S Ó u= Á · Web viewመግቢያ የግል ድርጅት ሠራተኞች ጡረታ አዋጅ የተሻሻለ በመሆኑና የግል ድርጅት ሠራተኞቸ ጡረታ ስራ

መግቢያ

የግል ድርጅት ሠራተኞች ጡረታ አዋጅ የተሻሻለ በመሆኑና የግል ድርጅት ሠራተኞቸ ጡረታ ስራ አፈጻጸም መመሪያን

ከተሻሻለው የግል ድርጅት ሠራተኞች ጡረታ አዋጅ ጋር ማጣጣም በማስፈለጉ፣ እንዲሁም ኤጀንሲው

የተቋቋመበትን ዓላማ ከግብ ለማድረስና ለባለመብቶች የተቀላጠፈ አገልግሎት ለመስጠት እንዲያስችል የግል

ድርጅት ሰራተኞች ጡረታ ስራ አፈጻጸምን እና የአገልግሎት አሰጣጥ ሥርአትና ለተገልጋዩና ለፈጻሚው በመመሪያ

ግልጽ ማድረግ ስለሚገባ፣ በግል ድርጅት ሠራተኞች ጡረታ አዋጅ ቁጥር 715/200 አንቀጽ (58) ንዑስ አንቀጽ

(2) ለኤጀንሲው በተሰጠው ስልጣን መሰረት የሚከተለው የግል ድርጅት ሠራተኞች ጡረታ ስራ አፈጻጸም መመሪያ

ወጥቷል፡፡

ክ ፍ ል አ ን ድ

ጠቅላላ

1. አጭር ርዕስ

ይህ መመሪያ " የግል ድርጅት ሠራተኞች ጡረታ ሥራ አፈጻጸም መመሪያ" ተብሎ ሊጠቀስ ይችላል::2. ትርጓሜ

የቃሉ አገባብ የተለየ ትርጓሜ የሚያሰጠው ካልሆነ በስተቀር በዚህመመሪያ ውስጥ፡-2.1. "የግል ድርጅት" ማለት ለንግድ፣ ኢንዱስትሪ፣ ለእርሻ፣ ለኮንስትራክሽን፣ ለ ማህበራዊ አገልግሎት

ወይም ለሌላ ህጋዊ ዓላማ የተቋቋመ ሠራተኛ ቀጥሮ ደመወዝ እየከፈለ የሚያሰራ የግል ተቋም ወይም

ሰው ሲሆን የበጎ አድራጎት ድርጅቶችና ማህበራትን ይጨምራል፡፡

2.2. ‘የግል ድርጅት ሠራተኛ’ ማለት በግል ድርጅት ውስጥ ከአርባ አምስት ቀናት ላላነሰ ጊዜ ደመወዝ

እየተከፈለው ለተወሰነ ወይም ላልተወሰነ ጊዜ ወይም የተወሰነ ስራ ለመስራት የተቀጠረ ሰራተኛ ሲሆን

የስራ መሪንም ይጨምራል፡፡ ሆኖም ለጥጥ ለቀማ፣ለሸንኮራ አገዳ ቆረጣ እና ሌሎች መሰል በየዓመቱ

ለተወሰነ ጊዜ ብቻ እየተደጋገመ የሚከናወን ስራን ለመስራት የተቀጠሩ ሰራተኞችን አያካትትም፡፡

2.3. " መደበኛ ባልሆነ የሥራ ዘርፍ የተሰማራ ሰው" ማለት የግሉን ስራ የሚሰራ ወይም መደበኛ ባልሆነው

የስራ ዘርፍ በአንድ ጊዜ በሚፈጸም ክፍያ ለአንድ ጊዜ በገባው ውል መሰረት ስራውን በተሰጠው ጊዜና

መጠን ሠርቶ ሲያጠናቅቅ ክፍያው የሚፈጸምለት፣

የአሰሪና ሰራተኛ እንዲሁም በደመወዝ ላይ የተመሰረተ ግንኙነት የሌለው ሠው ሲሆን የሙያ ፈቃድ

በማውጣት የሚሰራ ባለሙያንም ያጠቃልላል፡፡

1

2.4. "ማስረጃ" ማለት ለምዝገባ፣ለጡረታ አበል ውሳኔ፣ለክፍያ፣መረጃን ወቅታዊ ለማደረግ የሚቀርብ

የሰራተኛው የአገልግሎት፣የደመወዝ፣የቤተሰብ (የጋብቻ፣የፍቺ፣የልደት፣የሞት) የግል ድርጅቱ

የስራ/ የንግድ ፈቃድ፣የግብር ከፋይ መለያ ቁጥር፣ እንደ አግባቡ የመቋቋሚያና የመተዳደሪያ

ህግ፣ለጡረታ መዋጮ ገቢ ሂሳብ ምርመራ አስፈላጊ የሆኑና ሌሎች አግባብነት ያላቸውን መራጃዎች

የያዘ ስልጣን ባለው አካል የተረጋገጠ የጽሁፍ ማስረጃን የሚያጠቃልል ነው፡፡

2.5. " የለውጥ ማስረጃ" ማለት በምዝገባ ማስረጃ ላይ ከተሰጠ መረጃ የተለየ ወይም በአዲሰ ሁኔታ

የተለወጠ የግል ድርጅቱ የአቋም ለውጥ ( የስም፣ከሌላ ድርጅት ጋር መቀላቀል፣መፍረስ፣ መወረስ) የሰራተኛው የስራ ውል መለወጥ ( የደመወዝ መጨመር ወይም መቀነስ፣ የሥራ ውል መቋረጥ፣

የቅጥር) የተተኪዎች መረጃ ለውጥ/ጋብቻ/ ፍቺ መፈጸም የልጅ ልደት/ የመሳሰሉትን የሚያረጋግጡ

ህጋዊ ማስረጃዎችን ያጠቃልላል::2.6. "vKSwƒ" TKƒ በግል ድርጅት ሠራተኞች ጡረታ አዋጅ መሠረት ›uM ¾T>ያገኝ ¨ÃU ¾Ö<[ታ

›uM KTÓ–ƒ ¾T>ÁeðMÑ<ƒ” ሁኔታዎች ¾T>ÁTEL W^}— ¨ÃU }}Ÿ= ’¨<::2.7. "}}Ÿ=" TKƒ ¾TE‹ ¾ÓM É`Ïƒ W^}— ¨ÃU Ö<[}— T>eƒ /vM' °ÉT@›†¨< Ÿ18

¯Sƒ u ታ‹ ¾J’< MÐ ች፣ አካል ጉዳተኛ ወይም አእምሮ ህመምተኛ ልጅ ሲሆን እድሜው ከ 21 ዓመት በታች የሆነ እ“ S<K< uS<K< ¨ÃU u›w³—¨< uTE‹ MÍ†¨< ÉÒõ Ã}ÇÅ\ ¾’u\

¨LÐ‹ c=J’< ¾Ñ<Ç=ð‰ MÐ‹“ ¨LÐ‹” ÃÚU^M::2.8. "›uM" TKƒ ¾›ÑMÓKAƒ Ö<[ታ ›uM ፣ የጤና ጉድለት Ö<[ታ ›uM ፣ የጉዳት Ö<[ታ ›uM

¨ÃU ¾}}Ÿ=‹ Ö<[ታ ›uM ሲሆን የዳረጎት አበልን ይጨምራል፡፡

2.9. " አካል ጉዳተኛ" ማለት በተፈጥሮም ሆነ በሰው ሰራሽ ምክንያት የአካል፣የአዕምሮ፣የስሜት ህዋሳት

(ማየት፣መስማት፣ መናገር የተሳነው) ጉዳት የደረሰበት ወይም የአእምሮ ውስንነት ያለበት ሰው ነው፡፡

2.10. "ÅS¨´" TKƒ KY^ Ów`“ ለሌሎች T”—¨J’¨< H>dw dÃ’dKƒ ›”É የግል

ድርጅት W^}— uSÅu— ¾Y^ c¯ƒ KT>cÖ¨< ›ÑMÓKAƒ ¾T>ŸðK¨< SÅu— S<K< ¾¨` ÅS¨´ c=J” ¾ƒ`õ c¯ƒ ¡õÁ” ፣ M¿ M¿ ›uKA‹ ፣ጉርሻ ወይም ቦነስ፣

ኮምሽን፣ማትጊያ፣የአገልግሎት ክፍያ እና የመሳሰሉ ጥቅማ ጥቅሞችን ›ÁÖnMMU::2.11. " የሃይማኖት ድርጅት" ማለት መንፈሳዊ አገልግሎት ለመስጠት የተቋቋመ ድርጅት ወይም ተቋም ነው፡፡

2.12. " የፖለቲካ ድርጅት" ማለት የፖለቲካ ፕሮግራሙን በህጋዊ መንገድ ለማራመድ በህግ ተመዝግቦ

የሚንቀሳቀስ ተቋም ነው፡፡

2.13. "Ñu= cwdu=" ማለት የኢትዮጵያ ገቢዎችና ጉምሩክ ባለስልጣንና የክልል የግብር ሰብሳቢ

መስሪያ ቤቶች ናቸው፡፡

2

2.14. "¾Ö<[ታ�Sªà" ማለት ከግል ድርጅቱና ከግል ድርጅት ሰራተኛው በየወሩ እየተሰበሰበ ለግል ድርጅት

ሰራተኞች ጡረታ ፈንድ ገቢ የሚደረግ መዋጮ ነው፡፡

2.15. "አዋጅ" ማለት የግል ድርጅት ሠራተኞቸ ጡረታ አዋጅ ቁጥር 715/2003 እና የግል ድርጅት

ሠራተኞች ጡረታ(ማሻሻያ) አዋጅ ቁጥር 908/2007 ነው፡፡

2.16. በዚህ መመሪያ በወንድ ጾታ የተገለጸው ሴትንም ያካትታል::2.17. በዚህ መመሪያ ውስጥ የተመለከቱት ሌሎች ቃላትና ሀረጎች በግል ድርጅት ሰራተኞች ጡረታ አዋጅ

ቁጥር 715/2003 አንቀጽ (2) እና በግል ድርጅት ሠራተኞች ጡረታ(ማሻሻያ) አዋጅ ቁጥር

908/2007 አንቀጽ (2) ንዑስ አንቀጽ (1) ስር የተሰጣቸውን ትርጓሜ ይይዛሉ፡፡

3. የተፈጻ ሚነት ወሰን

ይህ መመሪያ በግል ድርጅት ሠራተኞች፣ በግል ድርጅት ሠራተኞች ጡረታ ዐቅድ የጡረታ አበል በተወሰነላቸው

ባለመብቶች፣ በጡረታ አቅዱ በተሸፈኑ የሃይማኖት ድርጅት ሠራተኞችና

የፖለቲካ ድርጅት ሠራተኞች፣ መደበኛ ባልሆነው የስራ መስክ ላይ ተሰማርተው በዐቅዱ በተሸፈኑ ሠዎች

እንዲሁም በግል ድርጅቶች ላይ ተፈጻሚ ይሆናል፡፡

ክ ፍ ል ሁ ለ ት

ስለጡረታ ዐቅድ ሽፋን

4. በጡረታ ዐቅዱ ስለሚሸፈን የግል ድርጅትና የግል ድርጅት ሠራተኛ

4.1. በኢትዮጵያ የንግድ ህግ ወይም በኢትዮጵያ የፍትሃብሄር ህግ ወይም በሌላ አግባብነት ባለው የሃገሪቱ

ህግ መሰረት ተቋቁሞ አንድና ከዚያ በላይ ሰራተኛ ቀጥሮ ደመወዝ እየከፈለ የሚያሰራ የግል ድርጅት

በግል ድርጅት ሰራተኞቸ ጡረታ ዐቅድ የተሸፈነ ነው፡፡

4.2. ሠራተኛው በግል ድርጅት ውስጥ ከአርባ አምስት ቀናት ላላነሰ ጊዜ ደመወዝ እየተከፈለው ለተወሰነ

ወይም ላልተወሰነ ጊዜ ወይም የተወሰነ ስራ ለመስራት የተቀጠረ እንደሆነ በግል ድርጅት ሠራተኞች

ጡረታ ዐቅድ የሚሸፈን ሲሆን የስራ መሪንና የሰራተኛ ማህበር ተመራጭን ይጨምራል፡፡

5. የጡረታ ዐቅድ ወይም ፕሮቪደንት ፈንድ ስለነበራቸው የግል ድርጅቶች ሠራተኞች፡- 5.1. ይህ መመሪያ ጸድቆ በስራ ላይ እስከዋለበት ጊዜ ድረስ በነበራቸው የጡረታ ዐቅድ ወይም የፕሮቪደንት

ፈንድ ስለሚቀጥሉበት ወይም በግል ድርጅት ሠራተኞች ጡረታ ዐቅድ ስለሚሸፈኑበት ሁኔታ

በቃለጉባዔ የተደገፈ ውሳኔያቸውን ለኤጀንሲው ያላሳወቁ የግል ድርጅቶች ሠራተኞች ከሃምሌ 1 ቀን

2003 ዓም ጀምሮ በግል ድርጅት ሠራተኞች ጡረታ ዐቅድ ይሸፈናሉ፡፡

3

5.2. በግል ድርጅት ሰራተኞች ጡረታ አዋጅ ቁጥር 715/2003 አንቀጽ (3) ንዑስ አንቀጽ (2)(ሀ) መሰረት

በነበራቸው የፕሮቪደንት ፈንድ ወይም የጡረታ ዐቅድ ተጠቃሚነታቸውን ለመቀጠል ወስኖ የነበረ የግል

ድርጅት ሰራተኛ በግል ድርጅት ሰራተኞች ጡረታ ዐቅድ ለመሸፈን ሲወስን በጡረታ ዐቅድ ለመሸፈን

ወስኖ ለኤጀንሲው ካሳወቀበት ወር ቀጥሎ ካለው ወር የመጀመሪያ ቀን ጀምሮ በግል ድርጅት ሰራተኞች

ጡረታ ዐቅድ እንዲሸፈን ይደረጋል፡፡

5.3. በግል ድርጅት ሰራተኞች ጡረታ አዋጅ ቁጥር 715/2003 አንቀጽ (3) ንዑስ አንቀጽ (2)(ሀ)፣አንቀጽ

9 ንዑስ አንቀጽ (2) እና በአንቀጽ 15(2) መሰረት በነበረው የፕሮቪደንት ፈንድ ወይም የጡረታ ዐቅድ

ተጠቃሚነቱ ለመቀጠል ወስኖ የነበረ ሰራተኛ የፕሮቪደንት ፈንድ ሽፋን ካገኘበት ጊዜ ጀምሮ

የተጠራቀመውን የፕሮቪደንት ፈንድ ገንዘብ ለግል ድርጅት ሰራተኞቸ ጡረታ ፈንድ ገቢ አድርጎ በግል

ድርጅት ሰራተኞች ጡረታ ዐቅድ ለመሸፈን ሲያመለክት የፕሮቪደንት ፈንድ ገንዘቡ

የሚሸፍነውን ያክል አገልግሎቱ ለጡረታ አበል አወሳሰን ታስቦለት በጡረታ ዐቅዱ እንዲሸፈን

ይደረጋል፡፡

5.4. የፕሮቪደንት ፈንድ ወይም የጡረታ ዐቅድ ሽፋናቸውን በመተው በግል ድርጅት ሰራተኞች ጡረታ ዐቅድ ለመሸፈን የወሰኑ ሰራተኞች የግል ድርጅት ሠራተኞች ጡረታ ዐቅድ ለመሸፈን የወሰኑትን ውሳኔ ለመሻር አይችሉም፡፡

6. በሀይማኖት ድርጅት ወይም በፖለቲካ ድርጅት ውስጥ ተቀጥረው የሚሰሩ ሠራተኞች

በአንቀጽ (5) የተገለጸው እንደተጠበቀ ሆኖ በሀይማኖት ድርጅት ወይም በፖለቲካ ድርጅት ውስጥ

ተቀጥረው የሚሰሩ ሠራተኞች ከሚሰሩበት ድርጅት ጋር በመስማማትና በድርጅቱ በሚከፈላቸው የደመወዝ

መጠን ልክ በግል ድርጅት ሠራተኞች ጡረታ አዋጅ መሰረት በራሳቸው ድርሻ የጡረታ መዋጮ ላይ የግል

ድርጅቱ ድርሻ የጡረታ መዋጮ እንዲከፈልላቸው በማድረግ ወይም ራሳቸው በመክፈል በፈቃደኛነት በጡረታ

ዐቅዱ ሊሸፈኑ ይችላሉ፡፡

7. መደበኛ ባልሆነ ሥራ ላይ ስለተሰማሩ ሠራተኞች

7.1. መደበኛ ባልሆነ ሥራ ላይ የተሰማራ ሰራተኛ የሚከፍለው የጡረታ መዋጮ ቢያንስ የሚኒስትሮች

ምክር ቤት ለመንግስት ሰራተኞች እንዲከፈል ከወሰነው ዝቅተኛ የወር ደመወዝ 18 % የጡረታ መዋጮ

በመክፈል በጡረታ ዐቅዱ እንዲሸፈን ጥያቄ ሲያቀርብ በጡረታ ዐቅዱ ሊሸፈን ይችላል::7.2. በአንቀጽ (7.1) መሰረት ለተከፈለ የጡረታ መዋጮ አገልግሎቱ የሚታሰበውና አበል የሚወሰነው

በአዋጅ ቁጥር 715/2003 በተደነገገው መሰረት ነው፡፡

8. በጡረታ ዐቅዱ የማይሸፈኑ የግል ድርጅት ሠራተኞች

ዕድሜው 14 ያልሞላ እንዲሁም የአገልግሎት ማራዘም ጥያቄ ቀርቦ በኤጀንሲው ተቀባይነት ያገኘ ካልሆነ

በስተቀር ዕድሜው 60 እና ከዚያ በላይ የሆነ የግል ድርጅት ሠራተኛ በግል ድርጅት ሠራተኞች ጡረታ ዐቅድ

አይሸፈንም::

4

ክ ፍ ል ሶ ስ ት

ስለግል ድርጅቶችና ሠራተኞችምዝገባና ማስረጃ አደረጃጀት

9. ስለምዝገባ

9.1. በጡረታ አቅዱ የሚሸፈኑ የግል ድርጅቶችና የግል ድርጅት ሠራተኞች መመዝገብ አለባቸው፡፡

9.2. የግል ድርጅቱ የሚገኝበት አድራሻና ሠራተኛው የሚሰራበት አድራሻ የተለያየ ከሆነ የሠራተኛው የምዝገባ

ማስረጃ የሚደራጀው የግል ድርጅቱ በሚገኝበት አድራሻ ነው፡፡ነገር ግን የግል ድርጅቱ ቅርንጫፍ ያለው

ሆኖ ሰራተኛው ለቅርንጫፍ ጽ/ ቤቱ የተቀጠረ ከሆነ የሠራተኛው የምዝገባ ማስረጃ የሚደራጀው

በቅርንጫፉ አድራሻ ይሆናል፡፡

9.3. በጡረታ አቅዱ የተሸፈኑ የግል ድርጅቶችና የግል ድርጅት ሠራተኞች ሲመዘገቡ የማህበራዊ ዋስትና

መለያ ቁጥር ይሰጣቸዋል፡፡

9.4. የግል ድርጅት ሰራተኛው የግብር ከፋይ መለያ ቁጥር(TIN number) ያለው ከሆነ ይኸው የማህበራዊ

ዋስትና መለያ ቁጥሩ ሆኖ ይመዘገባል፡፡

9.5. የግብር ከፋይ መለያ ቁጥር ለሌላቸው የግል ድርጅት ሰራተኞች ጊዜያዊ የማህበራዊ ዋስትና መለያ

ቁጥር በኤጀንሲው ይሰጣል፡፡ ሆኖም የግል ድርጅቱ ወይም የግል ድርጅት ሠራተኛው ከግብር

ሰብሳቢው አካል የግብር ከፋይ መለያ ቁጥር እንዲሰጠው

በመጠየቅ ሲሰጠው ለኤጀንሲው በማቅረብ ጊዜያዊ የማህበራዊ ዋስትና መለያ ቁጥሩ በግብር ከፋይ

መለያ ቁጥሩ እንዲለወጥ ማድረግ አለበት::9.6. በግል ድርጅት ሠራተኞች ጡረታ ዐቅዱ የተመዘገቡ የግል ድርጅቶች እና የግል ድርጅት ሠራተኞች

" የዐቅድ አባልነት ካርድ" በኤጀንሲው ይሰጣቸዋል፡፡

10. ለምዝገባ ስለሚቀርቡ ማስረጃዎች

10.1. የግል ድርጅቱ ፈቃድ ለመስጠት በህግ ስልጣን በተሰጠው አካል የተሰጠውን የንግድ/የስራ ፈቃድ ወይም እንደአግባቡ ድርጅቱን ለመመዝገብ በህግ ስልጣን በተሰጠው አካል የተሰጠ

የምዝገባ የምስክር ወረቀት፣በድርጅቱ/ በድርጅቱ ባለቤት ስም የከፈተውን የባንክ አካውንት፣ በግብር ሰብሳቢ አካላት የተሰጠ የግብር ከፋይ መለያ ቁጥር እንደአግባቡ የድርጅቱን

መቋቋሚያና መተዳደሪያ ደንብ፣የድርጅቱን መዋቅርና የደመወዝ ስኬል፣ የሰራተኛ የአገልግሎት ማራዘሚያ ህግ ካለው ይህንኑ ማስረጃ አሟልቶ ለኤጀንሲው ለምዝገባ ማቅረብ ይኖርበታል::

5

10.2. ማንኛውም የግል ድርጅት ለምዝገባ ሲቀርብ ለአንድ ጊዜ በዐቅዱ የተሸፈነውን ሠራተኛ ሙሉ ሥም፣ የግብር ከፋይ መለያ ቁጥር፣ ለሠራተኛው የሚከፈለውን መደበኛ የወር ደመወዝ፣ የግል

ድርጅቱን ሥምና የግብር ከፋይ መለያ ቁጥር፣ የድርጅቱን ማህተምና የኃላፊውን ፊርማ የያዘ ማስረጃ ለኤጀንሲው ማቅረብ አለበት፡፡

10.3. የግል ድርጅት ሠራተኛው ለመጀመሪያ ግዜ ሲቀጠር የመዘገበውን ስርዝ ድልዝ የሌለበት የህይወት ታሪክ ፎርም፣ የቅጥር ደብዳቤ/ የስራ ውል፣ በግብር ሰብሳቢ አካላት ለሠራተኛው የተሰጠው የግብር ከፋይ መለያ ቁጥር ካለው ይኸንኑ አሟልቶ የግል ድርጅቱ ለኤጀንሲው ለምዝገባ ማቅረብ ይኖርበታል::

10.4. በአንቀጽ (10.2) ከተጠቀሱት ማስረጃዎች በተጨማሪ ሠራተኛው፡- 10.4.1. ጋብቻ ፈጽሞ ከሆነ ጋብቻን ለመመዝገብ በህግ ስልጣን ከተሰጠው አካል( ከወሳኝ ኩነት

ወይም ከሃይማኖት ተቋም) የተሰጠ የጋብቻ የምስክር ወረቀት ወይም በሃገር ባህል የተፈጸመ

ጋብቻ ከሆነ በቤተሰብ ህጉ መሰረት በሃገር ባህል ጋብቻ የተፈጸመበት ማስረጃ፣

10.4.2. ልጅ ያለው ከሆነ የልደት ሰርተፍኬት ለመስጠት በሕግ ስልጣን ከተሰጠው አካል ወይም

ከህክምና ተቋም ወይም ከሃይማኖት ተቋም የተሰጠ፣እድሜው 18 ዓመት ያልሞላን ልጅ፣ አካል

ጉዳተኛ ወይም አእምሮ ህመምተኛ ሲሆን ዕድሜው 21 ዓመት ያልሞላን ልጅ የልደት

ሰርተፍኬት፣

10.4.3. የሠራተኛው የጉዲፈቻ ልጅ ሲሆን ጉዲፈቻው በፍ/ ቤት የጸደቀበት ማስረጃ ለምዝገባ

መቅረብ ይኖርበታል፡፡

10.5. በጡረታ ዐቅዱ የተሸፈነን የሀይማኖት ተቋም ወይም የፖለቲካ ድርጅት ሰራተኛ የምዝገባ ማስረጃ

በአንቀጽ (10.2) እና (10.3) መሠረት የሀይማኖት ድርጅቱ ወይም የፖለቲካ ድርጅቱ ለኤጀንሲው

ለምዝገባ ማቅረብ ይኖርበታል::10.6. መደበኛ ባልሆነ ሥራ ላይ ተሰማርቶ በጡረታ ዐቅዱ የተሸፈነ ሰው የልደት ዘመኑን ፣ የግብር ከፋይ

መለያ ቁጥሩን የሚያሳይ ማስረጃ በማቅረብና በራስ ፈቃድ በዐቅዱ ለመሸፈን የሚሞላውን

እንዲሁም ቢያንስ የሚኒስትሮች ምክር ቤት ለመንግስት ሰራተኞች እንዲከፈል በወሰነው ዝቅተኛ የወር

ደመወዝ መሰረት ወይም ከዚህ ደመወዝ ያላነሰ ገቢውን መዝግቦ የማመልከቻ ቅጽ እና የህይወት

ታሪክ/ የምዝገባ ቅጽ በኤጀንሲው ሲሞላ በዐቅዱ ይመዘገባል::

11. ስለማስረጃ ለውጥ

11.1. የግል ድርጅት ሠራተኛው የግልና የተተኪዎች ምዝገባ መረጃ ለውጥ ሲኖር መረጃውን በህጋዊ ማስረጃ

አስደግፎ ለአሰሪው የግል ድርጅት ወይም ለኤጀንሲው የማቅረብ ግዴታ አለበት፡፡

6

11.2. በጡረታ ዐቅዱ የተሸፈነን የሀይማኖት ተቋም ወይም የፖለቲካ ድርጅት ሰራተኛ የግልና የተተኪዎች

ምዝገባ መረጃ ለውጥ ሲኖር መረጃውን በህጋዊ ማስረጃ አስደግፎ የሀይማኖት ድርጅቱ ወይም

የፖለቲካ ድርጅቱ ለኤጀንሲው የማቅረብ ግዴታ አለበት::11.3. መደበኛ ባልሆነ ሥራ የተሰማራና በጡረታ ዐቅዱ የተሸፈነ ሠራተኛ የራሱንና የተተኪዎቹን

የለውጥ መረጃ በህጋዊ ማስረጃ አስደግፎ ለኤጀንሲው በማቅረብ የምዝገባ መረጃውን ወቅታዊ የማድረግ ግዴታ አለበት::

11.4. የጡረታ አበል በመቀበል ላይ ያለ ባለመብት የተተኪዎች የለውጥ መረጃ በህጋዊ ማስረጃ አስደግፎ ለኤጀንሲው በማቅረብ የምዝገባ መረጃውን ወቅታዊ የማድረግ ግዴታ አለበት::

11.5. በጡረታ ዐቅዱ የተሸፈነ የግል ድርጅት የአቋም ለውጥ ሲከሰት (ሲፈርስ ፣ ሲከፋፈል፣ ወይም ከሌላ ጋር ሲቀላቀል)፡-

11.5.1. ስለመፍረሱ፣ የፈረሰው ድርጅት ስራ አስኪያጅ የነበረው ወይም አጣሪው፣

11.5.2. ስለመከፋፈሉ ወይም ስለመቀላቀሉ፣ ሰራተኞቹን የተረከበው የግል ድርጅት፣

11.5.3. ሌሎች የመረጃ ለውጦችን የድርጅቱ ሥራ አስኪያጅ/ ኃላፊ ለኤጀንሲው በጽሁፍ የማሳወቅ ግዴታ አለበት::

11.6.በ ማንኛውም የግል ድርጅት፣የግል ድርጅት ሠራተኛ ወይም ባለመብት የለውጥ ማስረጃ ወይም

የአገልግሎት ጥያቄ ለኤጀንሲው ሲቀርብ የማህበራዊ ዋስትና የምዝገባ መለያ ቁጥሩ መጠቀስ

ይኖርበታል፣

11.7. ማንኛውም ባለሃብት የግል ድርጅቱን ሲሸጥ የራሱን እና የሰራተኛውን ድርሻ የጡረታ መዋጮ ሙሉ በሙሉ ለጡረታ ፈንዱ ገቢ ስለማድረጉና የምዝገባና የለውጥ ማስረጃዎችን አሟልቶ

ስለማቅረቡ ከኤጀንሲው ማስረጃ(ክሊራንስ) በመውሰድ ለገዢ ባለሃብት ማስተላለፍ አለበት፡፡

11.8. ድርጅቱ የጡረታ መዋጮ ሙሉ በሙሉ ገቢ ስለማድረጉና የምዝገባና የለውጥ ማስረጃዎችን አሟልቶ ስለማቅረቡ ከኤጀንሲው የሚሰጠውን ማስረጃ (ክሊራንስ) ሳያስቀርብ የግል ድርጅትን የሚገዛ ባለሀብት ከጡረታ መዋጮ ገቢና ከማስረጃ ጋር በተያያዝ በድርጅቱ ላይ ለሚደርሱ ተጠያቂነቶች ኃላፊ ይሆናል፡፡

12. የሰራተኛን ቅጥር ወይም የስራ ውል አስመልክቶ የሚቀርቡ ማስረጃዎች ይዘት

የግል ድርጅቱ ለሰራተኛዉ የሚሰጠው የቅጥር ደብዳቤ/ የስራ ውል የአሰሪውን ስምና አድራሻ፣የሰራተኛውን ስም፣የስራውን አይነት፣ለስራው የሚከፈለውን የደመወዝ መጠንና የስሌቱን

ዘዴ፣ የተቀጠረበትን ቀን፣ ወርና ዓ. ም በግልጽ በሚያሳይ ጽሑፍ እና የድርጅቱን ማህተም የአሠሪውን ወይም እንደአግባቡ የአሰሪውን እና የሰራተኛውን ፊርማ የያዘ መሆን አለበት፡፡

13. ማህተም ስለሌላቸው የግል ድርጅቶች

የግል ድርጅቱ ማህተም የሌለው በመሆኑ የግል ድርጅቱን እና የሰራተኛውን የምዝገባና የለውጥ እንዲሁም የጡረታ መዋጮ ገቢ ማስረጃን በማህተም ማረጋገጥ ካልቻለ ድርጅቱ ማህተም

7

የሌለው ስለመሆኑ እንዲሁም ድርጅቱ ማህተም አስቀርጾ መጠቀም ሲጀምር ማህተሙን ባስቀረጸ በ 30 ቀናት ውስጥ በማህተም እንደሚያረጋግጥ በንግድ ፈቃዱ ላይ ስሙ የተገለጸው የድርጅቱ

ባለቤት ወይም ህጋዊ ወኪሉ በተናጥል በደብዳቤ የማረጋገጥ ግዴታ ይኖርበታል፡፡

14. ስለማስረጃዎች አደረጃጀት እና አቀራረብ

14.1. በአንቀጽ (10) እና አንቀጽ (11) ላይ የተመለከቱት የምዝገባና የለውጥ ማስረጃዎች በኤጀንሲው ተደራጅተው ይያዛሉ፡፡

14.2. የግል ድርጅቶች የሠራተኞቻቸውን የምዝገባ ወይም የለውጥ ማስረጃ በአዋጁ አንቀጽ 6 መሰረት በ 60 ቀናት ውስጥ ለኤጀንሲው ማቅረብ ይኖርባቸዋል::

14.3. በዚህ መመሪያ መሰረት የሰራተኛውን የምዝገባ፣የለውጥ፣የጡረታ መዋጮ ገቢ ወይም የጡረታ አበል መጠየቂያ ቅጽ ሞልቶ ለማቅረብ ፈቃደኛ ያልሆነ የግል ድርጅት በአዋጁ አንቀጽ

7 እና አንቀጽ 59 መሰረት ተጠያቂ ይሆናል፡፡

ክ ፍ ል አ ራ ት

ስለጡረታ ፈንድናመዋጮ አከፋፈል

15. የግል ድርጅት ሠራተኞች ጡረታ ፈንድ

15.1. የግል ድርጅቶች ሠራተኞቸ ጡረታ ዐቅድ የግል ድርጅቶች ሠራተኞች ጡረታ ፈንድ ይኖረዋል፡፡

15.2. በግል ድርጅቶችና በግል ድርጅቶች ሠራተኞች በየወሩ የሚከፈለው የጡረታ መዋጮ ለግል

ድርጅቶች ሰራተኞች ጡረታ ፈንድ ገቢ ይደረጋል፡፡

16. ስለጡረታ መዋጮ ክፍያ

16.1. የግል ድርጅት ሠራተኛው ድርሻ የጡረታ መዋጮ የሚከፈለው የግል ድርጅት ሠራተኛው

ከተቀጠረበት ወይም በሰራተኛ ማህበር በተመራጭነት ማገልገልና ደመወዝ መከፈል ከጀመረበት ቀን

አንስቶ በሚከፈለው የወር ደመወዝ ላይ ተመስርቶ በአዋጅ ቁጥር 715/2003 አንቀጽ 57(2)(ሀ) መሰረት እንዲሁም የአሰሪው የግል ድርጅት ድርሻ የጡረታ መዋጮ የሚከፈለው ደግሞ

ለሠራተኛው በሚከፍለው የወር ደመወዝ ላይ ተመስርቶ በአዋጅ ቁጥር 715/2003 አንቀጽ

57(2)(ለ) መሰረት ይሆናል፡፡

16.2. ማንኛውም የግል ደርጅት ከሰራተኞቹ የወር ደመወዝ በሰበሰበው የጡረታ መዋጮ ላይ የራሱን ድርሻ

የጡረታ መዋጮ ጨምሮ ለጡረታ ፈንዱ( ለዚሁ አላማ ወደተከፈተው የባንክ ሂሳብ) ገቢ በማድረግ

የየወሩን የጡረታ መዋጮ ገቢ በዚህ መመሪያ አባሪ በተደረገው የጡረታ መዋጮ ገቢ ማሳወቂያ ቅጽ

መሰረት ተገቢውን መረጃ በማስፈር ለኤጀንሲው ወይም ውክልና ለተሰጠው አካል የማሳወቅ ግዴታ

አለበት፡፡

8

16.3. ማንኛውም የግል ድርጅት የሰበሰበውን የጡረታ መዋጮ ገቢ ማድረግ ያለበት መዋጮውን በሰበሰበው

የግል ድርጅት ስም ነው፡፡

16.4. መደበኛ ባልሆነ ስራ ላይ የተሰማራና በፈቃደኛነት ላይ ተመስርቶ በጡረታ ዐቅዱ የተሸፈነ ሰራተኛ በሚከፈለው የወር ደመወዝ ወይም በምዝገባ ማስረጃው ላይ ያስመዘገበውን አማካይ

የወር ገቢ መሰረት አድርጎ የግል ድርጅቶችና የግል ድርጅቶች ሰራተኞች መክፈል የሚገባቸውን የጡረታ መዋጮ ድምር መቶኛ ከወሩ መጨረሻ ቀን ጀምሮ በ 30 ቀን ጊዜ ውስጥ የጡረታ መዋጮ ገቢን ለመሰብሰብ በኤጀንሲው የውክልና ስልጣን ለተሰጠው አካል ገቢ ማድረግ

ይኖርበታል፡፡

17. የጡረታ መዋጮ የሚከፈልበት ደመወዝ

17.1. የግል ድርጅት ሠራተኛውና የግል ድርጅቱ ድርሻ የጡረታ መዋጮ የሚከፈለው ለግል ድርጅት ሠራተኛው

በየወሩ የሚከፈለውን የወር ደመወዝ መሰረት አድርጎ ሠራተኛው ከተቀጠረበት ቀን ጀምሮ ነው፡፡

17.2. ለግል ድርጅት ሠራተኛው ደመወዝ የሚከፈለው በቀን፣በሳምንት፣በአስራ አምስት ቀናት ወይም በቁርጥ

ስራ ላይ በተመሰረተ ውጤት መሰረት ከሆነ የጡረታ መዋጮ የሚከፈለው በወሩ ውስጥ የተከፈለው

ደመወዝ ተዳምሮ ከሚገኘው ገንዘብ ላይ ነው፡፡

17.3. ሁለት ወይም ከሁለት በላይ ከሆኑ የተለያዩ የግል ድርጅቶች ጋር የስራ ውል በማድረግ ሁለት ወይም

ከሁለት በላይ ደመወዝ የሚያገኝ የግል ድርጅት ሠራተኛ የጡረታ መዋጮ የሚከፈለው በአንዱና

ሠራተኛው በመረጠው የግል ድርጅት ከሚከፈለው የወር ደመወዝ ላይ ነው፡፡

17.4. በአንቀጽ (17.3) መሰረት የግል ድርጅት ሠራተኛው በአንድ የግል ድርጅት በጡረታ ዐቅድ የተሸፈነና

የጡረታ መዋጮ የሚከፍል ከሆነ በሌሎች በሚሰራባቸው የግል ድርጅቶች ከሚከፈለው ደመወዝ

የጡረታ መዋጮ እንዳይቀነስበት በጡረታ ዐቅዱ ተሸፍኖ የጡረታ መዋጮ ከሚከፍልበት የግል ድርጅት

ማረጋገጫ ደብዳቤ ማቅረብ አለበት፡፡

17.5. በአንቀጽ (17.3) መሰረት የግል ድርጅቱ ከሚከፍለው የወር ደመወዝ ላይ የጡረታ መዋጮ እየቀነሰ

ለጡረታ ፈንዱ ገቢ እንዲያደርግ የግል ድርጅት ሠራተኛው የመረጠው የግል ድርጅት ለሠራተኛው

በየወሩ የሚከፍለውን ደመወዝ መሰረት አድርጎ የጡረታ መዋጮ በመቀነስ ለጡረታ ፈንዱ ገቢ

የማድረግ ግዴታ አለበት፡፡

17.6. በአንቀጽ (17.5) መሰረት በጡረታ ዐቅዱ ተሸፍኖ የጡረታ መዋጮ ከሚከፍልበት የግል ድርጅት

ማረጋገጫ የማቅረብ ግዴታ ያለበት ሠራተኛ ማረጋገጫውን ደብዳቤ

17.7. ካላቀረበለት የግል ድርጅቱ ለሰራተኛው ከሚከፈለው የወር ደመወዝ ላይ የሰራተኛውን ድርሻ የጡረታ

መዋጮ ቀንሶና የራሱን ድርሻ መዋጮ ጨምሮ ለጡረታ ፈንዱ ገቢ የማድረግ ግዴታ አለበት፡፡

17.8. በአንቀጽ (17.3) በተገለጸው መሰረት የግል ድርጅት ሰራተኛው ከሚሰራበት መስሪያ ቤት አንደኛው

የመንግስት መስሪያ ቤት በመሆኑ በመንግስት ሰራተኞች ጡረታ አቅድ የተሸፈነ ከሆነ በግል ድርጅት

ሰራተኞች ጡረታ አቅድ አይሸፈንም፡፡

18. ስለጡረታ መዋጮ አከፋፈል

9

18.1. ማንኛውም የግል ድርጅት ከሰራተኞቹ የወር ደመወዝ ላይ የጡረታ መዋጮ ቀንሶና የራሱን ድርሻ

መዋጮ ጨምሮ ደመወዝ ከተከፈለበት ወር ቀጥሎ ባለው ወር 30 ቀናት ውስጥ የሠራተኛውን የገቢ ግብር በሚከፍልበት ገቢ ሰብሳቢ አካል በኩል ገቢ የማድረግ ግዴታ አለበት፡፡

18.2. የግል ድርጅቱ የሚገኝበት አድራሻና ሠራተኛው የሚሰራበት አድራሻ የተለያየ ከሆነ የጡረታ መዋጮ

የሚከፈለው ከሰራተኛው ደመወዝ ላይ የተቀነሰው የስራ ግብር ለገቢ ሰብሳቢው በሚከፈልበት አድራሻ

ነው፡፡

18.3. በየወሩ መጨረሻ ለሰራተኞቹ ከሚከፍለው የወር ደመወዝ ላይ የሰራተኞቹን ድርሻ የጡረታ መዋጮ

ሳይቀንስ የቀረ የግል ድርጅት የሠራተኞቹን መዋጮ ራሱ የመክፈል ግዴታ አለበት፡፡

18.4. የጡረታ መዋጮ ገቢ ሰብሳቢ አካላትም በአንቀጽ (18.1) መሰረት የሰበሰቡትን የጡረታ መዋጮ

በቀጣዩ ወር የመጀመሪያ ሶስት የስራ ቀናት በአንቀጽ (15.1) ለተገለጸው የግል ድርጅቶች ሰራተኞች

ጡረታ ፈንድ ገቢ ማድረግ አለባቸው፡፡

18.5. ከሃምሌ 1 ቀን 2003 ዓ. ም ጀምሮ እስከ ግንቦት 30 ቀን 2007 ዓ. ም ድረስ ያለበትን ውዝፍ የጡረታ

መዋጮ ዕዳ ገቢ ያላደረገ የግል ድርጅት ከሀምሌ 1 ቀን 2007 ዓ. ም ጀምሮ ባለበት ውዝፍ የጡረታ

መዋጮ ዕዳ ላይ በባንክ የማስቀመጫ ወለድ መሠረት ወለድና 5 በመቶ ቅጣት በተጨማሪ በየወሩ

ይከፍላል፡፡

18.6. ከ ሰኔ 1 ቀን 2007 ዓ. ም ጀምሮ በወሩ የሰበሰበውን የጡረታ መዋጮ በ በቀጣዩ ወር 30 ቀን ውስጥ

ገቢ ያላደረገ የግል ድርጅት በግል ደርጅት ሠራተኞች ጡረታ(ማሻሻያ) አዋጅ ቁጥር 908/2007 መሰረት ገቢ ባልተደረገው የጡረታ መዋጮ ላይ ደመወዝ ከተከፈለበት ወር ቀጥሎ ካለው ወር የመጀመሪያ ቀን ጀምሮ በባንክ ማስቀመጫ ወለድ መጠን መሰረት የሚታሰብ ወለድ እና 5 በመቶ ቅጣት ጨምሮ በየወሩ ይከፍላል፡፡

18.7. ማንኛ ውም የግል ድርጅት የሰበሰበውን የጡረታ መዋጮ በወቅቱ ገቢ ካላደረገ በአንቀጽ (18.5)ወይም

(18.6) መሰረት በዋናው የጡረታ መዋጮ ላይ ጨምሮ የሚከፍለውን ወለድና ተጨማሪ ቅጣት ውዝፍ

የጡረታ መዋጮው በሚከፈልበት ጊዜ በማዳመር ለገቢ ሰብሳቢው አካል ገቢ ማድረግ አለበት፡፡

18.8. በአንቀጽ (18.7) መሰረት በገቢ ሰብሳቢ አካላት ያልተሰበሰበ ውዝፍ የጡረታ መዋጮ፣ወለድና

ተጨማሪ ቅጣት በኤጀንሲው አማካኝነት ይሰበሰባል፡፡

18.9. የግል ድርጅቱ የሚፈለግበትን የጡረታ መዋጮ ገቢ እንዲያደረግ እንዲሁም ድርጅቱ

የሚያንቀሳቅሳቸውን የባንክ ሂሳቦች እንዲያሳውቅ በደብዳቤ ተጠይቆ ድርጅቱ የሚፈለግበትን ውዝፍ

የጡረታ መዋጮ ሙሉ በሙሉ ገቢ ካላደረገ ወይም የሚያንቀሳቅሳቸውን የባንክ ሂሳቦች ካላሳወቀ

በአንቀጽ (18.8) መሰረት በዋናው ውዝፍ

የጡረታ መዋጮ ላይ ወለድና ቅጣት ተጨምሮ በባንክ ካለው ሂሳብ ላይ ተቀንሶ ለጡረታ ፈንዱ ገቢ

እንዲደረግ የሚጠየቀው ለሁሉም ባንኮች ዘዋሪ ደብዳቤ(circular) በመጻፍ ነው፡፡

18.10. በአንቀጽ (18.8) ወይም (18.9) መሰረት ውዝፍ የጡረታ መዋጮን ከግል ድርጅቱ የባንክ ሂሳብ

ገቢ ለማስደረግ በድርጅቱ የባንክ ሂሳብ ውስጥ በቂ ገንዘብ የሌለ ከሆነ ወይም ድርጅቱ የባንክ ሂሳብ

10

የሌለው ከሆነ ኤጀንሲው ወይም ውክልና የተሰጠው አካል ግብር የመክፈል ግዴታቸውን ያልተወጡ

ግብር ከፋዮች ሃብት በመያዝና በመሸጥ የግብር አሰባሰብ የሚከናወንበትን ስርአት ለመወሰን

የገንዘብና ኢኮኖሚ ልማት ሚኒስቴር ያወጣውን መመሪያ በመከተልና ንብረቱን በመሸጥ የጡረታ

መዋጮውን ከነወለዱና ቅጣቱ ጭምር ለጡረታ ፈንዱ ገቢ ማስደረግ ይችላል፡፡

18.11. በጡረታ ዐቅዱ የተሸፈነ ማንኛውም የግል ድርጀት በማንኛውም ባንክ የሚከፍተውን የባንክ አካውንትና አካውንቱ የሚገኝበትን ባንክ ስምና አድራሻ በግል ድርጅት ሰራተኞች ጡረታ አዋጅ ቁጥር

715/2003 አንቀጽ(11) ንዑስ አንቀጽ (8) መሰረት ለኤጀንሲው በጽሁፍ የማሳወቅ የባንክ አካውንቱም ሲለወጥ ለውጡ ከተደረገበት ጊዜ ጀምሮ በ 15 ቀን ጊዜ ውስጥ የመግለጽ ግዴታ

አለበት፡፡

19. የጡረታ መዋጮ ክፍያን ስለማሳወቅ

19.1. እያንዳንዱ የግል ድርጅት በዚህ መመሪያ መሰረት፡-19.1.1. በወሩ ውስጥ በጡረታ ዐቅዱ ለተሸፈኑ ሠረተኞች የተከፈለውን የወር ደመወዝ

ድምር፣የክፍያውን ወርና ዓመተ ምህረት፣

19.1.2. የራሱን ድርሻ ድምር የጡረታ መዋጮና የሰራተኞቹን ድርሻ ድምር የጡረታ መዋጮ፣

19.1.3. በወሩ ውስጥ በግል ድርጅቱና በሰራተኛው የተከፈለውን የጡረታ መዋጮ አጠቃላይ ድምር፣

19.1.4. የወሩ የጡረታ መዋጮ ገቢ ባለፈው ወር ገቢ ከተደረገው የጡረታ መዋጮ ጋር ልዩነት ያለው

ከሆነ የልዩነቱን ምክንያት፣የሚገልጽ ማስረጃ ከጡረታ መዋጮ ገቢ ማስረጃው (ሲፒኦ/ጥሬ

ገንዘብ/ የባንክ ስሊፕ/ አድቫይስ) ጋር የደመወዝ ክፍያ ከተፈጸመበት ወር ቀጥሎ ባለው ወር

እስከ 30 ኛ ቀን ድረስ በሁለት ኮፒ ለኤጀንሲው ወይም እንዳግባቡ ለገቢ ሰብሳቢው ማቅረብ

ይኖርበታል::19.2. ገቢ ሰብሳቢ አካላት የጡረታ መዋጮ ገቢውን በዚህ አንቀጽ ስር በተመለከተው መሰረት ከቀረበው

ማስረጃ ጋር በማመሳከርና የጡረታ መዋጮ ገቢው ትክክል መሆኑን አረጋግጠው በመረከብ

ማስረጃውን የወሩን ገቢ ከሚያመለክተው የባንክ ስቴትመንት ጋር አባሪ በማድረግ የባንክ ስቴትመንቱን

ከተረከቡበት ጊዜ ጀምሮ በ 30 ቀናት ውስጥ ለኤጀንሲው ማስተላለፍ አለባቸው፡፡

19.3. ኤጀንሲው በአንቀጽ (19.2) መሰረት በተላለፉለት ማስረጃዎች መሰረት የተሰበሰበው የጡረታ መዋጮ

ለጡረታ ፈንዱ ገቢ መደረጉን ይቆጣጠራል፣ያረጋግጣል፡፡

20. የጡረታ መዋጮ ክፍያ ማስረጃዎችን አደራጅቶ ስለመያዝ

ማንኛውም የግል ድርጅት በየወሩ ለሰራተኞች ደመወዝ የተከፈለበትን ፔሮል እና ገቢ የተደረገውን የጡረታ መዋጮማስረጃ አደራጅቶ የመያዝና በኤጀንሲው ሲጠየቅም የማቅረብ ግዴታ አለበት፡፡

11

21. የጡረታ መዋጮ አለመከፈል የሚያስከትለው ውጤት

የጡረታ መዋጮ ያልተከፈለበት አገልግሎት ለጡረታ አበል አወሳሰን አይታሰብም፡፡

ክ ፍ ል አም ስ ት

ስለጡረታ አበልና የጡረታ አበል ለመወሰን ስለሚያስፈልጉ ማስረጃዎች

22. ስለ ጡረታ አበል

ማንኛውም የግል ድርጅት ሠራተኛ፡-22.1. ቢያንስ 10 አመት አገልግሎት ፈጽሞ ከሃምሌ 1 ቀን 2007 ዓም ጀምሮ እና ከዚህ ጊዜ በሁዋላ

አገልግሎት ካቋረጠ ዕድሜው 60 ከሞላበት ወር ቀጥሎ ካለው ወር የመጀመሪ ቀን ጀምሮ

የአገልግሎት ጡረታ አበል እስከ ዕድሜ ልኩ ይከፈለዋል፡፡

22.2. ቢያንስ 25 አመት አገልግሎት ፈጽሞ በራሱ ፈቃድ አገልግሎት ካቋረጠ ዕድሜው 55 ከሞላበት ወር

ቀጥሎ ካለው ወር የመጀመሪያ ቀን ጀምሮ የአገልግሎት ጡረታ አበል እስከ ዕድሜ ልኩ ይከፈለዋል፡፡

22.3. ቢያንስ 10 አመት አገልግሎት ፈጽሞ በጤና ጉድለት ምክንያት ደመወዝ የሚያስገኝ ማናቸውንም ስራ

መስራት የማይችል መሆኑ በህክምና ቦርድ ይኸ ው ከተረጋገጠበት ወር ቀጥሎ ካለው ወር የመጀመሪያ

ቀን ጀምሮ የጤና ጉድለት ጡረታ አበል እስከ ዕድሜ ልኩ ይከፈለዋል፡፡

22.4. በስራ ላይ በሚደርስ ጉዳት ምክንያት ከ 10 በመቶ ያላነሰ ሊድን የማይችል ጉዳት ደርሶበት ደመወዝ

የሚያስገኝ ማናቸውንም ስራ መስራት የማይችል መሆኑ በህክምና

22.5. ቦርድ ተረጋግጦ ከስራ ሲሰናበት ደመወዝ የሚያስገኝ ማናቸውንም ስራ መስራት የማይችል መሆኑ

በህክምና ቦርድ ከተረጋገጠበት ወር ቀጥሎ ካለው ወር የመጀመሪያ ቀን ጀምሮ የጉዳት ጡረታ አበል

እስከ ዕድሜ ልኩ ይከፈለዋል፡፡

23. ስለማስረጃዎች አቀራረብ 23.1. ለግል ድርጅት ሠራተኞች የጡረታ አበል የሚወሰነው በአዋጁ ክፍል ሁለት፣በአንቀጽ 52 እና በዚህ

መመሪያ መሰረት በሚቀርብ ማስረጃ ነው፡፡

23.2. ለዚህ ክፍል አፈጻጸም መረጃዎች የሚቀርቡት ኤጀንሲው በሚያወጣቸው ቅጾችና እንደሁኔታው

መረጃውን የሚሰጠው አካል በሚጠቀምበት አሰራር መሠረት ነው፡፡

23.3. መጦሪያ ዕድሜ ላይ ከመድረሱ አስቀድሞ በማናቸውም ምክንያት የስራ ውሉ የተቋረጠ ሠራተኛ የጡረታ አበል መጠየቂያ ቅጽ የሚሞላውመጨረሻ ባገለገለበት የግል ድርጅት አማካኝነት ነው፡፡

23.4. የአንቀጽ (23.3) ድንጋጌ እንደተጠበቀ ሆኖ መጦሪያ ዕድሜ ላይ ከመድረሱ አስቀድሞ የስራ ውሉ የተቋረጠ ሠራተኛ መጦሪያ ዕድሜ ላይ ሲደርስ መጨረሻ ያገለገለበት የግል ድርጅት

በመፍረሱ የጡረታ አበል መጠየቂያ ቅጽ መሙላት ካልቻለ ለግል ድርጅቱ ፈቃዱን ከሰጠው አካል ድርጅቱ ስለመፍረሱ ማስረጃ እንዲቀርብ በማድረግ ቅጹን በኤጀንሲው የምዝገባና አበል

12

ክፍያ ዳይሬክቶሬት ወይም እንደአግባቡ በሪጅን ወይም ቅርንጫፍ ጽ/ ቤት የምዝገባና አበል ክፍያ ቡድን በሚቋቋም ኮሚቴ አማካኝነት እንዲሞላ እና አገልግሎት እንዲያገኝ ይደረጋል፡፡

23.5. መደበኛ ባልሆነው የስራ መስክ ላይ የተሰማራ ሠራተኛ የጡረታ መውጫ ዕድሜው በመድረሱ የጡረታ

አበል እንዲወሰንለት ሲጠይቅ በኤጀንሲው በመገኘትና የጡረታ አበል መጠየቂያ ቅጽ በመሙላት

በአንቀጽ (23.4) መሰረት በሚቋቋም ኮሚቴ ተረጋግጦ አገልግሎት እንዲያገኝ ይደረጋል፡፡

24. ለዘለቄታ ጡረታ አበል ጥያቄ መቅረብ ያለባቸው ማስረጃዎች

24.1. የግል ድርጅት ሠራተኛው የጡረታ መውጫ ዕድሜ (60) ላይ በመድረሱ የጡረታ አበል እንዲወሰንለት ጥያቄ የሚቀርበው መጨረሻ ባገለገለበት የግል ድርጅት አማካኝነት የጡረታ

አበል መጠየቂያ ቅጽ ተሞልቶ ለኤጀንሲው በመላክ ነው፡፡

24.2. በጤና ጉድለት ምክንያት ለሚቀርብ የጡረታ አበል ጥያቄ፡- ከስራ ጋር ባልተያያዘ የጤና ጉድለት ምክንያት የጡረታ አበል ጥያቄ ሲቀርብ፡-

24.2.1 በአንቀጽ (24.1) ላይ ከተገለጸው በተጨማሪ ሠራተኛው ደመወዝ የሚያስገኝ

ማንኛውንም ስራ መስራት የማይችል ለመሆኑ በህክምና ቦርድ የተረጋገጠበት የምስክር

ወረቀት መቅረብ ይኖርበታል፡፡

24.2.2 በአንቀጽ (24.2.1) ላይ የተገለጸው ቢኖርም የግል ድርጅት ሠራተኛው በጡረታ ዐቅዱ

ከተሸፈነ በኋላ በደረሰ ጉዳት ወይም ህመም ምክንያት፡- 24.2.2.1. ሁለቱም ዐይኖቹ ሙሉ በሙሉ ማየት የተሳናቸው መሆን፣

24.2.2.2. ሙሉ አካል ወይም ከፊሊ አካል አለመታዘዝ (paralaized)መሆን፣

24.2.2.3. በአዕምሮ መታወክና በመሳሰሉት በሽታዎች፣

ምክንያት ለስራ ብቁ አለመሆኑን ብቻ የሚገልጽ የህክምና ቦርድ ማስረጃ ከቀረበ በዋና

መስሪያ ቤት ለምዝገባና አበል ክፍያ ዳይሬክቶሬት፣በሪጅኖች እና በቅ/ ጽቤቶች ለዚሁ

በተቋቋመና በኃላፊዎች በሚመራ ኮሚቴ አማካይነት ይወሰናል፡፡

24.3 በሥራ ላይ በደረሰ ጉዳት ምክንያት ለሚቀርብ የጡረታ አበል ጥያቄ፡-

24.3.1. በሥራ ላይ በደረሠ የአካል ጉዳት ምክንያት የጡረታ አበል ጥያቄ ሲቀርብ

በአንቀጽ (24.1) ላይ ከተገለጸው በተጨማሪ፡- 24.3.1.1. የግል ድርጅት ሠራተኛው የሥራ ላይ አደጋ በደረሰበት በ 30(ሠላሳ) ቀናት

ውስጥ የተላከ የአደጋ ማሳወቂያ ቅጽ፣

24.3.1.2. እንደሁኔታው የፖሊስ ሪፖርት፣

24.3.1.3. የደረሠው የአካል ጉዳት ሊድን የማይችል ስለመሆኑ፣ የጉዳት መጠኑን

በመቶኛና ማናቸውንም ስራ ለመስራት ብቁ ያለመሆኑ የተረጋገጠበት

በህክምና ቦርድ የተሰጠ ማስረጃ'13

24.3.1.4. ጉዳቱ ከደረሰበት ወር በፊት የተከፈለውን የወር ደመወዝ የሚገልጽ ማስረጃ

መቅረብ ይኖርበታል::24.3.1.5. የግል ድርጅት ሠራተኛው የሥራ ላይ አደጋ የደረሰበት ስለመሆኑ በአንቀጽ

(24.3.1.1) መሰረት አደጋው ከደረሰበት ጊዜ ጀምሮ በ 30 ቀናት ውስጥ የግል ድርጅቱ ለኤጀንሲው ካላሳወቀ ሠራተኛው አገልግሎቱን ማግኘቱ

እንደተጠበቀ ሆኖ በግል ድርጅቱ ላይ በአንቀጽ 59 መሰረት ይጠየቃል፡፡

24.3.2. ከሥራ በመነጨ የጤና ጉድለት( የሙያ በሽታ) ምክንያት ለሚቀርብ የጡረታ

አበል ጥያቄ የሚቀርብ ማስረጃ አይነት በኤጀንሲው በሚወጣ መመሪያ ይወሰናል፡፡

24.4. በራስ ፈቀድ የስራ ውልን በማቋረጥ ለሚቀርብ የጡረታ አበል ጥያቄ ስለሚቀርብ ማስረጃ፡-

24.4.1. የግል ድርጅት ሠራተኛው በራስ ፈቃድየስራ ውሉን አቋርጦ የጡረታ አበል እንዲወሰንለት

ጥያቄ ሲያቀርብ በአንቀጽ (24.1) ላይ ከተገለጸው ማስረጃ በተጨማሪ በራስ ፈቃድ

ከስራ ለመሰናበት ጥያቄ ያቀረበበት ማመልከቻ/ ማስረጃ መቅረብ ይኖርበታል፡፡

24.4.2. የግል ድርጅት ሠራተኛው ለግል ድርጅቱ ሳያሳውቅ ከስራ በመቅረት፣ከሚሰራበት የግል

ድርጅት ጋር ባልተያያዘ ምክንያት በመታሰርና በመሳሰሉት ምክንያቶች ከስራ በመሰናበቱ

የጡረታ አበል ጥያቄ ሲቀርብ አበል ጥያቄ ሲቀርብ በአንቀጽ (24.1) ላይ ከተገለጸው

ማስረጃ በተጨማሪ የሥራ ውሉ የተቋረጠበትን ምክንያት የሚገልጽ ማስረጃ መቅረብ

ይኖርበታል፡፡

25. ለዳረጎት አበል ጥያቄ ስለሚቀርብ ማስረጃ

25.1. የግል ድርጅት ሠራተኛው ከአስር አመት ያነሰ አገልግሎት ፈጽሞ የጡረታ መውጫ ዕድሜው

በመድረሱ ወይም በጤና ጉድለት ምክንያት ደመወዝ የሚያስገኝ ማናቸውንም ሥራ ለመሥራት ብቁ

ባለመሆኑ የስራ ውሉ ተቋርጦ የጡረታ አበል ሲጠየቅ በአንቀጽ (24.1) እንደአግባቡ አንቀጽ

(24.2) የተጠቀሱት ማስረጃዎች መቅረብ ይኖርባቸዋል፡፡

25.2. በሥራ ላይ በደረሰ አደጋ ምክንያት የጉዳት ዳረጎት ጥያቄ ሲቀርብ በአንቀጽ (24.3) ላይ

ከተገለጸው ማስረጃ በተጨማሪ ከ 10% ያላነሰ ሊድን የማይችል የስራ ላይ ጉዳት የደረሰበት

ስለመሆኑ በህክምና ቦርድ የተረጋገጠ ማስረጃ ተያይዞ መቅረብ ይኖርበታል፡፡

26. ለተተኪዎች አበልጥያቄ መቅረብ ያለባቸው ማስረጃዎች

26.1. የሚስት ወይም የባል የተተኪነት የጡረታ አበል ጥያቄ ሲቀርብ በአንቀጽ (24.1) እና እንደአግባቡ

በአንቀጽ (24.3) ከተዘረዘረው በተጨማሪ፡-26.1.1 ሟች የግል ድርጅት ሠራተኛው ወይም ጡረተኛው በህይወት እያለ ለኤጀንሲው ያቀረበውና

ተመዝግቦ የተያዘ የጋብቻ ማስረጃ የሌለ በሆነ ግዜ በፍርድ ቤት የተሠጠ

የሚስትነት/ የባልነት ማረጋገጫ ማስረጃ መቅረብ ይኖርበታል፡፡

14

26.1.2 ጋብቻን በሚመለከት የቀረበው ማስረጃ አጠራጣሪ ሆኖ ሲገኝ ወይም ሌላ ጋብቻ

ስለመፈጸሙ ወይም ፍቺ ስለመኖሩ አጠራጣሪ ሁኔታ ሲኖር በፍርድ ቤት የተሠጠ

ተጨማሪ ማስረጃ እንዲቀርብ ማድረግ ይቻላል፡፡

26.2. የልጅ የጡረታ አበል ጥያቄ ሲቀርብ በአንቀጽ (24.1) እና እንደአግባቡ በአንቀጽ (24.3) ከተዘረዘረው በተጨማሪ፡-

26.2.1 ሟች የግል ድርጅት ሠራተኛው ወይም ጡረተኛው በህይወት እያለ ለኤጀንሲው የልጅ

የልደት የምስክር ወረቀት አቅርቦ ያላስመዘገበ ከሆነ በፍርድ ቤት የተሠጠ የልጅነት

ማረጋገጫ ማስረጃ መቅረብ ይኖርበታል፡፡

26.2.2 በአንቀጽ (26.2.1) መሰረት በኤጀንሲው ቀርቦ በተመዘገበ ማስረጃ መሰረት የጡረታ

አበል የሚወሰንላቸው ልጆች በህይወት ስለመኖራቸው በአሰሪው የግል ድርጅት ወይም

በምስክሮች ቃልና በህግ ስልጣን በተሠጠው አካል የተረጋገጠ ማስረጃ፣

26.2.3 በኤጀንሲው ምዝገባ መሰረት የጡረታ አበል ለሚወሰንላቸው ልጆች አበል የሚከፈለው

ዋናው ባለመብት በህይወት እያለ ባስመዘገበው የልጅ እናት ወይም አባት አማካይነት

ይሆናል፡፡ሆኖም ለልጆች በፍርድ ቤት ማስረጃ መሰረት አበል የሚወሰን ከሆነ አበል

የሚከፈለው በፍርድ ቤት በተሾመው ሞግዚት አማካኝነት ስለሆነ የሞግዚትነት ማስረጃ፣

26.2.4 የጉዲፈቻ ልጅ ሲሆን የጉዲፈቻ ውሉ ጉዲፈቻ አድራጊው በህይወት እያለ ለፍርድ ቤት ቀርቦ የጸደቀበት ማስረጃ ፣ መቅረብ ይኖርበታል፡፡

26.3. የወላጆች የጡረታ አበል ሲጠየቅ እንደአግባቡ በአንቀጽ (24.1) እና (24.3) ላይ ከተገለጹት

በተጨማሪ፡- 26.3.1. በፍርድ ቤት የተሠጠ የወላጅነት ማረጋገጫ፣

26.3.2. የጉዲፈቻ ወላጅ ሲሆን የጉዲፈቻ ውሉ የጉዲፈቻ ልጁ በህይወት እያለ ለፍ/ ቤት ቀርቦ

የጸደቀ ማስረጃ፣

26.3.3. በሟች ልጃቸው ሙሉ በሙሉ ወይም በአብዛኛው በሚደረግ ድጋፍ/ ዕርዳታ ይተዳደሩ

የነበሩ ለመሆኑ እና ወላጅ እናት ወይም አባት ልጃቸው በሞተበት/ በሞተችበት ጊዜ ስለነበራቸው የመተዳደሪ ገቢ ከሚመለከተው የመንግስት አካል ማስረጃ

ማቅረብ ይኖርባቸዋል፡፡

26.4. በአንቀጽ 11 � እና 12 መሰረት አስቀድሞ በተመዘገበ መረጃ የጡረታ አበል ሲወሰን የግል ድርጅት ሠራተኛው ስለመሞቱ ከአሰሪው የግል ድርጅት፣ባለመብቱ በጡረታ ከተገለለ በኋላ የሞተ ከሆነ

ከዚህ አለም በሞት ስለመለየቱ ከቀበሌ አስተዳደር ወይም ከህክምና ተቋም ወይም የሞት ማስረጃ ለመስጠት ሥልጣን ባለው አካል የተሠጠ ማረጋገጫ መቅረብ ይኖርበታል፡፡

27. ለተተኪዎቸ የዳረጎት አበል ጥያቄ መቅረብ ያለባቸው ማስረጃዎች

15

ከ 10 አመት ያነሰ አገልግሎት ለፈጸመና የስራ ውሉ ሳይቋረጥ ከዚህ አለም በሞት ለተለየ የግል ድርጅት

ሠራተኛ የሚስት/የባል/ እና የልጆች ዳረጎት ሲጠየቅ በአንቀጽ (24.1) ወይም 25(1) እና 26(2) ላይ

የተገለጹት ማስረጃዎች መቅረብ አለባቸው፡፡ሆኖም ለወላጆች የሚከፈል የዳረጎት አበል አይኖርም፡፡

28. በአድራሻ ስለማይጻፉ ደብዳቤዎች

በአድራሻ ያልተጻፉና ለሚመለከተው ሁሉ በሚል አድራሻ የሚጻፉ ማስረጃዎች ለምዝገባና ለአበል ውሳኔ አፈጻጸም ተቀባይነት የላቸውም፡፡

29. የጡረታ መዋጮ ተመላሽ ስላለመደረጉ

29.1. በጡረታ ዐቅዱ በተሸፈነ የግል ድርጅትም ሆነ የግል ድርጅት ሠራተኛ ስም የተከፈለ የጡረታ

መዋጮ ተመላሽ አይደረግም፡፡

29.2. የአንቀጽ 29.1 ድንጋጌ ቢኖርም ዕድሜው ከ 14 ዓመት በታች ወይም አገልግሎቱ የተራዘመ

ካልሆነ በስተቀር ዕድሜው ከ 60 አመት በላይ ከሆነ ወይም ከአንድ ቦታ በላይ ተቀጥሮ በመስራቱ

ከአንድ ቦታ በላይ ከተከፈለው ደመወዝ ላይ የጡረታ መዋጮ የተቀነሰበት የግል ድርጅት ሰራተኛ

የከፈለው የጡረታ መዋጮ እንዲመለስለት በጽሁፍ ሲጠይቅ የግል ድርጅቱን ድርሻ ሳይጨምር

ሠራተኛው የከፈለው የጡረታ መዋጮ ብቻ ተመላሽ ይደረግለታል፡፡

ክ ፍ ል ስ ድ ስ ት

የልደት ዘመን አያያዝ

30. ለጡረታ ተግባር ስለሚያዝ የልደት ዘመን

30.1. ለጡረታ ተግባር የሚያዘው የልደት ዘመን የግል ድርጅት ሠራተኛው ሲቀጠር ለመጀሪያ

ጊዜ/በቅድሚያ/ በተሞላው የሥራ መጠየቂያ ወይም የህይወት ታሪክ መግለጫ ቅጽ ወይም

የምዝገባ ቅጽ ላይ የተመዘገበው የልደት ዘመን ( ቀን፣ ወርና ዓ.ም) ወይም ዕድሜ ነው፡፡

30.2. በአንቀጽ (30.1) ¾}ÑKç¨< ማስረጃ uTÃ•ùƒ Ñ>²? በሰራተኛው የተመዘገበና በድርጅቱ

uS[Í’ƒ ¾}Á²' ¾MÅƒ ²S” ¾}ÑKçuƒ እና መረጃው ከተሰጠበት ወይም ከተሞላበት ²S” ›"DÁ pÉT>Á ÁK¨< Te[Í }Ãµ ÃW^M::

31. ¾MÅƒ k”' ¨`“ ¯.U eKS²Ñu W^}—

›”É ¾ÓM É`Ïƒ W^}— በቅድሚያ በመዘገበው መረጃ ¾}¨KÅuƒ ን k”' ¨`“'¯.U S´Óx Ÿ}Ñ– Ã¤¨< ¾MÅƒ ²S” }Ãµ ÃW^M::

32. ¾MÅƒ ²S” w‰ eKS²Ñu W^}—›”É የግል ድርጅት W^}—:-

16

32.1 k”“ ¨` dÃÖpe ¾MÅƒ ²S” w‰ S´Óx Ÿ}Ñ– በድርጅቱ u}Á²“ u}Ÿ ታታ Ã Ÿ}S²Ñu<ƒ ²S’< ¾}K¾ u=J”U pÉT>Á vK¨< ¾MÅƒ ²S” u}ÑKìuƒ Te[Í LÃ ¾}S²Ñu ¨`“ k” ÃÁ³M::

32.2 ¨`“ k” ÁM}Ökc ŸJ’ u}S²Ñu¨< MÅƒ ²S” LÃ uÖ<[ታ ›ªÏ ¾}¨c’¨<” ¾SÙ]Á °ÉT@ uSÅS` uT>Ñ–¨< ²S” SÚ[h ¨` እ”ÅG<’@ታ¨< እ”Å ›=ƒÄåÁ ›q×Ö` ŸJ’ ’Nc? 30 k” ¨ÃU እ.›?.›. ŸJ’ ታ Ide 30 k”

°ÉT@¨< KSÙ]Á እ”ÅÅ[c }qØa ŸT>kØK¨< ዓመት SËS]Á ¨` መጀመሪያ ቀን

›”e„ uÖ<[ታ ÃÑ ለ LM::32.3 ¨` uÑv uSËS]Á¨< k” S¨KÆ Ÿ}S²Ñu °ÉT@¨< KÖ<[ታ ¾T>Å`c¨<

Ÿ}¨KÅuƒ k” uòƒ vK¨< ¨` SÚ[h k” ’¨<::32.4 ¨` uÑv Ÿ2 �እ eŸ 30 "K<ƒ k“ƒ u›”Å—¨< S¨KÆ” ¨ÃU ¨`“ ¯.U w‰ ¾S²Ñu

ŸJ’ uÖ<[ታ�¾T>ÑKK¨< Ÿ}¨KÅuƒ ¨` kØKA "K¨< ¨` ¾SËS]Á k” ›”e„ ÃJ“M::32.5 በ›”kê (32.4) Sc[ƒ ¨` uÑv Ÿ2 እ eŸ 30 "K<ƒ k“ƒ u›”Å—¨< S¨KÆ” ¨ÃU ¨`“

¯.U w‰ ¾S²Ñu W^}— u}¨KÅuƒ ¨` �እ eŸ 30—¨< k” É[e ¾e^ ¨<K< dÃs[Ø ÅS¨´ እየተከፈለው Sq¾ƒ ›Kuƒ::

33. °ÉT@ w‰ eKS²Ñu የግል ድርጅት W^}— የግል ድርጅት W^}—¨< pÉT>Á vK¨< ማስረጃ ወይም pê LÃ °ÉT@¨<” w‰ ¾S²Ñu ŸJ’

ማስረጃው/ pè Ÿ}VLuƒ k”' ¨`“ ¯.U LÃ °ÉT@¨< }k”f የ MÅƒ ²S’< ÃÁ³M:: u ማስረጃው/pè LÃ k”“ ¨` "M}ÑKç በአንቀጽ (30.1) SW[ƒ ÃðçTM::

34. ¾}KÁ¾ ¾MÅƒ ²S”“ °ÉT@ eKS²Ñu W^}—34.1.›”É የግል ድርጅት W^}— pÉT>Á vK¨< °ÉT@“ ¾MÅƒ ²S” እ”Ç=S²Ñw

uT>Òw²¨< pê LÃ ¾}KÁ¾ ¾MÅƒ ²S”“ °ÉT@ ¾S²Ñu ŸJ’ u}Ÿ ታታÃ Ÿ}VL¨< pê LÃ u›”Æ ¯S} UI[~” ¨ÃU °ÉT@¨<” uSÉÑU ŸS²Ñu Ã¤¨< upÉT>Á ¾}S²Ñu¨< ¯S} UI[ƒ ¨ÃU °ÉT@ ÃÁ³M::

34.2.u}Ÿ ታታ Ã u}S²Ñu<ƒ ¾MÅƒ ²S” S[Í‹ LÃ upÉT>Á }S´Óx ¾’u[¨< °ÉT@ ¨ÃU አመተ ምህረት ÁM}ÅÑS ŸJ’ upÉT>Á u}S²Ñu¨<

34.3.²S” LÃ ¨`“ k” }ÑMë c=Ñ˜ Ã¤¨< ²S” ÃÁ³M' u²S’< LÃ k”“ ¨` ÁM}Ökc ŸJ’ °ÉT@¨< u›”kê 28 SW[ƒ እ”Ç=Á´ ÃÅ[ÒM::

35. uSËS]Á c=kÖ` ¾MÅƒ ²S’<” eLMS²Ñu W^}—

›”É የግል ድርጅት W^}— KSËS]Á Ñ>²? c=kÖ` uVL¨< pê LÃ ¾MÅƒ ²S’< ÁM}S²Ñu ŸJ’ ¨ÃU pê ÁMVL ŸJ’ u}Ÿ ታታ Ã Ÿ}VK<ƒ pë‹ S"ŸM pÉT>Á vK¨< pê LÃ ¾}S²Ñu¨< ¾MÅƒ ²S” ÃÁ³M:: W^}—¨< pê ÁMVL ŸJ’ u›W]¨< ድርጅት u}Á²

17

¾MÅƒ ²S” ¾}ÑKçuƒ pÉT>Á vK¨< Te[Í ¨ÃU ÃI uTÃ•ùƒ Ñ>²? ¾Ö<[ታ›uM� SÖ¾mÁ pê LÃ ¾}ÑKç ¾MÅƒ ²S” }Ãµ ÃW^M::

36. ¾MÐ‹ MÅƒ ²S” ›ÁÁ´36.1.KMÐ‹ ¾T>Á²¨< ¾MÅƒ ²S” ¾Ö<[ታ�vKSw~ uQÃ¨ƒ እÁK u›?Ë”c=¨<

ÁeS²Ñu¨< ¾MÅƒ ²S” ’¨<::36.2. የግል ድርጅት W^}—¨< uIÃ¨ƒ �እÁK ¾MÏ °ÉT@ ÁLeS²Ñu ŸJ’ u›W]¨< S/u?

ƒ u}Á² ¾MÅƒ ²S” ¾}ÑKçuƒ pÉT>Á vK¨< Te[Í LÃ ¾}S²Ñu MÅƒ ²S” ¨ÃU MÌ ¾}¨KÅ¨< W^}—¨< ŸV} u%EL ŸJ’ uõ/u?ƒ ¨<d’@ ¾}ÑKç¨< ¾MÏ MÅƒ ²S” ÃÁ³M:: ÃI ŸK?K pÉT>Á vK¨< K?L Te[Í LÃ ¾}S²Ñu ¾MÅƒ ²S” ÃÁ³M::

36.3.uTe[Í¨< LÃ ¾MÏ °ÉT@ w‰ Ÿ}Ökc S[Í¨< Ÿ}²ÒËuƒ ¨ÃU õ/u?ƒ� "SKŸ~uƒ ¨`“ ¯.U LÃ uTk“’e ይ Á³M:: uTe[Í¨< LÃ ¨` "M}ÑKç u›uM SÖ¾mÁ pê LÃ ¾}S²Ñu¨< ¨` ÃÁ³M::

37. eKMÅƒ ²S” ¾T>kù< M¿ M¿ Te[Í‹37.1. ›”É የግል ድርጅት W^}— uVL¨< pê LÃ:-

37.1.1. በድርጅቱ uS[Í’ƒ }Ãµ ¾T>cûƒ ŸJ’ ¾ ኃ Lò ò`T vÃ•[¨<U'37.1.2. ¾W^}—¨<” ò`T uTÃÒw´“ uÑ>²?¨< ¾T>cûƒ J•

¾T>SKŸ}¨< GLò ¾ð[Suƒ ŸJ’'37.1.3. ¾W^}—¨<”U J’ ¾SY]Á u?~” ኃ Lò ò`T ¾TÃÒw´ uÑ>²?¨<

Te[Í’~ ታምኖበት ¾T>Wûƒ“ pÉT>Á ÁK¨< J• Ÿ}Ñ–'}kvÃ’ƒ Ã•[ªM::

37.2. የግል ድርጅት W^}—¨< u›”É k” u}VK< pë‹ TKƒ:- 37.2.1. uY^ SÖ¾mÁ'37.2.2. uQÃ¨ƒ �ታ]¡ öÙ'37.2.3. upê ÖÁ ¾}cÖ ¾MÅƒ ²S’< ÃÁ³M::37.3. ›”É የግል ድርጅት W^}— uY^ LÃ እ ÁK uVL¨< pÉT>Á vK¨< pê ¨ÃU ›ekÉV

u›W]¨< S/u?ƒ u}Á² ¾MÅƒ ²S” Te[Í SW[ƒ ¨Å Ö<[ታ�እ”Ç=SÅw uT>Å[Óuƒ Ñ>²? ¾kÅS¨<” ¾MÅƒ ²S” KTe}vuM c=vM ¾T>Ákù¨< T”—¨Á´ ›ÑMÓKAƒ ²S” 38.1. ለአንድ የግል ድርጅት W^}— ¾Ö<[ታ ›uM ›¨dc” u›ÑMÓKAƒ ¾T>ታ cu¨<

¾Ö<[ታ� Sªà ��እ ¾ŸðK u}KÁ¾ የግል ድርጅትና የመንግስት መ/ቤት uSkÖ` ¾ðìS¨< ¾›ÑMÓKAƒ ²S” }ÇUa ’¨<::

38.2. የግል ድርጅት W^}—¨< ¾›ÑMÓKAƒ ²S” SqÖ` ¾T>ËU[¨< በጡረታ ዐቅዱ

በተሸፈነ የግል ድርጅት ወይም የመንግስት መ/ቤት ተቀጥሮ ¾Ö<[ ታ መዋጮ መክፈል

ከጀመረበት �k” ›”e„ uS<K< ¯S� ታ ƒ' u¨^ƒ“ uk“ƒ ታ ex ÃJ“M፡፡

38.3. በአንቀጽ (38.1) የተደነገገው እንደተጠበቀ ሆኖ በግል ድርጅት ሰራተኞች ጡረታ ዐቅድ የተሸፈነ ሠራተኛ የነበረውን የፕሮቪደንት ፈንድ ገንዘብ በጡረታ ከመገለሉ 3 አመት

አስቀድሞ ለጡረታ ፈንዱ ገቢ በማድረግ በዐቅዱ ሽፋን ካገኘበት ወር በፊት የፈጸመው አገልግሎት ለጡረታ አበል አወሳሰን እንዲታሰብለት ያደረገ ከሆነ ለጡረታ ፈንዱ ገቢ

ያደረገው የፕሮቪደንት ፈንድ ገንዘብ በየጊዜው ሲከፈለው በነበረው የደመወዝ መጠን ልክ የሸፈነውን የጡረታ መዋጮ ያህል ጊዜ ወደ ኋላ ተቆጥሮ በሙሉ ዓመታት በቀናትና

በወራት ተዳምሮ ይታሰብለታል፡፡

38.4. ሰራተኛው እየሰራ በሚገኝበት የግል ድርጅት ከሃምሌ 1 ቀን 2003 ዓ. ም በፊት ለፈጸመው ሙሉ አገልግሎት በጡረታ ከመገለሉ 3 አመት አስቀድሞ ወደ ኋላ

ሄዶበየጊዜው ሲከፈለው በነበረው የደመወዝ መጠን ልክ የጡረታ መዋጮ ከከፈለ ወይም እንዲከፈልለት ካደረገ አገልግሎቱ በሙሉ ዓመታት በቀናትና በወራት ተዳምሮ

ይታሰብለታል፡፡

38.5. በአንቀጽ (38.3) ወይም (38.4) መሰረት የጡረታ መዋጮ በመክፈል የሰራተኛው አገልግሎት ለጡረታ አበል አወሳሰን የሚታሰበው የግል ድርጅት ሠራተኛው የፕሮቪደንት

ፈንድ ሽፋን ከነበረው ወይም ከሃምሌ 1 ቀን 2003 ዓ. ም በፊት ጀምሮ ሲሰራበት ከነበረው የግል ድርጅት ጋር የነበረው የስራ ውል ያልተቋረጠ እንደሆነ ብቻ ነው፡፡

38.6. የግል ድርጅት ሠራተኛው የመንግስት ሠራተኞች ጡረታ አዋጅ ቁጥር 345/1995 ከመውጣቱ አስቀድሞ በነበው መንግስት ሠራተኞች ጡረታ

አዋጅ መሰረት በተወሰነባቸው ጽኑ እስራት ቅጣት ምክንያት ለጡረታ አበል አወሳሰን ያልተያዘለት አገልግሎቱ ከሃምሌ 1 ቀን 2007 ዓም ጀምሮ ይያዝለታል፡፡

19

38.7.በአንቀጽ (38.3) ወይም (38.4) መሠረት ለተፈጸመ አገልግሎት ለጡረታ ፈንዱ ገቢ የሚደረግ የፕሮቪደንት ፈንድ ወይም የጡረታ መዋጮ ገንዘብ የሚሠላው ለሠራተኛው በየወሩ

የተከፈለውን ደመወዝ መሰረት አድርጎ 18% ታስቦ ይሆናል::38.8. በግል ድርጅት ሠራተኞች ጡረታ አዋጅ ወይም በመንግስት ሰራተኞች ጡረታ አዋጅ መሰረት

የአገልግሎት ወይም የጤና ጉድለት ዳረጎት ተከፍሎት የሥራ ውሉ የተቋረጠ ሰራተኛ እንደገና

በግል ድርጅት ሰራተኞች ጡረታ ዐቅድ በተሸፈነ የግል ድርጅት የተቀጠረ ከሆነ እና የወሰደውን

ዳረጎት መልሶ ገቢ ካደረገ የቀድሞ አገልግሎቱ ይታሰብለታል፡፡

38.9. ማሻሻያ አዋጅ ቁጥር 908/2007 ከመውጣቱ አስቀድሞ በአዋጅ ቁጥር 715/2003 ወይም በመንግስት ሠራተኞች ጡረታ አዋጅ መሰረት የጡረታ መዋጮ ተመላሽ ተደርጎለት የነበረ

ሰው እንደገና በግል ድርጅት ሰራተኞች ጡረታ ዐቅድ በተሸፈነ የግል ድርጅት ውስጥ ከተቀጠረ

እና መጦሪያ ዕድሜ ላይ ከመድረሱ አስቀድሞ የወሰደውን መዋጮ ከባንክ የማስቀመጫ ወለድ

ጭምር ተመላሽ ካደረገ የቀድሞ አገልግሎቱ ይታሰብለታል፡፡

39. በልዩ ሁኔታ ለጡረታ አበል አወሳሰን ስለሚያዝ አገልግሎት

39.1. ከጡረታ መውጫ ዕድሜ በኋላ በሚመለከተው አካል ውሳኔ ተራዝሞለት አገልግሎት የሰጠበት ግዜ፣

39.2. በመንግስት ውሳኔ በአለም አቀፍ ድርጅት በማገልገል ያሳለፈው ጊዜ፣

40. ከመቀጠሪያ እድሜ በፊት ስለተፈጸመ አገልግሎት

አንድ የግል ድርጅት ሰራተኛ በህግ ከተወሰነው የመቀጠሪያ ዕድሜ በፊት ተቀጥሮ አገልግሎት የፈጸመ ከሆነ ዕድሜው 14 አመት ከሞላበት ጊዜ ጀምሮ የፈጸመው አገልግሎት ይታሰባል፡፡

41. eK›ÑMÓKAƒ T^²U

¾ÓM É`Ï~ uÓMê ¾T> ታወቅ eM×” vK¨< ¾Y^ ›S^` › ካል የወጣና በኤጀንሲው

አስቀድሞ ተደራጅቶ የተያዘ የአገልግሎት ማራዘሚያ መመሪያ ኖሮት ይህንኑ

መመሪያ እና ሥነ- ሥርዓት ተከትሎ ¾Ö<[ታ S¨<Ý °ÉT@¨< ŸSÉ[c< feƒ ¨^ƒ ›ekÅV ŸÖ<[ ታ S¨<Ý °ÉT@ u%EL ¾c^}—¨< ›ÑMÓKAƒ �እ”Ç^=²U K›?Ë”c=¨< ØÁo k`x u›?Ë”c=¨< }kvÃ’ƒ c=ÁÑ˜ ¾}^²S¨< ›ÑMÓKAƒ KÖ<[ ታ አበል አወሳሰን

ይታሰባል::¡ õ M e U ” ƒ

eKÖ<[ታ ›uM ›¨dc” 42. KÖ<[ታ ›uM eK?ƒ eKT>Á´ ÅS¨´

20

42.1.K›ÑMÓKAƒ ወይም ለጤና ጉድለት Ö<[ታ ›uM eK?ƒ ¾T>Á²¨< የግል ድርጅት

W^}—¨< SÚ[h vÑKÑKv†¨< Zeƒ ¯S ታ ƒ ¨<eØ ¾}ŸðK¨< ›T"Ã ¾¨` ÅS¨´ ’¨<::

42.2.uSÚ[h ¾}ŸðK¨< ÅS¨´ ZYƒ }Ÿ ታታ Ã ¯S ታ ƒ(36 ¨^ት) ¾TÃVL J• c=Ñ˜ k]¨< kÅU c=M ›ÑMÓKAƒ ucÖv†¨< Ñ>²?Áƒ Ÿ}ŸðK¨< ÅS¨´ እ”Ç=TEL ÃÅ[ÒM::

42.3.በአንቀጽ (42.1) እና (42.2) ላይ የተደነገገው እንደተጠበቀ ሆኖ መዋቅራዊ አደረጃጀትና የተጠ ና የደመወዝ ስኬል በሌለበት የግል ድርጅት አገልግሎ ወይም በሌላ ማናቸውም የግል

ድርጅት ውስጥ በተቀጠረ በሦስት ዓመት ወይም ከዚያ ባነሰ ጊዜ ውስጥ በጡረታ የሚገለል

ሠራተኛ በጡረታ ከሚገለልበት ወር ሦስት ዓመት አስቀድሞ ባለው ወር ሲከፈለው ከነበረው የወር

ደመወዝ ከ 25 በመቶ የሚበልጥ ዓመታዊ አማካይ የደመወዝ ጭማሪ ያገኘ እንደሆነ በየዓመቱ

እስከ 25 በመቶ ያለው የደመወዝ ጭማሪ ብቻ በደመወዙ ላይ ተደምሮ የሦስት ዓመት አማካይ

የወር ደመወዙ ተይዞ ይታሰባል፡፡

42.4.u›”kê (42.1) Sc[ƒ Kc^}—¨< uSÚ[h feƒ ›S ታ ƒ }ŸðK ¾}vK¨< ÅS¨´ ƒ¡¡K—’~ ›Ö^×] J• c=Ñ˜ eKƒ¡¡K—’~ ›?Ë”c=¨< }Ñu=¨<” T×^ƒ ›É`Ô እ”Ç=e}"ŸM TeÅ[Ó Ã‹LM::

42.5.›”É የግል ድርጅት W^}— u ጤና ጉድለት U¡”Áƒ KY^ wl ›KSJ’< uI¡U“ x`É Ÿ}[ÒÑÖ u%EL ÅS¨´ ¾}ŸðK¨< u=J”U ¾Ö<[ታ�›uM ¨<d’@ ØÁo c=k`w ›uK< ¾T>cL¨< ÅS¨´ KT>ÁeÑ˜ T”—¨<U Y^ wl ›KSJ’< በህክምና ቦርድ

እስከተረጋገጠበት ¨` É[e ÁK¨< ›ÑMÓKAƒ“ ¾}ŸðK ¾WLd eÉYƒ (36) ¨^ƒ ›T"Ã ÅS¨´ }Ãµ ’¨<::

42.6.በሥራ ላይ በደረሰ ጉዳት ምክንት የጉዳት ጡረታ አበል ስሌት የሚታሰበው ሠራተኛው ጉዳት ከደረሰበት ወር በፊት የተከፈለውን መደበኛ የወር ደመወዝ

መሰረት አድርጎ ነው፡፡ ሆኖም ሰራተኛው በጉዳት ከሚያገኘው አበል ይልቅ በአገልግሎት

የሚያገኘው አበል የተሻለ ሆኖ ከተገኘ በአገልግሎት ጡረታ አበል አወሳሰን የስሌት ቀመር

መሰረት የ 36 ወራት አማካኝ ደመወዙ ተይዞ አበል ይወሰናል፡፡

43. ሥለ አገልግሎትና የጤና ጉድለት ጡረታ አበል ስሌት

43.1.በአንቀጽ (42.1) እስከ (42.3) በተገለጸው መሰረት የግል ድርጅት ሰራተኛው ለመጀመሪያ 10 ዓመት ለፈጸመው አገልግሎት የሥራ ውሉ ከተቋረጠበት ወር በፊት ይከፈለው የነበረው የሦስት

ዓመታት (36 ወራት) አማካይ ደመወዝ 30%( ሰላሳ በመቶ) ይታሰባል፡፡43.2.የግል ድርጅት ሰራተኛው ከ 10 አመት በላይ ለፈጸመው ለእንዳንዱ አመት አገልግሎት፣

የጡረታ አበል ውሳኔ መነሻ ጊዜው፡-

21

43.2.1. ከሃምሌ 1 ቀን 2003 ዓ. ም ጀምሮ እስከ ሠኔ 30 ቀን 2004 ዓ. ም ድረስ

ባሉት ወራት ከሆነ 1.15%፣

43.2.2. ከሃምሌ 1 ቀን 2004 ዓ.ም ጀምሮ እስከ ሠኔ 30 ቀን 2005 ዓ.ም ድረስ ባሉት ወራት ከሆነ 1.19%፣

43.2.3. ከሃምሌ 1 ቀን 2005 ዓ.ም ጀምሮ እስ ከ ሠኔ 30 ቀን 2006 ዓ. ም ድረስ

ባሉት ወራት ከሆነ 1.22%፣

43.2.4. ከሃምሌ 1 ቀን 2006 ዓ.ም ጀምሮ ከሆነ 1.25%፣

ብቻ ተባዝቶ አበሉ ይታሰባል፡፡

43.3. ለአገልግሎት ወይም የጤና ጉድለት ጡረታ አበል ስሌት የግል ድርጅት ሰራተኛው የመከላከያ

ሰራዊት እና (ወይም) የፖሊስ አባል በመሆን ከ 10 አመት በላይ የፈጸመው አገልግሎት፣

የጡረታ አበል ውሳኔ መነሻ ጊዜው፡- 43.3.1. ከሃምሌ 1 ቀን 2003 ዓ. ም ጀምሮ እስከ ሠኔ 30 ቀን 2004 ዓ. ም ድረስ ባሉት

ወራት ከሆነ 1.53%፣

43.3.2. ከሃምሌ 1 ቀን 2004 ዓ.ም ጀምሮ እስከ ሠኔ 30 ቀን 2005 ዓ.ም ድረስ ባሉት


43.3.3. ከሃምሌ 1 ቀን 2005 ዓ.ም ጀምሮ እስከ ሠኔ 30 ቀን 2006 ዓ.ም ድረስ ባሉት


43.3.4. ከሃምሌ 1 ቀን 2006 ዓ.ም ጀምሮ ከሆነ 1.65%፣

ተባዝቶ አገልግሎቱ ይታሰባል፡፡

44. ስለሥራ ላይ ጉዳት ጡረታ አበልና ስሌቱ

አንድ የግል ድርጅት ሠራተኛ በስራ ላይ በሚደርስ ጉዳት ምክንያት ከ 10% ያላነሰ ሊድን የማይችል ጉዳት

ደርሶበት ደመወዝ የሚያስገኝ ማናቸውንም ሥራ ለመሥራት ብቁ ላለመሆኑ በህክምና ቦርድ ተረጋግጦ ከሥራ

ሲሠናበት ከሥራ ከተሰናበተበት ወር በፊት ይከፈለው የነበረው መደበኛ የወር ደመወዙ 47% እስከ ዕድሜ

ልኩ ይከፈለዋል፡፡ በጉዳቱ ከሚያገኘው አበል ይልቅ በአገልግሎቱ የሚያገኘው የጡረታ አበል የሚበልጥ ከሆነ

ይኸው የአገልግሎት ጡረታ አበል ይከፈለዋል፡፡

45. ስለ ዝቅተኛ ጡረታ አበል መነሻ መጠን

45.1.ለ ማንኛውም የግል ድርጅት ሰራተኛ በአገልግሎት፣በጤና ጉድለት ወይም በስራ ላይ ጉዳት

ምክንያት የሚወሰንለት የጡረታ አበል ከብር 503.00 ያነሰ ከሆነ ብር 503.00 ተወስኖ

ይከፈለዋል፡፡ባለመብቱ ከዚህ አለም በሞት በመለየቱ ለተተኪዎች የሚወሰነው የጡረታ አበል

በዚሁ አበል መሰረት ተሰልቶ ይሆናል፡፡

22

45.2.መንግስት በግል ድርጅቶች ሰራተኞ ች ጡረታ ዐቅድ ለተሸፈኑ ሰራተኞችን ዝቅተኛ የጡረታ አበል

መነሻ በመመሪያ ሲወስን የዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ 1 ተፈጻሚነት ቀሪ ሆኖ በመመሪያው

መሰረት ተግባራዊ ይደረጋል፡፡

46. ለአገልግሎትና ለጤና ጉድለት ዳረጎት አበል ስሌት ስለሚያዝ ደመወዝ

46.1.የ አገልግሎት ዳረጎት አበል ለመወሰን የሚያዘው ሠራተኛው ዕድሜው 60 ሞልቶ ከስራ

ከሚሰናበትበት ወር በፊት የተከፈለው የወር ደመወዝ ነው፡፡

46.2.የጤና ጉድ ለት ዳረጎት አበል ለመወሰን የሚያዘው ሠራተኛው የጤና ጉድለት የደረሰበት በመሆኑ

ደመወዝ ለሚያስገኝ ማናቸውም ሥራ ብቁ አለመሆኑ በህክምና ቦርድ ከተረጋገጠበት ወር በፊት

የተከፈለው የወር ደመወዝ ነው፡፡

46.3.የጉዳት ዳረጎት አበል ለመወሰን የሚያዘው ሠራተኛው ጉዳት ከደረሰበት ወር በፊት ባለው ወር የተከፈለው የወር ደመወዝ ነው፡፡

46.4.አንቀፅ 46.1፣46.2 ወይም 46.3 ድንጋጌ እንደተጠበቀ ሆኖ መዋቅራዊ አደረጃጀትና የተጠና

የደመወዝ ስኬል በሌለበት የግል ድርጅት አገልግሎ ወይም በሌላ ማናቸውም የግል ድርጅት

ውስጥ በተቀጠረ በሦስት ዓመት ወይም ከዚያ ባነሰ ጊዜ ውስጥ የአገልግሎት ወይም የጤና

ጉድለት ዳረጎት አበል ጥያቄ የቀረበለት ሠራተኛ የዳረጎት አበል ጥያቄ ከቀረበበት ወር አንድ

ዓመት አስቀድሞ ባለው ወር ሲከፈለው ከነበረው የወር ደመወዝ በማናቸውም ጊዜ ከ 25 በመቶ የሚበልጥ ዓመታዊ አማካይ የደመወዝ ጭማሪ ያገኘ እንደሆነ እስከ 25 በመቶ ያለው አማካይ ዓመታዊ ደመወዝ ጭማሪ ብቻ በደመወዙ ላይ ተዳምሮ የዳረጎት አበሉ ይታሰባል፡፡

47. ስለአገልግሎትና የጤና ጉድለት የዳረጎት አበል ስሌት

47.1.ሠራተኛ ው ከ 10 ዓመት ያነሰ አገልግሎት ፈጽሞ ዕድሜው 60 በመሙላቱ የስራ ውሉ ሲቋረጥ

ወይም በጤና ጉድለት ምክንያት ደመወዝ KT>ÁeÑ˜ ለ T”—¨<U Y^ wl ›KSJ’< በህክምና ቦርድ ሲረጋገጥ እንደአግባቡ በዚህ መመሪያ አንቀጽ 43.2 ላይ የተመለከተው

ማባዣ% በወር ደመወዙና ባገለገለበት ዓመት ቁጥር ተባዝቶ የዳረጎት አበል ይወሰንለታል፡፡

47.2. የግል ድርጅት ሠራተኛው በግል ድርጅት ውስጥ የፈጸመው አገልግሎት በመከላከያ ሠራዊት

ወይም በፖሊስ አባልነት ከፈጸመው አገልግሎት ጋር ሲዳመር ከ 10 አመት የሚያንስ ከሆነ

በአንቀጽ (47.1) መሰረት የዳረጎት አበሉ ይወሰንለታል፡፡

48. ስለጉዳት ዳረጎት እና ስሌቱ

48.1.ከ 10% ያላነሰ ከሥራ የመጣ ጉዳት ደርሶበት ሥራ ለመሥራት የሚችል ሠራተኛ ጉዳቱ

ከደረሰበት ወር በፊት ይከፈለው የነበረው መደበኛ የወር ደመወዙ 47% በ 60 እና ሠራተኛው

ላይ በደረሰው ጉዳት መቶኛ ተባዝቶ የጉዳት ዳረጎት ይከፈለዋል፡፡

23

48.2. ሰራተኛው በዚህ አንቀጽ ንዑስ አንቀጽ 1 መሰረት የጉዳት ዳረጎት የሚከፈለው በአዋጁ አንቀጽ 37(2) መሰረት በአሠሪው የግል ድርጅት የጉዳት ካሳ ወይም የመድን ክፍያ ያልተከፈለው

እንደሆነ ብቻ ነው፡፡

¡ õ M ² Ö ˜¾Ö<[ታ ›uM ¨<d’@“ ¡õÁ ›ðéçU

49. eKÖ<[ታ ›uM ¨<d’@

uÖ<[ታ�›ªÌ SW[ƒ ¾T>ŸðM T”—¨¨c’¨< u›?Ë”c=¨< ’¨<::

50. ¾Ö<[ታ ›uM ¨<d’@ eKTd¨p

T”—¨ËUùƒ Ñ>²?“ x ታ ለአበል ተቀባዩ በጽሁፍ መገለጽ Ã•ùM::

51. ¾Ö<[ታ ›uM ¡õÁ51.1 ¾Ö<[ታ›uM u¾¨\ SËS]Á � ቀን KvKSw~ ÃŸðLM:: J•U ¾Ö<[ታ vKSw~ Ñ>²?¨<”

ë• ¾Ö<[ታ›uK<” u¾3 ¨ÃU u¾6 ¨\ KSkuM K›?Ë”c=¨< uêG<õ �

c=ÁSK¡ƒ vKSw~ vk[u¨< ØÁo Sc[ƒ ¡õÁ¨< u¾3 ¨ÃU u¾6 ¨\ K=ðçU Ã‹LM::

51.2 ¾Ç[Ôƒ ›uM K›”É Ñ>²? w‰ KvKSw~ ¨ÃU KIÒ© ¨Ÿ=K< ÃŸðLM::

51.3 ከጡረታ አበል ላይ ተቀንሶ ቀለብ የመስጠት ግዴታን ለመወጣት መጠኑ ተገልጾ በየወሩ ገንዘብ እን ዲከፈል በፍርድ ቤት ሲታዘዝ ቀለብ በተቆረጠለት ሰው ወይም ልጅ ስም በፍርድ ቤት የታዘዘው

ገንዘብ ከባለመብቱ የጡረታ አበል ላይ ተቀንሶ በከፋይ ተቋማት አማካኝነት ይከፈላል፡፡ለዚሁ ክፍያ አፈጻጸም ኤጀንሲው ቀለብ ለተቆረጠለት ሠው ወይም ለልጁ ሞግዚት የመታወቂ ደብተር አዘጋጅቶ ይሰጣል፡፡

52. ¾Ö<[ታ ›uM eKT>s[Øuƒ ¨ÃU eKT>ታÑÉuƒ G<’@ታ �

¾Ö<[ታ ›uM ¡õÁ :-52.1. vKSw~ ŸV}uƒ'52.2. ¾MÏ °ÉT@ 18 ዓመት አካል ጉዳተኛ ወይም አእምሮ ህመምተኛ ከሆነ 21 ¯Sƒ ŸVLuƒ፣

24

52.3. u›ªÌ ›”kê 48 Sc[ƒ ¾Ã`Ò Ñ>²?¨< ŸT>Áunuƒ'›uK< ¾}¨c’¨< ÁK›Óvw SJ’< Ÿ ታ¨kuƒ'¨` kØKA "K¨< ¨` ›”e„ Ãs[×M::

52.4. ¾vM ¾Ö<[ ታ አበል በመቀበል ላይ ያለች ሚስት ዕድሜዋ ከ 45 ዓመት በታች ከሆነ ወይም

የሚስት የጡረታ አበል በመቀበል ላይ ያለ ባል ዕድሜው ከ 50 ዓመት በታች ከሆነ ጋብቻ

ከፈጸመችበት(ከፈጸመበት) ጊዜ ጀምሮ ይቋረጣል፣

52.5. ¾›”kê (52.4)É”ÒÑ@ አካል ጉዳተኛ ወይም አዕምሮ ህመምተኛ በሆነ ሚስት ወይም ባል ላይ ተፈፃሚ አይሆንም፡፡

52.6. ¾Ö<[ ታ አበሉን በየወሩ የሚቀበል vKSwƒ u}ŸŸ ታታÃ ›uM dÃëÉ Zeƒ(3) ¨` ካ Kð¨< ¨<´õ ¾Ö<[ ታ አበል ጥያቄው በይርጋ ከሚታገድበት ቀን

ሶስት አመት አስቀድሞ ›uK< እንዲከፈለው በጽሁፍ እስኪያመለክት ድረስ ›uK< ታግዶ

እንዲቆይ ይደረጋል::53. ¾°Ç ›ŸóðM

53.1. KT”—¨Ñ˜ ŸJ’ °Ç¨< ŸT>ŸðK¨< ›uM LÃ 1/3/c=Z¨</እ¾}k’e KÖ<[ታ � ð”Æ Ñu= ÃÅ[ÒM::

53.2. KvKSw~ SŸðM ÁKuƒ ¨<´õ ¾›uM ¡õÁ "K K ዕዳው እንዲተካ ተደርጎ ቀሪው

ይከፈለዋል፡፡ሆኖም የአንድ ጊዜ ክፍያው ዕዳውን የማይሸፍን ከሆነ በየወሩ

53.3. ከሚከፈለው አበል ላይ በአንቀጽ (53.1) መሰረት እየተቀነሰ እዳው እስኪጠናቀቅ ድረስ K°Ç¨< እ”Ç=}" ÃÅ[ÒM::

¡ õ M › e `

u¨Ÿ=M ›T"Ã’ƒ ¾Ö<[ታ ›uM eKS¡ðM

54. ¾Ö<[ታ ›uM u¨<¡M“ eKT>ŸðMuƒ G<’@ƒ

T”—¨ðìS¨< u›?Ë”c=¨<(ª“ S/u?ƒ' በሪጅን ጽ/ቤቶች፣up/ê/u?„‹'¨ÃU እንደሁኔታ¨< u¡õÁ ×u=Á‹) ÃJ“M J•U:

25

55.1. vKSw~ ¨<¡M“ KT[ÒÑØ YM×” u}cÖ¨< ›"M ¾}[ÒÑÖ ¨<¡M“ cØ„ ¨<Ü ›Ñ` ŸH@Å u%EL ¾¨<¡M“ Te[Í¨< c=k`w'

55.2. vKSw~ ¨<¡M“ dÃcØ ¨<Ü ›Ñ` ŸH@Å u%EL uT>•ùƒ ›Ñ` ¾›=ƒÄåÁ ›?Uvc= ¨ÃU q”eL ê/u?ƒ ¨<¡M“ cØ„ Te[Í¨<” c=M¡'

55.3. vKSw~ uT[T>Á u?ƒ ¾T>Ñ˜ ŸJ’ ¨<¡M“¨< uT[T>Á u?~ ኃ Lò }[ÒÓÙ Te[Í¨< c=k`w'

55.4. vKSw~ uI¡U“ }sU ¨<eØ }˜„ I¡U“¨<” uSŸ ታተል LÃ ¾T>Ñ˜ ŸJ’ uI¡U“ }sS< ¨<eØ }˜„ I¡U“¨<” � እየተከታተለ ስለመሆኑ በህክምና ተቋሙ የተረጋገጠ

ማስረጃ ሲቀርብ፤

55.5. ባለመብቱ ባጋጠመው ህመም ምክንያት በቤቱ ውሥጥ ያልጋ ቁራኛ ከሆነ ወይም በዕድሜ

መግፋት ምክንያት የጃጀ ከሆነ ያልጋ ቁራኛ ስለመሆኑ ወይም በዕድሜ

መግፋት ምክንያት የጃጀ ስለመሆኑ ከሚኖርበት ቀበሌ፣ ገ/ ማህበር ወይም ወረዳ ጽ/ቤት

የተረጋገጠ ማስረጃ ሲቀርብ፣

55.6. ¾Ö<[ታ vKSw~ Ñ<Ç¿” u¨Ÿ=M ›T"Ã’ƒ KTeðçU ¨ÃU ›uK<” u¨Ÿ=M ›T"Ã’ƒ KSkuM ¨<¡M“ ¾cÖuƒ ¨<¡M“” KT[ÒÑØ YM×” vK¨< ›"M ¾}[ÒÑÖ ¾¨<¡M“ Te[Í c=k`w' }kvÃ’ƒ Ã•[ªM::

56. ¨<¡M“ KSðçU eKT>k`w Te[Í 56.1. vKSw~ ¾¨<¡M“ ØÁo Ák[u¨< ¨Å ¨<Ü ›Ñ` uSH@É U¡”Áƒ ŸJ’ ¾vKSw~

ûeþ`ƒ“ SÓu=Á y=³ ö„ ¢ú'56.2. vKSw~ ¨<¡M“ dÃcØ ¨Å ¨<Ü ›Ñ` ¾H@Å ŸJ’ u›Kuƒ ›Ñ` ¾›=ƒÄåÁ ›?

Uvc= ¨ÃU q”c=L ê/u?ƒ ›T"Ã’ƒ ¨<¡M“¨< ¾}ðìSuƒ” Te[Í Ÿûeþ`ƒ ö„ ¢ú Ò`፣

56.3. በመታሰሩ ምክንያት ከሆነ ከማረሚያ ቤቱ የተሰጠ ማስረጃ፣Tp[w ÁeðMÒM'56.4. ›uK<” u¨Ÿ=M ›T ካ˜’ƒ KSkuM ¾T>ðMÓ vKSwƒ u›ካM k`x c=ÁSK¡ƒ

� እንደአግባቡ በምዝገባና አበል ክፍያ ዳይሬክቶሬት ወይም uT>SKŸ}¨< የሪጅን ¨ÃU የቅ/ጽ/ ቤት ¨<¡M¨< ÃðçTM::

57. ¾vKSw~” uQÃ¨ƒ S•` eKT[ÒÑØ57.1. u እ`Ï“' በጤና ጉድለት �እ“ uK?L Ÿ›pU uLÃ uJ’ U¡”Áƒ u ኃ Lò‹ ¨<d’@ u¨Ÿ=M

›T"Ã’ƒ ›uM �እ”Ç=ŸðK¨< ¾}Å[Ñ vKSwƒ uQÃ¨ƒ eKS•\ u¾Zeƒ ¨\ u›"M c=k`w ¨ÃU ŸT>•ùƒ ›"vu= kuK? ¨[Ç ›e}ÇÅ` ê/u?ƒ Te[Í c=Ák`w ¨<¡M“¨< Ã^²UK ታM::

26

57.2. Ÿ›?Ë”c=¨< ê/u?ƒ `k¨< uT>Ñ–< x ታ‹ ¾T>•\ vKSw„‹ Te[Í¨<” KŸóÃ }sTƒ እÁk[u< u}sT~ uŸ<M K›?Ë”c=¨< S}LKõ Ã•ù ታM::J•U u¯Sƒ ›”É Ñ>²? vKSw~ u›"M k`x S ታ¾ƒ ›Kuƒ::

57.3. ¨<Ü ›Ñ` ¾T>•` vKSwƒ u¾¯S~ ŸT>•ùƒ ›Ñ` ¾›=ƒÄåÁ ›?Uvc= ¨ÃU q”eL ê/u?ƒ ¨ÃU uT>•ùƒ ›Ñ` QÓ“ Å”w Sc[ƒ ¨<¡M“¨<” ›Éf Te[Í c=M¡ ¨<¡M“¨< Ã^²TM:: J•U u¾Ñ>²?¨< ûeþ`~ ¾ ታÅcuƒ” Te[Í Tp[w Ã•ù ታM::uƒUI`ƒ U¡ን Áƒ u¨Ÿ=M ›T"Ã’ƒ ›uM ¾T>ŸðK¨< vKSwƒ u¯Sƒ ›”É Ñ>²? u›"M k`x S ታ¾ƒ ›Kuƒ::

57.4. vKSw~ u እ e` U¡”Áƒ u¨Ÿ=M ›T"Ã’ƒ ›uM ¾T>ŸðK¨< ŸJ’ u¯Sƒ ›”É Ñ>²? Ÿ ታ c[uƒ T[T>Á u?ƒ �በእ e` LÃ eKSJ’< Te[Í c=k`w ¨<¡M“¨< Ã^²TM::

57.5. ¾Ö<[ታ�vKSw~” uQÃ¨ƒ S•` KT[ÒÑØ u²=I ›”kê (57.1) እ eŸ (57.4) u}Ökc<ƒ SW[ƒ ¾T>k`w Te[Í'

57.5.1. Ÿ}Ökc¨< Ñ>²? ›”É ¨` uòƒ K›?Ë”c=¨< ŸÅ[c ¨ÃU ¨"Ã u›"M k`x Ÿ ታ¾ ¾¨<¡M“¨< Ñ>²? ŸT>ÁMpuƒ Ñ>²? ›”e„ እ”ÅG<’@ታ¨< KZeƒ ¨^ƒ ¨ÃU K›”É ›Sƒ'

57.5.2. ¾}Ökc¨< Ñ>²? ካKð u%EL እ”Å¨<¡M“¨< ¯Ã’ƒ ufeƒ ¨^ƒ ¨ÃU u›”É ¯Sƒ Ñ>²? ¨<eØ ለኤጀንሲው ŸÅ[c ¨ÃU u›"M k`x Ÿ ታ¾ ¨<´ñ }ŸõKA Te[Í¨< ŸÅ[cuƒ ¨ÃU ¨"Ã Ÿk[uuƒ Ñ>²? ›”e„ ¡õÁ¨< �እ”ÅG<’@ታ¨< KZeƒ ¨^ƒ ¨ÃU K›”É ¯Sƒ Ñ>²? እ”Ç=^²U ÃÅ[ÒM::

¡ õ M › e^ ›”ÉeKÖ<[ታ ›uM ¨<d’@ S’h Ñ>²?“ ¨<´õ ¾Ö<[ታ ›uM ›¨dcc”

58. ¾Ö<[ታ ›uM ¨<d’@ S’h Ñ>²?

›”É የግል ድርጅት W^}—:-58.1. 25 ›Sƒ ›ÑMÓKAƒ ðêV ¾e^ ¨<K< ¾}s[Ö c^}— °ÉT@¨< 55 ›Sƒ ካለፈ u

%EL ¾Ö<[ ታ መብቱን ቢጠይቅ የጡረታ አበል መነሻ ግዜው የጡረታ መብቱን ከጠየቀበት ወር

ቀጥሎ ካለው ወር ጀምሮ ይሆናል፡፡

58.2. ¨Å Ö<[ታ ŸT>H@Éuƒ ¨` kØKA vK¨< የሦሥት ¯Sƒ Ñ>²? ¨<eØ ¾Ö<[ታ�›uM ØÁo K›?Ë”c=¨< Ÿk[u ¾Ö<[ታ ›uK< ¨Å Ö<[ታ ŸT>H@Éuƒ ŸT>kØK¨< ¨` ›”e„ ÃŸðKªM::

27

58.3. u አንቀጽ (64.2) ¾}ÑKç¨< እ”Å}Öuk J• ¨Å Ö<[ታ ŸT>H@Éuƒ ¨` ሦሥት ¯Sƒ u%EL ¾Ö<[ታ›uM ØÁo Ÿk[u � የÖ<[ታ ›uK< ¨<d’@ S’h Ñ>²? ØÁo¨< K›?Ë”c=¨< Ÿk[uuƒ Ñ>²? ËUa ÃJ“M::

59. ¾}}Ÿ=‹ ¾Ö<[ታ ›uM S’h Ñ>²? ›¨dc”59.1. ¾T>eƒ ¨ÃU vM ¨ÃU ¾¨LÏ Ö<[ታ ›uM ØÁo vKSw~ uV} u ሦሥት ¯Sƒ Ñ>²?

¨<eØ K›?Ë”c=¨< Ÿk[u vKSw~ ŸV}uƒ ŸT>kØK¨< ¨` ¾SËS]Á k” ›”e„ ›uM ÃŸðLM፡፡

59.2. በአንቀጽ (59.1) ¾}ÑKì¨< u=•Ù ›”É vKSwƒ uV} u ሦሥት ¯Sƒ Ñ>²? ¨<eØ }}Ÿ=¨< Sw~” KTeŸu` Kõ/u?ƒ ›SM¡„ Ÿõ/u?ƒ Y’-e`¯ƒ Ò` u}ÁÁ² U¡”Áƒ Ñ<Ç¿ Ÿ²Ñ¾“ uõ/u?ƒ ¨<d’@ u}cÖ u ሦሥት ¯Sƒ Ñ>²? ¨<eØ ØÁo¨< K›?Ë”c=¨< Ÿk[u ›uK< vKSw~ ŸV}uƒ ŸT>kØ¨< ¨` ›”e„ ÃŸðLM::

59.3. T>eƒ ¨ÃU vM ¨ÃU ¨LÏ Sw~” KTeŸu` vKSw~ ŸV} ሦሥት ¯Sƒ u%EL Kõ/u?ƒ ›SM¡„ uõ/u?ƒ ¨<d’@ u}cÖ ሦሥት ¯Sƒ Ñ>²? ¨<eØ ØÁo¨< K›?Ë”c=¨< Ÿk[u Kõ/u?ƒ "SKŸ}uƒ ¨` ›”e„ ›uM ÃŸðLM::

59.4. u አንቀጽ (64.2) ¾}ÑKç¨< እ”Å}Öku J• ¾T>eƒ ¨ÃU vM ¨ÃU ¨LÏ Ö<[ታ›uM� ØÁo በአንቀጽ (59.1) እስከ (59.3)Ÿ}Ökc<ƒ Ñ>²? ¨<Ü Ÿk[u Te[Í¨< K›?Ë”c=¨< Ÿk[uuƒ ¨` ›”e„ ›uM ÃŸðLM::

59.5. °ÉT@Á†¨< Ÿ18 ¯Sƒ u ታ‹ KJ’< MÐ‹፣ አካል ጉዳተኛ ወይም አእምሮ በሽተኛ ከሆነ እድሜው ከ 21 ዓመት በታች ከሆነ ¾Ö<[ታ›uM ØÁo c=k`w ›uK< vKSw~�

ŸV}uƒ ŸT>kØK¨< ¨` ›”e„ ÃŸðL†ªM::59.6. u›”kê 56 እ“ u›”kê Ÿ(59.1) �እ eŸ (59.4)¾}ÑKç¨< እ”Å}Öuk J• vKSw~

uSØóƒ U¡”Áƒ K}ተ Ÿ= ¾Ö<[ታ›uM ¾T>¨c’¨< õ/u?ƒ ¾SØóƒ ¨<d’@� ŸcÖuƒ ŸT>kØK¨< ¨` ›”e„ ’¨<::

60. uvKSw~ U¡”Áƒ ²ÓÃ„ eKT>k`w Te[Íu›”kê 56 እ“ u›”kê (57.1) እ eŸ (57.4)¾}ÑKì¨< እ”Å}Öuk J• KSÅu— vKSw„‹ J’ K}}Ÿ=‹ ¾Ö<[ታ›uM ØÁo K� ›?Ë”c=¨< S/u?ƒ k`x vKSw~ Te[Í እ”Ç=Ák`w }ÑMëKƒ እ ÁK u ሦሥት ¯Sƒ Ñ>²? ¨<eØ vKTp[u< U¡”Áƒ ›uM dÃ¨c”Kƒ Ÿq¾ ¾›uK< S’h Ñ>²? Te[Í¨< }TEM„ Ÿk[uuƒ ¨` ›”e„ ÃJ“M::

61. }hiKA eKT>¨c” Ö<[ታ ›uM ¨<d’@ S’h Ñ>²?

28

¾Ö<[ ታ ›uM c=¨c” ÁMk[u ¾›ÑMÓKAƒ፣ÅS¨´“ K?L Te[Í ²ÓÃ„ c=k`w ¾Ö<[ታ

›uK< እ”Å Te[Í¨< ›k^[w � እ¾ ታ¾ Ÿ›”kê 57 �እ eŸ 58 u}ÑKç¨< Sc[ƒ }hiKA Ã¨c“M፡፡

62. eK¨<´õ Ö<[ታ ›uM ›¨dc”“ ›ŸóðM

›”É ¾Ö<[ታ vKSwƒ ›uM }ë•Kƒ �እÁK:-62.1. እስከ ሦሥት ¯Sƒ vK Ñ>²? ¨<eØ ¨<´õ ›uK< እ”Ç=ŸðK¨< ŸÖ¾k ›uK<”

SkuM "qSuƒ Ñ>²? ËUa፣

62.2. u›”kê (64.2) ¾}ÑKç¨< �እ”Å}Öuk J• ከሦሥት ¯Sƒ uLÃ ›uK<” dÃkuM qÃ„ ¨<´õ ›uK< እ”Ç=ŸðK¨< ØÁo c=Ák`w "SKŸ}uƒ ¨` ËUa ፣ ›uK< ÃŸðKªM::

63. ¾Ö<[ታ›uM S’h Ñ>²?“ ¾¨<´õ ›uM ›¨dc” ¾YM×” ¨c”:- እ eŸ ሦሥት ¯Sƒ ÁK ¨<´õ uY^ H>Å~ ¾¨<X’@“ ¡õÁ vKS<Á Ã¨c“M::J•U Ÿ›pU uLÃ uJ’ U¡”Áƒ Ÿ ሦሥት ¯Sƒ uLÃ ¨<´õ እ“ ¾¡õÁ S’h Ñ>²? ØÁo c=k`w �እ”ÅG<’@ታ¨< uU´Ñv“ ¾Ö<[ታ ›uM ¡õÁ ÇÃ_¡„_ƒ ÇÃ_¡}` ፣በሪጅኑ ¨ÃU up/ê/u?~ ኃ Lò Ã¨c“M::

64. eK Ã`Ò Ñ>²? ›ðéçU64.1. kØKA Ÿ}ÑKì¨< Ñ>²? u%EL ¾T>k`w ¾Ö<[ታ ›uM ¡õÁ ØÁo uÃ`Ò

Ã ታÑÇM:: 64.1.1. ¾Ö<[ታ ›uM ØÁo dÃk`w ¨ÃU ¾Ö<[ታ›uM }ë• � እ ÁK vKSw~

dÃkuM ከሦሥት ¯መት uLÃ KJ’ Ñ>²? Ÿq¾፣

64.1.2. ¾MÏ ¾Ö<[ታ ›uM ØÁo ዕ ÉT@¨< 18 ¯Sƒ ፣አካል ጉዳተኛ ከሆነ እድሜው 21 ዓመት ŸVL Ÿ ሦሥት ¯Sƒ u%EL Ÿk[u፣

64.1.3. ¾Ç[Ôƒ ›uM ØÁo ØpS<” KTÓ–ƒ ŸT>‰Muƒ k” ¨`“ ¯/U ›”e„ ከሦሥት ¯Sƒ uLÃ KJ’ Ñ>²? Ÿq¾፣

64.2. uT>Ÿ}K<ƒ U¡”Áƒ ¾vŸ’ Ñ>²? KÃ`Ò ›q×Ö` ›Ã ታ cwU::64.2.1. vKSwƒ’ƒ” KT[ÒÑØ ¾}ËS[ ¾õ`É u?ƒ Y’ Y`¯ƒ እ eŸT>Ö“kp ¾¨cÅ¨<

Ñ>²?፣64.2.2. T”—¨²?፣64.2.3. ›?Ë”c=¨< ¾k[uKƒ” ¾¡õÁ ØÁo SÙa KS¨c” ¾¨cÅ¨< Ñ>²?፣64.2.4. ŸvKSw~ ›pU uLÃ“ lØØ` ¨<Ü uJ’ U¡”Áƒ ÁKð Ñ>²?፣

29

64.2.5. ¾Ã`Ò Ñ>²? SqÖ` ¾T>ËU[¨< uSw~ SÖkU ŸT>‰Muƒ ŸT>kØK¨< k” ›”e„ ÃJ“M::

¡ õ M › Y ^ ሁ ለ ት በጡረታ መብትና ጥቅም ላይ ስለሚቀርቡ ቅሬታዎች ውሣኔ አሰጣጥ

65. ¾p_ታ“ ¾›u?~ታ‹ ›k^[w ሥነ ሥርዓት

65.1. T”—¨SKŸƒ በኤጀንሲው ባለሙያ u}cÖ ¨<X’@ ቅሬታ ያለው ŸJ’ p_ታ¨<” :-

65.1.1. ውሣኔ የተሰጠው uª“ S/u?ƒ ከሆነ KU´Ñv“ ›uM ¡õÁ ÇÃ_¡„_ƒ ÇÃ_¡}`፣65.1.2. በሪጅኑ ¨ÃU ቅ/ê/u?„‹ ከሆነ ለሪጅኑ ወይም Kp`”Ýõ ê/u?~ ኃላፊ K=Ák`w

Ã‹LM::65.1.3. በአንቀፅ (65.1.1) እና (65.1.2) የተጠቀሰው ዳይሬክተር ወይም ሃላፊዎች

የባለሙያውን ውሳኔ ለማሻሻል፣ ለመሻር ወይም ለማፅደቅ ይችላሉ፡፡

65.2. uT”—¨Ñ˜ ¾›?Ë”c=¨< ¾e^ HLò ¨ÃU vKS<Á ¾Ö<[� ታ� ›uM ¾T>ë’¨< ¾ÓM É`Ïƒ c^}™‹ Ö<[ ታ አዋጅ ቁጥር 715/2003 እና ይህን የአፈጻጸም

መመሪያ መሰረት አድርጎ ነው፡፡ � 65.3. vKSw~ uU´Ñv“ ›uM ¡õÁ ÇÃ_¡„_ƒ ÇÃ_¡}`፣በሪጅኑ ¨ÃU up`”Ýõ ê/u?ƒ ኃላፊ

u}cÖ ¨<X’@ LÃ p_ታ�c=•[¨< uÇÃ_¡„_~፣በሪጅን ¨ÃU በቅ ê/u?~ uŸ<M ለ Ö<[ታ �Ñ<ÇÄ‹ ›u?~ታ ›×] ¢T>‚ ያቀርባል:: ›u?~ታ¨< የቀረበለት ÇÃ_¡„_ƒ፣የሪጅን

¨ÃU የቅ ê/u?ƒ ›u?~ታ¨<” ŸSÓKÝ Ò` ለ Ö<[ታ �Ñ<ÇÄ‹ ›u?~ታ ›×] ¢T>‚ መላክ አለበት::

65.4. T”—¨²? ¨<eØ ይግባኙን በመንግሥት ሠራተኞች ጡረታ አዋጅ ቁጥር 714/2003 ለተቋቋመው የማህበራዊ ዋስትና ኤጀንሲ ይግባኝ ሰሚ ጉባዔ Tp[w Ã•ù ታM፡፡

65.5. ይግባኝ ሰሚ ጉባኤው የሚሰጠው ውሳኔ የመጨረሻ ይሆናል፡፡ የማህበራዊ ዋስትና ኤጀንሲ ይግባኝ ሰሚ ጉባኤ በሰጠው ውሳኔ ላይ መሰረታዊ የህግ ስህተት አለ ብሎ የሚያምን ወገን

30

ጉባኤው ውሳኔ በሰጠ በ 30 ቀን ጊዜ ውስጥ ቅሬታውን ለፌደራል ጠቅላይ ፍ/ ቤት የማቅረብ መብት ይኖረዋል፡፡

66. የውሣኔ አሰጣጥ የጊዜ ገደብን በተመለከተ

Te[Í KTcvcw }ÚT] Ñ>²? ¾T>ÁeðMÓ J• "M}Ñ– ue}k` Kk[u¨< p_ ታ ¨<d’@ ¾T>cÖ¨<:-66.1. uU´Ñv“ ›uM ¡õÁ ÇÃ_¡„_ƒ፣ በሪጅን ¨ÃU up/ê/u?ƒ ኃላፊ c=J” p_ታ¨< uk[u

uG<Kƒ ¾Y^ k“ƒ'66.2. uÖ<[ታ Ñ<ÇÄ‹ ›u?~ታ ›×ሪ ¢T>‚ c=J” K›u?~ ›×]¨< uk[u u›Ueƒ ¾Y^ k“ƒ

¨<eØ ÃJ“M::67. ¾Ö<[ ታ Ñ<ÇÄ‹ ›u?~ ታ አጣሪ ¢T>‚ ›vLƒ ›Sc^[ƒ

67.1. uª“ S/u?ƒ uU´Ñv“ ›uM ¡õÁ ÇÃ_¡„_ƒ፣ በሪጅን ¨ÃU up/ê/u?ƒ ኃላፊ u}cÖ< Ö<[ታ ’¡ ¨<d’@‹ LÃ ¾T>kù< ቅሬታዎች KÃÓv˜ cT> Ñ<v›? ŸS}LKó†¨< uòƒ ¾T>S[U` ¾Ö<[ታ Ñ<ÇÄ‹ ›u?~ታ ›×] ¢T>‚ u²=I SS]Á Sc[ƒ ÃssTM፣

67.2. ›u?~ ›×] ¢T>‚¨< uª“¨< ÇÃ_¡}` ¾T>SÅ ብ cwdu=' ›vLƒ“ ìNò Ã•\ታM::67.3. ¾›u?~ታ ›×] ¢T>‚ ›vLƒ w³ƒ እ”Å ›eðLÑ>’~ uª“ ÇÃ_¡}\ ¾T>¨c” ÃJ“M::

68. ¾¢T>‚¨< }Óv`“ ኃ Lò’ƒ

¢T>‚¨<:-68.1. uª“¨< S/u?ƒ uU´Ñv“ ›uM ¡õÁ ÇÃ_¡„_ƒ፣ በሪጅን ¨ÃU up/ê/u?ƒ u}cÖ<

¨<X’@‹ LÃ ¾T>kù< ›u?~ታ‹” }kwKA ¾}cÖ¨<” ¨<X’@ ÃS[U^M፣ ውሳኔው ስህተት ከሆነ ስህተት የሆነበትን ምክንያት ከህጉ ጋር አገናዝቦ ማብራሪያና ማረሚያ

በመስጠት ተገቢው ማስተካከያ እንዲደረግ ውሳኔውን ለሰጠው ይመራል፡፡ ውሳኔው ትክክል ሆኖ ሲያገኘውም KvKSw~ uêG<õ Ád¨<nM::

68.2. ¢T>ቴ¨< T[T>Á ¾T>cÖ¨< ¾Ö<[ታ�›ªÏ”“ SS]Á‹” SW[ƒ uTÉ[Ó ’¨<::68.3. ¢T>ቴ¨< }Ñu=¨<” T×^ƒ“ Te}ካ ŸÁ TÉ[Ó እ”Ç=‹M ›eðLÑ> ¾J’< Te[Í‹”

K=Áek`w እ“ ›SM"Œ‹” ¨ÃU ¾›W] ¾ÓM É`Ïƒ � ኃ Lò‹” ›ek`x K=Á’ÒÓ` Ã‹LM::

68.4. eKY^¨< ›ðéçU u¾Ó²?¨< Kª“ ÇÃ_¡}` ê/u?ƒ ]þ`ƒ Ák`vM::

69. ¾ewcv Y’- Y`¯ƒ31

69.1. ¾›u?~ ታ ›×] ¢T>‚¨< udU”ƒ ›”É k” ÃcucvM፡፡ ›eðLÑ> J• c=Ñ˜ }ÚT] cwcv K=ÁÅ`Ó Ã‹LM::

69.2. ¾¢T>‚¨< ›vLƒ ŸÓTi uLÃ Ÿ}Ñ–< UM¯} Ñ<v¯@ ÃJ“M::69.3. ¾¢T>‚¨< ¾T[T>Á ¨<d’@ ¾T>}LKð¨<< uÉUî wMÝ ÃJ“M ÉUî እ Ÿ<M

K እኩል uT>J’<uƒ Ñ>²? ucwdu=¨< ¾}ÅÑð¨< Gdw }ðíT> ÃJ“M::69.4. uHdw ¾}K¾ ›vM M¿’~” uêOõ Teð` Ã‹LM፣

69.5. ›u?~ታ�uk[uuƒ Ñ<ÇÃ LÃ kÅU c=M ¨<X’@ ¾cÖ ›vM Ñ<Ç¿ uT>ታÃuƒ ¨pƒ ÉUî ¾SeÖƒ Swƒ dÃ•[¨< u›e[Ï’ƒ w‰ }d ታ ò ÃJ“M::

69.6. ›”É ›vM ¾^c<' ¾YÒ ²SÆ' ¨ÃU ¾ÕÅ—¨< Ñ<ÇÃ uT>ታÃuƒ ¨pƒ ÃI”’< K¢T>‚¨< uTd¨p Ÿcwcv S’dƒ Ã•ù ታM::

69.7. ¾k[u¨< ›u?~ u¢T>‚¨< }kvÃ’ƒ � "Ñ–“ ¾¨<d’@ eI}ƒ ÁKuƒ ŸJ’ ¾Te}ካ ŸÁ U¡”Á~” ŸTw^]Á Ò` uTÉ[Ó ¨<d’@¨<” KcÖ¨< ›ካ M �እ”Ç=Áe}ካክ M uewcv¨< °Kƒ }ð`V Ã}LKóM፡፡

69.8. ¾¢T>‚¨< ¾Te}ካ ŸÁ Hdw nK-Ñ<v¯@ uG<Kƒ pÏ }²ÒÏ„ ›”Å—¨< pÏ ŸóÃK< Ò` K?L¨< pÏ uìNò¨< እ Ï እ”Ç=kSØ ÃÅ[ÒM::

70. ¾›vLƒ Swƒ“ ÓÈ ታ �

T”—¨‚ ›vM:- 70.1. ድምጽ የመስጠት፣

70.2. uewdu¨< LÃ ”l }dƒö TÉ[Ó'70.3. ¾ewcv¨<” Y’ Y`¯ƒ T¡u`፣70.4. Ÿ›pU uLÃ uJ’ U¡”Áƒ uewcv LÃ KSÑ–ƒ ¾TÃ‹M c=J” ›ekÉV Kewdu=¨<

Td¨p Ã•ù ታM::71. ¨<X’@” �እ”ÅÑ“ eKT¾ƒ

Ñ<Ç¿ u ታ¾uƒ ¨pƒ ÁMk[u ›Ç=eTe[Í c=k`w ¨ÃU uIÓ LÃ ¾}Sc[} IÒ© U¡”Áƒ �c=•` kÅU c=M ¾}cÖ ¾Te}ካ ŸÁ ¨<X’@ እ”ÅÑ“ �እ”Ç=ታÃ ÃÅ`ÒM::

72. ውX’@” eKTe ታ¨p 72.1. uk[u¨< ›u?~ታ LÃ ¾}cÖ¨<” ¨<X’@ K›SM"‡ SÓKî �እ“ ¾ÑKç¨< W^}—

eU k”“ ò`T Seð` Ã•ù ታM፣

72.2. ›SM"‡ ¨<d’@¨< uêG<õ እ”Ç=Å`c¨< ÃÅ[ÒM፣

72.3. ›u?~ታ›pû=¨< u¨<X’@¨< ¾TÃeTT ŸJ’ KTIu^© ªeƒ“ ÃÓv˜ cT> Ñ<v›? ¾ÃÓv˜ ›u?~ታ¨<” K=Ák`w ¾T>‹M SJ’<” K=ÑKîKƒ ÃÑvM::

73. ¾¢T>‚¨< cwdu= }Óv`32

73.1. ¢T>‚¨<” uewdu=’ƒ ÃS^M፡፡

73.2. ¾›u?~ �›×] ¢T>‚¨< }ግ v\” u›Óvu< eKS¨×~ ÃŸ ታ}LM፡፡

73.3. eKe^ ›ðéçS< Kª“ ÇÃ_¡}` ]þ`ƒ Ák`vM::74. ¾¢T>‚¨< ìNò }Óv`“ Lò’ƒ�

74.1. ¾¢T>‚¨<” ›Ë”Ç uT²ÒËƒ K›vL~ �እ”Ç=Åè ÁÅ`ÒM::74.2. ›u?~ታ�¾k[uv†¨< Ñ<ÇÄ‹ u}kSÖL†¨< Ñ>²? SŸ“¨“†¨<” Á[ÒÓ×M::74.3. cwdu=¨< uTÃ•ùƒ Ñ>²? ¢T>‚¨<” ÃcuevM፡፡

75. cwdu=¨< uTÃ•ùƒ Ó²? ¾›u?~ ›×] ¢T>‚¨<” ¾¡”¨<” ]þ`ƒ �እ Á²ÒË ለዋና ዳይሬክተሩ

Ák`vM::

¡ õ M › Y ^ ሶ ስ ት M¿ M¿ Ñ<ÇÄ‹

76. ¾Sw„‹ Ó”–<’ƒ76.1. የጡረታ አበል በመቀበል ላይ ያለ ባለመብት በዚህ አዋጅ በሚሸፈን የግል ድርጅት ከተቀጠረና

ለጡረታ መውጫ ዕድሜ ያልደረሰ ከሆነ አዲሱ አገልግሎት ከቀድሞ አገልግሎቱ ጋር ተደምሮ

ይታሰብለታል:: ሆኖም እንደገና የታሰበው አበል ከቀድሞው አበል ያነሰ ከሆነ የቀድሞውን አበል

የማግኘት መብቱ እንደተጠበቀ ሆኖ ወደ ሥራ በመመለስ ለፈጸመው አገልግሎት የሚከፈለው

አበል ወይም የጡረታ መዋጮ ተመላሽ አይኖርም፡፡

76.2. በዚህ አዋጅ ወይም በመንግስት ሠራተኞቸ ጡረታ አዋጅ መሠረት መጦሪያ ዕድሜ 60 ላይ ከመድረሱ አስቀድሞ የአገልግሎት ጡረታ አበል የተወሰነለት ባለመብት እንደገና በመቀጠር የፈጸመው አገልግሎት ከቀድሞ አገልግሎቱ ጋር ተደምሮ አበሉ ተሻሽሎ የሚከፈለው መጦሪያ

ዕድሜው 60 ላይ ከደረሰበት ቀጥሎ ካለው ወር የመጀመሪያ ቀን ጀምሮ ነው፡፡

76.3. የተለያዩ እህት ኩባንያዎች ባሉት የግል ድርጅት ተቀጥሮ በማገልገል ላይ ያለ የግል ድርጅት ሰራተኛ

ከአንዱ እህት ኩባንያ ወደሌላ እህት ኩባንያ ቢዛወር ለዚህ መመሪያ አፈጻጸም በተዛወረበት እህት

ኩባንያ እንደ አዲስ ሰራተኛ ይቆጠራል፡፡

77. ¾¨LÏ Ö<[ታ ›uM ›ŸóðM77.1. K እÁ”Ç”Ç†¨< ¾¨` Ñu=/ ¾Ö<[ታ�›uM” ÃÚU^M እ eŸ w`1,000/ ›”É g=I

w`/ ¾J’ ¨LÐ‹ TE‹ MÍ†¨< uQÃ¨ƒ u’u[ Ñ>²? S<K< uS<K< ¨ÃU u›w³—¨< uT>ÁÅ`ÓL†¨< ÉÒõ Ã}ÇÅ\ ¾’u[ KSJ’< በአሰሪው የግል ድርጅት፣uõ/u?ƒ፣በወረዳ ¨ÃU ukuK? ›e}ÇÅ` }[ÒÓÙ Te[Í Ÿk[u K እ Á”Ç”Æ ¨LÏ ¾Ö<[ታ ›uM ÃŸðLM::

33

77.2. ¾ እÁ”Ç”Ç†¨< ¾¨` Ñu=/ ¾Ö<[ታ�›uM” ÃÚU^M::/ w`1000.00/ ›”É g=I w` እ“ uLÃ ¾J’ ¨LÐ‹ Ó” ከዚህ በላይ በንዑስ አንቀጽ 1 Ÿ}ÑKç¨< u}ÚT] }q^Û” Ñ”²w Ÿ}kuK<uƒ SY]Á u?ƒ ¾c’É Te[Í Tp[w Ã•`v†ªM::

78. ከጡረታ አበል ላይ ተቀንሶ ለማህበራዊ ጤና መድህን ገቢ ስለሚደረግ መዋጮ

ለማህበራዊ ጤና መድህን የሚሰበሰብ መዋጮ በየወሩ ከጡረታ አበል ላይ ተቀንሶ ለማህበራዊ ጤና

መድህን ፈንድ ገቢ ይደረጋል፡፡ ሆኖም፡-

78.1. ወርሃዊ የጡረታ አበል በመቀበል ላይ ያለ ባለመብት በሠራተኛነት በመቀጠር ደመወዝ የሚያገኝ

ከሆነ የጤና መድን መዋጮ የሚቀነሰው በየወሩ ከሚከፈለው ደመወዝ ላይ ብቻ ነው፡፡

78.2. የጡረታ አበል በመቀበል ላይ ያለ ባለመብት የተተኪም ጡረታ አበል የሚያገኝ ከሆነ የጤና መድን

መዋጮ የሚቀነሰው በራሱ ከሚያገኘው ጡረታ አበል ላይ ብቻ ነው፡፡

79. }ðéT> eKT>J’< SS]Á‹¾S”Óeƒ c^}™‹ TIu^© ªeƒ“ ›?Ë”c= የሚያወጣው ¾›ÑMÓKAƒ ²S” ›ÁÁ´ ፣የልደት ዘመን

አቆጣጠርና የማስረጃ አቀራረብ መመሪያ በመንግስት መ/ ቤት ለተሰጠ አገልግሎት ተፈጻሚ ይሆናል፡፡

80. የተሻሩ መመሪያዎች

መስከረም 2004 ዓ. ም የወጣው የግል ድርጅት ሠራተኞች ጡረታ አፈጻጸም መመሪያ ቁጥር 1 እንዲሁም ከመመሪያ ቁጥር 1 ተለይቶ ለግል ድርጅቶች የተዘጋጀው መመሪያ ቁጥር 2 በዚህ

መመሪያ ተሽሯል፡፡

81. SS]Á¨< uY^ LÃ ¾T>¨<Muƒ Ñ>²?

ÃI SS]Á u›?Ë”c=¨< e^ ›S^` x`É ከ çÅkuƒ ከ ጳጉሜ 5 ቀን 2007 ¯.U ËUa uY^ LÃ Ã¨<LM::

34

Documents

S Ó u= Á · Web viewመግቢያ የግል ድርጅት ሠራተኞች ጡረታ አዋጅ የተሻሻለ በመሆኑና የግል ድርጅት ሠራተኞቸ ጡረታ ስራ