Upload
others
View
4
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Dr. ERHAN AKINCI
Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi
AMATEM KLİNİĞİ
22/06/2010
Madde kullanım bozuklukları;
Çevresel
Gelişimsel
Sosyal Şartlar
Genetik !
Gelişim
Genetik
Davranış
Çevre
Fizyoloji
GELİŞİM
Sosyal/EmosyonelYeti, Beyin Gelişimi,
Puberte
GENETİK
DAVRANIŞ
Kişilik/Mizaç, Dışa vurulmuş veya
içselleştirilmiş bozukluklar
ÇEVRE
Akran etkisi, stres, ulaşılabilirlik
FİZYOLOJİ
Alkol metabolizması, istek, ödül, tolerans,
çekilme
Ödül Eksikliği Sendromu
Beyin haz mekanizmalarındaki eksiklik sonucu
En çok mezolimbik yolak etkileniyor.
Genetik aberasyon Dopamin D2 reseptör geninin varyant formu (A1 Alleli)
Alkol Bağımlılığı ile ilişkili bulunan gen!!!
Dr.Kenneth Blum
Genetik Epidemiyoloji
(Genetik+Çevresel Faktörlerin Katkı Paylarının İncelenmesi)
Aile Çalışmaları
İkiz Çalışmaları (MZ,DZ)
Bağlantı ve İlişki Analizleri
Bir hastalığa, aile çalışmalarında genel topluma göre daha sık karşılaşıyorsak:
İkiz Çalışmaları Monozigotik; MZDizigotik; DZ
Çevre etkisini değerlendirmek için evlat edinme çalışmaları yapılır:
Biyolojik Ebeveynler ve Biyolojik Çocuklar
• Kalıtım kalıbının saptanması: Aile Ağacı İncelemeleri
• Alkolizm en çok çalışılan psikiyatrik bozukluk olmasına rağmen ailesel kalıtım kalıbı konusunda elde edilen veriler birbirini desteklemiyor.
Poligenik Kalıtım Patterni
• Ergenler arasında daha sık
• %86,9’unda çoğul madde kullanımı
Esrar>İnhalan>Ekstazi>Alkol
• Genel populasyonda hayat boyu alkol bağımlılığı oranı %5,4
• Kompleks ve heterojen fenotip;
davranışsal, fizyolojik, farmakolojik ve medikal komponentler
Molecular Genetics of Alcohol Dependence and Related EndophenotypesCurrent Genomics, 2008, 9, 444-451
Mc Clearn ve Rogers, C57 adı verilen ve alkolü tercih eden bir akraba fare nesli üreterek alkol bağımlılığının genetik temelini göstermişler.
• Aile ve İkiz çalışmaları, alkolizmin ailesel geçişi olan bir hastalık olabileceğini desteklemektedir.
• Monozigotlarda%60, Dizigotlarda%39
• Biyolojik Ebevenylerinde Alkolizm öyküsü olan çocuklar 4-5 kat AKB
(Yetiştirilmeden bağımsız, kontrol gruplarına göre)
Alkol Dehidrogenaz (ADH-5)
Sitoplazma
Mitokondri
Alkol Dehidrogenaz
AldehitDehidrogenaz
• Mikrozomal Etanol Oksidasyon Sistemi (MEOS)
(ALDH-2)
Piruvat Dehidrogenaz veα-Ketoglutarat DehidrogenazTiamin ***RiboflavinNiasinPantotenat
Oksaloasetat +
AldehitDehidrogenaz
SitratSiklüsü
Alkol Bağımlılığı ile İlgili Genetik Araştırmalar
Alkol dehidrogenaz (ADH) ve aldehit dehidrogenaz(ALDH)
Dopaminerjik Sistem (DRD2-Taql A1 polimorfizmi)
GABAerjik Sistem (GABAA α1 reseptör polimorfizmi)
Glutamaterjik Sistem (NMDA reseptör polimorfizmi) (NMDAR1 G2108A, NMDAR2A VE 2B -93A/G polimorfizminde G alleli)
Opioid Sistem
Serotonerjik Sistem
Genetikten Epigenetiğe Alkol BağımlılığıCem ŞENGÜL, Hasan HERKENAnadolu Psikiyatri Derg 2009; 10:239-245
ADH1B2 ve 1C2 allelleri alkol bağımlılığında daha az
ADH1B2 alkol içme miktarı ile ilişkili
ADH1B3 ve 1C2 alleli alkol bağımlılığına karşı koruyucu
Aldehid Dehidrogenaz2 allelinin varlığı alkol bağımlılığına karşı koruyucu (Disülfiram etkisi)
Dopaminerjik Reseptörü DRD2 Tagl-A1 polimorfizmi ve alkol bağımlılığı Hedef gen!
GABAerjik Sistem; Ana İnhibitör
(Sedasyon,motor koordinasyon bozukluğu ve yoksunluk)
GABAA α,β,γ,δ alt üniteleri α1 alt ünite polimorfizmi : Alkole erken başlama ve şiddetli yoksunluk
Glutamerjik Sistem; Ana Eksitatör
Alkole en duyarlı: NMDA reseptörü
NMDA R1 G2108A polimorfizmi Şiddetli Alkol Yoksunluğu (Wernicke ve ark.)
NMDA R2A ve 2B reseptörü Tirozin Kinaz geni -93A/G polimormizmi Alkol Bağımlılığı
(Pastor ve ark.)
L-Glutamat-5-phosphat
DRD2 geninin A1 alleli
DRD2 geninin B1 allelinin ve dopamin taşıyıcı geninin A9 alleli
Serotonerjik taşıyıcı allellerin s/s veya s/l genotipi
sigara içenlerde daha sık.
Sitokrom P450 enzim sisteminde nikotini metabolize eden CYP2A6 ve CYP2B6 enzimlerin işlev görmeyen allelleri ile nikotin metabolizması yavaşlar KORUYUCU
Opiat bağımlılığı olanların 1.derece akrabalarında 14 kat sık madde kullanımı öyküsü (n=201 kontrol n=82)
μ Reseptör geninin 118. pozisyonundaki polimorfizm bağımlılık yada koruyuculuk ilişkisi
Kokain ile DRD3 reseptör geninin bağımlılığın gelişiminde etkisi bildirilmiştir.