur gjysmharkun e dhmbve t eprm dhe duke lshuar frym nga hunda. - sht shkronj e rnd - sht shkronj gjuhore.

DHa DHi DHu

DHaa DHii DHuu

DH

Hadh-dhun


DHan

DHin

Dhun

Vrejtje: Shkronja T e rnd dhe shkronja Dh e rnd ndryshojn n n mes veti vetm se shkronja Dh e rnd mbi t e ka nj pik. 46

Hises (pjess)

Hises (pjess)

Kshillo

Hise (pjes)

Ndales

Pjesa ime

Fatlum

Fatet

Me ndaluesin Jan ndaluar Ndales Ndals E ka ndaluar Ndalues Me ndaluesin Ndaloj Ndalon

(gj.f.) E kendaluar E kam ndaluar E kam ndaluar E ke ndaluar ndaluar Jan ndaluar Jan(ata dy)

Jan ndaluar Jan ndaluar(ata dy)

47

A

Shkronja Ajn theksohet prej mesit t fytit duke e mbajtur gojn hapur dhe duke e shtrnguar. - sht shkronj e rnd. - sht shkronj fytore, vendi i saj sht mesi i fytit.

A

I

U

Aa

Ii

Uu

Dei-i

An In Un


48

Premto (gj.f.) Numro

Ka numruar

I bhet ibadet

I ke br ibadet (gj.f.) Ke br ibadet

Kam br ibadet I bj ibadet A bn ibadet?

sht prgatitur Prgatit Prgatitje E kam prgatitur

Premtoni

Premtoni (ju dy)

Premto Numrat

Ka numruar

Rob Robrit e mi Robrit Bni ibadet Ibadeti im N ibadet

Rob

Thirre

Jan kthyer Kthim Uria Jan angazhuar u errsua

Ka bler

Blej Thirr

Lere

Ibadetqoret

Rob

sht larguar E ka larguar

Pllmb

49

G

Shkronja - Gajn theksohet prej pjess s eprme t fytit dhe duke liruar frym nga laringu. - sht shkronj e rnd. - sht shkronj fytore.

Ga Gi Gu

Gaa

Gii

Guu

G

Beg-gi

Gan Gin Gun


Vrejtje: Shkronja Ajn dhe shkronja Gajn ndryshojn n mes vete nga ajo se Gajni e ka nj pik. 50

tradhtuar Ka tradhtuar Nesr sht humbur Ka humbur Humb sht shikuar Shpell I ka ndihmuar Lufttar Ka luftuar Ka Perndimi i diellit I vetmuar sht humbur Shko n kurbetsht uritur

me bim E ka pluhurosur sht shtuar Pluhuri Mbulesa

e gojs Iuritur E ka tejkaluar me t kqija ShplarjaKa humbur (ajo)

Me kriminelin

Dshironi

Dshiroj

51

F

Shkronja - Fe theksohet duke i shtrnguar dhmbort e eprm me buzn e poshtme dhe duke liruar frym nga hunda. - sht shkronj buzore.

Fe

Fi

Fu

Faa

Fii

Fuu

F

Uffun

Fen Fin Fun


52

Tregon

Ke fituar

Ka prfituar

Fito

Kam fituar

IkFiton Fitoj Ka ikur

Miu

Ka fituar

Ka kaluar

Kan ikur

E ka veuar Ve e ve Personin Personit Person E kan tejkaluar me komoditetRreshtat

Ikja

Komoditet Cilso

Cilsit(ata dy)

E kan tejkaluar me komoditet

(ata dy)

Kan lakuar Lakues Eka lakuar Rreshtat Kan lakuar Pagesa ime Shtyts

Rreshti

sht shtyr Shtyrje E ka shtyr53

K

Shkronja Kaf theksohet prej mesit t fytit dhe duke shtrnguar gojn dhe hundn. - sht shkronj fytore. - sht shkronj e rnd. - Kur t vjen me sukun dridhet.

Ka

Ki

Ku

Kaa

Kii

Kuu

K

Hakkun

Kan Kin Kun


54

Ndoshta

caktuar Rob Eka shijuar Shijo I fuqishm I fuqishm E kaVrtetim

Lexo

Ruaje veten (gj.f.)

Ruaje veten

Ruajeni veten

T drejtat e mia

Dakiki Mielli Me t drejt M e drejt Kan furnizu (ata dy) Furnizimi im Furnizim E ka furnizuar

T drejtat Kan vrtetu (ata dy) E drejta ime E ka drejtu E drejt

Jan furnizuar

Vllai im

Vllai Vshtirsi E vshtir E ka ndar

Fundoset Jan fundosur shtfundosur E ka fundosur E ka fundosur

E kandar E kan ndar Ndarje Dallim E kan ndar55

K

Shkronja - Kef theksohet duke e hapur gojn pjesrisht dhe duke shtrnguar pjesn e eprme t fytit dhe duke e prekur me pjesn e mesme t gjuhs. - sht shkronj e leht. - sht shkronj fytore.

Ke Ki Ku

Kaa Kii Kuu

K

Sekke

Ken Kin Kun


56

Ke shkruar

Libri im

Librat

Shkrimtar sht br obligim Libr Ka shkruar

Rrenacak

Fatkeqsi Falndero Bjer n rukuKan br idhujtari

Pabesimtari ka mohuar Shum sht shumuar Falnderues

Rrenacak

Kam shkruar

Shkruaj

A t shkruaj?

Rrenacak

Ka rrejtur

Ka falnderuar n ruku Ka ra

Bie n ruku Ju bni idhujtari

Idhujtari

ka br shok

I Me idhujtarin tnde

N ruku

57

L

Shkronja Lem theksohet duke prekur me pjest ansore t gjuhs pjesn e qiellzs dhe duke lshuar frym nga t dy ant e dhmbve. - sht shkronj gjuhore. - sht shkronj e leht.

Le Li Lu

Laa Lii Luu

L

Del -le

Len Lin Lun


58

Babiloni

Hna e re

Ndoshta Hiqe

E kam lejuar E lejuar

sht lagur Dijamant Mirpo Brthama Recito A t recitoj?

sht shtrenjtuar sht dridhur Trmeti Ka rrshqitur

Argument

Trego argument

E ka zgjedhur

Analiz

Dashamir

Zgjedhje

Hije

E ka hijesuar Ndeze E ka mangsuar Humbje Ka humbur Ka thn Ha (gj.f.) Thuaj (gj.f.) Ha Thuaj

E ka nnmuar

Ka matur

Ndoshta ti Ty (gj.f.) Ty

Pak Pak

Ke thn Kam thn Kan ngrn (ata dy) Kan thn (ata dy) Kan ngrn Kan thn

Pak

59

M


Shkronja Mim theksohet duke i bashkuar buzt plotsisht dhe duke liruar frym nga fyti. - sht shkronj buzore.

Me

Mi

Mu

Maa

Mii

Muu

M

Thumme

Men

Min

Mun

60

E ka plotsuar Keni vdekur Me ka Ose E kam plotsuar E plot Prpara Falnderues sht falnderuar Ahmedi E ka falnderuar Frytet Ather ktu Pastaj Udhheqs Nna Nna e nns

shkatrruar E ka shkatrruar Gjaku Shok i ngusht Pllumbi Shkatrrim sht Ndiej er E ka ndier ern E ka prekur

Meremetim Rra Ka gjuajtur E ka nnmuar Nnmim E ka meremetuarHelm Grup (tubim njerzish)

E ka ofenduar

Nprgjithsi Sbashku Me shtprfshi Eka prfshi E ka prfshi Gjithprfshirje61

Agjroj Agjroni Agjroni Ka agjruar Agjro

N

Shkronja Nun theksohet duke e prekur mesin e qiellzs me majn e gjuhs (paragjuhn) dhe duke e mbajtur frymn n ekuilibr. - sht shkronj gjuhor. - sht shkronj e leht.

Ne

Ni

Nu

Naa

Nii

Nuu

N

Inne

Nen

Nin

Nun


62

Vrtet un

Vrtet un Vrtet ne Vrtet ne Vrtet ne Vrtet Nse Q

Kemi besuar

Zbritje E kemi zbritur E zbresim sht zbritur E ka zbritur Besojm Jan lejuar Leje Leje Nuhu a.s. Trashgojm Drita Zjarri Djali i djalit Pr lajmin E ka lajmruar Lajm Prej kujt Ju (gj.f.) Ti (gj.f.) Ju Ju dy Ti

Prej jush Prej nesh Ndrtojeni A me ndrtu Ndrtes Djemt Dy djemt Djali im Djali

Ndriues

Ka arritur

Besoni

Arti Kan banuar Kan banuar (ata dy) I moshuar Vitet Ka kaluar vite Te ju Prej jush Prej meje menduri Xhint Embrioni Xhini sht mendur

Lexojm

Kuptojm

Te ne

63

Prej nesh Prej

V

Shkronja Ve theksohet duke i bashkuar buzt dhe duke trhequr frym nga fundi i fytit dhe duke e liruar nga mesi i buzve. - sht shkronj e leht. - sht shkronj buzore.

Ve

Vi

Vu

Vaa

Vii

Vuu

V

Kavvi

Ven

Vin

Vun


Vrejtje: Shkronja Ve n gjuhn arabe theksohet si shkronja W e gjuhs angleze, e jo si V e gjuhs shqipe. 64

Rrebesh shiu sht b obligim Obligim E ka b obligim Gjatsi E ka gjetur

Pas

Trashgimtar Ka trashguar Tevrati Tek Briri Ose

sht shtuar Peshorja Peshuesi Ka peshu Kan transmetu Kan transmetu TransmetoBarazo

Dshirojm Dshiroj Ka dshiruar Davudi N lugin Lugina Vesveseli Ai i cili fut huti Vesvese

Tepruesi E ka tepruar E forcojm Forcat Forcoje E ka kryer Dritat Ndrio Ngjyra Populli Gjumi Udhheqs Babai E marr pr sipr Mutevel-li Mbrojtsi im65

H-

Shkronja - He theksohet duke e ulur gjuhn posht dhmbve t poshtm, kshtu q gjuha trhiqet n trsi, ndrsa prej pjess s poshtme dhe thellsis s fytit t del frym tinglluese. - sht shkronj fytore. - sht shkronj e leht.

He Hi Hu

Haa

Hii

Huu

H

Behhe

Hen

Hin

Hun

66


Ai Aty afr Atje Ktu Ato Ajo Ata Ata dyBreng

E ka br

Me bujarin

E kemi br

E ka krijuar Te ai

Me ato

Vrtet ato

Prej tij Me at

A? Me t I tij

I dshirojm E dshiroj E dshirojm Me kthy E ka kthy E ka kthyato at at at at (shans)

I kam dhn rast asaj

E ke urdhruar E ke krijuar Iksi Ka ikur

Bujar

Dhurues

I ka dhuruar atij

at

Jepi rast Mir se na keni ardhur E ka profesionalizu E ka lehtsu at Familje

Vrtet ai E kasmur E ka veuar E ka msuar I ka dhn rast atij rastatyre Te ai E ka kuptuar at Ndaje at Thirre at Lre at I kan dhn67

J

Shkronja Je theksohet nga pjesa e eprme e fytit duke takuar pjesn e poshtme t gjuhs me qiellzn e eprme. - sht shkronj e leht. - Mund t nxirret edhe nga pjesa e poshtme e fytit.

Je

Ji

Ju

Jaa

Jii

Juu

J

Ejjun

Jen

Jin

Jun


68

Duart tona

Dy duart e mia Pun dore Duart e mia Para dy duarve t tij Dora

tyre Cili nga ne Me cilin Cilin Ciln Cili Ajete Cila prej tyre Cili prej

Prshndetje I vdekur I bn t vdesin I ngjall Prshndetni I Gjall

Ajet sht shtuar Shtes Zejdi Transmeton sht transmetuarDy ajete Dit E stolisim E stolis sht stolisur E ka stolisur

Jeni prshndetur Ju prshndesin T prshndesim E kemi ngjallur E kemi ngjall

Udhheqsin Me udhheqsin Udhheqsi im Udhheqsi E ka shpjeguar69

I but I Prgjithmonshm Vera Miku E ka friksuar at

Atyre Atyre Asaj Atyre Atyre Atij Juve Neve Mua Juve Ty)(dyve ).(gj.f )(dyjave )(dyve

07

KAPITULLI I DYT

N gjuhn shqipe kemi shkronjat e shtypit dhe shkronjat e shkrimit. Shkronjat e shtypit nuk lidhen n mes vete, por shkruhen ndaras, ndrsa shkronjat e shkrimit lidhen n mes vete. Kshtu gjuha arabe ka shkronjat, t cilat lidhen me shkronjat e tjera dhe shkronjat, t cilat nuk lidhen. Pasi q gjuha arabe shkruhet dhe lexohet prej t djathts n drejtim t s majts, ather mund t themi se shkronjat, t cilat nuk lidhen me shkronjat e tjera nga e majta, shkronjat tjera nga e djathta lidhen me ta. Pra, pr nga lidhja e shkronjave, shkronjat n gjuhn arabe ndahen n: 1. Shkronjat, t cilat nuk lidhen me shkronjat e tjera; 2. Shkronjat, t cilat lidhen me shkronjat e tjera. - Shkronjat, t cilat nuk lidhen me shkronjat e tjera jan:

- Shkronjat, t cilat lidhen me shkronjat e tjera jan:

Prpos ksaj, edhe fjalt n gjuhn arabe lidhen. Lidhja e fjalve n gjuhn arabe bhet n dy forma: 1. Lidhja e fjalve me es-Sukun, e q quhet - Idh-haru Kamerije dhe 2. Lidhja e fjalve me et-teshtid, e q quhet - Idgamu Shemsije. Fjalt, t cilat shkronjat e para i kan prej shkronjave t Idh-haru Kamerije bhet lidhja me nj elif ( ,) i cili nuk lexohet, eventualisht me dy elifa (

,

), pastaj shkronja L (

), dhe fillon fjala me

bashktinglloren e vokalizar (El-Fet'hatu, Dame-tu, Kesre-tu). Fjalt, t cilat shkronjat e para i kan prej shkronjave t Idgamu Shemsije bhet lidhja m e fort, pra me dy elifa ( ,) ,t cilat elifa nuk lexohen por shrbejn vetm si ur kaluese pr lidhjen e fjalve dhe pastaj lexohet shkronja e dyfishuar, pra teshtidi, dhe quhet Lidhje me teshtid (me prforcues). Shkronjat e Idh-harul Kamerije (pra lidhjes s leht t fjalve) jan 14:

Shkronjat e Idgamu Shemsije (pra lidhjes s fort t fjalve) jan 14:

73

LIDHJA E FJALVE Ed-Dadu Et-Tau Edh-Dhau El-Ajnu El-Gajnu El-Fau El-Kafu El-Kafu El-Lamu El-Mimu En-Nunu El-Vavu El-Hau El-Jau

El-Elif El-Bau Et-Tau Eth-Thau El-Xhijmu El-Hau El-Hau Ed-Dalu Edh-Dhalu Err-Rrau Ez-Zau Es-Sijnu Esh-Shijnu Es-Sadu47

Prej balte Prej hije Prej burimeve Prej pluhuri Prej goje Prej zemrs Prej qeni Prej qumshti Prej aeroporti Prej zjarri Prej trndafili Prej Pulbardhe Prej dore Prej dele

Prej toke Prej dere Prej dheu Prej Kau Prej gjarpri Prej Vizs Prej Huris Prej shtpis Prej mizs Prej orizit Prej kollitjes Prej qiellit Prej diellit Prej gjoksit

75

HUMBJA E GJATSIS PR SHKAK T LIDHJEVE T FJALVEZanoret e gjata shfuqizohen, me nj fjal, e humbin gjatsin e tyre, kur ndodh q dy fjal lidhen mes vete, pa marr parasysh ajo lidhje edhe bhet me sukun apo me teshtid. Kshtu q, duhet tejkaluar edhe edhe .bashktingllorja, gjegjsisht, te shkronja e par e fjals tjetr

, sepse kta shrbejn vet si ur kaluese apo pr lidhjen deri te

67

77

SHKRONJAT E RNDA

SHKRONJAT E LEHTA

A

Ta

Da Dha Sa

A

Te

De

Dhe

Ka

Se

Hi Ha He

Ke

87

Hi Ha He

ZANORJA E GJAT "A" N FUND T FJALS

97

DALLIMI N MES ZANOREVE T GJATA DHE ZANOREVE T SHKURTA

- - - -

- -

- -

- -

- -

- -

- - - - - -

- -

- - -

- -

- - - - - 08

-

- - - -

- - - - - -

- - - - - - - - - - -

- - - - - - - - - - -

- - - -

- -

- -

- - -

- - -

18

82

BISMIL LAHI RRAHMANI RRAHIM

ELEM TERAKEJFE FEALE RABBUKE BI ES-HAABIL FIIIL. ELEM JEXHAL KEJDEHUM FII TEDLIIIIL. VE ERSELE ALEJHIM TAJRAN EBAABIIIIL TERMIIHIM BI HIXHAARATIM - MIN SIXH-XHIIIIL. FE XHEALEHUM KE ASFIM - MEKUL.


LI IILAAFI KURAJJJSH. IILAAFIHIM RIHLETESH-SHITAAI VES-SAJJJF. FEL JEABUDUU RABBE HAADHEL BEJJT. EL LEDHII ETAMEHUM MIN XHUUIN VE AAMENEHUM MIN HAUF.

83

84


ERA EJTEL-LEDHII JUKEDH-DHIBU BID-DIIIJN. FEDHAALIKEL LEDHII JEDUUL JETIIJM. VE LAA JEHUDDU ALAA TAAAMIL MISKIIIIN. FE VEJLUL - LIL MUSAL-LIINEL-LEDHIINE HUM AN SALAATIHIM SAAHUUUN. EL-LEDHIINE HUM JURAAAAUUUUN. VE JEMNEUUNEL MAAUUUN.


IN-NAAA EATAJNAAKEL KEVTHER. FESAL-LI LIRABBIKE VENHAR. INNE SHAANIEKE HUVEL EBTER.85

86


KUL JAAA EJJUHEL KAAFIRUUUUN. LAAAA EABUDU MAA TEABUDUUN. VE LAAAA ENTUM AABIDUUNE MAA EABUD. VE LAAAA ENE AABIDUM MAA ABEDTUM. VE LAAAA ENTUM AABIDUUNE MAA EABUD. LEKUM DIINUKUM VE LIJE DIIN.


IDHAA XHAAAAE NESRULL-LLAAHI VEL FETH. VE RA EJTEN-NAASE JEDHULUUNE FII DIINIL-LAAHI EFVAAXHAA. FESEBBIH BIHAMDI RABBIKE VESTEGFIRH, IN-NEHUU KAANE TEVVAABAA.

87

88


TEBBET JEDAAAA EBII LEHEBIN VETEBB. MAA AGNAA ANHU MAALUHUU VE MAA KESEB. SE JESLAA NAARAN DHAATE LEHEB. VEMRAETUHUU HAMMAA LETEL HATAB. FII XHIIDIHAA HABLUM - MIM MESED.


KUL HUVALLAAHU EHAD. ALLAAHUS-SAMED. LEM JELID VE LEM JUULED. VE LEM JEKUL - LEHUU KUFUVEN EHAD.89

90


KUL EUUDHU BIRABBIL FELEK. MIN SHERRRRI MAA HALEK. VE MIN SHERRRRI GAASIKIN IDHAA VEKAB. VE MIN SHERRRRIN NEFFAATHAATI FIL UKAD. VE MIN SHERRRRI HAASIDIN IDHAA HASED.


KUL EUUDHU BI RABBIN-NAAAAS. MELIKIN-NAAAAS. ILAAHIN-NAAAAS. MIN SHERRRRIL VESVAASIL HAN-NAAAAS. EL-LEDHII JUVESVISU FII SUDUURIN-NAAAAS. MINEL XHIN-NETI VEN-NAAAAS.

91


ELHAMDU LIL-LAAHI RABBIL 'AALEMIIN. ERR-RRAHMAANIRR-RRAHIIM. MAALIKI JEVMID-DIIN. IJJAAKE NEABUDU VE IJJAAKE NESTE'IIN. IHDINESSIRAATAL MUSTEKIIM. SIRAATAL-LEDHIINE EN'AMTE 'ALEJHIM. GAJRIL MEGDUUBI 'ALEJHIM VELED-DAAAAL-LIIIIN.92

DUAJA E JAA SIIN -itBismil-lahirr-rrahmanirr-rrahim Elhamdu lil-lahil-ledhi nezzelel furkane 'ala 'abdihi lijekune lil 'alemine nedhira. All-llahumme-xh'alil Kur'ane lena fiddunja karinen ve fil kijameti shefi'an ve 'ales-sirati nuren ve ilel hajrati kul-liha delilen ve imama. All-llahumme bel-lig ve evsil thevabe ma karenahu ba'del kabuli minna hedijjeten ila ruhi sejjidina Muhammedin sal-lall-llahu 'alejhim exhme'in.Ve ila ervahi abaina ve ummehatina ve ehavatina ve ihvetina ve evladina ve akribaina ve esdikaina ve li ustadhina ve li xhemi'il muminine vel muminat. Va'fu 'anna ja Kerim! Vestexhib du'aena birahmetike ja erhamerr-rrahimin! Vel hamdu lil-lahi rabbil 'alemin.

93

94

SURETU JA SINBismil-lahirr-rrahmanirr-rrahim

1 Jaa Siiiiiin. 2 Vel Kur'aanil hakiim. 3 Inneke leminel murseliin. 4. 'Alaa siraatin mustekiim. 5 Tenziilel 'Aziizirr-rrahiim. aabaaaauhum fehum gaafiluun. 7 Lekad hakkal kavlu 'alaa ektherihim fehum laa juminuun. 8 Innaa xhe'alnaa fii eanaakihim eglaalen fehije ilel edhkaani fehum mukmehuun. 9 Ve xhe'alnaa min bejni ejdiihim sedden ve min halfihim sedden fe egshejnaahum fehum laa jubsiruun. 10 Ve sevaaaaun 'alejhim e endhertehum em lem tundhirhum laa juminuun. 11 Innemaa tundhiru menittebe'adh-dhikre ve hashijerr-rrahmaane bil gajbi febeshshirhu bimegfiretin ve exhrin keriim. 12 Innaa nehnu nuhjil mevtaa ve nektubu maa kaddemuu ve aathaarehum ve kul-le shej-in ehsajnaahu fii imaamin mubiin. 6 Litundhire kavmen maa undhire

95

96

13 Vedrib lehum methelen es-haabel karjeti idh xhaaaaehel murseluun. 14Idh erselnaa ilejhimuthnejni fekedh-dhebuuhumaa fe'az-zeznaa bi thaalithin fekaaluu innaa ilejkum murseluun. 15 Kaaluu maa entum il-la besherun mithlunaa ve maa enzelerr-rrahmaanu min shej-in in entum il-laa tekdhibuun. 16 Kaaluu rabbunaa jealemu inna ilejkum lemurseluun. 17 Ve maa 'alejnaa il-lel belaagul mubiin. 18 Kaaluu innaa tetajjernaa bikum le in lem tentehuu lenerxhumennekum ve lejemes-sennekum minnaa 'adhaabun eliim. 19 Kaaluu taaaairukum me'akum e in dhukkirtum bel

entum kavmun musrifuun. 20 Ve xhaaaae min eksal mediineti rexhulun jes'aa kaale jaa kavmit-tebi'ul murseliin. 21 Ittebi'uu men la jes'elukum exhren ve hum muhteduun. 22 Ve maa lije laa eabudul-ledhii fetarenii ve ilejhi turxhe'uun. 23 E ettehidhu min duunihii aaliheten in juridnirr-rrahmaanu bidurr-rrin laa tugni 'annii shefaa'atuhum shej-en ve laa junkidhuun. 24 Innii idhen lefii dalaalin mubiin. 25 Innii aamentu birabbikum fesme'uun. 26 Kiiled-hulil xhennete kaale jaa lejte kavmii jealemuun. 27 Bima gaferelii rabbii vexhe'alenii minel mukremiin.

97

98

28 Ve maa enzel naa 'alaa kavmihii min beadihii min xhundin mines-semaaaai ve maa kunnaa munziliin. 29 In kaanet il-laa sajhaten vaahideten feidhaa hum haamiduun. 30 Jaa hasreten 'alel 'ibaadi maa jetiihim min resuulin il-laa kaanuu bihii jestehziuun. 31 Elem jerev kem ehleknaa kablehum minel kuruuni ennehum ilejhim laa jerxhi'uun. 32 Ve in kul-lun lemmaa xhemii'un ledejnaa muhdaruun. 33 Ve aajetun lehumul erdul mejtetu ehjejnaahaa ve ehrexhnaa minhaa habben feminhu jekuluun. 34 Vexhe'alnaa fiihaa xhennaatin min nehiilin ve eanaabin

ve fexh-xhernaa fiihaa minel 'ujuun. 35 Li jekuluu min themerihii ve maa 'amilet-hu ejdiihim efelaa jeshkuruun. 36 Subhaanel-ledhii halekal ezvaaxhe kul-lehaa mim-maa tunbitul erdu ve min enfusihim ve mim-maa laa jealemuun. 37 Ve aajetun lehumul-lejlu neslehu minhun-nehaare fe idhaa hum-mudhlimuun. 38 Vesh-shemsu texhrii limustekarr-rrin lehaa dhaalike tekdiirul 'aziizil 'aliim. 39 Vel kamere kaddernaahu menaazile hattaa 'aadekel 'urxhuunil kadiim. 40 Lesh-shemsu jenbegii lehaa en tudrikel kamere velel-lejlu saabikun nehaari ve kul-lun fii felekin jesbehuun.

99

100

41 Ve aajetun lehum ennaa hamelnaa dhurr-rrijjetehum fil fulkil mesh-huun. 42 Ve haleknaa lehum min mithlihii maa jerkebuun. 43 Ve in neshe nugrikhum felaa sariiha lehum ve laa hum junkadhuun. 44 Il-laa rahmeten minnaa ve metaa'an ilaa hiin. 45 Ve idhaa kiile lehumut-tekuu maa bejne ejdiikum ve maa halfekum le'al-lekum turhamuun. 46 Ve maa tetiihim min aajetin min aajaati rabbihim il-laa kaanuu 'anhaa muridiin. 47 Ve idhaa kiile lehum enfikuu mim-maa rezekakumull-llaahu kaalel-ledhiine keferuu lilledhiine aamenuu enut'imu men lev jeshaaaaull-llaahu et'amehuu in entum il-laa fii dalaalin mubiin. 48 Ve jekuuluune metaa haadhel veadu in kuntum saadikiin. 49 Maa jendhuruune il-laa sajhaten vaahideten tehudhuhum ve hum jehissimuun. 50 Felaa jestetii'uune tevsijeten ve laa ilaa ehlihim jerxhi'uun. 51 Ve nufiha fissuuri feidhaa hum minel exhdaathi ilaa rabbihim jensiluun. 52 Kaaluu jaa vejlenaa men be'athenaa min merkadinaa, haadhaa maa ve'aderr-rrahmaanu ve sadekal murseluun. 53 In kaanet il-laa sajhaten vaahideten feidhaa hum xhemii'un ledejnaa muhdaruun. 54 Fel jevme laa tudhlemu nefsun shej-en ve laa tuxhzevne il-laa maa kuntum teameluun.

101

102

55 Inne es-haabel xhennetil jevme fii shugulin faakihuun.

56 Hum ve ezvaaxhuhum fii dhilaalin 'alel eraaaaiki jedde'uun. 58 Selaamun kavlen min rabbin rahiim.

muttekiuun. 57 Lehum fii haa faakihetun velehum maa 59 Vemtaazul jevme ejjuhel muxhrimuun. 60 Elem eahed ilejkum jaa benii aademe en laa teabudush-shejtaane innehuu lekum 'aduvvun mubiin. 61 Ve enibuduunii haa dhaa siraatun mustekiim. 62 Velekad edal-le minkum xhibil-len kethiiren efelem tekuunuu teakiluun. 63 Haadhihii xhehennemul-letii kuntum tuu'aduun. 64 Islevhel-jevme bimaa kuntum tekfuruun. 65 Eljevme nehtimu 'alaa efvaahihim ve tukel-limunaa ejdiihim ve tesh'hedu erxhuluhum bimaa kaa nuu jeksibuun. 66 Ve lev neshaaaau letamesnaa 'alaa eajunihim festebekus siraata fe ennaa jubsiruun. 67 Velev neshaaaau lemesehnaahum 'alaa mekaanetihim femestetaa'uu mudijjen ve laa jerxhi'uun. 68 Ve men nu'am-mirhu nunekkis-hu fil halki

efelaa jeakiluun. 69 Ve maa 'al-lemnaahush-shire vemaa jenbegii lehu in huve il-laa dhikrun ve kur'aanun mubiin. 70 Lijundhire men kaane hajjen ve jehikkal kavlu 'alel kaafiriin.

103

104

71 Evelem jerev enna haleknaa lehum mim-maa 'amilet

ejdiinaa en'aamen fehum lehaa maalikuun. 72 Vedhel-lel naahaa feminhaa rekuubuhum ve minhaa jekuluun. 73 Velehum fiihaa menaafi'u ve meshaaribu efelaa jeshkuruun. 74 Vettehadhuu min duunil-laahi aaliheten le'allehum junsaruun. 75 Laa jestetii'uune nesrehum ve hum

lehum xhundun muhdaruun. 76 Felaa jehzunke kavluhum, innaa nealemu maa jusirr-rruune ve maa julinuun. 77 Evelem jerel insaanu ennaa haleknaahu min nutfetin fe idhaa huve hasiimun mubiin. 78 Ve darebe lenaa methelen ve nesije halkahuu kaale men juhjil 'idhaame ve hije remiim. 79 Kul juhjiihel-ledhii enshe-ehaa evvele merr-rretin ve

huve bikul-li halkin 'aliim. 80 El-ledhii xhe'ale lekum minesh-shexheril ehdari naaren fe idhaa entum minhu tuukiduun. 81 Evelejsel-ledhii halekas semaavaati vel erda bikaadirin 'alaa en jehluka mithlehum belaa ve huvel hal-laakul 'aliim. 82 Innemaa emruhuu idhaa eraade shej-en en jekuule lehuu kun fejekuun. 83 Fe subhaanel-ledhii bijedihii melekuutu kul-li shej-in ve ilejhi turxhe'uun. ___________________________________________________Vrejtje: Shkronjat, t cilat jan m t theksuara duhet t shqiptohen rnd pr t pasur kuptim t plot n gjuhn arabe, se prndryshe fjala merr kuptim tjetr. - Zanoret e dyfishta apo t katrfishta duhet t zgjaten po aq sa jan fishuar.105

PRKTHIMI I DOMETHNIEVE T SURETU JAA SIIN Me emrin e All-llahut, Mshiruesit, Mshirbrsit! 1. Ja Sin! 2. Pasha Kur'anin e pacenueshm n urtsin e tij t lart. 3. S'ka dyshim se ti (Muhammed) je prej t drguarve. 4. Je n nj rrug t drejt. 5. (Kur'ani sht) Zbritje e plotfuqishmit, Mshiruesit. 6. Pr t'ia trhequr vrejtjen nj populli, q t parve t tyre nuk u sht trhequr, e pr at shkak ata jan t hutuar. 7. Pr Zotin, tashm ka marr fund vendimi (thnia) kundr shumics s tyre, andaj ata edhe nuk besojn. 8. Ne u kemi var n qafat e tyre pranga, e ato u arrijn deri n nofulla, andaj ata mbesin me koka lart. 9. Ne u kemi vn edhe para tyre pend edhe mbrapa tyre pend dhe ua kemi mbuluar syt, prandaj ata nuk shohin. 10. Dhe pr ata sht e njjt, a ua trhoqe vrejtjen, a nuk ua trhoqe, ata nuk besojn. 11. Ti ia trheq vrejtjen vetm atij q e prvetson Kur'anin dhe i friksohet Mshiruesit edhe kur sht vetm (i papashm prej njerzve), pra jepi myzhde atij pr falje dhe shprblim t mir. 12. Vrtet, Ne i ngjallim t vdekurit dhe i shkruajm veprat; gjurmt e tyre, dhe do gj kemi regjistruar n librin e ruajtur (Lehvi Mahvudh). 13. Prmendu atyre nj shembull t banorve t fshatit, kur atyre u patn ardhur t drguarit. 14. Kur Ne drguam te ata dy (t drguar), e ata i prgnjeshtruan q t dy, ather i prforcuam me nj t tret dhe u than: Ne jemi t drguar te ju. 15. Ata (fshatart) than: Ju nuk jeni tjetr, vetm se njerz sikurse ne dhe se All-llahu nuk u ka shpallur asgj; ju nuk jeni tjetr vetm se rrenacak. 16. Ata than: Zoti yn e di se me t vrtet ne jemi t drguar te ju. 17. Dhe nuk jemi t obliguar pr tjetr, prve t'ju kumtojm ashtu qart. 18. Ata (fshatart) than: Ne parandiejm kob me ju dhe nse nuk trhiqeni, ne do t'ju gurzojm dhe do t prjetoni ndshkim t idht prej nesh. 19. Ata (t drguarit) than: Fati i keq sht i juaji, a pse u kshilluat, a (na krcnoheni)? Jo, por ju jeni popull i shfrenuar! 20. Dhe prej skajit m t largt t qytetit erdhi nj njeri q ngutej e tha: O populli im, dgjoni t drguarit! 21. Dgjoni at q nuk krkon prej jush ndonj shprblim dhe jan udhrrfyes! 22. E, 'kam un q t mos e adhuroj at q m krijoi dhe te Ai ktheheni. 23. A do t pranoj zota tjer pos Atij, e nse do Mshiruesi t m godas me ndonj t keqe, ndrmjetsimi i tyre nuk do t m vlej asgj, e as q do t m shptojn. 24. Un do t jem ather n nj humbje t hapt. 25. Un i kam besuar Zotit tuaj, pra m dgjoni! 26. Atij i sht thn: Hyr n Xhennet! E ai tha: Ah, sikur ta dinte populli im, 27. pr ka m fali Zoti im dhe m bri prej t nderuarve!106

28. Pas tij, Ne nuk zbritm ndonj ushtri nga qielli kundr popullit t tij, e as q ishte vendim yni t zbresim tjetr, 29. prve nj britm t tmerrshme, kur qe, ata t ftohur (t vdekur). 30. O sa dshprim i madh pr robrit q nuk u erdhi ndonj i drguar, vetm se ata u talln me t. 31. A nuk e pan ata se sa gjenerata kemi zhdukur para tyre dhe ata nuk u kthyen. 32. Dhe t gjith, t tubuar, do t paraqiten pran Nesh. 33. Dhe pr ata sht argument (pr fuqin e Zotit) toka e vdekur, t ciln Ne e ngjallim, nxjerrim prej saj drith, nga i cili ata han. 34. Dhe n t Ne u kemi br kopshte hurmash e rrushi dhe n t u kemi dhn burime (uji). 35. Ashtu q ata t han nga ata fruta dhe nga ka prodhojn vet duart e tyre. A i gzojn kto dhe nuk falnderojn. 36. I pastr nga t metat sht Ai q krijoi t gjitha llojet (iftet) nga ka mban toka, nga vet ata dhe nga ka ata nuk din. 37. Pr ata sht argument edhe nata, prej s cils largojm ditn, kurse ata mbesin n terr. 38. Edhe dielli udhton pr n kufirin e vet (n cakun prfundimtar). Ai sht (udhtim) prcaktim i Ngadhnjyesit, t Dijshmit. 39. Edhe hns i kemi caktuar (pozicionet) derisa t kthehet n trajtn e harkut (rrem i hurms s thar). 40. As dielli nuk mund ta arrij hnn, e as nata para dits, por secili noton n nj galaksion. 41. Argument pr ta sht edhe ajo se Ne pasardhsit e tyre (t Ademit) i bartm n anije t mbushur prplot. 42. Dhe ngjashm me t, u krijuam atyre dika q t'i hipin. 43. E sikur t duam Ne, i prmbytim ata, e nuk ka efekt as lutja e tyre dhe as q do t shptonin. 44. Prve nga mshira Jon ndaj tyre, dhe q t prjetojn t mirat deri n nj koh t caktuar. 45. E kur u thuhet atyre: Kini frik asaj q ngjau para jush dhe asaj ka do t'ju ngjaj m von, e q t mshiroheni (ata nuk dgjojn). 46. Nuk ka asnj argument q u erdhi atyre nga argumentet e Zotit, e q ata nuk ia kthyen shpinn. 47. Dhe kur u thuhej: Jepni nga ajo q Allllahu u begatoi, ata q nuk besuan, besimtarve u than: A ta ushqejm at q sikur t donte All-llahu do ta ushqente? Ju nuk jeni tjetr vetm se t humbur qart!. 48. Dhe thoshin: Po qe se jeni t vrtet, kur do t jet ai premtim? 49. (All-llahu u prgjigjet) Nuk jan duke pritur tjetr vetm se nj britm q i rrmben ata kur jan duke u zn mes vete. 50. E nuk do t mund t ln as porosi (vasijet-testament) as t kthehen n familjet e tyre. 51. Dhe i fryhet "Surit", kur qe, duke u ngutur prej varrezave paraqiten te Zoti i tyre. 52. E thon: T mjert ne! Po kush na ngriti prej ku ishim t shtrir n varre?! E, kjo sht ajo q premtoi Zoti dhe vrtetuan t drguarit. 53. Ajo nuk sht tjetr, prve nj z i fuqishm dhe ata t gjith t paraqitur para Nesh.107

54. Sot pra, askujt nuk i bhet e padrejt dika dhe nuk shprbleheni me tjetr vetm pr at q vepruat. 55. Ata t Xhennetit tash jan t angazhuar me knaqsi. 56. Ata dhe shoqet e tyre jan nn hije t mbshtetur n kolltuk. 57. Aty ata kan pem dhe ka t duan. 58. Kan Selam, thnie e Zotit mshirues! 59. E tash, o ju kriminel, ndahuni! 60. O bijt e Ademit (kriminel), po a nuk u drgova porosin q t mos e dgjoni djallin, se me t vrtet ai sht armiku juaj i hapt!? 61. (Ju porosita) T m adhuroni Mua, se kjo sht rruga e sigurt! 62. Vrtet, ai ka humbur shum njerz prej jush, a nuk mblodht mend? 63. Ky sht Xhehennemi q juve u premtohej. 64. Hyni tash n t, pr shkak se mohuat do t vrtet! 65. Sot Ne ua mbyllim gojt e atyre, Neve na flasin duart e tyre, kurse kmbt e tyre dshmojn pr at q punuan. 66. E sikur t duam Ne do t'ua verbonim syt e tyre, se ata, do ta msynin rrugn, po si do t shihnin? 67. Dhe sikur t duam, do t'i kishim gjymtuar ata n vend, e nuk do t mund t shkonin as para as prapa. 68. E atij q i japim t jetoj gjat, e kthejm prapa n krijimin e tij. A nuk jan duke menduar? 69. Ne as nuk ia msuam atij (Muhammedit) poezin, e as q i takon ajo atij, ai (Kur'ani) nuk sht tjetr vetm se kshill dhe Kur'an i qart. 70. Pr t'ia trhequr vrejtjen atij q sht i gjall (me mend e zemr) dhe dnimi t bhet merit pr jobesimtart. 71. A nuk e shohin ata se nga ajo q Ne vet e shpikm, u krijuam atyre kafsh q ata i kan. 72. Dhe ua bm ato q t'u binden atyre, e disave prej tyre u hipnin, ndrsa prej disave ushqehen. 73. Ata kan edhe dobi t tjera n to, e edhe pin (qumsht) prej tyre. A nuk duhet t falnderojn? 74. Po, shkojn e n vend t All-llahut adhurojn zota t tjer me shpres se do t ndihmohen prej tyre. 75. Ata nuk mund t'u ndihmojn atyre, por kta (idhujtart) u jan br ushtri e gatshme e tyre. 76. E ty mos t brengosin thniet e tyre, Ne dim ka mbajn ata fsheht dhe ka publikojn. 77. A nuk mendon njeriu se Ne e krijuam at prej nj pik uji (fare), kur qe, ai, kundrshtar i rrept. 78. Ai na solli Neve shembull, e harroi krijimin e vet, e tha: Kush i ngjall eshtrat duke qen ata t kalbur? 79. Thuaj: I ngjall Ai q i krijoi pr her t par, e Ai sht shum i dijshm pr do krijim. 80. Ai q prej drurit t gjelbr ju bri zjarrin, e ju prej tij ndizni. 81. A nuk sht i fuqishm Ai, q krijoi qiejt e tokn, t krijoj njerz sikundr q i krijoi ata? Po Ai sht Krijuesi, i Dijshmi. 82. Kur Ai dshiron ndonj send, urdhri i Tij sht vetm t'i thot: Bhu!, ai menjher bhet. 83. I lart sht Ai q n dorn e Tij sht pushteti mbi do send dhe vetm te Ai ktheheni.108

Documents

Dr. Musli Vërbani - Shkruaj, lexo dhe mëso shkronjat e Kur'anit