Dokumentimii krimeve tëluftës, mision i pamundur në Kosovë

www.koha.mk

E PËRDITSHME INFORMATIVE

Koha

Trajtimi i kafshëve të pastreha ashtu sikursenë botë, edhe në rajon është një ndër tematmë kryesore që kërkon kujdes. Çështja e kafshë-ve të pastrehë dhe statistikat lidhur me to janëshumë komplekse, ndërsa mungojnë gjithash-tu politika afatgjata dhe bashkëkohore për sa ipërket çështjes së menaxhimit të kafshëve tërrugës. Me rastin e Ditës Botërore të kafshëve tëpastrehë, një numër veprimesh dhe ngjarjesh

për strehimin e tyre po zhvillohen në mbarëbotën. Shoqatat për mbrojtjen e kafshëve janëduke bërë thirrje që kafshët e pastreha tëstrehohen nga qytetarët.Problemi me kafshëte pastreha në Maqedoninë e Veriut filloi të ak-tualizohet në vitet e fundit, e sidomos vitin ekaluar, kur qentë endacakë mund të vërehennëpër rrugët e qyteteve, përfshirë edhe kryeqy-tetin e vendit Shkupin...

Pa strategji për qentë endacak

15 DEN

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

Siguriarajonale, radhën e kaBeogradi dhePrishtina

Ballkani Perëndimor gjendet nënjë periudhë kyçe për stabilizi-min e sigurisë rajonale. Veçanëri-sht e rëndësishme është zgjidhjae kontesteve bilaterale mesShkupit dhe Athinës, e me sigurisë shpejti edhe mes Beograditdhe Prishtinës. Me këtë do tëmbyllet një kapitull i rëndësi-shëm dhe do të fillohet me inte-grimet evropiane të vendeve tëBallkanit. Ky ishte...

80c |160c

Bashkëkundër tëtjerëve

Racizëm ndajromëve

MICHAELROTH

� Fq.3

� Fq.11

BE larg e më larg Ballkanit

�

Autostrada Gostivar-Tetovë-Shkup është shndërruar në një tmerr të vërtetë për vozitësit, kurse nëpjesën nga Gostivari në Tetovë pritet të bëhet një investim për të përmirësuar infrastrukturën edëmtuar dekada me radhë

SHËNOJNË RRITJE AKSIDENTET PRANË PIKAVE PAGESORE

Fq.17

Fq.9

Fq.7

Fq.16

Fq.5

Viti XIII • Numri 3630 • e martë, 9 prill 2019

AKTUALE

RAJON

GLOBI

Autostrada e vdekjes

Dark webndihmoimasakrënnë Zelandë

Fq.3

� Fq.12-15

KOHA përkulturë

Koha

||||||||||||||||

||||||||||||||||

||||||||||||||||

|

Koha, e martë, 9 prill 2019

përKulturë

Shkrimtari Agron Tufa ka publikuar një

dokument sipas të cilit Spartak Braho, depu-

tet i Partisë Socialiste, ka dhënë edhe dëni-

me me vdekje në kohën kur ishte Gjyqtar i

Kolegjit Ushtarak të PPSH.

Ky reagim i Tufës, vjen pak ditë pasi de-

puteti Spartak Braho tha në Komisionin të

Sigurisë se shkrimtari po nxin historinë.

Agron Tufa ka shkruar:

“Gjyqtari i Kolegjit Ushtarak të PPSH, sot

deputeti Spartak Braho, që kanoset nga salla e

Kuvendit pluralist për prerje kokash, ka dhënë

dhe dënime kapitale me Vdekje. Në dokumentin

e mëposhtëm, (një nga disa dënime me vdekje që

ka dhënë deputeti Braho kur ushtronte drejtësinë

enveriste), shihet qartë se sa i politizuar bëhej

akti i dënimit (jopolitik) me vdekje”

“Referenca dhe pasqyra e llogarisë eshte Ko-

miteti i Partisë së rrethit, ndërsa për të dënuarin

me vdekje sajohen demonizime, sikur stervitej

per te vrare kuadrot e ushtrise. Kjo, si duket,

akordohet ne një linjë nxirjeje të të dënuarit me

vdekje, i cili, si person, sipas Brahos:

a) nuk është i denjë për të jetuar, si i rrezik-

shëm;b) nuk është i denjë për keqardhje e mëshirë,

se vjen nga familje e deklasuar që ka “strehuar

kriminelë” me 1948 dhe ka të dënuar politikë,

dmth, familje antikomuniste”

Libri më i ri i poetes tetovare

Sadije Aliti “Ylbere dashurie”- “Re-

gnbågar av kärlek” i përkthyer në

gjuhën suedeze u promovua në

Boros të Suedisë në kuadër të festi-

valit të 8 ndërkombëtar i poezisë

"Sofra poetike Borås 2019". Në këtë

festival merrnin pjesë poet shqip-

tar e suedez, poet nga: Suedia, Sh-

qipëria, Anglia, Greqia, Norvegjia,

Kosova, Maqedonia e vende të tje-

ra. Festivali ishte i organizuar nga

stafi i Qendrës kulturore shqiptare

“Migjeni”. Një tubim letrar ku

krahas misionit të poezisë për të

përcjellë një emocion nuk ishte

thjesht një renditje fjalësh, por një

orgaizim kulturor e artistik ku pati

edhe recitime,këngë dhe pika mu-

zikore, me një përzgjedhje në stilin

më të veçantë e origjinal për të

mbërritur deri tek dashamirët e

poezisë.“Pas leximit të poezive u pro-

movua edhe libri, botimi më i ri, i

përkthyer dhe i botuar në gjuhën

suedeze.Shkëmbime bisedash e li-

brash, takime e prezantime me

miq e autorë, njohja me aktivitetet

dhe projektet e gjithsecilit në ven-

det ku punojnë, janë një shans i

mirë që ky udhëtim në Borás të

Suedisë na mundësoi në ditën e

qëndrimit dhe zhvillimit të Sofrës

Poetike 2019”-theksoi poetja Sa-

dije Aliti.I pranishëm në këtë ngjarje

kultuore ishte edhe Ibrahim Ka-

driu, i cili edhe ka bërë një vlerësim

për krijimitarine e Sadije Alitit.

Fundi i marsit shënoi një

përmbyllje të bukur dhe një arritje

kulturore, për poeten Sadije Aliti,

botimin dhe promovimin e librit

dhe pjesëmarrje në festivalin poe-

tik në Boros të Suedisë, ku të prani-

shmëve u është dhuruar simboli i

shoqatës "Migjeni" si organizatore

e këtij manifestimi.Në këtë aktivitet bëhet edhe

një ballafaqim mes letërsisë shqi-

pe dhe asaj suedeze me prezenti-

min e autorëve dhe veprave të sjel-

lura e përkthyera nga shqipja në

suedisht dhe anasjelltas.

Ajo i ka çelur dyert 287 vjet më

parë dhe është libraria më e vjetër

ekzistuese në botë. "Libraria Ber-

trand" në Lisbonë, Portugali, i ka

çelur për herë të parë dyert e saj në

vitin 1732, ndërkohë që sot rezul-

ton me një rrjet prej 52 "book shoo-

ps" në gjithë vendin. Jo pak sa i

përket krahasimit me simotrat e

saj në vende të tjera, por jo shumë

për qytetërimin tonë modern, që

mburret për historinë dhe zhvilli-

min e tij. "Bertrand" u çel për herë

të parë nga Pedro Faure, ndërsa 10

vjet më pas ai krijoi një ortakëri

me vëllezërit Bertrand-emigrantë

francezë-dhe shoqëria tashmë e

zgjeruar u quajt tashmë "Pedro

Faure&Bertrand brothers". Pas

vdekjes së Fauer, më 1753, "Ber-

trand Brothers" dhe trashëgim-

tarët e tyre e vijuan biznesin e tyre

familjar për afro 2 shekuj, derisa

në fillim të shek.XX, kompania

ndërron pronar, çka i jep asaj dhe

një impuls më të madh. "Bertrand"

është përfshirë pak kohë edhe në

botime të ndryshme, ndërsa që

nga viti 1939, posedon dhe shty-

pshkronjën e saj. Në 100 vjetët e

fundit ajo ka ngritur kohë pas kohe

një rrjet prej 52 librarish në gjithë

Portugalinë, ndërkohë që figuron

prej dekadash si distributori më i

madh i librit dhe revistave të huaja

në vend. Në vitin 2010, "Bertrand"

përfshihet në Librin "Gines", si li-

braria ekzistuese më e vjetër në

botë. Libraria relativisht më të reja

ekzistuese ndodhen edhe në

Francë, Egjipt dhe Angli.

Ndërsa libraria më e vjetër në

botë, daton rreth 1000 vjet më

parë në Marok. Burimet të doku-

mentuara citojnë, se ky fakt

përkon në kohë me shpikjen e

shtypshkrimit po në Marok. Madje

zhvillimi i librarive në këtë vend ka

qenë aq i vrullshëm, saqë edhe sot

një nga rrugët e qendrës së vjetër

historike të qytetit të Marakeshit,

quhet "rruga e librarive", për shkak

se midis shekujve X-XI, ajo ka qenë

e gjitha me librari të shumta,

frekuentuar jo vetëm nga vendësit,

por edhe të huajt.

Shkrimtari Tufa publikon dokumentin:

Spartak Braho ka dhënë dënime me vdekje

"Libraria Bertrand"- më evjetra ekzistuese në botë

(Çelur më 1732 në Lisbonë dhe përfshirë në GINES)

“Ylbere dashurie” dhe Sadije Aliti

me promovim në Suedi

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

Dita e romëve

2 AKTUALEKoha, e martë, 9 prill 2019

2

PROFESORËT EUNIVERSITETIT TËTETOVËSPREZANTUANPUNIME SHKENCORENË UNIVERSITETIN E ZAGREBIT

Më 3, 4 dhe 5 prill, disa profesorë nga Universi-teti Tetovës, edhe atë dekani i Fakultetit Juri-dik, prof.dr. Qebir Avziu, prodekani prof.dr. Ju-suf Zejneli, profesori i marrëdhënievendërkombëtare prof.dr. Milaim Fetai dhe pik-tori njohur prof.dr. Reshat Ahmeti morën pje-së në disa konferenca dhe ligjërata që umbajtën javën e kaluar në Zagreb. Dekani dhe prodekani i fakultetit juridik,prof.dr. Qebir Avziu dhe Jusuf Zejneli, ligjë-ruan para profesorëve dhe studentëve të Aka-demisë Policore, një institucion shumë pre-stigjioz në Kroaci dhe që patën nderin të jenëprofesorët e parë nga vendet e Ballkanit qëligjëruan në këtë Akademi. Të njëjtit, ligjërata prezantuan edhe para pro-fesorëve të Fakultetit Juridik të Zagrebit, që uprit me inovacion dhe interes të madh. Ditëtnë vijim, profesorët prezantuan edhe punimetshkencore në konferencën ndërkombëtare nëZagreb që poashtu këto tema zgjuan interesnë kuluaret e inteligjencës kroate, me çka de-bati u pasua me pyetje të shumta. Me këtërast, dekani i Fakultetit Juridik në Zagreb,prof.dr. Krunoslav Borovec, profesorëve të Te-tovës ju ofroi bashkëpunim dhe angazhim nëkëtë universitet. Ndërkohë që edhe prof.dr. Milaim Fetai patiprezantim në Zagreb, të organizuar nga Kë-shilli Veriatlantik i Kroacisë, kjo me rastin e 10vjetorit të anëtarësimit të Kroacisë në NATO,derisa piktori Reshat Ahmeti prezantoi puni-met e tij që u pritën me interes të veçantë. Nëkëtë mënyrë, profesorët Avziu, Zejneli, Fetaidhe Ahmeti prezantuan në mënyrë dinjitozejo vetëm UT-në, ndërsa u pritën edhe ngakryetari i Shoqatës Shqiptare të Zagrebit,Shuip Zyberi dhe atdhetari i mirënjohur Me-metali Zenuni.

(koha.mk, 8 prill)

MEDIACitate

Njezet vite pas ky memorial trenash, tëcilët bartën mijëra shqiptarë, më ngjallënjë emocion të përzier. Kur e mendojçfarë kemi kaluar, ndihem thellësisht itrishtuar por kur e shoh që pas njëzetvitesh kemi një shtet Kosovën tonësovrane, jam thellësisht i lumtur

Sa herë vie pranvera, në kujtesen tonë na sjell lule me aromëgjaku. Na ndajnë dy dekada, nga episodet e tmerrit të cilat,nuk mbaruan as pas Luftës s’ë Dytë Botërore. Kampi i Bllacësishte vazhdimësia e një gjenocidi i cili mori formën apoka-liptike, duke shënuar kështu një shekull rresht, vuajtje dhespastrimi etnik, ndaj popullit shqiptar. Sot, kur e kthejmëkohën pas është pothuaje e pamundur të mendohet ajokatastrofë humanitare, që u ngjiz në kontinentin e lashtë eu-ropian. Pas kampeve të përqëndrimit ndaj hebrejve, u tha” kurrë më” s’do lejohet diçka e tillë. Por vula e kësaj djallë-zie, kaloi mbi trupa shqiptarësh, të cilët në frymën e funditpo kërkonin shpëtimin, s’paku të vdisnin me dinjitet. Nëkufirin e Bllacës, po gërshëtoheshin, dy epoka të ndryshme.Viti 1999, po përmbyllte një cikël ku ç’njerëzia kishte trium-fuar me vellon e saj të zezë, e që po gëlltiste trupa të gjallë,pa moshë e përtej moshes. Prapa këtyre trupave që ishinç’njerëzuar, po mbeteshin tokat e stërgjyshërve, andrrat,kujtimet, lotët, lindjet, dashuritë dhe varret. Po mbesninluftëtarët të cilët deri në frymën e fundit, patën vullnetin t’ikthenin pushkën njërës ndër ushtritë më të fuqishme nëEvropë, por që kjo e fundit veç luftë burrash nuk bënte.Ishin hiena që donin me çdo kusht zhdukjen nga kjo tokë tënjë populli të tërë vetëm pse ky popull ishte shqiptar. Pa-sardhësit e Lekës s’ë Madh, Pirros sy- patrembur e Sken-derbeut hyjnor, që dikur ruajtën Evropën dhe civilizimin elashtë, në vitin 99′ mbi trupat e tyre, po bartnin vulën etmerrit, kaosit, pa shpi e pa atdhe ishin detyruar të merrninrrugët e botës, për të mos u kthyer më kurrë, pa prag e pavarre, këmbëzbathur e barkëthatë, me sy të shterrur ngalotët, për t’u shuar në hirin e hiçit. Njezet vite pas ky memo-rial trenash, të cilët bartën mijëra shqiptarë, më ngjallë njëemocion të përzier. Kur e mendoj çfarë kemi kaluar, ndihemthellësisht i trishtuar por kur e shoh që pas njëzet viteshkemi një shtet Kosovën tonë sovrane, jam thellësisht i lum-tur. Le të jetë shenjë kujtimi për brezat që do vijnë vuajtjae kombit tonë. Mos të na humbas as një çast nga kujtesa seku ishim dje, ku jemi dhe ku duam të shkojmë. Faleminde-rit NATO-s, dhe Presidentit Klinton të cilët na ndihmuan, porkjo ndihmë ishte një borgj ndaj shqiptarëve, sepse pa-raardhësit tanë luftuan në krye me Skenderbeun e plotë tri-ma tjerë, nuk kursyen asgje për ta ruajtur Evropën në thel-bin e saj. Viti 1999′ shënon një kthesë për shqiptarët,bota ekuptoi se ky popull asnjëhere nuk ushtroi gjenocid dhedhunë ndaj askujt, veç se qe i detyruar me mish e shpirt tëluftojë për ta mbrojtë pragun e shpisë, që të rrojë me dinji-tet në trojet e veta, trashëgim dhe amanet nga të parët.

NË BLLACË POGËRSHËTOHESHIN DYEPOKA TË NDRYSHME

ANALIZË |||||||||||||||||||||||

Nga Jahja LLUKA

SERBISË AS NDËRMEND S’ISHKON TA FTOJË OPOZITËN NËDIALOGProfesori universitar dhe publicisti, MilazimKrasniqi, në një publikim në rrjetin social“Facebook” ka shkruar se në krye të dialogutme Serbinë do të duhej të ishte Qeveria eKosovës, e jo ekipe të zgjedhura ad hoc. Postimi i plotë i Krasniqit në Facebook:“Negociatat me Serbinë do të duhej t’iudhëhiqte qeveria e Kosovës, jo ekipe tëzgjedhura ad hoc. Poashtu është epanevojshme hartimi i poezive me emra si“platforma”, kur duhet të respektohet vetëmKushtetuta e vendit. Shikojeni palënkundërshtare dhe e kuptoni: në Serbi marrinpërgjegjësi institucionet shtetërore, kurrë nuku shkon mendja ta ftojnë opozitën në ekip. Elëre më që ta bëjnë dikend prej tyrebashkëkryetar! E dyta, në Serbi nuk u shkonmendja të thurin poezi, por e mbajnëKushtetutën përpara. Një gjë është e sigurt:pala që lëvizë nga rregullat në fillim, duke ezhveshur qeverinë nga përgjegjësia e duke erelativizuar Kushtetutën, është e destinuar tëjetë humbëse në fund. Mbajeni mend, shype!”

MOS HUMBET MË KOHË PËR TËNDRYSHUAR VËRTET SITUATËN ERËNDË TË KOMUNITETIT ROM Në ditën Ndërkombëtare në Romëve,Presidenti i Republikës së Shqipërisë, IlirMeta, ka reaguar përmes një statusi nëfacebook. Kreu i Shtetit shkruan se edhe ky 8Prill , e gjen këtë komunitet jo tëmirëintegruar në shoqërinë shqiptare. Ja postimi i plotë i tij:“Edhe këtë vit, 8 Prilli, Dita Ndërkombëtare eRomëve, e gjen këtë komunitet jo tëmirëintegruar në shoqërinë shqiptare.Arsimimi, strehimi, punësimi e përkrahjasociale mbeten ende sfida reale, që romëtnuk mund t'i kapërcejnë pa mbështetjen einstitucioneve dhe shoqërisë. Me emocionkujtoj takimin e pak javëve më parë në Korçëme disa nëna rome, të cilat më shprehën njëmori problemesh, që jam i bindur se i kanëedhe shumë nga romët e Shqipërisë. Kërkesatminiminaliste dhe shqetësimet e tyre, ishintronditëse për një shoqëri të këtij shekulli. Pashumë premtime e nisma që mbesin në letër,mos humbet më kohë për të ndryshuar vërtetsituatën e rëndë sociale dhe ekonomike tëkomunitetit rom.”

MAJA KOCIJANÇIÇ MË SHUMË SI ZËDHËNËSE E ZYRËS PËRKOSOVËN SE SA E BE-SË Po vazhdon edhe më tej komunikimi i ashpërmes Qeverisë “Haradinaj” dhe zyrtarëve tëBashkimit Evropian. Vënia e taksës ndajprodukteve serbe po vazhdon të ngjallë edhemë tej debate mes të dyja palëve, shkruan sotgazeta “Zëri”. Së fundmi ndaj BashkimitEvropian ka reaguar edhe koordinatorinacional për Reforma Shtetërore në Qeverinë“Haradinaj”, Besnik Tahiri.Derisa zëdhënësja e Bashkimit Evropian,Maja Kocijançiç, tashmë disa herë i ka bërëthirrje Qeverisë që ta pezullojë taksën ndajprodukteve serbe, Tahiri ka thënë se kjo efundit më shumë ka funksionuar sizëdhënëse e Zyrës për Kosovën e MarkoGjuriqit sesa e vendeve anëtare të BE-së.“Gjatë tërë mandatit të saj Maja Kocijançiçmë shumë ka funksionuar si zëdhënëse eZyrës për Kosovën e Marko Gjuriqit sesa evendeve anëtare të BE-së. Qëndrimet e saj qësot u paraqitën në medie janë vetëmvazhdimësi e qëndrimeve të mëparshme.Kushtëzimi i dialogut nga ana e sajnënkupton bllokim permanent të dialogut.Kosova është për dialog të pakushtëzuar.Nëse doni ne kemi plot”, ka shkruar Tahiri nërrjetin e tij social “Facebook”.

3AKTUALEKoha, e martë, 9 prill 2019

VMROanulontakimin përLigjin eprokurorisëShkup, 8 prill - Negociatori iVMRO-DPMNE-së për Ligjin eri të prokurorisë publike, avoka-ti Toni Menkinoski dje kakërkuar anulim të takimit nëMinistrinë e Drejtësisë, pasi siçka thënë ai, të ndërtohet qën-drimi partiak në VMRO. “Menkinovski ishte thirrur nëtakim, por përgjigjja është seende nuk kanë ndërtuar qën-drime për çështje të caktuaradhe kërkoi anulim të takimit,pas ndërtimit të qëndrimevepartiake”, thonë nga Ministria eDrejtësisë. Ftesa për takimin edjeshëm vjen pas deklaratës sëMenkinoskit se edhe pse nëtakimin e fundit me ministren eDrejtësisë, Renata Deskoskaprejse kanë dorëzuar 65 amen-damente për Ligjin dhe janëdakorduar të takohen sërish përamendamentet, edhe pse kakaluar më shumë se një javë ,ministrja nuk i është paraqitur.

(Z.V)

Berlin, 8 prill - Kam përshtypjen seinteresi strategjik i Bashkimit Evro-pian dhe shumë vendeve anëtarepër Ballkanin Perëndimor ka rënë.Kjo është problematike dhe më sh-qetëson, sepse ne si BE mund të je-tojmë të sigurt dhe në stabilitetvetëm nëse mund të bëjmë mëshumë për stabilitetin dhe pajtiminrajonal në Ballkanin Perëndimor.Kështu në një intervistë për DojçeVele është shprehur sekretari i Shte-tit në Ministrinë e Jashtme gjerma-ne, Michael Roth, ndërsa ka komen-tuar rrugën e Ballkanit drejt BE-së."Rëndësi ka që të rrisim prezencën eBE-së, që të bëhet e qartë, se ne nuk

i harrojmë njerëzit në BallkaninPerëndimor, edhe sepse procesi itransformimit, rruga në BE ështëkaq e mundimshme, me kaq vësh-tirësi për njerëzit atje. Këtë ne po epërjetojmë tani tek të rinjtë, qëduan të largohen nga vendi e qëvijnë në Gjermani, sepse nukshohin më perspektivë në vendin etyre. Përveç kësaj, duhet të bëjmë tëqartë, se për çfarë bëhet fjalë kurflasim për BE. BE nuk është nëradhë të parë një treg i brendshëm,një projekt ekonomik, por para sëgjithash një bashkësi vlerash. De-mokracia, shteti ligjor, respekti ndajpakicave kanë rëndësi parësore për

ne. E për këtë nuk duhet të ketë ra-bat politik", thotë Roth, ndërsa sh-preson se BE do ta kuptojë se Bal-lkani Perëndimor duhet gëzojëprioritet për të gjitha presidencat eradhës.

"Një angazhim të madh e dë-shiroj nga të gjithë, jo vetëm ngaGjermania, presidenca jonë eradhës është vitin e ardhshëm.Natyrisht tani jemi bllokuar ngatema të tjera. Si për shembull Brexi-ti, që kushton shumë energji dhekohë. Kemi edhe negociatat përkuadrin financiar buxhetor. Pran-daj ka aq më shumë rëndësi që nëkëtë moment të mos e lëmë të

humbasë si temë Ballkani Perëndi-mor", ka thënë sekretari i Shtetit nëMinistrinë e Jashtme gjermane.

"Kam përshtypjen se interesistrategjik i Bashkimit Evropian dheshumë vendeve anëtare për Ballka-nin Perëndimor ka rënë. Kjo ështëproblematike dhe më shqetëson,sepse ne si BE mund të jetojmë të si-gurt dhe në stabilitet vetëm nësemund të bëjmë më shumë për sta-bilitetin dhe pajtimin rajonal nëBallkanin Perëndimor. Prandaj gë-zohem aq më shumë, kur shoh, seka partnerë në BE, që e kanë kup-tuar rëndësinë strategjike të Ballka-nit Perëndimor", ka thënë Roth.

ROTH NGRIT SHQETËSIMET PËR STRATEGJINË E EUROPËS

BE larg e më larg BallkanitBE vërtet aktualisht është shumë embingarkuar, por nuk duhet ta harrojëBallkanin Perëndimor, thotë Michael Roth,sekretari i Shtetit për Europën në Ministrinë eJashtme gjermane. "Kam përshtypjen seinteresi strategjik i Bashkimit Evropian dheshumë vendeve anëtare për BallkaninPerëndimor ka rënë. Kjo është problematikedhe më shqetëson"

Urim HASIPI

Shkup, 8 prill - Romët janë pakicëmë e madhe në Evropë, por diskri-minimi i romëve edhe më tej ështëi shpërndarë në shumë aspekte tëjetës, thuhet në deklaratën e koor-dinatorit kryesor të projektit “In-tegrimi i romëve 2020” në Këshillinrajonal për bashkëpunim, OrhanUsein me rastin e Ditësndërkombëtare të romëve. Sipastë dhënave nga hetimi i funditrajonal për gjendjen e romëve tëzbatuar në vitin 2017, vetëm 21 përqind e romëve janë të punësuar nëkrahasim me 40 për qind ngafqinjët të cilët nuk janë romë. Nëndërkohë, 71 për qind e romëve pu-

nojnë të paparaqitur lidhur me 17për qind të popullatës që nuk utakojnë romëve, thekson Usein.

Këto shifra, thotë Usenin tre-gojnë në nevojën të investohet nëarsimin e tyre, punësimin, të drejtatë barabarta, forcimin e pavarësi-mit ekonomik, talentin dhe kreati-vitetin. “Integrimi i romëve ështënjë nga prioritetet më të rëndësi-shëm të Ballkanit Perëndimor sipjesë e procesit të qasjes në BE”,thekson Usein, thuhet në kumte-sën e KBR-së. Projekti integrimi iromëve 2020 zbatohet nga ana e

KBR-së me qeveritë e BallkanitPerëndimor pasi më 2016 BE e kavënë si çështje në nivel të një prejkushteve për anëtarësim të ba-shkësive të saja, por edhe të tjerëve.

Diskriminim të romëve nuk kavetëm në Shkup, por gjithandej nëqytetet e Maqedonisë. Në rrugën“29 nëntori” në Tetovë, rreth 60 vitenjë bashkësi më e madhe e fa-miljes Krasniqi jeton në baltë, parrugë me pllaka dhe me vetëm njëçezme, iu theksua dje kryetares sëKomunës së Tetovës, Teuta Arifi ecila organizoi pritje për shoqatat

e qytetarëve me rastin e 8 Prillit,Ditës ndërkombëtare të romëve.

“Kërkuam të punohet në ujë-sjellësin, kanalizimin dhe vendo-sjen e pllakave të bekatonit nëmënyrë që ata qytetarë të mundtë jetojnë normalisht. Edhe nërrugën ‘146’ nuk ka ujë”, tha drejto-ri programues në Asociacionin përzhvillim demokratik të romëve“Dielli”, Nezir Hyseini. KryetarjaArifi theksoi se Komuna përmesKëshillit ka votuar strategji për disapika të cilat do të ndihmojnë përinkluzionin e bashkësisë etnike

rome. Shoqatat qytetare i dorë-zuan mirënjohje kryetares së Ko-munës së Tetovës për ndihmënndaj komunitetit rom. “Para tre vi-teve Komuna e Tetovës ishte e parae cila me rastin e 8 Prillit, e theksoiflamurin e romëve para ndërtesës,kështu që prej atëherë e bën rre-gullisht atë, ndërsa shembullin endjekin edhe të tjerët”, tha Hysei-ni. Shoqata “Dielli” në 12 vetëqe-verisje lokale në vend merr pjesënë komunikimin me komunat për-mes të ashtuquajturave grupelokale të aksionit.

DITA NDËRKOMBËTARE E ROMËVE

Racizëm ndaj romëveSipas të dhënave ngahetimi i fundit rajonalpër gjendjen e romëvetë zbatuar në vitin 2017,vetëm 21 për qind eromëve janë tëpunësuar në krahasimme 40 për qind ngafqinjët të cilët nuk janëromë. Në ndërkohë, 71për qind e romëvepunojnë të paparaqiturlidhur me 17 për qind tëpopullatës që nuk u takojnë romëve

|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||

Koha

4 AKTUALEKoha, e martë, 9 prill 2019

Shkup, 8 prill - Fillon java e dytë e fu-shatës parazgjedhore përzgjedhjet presidenciale në të cilëntre kandidatët për funksionin e

presidentit vazhdojnë t’i shfaqinprogramet e tyre, konceptet dhevizionet në takime, tribuna dhe tu-bime. Fushata zyrtarisht filloi më 1

prill, ndërsa do të zgjasë deri më 19prill pas çka vijon heshtje zgjedho-re 24 orëshe para ditës së votimit.Në terren vazhdon edhe fushata

parazgjedhore edhe e kandidatëvepër kryetarë të komunave në Ohër,Novo Sellë dhe në Dibër, për të cilëtzgjedhja mbahet së bashku me

zgjedhjet presidenciale për të ci-lat rrethi i parë i zgjedhjeve ështëcaktuar për më 21 prill, ndërsarrethi i dytë për më 5 maj.

Java e dytë e fushatës për zgjedhjet presidenciale

Reka zotohet për zeroprobleme me fqinjët

Duhet të sundoj e drejta, do të përpiqem ta depolitizojshtetin dhe të ofrojmë mundësi të rinjt të qëndrojnë nëvend, e jo të emigrojnë, tha kandidati për president BlerimReka sonte në tubimin në Kumanovë. “Pa reforma thelbëso-re nuk mund të ecim përpara”, potencoi Reka, kandidatipresidencial i mbështetur nga BESA dhe Aleanca për Shqip-tarët.

Ai shtoi se nuk mund të zhvillohet shtet multietnik, ku,siç tha, shqiptarët trajtohen vetëm si statistikë dhe numër.“Tridhjetë vjet thonë se do të vijë koha që një shqiptar të jetë

president shteti, ndërsa tanivallë duhet të presim edhe një-zet vjet”, pyeti Reka. Ai tha zo-tohet për “zero probleme mefqinjët”, për kufij të hapur nëBallkan dhe për anëtarësimine shtetit në NATO dhe BE.

“Këto parametra nëplatformën time çojnë në njëpikë, si të ndalojmë emigrimin,

siç e kamë parë këtë në shumë vende, si të qëndrojnë tërinjtë këtu, për ç'arsye ju duhet të kontribuoni me votëntuaj”, tha Reka dhe u bëri thirrje qytetarëve të dalin masivi-sht në votim. Në tubim fjalime mbajtën edhe liderët eBESA-s dhe Aleancës për Shqiptarët, Bilial Kasami dhe Zija-din Sela, të cilët vlerësojnë se shqiptarët pa dallim tëpërkatësisë të tyre partiake do të votojnë për kandidatinBlerim Reka, i cili, siç thanë, është profesionist dhe diplomatme përvojë dhe njohuri. “Qytetarët do të votojnë për Rekën,jo vetëm pse është shqpitarë, por edhe për shkak kualitete-ve të tij”, tha Kasami. Sela dhe Kasami presin që Reka tëhyjë në raundin e dytë të zgjedhjeve presidenciale. Në Ku-manovë kandidatit për president Blerim Reka mbështetje idha edhe lideri i “Vetëvendosjes” Albin Kurti.

E drejta evetëvendosjes, e drejtëe çdo shteti dhe populli

Kandidatja presidenciale Gordana Siljanovska Davko-va sot u tha qytetarëve në Radovish se është e shqetësuarpër atë që ka bërë kjo qeveri në dy vitet e fundit, dukenënvizuar se ata premtuan shumë dhe nuk kanë bërëasgjë.

“Nga njëra anë jam e lumtur, sepse kam një pasqyrënë problemet e popullit tim, problemet tuaja të gjithë nekemi njohuri për problemet, por nga ana tjetër jam aq e

brengosur kur dëgjoj atë qëështë zgjidhur në këto dyvite dhe disa muaj, janë gjë-ra të pabesueshme”, thaSiljanovska. Duke u përqen-druar në anëtarësimin e ven-dit në NATO, SiljanovskaDavkova thekson se anëtarë-simi nuk do të thotë seAleanca do të ndërhyjë në

marrëdhëniet e brendshme. Siljanovska Davkova shtoise e drejta për vetëvendosje është e drejta e çdo shtetidhe populli.

“Ne do të kërkojmë dhe do të rivendosim të drejtëne vetëvendosjes të këtij populli. E drejta për vetëvendo-sje nuk është përmbajtje abstrakte, dhe kjo përmbajtjekërkon që ju ta shkruani kushtetutën, jo nën presion, tëzgjidhni emrin, flamurin, stemën, gjithçka që është ka-rakteristike për një shtet kombëtar”, thotë SiljanovskaDavkova. Ajo tha nga Radovishi se për shkak të mosre-spektimit të vullnetit të popullit, qytetarët më 21 prilldhe raundin e dytë më 5 majit do të delegjitimojnë këtëkeqqeverisje të kundërligjshme dhe keqmenaxhim tëqeverisë së LSDM-së dhe Zaevit.

Kjo gjeneratë epolitikanëve i zgjidhproblemet

Kjo gjeneratë e politikanëve të Maqedonisë në këtëmandat i zgjidh problemet më të mëdha të këtij vendi qënga pavarësia deri më sot dhe siç shihni të gjithë ne tëudhëhequr në ato procese nga Zoran Zaev arritëm t’izgjidhim ato një nga një dhe t’i hapim dyert drejtëEvropës dhe botës, theksoi kandidati i përbashkët përpresident Stevo Pendarovski sonte në komunën e Karpo-shi të Shkupit. Ai përmendi se u nënshkrua marrëveshjeme Bullgarinë, me të cilën , tha Pendarovski, është larguar

pengesë e madhe në rrugëndrejtë Evropës. “Më vonë upërqendruam në kontestinme emrin midis Greqisë dheMaqedonisë, për të cilënshumë ekspertë ndërkombë-tarë mendonin se ishte epazgjidhshme dhe në veçan-ti se nuk mund të zgjidhetnë mënyrë pozitive për ne.

Por ju e shihni, ne e kemi nënshkruar Marrëveshjen e Pre-spës dhe nuk mund të gjeni ndonjë pikë në të, as një pre-sje që na ndalon të flasim në gjuhën maqedonase”, thaPendarovski. Ai theksoi se për shkak të Marrëveshjes sëPrespës kemi marrë ftesë për t’u inkuadruar në aleancënmë të fortë politike ushtarake në historinë e njerëzimit. Aipërmendi se në gjysmën e parë të korrikut do të marrimdatë për fillimin e negociatave me BE. Për Pendarovskin,Ligji për gjuhët kontribuoi shumë në mbylljen e çështjestë quajtur kohezion i brendshëm dhe solidaritet. Para qy-tetarëve të Karposhit kandidati presidencial Pendarov-ski potencoi se sipas të gjithë indikatorëve ekonomik ky vitsiç paralajmëroi Qeveria është vit i ekonomisë, investime-ve, vendeve të reja të punës dhe cikël i ri zhvillimi.

Athinë, 8 prill - Synimi ynë ështëqë vendi jonë të bëhet partnerkryesor strategjik i Maqedonisësë Veriut, e gjithsesi edhe Maqe-donia e Veriut është e disponuarqë të bashkëpunojë me ne, thotëministri i Mbrojtjes së Greqisë,Evangelos Apostolakis në një in-tervistë për gazetën greke"Real news", lajmëron korrespon-dentja e MIA-s nga Athina.

"Bindja ime është se thellimi ibashkëpunimit bilateral nëmbrojtje dhe integrimi i Maqedo-nisë së Veriut në NATO, do të kon-tribuojnë për përforcimin emarrëdhënieve të ndërsjella dhenë përforcimin e ndjenjës së sta-

bilitetit në rajonin më të gjerë tëGadishullit Ballkanik, rajon injohur për nga jostabiliteti i tij.Institucionalizimi i para pak kohë-sh i bashkëpunimit bilateral nëmbrojtje me Maqedoninë e Ve-riut me nënshkrimin e marrëve-shjes konkrete iu shërben intere-save strategjike të Greqisë nërajon.

Qëllimi ynë është që të kon-tribuojmë në transformimin si-stematik të forcave të armatosuratë vendit fqinj që të përmbushenstandardet dhe kërkesat e nevoj-shme të Aleancës për ndërveprimdhe standardizim", thotë Apostol-lakis në intervistë. Ministri i

Mbrojtjes së Greqisë sqaron se si-pas marrëveshjes së nënshkruarme kolegen e tij nga Maqedonia eVeriut, më 2 prill në Shkup, ekzi-ston gatishmëri për bashkëpunimpër trajnime, ushtrime, siguri ki-bernetike, arsim akademik dhepolicinë ajrore "me qëllim që taavancojmë mbrojtjen bilaterale,

por edhe që të fillojë integrimi ipapenguar i Maqedonisë së Ve-riut në NATO". “Synimi ynë ështëqë vendi jonë të bëhet partnerikryesor strategjik i Maqedonisësë Veriut. Gjithsesi edhe Maqedo-nia e Veriut është e disponuar qëtë bashkëpunojë me ne, diçka qëpërsëri ishte theksuar nga krye-

ministri dhe ministrja e Mbrojtjesnë vend më 2 prill, ndërsa fortëbesoj se Greqia tashmë luan roludhëheqës në Ballkan në nivel tëmbrojtjes, gjithmonë nën bazë tëbashkëpunimit dhe bashkëjete-sës së qetë me shtetet e tjera, sqa-ron ministri grek i Mbrojtjes nëintervistën për "Real news".

APOSTOLAKIS PËR MARRËVESHJEN E PRESPËS

Greqia, partner kryesor strategjik i Maqedonisë së VeriutSynimi ynë është që vendi jonë të bëhet partneri kryesorstrategjik i Maqedonisë së Veriut. Gjithsesi edhe Maqedonia eVeriut është e disponuar që të bashkëpunojë me ne, diçka qëpërsëri ishte theksuar nga kryeministri dhe ministrja eMbrojtjes në vend më 2 prill

|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||

5AKTUALEKoha, e martë, 9 prill 2019

Arrestohet njëperson ngaXhepçishti,policia i gjetimarihuanëTë dielën mbrëma rreth orës 22.40minuta në Tetovë, policia e Tetovëskanë arrestuar 34-vjeçarin me ini-ciale R.V nga rrethina e Tetovës.Pas dokumentimit të plotë të ra-stit, kundër personit me inicialetR.V do të pasojë edhe padi adekua-te, njofton policia e Tetovës.

Aksidentohetnjë plak nga një17 vjeçar nëTetovëTë dielën pasdite rreth orës 17.20minuta, në Bulevardin “Bllagoja To-ska” në Tetovë, ka ndodhur një aksi-dent komunikacioni, në të cilin janëpërfshirë një veturë e tipit “Wolk-sfagen Golf” me targa të Tetovës,të cilën pa leje për vozitje e ka drej-tuar një 17vjeçarë nga Tetova, i cilimenjëherë ka ikur nga vendi ingjarjes, si dhe një biçikletë e drej-tuar nga 60 vjeçari tetovar me ini-ciale M.S. Çiklisti i lënduar si pasojëe këtij aksidenti me anë të një vetu-re tjetër menjëherë është dërguarnë spitalin klinik të Tetovës përmarrje të ndihmës mjekësore.Është kryer hetim i kompletuar dhepo ndërmerren të gjitha masat përzbardhjen e plotë të të gjitha de-tajeve që ndërlidhen me aksidentinnë fjalë, njofton Sektori për Punëtë Brendshme në Tetovë përmesnjë kumtese me shkrim.

Vazhdojnëkontrollet epolicisë nëautostradëNë kuadër të aksioneve të plani-fikuara për siguri më të madhe nëkomunikacion, në rajonin që mbu-lon Sektori për punë të brendsh-me në Tetovë, të dielën e nga ora12.00 deri në orën 18.00, është rea-lizuar edhe një tjetër aksion kon-trolli që në fokus ka pasur shpejtë-sinë me të cilën lëvizin automjetetjashtë vendbanimeve, para sëgjithash në autostradën Gostivar-Tetovë-Shkup si dhe rrugën magji-strale Gostivar-Kërçovë. Në këtë ak-sion kontrolli janë zbuluar gjithsej43 kundërvajtje të ndryshme, nëTetovë 10 dhe në Gostivar 33.

(U.H)

KRONIKË

Strugë, 8 prill - Ballkani Perëndimor gjendetnë një periudhë kyçe për stabilizimin e siguri-së rajonale. Veçanërisht e rëndësishme ështëzgjidhja e kontesteve bilaterale mes Shkupitdhe Athinës, e me siguri së shpejti edhe mesBeogradit dhe Prishtinës. Me këtë do të mbyl-let një kapitull i rëndësishëm dhe do të fil-lohet me integrimet evropiane të vendeve tëBallkanit. Ky ishte njëri prej debateve të shkol-lës së gjashtë rajonale për siguri që u mbajt nëStrugë. Tema e shkollës ishte “Bisedime të si-gurisë - aspekte strategjike dhe taktike në ku-shte të krizës dhe gjendje e krizës”, ndërsamorën pjesë 50 profesorë dhe studentë ngaMaqedonia, Kroacia, Serbia, Mali i Zi …, në or-ganizim të Fakultetit të Sigurisë - Shkup membështetje të Fondacionit “Konrad Adenauer”dhe Vilfred Martens qendrës për studimeevropiane - Bruksel, e në bashkëpunim meQendrën për Hulumtim dhe Krijim të Poli-tikave.

“Gjendja në rajon është e qëndrueshmeme rrezik potencial prej kontesteve të caktua-ra bilaterale ose ndikimit të lëvizjeve globale,luftëtarët e kthyer nga jashtë të cilët vijnë nëkëtë pjesë të Ballkanit, por ata nuk janë mepotencial që ta cenojnë më seriozisht sigu-rinë dhe stabilitetin e Ballkanit”, konsideronprofesori Marjan Gjurovski nga Fakulteti i Si-gurisë. Para pjesëmarrësve të shkollës sishembull pozitiv për planifikim të sigurt dhezgjidhje të konflikteve me përmasa më tëmëdha janë përmendur Marrëveshja e Pre-spës dhe ajo e Ohrit. “Bisedimet e sigurisë, pa-randalimi i hartimit të rreziqeve të sigurisëkontribuojnë drejt zgjidhjes me kohë të kriza-ve eventuale dhe rreziqeve me të cilat mundtë hasen vendet e rajonit”, shprehet Gjurovski.

Sipas profesorëve pjesëmarrës në këtëshkollë, është veçanërisht e rëndësishme përvendin tonë, i cili gjendet në reforma të thelatë sistemit të sigurisë që të vjen deri te përtë-

ritja dhe azhurnimi i të gjitha dokumentevestrategjike, duke marrë parasysh faktin se tëgjitha politikat e sigurisë që janë tani janë mëtë vjetra se pesë deri tetë vite dhe nuk mundt’i përgjigjen kohës dhe hapësirës. “Është i do-mosdoshëm azhurnimi i të gjitha vlerësime-ve dhe rreziqeve të sigurisë. Në reformat e si-stemit të sigurisë të udhëhiqemi prej triparimeve: dekriminalizim, departizim dheprofesionalizim të sistemit të përgjithshëmtë sigurisë”, konsideron Gjurovski. Zgjidhja ekontestit shumëvjeçar mes Shkupit dheAthinës, si dhe zgjidhja e ardhshme emarrëdhënieve mes Beogradit dhe Prishtinës,mund të ndikojnë dukshëm në stabilizimin erajonit. Profesori Dragan Gjukanoviq ngaFakulteti për Shkenca Politike nga Beogradishpreson se viti 2019 do të shënohet mezgjidhjen e kontestit mes Beogradit dhe Prish-tinës, me çka do të mbyllet edhe një çështje emadhe në rajon.

“Nëse viti i kaluar u shënua me Marrëve-shjen e Prespës mes Greqisë dhe Maqedonisësë Veriut, shpresoj se ky vit sipas paralajmëri-meve do të jetë vit që do të shënohet ngamarrëveshja mes Serbisë dhe Kosovës”, thek-soi Gjukanoviqi. Zgjidhja, pret ai, të përmbajëvendosjen e marrëdhënieve të ndërsjella mesdy palëve, por konsideron se në opinion thek-sohet çështja me shkëmbimin e territoreve.“Nga ana jonë, ekzistojnë indikacione që tëvjen deri te korrigjimi i butë i kufijve mes Ser-bisë dhe Kosovës. Konsideroj se kjo nuk do tëduhej të jetë pengesë për të ardhur deri temarrëveshja përfundimtare”, deklaroi Gjuka-noviqi, duke theksuar se kjo nuk do të ndikojënë Maqedoni, e cila është në rrugën e saj eu-roatlantike. Edhe profesoresha e kriminologji-së së Fakultetit të Sigurisë në Beograd, Alek-sandra Iliq, konsideron se zgjidhja ekontesteve bilaterale në rajon do të jetë mirëpër uljen e kërcënimeve. “Kur ka bashkëpu-

nim të vendosur mes dy shteteve, ju krijonimbrojtje të caktuar në kontaktin rajonal, tëdukurive të pavolitshme dhe të gjitha kërcëni-met globale rreth krimit të organizuar që ipërfshin të gjitha shtetet e Ballkanit”, shprehetIliq. Për zgjidhjen e kontestit mes Serbisë dheKosovës, profesori Gjurovski konsideron se sëpari nevojiten qëndrime të përbashkëta tëBerlinit dhe Brukselit.

"Ballkani Perëndimor nuk ka kohë përhumbje, duke marrë parasysh se organizatatkyçe ndërkombëtare të sigurisë duan t’i mbyl-lin kontestet bilaterale dhe të flasim ngadalëpër historitë ekonomike dhe integrimet e suk-sesshme të kësaj pjese të Ballkanit", bën të di-tur Gjurovski. Pjesëmarrësit e shkollës memendim të përbashkët se është i domosdo-shëm bashkëpunimi i vendeve të rajoni përluftimin e krimit dhe kërcënimeve globale.Nëse ka bashkëpunim mes shteteve, profe-sorët konsiderojnë se do të përballen lehtëme krimin dhe kërcënimet e jashtme. Nukmund të presim që lufta me krimin në Serbi tënënkuptojë se do ta veçojë kufirin, në raportme shtetet tjera përreth. Bashkëpunim duhetdoemos të vendoset edhe me vendet fqinjedhe të shkatërrohen bashkërisht dukuritë epadëshiruara, shton profesoresha Iliq.

Si rrezik potencial të sigurisë e detektonedhe marshutën e migrantëve që kalon për-mes Ballkanit, por nuk presin valë të rritur tëmigrantëve gjatë periudhës së ardhshme.

"Marshuta ballkanike e migrantëve i de-tekton dobësitë e shumta që ekzistojnë edhenë Bashkimin Evropian, që nuk ka përgjigje tëpërbashkët ndaj krizës së refugjatëve mi-grantë. Sipas vlerësimeve të tanishme, nukmund të pritet rritje reale e migrantëve, porgjithmonë sistemi i sigurisë dhe sistemi i me-naxhimit të krizave duhet të jetë i gatshëm tëpërgjigjet në mënyrë përkatëse ndaj çfarëdokrize", deklaroi profesori Gjurovski.

PAS MARRËVESHJES SË PRESPËS MIDIS MAQEDONISË DHE GREQISË

Siguria rajonale, radhën eka Beogradi dhe Prishtina“Nëse viti i kaluar ushënua meMarrëveshjen ePrespës mes Greqisëdhe Maqedonisë sëVeriut, shpresoj se kyvit sipasparalajmërimeve do tëjetë vit që do tëshënohet ngamarrëveshja mesSerbisë dhe Kosovës”,theksoi profesoriDragan Gjukanoviqnga Fakulteti përShkenca Politike ngaBeogradi

6 AKTUALEKoha, e martë, 9 prill 2019

Fisnik PASHOLLI

Shkup, 8 prill - Përmirësimi i klimëssë biznesit dhe rritja e rejtingut kre-ditor në Maqedoninë e Veriut, ngaana e kompanisë kroate e rejtingutkreditor "Kofejs", pritet që deri nëfund të viti të rritet bashkë me ek-sportin, si dhe bashkëpunimin ekompanive vendore me partnerët ejashtëm.

Sipas Odës Ekonomike të Ma-qedonisë, rejtingu i rritur kreditornga C në B me tendencë të stabili-tetit deri në fund të vitit 2019, sidhe klima e përmirësuar e biznesit

në shtet nga C në A4 do të sjellëedhe bonitet më të lartë të kompa-nive eksportuese vendore apo dë-shmi se disponojnë afatgjatë mepara të gatshme, para kompanivenë tregjet perëndimore. Përfitimete tjera janë edhe kredibiliteti më imadh jashtë shtetit i biznesevevendore, ulja e rreziqeve të ndry-shme, besimi më i madh, miratimimë i lehtë i vendimeve, si dhemundësia për rritjen e investimevedhe punësimeve të reja.

“Treguesit e tillë pozitiv finan-ciar dhe ekonomike për ekonominëe vendit dhe bizneset hapinmundësi që kompanitë më lehtë të

gjejnë partner të jashtëm duke unjohur jashtë si partner të besue-shëm, si dhe mundësi të rritur përbizneset vendore që të depërtojnënë tregjet e jashtme”, thotë AnetaTrajkovska, drejtoreshë operativee Odës Ekonomike të Maqedonisë.

Vlerësohet se rejtingu që indahet ndonjë shteti udhëzon përrreziqet biznesbërjes në një vend, sidhe ofron informacione për efikasi-tetin e pagesave jashtë dhe shpa-gueshmërinë e investimeve poten-ciale.

“Analizat e kompanisë kroate'Kofejs' tregojnë se anët e fuqishmetë ekonomisë vendore janë integri-

mi në zinxhirin e prodhimit gjer-man, afërsia me fabrikat e Evropësqendrore, konkurrenca e pagave,mbështetja nga donatorëtndërkombëtar, nivelet e larta të re-mitancave, si dhe lidhja e denaritme euron”, thotë ValentinaCvetkovska nga Oda Ekonomike eMaqedonisë. Sipas saj, për kompa-nitë që fitojnë raporte nga kompa-nia kroate "Kofejs", ato paraqesinburime të sigurta të informacione-ve, duke ju mundësuar që të for-mojnë një mendim për profitabili-tetin dhe stabilitetin e partnerëvepotencial. Cvetkovska shton më tejse rejtingu kreditor i një shteti for-

mohet në bazë të të ardhurave na-cionale për kokë banori, rritjen eProdhimit të Brendshëm Bruto,shkallën e inflacionit, baraspeshënfiskale, borxhin publik dhe zhvilli-min ekonomik.

Njëherazi firmat fitojnë edheraportet financiare si dhe rejtingunkreditor që ju mundëson vlerësi-min e rrezikut të bashkëpunimitme kompaninë që është lëndë eanalizës. Shërbimi për raportin ebonitetit ofron qasje ndaj mëshumë se 12 milionë kompanive nëEvropën qendrore dhe lindore, apombi 80 milion kompani në tërëbotën. Nga ana tjetër, analiza e "Ko-fejs", apo Agjencisë kroate për rej-ting kreditor tregon se ekonomia evendore vuan nga niveli i lartë i pa-punësisë strukturore, mungesa etrajnimeve, ekonomia e madheinformale, infrastruktura e pamjaf-tueshme e transportit etj.

Nga shtetet e tjera me klimëbiznesi me notën A3 dhe rejtingkreditor A2 dallohet Sllovenia e pa-suar nga Bullgaria me nota A3 dheA4, dhe Kroacia me notat A4 dheA3. Më dobët të renditur janë Gre-qia me notat B dhe A3, Bosnje eHercegovina me notat C dhe B dheShqipëria me notat C dhe C.

Shkup, 8 prill - Gjatë dy viteve të ka-luara kemi punuar shumë në refor-mimin dhe përmirësimin e siste-mit të financave publike, dukepërfshirë edhe të kontrollit finan-ciar publik. Prioritetet tona janëmenaxhim transparent dhe efikasme mjetet publike, ndërsa kontrol-li i brendshëm ka rol të rëndësi-shëm në këtë. Kështu tha ministrii Financave, Dragan Tevdovski, nëkonferencën ndërkombëtare PEM-PAL, ndërsa paralajmëroi meka-nizma për shlyerjen e borxhevepublike.

“Paradokohe, Qeveria e Maqe-donisë së Veriut e miratoi doku-

mentin ‘Politika për kontroll tëbrendshëm financiar në sektorinpublik’, i cili paraqet strategji përzhvillim të mëtejshëm të sistemitpër kontroll të brendshëm në sek-torin publik në shtet. Ne jemi ven-di i parë në rajon, i cili ka përpu-nuar strategji të tillë. Në të edefinuam kornizën e sistemit ba-shkëkohor, efikas dhe efektiv përmenaxhim financiar dhe kontroll,revizion të brendshëm, koordinimqendror dhe harmonizim dhe in-spektim financiar në sektorin pu-blik. Po ashtu, në strategjinë para-shikuam zgjidhje të cilat do tëparandalojnë probleme të caktua-ra të cilat kanë ekzistuar në të ka-luarën”, tha Tevdovski në fjalimin e

tij. Trashëguam, tha ai, problemme obligime të fshehura të mbetu-ra te institucionet dhe fondet dhepër këtë shkak, në strategji para-shikuam mekanizma shtesë të ci-lat do ta pengojnë këtë në të ardh-men.

“Inspektimin financiar e kemihasur të ekipuar dobët dhe me ka-pacitet të vogël. Përmes imple-mentimit të masave të kësaj stra-tegjie, do të vendoset inspektimfunksional financiar në sektorinpublik, me ç’rast Qeveria do të ketëgarancë shtesë për harxhim legji-tim dhe transparent të mjeteve pu-blike”, tha Tevdovski dhe theksoise strategjia kontribuon edhe nëpërforcimin e parandalimit të ma-

shtrimit dhe korrupsionit në zbati-min e furnizimeve publike. Ai po-tencoi se konferenca dyditore nëShkup është mundësi e shkëlqyerqë përfaqësuesit tanë t’i ndajnëpërvojat me mysafirët, por edhe t’idëgjojnë praktikat e mira për zhvil-lim të revizionit të brendshëm. Nëkonferencë, Tevdovski informoi sepas zgjedhjeve, do të bëhetgjithçka jo vetëm te kuadri, poredhe sipas standardeve që ta zhvil-lojmë sistemin e kontrollit tëbrendshëm financiar publik, sepseështë me rëndësi për funksionimine financave publike, theksoi sot mi-nistri i Financave Dragan Trevdov-ski.

“Ne jemi vendi i parë në rajon i

cili ka bërë strategji për zhvillimine kontrollit të brendshëm finan-ciar publik, ndërsa pikërisht njërandër drejtimet kryesore që atje tëpërforcohet ky sistem me njerëz.Pas përfundimit të zgjedhjeve, happas hapi do të punojmë në realizi-min e strategjisë”, deklaroi Tevdov-ski. Ai theksoi se seriozisht duhettë përforcohet numri i revizorëve tëbrendshëm në vend. “Raportet re-vizore janë të rëndësishme dhe nebëjmë gjithçka që të përmirësohetfunksionimi i sistemit. Mendoj seraportet e tilla edhe sot mund tëkontrollohen në Kuvend, or kjo va-ret nga institucionet e tjera në si-stem”, tha Tevdovski. Në shtet mo-mentalisht punojnë 90 revizorështetërorë, të cilët kryejnë revizionnë rreth 1.100 institucione publike,ndërsa në pajtim me standardetnumri i tyre është për pesëdhjetëmë i vogël nga numri i nevojshëm.Në konferencën dyditore ka mbi70 përfaqësues nga njësitë për har-monizimin e kontrollit të brend-shëm publik financiar nga 20 ven-de nga bota, mes të cilave ngaAmerika e Jugut, Afrika, nga ven-det e ish Bashkimit Sovjetik,Evropës Perëndimore, si dhe ngaBallkani. (F.P)

KONFERENCË NDËRKOMBËTARE PËR KONTROLL TË BRENDSHËM FINANCIAR

Strategji për borxhet e trashëguara“Ne jemi vendi i parë nërajon i cili ka bërëstrategji për zhvillimine kontrollit tëbrendshëm financiarpublik, ndërsa pikërishtnjëra ndër drejtimetkryesore që atje tëpërforcohet ky sistemme njerëz. Paspërfundimit tëzgjedhjeve, hap pashapi do të punojmë nërealizimin e strategjisë”,deklaroi Tevdovski

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

ODA EKONOMIK E MAQEDONISË PREZANTON RAPORTIN E "KOFEJS"

Përmirësohet ambienti i biznesit Analiza e "Kofejs", apoAgjencisë kroate përrejting kreditor tregonse ekonomia e vendorevuan nga niveli i lartë ipapunësisëstrukturore, mungesa etrajnimeve, ekonomia emadhe informale,infrastruktura epamjaftueshme etransportit...

Koha

7AKTUALEKoha, e martë, 9 prill 2019

Shkup, 8 prill - Procesi i kthimit tëborxhit të komunave është nëvijim, ndërsa ministri i Financave,Dragan Tevdovski, është optimistse komunat do ta respektojnë afa-tin ligjor për shlyerjen e borxhittë tyre dhe paralajmëron se sivjetnuk janë paraparë mjete shtesëpër kthimin e borxheve të shtre-suara që i kanë njësitë e vetëqe-verisjeve lokale dhe shfrytëzuesitnë kompetencë të tyre.

“Nuk planifikojmë këst të ri për

kthimin e borxheve të komunavepër sivjet. Mendojmë se shlyerjae borxheve do të jetë operacion isuksesshëm, sepse për funksioni-min e komunave, por edhe përshkollat, çerdhet dhe kopshtet uështë dhënë gjysma e detyrime-ve të grumbulluara dhe të ndër-marra prej më herët, bashkërishtme vendosjen e mekanizmit i cilido t’i detyrojë të kërkojnëshlyerjen e interesave dhe uljeve.Konsideroj se pas këtij operacioni,

këto detyrime të ndërmarra dhetë papaguara seriozisht do të ulen.Ministria e Financave u vendosinjë rregull fiskal me të cilën u pa-mundësojmë diçka të tillë që njëgjë e tillë të ndodhë në të ardh-men”, tha Tevdovski. Ai potencoise Ministria e Financave bëngjithçka që është në kompetencëtë saj që të rregullohen borxhet ekomunave, ndërsa një ndër hapatkryesorë për këtë, vlerësoi, ështërregulla fiskale që është vendosur

te komunat, por edhe hapat se-riozë që i ka bërë Ministria përtransparencë përmes të cilave qy-tetarët mund të ndjekin shpenzi-min e të gjitha institucioneve dhetë bëjnë presion nëse ka joefikasi-tet.

“Komunat kanë afate të cilatjanë paracaktuar në ligj. Mbetetdetyrimi i tyre që të përcaktojnëcili do të heq dorë nga interesi, tëkërkojnë ulje dhe pastaj nëmënyrë transparente këtë ta ka-

lojnë në Këshill dhe ta publikojnë.Mendoj se te një pjesë e komuna-ve kjo po ndodh. Afatet janë derinë mes të vitit dhe në Ministrinë eFinancave jemi optimistë se nëfund të të këtij procesi borxhet ekomunave dhe shfrytëzuesve in-dividualë të cilat janë në kompe-tencë të tyre do të ulen për shu-micën e mjeteve të cilat i kemidhënë”, tha Tevdovski dhe shtoi seështë optimist se komunat do tarespektojnë afatin ligjor. (Q.A)

Marrëveshjet e para nga IPARD 2Shkup, 8 prill - Deri në mes të muajit te-tor të këtij viti duhet të realizohen treinvestimet e para në industrinë e për-punimit me mjete nga ProgramiIPARD 2. Marrëveshjet u nënshkruandje në Ministrinë e Bujqësisë, Pylltari-së dhe Ekonomisë së Ujërave, ndërsabëhet fjalë për gjithsej 315.000 euroqë do të investohen në pajisje përtharjen e pemëve dhe perimeve, nëlinjë të re për lëngje të freskëta të sh-trydhura, si dhe në pajisje për përpu-nimin e qumështit dhe prodhimeve tëqumështit. Tre investitorët, nga Teto-va, Negotina dhe Vizbegu, thanë se nëvend që një vit e gjysmë, sa është pri-tur deri më tani për miratimin eprojekteve, procedura këtë herë kaqenë më e shpejtë dhe ka zgjatur dymuaj jo të plota nga përfundimi ithirrjes publike. “Hyjmë në një cikël tëfuqishëm investues i cili do ta lëviztregun, do të kontribuojë përzgjidhjen e problemit me prodhimettepricë dhe do të hapë vende të rejapune”, tha ministri Lupço Nikollovskipas nënshkrimit të marrëveshjeve. Si-pas Nikollovskit, ky është edhe njëkonfirmim se vendi ngadalë bëhet li-der në rajon. Kthehet besimi tek qyte-tarët lidhur me tërheqjen e paraveevropiane. Investitorët transmetuanpërvoja të ndryshme lidhur me IPARDaplikimin. Nga 950 marrëveshje të ar-ritura pas IPARD 2 të parë, deri mëtani 794 aplikantë i kanë përfunduarinvestimet dhe kanë dorëzuar kërkesapër kthimin e mjeteve. Me këtë rast,180 kompani tërësisht e kanë marrëmbështetjen financiare me një shumëprej rreth dy milionë euro.

Urim HASIPI

Tetovë, 8 prill - Autostrada Gostivar-Tetovë-Shkup është në gjendje të mjerueshme përshkak të mungesës së investimeve reale nëaspektin e mirëmbajtjes së të njëjtës. Kyaks rrugor që lidh Maqedoninë Perëndimo-re me kryeqytetin Shkupi, është arenë e ak-sidenteve të përditshme ndërsa nuk mun-gojnë edhe aksidentet me kafshët që kanëqasje në këtë autostradë, pasi që janë dëm-tuar të gjitha mburojat që pengojnë qasjene kafshëve në këtë rrugë. Gati se gjysma eaksidenteve që ndodhin në autostradë,ndodhin afër pikave të pagesës.

Pikat e pagesës në Gostivar, Tetovë dheZhelinë janë shndërruar në arenë të aksi-denteve ku edhe këtë vit është shënuaredhe viktima e parë, një grua 51 vjeçare ngaKërçova. Raportet e policisë së Tetovës japinshifra në rritje të aksidenteve pranë këtyrepikave të pagesës. Sipas informacionevezyrtare, në tre vitet e fundit shënohet rritjeevidente e aksidenteve të trafikut, sidomosnë pikën e pagesës së Tetovës. Rritje shënonedhe numri i aksidenteve në përgjithësi nëautostradë. “Në autostradën Gostivar-Te-tovë-Shkup, në rajonin e Tetovës gjatë vitit2017 janë regjistruar 150 aksidente. Në afër-si të pikës së pagesës në Zhelinë janë regji-struar 7 aksidente, me tetë persona të lën-duar.

Në pikën e pagesës në Tetovë numri iaksidenteve ka qenë 12, me tetë persona tëlënduar. Në vitin 2018 në këtë autostradëjanë regjistruar 172 aksidente. Në afërsi tëpikës pagesore në Zhelinë janë regjistruar 11aksidente me 3 persona të lënduar, ndërsanë pikën e pagesës në Tetovë 12 aksidenteme 10 të lënduar. Në tre muajt e parë të kë-tij viti, gjithsej numri i aksidenteve në auto-

stradën Gostivar-Tetovë-Shkup është 31. Nëafërsi të pikës së pagesës në Zhelinë kandodhur një aksident me një person të lën-duar, kurse në pikën e pagesës në Tetovë 4aksidente ku është regjistruar edhe një vik-timë në muajin prill”, tha Marjan Josifov-ski, zëdhënës i Sektorit për punë të brend-shme në Tetovë. Në ndërkohë, nëautostradën Gostivar-Tetovë-Shkup, në pje-sën e Gostivarit, gjatë vitit 2017 janë regji-struar 24 aksidente, 22 në vitin 2018, kursenë tre mujorin e parë 6 aksidente. Bilanci iviktimave nuk është më i mirë as në vitin2016, kur në këtë autostradë jetën e kanëhumbur tre viktima. Nga policia nënvizojnëse në vitin 2016 numri i përgjithshëm i ak-sidenteve ishte 161, ndërsa kishte tre vikti-ma.

“Tre prej tyre që kanë ndodhur në qer-shor, korrik dhe shtator, për fat të keq kanëpërfunduar me tre viktima në njerëz, shifërkjo e cila vet në vete është alarmante. Këto

aksidente në të shumtën e rasteve kanëndodhur si pasojë e vozitjes së shpejtë, qëka kontribuar tek vozitësit të humbin kon-trollin e tyre mbi automjetet, dhe jo rrallëherë si pasojë edhe të dalin nga rruga apo tëgodasin në gardhet mbrojtëse të auto-stradës. Për shkak të kësaj, Sektori për punëtë brendshme në Tetovë sërish apelon deritek vozitësit që të jenë jashtëzakonisht tëvëmendshëm dhe të kujdesshëm, si dhe tëpërshtatin shpejtësinë me kushtet e rrugës”,nënvizojnë nga policia e Tetovës. Kësisojautostrada Gostivar-Tetovë-Shkup ështëshndërruar në një tmerr të vërtetë për vo-zitësit, kurse në pjesën nga Gostivari në Te-tovë pritet që të bëhet një investim për tëpërmirësuar infrastrukturën e dëmtuardekada me radhë. Gjatë katër viteve të ka-luara, në pikën e pagesës rrugore në hyrje tëTetovës janë aksidentuar edhe liderë të par-tive shqiptarëve në Maqedoni, por që kanëkaluar pa lëndime serioze.

QEVERIA NUK PLANIFIKON MJETE TË REJA

Komunat të bëjnë kujdes me borxhet||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||

INVESTIME NËKAPACITETET PËRPUNUESE

SHËNOJNË RRITJE AKSIDENTET PRANË PIKAVE PAGESORE

Autostrada e vdekjesAutostrada Gostivar-Tetovë-Shkup është shndërruar nënjë tmerr të vërtetë përvozitësit, kurse në pjesën ngaGostivari në Tetovë pritet tëbëhet një investim për tëpërmirësuar infrastrukturën edëmtuar dekada me radhë

Një udhëtar i autobusit ka marrë lëndime të rënda trupore, ndërsa 20 janë lënduar mëlehtë në 13 aksidente që kanë ndodhur gjatë fundjavës në rajonin e Shkupit. Në tetëaksidente është shkaktuar dëm material. SPB Shkup informon se gjatë fundjavës sëkaluar janë sanksionuar 63 shoferë të cilët kanë vozitur më shpejtë se e lejuara, ndërsanga komunikacioni janë përjashtuar 72 shoferë të cilët kanë vozitur para se të marrin tëdrejtën e drejtimit të automjetit, 15 shoferë fillestarë dhe tre shoferë nën ndikimin ealkoolit. Policia e trafikut ka përjashtuar nga komunikacioni edhe 60 automjete tëparegjistruara dhe dy automjete të cilat ishin të mbingarkuara.

Koha

SHKUP, 21 AKSIDENTE ME 21 TË LËNDUAR

8 AKTUALEKoha, e martë, 9 prill 2019

Me qëllim implementimin e qëllimeve dhe aktiviteteve të parapara me Programin për përkrahjen e zhvillimit ekonomiklokal të Qytetit të Shkupit për vitin 2019, Qyteti i Shkupit, shpall:

THIRRJE PUBLIKEpër mbledhjen e kërkesave

për shfrytëzimin e mjeteve nga Buxheti i Qytetit të Shkupit për vitin 2019, të destinuara për financimin e aktiviteteveprogramore të inkubatorëve të biznesit dhe qendrave për zhvillimin e inovacioneve

Shpërndarja e mjeteve nga Buxheti i Qytetit të Shkupit për vitin 2019, nga nën programi G1 zëri 464 nën zëri 464990 – tëdestinuara për financimin e përbashkët të shpenzimeve për inkubatorët e biznesit dhe qendrave për zhvillimin einovacioneve, do të realizohet në bazë të Programit për përkrahjen e zhvillimit ekonomik lokal për vitin 2019.

1. Lëndë e thirrjes publike është financimi i përbashkët i shpenzimeve të inkubatorëve të biznesit dhe qendrave përzhvillimin e inovacioneve, përkatësisht përkrahje financiare të projekteve për:

- Organizimi i trajnimeve- Shërbime konsultuese

Për financimin e përbashkët të shpenzimeve për projektet e inkubatorëve të biznesit dhe qendrave për zhvillimin einovacioneve, janë parashikuar mjete me vlerë të përgjithshme prej 1.000.000 denarë.

2. Të drejtë për pjesëmarrje në thirrjen publike kanë të gjitha shoqatat dhe fondacionet të cilat janë regjistruar nëpërputhje me Ligjin për shoqatat dhe fondacionet (“Gazeta zyrtare e RM së” nr. 52/10) për qëllime të lidhura me politikate përkrahjes dhe zhvillimit të sipërmarrjes, konkurrencës dhe inovacioneve të sipërmarrjeve të vogla dhe të mesme.

3. Kushtet e pjesëmarrjes – Çdo aplikues mund të marrë pjesë në thirrjen publike vetëm me një projekt.Dokumentet e nevojshme për paraqitje:

Fletëparaqitje e plotësuar në mënyrë kompjuterike për përkrahje financiare. Formulari i plotësuar në mënyrë kompjuterike për propozim – projektin; Aktvendim për regjistrim dhe gjendjen vijuese nga Regjistri Qendrorë; Deklaratë se për aktivitetet e theksuara në projekt, deri tani nuk janë shfrytëzuar mjete nga ndonjë organ tjetër iadministratës shtetërore ose nga burime tjera, që do të nënkuptonte financim të dyfishtë të aktiviteteve të njëjta ngaburime të ndryshme; Raport për mjetet e marra nga Buxheti i Qytetit të Shkupit në vitin e kaluar fiskal dhe mënyra e realizimit të tyre (nëseorganizata ka qenë përfitues i mjeteve të ndara nga Buxheti i Qytetit të Shkupit për vitin 2018)

Dokumentacioni i lartpërmendur i plotësuar plotësisht dorëzohet në origjinal ose kopje të vërtetuar tek noteri.Formularët: Fletëparaqitja dhe Projekti për paraqitje në thirrjen publike, si dhe kriteret për vlerësimin e projekteve,

parashtruesit mund ti marrin në faqen e internetit të Qytetit të Shkupit www.skopje.gov.mk .4. Periudha e realizimit të projekteve – viti 20195. Afati dhe mënyra e dorëzimit të fletëparaqitjeveFletëparaqitjet me dokumentacionin e plotë është e nevojshme të dorëzohen në arkivin e Qytetit të Shkupit, bul.

“Ilinden” nr. 82, nga ora 08:30 deri në orën 15:00 me shënimin “Thirrje publike për mbledhjen e kërkesave përshfrytëzimin e mjeteve nga Buxheti i Qytetit të Shkupit për vitin 2019, të destinuara për financimin e aktiviteteveprogramore të inkubatorëve të biznesit dhe qendrave për zhvillimin e inovacioneve”.Fletëparaqitjet dorëzohen në zarf të mbyllur dhe vulosur, pa shenja të subjektit i cili dorëzon fletëparaqitjen, në afat

prej 15 ditëve nga dita e shpalljes në shtypin ditor.Vërejtje: Fletëparaqitjet me dokumentacion të paplotë ose ato që do të dorëzohen pas skadimit të afatit të

përcaktuar, nuk do të shqyrtohen.Shtojcat e dorëzuara nuk kthehen

Shoqatat civile ose fondacionet, pjesëmarrëse në thirrjen publike, do të njoftohen për rezultatet në afat prej 15 ditëvenga dita e sjelljes së Vendimit për shpërndarjen e mjeteve nga Buxheti i Qytetit të Shkupit për vitin 2019.Pyetjet për sqarime plotësuese mund të parashtrohen me shkrim ose nëpërmjet rrugës elektronike deri te Sektori për

zhvillim ekonomik lokal në adresën vijuese: danielak@skopje.gov.mk.Kontakti: Sektori për zhvillim ekonomik lokalTel: (02) 3297 328.

QYTETI I SHKUPIT

Në bazë të Programit për propagandën e përgjithshme turistike dhe përmirësimin e kushteve për qëndrim të turistëve në qytetin e Shkupit për vitin 2019 ("Lajmëtari zyrtar i qytetit të Shkupit" nr.01/2019), Qyteti i Shkupit publikon

KONKURS

për realizim të projektit "Etno festivali dhe festivali i kostumeve popullore"

I

Konkursi publikohet për realizim të projektit në vijim: "Etno festivali dhe festivali i kostumeve popullore"

II

Të drejtë për pjesëmarrje në konkurs kanë të gjitha institucionet publike, shoqatat e qytetarëve, fondacione, shoqëritë kulturore artistike dhe shoqatat tregtare.

III Projekti i parashtruar, krahas arsyetimit, duhet të përmbajë edhe konstruksion

financiar në të cilin do të jenë të theksuara mjetet e veta dhe të ardhura të tjera si dhe gjendjen aktuale nga Regjistri qendror dhe dokumentacion plotësues të definuar në kriteret të cilat duhet të jenë të plotësuara nga ana e realizuesve të projekteve.

IV

Fletëparaqitjet me propozim projektet, dokumentacioni plotësues i definuar në kriteret dhe planin financiar të parashtrohen deri te Qyteti i Shkupit - Sektori për zhvillim ekonomik lokal bul. "Ilinden" nr.82, 1000 Shkup, përmes postës ose në Arkivin e Qytetit të Shkupit, më së voni 10 ditë pune nga dita e publikimit të konkursit, deri në ora 15, me shenjën - Konkurs për realizim të projektit "Etno festivali dhe festivali i kostumeve popullore".

V Zgjedhjen e propozim projektit më të mirë do ta bën Komisioni i formuar nga

Kryetari i Qytetit të Shkupit, sipas kritereve të përcaktuara në Konkursin. Sugjerimet me të dhëna jo të plota, si dhe ato të cilat nuk do të parashtrohen

në afatin e cekur nuk do të shqyrtohen. VI

Fletëparaqitja për realizim dhe financim të projektit nga pika I, instruksionet

për pjesëmarrësit, përshkrimi i projekteve së bashku me kriteret dhe planin financiar mund të tërhiqen në Sektorin për zhvillim ekonomik lokal të Qytetit të Shkupit, baraka nr.6, zyra nr.1 dhe 2 çdo ditë pune nga ora 9.00 deri 16:00. Personat për kontakt: Dragana Spasovska dhe Rebeka Rizovska Stanoevska.

Për informacione më të hollësishme të interesuarit mund të drejtohen në tel. 02/3 297-328 dhe 02/3 297-218 ose në dragana.spasovska@skopje.govmk dhe Rebeka.Rizovska@skopje.gov.mk. Qyteti i Shkupit

Publicitet

Shkup, 8 prill - Vetëm nëse qeni jukafshon, atëherë shërbimetpërkatëse të Ndërmarrjes Publike“Higjiena Komunale” do të mundtë veprojnë. Ndryshe, deri në fillimtë muajit maj, Qendra për kafshëtendacak “Vardarishte” do të jetë embyllura. Ky vendim është marrënga Agjencia për ushqim dhe vete-rinari, pasi nga kontrolli i realizuarmë 19 mars, është konstatuar se nëkëtë Qendër ka lëshime gjatë punësdhe se janë paraqitur sëmundjengjitëse.

“Në fuqi është ndalesa prej 30ditëve për kapjen e qenve endacak.Gjatë kësaj periudhe qentë do tëkapen dhe në Qendrën ‘Vardarishte’

do të pranohen ata që kanë kaf-shuar njeri, respektivisht vetëmnëse dorëzohen ankesë deri teAgjencia. Veterinarët zyrtarë urdhë-ruan edhe zbatimin e masave përdezinfektim të plotë në këtëQendër, edhe atë pesë ditë parahapjes së saj”, thonë nga Agjenciapër ushqim dhe veterinari (AUV).

Duke e arsyetuar këtë vendim,nga AUV thonë se gjatë kontrollit

në “Vardarishte” janë gjetur qenëendacak të dalë nga kafazet e tyredhe kafshë tjera që janë futur bren-da nga gardhi i dëmtuar. Njëkohë-sit, siç theksojnë ata, është vërte-tuar se nuk ka kontroll të plotë nëhyrje - daljen e Qendrës së prani-mit. Mungesa e mirëqenies dhehigjienës paraqesin ndër arsyetkryesore se pse “Vardarishte” ështëmbyllur. Arsye shtesë për mbylljen

e kësaj qendre, siç nënvizojnë ngaAUV, është mungesa e hapësiravetë përshtatshme për trajtimin eqenve të sëmurë. Në kundërshtimme dispozitat Ligjore, në “Vardari-shte”, në një kafaz janë vendosurqentë e shëndosh dhe ata të së-murë.

“Pas kontrollit janë dhënë udhë-zime për mënjanimin e lëshimevetë konstatuara. Kafshëve të kapura

me urgjencë t’ju vendosen çipe, apomjete tjera identifikimi, respektivi-sht të njëjtat të kthehen në vendinku janë kapur në afat prej 30 ditëve.Në këtë Qendër pranimi ndalohettë pranohen qen të vegjël më tëvegjël se 6 muaj. Më 2 prill ështërealizuar një kontroll i re dhe ështëkonstatuar se po veprohen në bazëtë udhëzimeve të dhëna. Pjesërishtështë rregulluar gardhi mbrojtës.Hyrje-daljet e Qendrës së pranimitjanë vënë nën kontroll. Njëherëshjanë ndërmarrë masa për realizi-min e procesit të dezinfektimit”, po-tencojnë nga AUV. Përkundërshumë problem urbane, prezenca eqenve endacak nëpër rrugët e Shku-pit, paraqet njërën prej brengavemë të madhe të banorëve të kryeqy-tetit. Në radhë të parë ata shqetë-sohen për sigurinë dhe frikën ngakafshimet, pastaj renditen çështjete higjienës dhe rreziqet tjera.

Ndryshe, në tentim përzgjidhjen e kaosit me qentë enda-cak, Qyteti i Shkupit në muajinshkurt e themeloi Ndërmarrjen Pu-blike “Llajka”, e cila duhet të merretme problemet dhe sfidat e qenveendacak në Shkup. (O.Xh)

AUV E MBYLL “VARDARISHTEN”

Mos ju kafshoftë qeni! Arsye shtesë përmbylljen e kësajqendre, siç nënvizojnënga AUV, ështëmungesa e hapësiravetë përshtatshme përtrajtimin e qenve tësëmurë. Nëkundërshtim medispozitat Ligjore, në“Vardarishte”, në njëkafaz janë vendosurqentë e shëndosh dheata të sëmurë

|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||

9AKTUALEKoha, e martë, 9 prill 2019

Shkup, 8 prill - Trajtimi i kafshëvetë pastreha ashtu sikurse në botë,edhe në rajon është një ndër te-mat më kryesore që kërkon kuj-des, shkruan Anadolu Agency(AA). Çështja e kafshëve të pa-strehë dhe statistikat lidhur meto janë shumë komplekse, ndërsamungojnë gjithashtu politikaafatgjata dhe bashkëkohore përsa i përket çështjes së menaxhi-mit të kafshëve të rrugës.

Me rastin e Ditës Botërore tëkafshëve të pastrehë, një numërveprimesh dhe ngjarjesh përstrehimin e tyre po zhvillohen nëmbarë botën. Shoqatat përmbrojtjen e kafshëve janë dukebërë thirrje që kafshët e pastrehatë strehohen nga qytetarët.

MAQEDONIA E VERIUT PAZGJIDHJE KONKRETE

Problemi me kafshët e pa-streha në Maqedoninë e Veriut fil-loi të aktualizohet në vitet e fun-dit, e sidomos vitin e kaluar, kurqentë endacakë mund të vërehennëpër rrugët e qyteteve, përfshirëedhe kryeqytetin e vendit Shku-pin. Në Qytetin e Shkupit dhendërmarrjen publike "HigjienaKomunale", gjatë vitit 2018 janëparashtruar mbi 200 padi nga qy-tetarët për dëmet nga sulmet dhekafshimet e qenve të pastrehë. Përtë zgjidhur problemin e qenve en-dacakë dhe për t'u dhënë atyretrajtim të duhur, Këshilli i Ko-munës së Shkupit në fund tëmuajit shkurt dha vendim përkrijimin e një kompanie publikepër trajtimin njerëzor të kafshëvetë pastrehë.

Në deklaratën e bërë nga Qy-teti i Shkupit, ndërmarrja e reështë krijuar nga shërbimet ekzi-stuese të deritanishme të NP"Higjiena Komunale". Ndërmarrja

e re do të marrë të gjitha vepri-met, të cilat përfshijnë; kapjen ekafshëve endacakë, transportimine tyre deri në qendrën për kafshët,pranimi dhe ekzaminimi i tyrenga veterinari, ekzaminimi labo-ratorik i kafshëve me sëmundjetë caktuara, sterilizimi, akomo-dim postoperativ, trajtim dhe kuj-des, kujdes veterinar, vaksinim,kthimi në vendin ku janë marrëose procedurat për strehim ngaqytetarët e interesuar. Qyteti iShkupit para një kohe të shkurtërnjoftoi se pritet që së shpejti tëpërfundojë regjistrimi i kafshëveshtëpiake, me të cilat shpresojnëse do të kontribuojë në ruajtjenme përgjegjësi të kafshëve shtë-piake.

Shoqatat qytetare dhe orga-nizatat joqeveritare që synojnë tëmbrojnë kafshët konsiderojnë seproblemi me qentë e pastrehënuk mund të zgjidhet vetëm mefaktin se qentë do të mënjanohenjashtë rrugëve, por sjellja epërgjegjshme e pronarëve të qen-ve, të cilat sipas shoqatave janëarsyeja kryesore për rritjen e kaf-shëve të braktisura. Sipas Sho-qatës për mbrojtjen e kafshëve"Anima Mundi" në rrugët e Shku-pit, gjenden rreth 6 mijë qen,ndërsa kjo shifër në mbarë ven-din mendohet se është rreth 100mijë kafshë të pastrehë.

NË SHQIPËRI MUNGOJNËPOLITIKAT AFATGJATA PËR

KAFSHËT E RRUGËSFenomeni i braktisjes së kaf-

shëve vazhdon të jetë prezentpothuajse në të gjitha qytetet eShqipërisë, por më i hapur në Ti-ranë. Institucionet në vend endenuk kanë një regjistër apo stati-stika përfundimtare në lidhje mekafshët pa strehë apo pronar,ndërsa në vitet e fundit janë sh-tuar nismat, organizatat dhe in-stitucionet për mbrojtjen e këtyrekafshëve. Në Shqipëri ka disa or-ganizata të shoqërisë civile që

merren kryesisht me mbrojtjendhe trajtimin e kafshëve pastrehë, duke ju ofruar atyre ush-qim, vaksinim dhe strehim. Njëraprej tyre është edhe "Animal Re-scue Albania" e cila në një dekla-ratë me shkrim për AA shprehetse çështja e statistikave lidhur mekafshët e pastreha në Shqipëriështë shumë komplekse, pasi si-pas saj, mungojnë politikatafatgjata e bashkëkohore sa ipërket çështjes së menaxhimit tëkafshëve të rrugës.

Sipas kësaj organizate, men-dohet që në rang vendi ka 40.000kafshë pa strehë, ndërsa sipas tyrenuk mund të flitet për shifra e sta-tistika të sakta, pasi kafshët eli-minohen vazhdimisht dhe brakti-sjet masive ndodhin çdo ditë."Fatkeqësisht në Shqipëri mundtë ndodhë të shikosh të keqtraj-tohet madje dhe të vritet një kaf-shë dhe mos kesh absolutishtasnjë mënyrë për të reaguar ligjë-risht ndaj një akti të tillë. Ne kemisynuar nëpërmjet projektligjit tëpropozuar miratimin dhe zbati-min e një ligji efikas që e konside-ron vepër penale çdo formë keq-trajtimi, abuzimi e shfrytëzimi qëi bëhet kafshëve", thonë për AAnga organizata "Animal RescueAlbania".

Organizata ka ndërmarrëedhe një nismë e cila konsistonnë sensibilizimin e komunitetitpër të adoptuar një qen/mace tëpastrehë. Nismat e ndërmarranga organizata apo edhe institu-cionet janë një proces që fillonme përkujdesjen në territor, mendihmën konkrete dhe zgjerohetderi në krijimin e fushatave sensi-bilizuese dhe normativave ligjorepër përmirësimin e jetës së kaf-shëve qoftë të pastreha, qoftë mepronarë.

Ndërkohë, institucionet nëvend ballafaqohen në disa mëny-ra në lidhje me trajtimin e kafshë-ve pastreha. Është detyrë e njësi-ve të qeverisjes vendore të

identifikojnë të gjithë qentë dhemacet e rrugës në territorin që atoadministrojnë. Pranë Agjencisë sëMbrojtjes së Konsumatorit në Ba-shkinë e Tiranës funksionon edhesektori i trajtimit të kafshëve, i cilimerret me evidentimin,mbrojtjen dhe trajtimin e kafshë-ve, në veçanti atyre endacake nëqytetin. Ky sektor realizon trajti-min e kafshëve endacake, mbronkafshët nga keqtrajtimet dhe tor-turat, si dhe organizon fushatasensibilizimi për qytetarët nëlidhje me mbajtjen, trajtimin dherespektimin e mirëqenies së kaf-shëve.

Për AA, Agjencia e Mbrojtjessë Konsumatorit në Bashkinë e Ti-ranës, thotë se kjo bashki ka përkompetencë sipas ligjit veterinarnë fuqi, vetëm trajtimin e kafshë-ve endacake. Që prej vitit 2016funksionon në Tiranë klinika vete-rinare, ndërsa bashkia ka nisurprojektin e sterilizimit, vaksini-mit, matrikullimit dhe regjistri-mit të popullatës së qenve enda-cakë. "Procesi bëhet pranë njëstrukturë veterinare, sipas para-metrave evropianë. Pas regjistri-mit, qentë endacake i nënsh-trohen operacionit të sterilizimitose kastrimit dhe qëndrimit nëstrehëzën e Klinikës. Dukshëmqentë e patrajtuar dikur nëpërrrugët e qytetit, sot mbajnë nëvesh një matrikull, që tregonpikërisht punën e bërë nga Ba-shkia Tiranë gjatë këtyre viteve.Të gjithë hallkat e procesit, janëtë dokumentuara dhe ndiqen nganjë staf i kualifikuar veterinar",thonë nga Agjencia e Mbrojtjessë Konsumatorit në Tiranë.

PRISHTINA NDAN 150 MIJËEURO ÇDO VIT PËR TRAJTIMIN

E QENVEInstitucionet e Kosovës vazh-

dojnë të përballen me sfida sa ipërket menaxhimit të kafshëvetë pastreha, e sidomos qenve en-dacakë. Ndër vite, problemi i

këtyre kafshëve është riaktivi-zuar kur qytetarët janë sulmuarnga qentë endacakë. Meqë kush-tet infrastrukturore mungojnëpër strehimin e tyre, intervenimii autoriteteve qendrore e komu-nale zhvendoset në trajtimin etyre; që përfshinë vaksinim, ka-strim, sterilizim e regjistrim tëtyre.

Në komunat kryesore, proce-si i ndërtimit të strehimoreve kanisur në vitet e fundit. Kryeqyte-ti i Kosovës, Prishtina, çdo vitndan 150 mijë euro për trajtimine qenve, e megjithëse për strehi-more nuk ka asgjë konkrete, zyr-tarët e saj thonë se “brenda vitit2019 do ta konkretizojnë një plantë tillë”. Numri i strehimoreve le-gale në tërë territorin e Kosovësështë vetëm 2, ndërsa në vendekzistojnë dhjetëra strehimoreprivate, të hapura nga vullnetarë.Por, ato nuk zënë më shumë se300 qen, numër i vogël kraha-suar me numrin e qenve të pa-strehë në çdo cep të vendit.

Sipas një raporti të Agjencisësë Ushqimit dhe Veterinës vetëmnë kryeqytet janë 3 mijë qen,ndërsa në gjithë territorin e Ko-sovës ka dhjetëra-mijëra qen en-dacakë. Nga maji i vitit 2018 derinë fund të vitit të njëjtë, Kosovanisi në mënyrë emergjente njëprojekt me 1.3 milionë euro përmenaxhimin dhe kontrollin eqenve endacakë. Procesi i trajti-mit të tyre do të vazhdojë edhegjatë vitit 2019, thotë LamirThaçi, zyrtar për informim nëAgjencinë e Ushqimit dhe Vete-rinës (AUV).

“Kosova gjatë vitit 2018 ka im-plementuar projektin e me-naxhimit dhe kontrollit të qen-ve endacakë përmes të cilit ështëbërë kapja, kastri-mit/sterelizimit, vaksinimi (nërastet kur qentë kanë treguarshenja klinike të sëmundjes apokanë qenë të rrezikshëm ështëbërë eutanazimi i tyre). Paskryerjes së të gjitha shërbimeveklinike është bërë identifikimi(regjistrimi) dhe lëshimi i qenveendacakë në vendin e kapjes.Gjatë vitit 2018 janë trajtuarrreth 14.000 qen endacakë nëgjithë territorin e vendit. Edhe nëkëtë vit pritet që të vazhdojmëme këtë projekt sipas procedu-rave të lartë shënuara. Nuk dihetnumri i saktë i kafshëve enda-cake në Kosovë për arsye të lë-vizjes së madhe të tyre që bëjnënga një vend në vendin tjetër”,thotë Thaçi.

Sipas menaxherit të “QendrësKosovare për Trajtimin dheStrehimin e Qenve Endacakë”, nëgjithë territorin e Kosovës janërreth 200 mijë qen të pastrehë.

(Anadolu Agency)

MUNGOJNË POLITIKA AFATGJATA PËR MENAXHIMIN E PROBLEMIT

Pa strategji për qentë endacakÇështja e kafshëve tëpastrehë dhestatistikat lidhur meto janë shumëkomplekse, ndërsamungojnëgjithashtu politikaafatgjata dhebashkëkohore për sai përket çështjes sëmenaxhimit tëkafshëve të rrugës.Vetëm në Qytetin eShkupit, gjatë vitit2018 janëparashtruar mbi 200padi nga qytetarëtpër dëmet ngasulmet dhekafshimet e qenve të pastrehë

10 MARKETINGKoha, e martë, 9 prill 2019

11FORUMKoha, e martë, 9 prill 2019

Themelues: Arben Ratkoceri dhe Lirim Dullovi

E p

ërd

itsh

me

in

form

ati

ve

ww

w.k

oh

a.m

k

Botues: Koha Production SHPK | Adresa e botuesit dhe redaksisë: Bul. Goce Delçev nr.11, | Q.T. Mavrovasja lok.14 - përdhesë, Shkup | Gazetë ditore - botohet çdo ditë përveç të dielës | Shtypi dhe distribuimi:“Sloboden Pecat” - rr. Kej 13 Noemvri nr.3/1-238, Shkup, 5000 kopje | Data e shtypjes e hënë, 8 prill 2019 | Numri i parë i gazetës doli më 22 Nëntor 2006Drejtor: Lirim DULLOVI | Kryeredaktor: Vedat MEMEDALIU | Redaktor përgjegjës: Emin AZEMI | Ndihmëskryeredaktor: Evis HALILI | Redaktor teknik: Halil BERISHA

E-mail: koha@koha.com.mk | Tel: 02 3179 - 904; Tel: 02 3179 - 905; Tel: 02 3179 - 906; Fax: 02 3118 - 060; | MARKETING: Bekim SHAQIRI • marketing@koha.com.mk; Tel: 02 3179-904; Mob: 071 372 222 | Përgjegjës për distribuim: Afrim DULLOVI - Tel: 071 372 221Përfaqësues ligjor: Shtëpia e avokatëve Inter Partes - Shkup

Koh

a

NPK "Koha Production" Num. i xhirollogarisë: 210063340670177; Tutunska Banka -Shkup; Numri tatimor 4030008022772

Në 3 dekadat e fundit, sul-met terroriste në shkallëtë gjerë, të motivuara ngabesime të ekstremit të

djathtë, janë kryer thuajse ekskluzi-visht nga aktorë të vetëm dhe celu-la të vogla autonome. Arsyeja ështëe thjeshtë. Ruajtja e një grupi të ek-stremit të djathtë me ambicie terro-riste, është diçka e pamundur sotnë demokracitë perëndimore, përshkak të monitorimit të fortë të sh-tetit, dhe mungesës së mbështetjessë jashtme, dhe një strehimi të si-gurt. Një shembull i kohëve të fun-dit i ekstremistëve që u përpoqën,por nuk arritën të përgatisin ndonjësulm, është grupi britanik “VeprimiKombëtar”, udhëheqësit dhe aktivi-stët e të cilës, ndodhen aktualishtnë burg të dënuar me burgim tëpërjetshëm. Kjo u lë dy mundësi re-volucionarëve të ekstremit tëdjathtë: të veprojnë në publik, portë përmbahen nga sjelljet e paligj-shme, ose të veprojnë në fshehtësitë plotë. Çelësi për të kuptuar kërcë-nimin e sotëm terrorist, është tëzbulohet bota e nëndheshme onli-ne, e cila është shndërruar në njëterren ushqyes për ekstremistët ba-shkëkohorë të të gjitha llojeve, përf-shirë autorët e masakrës në Kri-stçërç të Zelandës së Re. Megjithatëmbetet çështja nëse një lëvizje ak-tuale e fshehtë, një rrjet aktivistështë përkushtuar që punojnë së ba-shku, nëpërmjet aplikacioneve tëkoduara në internet, për të përgati-tur sulmet e ardhshme terroriste,ekziston në mënyrë transnacionale.Askush nuk mund ta dijë me siguri,por duke parë sulmet e mëparsh-me, janë gjetur disa gjurmë qësugjerojnë që rrjete të tilla transna-cionale, ekzistojnë sot brenda tëdjathtës ekstreme. Shembulli më ispikatur, është celula terroriste eQytetarëve Nacionalistë Gjermanë(NSU), e cila midis viteve 2000-2006, vrau 9 emigrantë dhe policë,dhe kreu të paktën 3 sulme tëveçanta me bomba. Hetimet e poli-cisëzbuluan se kjo celulë me 3 per-sona, kishte marrë mbështetje fi-nanciare dhe operacionale, nga njërrjet më i gjerë nëntokësor. PërtejGjermanisë, vende të tjera ku gjen-den rrjete të nëndheshme të ekstre-mit të djathtë me ambicie terrori-ste, përfshijnë Italinë, Francën,Shtetet e Bashkuara dhe Rusinë. Nëfakt, pas vitit 1990, numri i sulmevevdekjeprurëse nga ana e ekstremittë djathtë për 1 milion banorë, kaqenë disa herë më i lartë në Rusi,se sa në çdo vend tjetër. Demokra-citë perëndimore, po përballen sot

me dy lloj kërcënimesh të dhunsh-me nga e djathta ekstreme. Nganjëra anë, shumica e sulmeve janëspontane, dhe kryhen nga aktorë tëpaorganizuar me një motiv ekstre-mist, shpesh nën ndikimin e alkoo-lit ose drogës. Armët më të zakon-shme që përdoren janë thikat,grushtet, shkopinjtë dhe shufrat ehekurit. Sulme të tilla, normalishtnuk klasifikohen si akte terroriste.Nga ana tjetër, shumica e sulmevenë shkallë të gjerë me shumë vikti-ma, kryhen nga aktorë të vetëm osenga celula të vogla autonome. Këtosulme janë më të rralla, gjithmonëtë paramenduara, dhe zakonisht nëto përdoren armë zjarri dhe eksplo-zivë. Myslimanët janë bërë njëobjektiv parësor kohët e fundit,duke përfshirë edhe sulmin në Kri-stçërç. Megjithatë, edhe pse po sul-mojnë objektiva të ngjashëm, au-torët po veprojnë në mënyrë tëizoluar nga njëri-tjetri, pa një ko-munikim të drejtpërdrejtë, apo ba-shkëpunim formal mes tyre. Por kjonuk do të thotë se këta aktorë tëvetmuar dhe celula autonome, nukfrymëzohen nga njëri-tjetri.

Në manifestin e terroristit të Kri-stçërç, vrasësi masiv norvegjez, An-ders Behring Breivik, quhet burimii vetëm i vërtetë i frymëzimit. Më22 korrik 2011, Breivik shpërtheu njëbombë pranë godinës së qeverisënorvegjeze në zemër të Oslos, duke

vrarë 8 persona, para se të vriste 69njerëz të tjerë në Utoja, një ishull ivogël 37 km larg kryeqytetit, 158 per-sona të tjerë mbetën të plagosurrëndë. Shënjestrat e tij, përfaqësue-sit e qeverisë dhe anëtarët e forumitrinor të Partisë Laburiste në pushtet,u zgjodhën qëllimisht si ‘tradhtarëmarksistë kulturorë’, që kishin favo-rizuar qëllimisht një “pushtim mu-sliman” të Norvegjisë. Sulmi terrori-st i Breivik, ishte unik në disaaspekte. Përveç numrit të madh tëvdekjeve, ai qe një nga ato raste kurautori i dhunës ishte tërësisht i vetë-radikalizuar në internet .Sulmi ter-rorist i Breivikut ishte unik në disamënyra. Përveç numrit të madh tëvdekjeve, ishte një nga disa rastekur autori i dhunës ishte plotësishti vetë-radikalizuar në internet .Aiishte i vetmi sulm kompleks i njëekstremisti të djathtë gjatë 3 deka-dave të kaluara, që kombinoi ek-splozivin me armët e zjarrit. Poraspekti më i rëndësishëm i histori-së së Breivik, është mungesa e mbë-shtetjes që pati brenda lëvizjes passulmeve. Arsyeja kryesore, ka tëngjarë të jetë brutaliteti i sulmeve,si dhe fakti që ai vrau shumë fëmijëtë bardhë. Rasti i parë i një personitë frymëzuar nga Breivik, mund tëjetë arrestimi i fundit i një pjesëta-ri të Rojes Bregdetare të SHBA-së,që kishte planifikuar një sulm tëmadh kundër politikanëve dhe ga-

zetarëve në Shtetet e Bashkuara,por që u arrestua para se të mund tarealizonte atë sulm. Ndërkohë, i dy-shuari për masakrën në Krisçërç,është pra i vetmi rast i qartë i njëndjekësi të vërtetë të Breivik. Ai lëpak dyshime për këtë, kur deklaroinë manifestin e tij, se pasi kishtelexuar veprat e shumë të tjerëve,“ishte frymëzuar realisht nga Ka-lorësi i Drejtësisë Breivik”. Në të njëj-tin manifest, ai pohon gjithashtu sekishte kontaktuar me “Kalorësit eRilindur Templarë”, për të marrëbekimin e tyre në mbështetje të sul-mit. “Kalorësit e Rilindur Templarë”,ishte organizata imagjinare e Brei-vikut, të cilën ai e shpiku qëllimisht,për të frymëzuar sulmet e ardhsh-me. Është shumë herët të thuhetnëse kjo organizatë ka rilindur vër-tet, apo nëse ekzistojnë anëtarë osecelula të tjera. Ashtu si Breivik, ter-roristi i Krisçërç realizoi një auto-in-tervistë, duke shpjeguar motivimine tij, përgatitjet dhe preferencatideologjike. Veçanërisht, ai e justi-fikoi vrasjen e fëmijëve, duke argu-mentuar se “fëmijët e pushtuesvenuk qëndrojnë gjithmonë fëmijë,ata rriten dhe riprodhohen, dukekrijuar më shumë pushtues për tëzëvendësuar popullin tënd”.

Vetë Breivik, nuk e justifikontevrasjen e fëmijëve në manifestin etij, por 33 nga viktimat e tij në Utojaishin nën 18-vjeç. Madje 2 prej tyre

ishin vetëm 14-vjeç. Manifesti i Brei-vik ishte ndërkohë 1516 faqe i gjatë,në krahasim me manifestin prej 74faqesh të terroristit të Kristçërç, dhei shkruar në një gjuhë më tëdrejtpërdrejtë. Sulmi i së premtes,duhet të na kujtojë se në shumicëne demokracive perëndimore, num-ri i ngjarjeve vdekjeprurëse, të mo-tivuara nga bindje e ekstremit tëdjathtë, është dukshëm më i lartë seato të motivuara nga ekstremizmiislamik. Thënë këtë, ai është kryesi-sht një kërcënim nëntokësor dhe ipaorganizuar, dhe ata që formë-sojnë opinionin publik, duhet tëjenë të kujdesshëm kur fajësojnëata që veprojnë në sferën publikedhe brenda kufijve ligjorë, si par-titë radikale të djathta apo lëvizjetkundër emigrantëve. Ekziston njëkorrelacion negativ midis mbësh-tetjes elektorale për partitë radika-le të djathta në demokracitë perën-dimore, dhe niveleve të sulmevevdekjeprurëse me një motivim tëekstremit të djathtë. Ndërsa partidhe lëvizje të tilla, mund tëpërbëjnë në disa raste kërcënim përvlerat demokratike dhe të drejtat epakicave, kërcënimi i një dhune nëshkallë të gjerë, vjen nga bota enëndheshme e internetit, dhe poli-tikëbërësit duhet të dinë mëshumë, se përse disa njerëz tërhi-qen nga ajo botë e errët.

(Foreign Policy)

KOHA PËR KARIKATURËN E DITËS

Dark web ndihmoi masakrën nëZelandë të Re Nga

Jacob AASLAND RAVDAL

Koh

a|||||||

||||||||||||||

||||||||||||||

||||||||||||||

Koha, e martë, 9 prill 2019

pë

rKulturëShkrimtari Agron Tufa ka publikuar një

dokument sipas të cilit Spartak Braho, depu-tet i Partisë Socialiste, ka dhënë edhe dëni-me me vdekje në kohën kur ishte Gjyqtar iKolegjit Ushtarak të PPSH.

Ky reagim i Tufës, vjen pak ditë pasi de-puteti Spartak Braho tha në Komisionin tëSigurisë se shkrimtari po nxin historinë.

Agron Tufa ka shkruar:“Gjyqtari i Kolegjit Ushtarak të PPSH, sot

deputeti Spartak Braho, që kanoset nga salla eKuvendit pluralist për prerje kokash, ka dhënëdhe dënime kapitale me Vdekje. Në dokumentine mëposhtëm, (një nga disa dënime me vdekje qëka dhënë deputeti Braho kur ushtronte drejtësinë

enveriste), shihet qartë se sa i politizuar bëhejakti i dënimit (jopolitik) me vdekje”

“Referenca dhe pasqyra e llogarisë eshte Ko-miteti i Partisë së rrethit, ndërsa për të dënuarinme vdekje sajohen demonizime, sikur stervitejper te vrare kuadrot e ushtrise. Kjo, si duket,akordohet ne një linjë nxirjeje të të dënuarit mevdekje, i cili, si person, sipas Brahos:

a) nuk është i denjë për të jetuar, si i rrezik-shëm;

b) nuk është i denjë për keqardhje e mëshirë,se vjen nga familje e deklasuar që ka “strehuarkriminelë” me 1948 dhe ka të dënuar politikë,dmth, familje antikomuniste”

Libri më i ri i poetes tetovareSadije Aliti “Ylbere dashurie”- “Re-gnbågar av kärlek” i përkthyer nëgjuhën suedeze u promovua nëBoros të Suedisë në kuadër të festi-valit të 8 ndërkombëtar i poezisë"Sofra poetike Borås 2019". Në këtëfestival merrnin pjesë poet shqip-tar e suedez, poet nga: Suedia, Sh-qipëria, Anglia, Greqia, Norvegjia,Kosova, Maqedonia e vende të tje-ra. Festivali ishte i organizuar ngastafi i Qendrës kulturore shqiptare“Migjeni”. Një tubim letrar kukrahas misionit të poezisë për tëpërcjellë një emocion nuk ishtethjesht një renditje fjalësh, por njëorgaizim kulturor e artistik ku patiedhe recitime,këngë dhe pika mu-zikore, me një përzgjedhje në stilinmë të veçantë e origjinal për tëmbërritur deri tek dashamirët epoezisë.

“Pas leximit të poezive u pro-movua edhe libri, botimi më i ri, ipërkthyer dhe i botuar në gjuhënsuedeze.Shkëmbime bisedash e li-brash, takime e prezantime memiq e autorë, njohja me aktivitetetdhe projektet e gjithsecilit në ven-

det ku punojnë, janë një shans imirë që ky udhëtim në Borás tëSuedisë na mundësoi në ditën eqëndrimit dhe zhvillimit të SofrësPoetike 2019”-theksoi poetja Sa-

dije Aliti.I pranishëm në këtë ngjarje

kultuore ishte edhe Ibrahim Ka-driu, i cili edhe ka bërë një vlerësimpër krijimitarine e Sadije Alitit.

Fundi i marsit shënoi njëpërmbyllje të bukur dhe një arritjekulturore, për poeten Sadije Aliti,botimin dhe promovimin e libritdhe pjesëmarrje në festivalin poe-tik në Boros të Suedisë, ku të prani-shmëve u është dhuruar simboli ishoqatës "Migjeni" si organizatoree këtij manifestimi.

Në këtë aktivitet bëhet edhenjë ballafaqim mes letërsisë shqi-pe dhe asaj suedeze me prezenti-min e autorëve dhe veprave të sjel-lura e përkthyera nga shqipja nësuedisht dhe anasjelltas.

Ajo i ka çelur dyert 287 vjet mëparë dhe është libraria më e vjetërekzistuese në botë. "Libraria Ber-trand" në Lisbonë, Portugali, i kaçelur për herë të parë dyert e saj nëvitin 1732, ndërkohë që sot rezul-ton me një rrjet prej 52 "book shoo-ps" në gjithë vendin. Jo pak sa ipërket krahasimit me simotrat esaj në vende të tjera, por jo shumëpër qytetërimin tonë modern, qëmburret për historinë dhe zhvilli-min e tij. "Bertrand" u çel për herëtë parë nga Pedro Faure, ndërsa 10vjet më pas ai krijoi një ortakërime vëllezërit Bertrand-emigrantëfrancezë-dhe shoqëria tashmë ezgjeruar u quajt tashmë "PedroFaure&Bertrand brothers". Pasvdekjes së Fauer, më 1753, "Ber-trand Brothers" dhe trashëgim-tarët e tyre e vijuan biznesin e tyrefamiljar për afro 2 shekuj, derisanë fillim të shek.XX, kompaniandërron pronar, çka i jep asaj dhenjë impuls më të madh. "Bertrand"është përfshirë pak kohë edhe nëbotime të ndryshme, ndërsa që

nga viti 1939, posedon dhe shty-pshkronjën e saj. Në 100 vjetët efundit ajo ka ngritur kohë pas kohenjë rrjet prej 52 librarish në gjithëPortugalinë, ndërkohë që figuronprej dekadash si distributori më imadh i librit dhe revistave të huajanë vend. Në vitin 2010, "Bertrand"përfshihet në Librin "Gines", si li-braria ekzistuese më e vjetër nëbotë. Libraria relativisht më të rejaekzistuese ndodhen edhe nëFrancë, Egjipt dhe Angli.

Ndërsa libraria më e vjetër nëbotë, daton rreth 1000 vjet mëparë në Marok. Burimet të doku-mentuara citojnë, se ky faktpërkon në kohë me shpikjen eshtypshkrimit po në Marok. Madjezhvillimi i librarive në këtë vend kaqenë aq i vrullshëm, saqë edhe sotnjë nga rrugët e qendrës së vjetërhistorike të qytetit të Marakeshit,quhet "rruga e librarive", për shkakse midis shekujve X-XI, ajo ka qenëe gjitha me librari të shumta,frekuentuar jo vetëm nga vendësit,por edhe të huajt.

Shkrimtari Tufa publikon dokumentin:Spartak Braho ka dhënë dënime me vdekje

"Libraria Bertrand"- më evjetra ekzistuese në botë

(Çelur më 1732 në Lisbonë dhe përfshirë në GINES)

“Ylbere dashurie” dhe Sadije Alitime promovim në Suedi

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

13KOHA PËR KULTURËKoha, e martë, 9 prill 2019

Nga Ismail Kadare

Migjeni u kthye nga Jugosllavianëpërmjet rrugës automobilistike verio-re…Atë e priste Shkodra, qyteti që ai don-te aq shumë, që malli i ndarjes dhe ditëte mërzitshme të seminarit ia kishinzbukuruar edhe më shumë në kujtesë.

Shkodra e bukur, mëkatare, me rrugët,portat oborret plot mister, me tregtizat,kafenetë, prostitutat, me kambanaret, mi-naret, procesionet, erotizmin e fshehtë,me bisedat pas darke, mondanitetin, lypë-

sat, inteligjencën, çmendurinë.Ky ishte qyteti që ai e donte me një

“dashuri tragjike”, pot të përdorim një sh-prehje të tij. Shkodra ishte parajsa dheferri i tij. “Shkodra, dashunorja e qiellittë kaltër…e liqenit ëndërrtar në të cilin,në mëngjese të kullueta lan hijen e vet”

Kështu do të shkruajë për të kur tasodisë që larg. Dhe më poshtë: “Këtu nëkët’ largësi ndiej damarët e saj që rrahin,rrahin e rrahin…edhe sikur mjeku qëtharpton fytyrën kur shef se pacienti i tijka ethe q’ashtu edhe unë pezmatohem

n’idhnim tue pa se pulsi I dashnores semenuk rreh siç duhet”.

Kështu pra ai po rendte drejt kësajShkdore të kthjellët e të ngrysur, të da-shur e të padashur, për t’u zhytur në tëpërfundimisht, ëmbëlsisht, tragjikisht,në ekstazën e saj pranverore nga njëraanë, në ferrin e saj nga ana tjetër (a s’kish-te shkruar “pash më pash dua t’i bie fer-rit?”), në bukurinë dhe shëmtimin, nëmadhështinë dhe rënien e saj.

(Fragment nga libri “Ardhja e Migjenitnë letërsinë shqipe”)

Poeti që eci parakohës së tijSharl Bodler punoi gjatë në veprën e tij të njohurpoetike “Lulet e së keqes”. Me të jetonte. Kudo ebartte me vete e kudo komunikonte me të. Këtëvepër e kishte çdo gjë.E pëlqente këtë vepër, por i interesonte edhemendimi i të tjerëve për të. Me shumë miq ka bi-seduar në lidhje mekëtë përmbledhje.Nëletrën që ia dërgoimikut të tij, avokatitAnselu, përveç të tjera-sh, i shkroi: “Në këtëlibër plot dhembje kammendimin tim, gjithëzemrën time, gjithë besimin tim fetar të rrënuardhe gjithë mllefin tim”. Kur e lexova me kujdes tëmadh tërë veprën dhe fillova t’i përktheja poe-zitë, më dukej titull i saj “Lulet e së keqes” jo i për-shtatshëm, sepse e keqja nuk mund të lindë lu-len, pra të bukurën, as nuk mund të komunikojëme të. Më i arsyeshëm më dukej titulli “Lulet edhembjes”. Ky titull më dukej më poetik, më fi-snik dhe më i arsyeshëm.Duke hyrë në shtresat ebrendshme të mendimit të Bodlerit dhe ato tëpoezive lindi dyshimi në mua. Hetova se Bodleri enjeh shumë mirë edhe për mrekulli të keqen. Teky shkrimtar e keqja nuk është monodimensio-nale, por përkundrazi shumë dimensionale. E ke-qja përmban mërinë, dhembjen, sënditjen, dë-shpërimin, pikëllimin, melankolinë, monotoninëetj.Sharl Bodler pati aq shumë durim dhe fuqisaqë nga e keqja e nxori lulen, pra të bukurën.Këtë nuk ka mundur ta bënte asnjë poet para tij,ndoshta edhe më vonë. Pra, në këtë aspekt ështëpoet unikat.

Kur pas shumë vitesh larg saj,Migjeni kthehej në Shkodrën e tij

Publicitet

14 KOHA PËR KULTURËKoha, e martë, 9 prill 2019

TRI ELEGJI PËR KARAGAÇIN

1. Shëtitje e parëSikur t’ia kishin vjedhur Karagaçit sytëhajnat e muzgut. Kemi dalë të shëtisim. Vonë.Dukagjinit thuaj se vajzat ia kanë ngjyer ballinme tamblin e buzëve. Jemi vetëm: nadhe Karagaçi. Heshtja. Dhe lista e plogët. Ecimlehtë shumë lehtë, thuajse frikësohemi mospo ia prishim ëndrrën barit, Bistricës shtatzënëdhe prillit ngjyrë gjaku që rritet si thirrjet tonatë eçtuara për këngë. E te na (thellë në ne)lind diçka si vala, si mallëngjimi i pranverëspër këngën e këngtarit të vjemë, i cili vdiqpa e parë kush së bashku me prillin e pranverëssë vjeme, si thirrjet tona në barkun e reve lehonë,dhe, te na, në rremat e përsëritjeve tona,virret agu i dëshirës së vyshkur, i dëshirëssë palindur. Dëshirë?… Sonte nuk ka dëshira.Vetë jemi dëshirë. Nuk flasim as me lulet e agujvetë kuqrremtë për të cilët mendojmë se do të lindinnë ne, rëndom, si çdo ditë që përvidhetprej nesh, si çdo ditë që pagëzohet me agim –dhe ashtu pa puthje si dashnorët naivë i lamëtë lindin në sytë tanë, edhe pse menduamse po rritemi së bashku me rritjen e lisave.I njohim hapat lazdranë. Unë i zgjas duartkah blerimi duke menduar ta mbyllim në grushtafreskun hidhërak të mbrëmjes buzënuese, e ti-i picërron sytë dhe përshpërit këngët e zoguttë përgjumshëm, që ka harruar të flejë. Kthehemiprapë në vetvete. Te ne vargjet. Etjepër puthjet e Dukagjinit… Sikur t’ia kishin vjedhurKaragaçitsytë hajnat e mbrëmjes. Jemi shëtitësit e vonë. Vonë.Dukagjinit thuajse vajzatia kanë ngjyer ballinme tamblin e buzëve. Ia dhamë edhe buzët tona.

2. Shëtitja ime e dytë. VetëmKu je, o vëllai im? Ku je? Karagaçi

nuk përgjigjet. A i ka dëgjuar lutjet e miatë bleruara me barin e kujtimeve të mia?A i ka dëgjuar, o vëllai im? Karagaçi heshtie unë të thirra. Klitha. N’ajër u shndërrova.Vetëm Bistrica belbëzon. Si gjithmonë belbëzon.Preka ballin. I ftohtë si Bistrica. Si sytë e tu.Kurrkush nuk më përgjigjet. Së paku, të më shajë.Mendova se do të gjejë në mes të zogjve.Por vetëm Bistrica belbëzon. Si gjithmonë belbëzon.Zogjtë prej kokës sime kanë fluturuar dikah.Ndoshta pas teje. Ndoshta pas lutjeve të mia.U kam hipur kuajve të fëmijërisë sonë jetimedhe jam bërë kalorës i shekullit njëzet –e vargjeve gjakun deri në asht ua kam thithur. Si fëmijëu mashtrova me Karagaçin … sikur të mundjapër fyti t’ia ngjesë, e sytëprej ballit shkëmb t’ia këpus, kishtepër t’m’i kthyer me siguri qeshjet që m’i vodhipor ai rrin i ftohtë edhe më. Zemëruar. Si Bistrica.E unë mundohem të mashtrohem me Dukagjinin.

3. Zjarri i shëtitjes së vonëMali u kall. Me të edhe unë. I thirrazjarrfikësit e damareve tëmi, por ata i ka zënëgjumi i parë, sepse janë dehur sonte. Kanë pirë shumë.Ç’të bëj? Pyeta Karagaçin. Karagaçi heshti.E unë (thellë në mua) u kalla. Zjarrfikësit flejnë.Duart i kam të vogla e hapat po i mas me centimetër.Mendoj: kah të shkoj? Si të shuhem…?Bistrica po ikën si vajzë e turpshme. O, më kalli qetësia.E heshtja. E uji i burimit. Kë të zgjoj nga gjumikujt t’i trokas në dyert e zemrës, kur jam në mal –e zemrat janë të mbyllura ndërmjet murevetë plogëta të qytetit me sy neoni, dhe asnjë kalimtarnuk kalon këndej pari? Si duketjam kalimtari i fundit i ditës që shkoi, (o, jambërë gjuetar ndjenjash, i dashuri im).Ndoshta agimi flokëkuq i ditës lehonë u kallnë mua. O damarët më vjellin vetëm flakë,E zjarrfikësit flejnë. Kush e din, vallë që endem

Kaq vonë nëpër pyll? Askush. Vetëm sytë e midhe heshtja së cilës desha t’i hyj në gjidhe burimi ku i lash kokërrzat e puthjeve të miame epshin e mbrëmjes që m’i këputi buzët.Qielli rrecka – rrecka është vjerrë nëpër lisae hënës iu kanë shkyer velat nëpër rremaVonë ka lindur sonte. E është e madhe sa ndjenja.

VDEKJA E KATUNDARIT

Tokë, qaj, Tokë, rënko, Tokë gjëmo si egërsira –se mbrëmë ka vdekur një katundar i fshatit timme duar të çara dhe fytyrë të vrarë nga liadhe me rininë e humbur në brazdat e jetës…Do ta çojnë mbi katër krih,do ta çojnë mbi katër zemra,do ta çojnë mbi katër dëshira,si ai – kur i ka çuar,kur vetë i ka rriturn’ara të bleruara.E, ai – mbrëmë ka vdekur…*Tokë, qaj, Tokë, rënko, Tokë gjëmo si egërsira –se sot në krahrorin tënd do të shtrëngoshkatundarin e ri të fshatit tim.O, ai ty kurrë nuk t’ka ndarë prej zemrës,– një zemër të heshtur,atë – që në pranverë ka qenë i etshëm për blerimin tënd;atë – që në verë të ka ledhatuar plot dashuri;atë – prej së cilës i kanë gufuarurimet për ty;– të falem o Dhe– të falem o Dhe!E, ai – mbrëmë ka vdekur…O, a po e dëgjon damarin e lutjes?O, a po e dëgjon tingullin e ofshës së lodhur?O, a po e dëgjon vajin e dëshirave?që po veniten pa frymë…

FAHR

EDIN

GUNG

A

Fahredin Gunga lindi në Mitrovice më1936, në nji familje te vorfun puntore.Shkollen fillore dhe gjimnazin e kreune vendlindje, kurse fakultetin filozo-fik, grupin e albanologjise, ne Beograd.Me pune letrare merret q’prej vjetit1954. Ka botue vjersha edhe ne gjuhettjera. Ai ishte njëri nga poetët më të sh-quar të poezisë bashkëkohore shqipta-re, të brezit që u shfaq nga fundi i vitevetë ’50-ta dhe brenda viteve të ’60-ta.Brezi të cilit i takonte poeti FahredinGunga, ishte i përbërë nga Azem Shkre-li, Ismail Kadare, Rrahman Dedaj,Dritëro Agolli, Din Mehmeti, Fatos Ara-pi, Ali Podrimja, Adem Gajtani, HivziSylejmani e të tjerë.Gunga e ka nisur vargimin poetikë qënga libri i parë me poezi “Pëshpëritjet emëngjesit” (1961), duke i mbetur besnikderi te librat e fundit “Mallkimet zgjua-ra” dhe “Kepi i shpresës së mirë” të vite-ve të 80-ta.Tek vëllimi „Gramatika e gjëllimit“ poe-zia e Fahredin Gungës, ka ardhur duke

u tkurrur gjithnjë e më shumë seman-tikisht, për të triumfuar në vëllimin efundit të tij, loja me efektet e fjalëve, kucilësimet e gjendjeve psikike bëhenqëllim më vete i autorit, shkruan Mila-zim Krasniqi.Motivi i mitit serb për shenjtërinë e Lla-zarit, i ndërfutur në poezinë e Gungësedhe në mesin e viteve nëntëdhjetë,kur ndarja politike dhe kulturore përKosovën, ndërmejt shqiptarëve dheserbëve ishte e prerë, është dëshmi epasojave afatgjate që ka lënë autocen-sura e injektuar ndër vitet e okupimitsllav. Ky deformim i shenjave gjuhëso-re, ky çrregullim i figuracionit dhe kymaskim fatal i mendimit, është shkallamë kritike e shfytyrimit të artit poetik,nga ndikimi agresiv i dhunës së injek-tuar në formën e autocensurës, e cilapas një veprimi të gjatë, ka ditur tëshndërrohet nga frika neurotike, në sin-dromë mazohiste.Fahredin Gunga e la këtë botë më 1prill të vitit 1997

Kush ishte Fahredin Gunga?

15KOHA PËR KULTURËKoha, e martë, 9 prill 2019

Bëhet fjalë për romanet “Koha edhive” dhe “Kthimi i dhive”. Nukështë hera e parë që romani kult iStarovës “Koha e dhive” botohet nëgjuhën kroate. Kjo vepër e pu-blikuar deri më sot në 20 gjuhë tëbotës, është publikuar në Kroaciedhe dy dekada më parë, si pjesë eedicionit të mirënjohur “romanet-hit”.

Pritja e jashtëzakonshme që iubë asokohe këtij romani në botimine tij të parë zgjoi kureshtjen edhepër botimin e romanit të dytë, titul-luar “Kthimi i dhive”. Në të vërtetë,kjo zgjidhje e shkëlqyer editorialebën të mundur që veprat të funksio-nojnë si një vijimësi e pandërprerëdhe si vepra në funksion të njëra-tjetrës. Dihet tanimë se romani“Koha e dhive” u prit mjaft mirë jovetëm nga lexuesi, por u vlerësualart edhe nga emrat më të shquar tëkritikës së kohës. Mes tyre ishteedhe studiuesi dhe shkrimtari Pre-drag Matvejevi? e përcolli kështubotimin e librit: “Kjo vepër që lindinë kohën e çarjeve ideologjike, iadel të shpërfaqë shumëçka prejkuptimit të kufizuar të realitetit qëmund të jetë magjik si tek G.G.Marquez”. Po ashtu, romancieri injohur Erik Faye thekson në artikujte tij kushtuar krijimtarisë së gjerë tëLuan Starovës se, “letërsitë e Ballka-nit na kanë dhuruar përherë perla tëvërteta, si romani i Starovës ‘Koha edhive’. Lexuesit e Kadaresë, Pekiqitose Stepanovi?it, në romanet e tijdo të gjejnë edhe një dritare nëkulm, të hapur drejt motiveve”. Poashtu, akademiku Georgi Stardel-lov, ndërmjet tjerash shkruan përkëtë roman: “U rrëmbeva që ngaleximi i parë i dorëshkrimit, jovetëm nga origjinaliteti i temës sëtij, jo vetëm nga shtresat e shumtakuptimore dhe etike, por edhe ngashkrimi artistik, në të cilin ndërthu-ren realja me irealen, historia dhe

poezia, tragjedia dhe parodia, rea-listja dhe fiksioni, epikja dhe lirikja,ajo melankolia andriçiane dhe ajoironia e heshtur dhe e njohur çingo-viane, e gjitha e amalguar në njëtërësi komplekse artistike dhe este-tike”. Në parathënien e botimit grek,Vasilikos, i njohur edhe si skenaristi filmit të famshëm të Kosta Gar-vrasit “Z”, mes të tjerash, theksoi: “Elexova me shumë kënaqësi roma-nin ‘Koha e dhive’. Në veçanti mëbefasoi simbolika dhe butësia e ro-manit. Është romani i parë që kamlexuar prej Luan Starovës.

Ai ka cilësitë e një shkrimtari tëlindur. Jam i lumtur që lexova njëlibër të bukur për Ballkanin tonë tëdashur”. Shtëpia botuese “Tim-

press” botoi më herët në gjuhënkroate edhe romanin “Erveheja – li-bri për një nënë”, libër ky i shpallursi romani më i mirë i vitit 2005. Ro-mani “Erveheja…” u prezantua për-para publikut lexues të Zagrebit. Nëpërurimin e tij, mes shumë emravetë tjerë, foli edhe shkrimtari i njohurnë mbarë rajonin, Milenko Jergo-viq. Romani u prezantua me suk-ses edhe në Panairin Ndërkombë-tar të Librit në Pula, ku mori pjesëedhe autori. Për këtë vepër, shkrim-tari i mirënjohur francez, Filip Dela-vo, shkruan: “Në sagën ballkanikeparaqitet figura e bukur dhe diskre-te e nënës Ervehe, shoqëruesja elexuesit të madh, përherë në shër-bim të librave, por edhe si një vito-

re e rrallë e mbijetesës së familjes.Starova, njësoj si Margerit Jursena-ri, që shkruan dhe dëshmon parase apokalipsi të zhbëjë reliket, arki-vat e mbrame, gjurmët e venitura tërrugëtimeve”. Deri më sot romani“Erveheja” është përkthyer nëgjuhën gjermane, turke dhe bull-gare. I njëjti botues (Tim-press), nëvitin 2018 botoi të përkthyer nëkroatisht edhe romanin e katërt tëLuan Starovës “Dashuria e gjenera-lit” (Generalova ljubav), veprën efrymëzuar nga ngjarjet ballkanikenë kohën e Luftës së Parë Botërore.Kjo vepër e shquar u botua fillimi-sht në periudhën e shënimit tëpërvjetorit të 100 të Luftës sëMadhe (Lufta e Parë botërore). Përkëtë vepër u shpreh sërish PredragMatvejeviq, i cili ka shkruar:

“Ky është roman falënderimipër përfaqësuesit e ndershëm dhetë urtë të Francës, të cilët në një pe-riudhë të rëndësishme historike, kurhidheshin themelet e shtetit shqip-tar, me guxim dhe të vetëdijshëm endihmuan Shqipërinë. Për këtë, di-mensioni historio-grafik i romanitnuk është vetëm plotësim faktogra-fik i personalitetit të Babait… Rrëfi-mi mbi dashurinë e komandantitEduard Mortie dhe shqiptares AtinaLazarit meriton rreth të gjerë lexue-sish”. Ndërkaq, shkrimtari i njohurmaqedonas, Gane Todorovski, merastin e botimit të romanit “Dashu-ria e gjeneralit”, në parathënien eveprës thekson: “Në romanin ‘Da-shuria e gjeneralit’ ka një çiltërsi tëjashtëzakonshme shpirtërore, njëguxim kërlezhian, madje dhe njëevrocentrizëm tërhjekës, por kaedhe pozicione morale që lënëmbresa të fuqishme. Mbi të gjitha,romani shpërfaq të dhënën se Bal-lkani nuk është vetëm vend përpla-sjesh etnike e religjioze, por edhevend kulturash të ushqyera ngaLindja dhe Perëndimi, Veriu dheJugu, duke mundësuar kësisoj jetën

e fisme dhe të drejtë”. Poeti imirënjohur i maqedonas, MatejaMatevski thekson gjithashtu, dukevënë në dukje vlerat e mëdha të ve-prës: “Romani ‘Dashuria e gjenera-lit’ i ngjan versionit shqiptar të ro-manit të Tolstoit ‘Lufta dhe paqja'”.Botimi i këtyre katër romaneve tëshkrimtarit të mirënjohur Luan Sta-rova shënon depërtimin e mëtejmëtë “Sagës ballkanike” të autorit tonëtë njohur në hapësirën kulturoredhe gjuhësore kroate, ashtu siçndodh me botimin e shumë roma-neve të kësaj sage në Francë, Gjer-mani, Itali, Turqi, Bullgari dhe nëdisa vende të tjera. Kjo, gjithsesi,është rezultat i qasjes origjinale dhetë sinqertë ndaj një materieje kom-plekse jetësore, aq të rëndësishmepër të ardhmen e popujve ballka-nikë dhe Evropën. Jo rastësisht, nëFrancë, ku gjer më tani janëpërkthyer dhe botuar më shumë ro-mane të “Sagës ballkanike”, kritikaletrare parisiene (Livres Hebdo, 8maj 2009) “ato i vlerëson ndër ro-manet më të arrirë evropianë”.

Në romanin “Shtegtimi i ngjala-ve” Edgar Moren nuk sheh “vetëmnjë vepër të shkëlqyer letrare, poredhe një krijim me dimensione hi-storike, poetike dhe mitike”,ndërkohë që Predrag Matvejevi?,autori i parathënies së këtij romani,e konsideron veprën si “dëshminëmë të rëndësishme për kufijtë e Eu-ropës”.

Brenda pranverës së këtij vitit,romani “Shtegtim i ngjalave” do tëjetë në duart e lexuesit shqiptar ngabotimet “Poeteka”, duke çelur kësi-soj serinë e romanëve të Luan Sta-rovës dhe rikthim në atdheun egjuhës së tij. Më herët botimet “Poe-teka” kanë publikuar edhe vëlliminme poezi të Luan Starovës “Kar-tagjena nuk mposhtet”. Poeti i sh-quar Adonis në parathënien e shk-ruar enkas për botimin në shqip,shprehet: “Në të dukshmen, LuanStarova e vëzhgon të padukshmen.Duke udhëtuar, ai i prek kufijtë evendqëndrimit… Luan Starova e vë-shtron historinë dhe atë që ështëpërtej saj, udhëtar në vende dhe nëkohë. Po ku e shpie, ajo udhë në tëcilën niset, ajo, fytyra më bredha-rake ndërmjet fytyrave që reflek-tohen në pasqyrën e udhës, udhë-tar-banor në çrrënjosje, bredhjedhe dykuptimësi? Kështu poeti fletnëpërmjet Kartagjenës dhe simbo-likës së saj të atdheut-nënë të tij, tëatyre gjërave që i ka të afërta,ndonëse jeton në çuditshmëri. Aiflet për të tanishmen duke përsiaturmbi të kaluarën.

(Përgatiti Silvana Leka)

Botohen në Kroaci katërromane të Luan Starovës

Shtëpia botuese e njohurkroate, “Tim-Press” meqendër në Zagreb, sapo kapublikuar në një vëllim tëpërbashkët dy romane tëshkrimtarit të mirënjohur,Luan Starova. Vepra e këtijautori të shquar po botohetgjerësisht kohët e fundit jovetëm në gjuhët e rajonitballkanik, por edhe në ato tëEuropës, në të cilatmbërritja e këtij shkrimtariështë përjetuar sipas fjalëvetë filozofit dhe sociologfrancez të njohurndërkombëtarisht EdgarMorin, i cili shkruan: “Francaka zbuluar me habi dhe meemocion shkrimtarin LuanStarova, romancierin epapërsëritshëm, të veçantësi ai, të paklasifikueshëmdhe megjithatë, tëmirëvendosur, tëmirëankoruar”

16 RAJONKoha, e martë, 9 prill 2019

Vetëvendosjeparalajmëronprotestamasive

Ndonëse vazhdimisht para-lajmërojnë rrëzimin e Qeverisëaktuale tri partitë opozitare,LDK-ja, LVV-ja e PSD-ja, nuk poarrijnë të gjejnë një gjuhë tëpërbashkët për të vepruar nëkëtë drejtim. Derisa LVV-ja ta-shmë ka thënë se shumë shpejtdo të nisë organizimin e prote-stave për ta çuar vendin nëzgjedhje, LDK-ja ka bërë të diturse nuk do ta mbështesë njëformë të tillë të organizimit. Nëanën tjetër zyrtarë të PSD-sëkanë deklaruar se LDK-ja e LVV-ja, pos fjalëve, nuk kanë bërëasgjë deri tash lidhur me këtëçështje.

Nënkryetarja e LëvizjesVetëvendosje, Fatmire Kollçaku,ka thënë se vendi duhet tëshkojë sa më parë në zgjedhjetë parakohshme parlamentare.Vetëm kështu sipas saj mund tëbëhet ndërrimi i pushtetit. Ndajnjë gjë të tillë, siç ka theksuarajo, LVV-ja do ta bëjë nëpërmjetprotestave në një të ardhme tëafërt. Sa u përket partive të tje-ra opozitare Kollçaku ka thënëse ato do të vendosin vetë se ado të marrin pjesë në protestatqë pritet të organizohen ngaLVV-ja.

“Ky është rrugëtimi që ne ekemi zgjedhur. Gjithsesi ne dotë jemi vazhdimisht duke ba-shkëpunuar me pjesën tjetër tëopozitës, por do të jetë vendi-mi përfundimtar i tyre se si dotë veprojnë në rastin konkret.Ne asnjëherë nuk kemi bërë try-sni tek asnjë subjekt që të ve-projë si ne. Ajo që ne kemikërkuar është që brendamundësive t’i harmonizojmëveprimet vetëm në interes tëvendit dhe të qytetarëve”, ka sh-tuar ajo. Megjithëkëtë, sipas de-putetes së LVV-së, në rast prote-stash ajo çka nevojitet ështëvetëm dalja në mënyrë masive eqytetarëve. Me këtë rast ajoështë shprehur e bindur se njëgjë e tillë do të ndodhë sikursenë protestën e shtatorit të vitittë kaluar.

“Të gjitha subjektet tëkrahasuara me qytetarët e Ko-sovës janë pakicë. Ne e dimë seajo çfarë kërkojmë është mbë-shtetja e qytetarëve, sepse nepresim që qytetarët të dalin nëmasë, sepse pakënaqësia ështënë kulm”, ka nënvizuar ajo.

Më shumë se 13 mijë e 500 lloga-ritet të jetë numri i personave tëvrarë e të zhdukur gjatë konfliktit tëviteve 1998-‘99 në Kosovë. Këto shi-fra i kishte publikuar Fondi për tëDrejtën Humanitare, të cilat zakoni-sht janë shfrytëzuar edhe nga insti-tucionet e instancat tjera relevante.Prej këtyre viktimave, 76 për qindbesohet se ishin civilë. Ndërkaq përnga përkatësia etnike, 10 mijë e 794janë shqiptarë, 2 mijë e 197 serbë,kurse të tjerët u përkasin përkatësi-ve tjera etnike. Një plagë tjetër eluftës janë edhe rreth 1 mijë e 600persona të pagjetur.

Megjithatë, dy dekada pas për-fundimit të luftës dhe 11 vjet nga sh-pallja e pavarësisë, shteti i Kosovësende nuk ka arritur të bëjë doku-mentimin e saktë e të plotë të krime-ve që kanë ndodhur. Me qëllim tëdokumentimit të krimeve të pe-riudhës së luftës, më 2011, Qeveria eKosovës kishte themeluar Institutinpër Hulumtimin e Krimeve të Luftës(IHKL), i cili ishte funksional deri nëvitin 2018. Ish-drejtori i këtij institu-ti, Ismet Salihu, thotë se instituti, ta-shmë i mbyllur, ka botuar 9 libra përvrasjet, personat e pagjetur, gjeno-cidin serb dhe shkatërrimin e monu-menteve dhe pasurisë së shqiptarë-ve. Megjithatë, Salihu pranon se nukështë bërë mjaftueshëm në eviden-timin dhe dokumentimin e vrasjeve,por edhe mbledhjen e fakteve dhedëshmive nga dëshmitarët okularëdhe të mbijetuarit e masakrave tëndryshme.

Sipas tij, instituti nuk ka mun-dur të bëjë më shumë pasi nuk ështëmbështetur nga institucionet, dukeshtuar se puna më e madhe ështëbërë nga organizatat e ndryshme tëshoqërisë civile. “Kemi qenë gjashtëpersona dhe një teknik, shtatë(punëtorë në institut). Por, nuk nakanë mbështetur, nuk na janë lejuarmjetet të hulumtojmë në terren,çfarë kemi mundur të bëjmë vetë,më shumë në baza vullnetare i kemibërë ato hulumtime”, thotë Salihu.Mos-evidentimi dhe mos-publiki-mi i të dhënave në gjuhën shqipe,angleze dhe serbe, për secilin krim të

kryer, sipas Salihut, është krim i dy-fishtë mbi viktimat e luftës. “Për çdomasakër masive, për çdo varrezëmasive është dashtë të bëhet njëhulumtim i veçantë..., për Mejën,për Izbicën, për Reçakun, për tjerat,dhe me emër e mbiemër dhe mefotografi, të shkruhet dhe të bo-tohen në gjuhën shqipe, angleze poredhe serbe, ashtu që të kenë qasjeedhe popullata serbe e Kosovës dhee Serbisë për ato krime që janë kryer.Mjerisht kjo nuk është bërë dhe nukka gjasa të bëhet me këtë qasje qëështë filluar prej vitit 2011, e posaçë-risht tash,” vlerëson ish-drejtori i In-stitutit për Hulumtimin e Krimeve tëLuftës.

Edhe Bekim Blakaj, nga Fondipër të Drejtën Humanitare, vlerë-son se institucionet shtetërore të Ko-sovës nuk kanë bërë mjaftueshëmnë evidentimin e krimeve të luftësdhe mbledhjen e fakteve dhe dësh-mive nga dëshmitarët dhe të mbije-tuarit - duke shtuar se punën më tëmadhe e kanë kryer organizatat endryshme dhe shoqëria civile. SipasBlakajt, mos-evidentimi i plotë i kri-meve dhe mos-mbledhja e dëshmi-ve as dy dekada pas përfundimit tëluftës krijon vështirësi të mëdha nëkëtë proces. “20 vjet më vonë (pasluftës) është paksa e vështirë të gjin-den burimet primare. Shumë dësh-mitarë, shumë të mbijetuar më nukjanë në jetë. Për fat të keq, doku-mentacione të shkruara ka fare pak.Mirëpo do të duhej që institucionettë jenë më pro-aktive të krijonin njëbashkëpunimi më të ngushtë meorganizatat e shoqërisë civile, tëkërkonin nga Tribunali i Hagës, re-spektivisht tash nga mekanizmi i cilika trashëguar Tribunalin e Hagës,që të marrë të gjithë arkivin sa ipërket lëndëve apo provave që janëadministruar atje për rastin e Ko-sovës dhe gjithashtu të provojë tëvendosë një lloj bashkëpunimi meorganet e ndjekjes dhe gjyqësisë nëSerbi, në mënyrë që të bëhet ndjekjae atyre ndaj të cilëve ka prova se

kanë kryer krime në Kosovë,” thek-son Blakaj.

Edhe në Ministrinë e Drejtësisëpranojnë se “nuk është bërë mjaf-tueshëm” për të evidentuar të gjithakrimet e kryera ndaj popullatës civi-le. Ministri i këtij dikasteri, AbelardTahiri, thotë se punën e ish-institu-tit do ta vazhdojë Departamenti përDrejtësi Tranzicionale, në kuadër tëMinistrisë së Drejtësisë – i cili ështëthemeluar vitin e kaluar. “Tashmëështë zgjedhur drejtori i këtij depar-tamenti (Ilir Guta) dhe jemi në funk-sionalizim e sipër të këtij institucio-ni. Mendoj se do të jetë njëinstitucion adekuat i cili do të traj-tojë çështjet në fjalë që janë mjaft tëndjeshme dhe që po bëhen 20 vjetrealisht, dhe si Republikë e Kosovës,nuk kemi arritur të bëjmë mjaftue-shëm në grumbullimin e faktevedhe të dhënave, të cilat e dokumen-tojnë dhe vënë në pah edhe mëshumë krimet, gjenocidin, që janëkryer nga qeveria Serbe në atë kohë,në Kosovë, në vitet 1998-99,” thotë ai.

Pas zgjedhjes Ilir Gutës në po-zitën e drejtorit të departamentit,ministri Tahiri thotë se së shpejti dotë rekrutohet edhe pjesa tjetër e sta-fit - rreth 10 persona, të cilët për kohëtë pacaktuar do të punojnë në doku-mentimin e krimeve të luftës. “Pra,një plan të tillë (kohor) nuk mund takemi, pra se kur mund të përfun-dojnë, sepse nuk preferojmë që përagjenda të tilla të kemi një përcak-tim apo një datë ku mund të themise do të përfundojë puna e këtij in-stituti për këtë agjendë, mirëpo kjodo të vazhdojë aq sa të jetë nevojsh-me. Mendoj që është jashtëzakoni-sht e nevojshme që për një pe-riudhë të gjatë të arrijmë takonsolidojmë dhe të grumbullojmësa më shumë materiale dhe faktepër krimet që kanë ndodhur në Re-publikën e Kosovës, në luftën e vitit1998-99”, shton ministri Tahiri. Si-pas ministrit të Drejtësisë, institutii mëparshëm nuk ka pasur struk-turë të qartë - siç e parasheh ligji,

andaj, sipas tij, është krijuar Depar-tamenti për Drejtësinë Tranzicio-nale.

Por, ish drejtori i Institutit përHulumtimin e Krimeve të Luftës,Ismet Salihu, beson se në vend tëmbylljes së institutit, Qeveria e Ko-sovës është dashur ta forcojë atëme kuadro profesionistë dhe t’imundësojë hulumtimet në terren.“Për t’i argumentuar, evidentuardhe për t’i ruajtur të mos harrohen,urgjentisht, (Qeveria) duhet ta ri-hapë Institutin për Hulumtimin eKrimeve të Luftës, dhe, në atë insti-tut duhet të punësohen shkencë-tarë, pesë, gjashtë apo shtatë dok-torë shkencash që e dinë këtë punë,të fushës penale juridike. Pesë apogjashtë hulumtues të terrenit, t’usigurohen kushtet maksimale përpunë, në mënyrë që në këto 10vjetët e fundit të arrihet të eviden-tohen dhe publikohen këto krime,”propozon Salihu. Madje, sipas Sa-lihut, pos ri-hapjes së Institutit, paspërfundimit të procesit të evidenti-mit dhe dokumentimit të krimeveluftës, Qeveria e Kosovës duhethapë edhe Muzeun e Krimeve tëLuftës - ku do të ekspozoheshin fak-tet dhe dëshmitë e mbledhura.Ndërkohë, ngecjet në këtë proceskanë ndikuar edhe në gjykimin ekrimeve të luftës

Nga ana tjetër, edhe në Serbi ek-ziston një dhomë speciale për kri-me lufte, e cila me aktgjykim tëplotfuqishëm ka dënuar 15 serbëpër krimet e kryera në Kosovë gjatëluftës, dhe siç e dimë, Tribunali iHagës i ka proceduar tri raste ndajserbëve, ku janë dënuar 6 personapër krime lufte në Kosovë. Pra, num-ri i të dënuarve është tepër i vogël nëkrahasim me numrin e viktimavedhe numrin e krimeve të kryeragjatë luftës në Kosovë. Dhe, përderi-sa në gjykatat në Serbi ekzistonvetëm një dhomë e posaçme përgjykimin e krimeve të luftës, Kosovaka themeluar një Gjykatë Specialepër krime lufte. (REL)

Dokumentimi i krimeve të luftës,mision i pamundur në Kosovë Dy dekada paspërfundimit të luftësdhe 11 vjet ngashpallja e pavarësisë,shteti i Kosovës endenuk ka arritur të bëjëdokumentimin esaktë e të plotë tëkrimeve që kanëndodhur

17GLOBIKoha, e martë, 9 prill 2019

Britania i kërkonBE-së shtyrje tëBrexitit deri më 30 qershor

Kryeministrja britanike, Theresa May ika kërkuar Bashkimit Evropian shtyrje tëdatës për Brexit deri më 30 qershor. Ak-tualisht Britania pritet të largohet nga BE-ja më 12 prill, ndonëse ende nuk është ar-ritur ndonjë marrëveshje në Britani përkëtë çështje. Kryeministrja britanike kapropozuar që nëse deputetët britanikë paj-tohen në kohë për marrëveshje, Britaniaduhet të jetë në gjendje të largohet ngablloku evropian para se të mbahenzgjedhjet parlamentare në BE më 23 maj.

Megjithatë, ajo ka thënë se Britania dotë përgatitet për të prezantuar kandidatëtnë këto zgjedhje në rast se nuk arrihetasnjë marrëveshje. Për miratimin e një pro-pozimi të tillë duhet të ketë pajtueshmëringa liderët e BE-së, në samitin që do tëmbahet javën e ardhshme për Brexit nëBruksel. Në letrën e saj, May ka thënë se“bllokada nuk mund të vazhdojë pasi ështëduke krijuar paqartësi edhe është dukedëmtuar besimin në politikë” në Britani.

Ajo ka thënë se në rast të dështimit tënegociatave me partinë opozitare, atëherëdeputetët britanikë do të duhet të votojnënjë varg mundësish të cilave Qeveria zo-tohet se “do t’iu qëndrojë mbrapa”. Ajo kathënë se Mbretëria e Bashkuara ka propo-zuar këtë shtyrje të procesit të Brexitit derimë 30 qershor dhe “pranon qëndrimin eKëshillit Evropian se nëse Britania ështëakoma vend anëtar, atëherë duhet të jetëpjesë e zgjedhjeve të 23 majit”. Mirëpo ajopo ashtu ka përmendur se nëse marrëve-shja për largim do të ratifikohet nga Parla-menti Evropian para asaj date “Qeveriapropozon një largim më të hershëm” nëmënyrë që Britania të mos jetë pjesë ezgjedhjeve evropiane.

Të premten BBC ka raportuar se presi-denti i Këshillit Evropian, Donald Tusk kapropozuar bërjen e një oferte që përfshinnjë shtyrje “fleksibile” prej 12 muajve, dukeu bazuar në një burim në Bashkimin Evro-pian. Pasi plani i kryeministres britanike,Theresa May është refuzuar tri herë ngaligjvënësit, ajo ka ftuar liderin e laburistë-ve opozitarë, Jeremy Corbyn për të bise-duar me qëllim të zgjidhjes së krizës në tëcilën gjendet aktualisht Britania sa i përketBrexitit. Prokurori i Përgjithshëm britanik,Geoffrey Cox, i ka thënë BBC-së, se nësedështojnë bisedimet në mes të Qeverisëdhe Partisë Laburiste, shtyrja e Brexitit “kamundësi të jetë e gjatë”.

Kryeministrja britanike ka thënë se njështyrje e datës për Brexit është e nevojsh-me nëse Britania dëshiron të shmangë njëlargim pa marrëveshje, skenar për të cilintë dyja palët besojnë se do të krijonte pro-bleme biznesore dhe do të shkaktonte vë-shtirësi kufitare.

Në një kohë që Europa veriore është ezënë me Brexit, në jug ziejnë emocionet.Një provë gjenerale për një eveniment qëfillon të hënën (08.04), por gjërat sipasradhës. Rreth 500 populistë të djathtë tërinj nga gjashtë vende perëndimoreerdhën në Itali, në vendin, që po përjetonnjë hov të madh populist. Në takimin e"patriotëve ndërkombëtarë" kishte ftuar"Lega Giovani", organizata rinore e partisëmëmë, "Lega". Lega 30 vjeçare kërkon tëstartojë fuqishëm në zgjedhjet europianenë maj. E shanset nuk janë të këqija: Sipassondazheve, partia e Matteo Salvinit delforca kryesore. Por Salvini do më shumë.Ai po organizon prej muajsh bashkimin epopulistëve të djathtë në Europë. Rinia epartisë ushtroi ndërkohë të premten(05.04) në hotelin me katër yje në Via Pa-lermo në mes të Romës.

"SIMBOL PËR PARTITË MËMË"Qindra të rinj me botëkuptim populi-

st të djathtë u mblodhën në Via Palermo.Po të mos e dije, se për çfarë takimi bëhejfjalë nuk e kuptoje, se çfarë fryme diltenga ky vend. Para hotelit nuk kishte pro-testa, as iniciativa qytetare, as bllokimerrugësh. Brenda në sallën e konferencësishin mbledhur të rinj me kostume blu,femrat mund t'i numëroje megihsta. Nëqendër ishin kryetarët e 5 organizataverinore të partive populiste nga Belgjika,Franca, Britania e Madhe, Gjermania, Au-stria. Damian Lohr, 25 vjeç është kreu i"Alternativës së Re", organizata rinore epartisë populiste gjermane, AfD. Takiminë Romë thotë Lohr është "një simbol për

partitë mëmë. Ne jemi së bashku".

NGA TRE NË NJË?Deri më tani populistët e djathtë në

Parlamentin Europian përfaqësoheshinnga tre grupime parlamentare, EKR, ANFdhe EFDD. Në të shkuarën bashkëpuni-mi mes tyre dështoi për shkak të mospër-puthjeve në përmbajtje, ose sepse nuk ukrijua dot personalisht komunikimi imirë. Por tani para zgjedhjeve europianesynohet të krijohet një grupim i vetëm imadh i ri. Ftesat për konferencën e shtypitnë Milano i janë dërguar ndërkohë shty-pit nga AfD. Si organizatorë të takimitshihen Lega dhe Salvini. Nga Gjermaniado të marrë pjesë kreu i partisë, JörgMeuthen. Sipas raportimeve në mediaderi në 20 parti e grupime do të ba-shkohen në një "Aleancë të Popujve eKombeve Europianë". Salvini planifikonedhe një tur zgjedhor nëpër Gjermani.Në Europën Lindore ai e kreu këtë tur parapak javësh. Por në Varshavë ende nukështë thënë, nëse partia populiste edjathtë polake, PiS do t‘i bashkohet grupittë mobilizuar nga Salvini. Qëllimi i popu-listëve të djathtë është që në ParlamentinEuropian pas zgjedhjeve të majit ata tëarrijnë të krijojnë grupin e tretë ose tëdytë më të madh në PE. Prognozat janëshumë të vështira. Sepse ende nuk dihet,për shkak të Brexit, se në ç'formë do tëmarrin pjesë britanikët. Ata do ta ndry-shonin aritmetikën e vështirë të grupime-ve parlamentare. Megjithatë populistët edjathtë do të zinin një çerekun e ulësevenë Parlamentin Europian, shumë mëtepër se tani.

ALEANCA E RE E "PATRIOTËVE"Ndërkohë që takimi i së premtes në

Romë i të rinjve populistë të djathtëtingëlloi si një uverturë e asaj që pritet. Nësallë dëgjoheshin tingujt e hitit "Thun-derstorm" të grupit AC/DC, flamujt dymetër të gjatë të Lega-s valëviteshin, nënjë monitor të madh shiheshin pamje tëmonumenteve nga kryeqytetet europia-ne. Davide Quadri, koordinatori

ndërkombëtar i "Lega Giovani" e bëri tëqartë parullën e tij në përshëndetje:"Make Europe great again "- Ta bëjmë Eu-ropën sërish të madhe - kjo është kërkesakryesore e "Lega Giovani". Ata që morënfjalën kishin të gjithë të njëjtat përfytyri-me armiku: Brukselin, multikulturaliz-min, migrantët. Për marketingun politiktë rinjtë populistë dinë të përdorin edhenocione si "krenaria" e "patriotizmi". Qëlli-mi: Të revolucionojnë BE dhe të qeveri-sin.

Ndërkohë që përfaqësuesi i të rinjve tëAfD-së, Lohr e cilësoi Jean-Claude Junckersi një "klloun politik" dhe Merkelin si "sh-trigë", përfaqësuesi i të rinjve populistëbelgë të "Vlaams Belang Jongeren", BartClaes pas deklaratës, se askush nuk duhettë kërkojë falje asnjëherë për historinë epopullit të vet, lëshoi thirrjen: "Jini identi-tarë". Gjermani Damian Lohr nuk reagoiaspak në këtë moment. Sepse as më tëashprit tek AfD nuk do të guxonin të fli-snin diçka të tillë publikisht. Kjo tani kurshërbimi i Mbrojtjes Kushtetuese i kavënë në shënjestër. Megjithatë Lohr kish-te mbetur i impresionuar nga takimi. Kaqshumë entuziazëm, kjo ka qenë e pa-zakontë për të. Kështu u shpreh DamianLohr një ditë më pas në shëtitje me part-nerët italianë. "Kaq shumë emocione". Pora mund të ndizet nga kaq shumë krenarie patriotizëm një nacionalizëm i ri, siç kandodhur shpesh në histori, dhe që mundtë përfshijë edhe Gjermaninë? DamianLohr mendohet para se të përgjigjet. Aiflet pastaj për respektin e ndërsjellë dhepërgjegjësinë vetjake. Kështu mund të re-duktohej rreziku i rrëshqitjes në naciona-lizëm, thotë ai.

Roma dhe Brukseli - kontrasti nuk ka sitë jetë më i madh: Teknokracia e BE qëqëndron ulur në kryeqytetin europian nëndërtesa të ftohta moderne me xham dhemetal, dhe Roma - qyteti mijëvjeçar plotmonumente, që dikur e rrezatoi ndikiminkulturor pothuajse në të gjithë Europën.Tani që nga Roma populistët e djathtë ita-lianë duan të ndikojnë sërish Europën,por këtë herë ndryshe. (DW)

PARTITË E DJATHTA POPULISTE DUAN TË BASHKOHEN

AfD gjermane dhe partitë etjera populiste të djathtaduan të krijojnë një front tëbashkuar në Parlamentin eri Europian. "Lega" e MatteoSalvinit është mjaft aktivenë këtë drejtim

Bashkë kundër të tjerëve

18 DOSSIERKoha, e martë, 9 prill 2019

Dibër, 10 prill 1939 - Një persona-litet shqiptar dha detajet e më-poshtme mbi kërkesat italianetë refuzuara nga Mbreti Zog,Qeveria dhe Parlamenti i Ti-ranës përpara pushtimit. Këtoishin kërkesat në vijim, të cilatpasqyrojnë regjimin që Italia irezervonte Shqipërisë së mun-dur:1. Të drejtën për të zbarkuar for-ca ushtarake në çdo kohë dhekudo në territorin e Shqipërisë;2. Mbikëqyrje dhe kontroll ngaautoritetet ushtarake italianenë të gjitha punët publike sh-qiptare: fortifikimet, rrugët,urat, portet etj.;3. Garantim të të gjitha të drej-tave civile të gëzuara nga shte-tasit shqiptarë për italianët qëjetojnë në Shqipëri, duke përf-shirë gjithashtu të drejtën përtë qenë deputet, ministër, etj;4. Heqjen e Ministrisë së Jasht-me, interesat shqiptare jashtëvendit do të përfaqësohen ngapunonjësit diplomatikë dhekonsullorë italianë;5. Emërimin e sekretarëve tëpërgjithshëm italianë në tëgjitha ministritë shqiptare;6. Ministri italian në Tiranë dotë jetë anëtar i qeverisë shqip-tare dhe, nga ana tjetër, ministrishqiptar në Romë do të jetëanëtar i qeverisë fashiste.

Përgatiti: Aurenc Bebja, Dars(Klos), Mat - Albania

6 kërkesat e Italisëfashiste qëmbreti Zogrefuzoi parapushtimit tëShqipërisë

Gazeta franceze, “Ce Soir”, ka botuar,të martën e 11 prillit1939, në faqen n°3,gjashtë kërkesat eItalisë fashiste për tësunduar Shqipërinë,të refuzuaraasokohe nga Mbreti Zog

• Pushtimi i Tiranës

• Amerikanë që protestojnë në ambasadën italiane në Uashington më 7 prill 1939, ditën e push-timit të Shqipërisë

• Ministri i Jashtëm italian, Konti Ciano në Shqipëri dy ditë pas pushtimit, 9 prill 1939

• 4ditëpaspush-timit,njëushtaritalianqëruanpal-latinmbretërornëTiranë, 11prill1939

• Faik Konica(majtas) megjeneral-majorin A. W.Gullion dheme shkrim-tarin FrederickW. Wile nëUashington,(10 maj 1939).PërUashingtoninzyrtarmegjithëseShqipëriaishte pushtuarnga Italia,MinistriFuqiplotëKonica vazh-doi të njihejnga qeveriaamerikanederi në qer-shor të atijviti.

NJË PROTESTË NGA IMZOT FAN NOLI, ISH-KREU ISHTETIT SHQIPTAR

Na shkruajnë nga Nju Jorku, 1939:“Peshkopi shqiptar Fan Noli, i cili më parë ishte president

i Republikës së Shqipërisë, aktualisht është udhëheqësi sh-pirtëror i rreth 30.000 shqiptarëve ortodoksë që jetojnë në Sh-tetet e Bashkuara, u dërgoi të dielën z. Roosevelt (presidentitamerikan), z. Daladier (kryeministrit francez), z. Chamber-lain (kryeministrit britanik) dhe z. Avenol, sekretarit tëpërgjithshëm të Lidhjes së Kombeve, një telegram protestekundër aksionit ushtarak italian në Shqipëri”.

“Le Temps” ka botuar, të martën e 11 prillit 1939, nëfaqen n°2, një shkrim në lidhje me telegramet eFan Nolit dërguar asokohe udhëheqësve më lartëbotërorë, si arsye e pushtimit të Shqipërisë ngaItalia fashiste, të cilin, Aurenc Bebja, nëpërmjetBlogut “Dars (Klos), Mat - Albania”, e ka sjellë përpublikun shqiptar

Kur Fan Noli i shkroiliderëve botërorë përpushtimin italian

19SPORTKoha, e martë, 9 prill 2019

Shkup, 8 prill - Lideri i tabelës,Shkëndija me hapa të sigurta pomarshon drejt mbrojtjes së titullitnë Ligën e Parë Futbollistike. “Ku-qezinjtë”, në derbin e Tetovës shë-nuan fitore ndaj Renovës me re-zultatin 2-1. Të parët në avantazhkaluan “kuqezinjtë” me anë të Bej-tullait ndërsa ishte Sadiki ai që ba-razoi shifrat në 1-1 në fund të pje-sës së parë. Ndërkohë Radeski megolin e dytë në sezonin pranveror,siguroi 3 pikët për Shkëndijën, ecila me 12 pikë epërsi do të takojëVardarin gjatë javës së ardhshmenë Shkup. Ky i fundit, nuk shkoi meshumë se një barazim 1-1 ndaj Aka-demia Pandevit. Ndërkohë Rabot-niçki me përmbysje të rezultatit

brenda 120 sekondave, mundi FCShkupin me 2-1 në Çair. Të parëtnë avantazh kaluan nikoqirët megolin e Ustabashit, ndërsa Peevdhe Iljoski shënuan për fitoren emysafirëve. Skuadra e MakedonijaGj.P me rezultatin 3-0 fitoi ndajPobedës ndërsa një fitore tëmadhe e realizoi Sileksi, i cili nëtransfertë me 1-0 mundi Bellasicënnë Strumicë. Trajneri i Shkëndijësnuk ka fshehur kënaqësinë pas fi-tores së radhës në kampionat, për-

ballë Renovës. “Mendoj se me-naxhuam mirë ndeshjen, shë-nuam në moment të duhur. Ki-shim edhe raste tjera të cilat nuk ishfrytëzuam, ndërsa pranuam golnga një ndërprerje që nuk duhejtë kishte ndodhur. Një lojtarë qëështë dominant në kërcim nukguxon të mbetej i vetmuar. Në pje-sën e dytë shënuam sërish dhepërveç golit patëm edhe disa rastetë 100% që nuk i realizuam. Për nemë të rëndësishme ishin të mar-

rim tre pikët dhe me çdo fitore tëradhës Shkëndija është më afër ti-tullit të kampionit”, shprehet traj-neri Qatip Osmani. Triumfi ndajRenovës ishte i pesti me radhë përShkëndijën, që me këto tre pikëçojnë në 12-të epërsinë para Varda-rit të vendit të dytë. Kështu kuqe-zinjtë me avantazh solid do tëhyjnë në rrethin e katërt të garavenë LPFM kur pritet edhe përfundi-misht të sigurohet titulli i tretë ikampionit shtetërorë. “Kemi për-parësi shumë të mirë dhe nukduhet të lejojmë këtë përparësi tahumbim deri në fund. Me-naxhuam mirë mungesën e Alimitdhe Zahovit, Bojku mendoj se upërgjigj mirë në mesfushë, ndërsaportieri Rexhepi edhe pse nuk patishumë punë, vlerësoj se ishte nënivel të detyrës për aq punë sa ki-shte. Pozitive është se vazhdojmëtë sulmojmë rivalët edhe kur jeminë epërsi, këtë e dëshmuam edhesot kur kërkonim golin e tretë. Kjoishte fitorja e pestë me radhë,ndërsa gjithë këto ndeshje kemipasur mundësi të bëjmë rotacionnë skuadër duke u dhënë pushimdisa lojtarëve që ndjenin lodhjeapo që nuk ishin në kohën eduhur. Nëse analizojmë këto pesëndeshje, patjetër se kemi arrituratë që kemi kërkuar”, përfundoiOsmani.

Drita e Nuhiutbarazon me Gjilanin Shkup, 8 prill - Trajnerishkupjan Ardian Nuhiu meekipin e tij Drita ka barazuarpa gola në derbin e javës së 26përballë Gjilanit. Edhe pse eki-pi i Dritës kishte rastet më tëmira për gol në minutat shte-së, por asnjë nuk u konkreti-zua. Nuhiu ka theksuar se eki-pi i tij ishte më i mirë në fushëdhe se ka merituar fitoren, porfati nuk ka qenë në anën etyre. “Duke parë ndeshjenmendoj se në pjesën e dytë emerituam fitoren. Një pjesëne parë ndoshta nuk krijuamshumë raste. Kishim qarkulli-min e topit, por nuk arritën tëjemi të rrezikshëm. Pastaj, nëpjesën e dytë bëmë gjithçkapër të shënuar, por ishte çë-shtje fati që nuk realizuam.Mendoj se bëmë një ndeshjeshumë të mirë. Siç thash mëparë, në pjesën e parë nukishim shumë të rrezikshëm,nuk krijuam, mirëpo në pjesëne dytë ishte vetëm çështje fatipër të realizuar golin, dy meHaxhimusën dhe një me Ky-rian Nëabueze. Sa ishim 11 me11 ekipi po luante më mirë, kurkundërshtari mori karton tëkuq, disi sikur ajt tashi tëshkojmë më ngadalë dukendërtuar dhe do vije me kohëgoli. Nuk ndodhi ashtu, pastajedhe u barazuam me futbolli-stë. Por prapë mendoj se fut-bollistët e mi luajtën më mirë,gjithë kohën e kishim nënkontroll topin – nuk më kuj-tohet ndonjë rast që kundër-shtari na ka rrezikuar”, dekla-roi Ardian Nuhiu.

Shkup, 8 prill - Nuk nisi mirë përmundësit e Maqedonisë së Ve-riut, kampionati Evropian përsenior, i cili aktualisht po zhvil-lohet në Bukuresht të Rumani-së. Në kategorinë deri më 65 kg,Fati Vejseli pësoi disfatë në eli-minatoret dhe nuk arriti të ka-lojë pragun e parë eliminatore,duke u mundur nga hungareziJozef Mollnari me 5-4. dërkohëmundësit e tjerë ka mësuar em-rat e kundërshtarëve. VladimirEgorov në kategorinë deri më 57kg, do të përballet me MuslimSadulaevin e Rusisë, ndërsa Mo-gamedzhi Nurov, në kategorinëderi më 97 kg, do të sfidojë ita-lianin Simone Inatonin. Elme-din Sejfullahu, pritet që gjatëditës së martë të paraqitet nëEvropianin në Rumani.

Milot Rashica është duke prirënë garë për t’u shpallur lojtari më

i mirë në fazës çerekfinale nëKupën e Gjermanisë, në njëkonkurrencë të ngushtë me Pierre-Mishel Lasoga, Robert Levandovskidhe Marko Risher. Ylli i ekipitkombëtar të Kosovës, Milot Rashi-ca shënoi një gol absolutisht tëmrekullueshëm duke i ndihmuarVerder Bremenit ta mposhtëSchalken 2:0 javën e kaluar. Anëso-ri vushtrrias e frymëzoi Verder Bre-

menin drejt arritjes në gjysmëfi-nale të Kupës së Gjermanisë, dukeshënuar një gol të jashtëzakon-shëm në fitoren 2:0 kundërShalkes në Gelsenkirshen me-sjavën e kaluar. 22-vjeçaari e bom-bardoi portën e Nubel në minutëne 72 për ta kaluar skuadrën e tij nëepërsi. Ky gol dhe paraqitje e tijfantastike në përgjithësi ia fitoi atijçmimin lojtar i ndeshjes. Tani, Ra-

shica është në garë me tre fituesite çmimit lojtari i ndeshjes nga triskuadrat tjera që e siguruan gjy-smëfinalen, Pierre-Mishel Lasog-ga, Robert Levandovski dhe MarcoRisher. Rashica po prin për mo-mentin me 45.05 për qind të vota-ve, pas tij vjen ylli i Hamburgut La-soga me 44.59, ndërsa i treti ështësulmuesi polak i Bajern Munih me6.77 për qind.

Haxhi Krasniqi do të mun-dohet ta fitojë meçin me StefanHartel në tentimin e dytë, pasiherën e parë, vitin e kaluar, meçiishte anuluar. Haxhi Krasniqi sy-non ta mbrojë titullin e kampionitevropian në meçin e 11 majitkundër shokut të skuadrës tek SES,Stefan Hartel. Boksieri kosovar dotë mundohet ta fitojë meçin meboksierin gjerman në tentimin edytë, pasi meçi i parë, i paraparë tëzhvillohej vitin e kaluar, ishte anu-luar pasi Hartel ishte infektuar dhemë pas Krasniqi e kishte gjeturmenjëherë kundërshtarin tjetër,

spanjollin Ronny Landaeta, të ciline kishte mundur pa problem nënëntor të vitit që shkoi. Ky meç dotë zhvillohet në sallën “StadthalleMagdeburg” në qytetin e Magre-burgut muajin e ardhshëm. 32vjeçari synon ta mbrojë brezin e

artë evropian më 11 maj, për t’iuafruar edhe më shumë titullit tëkampionit botëror. Nga ana tjetër,për Hartel kjo do të jetë ndoshtamundësia e fundit për ta fituar ti-tullin evropian. Ai i ka fituar 17 nga18 meçet e zhvilluara deri tash nëboksin profesionist, ndërsa e kish-te humbur meçin kryesor të kar-rierës nga shoku i skuadrës tek SES,Adam Deiner vetëm me pikë. Ngaana tjetër, Haxhi Krasniqi ështëduke ushtruar intensivisht për këtëmeç që nga fillimi i këtij viti dheduket se është i gatshëm për këtësfidë.

SHKËNDIJA NUK KA TË NDALUR

Osmani: Çdo fitore e radhësna afron më afër titullit

“Mendoj semenaxhuam mirëndeshjen, shënuamnë moment të duhur.Kishim edhe rastetjera të cilat nuk ishfrytëzuam, ndërsapranuam gol nga njëndërprerje që nukduhej të kishtendodhur. Për ne më tërëndësishme ishin tëmarrim tre pikët dheme çdo fitore tëradhës Shkëndijaështë më afër titullittë kampionit”,shprehet trajneriQatip Osmani

Krasniqi synon ta rrahë shokun e skuadrës///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

Rashica në garë me Levandovskin për çmimin “Ylli i çerekfinaleve”///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

KAMPIONATIEVROPIAN - MUNDJE

EliminohetVejseli

20 SPORTKoha, e martë, 9 prill 2019

KOMUNA RESNJËSektori për urbanizëm, punë komunale,

zhvillim lokal ekonomik dhe bashkëpunim tejkufitarNë bazë të nenit 35 paragrafi 2 të Ligjit për planifikim hapësinor dhe urbanistik ("Gz. Zyrtare e RM" nr. 199/14,

44/15, 193/15, 31/16, 163/16 dhe 168/18), nenit 50 pika 4 të Ligjit për vetëqeverisje lokale (Gz. zyrtare e RM"nr.5/02), nenit ___ të Statutit të Komunës Resnjë, dhe Programit vjetor i sjellur për përpunim të planeve urbanistiketë Komunës Resnjë, për vitin 2019 me vendimin nr.08 2378/21 të datës 13.12.2018 i sjellur nga Këshilli i KomunësResnjë, Kryetari i Komunës Resnjë e solli këtë:

N J O F T I M1. Për organizim të Prezantimit publik dhe Anketës publike në lidhje me Propozim planin e DLPU për ndërtim

të objekteve me klasë themelore me qëllim B5 (kompleks hoteli), me kufij të përfshirjes të definuar mekufijtë e PK 603 KK Sllivnicë, me sipërfaqe prej 16.692,00 m2 (1,67 ha); e përpunuar nga DPPTU "FORMI"SHPKNJP Manastir

Anketa publike dhe prezantimi publik në lidhje me Propozimin DLPU për ndërtim të objekteve me klasëthemelore me qëllim B5 (kompleks hoteli), me kufij të përfshirjes të definuar me kufijtë e PK 603 KK Sllivnicë, mesipërfaqe prej 16.692,00 m2 (1,67 ha); e përpunuar nga DPPTU "FORMI" SHPKNJP Manastir.

Anketa publike do të zgjasë 5 (pesë) ditë pune me fillim prej datës 12.04.2019 deri më 19.04.2019, çdo ditë punenga ora 08 deri 16.

Në afatin e cekur, qytetarët dhe subjektet juridike të interesuar nga zona konkrete e përfshirë me planin mund tëparashtrojnë vërejtje, sugjerime dhe mendime me shkrim në listat anketuese.

Prezantimi publik me prezantim profesional të planit do të mbahet më datë 12.04.2019 në ora 12:30, në sallën evogël të Komunës Resnjë Resnjë.

Komuna ResnjëKRYETARI I KOMUNËS

Zhivko Gosharevski

Duke vepruar në përputhje me nenin 1 paragrafi 2 nga Ligji për letra me vlerë (Gazeta zyrtare e Republikës së Maqedonisë nr. 95/2005, 25/2007, 7/2008, 57/2010 135/2011, 13/2013, 188/2013, 43/2014, 15/2015, 154/2015, 192/2015, 23/2016 dhe 83/2018), nenin 84 nga Ligji për procedurë të përgjithshme administrative (Gazeta zyrtare e Republikës së Maqedonisë nr.124/2015), Komisioni i letrave me vlerë i Republikës së Maqedonisë së Veriut e komunikon këtë:

KOMUNIKATË Komisioni i letrave me vlerë i Republikës së Maqedonisë së Veriut kryen dorëzim me shpallje publike të akteve të cilat nuk arriti t’i dorëzojë, dhe atë: 1. Njoftim dhe Konkluzion nr. KPK PA 03-1 i datës 12.03.2019 deri te Shoqëria Premium Grup ShA Shkup me

seli në rr. “Naroden front”, 23/2-2, Veles; 2. Njoftim dhe Konkluzion nr. KPK PA 03-2 i datës 12.03.2019 deri te Shoqëria Komunaproekt ShA Tetovë me

seli në Sheshin Marshalli Tito 25, Tetovë; 3. Njoftim dhe Konkluzion nr. KPK PA 03-4 i datës 12.03.2019 deri te Shoqëria Metalurg ShA Shkup me seli në

rr. “Jani Llukrovski” 6, Shkup; 4. Njoftim dhe Konkluzion nr. KPK PA 03-5 i datës 12.03.2019 deri te Shoqëria Taska ShA Kavadarë me seli në

rr. “Kiro Krstev” 58, Kavadarë.

U bëhet thirrje personave të lartpërmendur që në afat prej 10 (dhjetë) ditëve nga publikimi i kësaj komunikate, të paraqiten në hapësirat e Komisionit për letra me vlerë të Republikës së Maqedonisë së Veriut dhe t’i marrin aktet e lartpërmendura. SHËNIM: Paralajmërohen palët se mënyra e këtillë e dorëzimit konsiderohet si dorëzim i rregullt, ndërsa secila pasojë negative e krijuar që mund të paraqitet do të bartet nga vetë pala. Numër 03-420/1 08.04.2019 Shkup

Mr.Sc. Nora Aliti

Komisioni i letrave me vlerë i Republikës së Maqedonisë së Veriut

Kryetar

Sa herë që ai vjen në Shqipëri, nis diskuti-mi në lidhje me Kombëtaren. Ka ardhur për t’ibërë presion trajnerit?! Ka ardhur që të inter-ferojë në skuadër? Apo ka ardhur që të punojëpas shpinës së ndokujt, teksa takon presiden-tin Duka? Këto pyetje ngrihen sa herë shfaqetnë Tiranë Xhani De Biazi. Ish-trajneri iKombëtares, i cili shkroi historinë me kuqe-zinjtë, është shfaqur sërish në kryeqytetin sh-qiptar, por këtë herë asnjë prej këtyre pyetje-ve që ngrenë shpesh për të, nuk qëndron. Nënjë intervistë për “Panorama Sport”, De Biazitregon se ka rikujtuar çdo vit të qëndrimit tëtij në krye të kuqezinjve në një takim tëstërzgjatur me Dukën, porse jo për postin etrajnerit. “Mund të bëj rolin e drejtorit sportiv”,shprehet ndër të tjera shqiptari De Biazi, tek-sa ka një përgjigje për thuajse gjithçka: Çë-shtja “Durmishaj”, cirkun e thënë nga Panuçidhe mbi të gjitha, atë që trumbetojnë tëgjithë shqiptarët.

Nëse vjen De Biazi në Shqipëri, çfarëduhet të themi? Çfarë po ndodh?

Nuk po ndodh asgjë. Është një mundësipër t’u rikthyer, për të takuar miq dhe për tëparë interesat e mia që i kam ende këtu në Sh-qipëri. Gjithashtu, për të prezantuar edheakademinë time të re.

Cili është plani që keni për akademinë?Plani parësor është për të kërkuar që të rri-

tet gradualisht. Do të kërkoj që të jap ekspe-riencën time si trajner për djemtë e rinj qëduan të kuptojnë si të bëjnë për të shkuarlarg.

A do të jetë edhe në Shqipëri kjo akade-mi?

Po! Besoj që në sezonin e ardhshëm do tahap edhe në Shqipëri. Në vijim do ta shohsesi dhe kur… Them po, sepse besoj se djemtëshqiptarë që jetojnë këtu, në Itali apo edhediku tjetër jashtë vendit, kanë nevojë për mje-shtra të vërtetë.

A është ky drejtimi i radhës në karrierën

tuaj që nënkupton edhe se nuk do tëriktheheni më në një pankinë për të drej-tuar?

Jo, absolutisht që jo sepse kjo është diçkaqë mund ta bëj me qetësi në muajt kur nukpunoj, kryesisht gjatë verës. Prandaj, për këtëmotiv këtë gjë do ta bëj vetëm për dy javëpunë, në dy vendndodhje të rëndësishme,por të ndryshme.

Keni takuar Dukën dhe kam informa-cione se keni qëndruar gjatë bashkë dukedrekuar. Mbase 5 orë për 5 vite e gjysmë sitrajner këtu…

Kemi ngrënë mirë (qesh…). Po, në faktkemi kaluar një orë për çdo vit të kohës qëkam qenë trajner këtu dhe është kënaqësi tëtakoj presidentin. Ndihem mirë me të.

Tema e bisedës ka qenë për…Po ju ndërpres unë para se ta përfundoni.

Kemi folur për shumë gjëra. Jo domosdo-shmërisht vetëm për futboll. Sigurisht qëedhe për këtë gjë kemi biseduar, por ndarazinga gjithçka tjetër: Nga politika, nga interesatekonomikë, nga perspektivat e ardhshme tëfederatës. Apo edhe të projekteve të bukuraqë kam ndjekur, pasi vizitova edhe punimetnë kompleksin ku po ndërtohen zyrat e rejadhe ambientet për Kombëtaren. Me sa pa-shë punimet, them se federata vazhdon tëjetë në rritje.

E takuat Dukën për stolin e Kombëta-res?

Jo! Absolutisht, jo. Kemi folur edhe për si-tuatën në Kombëtare në periudhën e funditdhe për problemet në lidhje me zëvendësi-min e Panuçit. Kemi folur për shumë gjëra,por më së shumti si mes 2 miqsh që takohen

pas një kohe të gjatë që nuk janë parë.Çfarë ju tha Duka për shkarkimin e Pa-

nuçit?Sigurisht që i vjen keq. Mirëpo, për sa kohë

trajneri nuk do të ndryshonte kurrë, për asnjëmotiv në botë, atëherë vjen një situatë në tëcilën me shumë gjasa nuk mund të vazhdo-sh më. Ndaj, nuk di ç’të them. Gjithsesi, nukdua as që të futem në të tillë diskutime, të ci-lat janë biseda që u takojnë atyre.

Duka ka thënë se “De Biazi nuk dorikthehet si trajner i Kombëtares”. Nuk juaofron ai apo nuk do ta pranonit ju?

Jo, jo. Shikoni, unë besoj se ai e di që ështëshumë shpejt që nga koha kur unë kam ikurnga Shqipëria. Kanë kaluar thuajse një vit e

gjysmë që kur kam ikur dhe nuk mendoj seështë momenti për të menduar që tërikthehem. Më pas, në rolin e trajnerit, mëpak akoma. Unë mund të merrja në konsi-deratë që të bëja mbase postin e drejtorit tek-nik të Kombëtares për të kërkuar që të zhvil-loj lëvizjen futbollistike nga Kombëtarja ederi te të rinjtë.

Nëse ju thonë: “Shqipëria është si cirksepse dikush që kërkon të vendosë rregulldhe disiplinë, e pëson shtrenjtë”, si do t’ipërgjigjeshit?

Besoj se Kombëtarja shqiptare, në aspek-tin futbollistik, meqenëse po flasim për këtë,nuk ka nevojë për rregulla të mëdha. Ato qëishin në periudhën time të drejtimit mjafto-nin për të çuar përpara një diskutim disiplinenga pikëpamja e sjelljes, por ajo që ka rëndë-si më shumë sipas meje janë motivimet dhedëshira për të qenë pjesë e një projekti qëduhet të na çojë lart, lart. Në këtë aspektduhen ide shumë të qarta dhe zgjedhje tëgoditura në njerëz, përveçse futbollistë.

Po flisni në shumë raste “ne”. Tamam sidrejtor sportiv…

Jo. Por sepse unë ndihem pjesë e kësaj fe-derate, e këtij vendi. Janë akoma shumë loj-tarë që janë djemtë e mi. Dhe në këtë aspekt,kam mbetur ende këtu me zemër.

Emri juaj është lakuar si alternativë përIndinë. Ka diçka?

Ka folur vetëm menaxheri, por së bashkume mua janë edhe dy tre kandidatë të tjerë.Po vlerësojnë kontratën.

De Biazi rrëfen takimin 5 orësh me DukënNë një intervistë De Biazitregon se ka rikujtuar çdo vittë qëndrimit të tij në krye tëkuqezinjve në një takim tëstërzgjatur me Dukën, porsejo për postin e trajnerit

Publicitet

REPUBLIKA E MAQEDONISË KOMUNA VELES Sektori për urbanizëm, mbrojtje të mjedisit jetësor, veprimtari komunale, komunikacion, rrugë, zhvillim lokal

ekonomik dhe teknologjia informatike

UP nr.1310-6 prej datës 04.04.2019 Veles Në bazë të nenit 51 paragrafi 10 të Ligjit për planifikim hapësinor dhe urbanistik (Gz.Zyrtare e RM nr. 199/14, 44/15, 193/15, 31/16,163/16, 64/18 dhe 168/18), nenit 50 pika 16 të Ligjit për vetëqeverisje lokale ("Gz.Zyrtare e RM" nr. 5/02), nenit 51 të Statutit të Komunës Veles, (Lajmëtari zyrtar 12/06, 03/09, 18/10 dhe 15/14) Kryetari i Komunës Veles e jep këtë:

L A J M Ë R I M Për organizim të prezantimit publik dhe anketës publike

në lidhje me Miratimin e Projektit arkitektonik urbanistik për formim për preparcelacion të PN 34.06 dhe formim të dy parcelave të reja ndërtimore PN 34.06.1 dhe PN 34.06.2 me klasë themelore për qëllim A1 - vendosje në shtëpi

banimi, PDU për pjesë të VELES /ndryshim dhe plotësim/ për lokalitetin: pjesë nga njësia urbane 5, pjesë nga blloku urban 34- (pjesë nga bërthama e vjetër e qytetit), mes pjesës prej rr. KRALI MARKO dhe rr. KRUSHEVSKA

KOMUNA VELES, Anketa publike dhe prezantimi publik i PAU për preparcelacion të PN 34.06 dhe formim të dy parcelave të

reja ndërtimore PN 34.06.1 dhe PN 34.06.2 me klasë themelore për qëllim A1- vendosje në shtëpi banimi, PDU për pjesë të VELES / ndryshim dhe plotësim/ për lokalitetin: pjesë nga njësia urbane 5, pjesë nga blloku urban 34 - (pjesë nga bërthama e vjetër e qytetit), mes pjesës prej rr.KRALI MARKO dhe rr.KRUSHEVSKA KOMUNA VELES, do të realizohet me publikimin e lajmërimit në sistemin informativ e-urbanizëm si dhe në dy media publike dhe me shfaqjen e PAU në Qendrën e shërbimit qytetar të Komunës Veles. Anketa publike do të zgjas 5 (pesë) ditë pune nga 10.04.2019 deri më 16.04.2019 prej orës 7.30 deri 15.30 çdo ditë pune.

Prezantimi publik me prezantim profesional të planit do të mbahet më datë 12.04.2019 në ora 10:00 në hapësirat e KOMUNËS VELES.

Në afatin e cekur, qytetarët dhe subjektet e interesuar nga zona konkrete e përfshirë me planin mund të parashtrojnë vërejtje, sugjerime dhe mendime me shkrim në fletat anketuese.

KRYETARI i komunës Veles

Ace Kocevski

Publicitet

21SPORTKoha, e martë, 9 prill 2019

Golden State blindon vendin eparë në Konferencën e Perëndimitme një fitore të thellë ndaj Los An-geles Clippers në Oracle Arena.Kampionët në fuqi të NBA trium-fuan me shifrat e thella 131-104dhe falë humbjes së Denver Nug-gets në transfertën ndaj PortlandTrail Blazzers siguruan edhe ma-tematikisht primatin në Perëndim.Ishte një sfidë pa shumë histori ajoqë u zhvillua në Oakland meStephen Curry-n që ishte pikëshë-nuesi më i mirë i takimit me 27pikë ndërsa dyshja tjetër Durant-Thompson u mjafutuan me 28pikë sëbashku. Clippers ndërkohëme këtë disfatë humbi një mundë-si të shkëlqyer të evitonte një për-ballje të mundshme me GoldenState që në raundin e parë të play-off pasi aktualisht pozicionohet nëvendin e 8-të në Lindje dhe pasi uparakalua nga San Antonio ta-shmë fatin e kalifornianëve e kanënë dorë teksanët. Skuadra që do tëketë në favorin e parketit në të

gjitha ndeshjet e fazës play-offështë Milwaukee Bucks që edhepse e ka siguruar vendin e parë nëKonferencën e Lindjes por edhepetkun e skuadrës më të mirë tësezonit të rregullt, vazhdon të fi-tojë. Atlanta Hawks ishte viktimae rradhës për formacionin ngaWinconsin, me Atlantan qëtriumfoi me rezultatin 115-107.Greku Giannis Antetokuonmpome 30 pikë 3 asiste e 9 rebound

ishte basketbollisti më i mirë mbiparket për Bucks ndërkohë qëAtlantës për të evituar këtë disfatënuk i mjaftuan 33 pikët e ukraina-sit Len. Tashmë që ka mbetur ja-shtë fazës play off dhe është pambretin James që është lënë ja-shtë për këto ndeshje të fundit përtë mos rrezikuar ndonjë dëmtimtë mundshëm, vazhdon të fitojëLos Angeles Lakers, që pasitriumfoi në derbin ndaj Clippers

mori një fitore me peshë edhe ndajUtah Jazz. Në Staples CenterLakers triumfuan me rezultatin engushtë 113-109 në një ndeshje kudiferencën e bëri Caldwell-Popeme 32 pikë, 6 asiste dhe 6 rebound.Ndërkohë Portland Trail Blazzersfalë 30 pikëve të Damian Lillardmposhti 115-108 dhe siguroi ven-din e 4-t në Perëndim teksa do tëketë avantazhin e parketit nësfidën play off ndaj Utah Jazz.

Sharapova merrlajmin e mirëpas operacionitGati 2 muaj pas operacionit nëshpatull, tenistja ruse MariaSharapova do të rikthehet nëfushë në turneun e Shtutgardit.Organizatorët e këtij eventikanë bërë me dije se do t’i japinnjë ftesë tenistes ruse, që nukluan që prej grand slam të Au-stralian Open. Ky është një tur-ne ku Sharapova ka triumfuar 3herë në karrierën e saj dhe ku urikthye pas pezullimit nga do-pingu. “Mezi pres të rikthehemnë fushë. Mjekët më dhanë laj-min e mirë që mund të luaj nëShtutgard dhe kan nisur vetëmdy ditë më parë të përgatiten.Nuk ka qenë e lehtë, por jamgati. Ky është një turne kugjithnjë kam gjetur mbësh-tetjen e tifozëve, ndaj shpresojtë mos i zhgënjej”, tha MariaSharapova, që nuk mori pjesënë dy Masters të zhvilluar nëAmerikën muajin e kaluar.

WilderkonfirmonsfidënpërballëJoshuaBoksieri amerikan Deontay Wil-der, kampion bote në peshën erëndë në kategorinë WBC, kadeklaruar se sfida e unifikimit tëtitujve kampionë të këtij Divizio-ni do të kryhet vitin e ardhshëm.Kjo nënkupton se ai do të due-lojë ndaj Anthony Joshua, kam-pionit të botës në kategoritë IBF,WBA dhe WBO. Për momentindy boksierët kanë rivalë të ndry-shëm: Wilder do të përballet meBreazeale më 18 maj, ndërsa Jo-shua do të duelojë ndaj Millermë 1 qershor. “Ata e kanë paturmundësinë që ne ta zhvillojmëkëtë sfidë gjatë 2019-ës, por nukdëshironin që kjo të ndodhte.Gjithsesi, parimisht jemi dakordqë sfida të ndodhë gjatë 2020-ës”, u shpreh Wilder. “Unë kamvetëm një kërkesë, ndarje 50-50të fitimit dhe kjo është e drejtë.Kam dueluar me Fury dhe kamtreguar se e meritoj këtë ndarje”,u shpreh Wilder, 40 fitore e 1 ba-razim në karrierën e tij. Wilder është duke u përgatiturpër sfidën e tij të radhës, ndajDominic Breazeale, përballje kukampioni i botës konsiderohetfavorit.

Rikthimi në Formula 1 nukështë ende një opsion për pilotinspanjoll Fernando Alonso, që ak-tualisht garon në Botërorin e En-durance. 2 herë kampioni i botëstestoi makinën McLaren në pistëne Bahrein, por objektivi i tij ështëfitimi i “Triple Crown” (Kurora eTrefishtë). Dhe për t’ia dalëmbanë ai duhet të triumfojë nëgarën 500 milje të Indianapolis(ka fituar në 24 orët e La Manshitdhe në garën e Çmimit të Madh tëMontekarlos). “Jam vazhdimishtnë kërkim të sfidave, por jo përargëtim. Dëgjoj shpesh miq qëmë thonë se duhet të rikthehemnë Formula 1, por unë punoj inte-

sivisht edhe këtu ku jam. Ju ga-rantoj se argëtimi është diçkakrejt tjetër, ndërsa unë garojgjithnjë për të sfiduar të tjerët.Gjithsesi, për sa kohë e ndjej se

jam kompetitiv do të vazhdoj tëgaroj. Deri në ditën që do të jetëdikush tjetër të jetë më i shpejtëse unë dhe që garon të njëjtënmakinë si unë”, tha Alonso.

Conor McGregor ka evituarudhëtimin në Amerikë për tëndjekur nga afër duelin e parë tëmikut të tij Artem Lobov në BareKnuckle FC 5, zhvilluar në Missisi-pi. Gjithsesi, përmes një postiminë rrjetet sociale, irlandezi kapërshëndetur fitoren e rusit ndajJason Knight (me vendim una-nim të gjyqtarëve), në një duel tëashpër, ku të dy luftëtarët due-luan fort dhe u gjakosën. “Çfarë

kafshe që je! Jam krenar për ty.Një duel i jashtëzakonshëm. Pau-lie është bërë i urtë pas këtij suk-sesi.

Ne duam një kontratë të repër Lobov pas këtij dueli. E ka me-rituar këtë gjë. Ishte një spektakëli madh. Urime edhe Jason për pa-raqitjen tënde. Respekt për të dy”,shkruan Conor McGregor në rrje-tet sociale. Përmes këtij postimi,McGregor thumbon edhe Paulie

Malignaggi, që qëlloi me shpullëLobov pak ditë më parë. Kjo solliedhe reagimin e irlandezit, që pu-

blikoi foto e video nga stërvitjaqë ai bënte me Paulie dy vite mëparë, ku e mundte në ring.

McGregor reagon pas fitoressë Lobov dhe thumbon Paulie

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

Alonso: Tërhiqem kur të dalë një më i shpejtë se unë///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

Golden State blindonvendin e parë në Perëndim

Golden State siguronmatematikisht vendin eparë në Konferencën ePerëndimit, pas fitores131-104 ndaj Clippers. Pasnjë pjese të parë tëekuilibruar, skuadrakampione shkëputet nëpjesën e dytë, me 7 lojtarëqë realizuan mbi 10 pikë

22 MARKETINGKoha, e martë, 9 prill 2019

23MOZAIKKoha, e martë, 9 prill 2019

MensurMamuti

MBLEDHËS PULLASH POSTARE

(NJË NGA PROFESIONET E ATDHETARIT

NË FOTO)

E ULPËRSËRI NDOTJA

SEMI KNOCKED

DOWN

FILLON TË NDRIÇOJË;

SHKËLQEN-----------------------------FSHAT NË TETOVË

P

DEL NË JETË

TOPI JASHTË FUSHE NË SPORTE-----------------------------

PËRMBLEDHJEHARTASH

ISHULLI MË I MADH

I SHQIPËRISË

A

ENERGJIA-----------------------------

KAMPION

MELIHATEAJETI

-----------------------------BORI

KOHAKUNDËRSHTARI, TË CILIN E MBYTI

HAMLETI NË DYLUFTIM

TERRITORI RRETHUAR

I NJË KOMUNITETISPECIALISTET

E FIZIKËSGRUP METALI

GJERMAN

FONDAC. PËR ZHVILL. E ARSIMIT DHE KULTURËS

-----------------------------SPECIALIST I TUMOREVE

NJËRI NGA NËNSHKRUESIT E DEKLARATËS SË PAVARËSISË

(FOTO)

NATRIUMI------------------------------

BRITMAT

JON ME NGARKESË

NEGATIVE

MOMENT KËNDOR NË FIZIKË

-----------------------------LUMË

NË BOSNJE

DËNIMI, I CILIN IU DHA ATDHETARIT

NË FOTO------------------------------- VEND NË ZVICËR

ALETET,VEGLAT

OKARTELË

CELULARËSH------------------------------

VENDI KU U INTERNUA AT-

DHETARI NË FOTO

SHKOP BILARDOJE,

KE

QË NUK ËSHTË FETAR

-----------------------------NALLANE

JODI-----------------------------

VAJZË E VOGËL, GOCË

ISH SKITARIITALIAN,EDALINI

LUNDËR E MADHE

------------------------------MONEDHË E IMËT

JAPONEZE

KOHALLOJ PROBLEMI ENIGMATIK (SH.)

------------------------------EPOPE

SPANJAE. LL.

------------------------------A

BARNA------------------------------

RUMANIA

ATËRI

ZGJIDHJET: FEKS, PIROK, LIND, AUT, ATLAS, E, MA, ALBIZ, LEF NOSI, NA, ANION, SPIN,

EKZEKUTIM, ORLIKON, SIM, TAK, LAIK, J, IVANO, TAKE, ANAGRAMET, E, ELL, ILAÇE, PATERNITET.

Shumë i lehtë: 917523648, 635841729, 482967531, 853476912, 249185367, 761239854,

396712485, 528394176, 174658293. Mesatar: 453291768, 289675134, 167348592,

932567481, 876914253, 514823976, 345189627, 728456319, 691732845.

1 7 6 4

6 9

4 2 9 7 5 1

3 4 6 9

8

1 2 9 8

3 6 7 2 4 5

5 6

7 4 2 9

4 9 8

2 7 1 3

7 8 2

2 5 7

8 7 5 3

8 3 9

4 1 6

2 5

6 1 3 4 5

9 prill 187720 shkurt 1946

në k

ëtë d

atë

Mensur

)

MBLEDHËS

P

FILLON

MamutiAREPULLASH POSTTA

(NJË NGAPROFESIONET

ARITTDHETTAE AATO)NË FOT

ÇËSHKËLQEN

TË NDRIÇOJË;

-----------------------------OVËNË TETTFSHAAT

E UL NDOTJASEMI

PËRSËRI KNOCKEDDOWN

A

NË JETËDELL

OPI JASHTËTTEFUSHE NË SPORRT

-----------------------------PËRMBLEDHJE

ASHTTAHARRT

ISHULLIMË I MADH

I SHQIPËRISË

OHA, OR

NJËRI NGA

KKUNDËRSHTTATË CILIN E MBYTI

ARI,

HAMLETINË DYLUFTIM

TERRITI RRETHUAR

I NJË KOMUNITE

NËNSHKRUESITTËSE DEKLARAAT

ARËSISËVVAAAVSË PPAO)(FOT

ETISPECIALISTET ALI

FONDAC

E FIZIKËSMETTAGRUPP

GJERMAN

E AZHVILL.TDHE KULLT

-----------------SPECIAI TUMOR

ENERGJIA M

C. PËR

N

Ë

-----------------------------KAMPION --------

ARSIMITTURËS-------------

ALISTREVE

--------

TE

TRIUMI

MELIHAATAJETI

----------------------BORI

NAAT----------------------

TBRITMAAT

D

---

O

JONME NGARKESË

TIVENEGAAT

DËNIMI, I CILIN IUARITTDHETTAAATDHAA

ONË FOT-----------------------------VEND NË ZVICËR

KËNDOR

TELË

MOMENTT NË FIZIKË

-----------------------------LUMË

NË BOSNJE

KARRTCELULARËSH

------------------------------VENDI KU

-TAATINTERNUAA U OARI NË FOTDHETTA

,ALETETTVEGLAAT

OHALLOJ PROBLEMI

SHKOPBILARDOJE,

KE

ARIISH SKITTAALIAN,ITTA

EDALINI

K TIK (SH.)ENIGMAAT------------------------------

EPOPE

QË NUK ËSHTËARFETTA

-----------------------------NALLANE

LUNDËRE MADHE

------------------------------MONEDHË E IMËT

JAPONEZE

JODI-----------------------------

ËVVA

GOCËAJZË E VOGËL,

. TT.

E. LL.ANJASPPA

TËRI

--------------------------A

AAT

, , SPIN ANION

TERNITET AAT E, PPA Ç ELL, ILA

-----BARN

-----------------RUMA

A, A MA, ALBIZ, LEF NOSI, N

, E, E GRAMETT, A AKE, AN , TTA O

NA--------------

ANIA

S, E, M TLA , AAT UTT, , A K, LIND

ANO AK, LAIK, J, IVVA , SIM, TTA

: GJIDHJET ZOK S, PIR FEK

, ON UTIM, ORLIK EKZEK

1 7

6

4 2 9

3 4

6 4

9

7 5 1

6 9

4 9

2 7

7

2 5

9 8

7 1 3

8 2

7

3 4

8

1 2

3 6 7

5

6 9

9 8

2 4 5

6

2 5

8 7

8

4 1

2 5

7

5 3

3 9

6

5

9185367, 761239854,

34, 167348592,

2845.

7 4

249 31, 853476912, 9675

r: 453291768, 2896751

627, 728456319, 69173

2 9

23648, 635841729, 4829

76, 174658293.Mesatar53, 514823976, 345189

6 1 3

ë: Shumë i leht91752

396712485, 5283941

932567481, 8769142

3 4 5

DASHI 21. mars - 20. prillDite e mbushur me çaste te lumtura ka për te qene kjo e

sotmja për te dashuruarit. Shfrytëzojeni sa te mundeni dhe keni përte përjetuar ndjesi fantastike. Beqaret nuk do ndihen aspak gati përte ndryshuar statusin e tyre dhe me shume gjase do i refuzojnë fte-sat. Buxhetin do e menaxhoni ne çdo moment me përkujdes dhe ma-turi prandaj nuk do keni tronditje.

DEMI 21. prill - 21. majYjet do mendojnë për gjithçka gjate kësaj dite dhe çdo

çast ka për te qene fantastik për ju te dashuruarit. Mundohuni ta sh-frytëzoni çdo moment sa me shume qe te mundeni. Beqaret nuk dojene me fat dhe do vazhdojnë te mbeten ende te vetmuar. Shpen-zimet kryejini me maturi dhe me llogari sepse vetëm ne këtë mënyrëgjendja do mbetet e qëndrueshme.

BINJAKET 22. maj - 21. qershorKjo e sotmja do jete një nga ato ditët e rralla kur ju do

përjetoni çaste te zjarrta dhe pasionante me partnerin. Shpesh doju duket vërtet sikur jeni ne ëndërr. Beqaret do kenë pak mundësipër ta gjetur shpirtin e tyre binjak, por gjithsesi le te tentojnënjëherë. Financat nuk do jene ne gjendjen me te mire, prandaj bënikujdes me te gjitha shpenzimet qe do kryeni.

GAFORRJA 22. qershor - 22. korrikNuk do i kushtoni vëmendjen e duhur partnerit tuaj

gjate kësaj dite dhe kjo mund t'iu largoje nga njeri-tjetrit. Povazhduat kështu edhe për një kohe te gjate keni për t'u ndare. Be-qaret do realizojnë një takim te papritur, por qe ka gjase te shndër-rohet ne një lidhje afatgjate. Ne planin financiar mos ndërmerr-ni shume rreziqe, por kryeni çdo shpenzim me llogari.

LUANI 23. korrik - 22. gushtDo jeni sensuale dhe shprehës sot ju te dashuruarit.

Marrëdhënia ne çift ka për te qene e jashtëzakonshme dhe nuk dodoni asnjë çast te qëndroni larg partnerit. Beqaret ka rrezik te bëjnëedhe çmenduri vetëm qe ta gjejnë personin e duhur. Jo te gjithë dojene me fat. Ne planin financiar nuk duhet te bëni kurrsesi çmendu-ri sepse mund te lindin probleme me vone.

VIRGJERESHA 23. gusht - 23. shtatorPlutoni do ju përkëdhelë tej mase sot ju te dashuruarve.

Do i shprehni me më tepër pasion ndjenjat dhe kënaqësitë do jenete paimagjinueshme. Beqaret nuk do jene gati për te bere ndryshi-me te statusit, por do pranojnë te dalin e te njihen me disa persona.Nesër nuk i duhet çfarë mund te ndodhe. Ne planin financiar do kenigoxha vështirësi dhe do ndiheni keq.

PESHORJA 24. shtator - 23. tetorPerspektivat janë shume te mira sot për jetën tuaj ne

çift. Marrëdhënia mes jush do jete e qete dhe pa problemin me tevogël. Beqaret jo vetëm qe do kenë takime, por mund te nisinmenjëherë lidhje pasionante. Jetëgjatësia e saj nuk mund te pa-rashikohet ende. Financat do jene me te mira dhe mund te krye-ni pa frike disa shpenzime me tepër se zakonisht.

AKREPI 24. tetor - 22. nëntorDite rutine ka për te qene kjo e sotmja për te dashurua-

rit. Here pas here do ndiheni keq dhe do mbylleni ne vetvete. Part-neri do doje shume ta ndryshoje situatën, por nuk do mundet dot.Beqaret do jene me te favorizuar. Jeta e tyre do marre tërësisht njëdrejtim tjetër. Edhe ne planin financiar perspektivat duket te jenegoxha te mira. Mund te kryeni edhe investime.

SHIGJETARI 23. nëntor - 21. dhjetorDilni, argëtohuni dhe bëni çdo gjë qe do mendoni te ar-

syeshme ju te dashuruarit. Jeta është e shkurtër dhe çdo çastduhet shfrytëzuar ne maksimum. Beqaret nuk do ndihen endegati për te filluar një lidhje do i refuzojnë edhe disa ftesa qe do jubëhen. Buxhetin do ta menaxhoni me shume përkujdes dhegjendja ka për t'u përmirësuar ndjeshëm.

BRICJAPI 22. dhjetor - 20. janarDite e gëzueshme ka për te qene kjo e sotmja për ata qe

janë ne një lidhje. Do argëtoheni gjate gjithë kohës dhe do ndihe-ni mire pranë atij qe dashuroni. Beqaret duhet te bëhen gati për ek-sperienca te reja te cilat do i emocionojnë me tepër se asnjëherë mepare. Yjet do ju ndihmojnë t'i stabilizoni financat. Mund te kryeniedhe ndonjë shpenzim me tepër për gjerat e domosdoshme.

UJORI 21. janar - 19. shkurtDo e forconi edhe me tepër lidhjen me partnerin tuaj

gjate kësaj dite dhe do ndiheni vërtet si neper ëndrra. Ai do ju sur-prizoje ne momentet qe me pak e prisni. Beqaret do jene shumepërzgjedhës dhe asnjë nga personat qe do iu afrohen, nuk do juduken ne lartësinë e duhur. Buxheti do filloje dalëngadalë te ekui-librohet. Me ne fund do merrni fryme lirisht.

PESHQIT 20. shkurt - 20. marsDo jeni shume sensuale sot ju te dashuruarit dhe do e

bëni partnerin te ridashurohet pas jush. Ne orët e pasdites dhe nembrëmje mund te kaloni edhe momente te këndshme. Beqaret dorealizojnë plot takime, por jo te gjithë do pëlqejnë me te vërtetëdike. Buxheti nuk do jete ne gjendjen me te mire te mundshme kë-shtu qe matuni disa here para se te kryeni shpenzime.

24 MOZAIKKoha, e martë, 9 prill 2019

193 - Septimius Severus shpalletPerandor Romak nga ushtria e tij nëIlirikum (në Ballkan).

1241 - Beteja e Liengnicit: Mon-golët mundin polakët dhe gjermanët.

1413 - Henri V kurorëzohet Mbretii Anglisë.

1440 - Kristoferi i Bavarisë emë-rohet Mbret i Danimarkës.

1667 - Ekspozita e parë publike ar-tistike (Palais-Royale, Paris)

1914 - Incidenti në Tampico - Ekui-pazhi i një anije amerikane arre-stohen në Meksiko

1918 - Latvia shpall pavarësinë.1957 - Pastrohet Kanali i Suezit nga

të gjitha anijet.1963 - Winston Churchill bëhet qy-

tetar i parë nderi amerikan (pasvdekjes).

1965 - India dhe Pakistani futen nënjë konflikt ndërkufitar.

1968 - Varroset Martin Luther KingJr. në Atlanta.

1972 - BRSS dhe Iraku nënshk-ruajnë Traktat miqësie.

1973 - Holanda njeh Vietnamin Ve-rior.

Marinari lajmëron kapitenin: Kapi-ten, nën kabinë është hapur njëvrimë! - Edhe çka? - Uji po hyn në anije. - S’ka nevojë për panik, hape edhenjë vrimë tjetër të dalë uji jashtë!

Ka vetëm dy mënyra për të jetuarjetën tënde. Njëra është sikur

asgjë nuk është një mrekulli, tje-tra është sikur gjithçka është një

mrekulli. (Albert Ainshtajn)

Qyteti i Veneciasnë Itali është ishtrirë në 118ishuj të cilatjanë të lidhurame 455 ura.

Rruazat e kuqe tëgjakut e kanëjetëgjatësinë120 ditë. Ato zë-vendësohen meanë të ushqime-ve që hamë.

Në Çerçill të Kanadasëbanorët e zonës ilënë dyert emakinave ha-pur për t’iardhur nëndihmë persona-ve që mund të sul-mohen nga kafshët gjatë natës.

KA

LE

ND

AR

I H

IST

OR

IK 9

PR

ILL

TH

ËN

IA E

DIT

ËS

BA

RSO

LE

TA

A E

DIN

I S

E...

Robotët shkojnë në shkollë që të më-sojnë sjelljet e mira për të punuar me nje-riun. Një program i ri të të mësuarit, ifrymëzuar nga shitësit në markete dhemenaxherët e lokaleve, i mëson robotëvese si të tërheqin vëmendjen e kalimtarëvepa i bezdisur.

Ky program që është krijuar nga kom-pania japoneze NTT dhe është publikuarnë platformën në internet “ArXiv”, qëgrumbulloi artikuj ende të pa redaktuar

shkencërisht, i mundëson robotëve tëvëzhgojnë marrëdhëniet mes personavenëpërmjet sensorëve dhe më pas tëzgjedhin qasjen më të mirë sipas rretha-nave.

Gjithnjë e më shumë kompani po fil-lojnë të testojnë efektshmërinë e robotë-ve në pozicionet në kontakt me klientët, sirecepsioni, guidat dhe shitja, ku ështëthelbësore që të mos trembin apo t’i bëjnëtë ndihen në siklet personat.

Robotët shkojnë në shkollë për të mësuar sjelljet e mira

Kur në Shqipëri u legalizuaprostitucioni: Çdo kurvë duhet…

E dini ose jo, ky dokument i Arkivit të Sh-tetit, do t’iu njohë me faktin se në Shqipëri kaqenë një kohë kur prostitucioni ishte një ak-tivitet i ligjshëm. Prostitucioni ka qenë i lega-lizuar më shumë se një shekull më parë, menjë ligj të veçantë të qeverisë Ypi, e cila mira-toi “Rregulloren e Kurvënies”.“Çdo kurvëduhet të regjistrohet në regjistrin e veçantë tëpolicisë. Ky regjistër përmban emrin, mbiem-rin dhe datën e lindjes së kurvës, dëshminë,datën e fillimit të marrjes me këtë profesionsi edhe vendbanimin. Në këtë regjistër duhettë shënohet çdo ndryshim në jetën e 'kurvë-nies', çdo sëmundje, çdo shtrim në spital dheçdo dënim që ka marrë si edhe nëse heq dorënga profesioni në një datë të caktuar. Çdokurvë duhet t’i nënshtrohet vizitës”, thoshteligjit përkatës.

Kjo foto është e para që është prekur nga ai që konside-rohet si ligji i censurës në Rusi, që hyri në fuqi të premten e ka-luar. Në kolonat e Ministrisë së Brendshme rajonale të Yaro-slav, shkruhej “Putin Gay”. Pavarësisht se u përhap meshpejtësi, fotoja u hoq po ashtu shumë shpejt nga rrjetetsociale dhe portalet. Fotoja shkel ligjin e ri që dënon deri në15 ditë burg të gjithë ata që përhapin materiale fyese për qe-verinë. Agjencia Roskomnadzor, e ngritur për monitorimin einternetit në bazë të këtij ligji i dërgoi një letër portalit “Tjour-nal”, që ishte burimi i fotos ku i kërkoi heqjen e menjëhersh-me, duke e kërcënuar me pasoja. Pesë portale me qendër nëYaroslav u mbyllën pasi shkelën këtë ligj, ndërsa dhjetëra tëtjera kanë hequr foton. Veç këtyre materialeve, një tjetër ligji miratuar së fundi parashikon pasoja të rënda edhe kundëratyre që do të konisderohen lajme të rreme.

Fotoja që u fshi me shpejtësi nga portalet

Një zebër e rrallë, jo me vijëzimetë bardha dhe të zeza, por biondeështë zbuluar në Parkun Kombëtar tëSeregetit në Tanzani. Foto e veçantëështë shkrepur nga fotografi SergioPitamitz, i cili po shpresonte të kapteimazhe të zebrave duke migruar, kurpa diçka të pazakontë.

“Në fillim mendova se ishte njëzebër e cila ishte zhytur në baltë”, thafotografi për National Geographic.Shënjestra e fotografit ishte zebra“bionde”, ekzistencën e së cilës ek-spertët e arguemntojnë me albiniz-min, një gjendje e cila tregon se kaf-shët (edhe njerëzit) kanë më pakmelaninë në lëkurën e tyre, e cila u jep

atyre pigmentin biond. Është hera eparë që një zebër albine vëzhgohet nëgjendje të lirë, pasi ato gjithmonë janëvëzhguar të robëruara.

Zbulohet zebra "bionde"në parkun e Seregetit