Dodatok na glavata za bilansot na pla}awata

Platno-bilansno prisposobuvawe i monetaristi~ka teorija na platniot bilans

Politiki za platnobilansno uramnote`uvawa

• Dokolku nekoja zemja ima deficit ili suficit vo tekovnata (trgovskata) smetka, toa samo po sebe ne e nitu pozitiven nitu negativen fakt.

• Primer: Ju`na Koreja i Kina vo 1998 ( i dvete imaa suficit vo tekovnata smetka od 40 mlrd.$, no od razli~ni pri~ini)

• Ottamu, platnobilansnite (ne)ramnote`i treba da se gledaat vo kontekst na celokupnata ekonomska situacija. Na pr.,ako deficitot vo tekovnata smetka e predizvikan od porast na investicite, tie bi mo`ele da predizvikaat porast na izvozot i namaluvawe na idniot deficit.

Politiki na platnobilansno uramnote`uvawe-problemi so pregolemite deficiti

• Klu~na kvantitativna razlika pome|u “dobriot” i “ lo{iot” deficit e dali kako rezultat na deficitot postojano raste nadvore{niot dolg na zemjata kako % od BDP. Dokolku dolgot stane pregolem, stranskite kreditori mo`at da prestanat da ja kreditiraat zemjata, koja }e bide prinudena naglo da go namali (eliminira) deficitot.

• Toa mo`e da predizvika ostra recesija vo zemjata.

Politiki na platnobilansno uramnote`uvawe-problemi so pregolemite suficiti

• Pregolemite suficiti isto taka mo`at da bidat izvor na problemi.

1.Suficitot zna~i deka I<S, t.e. deka zemjata ne go koristi siot svoj potencijal za investirawe, tuku go plasira vo stranstvo.

2. Ako suficitot e rezultat na toa {to zemjata im pozajmuva na strancite, taa ponekoga{ mo`e da se soo~i so te{kotii da gi naplati svoite pobaruvawa vo stranstvo.

3. Zemjata koja bele`i golemi suficiti mo`e da se soo~i so kontra-merki od zemjite koi se ~uvstvuvaat zagrozeni od nejziniot izvoz (trgovski restrikcii i sl.)

Politiki na platnobilansno uramnote`uvawe-kako da se koregiraat neramnote`ite?

• Pod ramnote`a vo platniot bilans naj~esto se podrazbira odr`liv deficit vo tekovnata smetka.

• Vo odnos na tretmanot na deficitot , zemjata se soo~uva so dva nivoa na odluki.

I.Prvoto nivo e izborot pome|u finansiraweto ili prisposobuvaweto ( da go pokrivaat deficitot so prilivi na kapital ili da go namalat tro{eweto)

Politiki na platnobilansno uramnote`uvawe-finansirawe

• Ako zemjata se re{i da go finansira deficitot, pred sebe ima dve mo`nosti:

1. Da pozajmuva (kreditni formi na finansirawe) i

2.Da koristi nekreditni prilivi na kapital (direktni i portfolio investicii)

• Pri kreditni formi na finansirawe, na raspolagawe stojat dve mo`nosti:

1. Da se pozajmi na privatniot pazar na kapital i

2. Da se pozajmi od oficijalnite kreditori ( vladite i me|unarodnite finansiski institucii)

Politiki na platnobilansno uramnote`uvawe- prisposobuvawe

• Vo najgolemiot broj slu~ai, zemjite izbiraat nekoja kombinacija pome|u finansiraweto i prisposobuvaweto.

• Koga se re{ava za prisposobuvawe, zemjata se soo~uva so vtoro nivo na odluki.

II. Vtoroto nivo na odluka e pome|u merkite za reducirawe i merkite za prenaso~uvawe na pobaruva~kata ( expenditure reducing vs. expenditure switching policies)

Politiki na platnobilansno uramnote`uvawe- prisposobuvawe (reducirawe na potro{uva~kata)

• So ogled na toa {to pri deficitite zemjata tro{i pove}e otkolku {to sozdava, ovie merki se naso~eni kon namaluvawe na tro{eweto.

• Tie se sostojat od restriktivna monetarna politika (namaluvawe na ponudata na pari, zgoolemuvawe na kamatite,itn.) i restriktivna fiskalna politika ( namaluvawe na buxetskata potro{uva~ka, zgolemuvawe na danoci,itn.)

• Glaven nedostatok: recesiven karakter

Politiki na platnobilansno uramnote`uvawe- prisposobuvawe (prenaso~uvawe na potro{uva~kata)

• Klu~na cel na ovie merki e da ja promenat nasokata na potro{uva~kata, od stranskite kon doma{nite stoki, zgolemuvaj}i go izvozot i namaluvaj}i go uvozot.

• Dve vida merki vo ovaa nasoka se devalvacijata i nadvore{no-trgovskite restrikcii (zgolemuvawe na carinite, voveduvawe na kvoti, devizni kontroli,itn.)

• Nedostatoci: opasnost od inflacija i kaj dvata vida, a administrativna komplikuvanost, sozdavawe na specijalni interesni grupi i diskriminacija na potro{uva~ite kaj trgovskite merki.

Bilansot na bankarskiot sistem

Monetaren pregled

Sredstva

Obvrski

D M

R

D = DG + DP = neto doma{en kredit od bankarskiot sistem (neto doma{ni sredstva)

R = RC + RB = stranski rezervi (neto stranski sredstva)

M = ponuda na pari

Monetaristi~ka teorija na bilansot na pla}awata

Monetarniot pregled ja voveduva slednata nova definicija za parite:

M = D + RM = D + RКаде, M е поширокиот монетарен агрегат (M2), кој е еднаков на (M1) + квази парите

Една од најкорисните равенки во економијата Парите се, по дефиниција, еднакви на домашните

кредити од банките (нето домашни средства) и девизните резерви во банкарскиот сектор (нето странски средства).

Monetaristi~ka teorija na bilansot na pla}awata

Монетарниот преглед (M = D + RM = D + R) има три основни импликации:

Парите се ендогени Ако RR се зголемува, тогаш MM се зголемува Важно за отворените економии

Домашните кредити Домашните кредити влијаат врз паритевлијаат врз парите Ако RR се зголемува, може DD да се намали за да се оддржи

MM

R = R = M - M - DD Овде R = X – Z + FR = X – Z + F Монетарен пристап кон билансот на плаќања.

Monetaristi~ka teorija na bilansot na pla}awata

Монетарниот пристап кон билансот на плаќања (R = R = M - M - DD) ги има следниве импликации:

Потреба од Проектирање на M

И потоа

Одредување на D Со цел да се

Таргетира R DD е детерминиран како резидуал при дадени MM и R*R* R*R* = таргет на резерви, на пример, 3 месечен увоз

Суштина на Суштина на

финансиско финансиско

програмирањепрограмирање

Monetaristi~ka teorija na bilansot na pla}awata

Домашните кредити се варијабла која ги вклучува и монетарна и фискална политика.

Може да ги намали* домашните кредити (DD) Кон приватниот иКон јавниот сектор

Со намалување на државната потрошувачка Со зголемување на даноците

Монетарната и фискалната политика се тесно поврзани преку домашните кредити

**или забавиили забави