AFET

Ekim 1995

DİNAR

DEPREMİ

. 1 Ekim 1995 saat 17.57'deDinar'da meydana gelen rich-ter ölçeğine göre 6 şiddetinde-ki depremde 90 kişi yaşamımyitirdi, 250 civannda insanyaralandı, yaklaşık 400'e ya-kın bina hasar gördü ve 10trilyon TL, dolayında maddihasar oluştu.

Dünya standartlarında 6şiddetindeki bir depremde as-la oluşamayacak can ve malkaybı, ülkemizdeki çarpık ya-pılaşma, teknik ve mesleki de-netim mekanizmalarının çalış-tırılmaması ve kaçak-kontrolsüz yapılardan çıkarsağlayan rant gruplarının de-netlenmemesi sonucu oldukçaağır bir şekilde gerçekleşti,

Jeoloji Mühendisleri odası-nın 2 Ekim 1995 tarihinde Di-nar Depremi ile ilgili olarakhazırladığı aşağıdaki Basmaçıklaması tüm görsel ve yazılıbasma fakslandı,BASINA VE KAMUOYUNA

Dinar'da Pazar günü rihterölçeğine göre 6 şiddetinde birdeprem meydana geldi, Türki-

ye, jeolojik yapısının bazıözellikleri sonucu, önemlideprem kuşakları üzerindeyer almaktadır,

Meydana gelen bu depremne ilk ne de son olacaktır,

Ülkemizin % 92'si depremriski altındadır ve 1,1 yıldabir yıkıcı deprem meydanagelmektedir,

Biz depremlerle birlikte ya-şamayı öğrenmek zorunda-yız, Önemli olan deprem gibidoğal afetlere karşı hazırlıklıolmak, can ve mal kaybını enaza indirecek önlemleri baş-tan almaktır.

Doğa olaylarının doğalafetlere dönüşmemesi için enönce bir DEPREM "POLİTİKA-.SI oluşturmak, zorundayız,Böyle bir politikanın oluştu-rulmasında bilimsel çalışma-lar temel alınmalıdır.

Bugün kullanılmakta olanTürkiye Deprem Bölgeleri Ha-ritası'nda, ikinci ve üçüncü.derece deprem bölgeleri ola-rak gösterilen bir çok alanda,önemli diri faylar saptanmış-tır, Bu alanların birinci derecedeprem bölgelerine dahiledilmesi gerekmektedir.

Ülkemizin jeolojik özellik-leri, yerleşim alanlarının, sa-nayii tesislerinin seçimi vebüyük altyapı projeleriningerçekleştirilmesinde ayrıntılızemin ve çevre etüdlerininyapılmasını zorunlu kılmak-tadır,

1992 Erzincan Depremi veson Dinar Depremi, politika-sızlığın, bilim ve teknoloji-

AFET

den yararlanılmanıasının ne-lere mal olduğunu açıkça gös-termiştir. Her iki depremdede en büyük hasarlar kamuyaait yapılarda meydana gel-miştir. Devletin kendisininönemsemediği denetimi, va-tandaşa nasıl uygulayacağıyanıtlanması gereken bir so-rudur.

Kamu ihale uygulamala-rındaki çarpıklık; aşırı fiyatkırmalar, inşaat maliyetleri-nin aşağı çekilmesi için bilim-sel ettidlerin yapılmaması,projelerde deprem riski fak-törlerine önem verilmemesive eksik malzeme kullanılma-sı sonucunu doğurmaktadır,

Doğal afetlerin zararları-nın en aza indirilmesi içinhiç zaman geçirmeden bir"Afet Haritası" hazırlanmalı-dır/

Mesleki denetimin yasalgüvenceye kavuşturulması is-teğimizi yıllardır dile getiriyo-ruz, Bunun gerçekleştirilmesisorunların azaltılmasındaönemli bir rol oynayacaktır.

Özellikle diri fay hatların-da yer alan yerleşim bölgele-rindeki yerel yönetimlerde je-oloji Mühendisi istihdamı bi-lim ve teknolojinin kullanıl-masında, kaynak israfının ön-lenmesinde son derece önem-li katkılar sağlayacaktır,

Ülkemizin bir daha böyle-si afetlerle karşılaşmamasınıumuyor, depremde yaşamını-yitirenlerin yakınlarına başsağlığı, yaralananlara sağlık«iar diliyoruz.

8 Ekim 1995 tarihindeJMO Başkam' Hikmet • TU-MER; TRT l'de Sabah progra-mında İnşaat MühendisleriOdası Başkam Mustafa ÇO-BANOĞLU ile "Dinar Depre-mi ve Sonuçlarıff adlı söyleşiyekatıldı. Aynı gün fiSiyah-Beyaztf gazetesinde Oda İLBaşkanı Mehmet Yüksel BAR-KURT ile yapılan bir söyleşiyayınlandı,

5 Ekim 1995 tarihindeRadyo Mozaik ve ÇankayaRadyo'da Dinar Depremi ile

ilgili olarak yapılan söyleşile»re Oda Başkam Hikmet TÜ-MER, İMO Başkanı MustafaÇÖBANÖĞLU ile birlikte katıldL Aynı gün Milliyet gaze«tesinde "Açık Pencere" adlı kö-şede Hikmet TUMER ile yapı-lan bir söyleşi yeraldı,

7 Ekim 1995 tarihindeTükish Daily News gazete-sinde Hikmet TÜMER ile ya~puan bir röportaj yer aldı*

10-11-12 Ekim 1995 tari^hinde Oda Genel SekreteriTahir ÇEBt ve Oda Yönetim

5

AFET

ı Üyesi Erdem ÇÖEEK-LU değişik zamanlardaM birlikte ADA dergisiV-Keııt Sokakları eki-Dirlikte Dinar'a gittiler,enin bölgede oluşturdu-;arm nedenlerinin ince-si amacıyla yapılan buanın sonucunda hazır-teknik rapor 16 Ekim

tarihinde Yeni Günay-jazetesinde, 21 Ekimtarihinde ise ATV-Kentlan programında yeryjağıda JMO tarafındanman teknik raporuntetnini yayınlıyoruz,iar, % 92'si deprem ris-nda bulunan ülkemizinece deprem kuşağı oia-anımlanan ve Kemerinden Afyon'a doğrun KD-GB yönlü aktif birnunda yarılmaktadır,3ilan incelemede, dep-asarlarmm yerleşim ala-3 ayrı bölgesinde farklı-İar gösterdiği izlenmiş-

1, Bölge, Dinar'ın KD'sun-daki yüksek alanları oluştu-ran; jeolojik yapısı itibariyleÜst Triyas-Liyas yaşlı kristali-ze kireçtaşlarmm yüzeylendi-ği sahadır. Bu alan kentin ge»cekondulaşma tarzındaki yer-leşimlerinin olduğu bölgedir.Oldukça kötü ve düşük stan-dartlı yapılaşma olmasına rağ-men, hasar yok denecek ka-dar azdır, Bunun nedeni ze-minin sağlam yapıda kireçtaş-larından oluşması ve bunabağlı olarak zemin emniyetgerilmesi ve taşıma gücününyüksek olmasıdır,

2, Bölge, Kireçtaşlarmm bi-timi ile güneyde geniş yayı-hm gösteren alüvyon sahaarasında yer alan, genelde ya-maç molozu nitelikli malze-melerin birikinti konisi ile bu«nun altında kumtaşı-kiltaşıtekrarlanmasından oluşan flişniteliğindeki litolojinin yeraldığı alanlar ve kent içindengeçen derenin 300 m, batısı-na kadar uzanan alüvyonal

malzemenin oluşturduğualandır. Deprem hasarınınmaksimum düzeyde görüldü-ğü bu bölgedeki yapılaşma; 1,Bölgedeki yapılaşmaya oranladaha standartlara yakın görül-mesine karşm, konutların ta-manmm yoğun veya ileri de-recede hasara uğradığı bölge-dir. Bunun hedeninin de böl-genin zemin yapısının farklı»hk göstermesine karşın, seçi-len yapı temel tipleri ile inşa-at standartlarının şartnamele-re uygun olmaması gösterile-bilir. Zemin enmiyet gerilme-si ve taşıma gücünün farklılıkgösterdiği bu bölgede, inşaat-ların temel tipi ve derinliği ileilgili gerekli önlemlerin alın-maması nedeniyle aynı bina-larda farklı oturmaların oldu-ğu gözlenmiştir,

3, Bölge, Dinar'ın güney vegüneybatı kesimlerini oluştu-ran alüvyal çökellerin bulun-duğu sahadır. Hasar derecesiorta düzeydedir. Bunun nede-ni olarak alüvyonal zeminin,2. Bölgede tariflenen zemineoranla, daha homojen yapıdaolması gösterilebilir. Ancakyapılaşma tarzı 2, bölgedeki-ne benzer olmasına karşın katyüksekliklerinin bu bölgedeaz olması hasarı azaltıcı birfaktör olarak gösterilebilir,

ÖNERİLER1-1. derece deprem alanla-

rı olarak bilinen bölgelerdeyerleşim alanlarının ve tiple-rinin belirlenmesi için jeolo-jik ve jeoteknik etütlerin mut-laka yapılmasını sağlamak ve

AFET

imar uygulamalarında, buetütlerde önerilen önlemlereuyulmasını zorunlu hale ge-tirmek,

2- % 92fsi deprem bölgesiolan ülkemizde yerel yöne-timlerin teknik personel kad-roları içinde jeoloji mühen-dislerinin istihdamını sağla-mak,

3-1. Derece deprem bölge-lerinde yapılacak inşaatlarda1975 yılında düzenlenen dep-rem şartnamesinin uygulan-masını zorunlu kılmak.

4- Şartnamelere uyulupuyulmadığının belirlenmesive bu konudaki mesleki dene-timlerin, TMMOB'ye bağlı il-gili meslek odalarından \ız»man kişilerinde katılacağı ku-rullar tarafından yapılmasıkonusundaki yasaları bir anönce çıkarmak,

5- Son olarak 1972 yılında

revize edilen "Türkiye DepremBölgeleri Haritasının yeni-den, geniş kesimlerin görüşle-rini içerecek biçimde, yeni el-de edilen bilgileri de kapsayınşekliyle zaman kaybedilmeksi-zin hazırlamak.

6- Ülke koşullarımız gereğiDepremle yaşamak zorundaolduğumuz bilinciyle, oluşabi-lecek her depremde, gerekliönlemleri alacak yetkilerle do-natılmış bir "Deprem DanışmaKurulu" oluşturmak, Bu kuru-lun yapısında ilgili kamu ku-ruluşu, üniversite ve meslekodalarının temsilcilerinin ye-ralmasını sağlamak. Bu sayedekonu ile ilgilenen teknik uz-manları deprem sonrası pane-list durumundan çıkarıp biz-zat konu içinde çözüm üretenkişiler durumuna getirmek.

Ayrıca Haftalık Söz dergi-sinde Oda Başkam Hikmet

TÜMER'in, Aksiyon Dergisin-de ise Oda 2, Başkanı Meh-met Yüksel BARKURTun gö-rüşlerine yer verildi.

Yapılan bu etkinliklerinsonucunda ]MO olarak vur-guladığımız başlıca görüşlerşöyle özetlenebilir,

* KENTLERDE YAPILAN

YAPILAŞMALARDA

JEOLOJİ-JEOTEKNÎK

ETÜTLER KESİNLİKLE

ZORUNLU HALE

GETİRİLMELİDİR,

* L VE 2, DERECE DEPREM

BÖLGESINE GIREN

BÖLGELERDE

ÖZELLIKLE

MÜHENDISLIK

JEOLOJISI

ÇALıŞMALARı

YAPıLMALıDıR,

• 'DEVLET IHALE YASASı

KESINLIKLE DEĞIŞMELI

VE YENI DÜZENLEMEDE

TMMOB VE ODALARıN

GÖRÜŞLERI YER

ALMALıDıR,

* TÜRKIYE'NIN DEPREM

POLITIKASı

OLUŞTURULMALı VE

IÇINDE ILGILI KAMU

KURULUŞLARı,

ÜNIVERSITE VE MESLEK

ODALARıNıN DA YER.

ALDıĞı BIR "DEPREM

DANıŞMA KURULU"

OLUŞTURULMALıDıR,

- YEREL YÖNETIMLERDE

KESINLIKLE JEOLOJI

MÜHENDISI ISTIHDAM

EDILMELIDIR,

7