16
DI SPUTA TIO PHItOSOPHICA ^ " ? 9 Do GENERATIONE QjLianrL» S. S. trimtatis aufpicio In Regia adSalam Suecorum Academia cum Am* pliffimas facultatis Phtlofophicae Suffragio. PRiKSI DENTE Excelientiffimo & Clariflimo viro. M, MARTINO ERICI G E S T RI NIO Inf: Mach: profeffore ordina- rio3 Pracceptore Pjrx>moto.re, Promptaanimi obfervan tia femper ac jugiterhonorando«. ProGradu Phiiofophico cjusq; Privileges obtinendis public« com.mittit cenfurat«, JOHANNES L. LarbergiusVerm: Ad diem* M. Maj l 6?y. Inauditorio majori> horis confuetü* U_ B $ A L I JE, Excudebat diichillus Matthiae Acad. f y pog. Anno m. dc. xxxyii*

Do GENERATIONE - DiVA portal1255263/FULLTEXT01.pdfDISPUTATIOPHItOSOPHICA " ^" ?9 Do GENERATIONE QjLianrL» S.S.trimtatisaufpicio InRegiaadSalamSuecorumAcademiacumAm* pliffimasfacultatisPhtlofophicaeSuffragio

  • Upload
    others

  • View
    0

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Do GENERATIONE - DiVA portal1255263/FULLTEXT01.pdfDISPUTATIOPHItOSOPHICA " ^" ?9 Do GENERATIONE QjLianrL» S.S.trimtatisaufpicio InRegiaadSalamSuecorumAcademiacumAm* pliffimasfacultatisPhtlofophicaeSuffragio

DI SPUTA TIO PHItOSOPHICA"

^ " ? 9Do

GENERATIONEQjLianrL»

S. S. trimtatis aufpicioIn Regia adSalam Suecorum Academia cum Am*

pliffimas facultatis Phtlofophicae Suffragio.PRiKSI DENTE

Excelientiffimo & Clariflimo viro.

M, MARTINO ERICIG E S T R I NIO Inf: Mach: profeffore ordina-rio3 Pracceptore Pjrx>moto.re, Promptaanimiobfervan tia femper ac jugiterhonorando«.

ProGradu Phiiofophico cjusq; Privileges obtinendispublic« com.mittit cenfurat«,

JOHANNES L. LarbergiusVerm:Ad diem* M. Maj l 6?y. Inauditorio majori> horis confuetü*

U_B $ A L I JE,Excudebat diichillusMatthiae Acad. fypog.

Anno m. dc. xxxyii*

Page 2: Do GENERATIONE - DiVA portal1255263/FULLTEXT01.pdfDISPUTATIOPHItOSOPHICA " ^" ?9 Do GENERATIONE QjLianrL» S.S.trimtatisaufpicio InRegiaadSalamSuecorumAcademiacumAm* pliffimasfacultatisPhtlofophicaeSuffragio

*/

X'.« W-;v. «UV -V*?-

-T: x/r~ tö&séP^

intill>s

in

^PROLOGOS.^fS 0» minus arduam, *r /» natur#, receßibus ac alijjjts'J abßrußjßmiß recönäitam } nobikm matenarn^

confideréluromihu iuihs fapiehtü cujmHa diBire*»'r*datio -> hmdimmeritv inctdit: Nen eft.üniusEeVijCont emplatto natura] nec nititUr agris,Unius tngenijfulcris ,veherabiteveru*ru.

Jfuod quamfette ac congrue dicitUr in leßimonium pro*'voco tliuflrijjima* omntum feeulorum ingenia ,incredtbilifcien*diardore,feje in profttndijßma rerum naturullum contemplaiiontéxercentia, 'necfaprtis regchtü Lucubrationib9, peregrihaiienib*>indefejfsfy ccnalibit** glue eßeciße ßbt vifa , quamßc primum*manijeßtßima ignorantia prtue non cognita \ nunc autem cogno-jfcendt ftudio animadverfa, dccumenta edidijfe. Verum en im inprofunda lätet, nec cuivüJummä nedum ima attigtjjehcuit: Un-de enim tot ac tanta ^ non modoältercationes, animorum^ divuUßones : Sed etiam quereU circa uniiet fapißinte] ret naturalisveram naturamper*veßigandam enata ? jeilicet qUodfsepiUr hu*mana mens, perinde je habens adJecrela natura 3 ac ocuü nijBi*coracis ad luctmfolisi evidentes raliones ajjenfum necejßtate qua*dim cogentes, e'xpijcäripotis nonßt. Differentias Etentm cau-fas rerum quarumvis •> tnVcnire , non datum eHUni hemtni, ne'cprob dolor t in naturahac deßituta, totißeciei. %Vnde ßreno-ph&nix tlle.

Felix, qui pofuit rerum cögnofeere caufaß.CogitanduM cß profeBo, nußi atat'h ingenia Clarifßmä$

Page 3: Do GENERATIONE - DiVA portal1255263/FULLTEXT01.pdfDISPUTATIOPHItOSOPHICA " ^" ?9 Do GENERATIONE QjLianrL» S.S.trimtatisaufpicio InRegiaadSalamSuecorumAcademiacumAm* pliffimasfacultatisPhtlofophicaeSuffragio

finentifimt fu<t qua^gcntis quafilum'ma, defutfft; qutprafer-.tim inter cetera, rerü veroortui inquirendoytotk incubuerunt,tamenplurimis qua de eqdem tradiderunt»pofierilas fine formi-dineoppofiti, tuta no acquievk Vt Democritum ( quem aliasHippocrateSt ugx&iv Iqs (putrt&s £ irx^viuT'^ appellat, Et/Egyptuai, ifäthiopiara, Arabian? > Periiam dijcendi t Ma-gosdfe illorum Ibcqrum confutendi cdufit, peragräfie refert P/in. /,30. c. l. ) totum h :c fijflema ex temerafåo infinitarum ato¬marum conw'fu > qonfl-itum [uiffie-, ajt^ eti&mnum, ijsdem vi-cifßtudmejr generattqnum peragi fiatuifi ferunfi qua licet itafint, nihi/o.minus almum veritatis. fiudium., nonprqrfm abijcien .

du'my quin potius quo dijficilius , hoc tantö ardentius urgendum>amptecfsnium, quo veritas abfiru/ior , eo quxrenda cautiu4 $avidiuq j ut quamproxime ifeuerit ad prifiinam ? unde dsieöli^perfechonem qfpiremue, $ nkamur„

Hdtc tfi ßmi/iaperpqndens^ qx toto phijfices. viridario > ju»cundijfimamfckuß maxime neceßariam qua efi de generatio?ne rcrurn naturalium 1 materian?[elegi Cujus contempla-tioni, quamvis vere intricatißim<z»paulijper immorari placuit,ingenijc[ vires-, licet exiguas, eo Dco duce & benigne afliften-te, dirigere, ut vidcamm, 1. ipfius generationis fubftantialisgeneralen! naturam? z. quasdam divifioncs. 3. miüi> ut ficainteritum. Fit iccirco

Art I, De generalimeditatione generationis,fihefis L

E'm animadverteret perffiicacifßmu* naturaac rerun» indagatorArüt varias pajfim ojfierrtfpectes corporumfublunarium,generationisforruptiqnü vices[übeuntiam, ejasmodi defini¬tionens generali onis meditatm efi, qua omni-

4 % , bu$

Page 4: Do GENERATIONE - DiVA portal1255263/FULLTEXT01.pdfDISPUTATIOPHItOSOPHICA " ^" ?9 Do GENERATIONE QjLianrL» S.S.trimtatisaufpicio InRegiaadSalamSuecorumAcademiacumAm* pliffimasfacultatisPhtlofophicaeSuffragio

btw acfingutUgenerationibiui fubfianlialibue,fiactlé ac dexire ap*plicari poteß,quatempofuit* II. -

i. Lib. de Generat, få cor. c4. £<nv, 'c]av oAtf* jifla&afov&ofiev&vj^ ««9*7« 7«#** dg viromptfU, 72 kvj* /. e<

Generatio eft, cum totum mutatur, non remanente feri^fili Quodam, ut fubjeäo eodemj.

IllAvuXvnHpropoßia definitionü, cumfdrei!e fpontefuapte haud

difpalefcat> conßßere arbitran;ur ad maximdm fui partem > inenodatione dubiorura Circa iü.am motorum >■ qmbu* dtfcujfif?få ipfampatert. Ir* > .. v

Afjert. /. Totum. quödbic definitVni hterJeritur , ne-*quaquam inteliigendum venit, de compofito fe cundum omnes acfingulatfui partes, cumfic nogeneratiojedamnhiiatio importare•*-tur- dicito proinde hac accigienäa efl Coujundim» non auttffidifiuft$im> aienie Zab+ hb. de Gen. få interit. C. 4- omkesetenimpartesfubfiahtUles (Exemplomateria prima äterna* in*generabilis ae intransmulabilisyinleritui minimeJuntobnoxia*Sed quia integritet*, pcrfeBio ac abjolutio ultima, in formafje~c1fica fita efi> hdc igittir exulante, ipfam interire necejfe eß*

^Affcrt. i. ^bfohitur iccirco to! tusgeneratienu aBua,potif-ßmum in hoc, utforma Jpecifica,) quaalias apud ariß: 'Totumquidfrpiui indigitatur)peniti# aboleatur, få aliaper quam Com*poßtum in ßpecie d prioridiverfa, conHituatur, accedat. St hocefl, quodJnlofophi intendunt, dumtoties ingemmant generativnem få eonuptionem * nee formte,. v«jf2 materiaé tribut: Sedtoti compoflto •» nimirum ipfum compofhum ex (Jecificifå ul*timi atiu-i mtitalione m'Uari, novamfdcmominationewfubire.

■VI,

Votum enim eß, fuppaljt-u di-v<?T3 r um fpedemffl»-gijfime dje inviam dtfiace, aifiide rattmJaliceiJormü. rfålffi-»mc

Page 5: Do GENERATIONE - DiVA portal1255263/FULLTEXT01.pdfDISPUTATIOPHItOSOPHICA " ^" ?9 Do GENERATIONE QjLianrL» S.S.trimtatisaufpicio InRegiaadSalamSuecorumAcademiacumAm* pliffimasfacultatisPhtlofophicaeSuffragio

meprornde mut&tu fermis, dmtur tofUm mulärt 0? nen maneréidem, cum tam diffornum aprtåH fiatu rtaWumßt conditioritmy

VII.Modo diBam affert. eptime infinuam definiuonis noerbafe-

quentia : Kullo fenfili rematienté, utlubjecio eodem. liceten'im in qua%ü mutatione, jecedenlibu4 alijs quihwiun&p materiaJuperfees maneat hac tarnen, quia Kort efijerfilü )ßcut id cfi ae~omni fubflantia comp leta, fecunåum fenudam fp eBata) ex hujmpröfterea folun pra fentia, non äicituY res feenfelis. 0? quamvü noelmaxims refearst aliquod accidens fenfilü, cormpto iamgene-ratoyfe cundum inbarenttarn , nselqualew cumdp exira ejfentialemaffeBionem, commune j hoc tarnen fufeinere locum fubieBi nonpoffeti nec formaliter idem remaneret.

vill

feißert,j. Hoc ceris quod dicirnus, noerum habet in omnigeneratione. in animatorum ita declaratur; quod frim prsz-fente anima •> locum fubjeBi tenuit j nunc eadem abeknte, inet*pitforma vicem fufeinere, qua igitur perultimos 0f fupremosfuos aBwt dißingvUntur 5 nonfunt eadew,fed jpecie, ut nu¬mera diverfa. manet enimpofefefäratimem anima,qu*.dammul-torum homogeneorum congeries, qu£ fingula, fua temperatur&forma informari, (alias impofßbtle quedÜbet iüorum ens effe u<*num,feämulta ) experientia tefiatum facit'« Cum itaep formümtfeionis, hoc modo regimen defertur, coÜocantfingulet, fengulafu* miflagjub alia entisfeecie, unde nen ideQi quod prius> perh&c $ fuperiora relmquitur CornpoliturrL*.

djf. 4. quamvis fecundum hunc cafumy nulla realtt formaéliunde defumpta, fubintraffe concipipojfet: tarnen cfuia in omniwifh, partes efeniiales , e*m inier fehub-ant rationem, ut qui-Ißkt prarceüen* 0f ignob'tlior, ad féquentern $ nobiliorem, ha¬beat raüonem mat! , nobuioi i igftur jublatd, qua rtfeaty

,J då for-

Page 6: Do GENERATIONE - DiVA portal1255263/FULLTEXT01.pdfDISPUTATIOPHItOSOPHICA " ^" ?9 Do GENERATIONE QjLianrL» S.S.trimtatisaufpicio InRegiaadSalamSuecorumAcademiacumAm* pliffimasfacultatisPhtlofophicaeSuffragio

formt officium obire incipit, miBo% nov tm ac ffecificam iribuit,definitioner» ac denominationem^ tå perinde efi, ac fi forinfecueadveniffet, cum ante* quaßfubatta, fub altertun imperio delUtuiffet, X.

Affert: f. quin data haß occafione fiatu'mus cum chijmiciståRennerto pag; 3$6. c. 12. de diß. tå cons. chfim: cum Arifi. tåGal', valde prebabile reddi% cxoperibits natura, unam eandemfformar», fuh diverfo corporis fchemate in natura fcenam poffeprodire:aut eerte in uno fem inepoffe effepluresformasfedfuhordi-nata&'i ha tarnen, ut una fit Domina ac princepu reliqul quaßfamuU acminifira. quam affertionem Oll loco Senhertus fua-met expertentid Probavit. XI

Cons. 1. tiincvidere licet, non neceffe effe, unomifio inte-teunte , altam formam fiatim aliunde accerfitam introdu-ci, cum plures fefe in eodem compofito ac mixto comp'ati poffint, per viåffitudinaria regimina tå ipfi Seal: Exec 101. de for-mis tta differuit : funt, mquit, hx form# a£tus materiasquisq; fax. tåpaulo inferim ; ignobiliora propter nobileora fa<fla funt, Experientiapariter docet j qufdam animaliatgnobdiora, ut infetia exfe invicem, tå ex nobiliorumpartibus^tå excermenlügeneran: fed tarnen certa e certis.

XII.Co»fl. per dilla eiiam videtur optime folvi poffe quäfiio,

An aliquid tdem remaneat ingenitqprater materiam, quodfue~.rat in corrumpendo fJe: cum form* quadamjupponantur rema-nere, Etiam ea, qua formas confequi folent, remaaere arbitra-mur. Xtll

Affert: 6. Definitio generationis, etiam corruptionicompctit t fed diverfo intuiiu. quod. i.probo 8^ Arifi. 1. de Gen.Et cor. c. 4. T, 17. uhi ait: Generatio unius efi CQrruptio al-terius. 3. materia non poteß, fecundurn eandum fui partem, fi/nülduabm informari uhimis tåfiecificisformis, j, materia in n'ulla

, mg-

Page 7: Do GENERATIONE - DiVA portal1255263/FULLTEXT01.pdfDISPUTATIOPHItOSOPHICA " ^" ?9 Do GENERATIONE QjLianrL» S.S.trimtatisaufpicio InRegiaadSalamSuecorumAcademiacumAm* pliffimasfacultatisPhtlofophicaeSuffragio

h;cmerto, efl (ine forma 'naturalker. Eß fquidem realiter ei«dem mittatio<> qua frier forma$ er/t, få ei. erafuccedh, jednon*nihild Je diverfa, term im'ram iejjdlu ccnfderaia. dtBtngumuifremde inter nsaterialep ifjurn formale generaiicnis & torru*ptients i &fecundum illud-, non ver-o hoc intéJkUam volumus afJertionem- XIV*.

Xiämageneraltonü fohl. I> förmå per deßnitionem expreßfa.i.julqeBum Commune-, eß prima rerum materia, propin-qua quafuor fublunarium elementa 3. SJfciens remotum-i ge¬neralei Virtus Coe 1e ii i s.proximum Et mdafuatum > gehéransjeu agens> formst vidélwet rerum naturahum. ha enim perpr imtu qualitateSi tanquam Inßrumenta, alias res fibi fimilesreddere conantur. 4-fnis 88 confervatio fpecierum, cum e-nim in fublunari hacmundiparte inferiori , res individua flera£non fevpetuentur, qued crebrts fubindemutatimibus fubjaceatihprovida natura^ tarum aternitatem > generationis vicijfitudinctuen voluit. xr.

Afticulus. 2. de Divifionegenerationis

'SuccinBe ita gene'raticriü Natura communhvija »fjectesmcedämm. t* dividiturgeneratiofic accepfa, in eamqua eflfim-plicis corporis, Jtlcmenti videltcet, p mifti ex elementis con-ßantis XVII

E)uad fpe c i em prior e fö concernit» certum eB Slemenia'vanas mutattmes få vicißitudmes (ubtre, fed hos an patianturfecundum fubfidntias fucu > an qitcad acirdentiaJolum> valde du-bium eB. ■ Arijl: quidern lib. 2. deCen.St corr. c. 4. St omnesfere ejus interpreten prolixepropugnant Elementa fubßantialiterhriviccm iranfmutari,quos nifi naturaßudioßjßmos-, ei9k, optimos'éifcrgreics fußiceremusContrariam j&rt*jßs Sxercitqcuufa>

irernW

Page 8: Do GENERATIONE - DiVA portal1255263/FULLTEXT01.pdfDISPUTATIOPHItOSOPHICA " ^" ?9 Do GENERATIONE QjLianrL» S.S.trimtatisaufpicio InRegiaadSalamSuecorumAcademiacumAm* pliffimasfacultatisPhtlofophicaeSuffragio

remu4 defenfum fentcntiam * quam nihtlo mtnta mnus j^ adevimprobfaiUm ducimm Hec tarnen in controverßa nondum fatisdecifrt) nodrum calcutum mo leße fußende.vtes* eatiomb m quo-quoverfum urgendis fuperfedemus.

WHSuccedié generalio mtßi, qua a mißtone non niß ra-

tione differt* quam Ariß: 4. Meteor c+ t.ßc definit: tp-f* jJ «srA^.yinng p,ßetßoAtf vsco TW woiifliKtov åvtxtasw * 'djxvt%*Tt[ Aoyoviic ]qf. varo*VߣYiff izdgy. h. e* Generatio fimplex oftmutatio å virtueibus activis, cum häbueritit rationem ex

fubiecta materia unieuiq; naturg.Will,

Legitimus fenfus propoßtx dsßnitionü eß * afßrmaniefenn. Ub. 1. c 3*. phijs: qu°dgeneratio ßtmutatio quadam fubßan-tialb* falla bentßcio quaiitatum aBivarum agentium In pafßvmtanquam in fubjellam materiam* caecp contemperanttum preforma cuiffe rnißo convenienti introducendaf

XIX.Conu unum: Hir?c elicimaa rntßa. /. divrfaruw ßeeie-*

rum* dtverfas requirere qualitatum proportioner. %. mißa éjm-dem jpecisi fapijßme (licet aBionibwt totifbeciei proprijs conve*niant) pro aBionum mbilitate* diverßßmaspoßulare eirundemrationes. forma enim cum bis* tanquam proprijs tnßrumsntü,fuas operationer perßeiunt.

XX.Nec ita aeeipiendam volumun deßnitionem* acß femper

metiva gradibus fuperent paßvas qualttates* cum id'pfum re-run2 Magißra Sxperientia refelli poteß * qua1 docemur* mißaalta ejje humida* aha ßcca z$c<r prout hat' vel illa qualitum* ma~jus imperium ßbi vendieaverit. Unde in tantum * aBtva ätcun-tur Dorntnari paßvü, in quantum fua aBiv'ttate contemperandopaedem* certammißi formam cointroducere pojjunt.

Vividt

Page 9: Do GENERATIONE - DiVA portal1255263/FULLTEXT01.pdfDISPUTATIOPHItOSOPHICA " ^" ?9 Do GENERATIONE QjLianrL» S.S.trimtatisaufpicio InRegiaadSalamSuecorumAcademiacumAm* pliffimasfacultatisPhtlofophicaeSuffragio

XXLDlviii poteß. 2 GenevatLm Univocam $ »qutvocam»

quam tarnen non rei»jed nomints forte dixerimu*. Qmne enimagtns remotum$univcrjaki agms proprium & jpgaßtum predetermmanda ad pirfarn entisfpechm, regeneranda, prafupponi(9igitur übt %nrtus ßminalis abjusrit* generatto fieri neqmt. V?-rum i vero conßnai i fapfcr*tum% fujfragio ajfertpm, terram gfaqmmjfemmaria ac <pujev]tya,efe verum naturalium quarun•damm bis mferiorihWi in ijs% earum ßmina delitefure, quacommodis vicihmi palorgfolü, alijs^ fuperiorum influentvjs öxcLUta, b latibulis fuaß fm progrefq, apparere ineipiunt.

xxiu "Com* t, Colligimuq ita% ex hifee, formas rprum natural

ßumnon debere fuum ortumv'\r$\JLt\h9 codeitibusfeu aftrü, asß inferiurafgluw daront materiam , agentiq fuperiora jpeciem qsformamin eam immitterent-, ut vult FerneUm 0* Mq. ßjjjet ff'tum ßc niß.hgeneratio univoca in htfeeinferiorihm-

X$ll!°Cons. z- £orm& non edneuntur de potentja materia^

Cumßc fubßantufieret ex Acdiente j vel dicendum effet, for¬mas com vom ex entitate materia, pnde effentmateriafa £5? quan->t#-, Ff nonamphrn efßntia formdt materia > forent fpecte di-ßinftfy Scaliger exer \6\feft> /:pgtiusdkit efß quandam emer■*fionsm, quam eiuUionem; cum ha c animo veritatis cupido, mi-nime fatüfac'ut. XXIX*

Cons.i Aniraalia ex putredinc non poflunt genera¬li rechjßme entm in Hans rem itidem Scalig: Exerc. S9+ß$. 2fdifferit; ilt in terra, inquit, mutanturplantet alt* in alias; itafu-pra terramigignunt e feipfis qnimalia-, tddpnon b putrefaBioneyfed quxdam quaß femina foventes ad generationem. 8t exer.I0o, mimalt^ mquitt non c plantis putridü 9Jed tanquamfucci-

ß /w?

/sa

Page 10: Do GENERATIONE - DiVA portal1255263/FULLTEXT01.pdfDISPUTATIOPHItOSOPHICA " ^" ?9 Do GENERATIONE QjLianrL» S.S.trimtatisaufpicio InRegiaadSalamSuecorumAcademiacumAm* pliffimasfacultatisPhtlofophicaeSuffragio

ßn)i< öperisJcioles nafcuntut. »am nee. fabas effeputrides, cum wipßs beßiota gigmntur 3 certum eß+

XXX.Cons. 4. Conßat iccirco, ßantibus pramißis, aliam Omni»

üs quarendam effe formam fubftantialem, ingenerationeper**feae mißorum, mißumfub certarnJpeciem redigentem* praeter*quam qua exelerasntarium formarum, mediantibus qualitatibusprimts, iiarifi congreßk confurgit. quam in rem, Sennertus tracfvchtjm. c. it. püg: //7. loquituri mißa cum dico, ad corum conßi~iutionem elementa cenckrrere nöh negs, ßcut hoc, ipfa refoluti&teßatur. X?rum tarnen nmßmplicitermißa eße dico, aut ex cle->tnentis varte mißü conßataßatvo, fedpeculiares förmm habere^0* cuifyfuamforwarn primittss, ut alijSytrrr.n naturalium jbe~cisbut datam cxiEime. Hxc itle: qutbus addipoteß, mirabtlüquorundam laprdum metallorum% efßcacta, gf mult& aliarumverum naturaliam, tam manifefia, quam osculia vires, quanequaquam in cbmmißionem elementorum » utcmf, fe haben-*tem referri poffmh

ßJ xxvi. ■ y .,Ümvocam generationem defimmus, qua agensnatura¬

leßbi fimile infpecie producert pcteß *ß tttnc procedit,cum agensvi benediHionk divina, Omnibus rebus fecundum ßeciem fugmultipl'tcativts, in univerß Machinamundana creatione,fahre*generande defuamet materia ßßecifica forma contribuit, abs^|imminutione fui XXXIL

Univoca dicituv hx-c generatio max'rnepropterea, quodgenerals ß generatum, ßßantür intra eandem categoria fpe~ci'ewßUw&i nomen ßjubßanti* ratio fecundum iüudnomen ad-aptxtur " XXXI

Ep ß aliagenerationis rpec:es, quam TraßstefantatiöQ*#indigitaüt, cum aliud quid ßnitimum > quam quod iuteridt batur

Page 11: Do GENERATIONE - DiVA portal1255263/FULLTEXT01.pdfDISPUTATIOPHItOSOPHICA " ^" ?9 Do GENERATIONE QjLianrL» S.S.trimtatisaufpicio InRegiaadSalamSuecorumAcademiacumAm* pliffimasfacultatisPhtlofophicaeSuffragio

per natutam» prolacituv. qut duob-es dicitur fieri modut. /.qutndo Semin* inperfeftis animatibua confunduntur. 2. cum exunofemine latente ■> aliud quid quam juxt* fenfum fperabatur*froducitur*.

Articulus. 3. De mifti interitu.XXIX.

Corfultb pratermifia eacorruptioney qua alias latitudinemgenerationisy ab initio d'ttfo, conßderata exaquaret, ad eam-, quamißt interitu* dicitur, re&d tranfimus-, tå expendamus. 1. prae«parationis loco» quomodo interitus Mirfi fiat. 2. defißitiodeclaretur« 3. dubia qusedam evolyantur,

XXX.Aßert. 1, Notum eß ex phijßcis candern generationis tå

confervationis mißt caufatD ejfafcdjam ex definitionege¬neration ts Mißt optime conßat eaperagi operantibua qualitatibmaBivis inpafßvas, eatffa atienuantibus, terminantibus ac unien-tibi**-, confequens igitur eB hifee caufis, tanquam fidelibua unio-nit mifli eußodibtes} deßßentibus, ipfam putrsdinem fubfequi.

XXXiJjjuando enim cator temperatm per pugnam cum frigtda;

ita regit humidum tå ßccum, ut illa commifceat, terminet tåuniaty generalur mißum; tamdiu igitur iüudipfum fervatur,quamdiu caloris imperium perdurat; ab illo enim continenturßccum tå humidum quaßconglulinata. Unde certus femper ca~loris gradmßngulis mißisdebetur, quo excedente vel diminutoy x

derepente oritur dißolutio humidi tåßcci, in qua interitus mi¬ßt confißit. . XXX!I.

Rem tyodoy di&a aßertioni confentaneot fefe habere docetexperientia. ceftate nawty comperimur res naturales citiua aclonge facilim putrefeere} quam hijeme» hoeepim tempore calor inaere admodum languidus cumfit, non ita facile internum evoca*

B 1 re~.

Page 12: Do GENERATIONE - DiVA portal1255263/FULLTEXT01.pdfDISPUTATIOPHItOSOPHICA " ^" ?9 Do GENERATIONE QjLianrL» S.S.trimtatisaufpicio InRegiaadSalamSuecorumAcademiacumAm* pliffimasfacultatisPhtlofophicaeSuffragio

Mpottf eß; contra quamßt aßho tempere, tibi calor eß validifßmiUi idioa. luperat calorem mißt naturalem j eumdp kvj negotiöeduciu * XXXllt.

Jdip[um diver Titas locofum cömmonßrat, quia in loci.ifriß>du rarißimaputrefablioneS cöntingßnt\tn calidts a, lange cre-briorei. XXXWf

Jßuod phriier eX coftditiorteintereuntium coüigimui$htißa Ccthdijßma %ß frißirfima, diffictitmeputrefcunt tlid quodexternws calor debiliorßt cCrkm natUrah tälore; bac quiafriguiiniernum catori ambientü corporis^ förfitut yeluilatur> ekürcp re*pedit. ^ XXXK

Ömnia putrefcentia vider/tut in initio puirefaBionis-, a&fü*perfidem fieri hktmd'öra %ß tandem remantre ftcca. Humiaum

. enim cum cahre Cöevapcnat ad exteriöra £jf a ßccofparatur^ re~linpjUiturfy tandem fimus de terra , folum nhrJrum ßccurm hu«m 'idö deßituturru. XXXXX

Cons. 7. Hinc expådita eß ratio-, cur ptitrefcentiä, ( ut etl*perimkr ) ad exteriöra fiani calidioYa /feiltcet t. quod cakr (titpriits vifum) ab exierno calore eduBun$ $ß ab (Hö roboratui. öbviasqndsfpartes in eXitu caléfaciat. 2. quod disruptA unione *drC*liquas qualiiateSi in qüa qkaßconfopittu edloy delitkit% cXiir/SjdMeß fui juris Velui faiiu>$ $ aCttm fenfi/m jériat. fß quod fianédemum frigtda> caufa eß inifritU* calor is mißo naturalist

xxxXti.ConsXl. Faciiimum qitcf inieüeiiu eß-. qUaré qU&daM

m Mfiteis adiu, quadam nt iä cotida dicantur , Ut vifturti^sngiber pipef s qUodadfenfumtaBurnon ßatim,fed in Ven-trickIura ingeßa cålefaciant ? quia licetmtutum caloris infe coli*tineant \ tarnen ü calor-, falvd perfißinte amtetiia)priik cum ré-liquis qualitdtihu* jun ila, tixfentitud hacVerö harmonia labt*faclaidi libey i$n aliquanto ageréi ißfenfumßringere indpii,

llifch

Page 13: Do GENERATIONE - DiVA portal1255263/FULLTEXT01.pdfDISPUTATIOPHItOSOPHICA " ^" ?9 Do GENERATIONE QjLianrL» S.S.trimtatisaufpicio InRegiaadSalamSuecorumAcademiacumAm* pliffimasfacultatisPhtlofophicaeSuffragio

xxxrtnti/Jcfi tit infiitujwuty penfiratti fif pratibatu, tahntdefi-

hhicKfm ab ipfo phtlcfopho. 4* Meteor* t. t, omnibtts numeris ob*fölutißimam defumimw* /

XXXIX.

zfyie j, ifiy tp&oqu r?s it ty$, Oittiicts % K<*]k <pv~hv Begpojrr®-', t-sr écKKoiQias &eg(XHTf}T(§p>. dvrtfOy *91* q TUvirepéxMtt&j. h. e. pujtreFa4iiö c/t proprij» iiaturali^c^i caloris» in unotjuoq; huimidö eXi/lentis» ab externa caliditatecörruptio. b«ec autém eft quse in Ambienteexi/lit

XXXX\ PerfeIIa accidtntu definhiöi iribtti confiare debet» juxtå *

Zab: hb. 4. de Meth. c-14.1. lubje&Q, i. gencre.i. caula qu<tqnorfwfn omniarepériuntur in data definitioner nihilpratetdijpfjfitionem , ad perfeclaM demonfiralivmm riquifitum deefi %eam tde o legitimam (nßkierdeftß pronunciamue. Continet c-mm veramcaufam fimpn requifitam, caiorern videiicet ara*bientis. genm majw extremum» ipfam corruptionem; fub~jellumproprium* humid um, quin nihil efl putrejctbite nifihu"midtim. XXXXL

Hoc corfirmat Arift.pojt aßaiam definitionem fuhtjcienSXjExcuftte enini proprio c alidö» coevapotat, quod Fecun-tium ivaturam eft humidum. Vbi monei cörrupiionemproprijxaloriSr fh'meftdäm ejje in definitioner quatemos continel fiparatid*mm humidi djicc'), XXXXlt-

fi d netandum corruptionem prsprij calorür denoiart qut*demproximatri cau/äm putredinis privativam : tarnenß-toiul etiarn cenno'tare tumtUm , .quatenfa comp!etfitur humidi dficco feparation tm > qu<x ex nectfittäte eam infiquitur. deinde edr'-ruptimem proprij caloris ejje eßeHtim taloris externt» ffi quidemtalem, cui neeeßarto conhexa ejl putredo» qua eß difioiutio unie*toé ittter humidum ifificiurru.

£ M Am-\ ; - . . ' \

. - . \

Page 14: Do GENERATIONE - DiVA portal1255263/FULLTEXT01.pdfDISPUTATIOPHItOSOPHICA " ^" ?9 Do GENERATIONE QjLianrL» S.S.trimtatisaufpicio InRegiaadSalamSuecorumAcademiacumAm* pliffimasfacultatisPhtlofophicaeSuffragio

XXXXllÅmbiens/« definitione fumendum eß,pro quocunj ex«Urno contineniccalorem refpeclu alte riu* innaturalem fic fan*

guis in venis putrefcit% non ab aqua vsl «teris calore, f?d circumftantis etrperéi carnts aut aliusfolidiorüpartis, ex obflruBtonibuaident evincitur; prohibiits nimirum transßiraiionibua, vaporesab humoribu* exhalati, quum difftxri nequeant, relieli calefaci-unt humores eoSfy corrumpunt♦ få infpeßo Utamine in acervumGopiofum colletfoy fecm vix deprehenditur.

XXXXIV*Nuncitadefinitone difcuffti quaripoteß, unane fit putre-

dinis naturdt jecundum fpeciem» an plures ? nas unam exn~demfy ejfe ßatuimus-, varias tamen admittere varietates^ exdi-verfitate rerum putrefcenitum, ffi diverfis earum miBioxibm acnatura. quofit ut diverfis modü resputrefeere videantur;propterca quod exdem caufie> eundem effeBum cum aliqua varietatey

ob dijferentias fubjeBorum recipientium, producant. v G. ea~>dem eß putredtnis natura gf conditio, qua putrefeunt pomum,latamen-t homo. tamen horum putrefcentium diverß funt odores ,d faporest orts ex diverfis mifiionibu* unde dijferentta orituraccidentaliii ffieciem non mutat.

XXXXXHxcmifti interitu* via, dubitare quispotertty cur natura«

Iis dicatur > cum videtur potius ipfam naturam deflruere> eadpratione innaturalcm refte dici. cut refpondemut, / hic nonrefpici-endam naturam proprium cujwsfymifti, fed univerfalcm j quanihil efl aliud, quam ordo rerum omnium* certo modo difpofitarum i cumpendentia tamen ab unoprimöprincipioy unde flatutafingulis rebus proprix quxdam leges, qua prxteriri nequeunt;Natura enimpropria cujusfy interire noäet, tamen neceffum ha-bet univerfalis reip: bonofuum poftonere. zab. Li c. a. de Gen.

d

Page 15: Do GENERATIONE - DiVA portal1255263/FULLTEXT01.pdfDISPUTATIOPHItOSOPHICA " ^" ?9 Do GENERATIONE QjLianrL» S.S.trimtatisaufpicio InRegiaadSalamSuecorumAcademiacumAm* pliffimasfacultatisPhtlofophicaeSuffragio

cor. mißt. J- Conßderandtu ejfe caufas, qmbta frocutäüftbutmißi natura dijfdvitur, $ßc tüarum intuitu d'tci naturalem,

XXXXf.Dubitatur ultimo , qua rattone fit fucceifiva, $$ qua

momcntanca hdcputrefaBio / ad quod dicimta » utgenerattö¬nern mißtßc ipfam ejusdem dtßolutioncm dupliciter conßderaripoße. i. ReßeBupr&viarum dißoßtionum ae apparatuum. 2. ra*tion c fokus introdaftiohis cormpticnü forma mißt: at% ßcutrocfaconfiderationis modo* optimefalvari utrita% oppofiti<mem%dicijpp&fje diverjo intuitUy ipfamputrefaBionemy fucceffivamtß momentaneam.

Soli Deo omnis Solidas eruditionisfonti ac authori gloria>

Fraeftantifllmo at<j;DoéiifllmoD1U.IOHÅNNI LAUREN-T I I Larbergio wermelando, philofophias can-

didato digniffimo , amico&populari fuohifce moris &honorisergo ex

animo gratulatur^Cili cet ut bené culttis ager fert pingvis opimas^ Meiles, qncis fruitur impiger agricoJa:Mercator fifyphi nec fruflra voiubile faxum

Volvit, dum flu'xas qusrit avarus opesSic meritae IA N N £ S expeßat ptsinia palms,

Qu» jam doda vides låt documenta probant. •Äätea quod dodé fcripfit, nunc Thema tuetur,

£n utrumq; paridexteritate fack?Haud

Page 16: Do GENERATIONE - DiVA portal1255263/FULLTEXT01.pdfDISPUTATIOPHItOSOPHICA " ^" ?9 Do GENERATIONE QjLianrL» S.S.trimtatisaufpicio InRegiaadSalamSuecorumAcademiacumAm* pliffimasfacultatisPhtlofophicaeSuffragio

Haud minor eft virtus quam fcriberc fcriptatuen»Nexus relponfis iülvere perfpieuis

Neclaboratq; fames inbibet necturpis egeflasInclytaquemq; premitlaudis änbela fitis,

Hinc tibi; virtutis prabens calcaria famaLacsq; manet: ftudijs prannia digna tuis*

Gud mundus ErlandiNorenius w,

• i"?' „ .. ' : " \

Eidemij.

Sllrit tumidos flaväloculos qui fortemonetaJa<ftant,ingenijdotibusaq; valent:Quos L xus, faftus, fomnus de tramite flediunt

Pieridum,mittunt ayiafub juvenesSunt quibus ingeniü eft, Sophias quo<p fedula curå

Ulla voluptatis quos neq; forma capit.Sed virtutis amor, rapidus in menribqs ignis

Difcipiinae, animos fideraadalta rapitResanguftavetat? almis virtutibusobftans;

Quos levat ingenium, tam gravemergit onp!Tefacer Aonidum fios lannes inclitavirtus

Erigit oC remoras quasq; yalere iubetQua quia femper amas, tibi digna brabea rependet

Jovad; det laudiferviat omne fiias,Hacc paueula, honoris, Scipfucatae ami-pitise deciarand^ gratia Reliquie

Nicolaus Magni Hunguidiu?