dijital_nesil

1

İTÜ Geliştirme Vakfı Okulları Özel Dr. Natuk Birkan İlkokulu ve Ortaokulu

Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik Bölümü Nisan, 2016

Aslında içinde bulunduğumuz çağ dijital bir çağ çünkü günümüzde teknoloji

yaşamımızın her anında yer alıyor. Eskiden sadece televizyon ile sınırlı olan hayatımız artık

akıllı telefon, dizüstü bilgisayar, tablet ve oyun konsolları

ile tamamen çevrilmiş durumda. Hepimiz akıllı cep

telefonları ile yanımızda artık küçük bir bilgisayar

taşıyoruz. Yapılan araştırmalar Türkiye'de yaklaşık 25

milyon kişinin cep telefonundan internet kullandığını

gösteriyor. İnsanların bir kısmı cep telefonlarını

ihtiyaçları doğrultusunda kullanmasına rağmen birçoğu da telefon kullanımını sınırlayamayıp

sinema, aile ve sosyal ortamında kullanıyor ve kullanmayınca da kendini rahatsız, eksik,

tedirgin hissediyor ve cep telefonları ellerinde ya da yanlarında dursun istiyor.

Literatüre bakıldığında, teknoloji kullanımı konusunda çocuklar ve gençler üzerinde

yapılan araştırmaların sonuçlarının da çok farklı olmadığı görülüyor. Türkiye’de yapılan bir

araştırmada bir çocuğun günlük 2 saat 39 dakika cep telefonu ile zaman geçirdiği saptanmıştır.

İstanbul Teknik Üniversitesi tarafından

İstanbul’un 15 semtinden 1.500 kişi üzerinde

yapılan bir başka araştırmada okul çağındaki

çocukların % 42,3’ünün hafta içi günlük 3

saatten fazla zamanını teknolojik aletlerle

geçirdiği bulunmuştur. Araştırmaya katılan

çocukların % 64,2’si bilgisayarı, bilgisayar

oyunları oynamak, % 53’ü sosyal medya

İTÜ GELİŞTİRME VAKFI

ÖZEL Dr. NATUK BİRKAN İLKOKULU ve ORTAOKULU

2015 - 2016 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI

1. SINIF VELİ BÜLTENİ

2



sitelerine girmek, % 27,7’si dizileri izlemek, % 46,9’u araştırma yapmak ve % 32,9’u da ev

ödevi hazırlamak için kullandığını belirtiyor. Yine aynı araştırmada erkek çocukların bilgisayar

başında vakit geçirme oranlarının, kızlara göre daha fazla olduğu görülüyor. 8 yaş ve altındaki

çocukların bile %11,5’i’nin günde ortalama 3 - 4 saatini bilgisayarla geçirdiklerinin saptandığı

bu araştırma, ayrıca ergenlik döneminde oyun ve sosyal paylaşım sitelerinde geçirilen sürenin

arttığını da gösteriyor.

Kendimiz bir yana gündemde çocuklar olunca biz anne

babaların kafası karışıyor. Acaba çocukların gelişimi için doğru

mu yapıyoruz yanlış mı yapıyoruz? Çünkü kısıtlamaya

gittiğimizde çok tepki veriyorlar, kısıtlamaya gitmediğimizde ise

ellerinden teknolojik aletleri hiç bırakamıyorlar. Aklımızda bir

dolu soru oluşuyor: “Teknoloji ve internet kullanımı

kısıtlandığında çocukların sosyalleşmesini, dikkatini,

aktivitelerini olumlu mu etkileriz yoksa dünya ile bağ kurmasını elinden mi almış oluruz?”

İşte teknolojinin hem bizlerin hem de çocukların hayatına bu kadar sızdığı içinde

bulunduğumuz dönemde Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik Bölümü olarak hem

çocuklarımızın ihtiyaçlarını anlamak, hem de teknoloji kullanımları konusunda aklınızdaki

sorulara cevap vermek amacıyla bu bülteni hazırlamaya karar verdik. İki bölümden oluşan bu

bültende ilk olarak çocuklarımızın teknoloji ile olan ilişkisine sonra da içinde bulunduğumuz

dijital çağda anne baba olmanın gerekliliklerine yer verdik.

Dijital Dünyanın Yerlileri ve Göçmenleri

2013 yılında ABD’de yapılan bir araştırmada, çocukların üçte birinin henüz konuşmaya

ve yürümeye başlamadan önce tablet kullanmaya başladıklarını göstermiştir. Türkiye’de yapılan

çalışmalar da çok farklı sonuçlar vermektedir. Çocuklar, hatta bebeklerin taşınabilir ekran

teknolojilerini kullanma konusunda en az yetişkinler kadar istekli olduğu görülüyor. İstekliler

çünkü onlar çok küçük yaşlardan itibaren teknolojiyle

tanışmış, her türlü teknolojik imkân ile donatılmış

çevrede yaşayan ve olanaklarını etkin biçimde kullanan

dijital çağa doğan bebekler... Onlar dijital dünyanın

yerlileri... Biz yetişkinler ise cep telefonu ve internet ile

20’li yaşlarda tanışarak dijital dünyaya sonradan göçen,

dijital göçmenler..

3



Çocuklarımızın Teknoloji ile İlişkisi Nasıl?

Peki, çocuklarımız, yani dijital yerlilerin teknoloji ile ilişkisi nasıl?

Merkezinde teknoloji olan bir hayata doğmuş olan

bu bireyler sosyal ağları oldukça kapsamlı biçimde

kullanabiliyorlar.

Bilgiye daha çabuk ulaşıyorlar.

Ciddi çalışmalar yerine oyunları tercih ediyor ve

bilgisayar oyunlarına ders çalışmak, okumak,

araştırma yapmaktan daha fazla vakit ayırıyorlar.

Basılı olmayan kaynakları, görseli, müziği tercih

edip, hareketi seviyorlar.

Anında karşılık almak konusunda ısrarcı olan ve erteleme, sebat etme konusunda pek de

dijital göçmenlere benzemeyen çocuklara internet oyunları tam da ihtiyaç duydukları şeyi

sunar. Genellikle oyunlarda ödül hemen gelir ve anında bölüm atlayarak geri bildirim

alınır. Sabırsızdırlar, internetin sunduğu hızı ilişkilerinde de almak isterler.

Genellikle birden fazla ekran ve eş zamanlı çalışan birçok programı aktif olarak

kullanarak ve birçok işi aynı anda yürütebilirler. Fakat bu durum dikkatlerinin daha

düşük olmasına ve düzenli olarak hata yapmalarına yol açar.

Eğer bir uygulama çöker ya da bekledikleri gibi çalışmazsa direkt başka bir uygulamaya

geçtikleri için durumu tolere etmeye dair çabaları fazla olmaz.

Dijital Çağda Anne -Baba Olmak

Teknoloji tek başına ne iyidir ne kötüdür. Bize

sağladığı birçok yarar olduğu gibi toplumsal yaşantımızdan

alıp götürdüğü bir dolu şey de vardır. Örneğin, internet

uzaktan sosyal iletişimi artırmakla birlikte aile içinde sosyal

izolasyona neden olabilir çünkü artık sokağa çıkamayan çocukların arkadaşları ile online

ortamda buluşmalarına vesile olurken aile içinde iletişimin azalmasına neden olur.

Peki, teknolojinin içine doğan ve bu kadar düşkün olan çocuklarımızla ne yapacağız? İzin

vermesek evde çok büyük tartışmalar yaşanıyor, versek teknoloji ile uğraşmalarının hiç sonu

gelmiyor!

“Günümüzde öğrenciler teknolojiyi yalnızca geçmişten farklı olarak

kullanmıyorlar, yaşamlarına teknoloji ile farklı şekilde dokunuyorlar.”

“Günümüzde öğrenciler teknolojiyi yalnızca geçmişten farklı olarak

kullanmıyorlar, yaşamlarına teknoloji ile farklı şekilde dokunuyorlar.”

4



Bir gerçek var ki 20 yıl sonrasına

yetiştirdiğimiz çocuklarımızın bu teknolojik

becerilere, yetişkinlik yaşamlarında ihtiyaçları

olacak. Bu nedenle teknolojiyi tamamen

yasaklamak yerine teknoloji kullanımı konusunda

çocuklarımızla ortak noktada buluşmamız gerektiği

aşikâr. Bu nedenle ebeveyn olarak,

Teknoloji ve kullandıkları teknolojik aletler konusunda bilgi sahibi olmak, çocukları

anlamak ve nelerden keyif aldıklarını öğrenmek konusunda işe yarayabilir.

Küçük çocuklarla birlikte internette sörf yapmak ve hangi sitelere girileceğine bakmak

güvenli internet kullanımını öğretmek için önemlidir.

Çocuğun bilgisayar başında neler yaptığı gözden geçirilerek, hangi siteleri kullandığı

internet geçmişi ile araştırılabilir. (Ayrıca bilgisayara internet filtresi eklenerek bu filtre

sıkça güncellenmelidir.)

İnternet tarayıcısının açılış sayfasının ebeveyn tarafından belirlenmesi, güvenli ve

sakıncalı yerlere yönlendirmeyen bir sayfa olduğundan emin olunması önem

taşımaktadır.

Bilgisayarın çocuğun odası yerine ortak bir alanda konumlanmasında yarar vardır.

Teknoloji kullanırken çocuğun neler yaptığı izlenmeli ve iyi hatta kalıp tehlikeli bir

durumla uğraşmayana kadar sessizce izlenmeye devam edilmelidir.

Fırsat bulunan tüm vakitlerde teknolojik aktiviteye yönelmeyi engellemek için birlikte

geçirilen vakitlerin yeterli ve doyurucu olmasında, eğer çocuk ergenlik döneminde ise

arkadaşları ile ev dışı aktivitelere fırsat vermede yarar vardır.

Ayrıca teknolojinin (tablet, cep telefonu vb.) ev dışında (arabada, restoranda, misafirlikte

vb.) kullanılıp kullanılmayacağı ve ne kadar süre ile kullanılacağına dair ortak karar

alınmasında da yarar vardır.

Son olarak, anne baba olarak çocuklarla “teknolojik araçlarla zaman geçirilebileceğine”

dair ortak noktada buluşmak ve sözleşme yapmak işe yarayabilir. Sözleşmede süre,

süreyi aşarsa ne olacağı yer almalı; kurallar uygulanabilir olmalıdır.

“Teknoloji, toplumsal değişimin hem nedeni hem de sonucudur.”

5



GÜVENLİ İNTERNET VE TEKNOLOJİ KULLANIMI

Aile Sözleşmesi

Annem ve babamın izni olmadan internet üzerinden herhangi bir materyale bakmayacağım, bilgisayara

indirmeyeceğim. Böyle bir ihtiyacım olduğu zaman önce bunu ebeveynlerime göstereceğim ve onların onayını

alacağım.

Annemin ve babamın iznini almaksızın ev adresim, telefon numaram, annemin ve babamın iş adresleri veya

telefon numaraları, kredi kartı numaraları ya da okulumun adı ve yeri gibi bilgileri kimseye vermeyeceğim.

Annemin ve babamın izni olmadan kendimin ya da ailemin diğer bireylerinin fotoğraflarını kimseye

göndermeyeceğim.

İnternet ortamında, sosyal medya kullanırken iyi davranışlarda bulunacağım ve insanları incitecek veya

kızdırabilecek hiçbir şey yapmayacağım.

Annemin ve babamın izni olmadan internette para harcamayla sonuçlanabilecek hiçbir şey yapmayacağım.

Tanımadığım kişilerden gelen mesajları asla yanıtlamayacağım.

İnternet ve teknolojik alet kullanımı için gerekli kuralları, ne zaman ve ne kadar vakit geçirebileceğimi

öğrenmek için annem ve babamla konuşacağım.

İzin almadan bilgisayara bir program yüklemeyeceğim.

Uygun izni almaksızın internetten hiçbir şey yüklemeyecek, kurmayacak ya da kopyalamayacağım.

Bu kurallar ben nerede teknoloji ve internet kullanırsam geçerli olacak.

Yazılı olan tüm maddelerden doğan sorumluluklarımı kabul ediyorum. Bunlara uymadığım takdirde internet ve

teknoloji kullanımı haklarımı kaybedeceğimin farkındayım.

TARİH:

Çocuk Anne Baba

İmza İmza İmza

NOT: Sözleşme yapsanız da çocukların bu sözleşmeye uyamayacağı ve her sözleşme ihlalinde bunun neden ve sonuçlarının

konuşulması gerektiği unutulmamalı, gerekirse sözleşme maddeleri çocukların uyabileceği şekilde revize edilmelidir.

6



Kaynakça:

Batur, Z., Uygun, K. (2012). İki Neslin Bir Kavram Algısı: Teknoloji. Uşak Üniversitesi Sosyal

Bilimler Dergisi, 5 (1), 74 - 88.

Ögel, K. (2012). İnternetin Psikolojisini Anlamak ve Bağımlılıkla Başa Çıkmak. İstanbul:

Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

Prensky, M. (2001). Digital Natives, Digital Immigrants .From On the Horizon, 9 (5), 1-6.

Prensky, M. (2004). The Emerging Online Life of the Digital Native: What they do different

because of technology, and how they do it. The Emerging Online Life Of The Digital

Native.

Tepe, E. (2014). Çocuklarda Teknoloji Bağımlılığı (Ipad, Iphone, Bilgisayar, Tablet)

http://www.eliftepe.com/cocuklarda-teknoloji-bagimliligi-ipadiphonebilgisayartablet/

Tüzel, S. (2014). Çocuklar ne zaman tablet kullanmaya başlamalı?

http://www.hurriyet.com.tr/cocuklar-ne-zaman-tablet-kullanmaya-baslamali-25810307

PSİKOLOJİK DANIŞMANLIK VE REHBERLİK BÖLÜMÜ

http://www.eliftepe.com/cocuklarda-teknoloji-bagimliligi-ipadiphonebilgisayartablet/

http://www.hurriyet.com.tr/cocuklar-ne-zaman-tablet-kullanmaya-baslamali-25810307

Documents

dijital_nesil