Upload
lytu
View
214
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Diagnoza środowiskowa lokalnych zagrożeń
społecznych
Badanie uczniów szkoły gimnazjalnej Dopiewie
Studio Diagnozy i Profilaktyki 30-011 Kraków
ul. Oboźna 17/5 tel. (12) 446-42-60
Diagnoza Społeczna Wśród Młodzieży Szkolnej – Gimnazjum w Dopiewie 2014
2
Spis treści
I. Problemy społeczne w środowisku uczniów szkoły gimnazjalnej w Dopiewie 3
Cel badania ......................................................................................................... 3
Grupa badawcza ................................................................................................. 3
Metodologia oraz opis badania ............................................................................ 3
Uczniowie szkół gimnazjalnych a substancje psychoaktywne ......................... 4
Spożywanie alkoholu wśród uczniów szkoły gimnazjalnej .............................. 5
Palenie tytoniu ................................................................................................... 9
Zachowania związane z używaniem narkotyków i dopalaczy ........................ 13
Młodzież a zachowania przemocowe .............................................................. 21
Hazard i inne ryzykowne zachowania ............................................................. 26
Używanie komputera przez młodzież oraz zagrożenie cyberprzemocą .......... 29
II. Wnioski ........................................................................................................... 33
Diagnoza Społeczna Wśród Młodzieży Szkolnej – Gimnazjum w Dopiewie 2014
3
I. Problemy społeczne w środowisku uczniów szkoły gimnazjalnej w
Dopiewie
Cel badania
Podstawowym celem przeprowadzonego badania była analiza następujących problemów
społecznych: używania przez młodych ludzi substancji psychoaktywnych, w tym picia
alkoholu oraz używania narkotyków i dopalaczy wśród uczniów z Gimnazjum w Dopiewie.
Ponadto, głównym celem niniejszej analizy było zbadanie tego, czy młodzież podejmuje
zachowania hazardowe i inne ryzykowne czynności oraz sprawdzenie poczucia
bezpieczeństwa na terenie szkoły wśród uczniów z Gimnazjum w Dopiewie.
Grupa badawcza
W niniejszym badaniu wzięło udział 196 uczniów (95 uczennic i 101 uczniów).
Średnia wieku badanych wyniosła 14 lat. Kwestionariusz ankiety dla gimnazjalistów składał
się z 60 pytań zamkniętych.
Metodologia oraz opis badania
Dzieci objęte są ustawowym obowiązkiem nauki szkolnej, dlatego też dobierając
jednostki do badania, wybrane zostały szkoły, w których uczniowie zostali poproszeni o
wypełnienie kwestionariusza ankiety. Wybór metody ilościowej oraz dobór próby sprawił, że
najbardziej dogodną metodą była ankieta w formie aplikacji internetowej. Uczniowie, zebrani
w większej grupie, wypełniali samodzielnie kwestionariusze na komputerach. Badanie zostało
przeprowadzone zgodnie z zasadami etyki, zaś uczestników poinformowano o anonimowości
badania. Ponadto, uzyskano zgodę dyrektora szkoły w Dopiewie na przeprowadzenie badań w
ich placówkach.
Diagnoza Społeczna Wśród Młodzieży Szkolnej – Gimnazjum w Dopiewie 2014
4
Uczniowie szkół gimnazjalnych a substancje psychoaktywne
Badanie miało na celu analizę stopnia używania substancji psychoaktywnych przez
uczniów w szkole gimnazjalnej w Dopiewie. Analiza dotyczyła rozpowszechnienia picia
alkoholu oraz używania narkotyków, a także okoliczności towarzyszących tym zachowaniom
i postaw wobec substancji psychoaktywnych. Ankieta została skonstruowana w taki sposób,
by możliwe było porównanie wyników tego badania z wynikami badania ogólnopolskiego,
zrealizowanego w ramach międzynarodowego projektu „European School Survey Project on
Alcohol and Drugs” (ESPAD). W raporcie diagnozy uzyskane wyniki odnoszone są do
wyników badania ESPAD zrealizowanego na reprezentatywnej próbie uczniów klas trzecich
szkół gimnazjalnych (wiek: 15-16 lat) w 2011 roku.
Poniższa tabela ilustruje nasilenie zażywania alkoholu, używania narkotyków i
dopalaczy oraz palenia papierosów wśród uczniów Gimnazjum w Dopiewie.
Tab. 1. Nasilenie określonych problemów społecznych w grupie uczniów Gimnazjum w Dopiewie.
Problem społeczny Odpowiedzi uczniów
N %
Picie alkoholu 106 54,1
Używanie narkotyków 11 5,6
Używanie dopalaczy 9 4,6
Palenie papierosów 64 32,7
N – ilość osób, które przyznają się do używania środków psychoaktywnych
Z otrzymanych rezultatów wynika, że do wypicia alkoholu przynajmniej raz
w życiu przyznaje się ponad połowa badanych uczniów. Alkohol jest środkiem
psychoaktywnym najbardziej rozpowszechnionym wśród młodych ludzi w porównaniu
dopalaczami i narkotykami. Ponadto do palenia papierosów przyznał się co trzeci
gimnazjalista. Uzyskane wyniki są znacznie niższe od wyników badań ESPAD z 2011 roku,
w których chociaż raz w ciągu całego życia piło 87,3% uczniów szkół gimnazjalnych.
5,6% badanych gimnazjalistów przyznało, że przynajmniej raz w życiu użyło
narkotyków. Z powyższych danych wynika, że kontakt z narkotykami uczniów z tej grupy
Diagnoza Społeczna Wśród Młodzieży Szkolnej – Gimnazjum w Dopiewie 2014
5
badawczej stanowi umiarkowany problem. Badania prowadzone w Polsce co kilka lat
wskazują na obniżanie się problemu narkotykowego wśród młodych ludzi, sondaż KBPN
(Krajowe Biuro Do Spraw Przeciwdziałania Narkomanii) z 2008 roku określił ilość młodych
ludzi mających kontakty z narkotykami na poziomie 15%.
Używanie dopalaczy przez badanych uczniów szkoły gimnazjalnej w Dopiewie jest na
niższym poziomie niż wynik ogólnopolskich badań ESPAD z 2011 roku. W naszym badaniu
4,6% uczniów kiedykolwiek używało dopalaczy zaś w badaniu ESPAD z 2011 roku, odsetek
uczniów szkół gimnazjalnych, którzy kiedykolwiek używali dopalaczy wyniósł 10,5%. W
następnej kolejności zostaną dokładnie przeanalizowane formy używania przez młodych ludzi
substancji psychoaktywnych oraz okoliczności, w jakich mają one miejsce.
Spożywanie alkoholu wśród uczniów szkoły gimnazjalnej
Jak to już zostało zaznaczone, alkohol jest najbardziej rozpowszechnioną używką
w środowisku młodych ludzi, co potwierdzają prowadzone sondaże. Przyczyny sięgania po
alkohol mogą być różne, od społecznych i towarzyskich, po próbę radzenia sobie z trudnymi
sytuacjami. Otrzymane rezultaty przedstawiono na wykresie. Każdy badany mógł zaznaczyć
kilka odpowiedzi.
Diagnoza Społeczna Wśród Młodzieży Szkolnej – Gimnazjum w Dopiewie 2014
6
Jako najczęstszą przyczynę spożywania alkoholu uczniowie podawali chęć
zaimponowania. Ponadto badani uczniowie wskazywali często na presję rówieśniczą, okazje
towarzyskie oraz obawę przed odrzuceniem przez grupę znajomych. Uczniowie szkoły
gimnazjalnej w Dopiewie najrzadziej wskazywali brak możliwości spędzania atrakcyjnego
czasu wolnego jako przyczynę sięgania po alkohol.
Ankietowani uczniowie zostali zapytani o dostępność alkoholu w środowisku dzieci i
młodzieży na terenie gminy Dopiewo. Uzyskane rezultaty obrazuje poniższa tabela.
Tab. 2. Dostępność alkoholu w środowisku uczniów Gimnazjum w Dopiewie.
Czy uważasz, że w Twoim środowisku kupić alkohol jest? Odpowiedzi uczniów
Bardzo trudno 8,2%
Raczej trudno 7,7%
Trudno, ale jak się zna odpowiednie osoby to można 31,1%
Raczej łatwo 17,9%
Bardzo łatwo 15,3%
Nie wiem 19,9%
Wyraźnie widać tendencję wzrostową w dostępności alkoholu w otoczeniu młodych
ludzi. Wśród grupy badanych uczniów 15,3% ankietowanych uznało zakup alkoholu za
czynność bardzo łatwą, natomiast 15,9% uczniów uważa, że zakup alkoholu w ich gminie jest
trudny oraz bardzo trudny. Łatwy dostęp do alkoholu dla osób niepełnoletnich jest
sprzeczny z ustawą o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z 1982
r., wyraźnie zabraniającej sprzedaży alkoholu osobom poniżej 18 roku życia.
Uzyskane wyniki są niższe od wyników badań ESPAD z 2011 roku, w których
49,3% gimnazjalistów deklaruje, że zakup piwa jest dla nich bardzo łatwy, 39,5%
gimnazjalistów uznaje zakup wina za czynność bardzo łatwą, zaś 33,4% gimnazjalistów
wypowiada się w ten sposób o kupowaniu wódki.
Badani uczniowie ze szkoły gimnazjalnej w Dopiewie, najczęściej swój pierwszy
kontakt z alkoholem mieli podczas wakacji, na dyskotece oraz w czasie wolnym.
Szczegółowe zestawienie wyników znajduje się w tabeli.
Diagnoza Społeczna Wśród Młodzieży Szkolnej – Gimnazjum w Dopiewie 2014
7
Tab. 3. Okoliczności pierwszego spożycia alkoholu. Procent odnosi się do uczniów, którzy deklarowali
wcześniej spożycie alkoholu.
W jakiej sytuacji po raz pierwszy miałeś kontakt
z alkoholem?
Odpowiedzi uczniów
W szkole 2,9%
W czasie wolnym 16,2%
Na dyskotece/w pubie 15,2%
Na wakacjach 29,5%
W domu 24,8%
W innej sytuacji 11,4%
Picie alkoholu po raz pierwszy w czasie wakacji zadeklarowała jedna trzecia badanych
gimnazjalistów. 16,2% gimnazjalistów spożyła pierwszy raz w życiu alkohol w czasie
wolnym. W grupie badanych swój pierwszy kontakt z alkoholem w domu miał co czwarty
gimnazjalista, który deklarował wcześniejsze spożycie alkoholu. Uczniowie Gimnazjum w
Dopiewie wskazywali również na spożywanie alkoholu na dyskotece. Niepokojącą
informacją jest to, że 2,9% badanych uczniów (3 gimnazjalistów) spożywało alkohol na
terenie szkoły.
Tab. 4. Rodzaje alkoholu spożywanego przez młodzież oraz częstotliwość ich spożywania w ciągu
ostatnich 12 miesięcy przed badaniem. Procenty dotyczą wszystkich badanych uczniów.
Gimnazjum
PIWO
Nigdy 57,2%
1-2 razy 19,9%
3-5 razy 9,7%
6-9 razy 2%
10-19 razy 3,6%
20-39 razy 0,5%
40 i więcej razy 7,1%
WINO
Nigdy 70,9%
1-2 razy 17,9%
3-5 razy 5,6%
6-9 razy 3,6%
10-19 razy 1%
20-39 razy -
Diagnoza Społeczna Wśród Młodzieży Szkolnej – Gimnazjum w Dopiewie 2014
8
40 i więcej razy 1%
NAPOJE WYSOKOPROCENTOWE
Nigdy 75%
1-2 razy 12,8%
3-5 razy 4,6%
6-9 razy 3,1%
10-19 razy 1,5%
20-39 razy 0,5%
40 i więcej razy 2,5%
Spożycie co najmniej jednego piwa w ciągu ostatnich 12 miesięcy przed badaniem
przez ankietowanych uczniów wynosi 42,8%, spożywanie wina- 29,1%. Natomiast poziom
picia napojów wysokoprocentowych przez młodzież gimnazjalną w Dopiewie wynosi 25%.
Połowa gimnazjalistów, którzy deklarowali wcześniej kontakt z alkoholem spożywali
alkohol okazjonalnie (kilka razy w roku), 9,5% gimnazjalistów – kilka razy w miesiącu, 3,8%
uczniów – średnio raz w miesiącu; 1,9% uczniów - więcej niż raz w tygodniu, a jedna trzecia
gimnazjalistów z tej grupy wiekowej spróbowało alkoholu tylko raz w życiu.
Z przeprowadzonych badań wynika, że spożywanie alkoholu było najczęściej
wynikiem własnej inicjatywy. W ten sposób odpowiedziało 84,8% uczniów deklarujących
wcześniejszy kontakt z alkoholem. Ponadto młode osoby były namawiane do spożycia
alkoholu przez znajomych (11,4% uczniów). 5,3% uczniów szkół gimnazjalnych, którzy
deklarowali wcześniej kontakt z alkoholem, wskazało na inne sytuacje.
Kolejne pytanie dotyczyło upojenia alkoholowego. Picie w znacznych ilościach
prowadzić może do uszczerbku zdrowia oraz nagannych zachowań, zaburzających porządek
publiczny. Zapytaliśmy uczniów, czy zdarzyło się im kiedykolwiek upić (stracić kontrolę nad
swoim zachowaniem). Wśród ankietowanych szkoły gimnazjalnej w Dopiewie, którzy mieli
wcześniejszy kontakt z alkoholem, co czwarty uczeń odpowiedział twierdząco na to pytanie.
Wśród gimnazjalistów, którzy deklarowali wcześniej spożycie alkoholu trzy czwarte uczniów
nie miało tego typu doświadczeń, 20% gimnazjalistów – upiło się tylko raz, 5,7%
gimnazjalistów upiło się 2-9 razy.
Podsumowując 13,8% gimnazjalistów przynajmniej raz w życiu upiło się, tracąc
kontrolę nad własnym zachowaniem (procenty dotyczą wszystkich badanych uczniów, a
Diagnoza Społeczna Wśród Młodzieży Szkolnej – Gimnazjum w Dopiewie 2014
9
nie tylko tych, którzy deklarowali wcześniej kontakt z alkoholem.). W badaniu ESPAD z
2011 roku uwzględniono dwa poziomy nadmiernego spożycia napojów alkoholowych:
przekroczenie progu nietrzeźwości oraz silne upicie się (wypicie tyle, żeby zataczać się,
bełkotać, nie pamiętać, co się działo). Do przekroczenia progu nietrzeźwości chociaż raz w
życiu przyznało się 48,6% gimnazjalistów, zaś do silnego upicia się chociaż raz w życiu
przyznało się 44,5% gimnazjalistów. Wyniki uzyskane w naszym badaniu wskazują na
znacznie niższy odsetek uczniów, którzy posiadali tego typu doświadczenia.
Rodzina odgrywa istotną rolę w wychowywaniu młodego pokolenia. Rodzice mogą
mieć decydujący wpływ na podejmowanie doświadczeń z substancjami psychoaktywnymi
przez ich dzieci, dlatego też ta kwestia została poruszona w badaniach. Uczniowie udzielali
odpowiedzi na pytanie o reakcję rodziców w sytuacji, gdy wrócili do domu pod wpływem
alkoholu.
Tab. 5. Reakcja rodziców na stan upojenia alkoholowego dzieci.
Jeśli wróciłeś do domu pod wpływem alkoholu, jaka była reakcja
Twoich rodziców?
Odpowiedzi uczniów
Zdenerwowali się i nakrzyczeli na mnie 3,8%
Ukarali mnie 1,9%
Nie zorientowali się 20%
Zauważyli, ale nie zareagowali 2,9%
Taka sytuacja nie miała miejsca 71,4%
Blisko trzy czwarte uczniów szkoły gimnazjalnej w Dopiewie nie doświadczyła takiej
sytuacji. W przypadku, kiedy rodzice rozpoznają stan upojenia alkoholowego u dzieci,
czasami reagują gniewem. Niepokojący wydaje się jednak znaczny odsetek sytuacji, w
których rodzice nie zorientowali się, że ich dzieci znajdują się pod wpływem alkoholu
(20% gimnazjalistów).
Palenie tytoniu
Analizę związaną z paleniem papierosów w szkole gimnazjalnej w Dopiewie warto
zacząć od wskazania średniego wieku młodzieży, w którym sięgnęli po pierwszego papierosa.
Wiek ten wynosi 12 lat. Stosunkowo wysoki odsetek osób, które kiedykolwiek paliły
Diagnoza Społeczna Wśród Młodzieży Szkolnej – Gimnazjum w Dopiewie 2014
10
papierosa, w badanej grupie (32,7% ankietowanych) jest niższy w przypadku gimnazjalistów
od wyników badania ESPAD z 2011 roku, według których w czasie całego życia,
jakiekolwiek doświadczenia z paleniem miało 57,2%. W szkole w miejscowości Dopiewo
zjawisko palenia papierosów przez młodych ludzi jest umiarkowanie nasilone. Poniższa
tabela przedstawia rozkład odpowiedzi na pytanie o doświadczenia z paleniem papierosów.
Jeżeli chodzi o zróżnicowanie między płciami w kwestii palenia papierosów,
wśród uczniów przyznających się do palenia zdarzało się to nieznacznie częściej badanym
chłopcom (33,7%) niż badanym dziewczynom (31,6%).
Powyższe pytanie odnosiło się do zjawiska eksperymentowania z tą substancją, czyli
podejmowania prób palenia tytoniu. W kolejnym pytaniu interesowało nas poznanie
rozmiarów grupy aktualnie palących badanych gimnazjalistów.
Diagnoza Społeczna Wśród Młodzieży Szkolnej – Gimnazjum w Dopiewie 2014
11
Tab. 6. Porównanie wyników badań z badaniami ESPAD z 2011 roku. Palenie tytoniu w czasie ostatnich
30 dni.
Diagnoza ESPAD
Odpowiedzi uczniów
Nie
Mniej niż jeden papieros na tydzień
Mniej niż 1 papieros dziennie
1-5 papierosów dziennie
6-10 papierosów dziennie
11-20 papierosów dziennie
Więcej niż 20 papierosów dziennie
67,2%
14,1%
4,7%
3,1%
3,1%
1,6%
-
86,9%
8,2%
4,1%
8,2%
5,3%
2,4%
1,7%
Badani uczniowie zostali poproszeni o odpowiedź na pytanie o palenie papierosów
w ciągu ostatnich 30 dni przed badaniem. Wśród ankietowanych gimnazjalistów, którzy
deklarowali wcześniej kontakt z paleniem tytoniu, 14,1% gimnazjalistów paliło mniej niż
jednego papierosa na tydzień 4,7% uczniów paliło mniej niż jednego papierosa dziennie, a
3,1% uczniów- 6-10 papierosów dziennie. Należy uświadamiać młodym ludziom, iż
okazjonalne palenie papierosów również może prowadzić do uzależnienia od tytoniu.
W czasie ostatnich 30 dni przed badaniem paliło 15,2% uczniów spośród
wszystkich uczniów szkoły gimnazjalnej w Dopiewie. Według ESPAD z 2011 roku, w
czasie ostatnich 30 dni przed badaniem paliło 29,8% gimnazjalistów. Poniższa tabela
przedstawia zestawienie wyników na pytanie o dostępność papierosów.
Tab.7. Dostępność papierosów w środowisku uczniów Gimnazjum w Dopiewie.
Czy uważasz, że w Twoim środowisku kupić papierosy jest? Odpowiedzi uczniów
Bardzo trudno 6,1%
Raczej trudno 5,1%
Trudno, ale jak się poprosi odpowiednie osoby to można 17,9%
Raczej łatwo 19,9%
Bardzo łatwo 36,2%
Trudno powiedzieć 14,8%
Diagnoza Społeczna Wśród Młodzieży Szkolnej – Gimnazjum w Dopiewie 2014
12
17,9% uczniów wskazało na możliwość dostępu do papierosów w sytuacji, gdy zakupi
je inna osoba, a dla jednej trzeciej uczniów zakup papierosów jest bardzo łatwy. Odsetek
uczniów, którzy oceniają zakup papierosów jako raczej łatwy oraz bardzo łatwy (56,1%) jest
stosunkowo wysoki w porównaniu do odpowiedzi "bardzo trudno" oraz "raczej trudno"
(11,2% gimnazjalistów). Powinno to uświadamiać dorosłym, że młodzi ludzie mają
stanowczo zbyt mało ograniczony dostęp do nikotyny, mimo iż prawo zabrania
sprzedaży papierosów osobom poniżej 18 roku życia.
36,2% gimnazjalistów wskazuje, że dostęp do papierosów jest dla nich bardzo
łatwy. Uzyskane wyniki są niższe w przypadku gimnazjalistów od wyników badań ESPAD z
2011 roku, w których odsetek uczniów określających zdobycie papierosów jako bardzo łatwe
zadanie wśród gimnazjalistów wyniósł 48,1%.
W przypadku pytania uczniów o inicjatywę dotyczącą palenia papierosów, najczęściej
początek palenia był rezultatem własnej decyzji (65,6% uczniów mających kontakt z
papierosami). Badani wskazywali również na wpływ rówieśników (34,4%). Uzyskane wyniki
świadczą o tym, że palenie niekoniecznie musi być powodowane motywacjami społecznymi i
chęcią dopasowania się do grupy rówieśniczej. Młodzi ludzie często samodzielnie decydowali
się na sięgnięcie po papierosy, ich dokładne motywacje nie są jednak znane.
Tab. 8. Okoliczności zapalenia pierwszego papierosa. Odsetek badanych odnosi się do uczniów, którzy
wcześniej deklarowali kontakt z papierosami.
Gdzie po raz pierwszy paliłeś? Odpowiedzi uczniów
Szkoła 15,6%
Dyskoteka/pub 1,6%
Wakacje 35,9%
Czas wolny/po lekcjach 37,5%
Dom 9,4%
Inna sytuacja -
Osoby badane pytane o okoliczności zapalenia pierwszego papierosa, najczęściej
wskazywały czas wolny po lekcjach oraz wakacje jako początek kontaktu z papierosami.
Wśród badanych uczniów szkoły gimnazjalnej w Dopiewie odsetek badanych wskazujących
Diagnoza Społeczna Wśród Młodzieży Szkolnej – Gimnazjum w Dopiewie 2014
13
na wakacje wyniósł 35,9%. Wakacje to często czas spędzany z dala od domu i rodziców,
nawiązywania nowych znajomości. Może on sprzyjać eksperymentowaniu z używkami, do
którego dzieci i młodzież mogą być zachęcane w czasie wakacyjnych wyjazdów. Uczniowie
wskazywali również na dom jako miejsce, w których mieli pierwszy kontakt z papierosami.
Niepokojącą informacją jest to, że 15,6% uczniów, którzy wcześniej deklarowali palenie
papierosów, 15,6% tej grupy paliło tytoń po raz pierwszy na terenie szkoły.
Zachowania związane z używaniem narkotyków i dopalaczy
Przeprowadzone badania wykazują, że 5,6% uczniów szkoły gimnazjalnej w
Dopiewie miało kontakt z narkotykami. Średni wiek inicjacji narkotykowej wyniósł 13,7 lat.
Na podstawie uzyskanych wyników można stwierdzić, że zjawisko zażywania
narkotyków jest umiarkowanie nasilone wśród gimnazjalistów z miejscowości Dopiewo.
Problem używania narkotyków przez młodych ludzi widoczny jest również przy
pytaniu o to, ile zna się osób używających substancji odurzających. Poznanie
rozpowszechnienia używania substancji w najbliższym otoczeniu pozwala w przybliżeniu
oszacować ryzyko sięgania po nie. Co trzeci respondent przyznał, że zna co najmniej jedną
osobę używającą narkotyków. 7 % badanych gimnazjalistów zna ponad 10 osób w swoim
otoczeniu, które zażywają narkotyki.
Diagnoza Społeczna Wśród Młodzieży Szkolnej – Gimnazjum w Dopiewie 2014
14
Według badań ESPAD z 2011 roku, 61,7% gimnazjalistów ma wśród swoich
przyjaciół osoby, które palą marihuanę lub haszysz, 22,7% gimnazjalistów deklaruje, że ma
wśród przyjaciół osoby, które biorą środki uspokajające lub nasenne bez przepisu lekarza,
16,2% gimnazjalistów ma wśród przyjaciół osoby, które biorą ecstasy, zaś 17,5%
gimnazjalistów ma wśród przyjaciół osoby używające środków wziewnych.
Tab. 9. Dostępność narkotyków w środowisku uczniów Gimnazjum w Dopiewie.
Czy uważasz, że w Twoim środowisku kupić narkotyki jest? Odpowiedzi uczniów
Bardzo trudno 20,4%
Raczej trudno 15,3%
Trudno, ale jak się zna odpowiednie osoby to można 21,9%
Raczej łatwo 6,6%
Bardzo łatwo 4,6%
Nie wiem 31,1%
Jeżeli chodzi o dostęp do narkotyków wśród młodzieży uczącej się w Gimnazjum w
Dopiewie, 11,2% uczniów twierdzi, że zakup narkotyków byłby dla nich raczej łatwy oraz
bardzo łatwy. Dla 35,7% uczniów zakupów narkotyków wydaje się trudny lub bardzo trudny.
Diagnoza Społeczna Wśród Młodzieży Szkolnej – Gimnazjum w Dopiewie 2014
15
Tab. 10. Wiedza na temat miejsc, w których można kupić narkotyki.
Gdzie, według Ciebie, najłatwiej można kupić narkotyki? Odpowiedzi uczniów
Na podwórku 7,1%
Na dyskotece 14,7%
W szkole 9,4%
Można zamówić przez telefon 5,4%
Można zamówić przez Internet 15,2%
Nie wiem 48,2%
Blisko połowa badanych gimnazjalistów deklaruje, że nie posiada wiedzy na temat
tego, gdzie można najłatwiej zaopatrzyć się w narkotyki. Badani uczniowie najczęściej
wskazują na Internet oraz dyskotekę jako miejsca, w których można kupić narkotyki.
Niepokojącą informacją jest to, że 9,4% uczniów wskazało na szkołę jako potencjalne
miejsce, w którym można zakupić narkotyki.
Zapytaliśmy również uczniów, którzy deklarowali używanie narkotyków,
o okoliczności pierwszego kontaktu z substancjami psychoaktywnymi. Szczegółowy rozkład
wyników ukazuje poniższa tabela.
Tab. 11. Okoliczności pierwszego kontaktu z narkotykami. Procenty dotyczą uczniów, którzy deklarowali
wcześniej kontakt z narkotykami.
Gdzie po raz pierwszy użyłeś narkotyku? Odpowiedzi uczniów
Szkoła -
Dyskoteka/pub 40%
Wakacje 40%
Czas wolny/po lekcjach 10%
Dom -
Inna sytuacja -
Badana młodzież najczęściej próbowała substancji psychoaktywnych w czasie wakacji
(40% uczniów) oraz na dyskotece (40% gimnazjalistów).
Diagnoza Społeczna Wśród Młodzieży Szkolnej – Gimnazjum w Dopiewie 2014
16
Jeżeli chodzi o inicjatywę pierwszego kontaktu z narkotykami w badanej grupie
uczniów ze szkoły w Dopiewie, którzy mieli kontakt z narkotykami, 80% uczniów
spróbowało narkotyków z własnej inicjatywy, 20% uczniów zostało namówionych przez
znajomych.
Zadaliśmy również pytanie o to, jak często młodzi ludzie używają narkotyków.
Procenty odnoszą się do uczniów, którzy wcześniej deklarowali kontakt z narkotykami.
Wśród gimnazjalistów, którzy deklarowali wcześniej kontakt z narkotykami 40% uczniów
deklarowało, że sięga po narkotyki okazjonalnie, natomiast 10%- sięga po narkotyki kilka
razy w miesiącu (1 osoba).
Istotną informacją jest rodzaj substancji odurzających, po które sięgają młodzi ludzie
oraz częstotliwości używania tych substancji w ciągu ostatnich 12 miesięcy. Najczęściej
używanym przez badaną młodzież Gimnazjum w Dopiewie jest marihuana oraz jej pochodne.
Poniższa tabela zawiera rozkład odpowiedzi na pytanie o rodzaj używanych narkotyków.
Tab.12. Używanie różnych rodzajów substancji psychoaktywnych przez uczniów. Procenty odnoszą się do
wszystkich badanych uczniów, a nie tylko tych, którzy wcześniej deklarowali użycie narkotyku.
Substancja Odpowiedzi uczniów
Marihuana lub jej pochodne Nigdy
1-2 razy
3-5 razy
6-9 razy
10-19 razy
20-39 razy
40 i więcej razy
96%
1,5%
1%
-
0,5%
-
1%
Amfetamina
Nigdy
1-2 razy
3-5 razy
6-9 razy
10-19 razy
20-39 razy
40 i więcej razy
99,5%
0,6%
-
-
-
-
LSD Nigdy
1-2 razy
3-5 razy
6-9 razy
10-19 razy
20-39 razy
40 i więcej razy
100%
-
-
-
-
-
-
Diagnoza Społeczna Wśród Młodzieży Szkolnej – Gimnazjum w Dopiewie 2014
17
Ecstasy Nigdy
1-2 razy
3-5 razy
6-9 razy
10-19 razy
20-39 razy
40 i więcej razy
99,5%
0,5%
-
-
-
-
-
Środki nasenne Nigdy
1-2 razy
3-5 razy
6-9 razy
10-19 razy
20-39 razy
40 i więcej razy
99,5%
0,5%
-
-
-
-
-
Środki nasenne + alkohol Nigdy
1-2 razy
3-5 razy
6-9 razy
10-19 razy
20-39 razy
40 i więcej razy
99,5%
-
0,5%
-
-
-
-
Klej, rozpuszczalnik Nigdy
1-2 razy
3-5 razy
6-9 razy
10-19 razy
20-39 razy
40 i więcej razy
99,5%
0,5%
-
-
-
-
-
Sterydy anaboliczne Nigdy
1-2 razy
3-5 razy
6-9 razy
10-19 razy
20-39 razy
40 i więcej razy
100%
-
-
-
-
-
-
Grzyby halucynogenne Nigdy
1-2 razy
3-5 razy
6-9 razy
10-19 razy
20-39 razy
40 i więcej razy
99%
1%
-
-
-
-
-
Kokaina Nigdy
1-2 razy
3-5 razy
6-9 razy
10-19 razy
20-39 razy
40 i więcej razy
100%
-
-
-
-
-
-
Pozytywną informacją uzyskaną podczas badania są deklaracje większości
uczniów, że nie sięgnęliby po narkotyki, nawet gdyby zdarzyła się ku temu okazja. W ten
sposób odpowiadało 11,2% badanych gimnazjalistów. Informacje te mogą świadczyć o dużej
Diagnoza Społeczna Wśród Młodzieży Szkolnej – Gimnazjum w Dopiewie 2014
18
świadomości związanej ze szkodliwością narkotyków oraz konsekwencjami ich zażywania
wśród uczniów.
Rosnącym problemem, z którym boryka się wiele krajów jest dostępność na rynku
produktów nazywanych dopalaczami. Postanowiliśmy zbadać skalę zjawiska stosowania
dopalaczy wśród młodzieży Gimnazjum w Dopiewie. Do zażywania dopalaczy przyznało się
5% uczniów. Średnia wieku pierwszego kontaktu z dopalaczami wyniosła 12,2 lat. Poniższy
wykres zawiera rozkład odpowiedzi na pytanie o używanie dopalaczy przez badanych
gimnazjalistów.
Następne pytanie dotyczyło dostępności dopalaczy wśród badanych gimnazjalistów.
Wśród uczniów Gimnazjum w Dopiewie wyniki rozkładają się następująco: 40,3%
gimnazjalistów nie posiada wiedzy na ten temat; dla kolejnych 25% gimnazjalistów zakup
dopalaczy oceniany jest jako bardzo trudny lub raczej trudny, zaś 15,8% gimnazjalistów
ocenia to zadanie jako raczej łatwe oraz bardzo łatwe.
Diagnoza Społeczna Wśród Młodzieży Szkolnej – Gimnazjum w Dopiewie 2014
19
Tab. 13. Dostępność dopalaczy w środowisku uczniów Gimnazjum w Dopiewie.
Czy uważasz, że w Twoim środowisku kupić dopalacze jest? Odpowiedzi uczniów
Bardzo trudno 13,3%
Raczej trudno 11,7%
Trudno, ale jak się zna odpowiednie osoby to można 18,9%
Raczej łatwo 8,7%
Bardzo łatwo 7,1%
Trudno powiedzieć 40,3%
Badana młodzież ocenia zakup dopalaczy jako trudniejszy od młodych uczestników
badania ESPAD z 2011 roku, w którym 40,5% gimnazjalistów oceniło dopalacze jako raczej
łatwo lub bardzo łatwo dostępne.
Zapytaliśmy również badanych o to, czy gdyby mieli okazję spróbować dopalaczy, to
czy zdecydowaliby się na to. 8,7% ankietowanych gimnazjalistów przyznało, że
spróbowaliby dopalaczy, gdyby mieli okazję.
Zapytaliśmy uczniów o przebywanie pod wpływem substancji psychoaktywnych
(alkoholu, dopalaczy, narkotyków) na terenie szkoły. 2% gimnazjalistów miało tego typu
doświadczenia.
Uczniowie zostali również poproszeni o ocenę tego, jak bardzo ludzie ryzykują, że
sobie zaszkodzą, kiedy używają narkotyków. Większość uczniów, podobnie jak w badaniach
ogólnopolskich, dostrzega ryzyko szkód związanych z używaniem substancji
psychoaktywnych. 63,8% gimnazjalistów deklaruje, że używanie narkotyków jest bardzo
szkodliwe.
Diagnoza Społeczna Wśród Młodzieży Szkolnej – Gimnazjum w Dopiewie 2014
20
Należy podkreślić, że stosunkowo niewielki odsetek badanych ocenia szkodliwość
narkotyków jako małą lub deklaruje, że wcale nie są one szkodliwe dla zdrowia osób,
używających tych substancji.
Uczniowie zostali również poproszeni o ocenę wiedzy i postaw swoich rodziców
wobec narkotyków. W przeważającej części młodzi ludzie ocenili wiedzę swoich rodziców o
Diagnoza Społeczna Wśród Młodzieży Szkolnej – Gimnazjum w Dopiewie 2014
21
narkotykach jako średnią, odpowiedziało tak 40,9% uczniów. 20% uczniów szkół nie posiada
wiedzy na ten temat, 10,6% uczniów deklaruje, że ich rodzice nie posiadają żadnej wiedzy na
temat narkotyków, 16,7% gimnazjalistów ocenia wiedzę rodziców o narkotykach jako bardzo
dużą.
67,7% uczniów badanej szkoły gimnazjalnej deklaruje, że ich opiekunowie
rozmawiali z nimi na temat szkodliwości używania narkotyków. 67,3% uczniów
uczestniczyło w zajęciach profilaktycznych na temat szkodliwości używania substancji
psychoaktywnych (narkotyki, dopalacze, alkohol).
W przypadku pytania o reakcję rodziców na używanie narkotyków przez własne
dzieci, większość uczniów wskazywała odpowiedzi sugerujące aktywną postawę krytyczną
wobec takiego faktu i próbę znalezienia rozwiązania. Stosunkowo niewielki odsetek młodych
ludzi był przekonany, że ich rodzice łatwo pogodziliby się z faktem, że ich dzieci używają
narkotyków. Należy podkreślić, że niewielu badanych uczniów odpowiedziało, że rodzice nie
zareagowaliby w takiej sytuacji. Zestawienie wyników dla tego zagadnienia przedstawione
zostało w poniższej tabeli.
Tab. 14. Postawy rodziców wobec zażywania narkotyków w opinii uczniów.
Jak myślisz, jak zareagowaliby Twoi rodzice, gdyby dowiedzieli się, że
zażywasz narkotyki?
Odpowiedzi uczniów
Ukarali 27,2%
Próbowali pomóc znaleźć przyczynę 54%
Pokrzyczeli i „odpuścili” 2,6%
Zmartwiliby się 11,1%
Nic by nie zrobili 0,9%
Inne 4,3%
Młodzież a zachowania przemocowe
Zjawisko przemocy w środowisku młodych ludzi staje się problemem coraz bardziej
aktualnym i wymagającym podjęcia odpowiednich rozwiązań. Poziom agresywności
Diagnoza Społeczna Wśród Młodzieży Szkolnej – Gimnazjum w Dopiewie 2014
22
dorastającej młodzieży wzrasta, liczne są również akty przemocy dokonywane przez dzieci
i młodzież wobec ich rówieśników. Agresja ujawniająca się w szkole często ma swoje źródła
w przemocy domowej, kiedy rodzice uczą swoje dzieci niewłaściwych wzorców reagowania
i wchodzenia w kontakty z innymi ludźmi. Przeprowadzone ankiety w Gimnazjum w
Dopiewie pozwalają przyjrzeć się dokładniej nasileniu zjawiska agresji w środowisku
szkolnym, a także przeanalizować postawy wychowawcze rodziców wobec własnych dzieci.
Jeżeli chodzi o poczucie bezpieczeństwa na terenie szkoły, bezpiecznie lub raczej
bezpiecznie w szkole czuje się 70,9% gimnazjalistów. Raczej niebezpiecznie oraz bardzo
niebezpiecznie czuje się w szkole 7,7%. Zdecydowana większość badanych uczniów wydaje
się czuć bezpiecznie w środowisku szkolnym.
W tym miejscu można przejść do bezpośrednich pytań o akty agresji i przemocy,
z jakimi spotykali się uczniowie na terenie swojej szkoły. W dzisiejszych czasach rosnąca
agresja w środowisku dzieci i młodzieży staje się problemem narastającym
i wymagającym podjęcia aktywnych działań, umożliwiających zwiększenie bezpieczeństwa
młodych ludzi. W przypadku pytania o częstotliwość obserwowania zjawisk przemocy na
terenie szkoły, na bardzo częsty i częsty kontakt z takimi sytuacjami wskazało
23,5% badanych uczniów szkół gimnazjalnych. Rezultaty te wskazują, że przemoc w szkole
Diagnoza Społeczna Wśród Młodzieży Szkolnej – Gimnazjum w Dopiewie 2014
23
stanowi znaczny problem w Gimnazjum w Dopiewie. Jednocześnie warto dodać, że 9,2%
ankietowanych uczniów deklaruje, że są w szkole uczniowie, których się boją.
Tab. 15. Częstość obserwowania zjawisk przemocy na terenie szkoły.
Jak często obserwujesz zjawiska przemocy w szkole? Odpowiedzi uczniów
Bardzo często 10,2%
Często, kilka razy w tygodniu 13,3%
Kilka razy w miesiącu 25%
Rzadko 39,8%
Nie obserwuję wcale 11,7%
Do znajomości osoby z otoczenia, która doświadcza przemocy ze strony otoczenia
rówieśniczego lub członków rodziny, przyznaje się jedna trzecia badanych gimnazjalistów. W
związku z tym zbadaliśmy, czy młodzież z Gimnazjum w Dopiewie wie, jak należy postąpić
wobec osoby, która doświadcza przemocy ze strony rówieśników oraz gdzie należy się
zgłosić, do kogo udać, jeśli są świadkami przemocy. Zdecydowana większość badanych
(81,1% gimnazjalistów) posiada taką wiedzę, pozostałych uczniów należałoby poddać
edukacji w tej kwestii.
Postawy uczniów wobec zachowań przemocowych można zanalizować na podstawie
reakcji, jaką przyjęliby w sytuacji bycia świadkiem przemocy. Co dziesiąty badany
gimnazjalista deklaruje, że nie zareagowałoby na akt przemocy dokonywany w ich
obecności. Trudno stwierdzić jednak, czy taka postawa wynikałaby z lęku czy też z
obojętności wobec zjawiska agresji. Pozytywna informacja wiąże się ze znaczącą ilością
uczniów deklarującą poinformowanie innej osoby oraz podjęcie próby złagodzenia konfliktu.
Umiarkowanie niepokojący jest wskaźnik uczniów, którzy deklarowali włączenie się do bójki
–10,2% gimnazjalistów zareagowałaby w ten sposób. Należy wziąć pod uwagę, że może on
być wyrazem chęci pozowania niż dowodem prawdziwych intencji.
Zapytaliśmy również młode osoby, kogo powiadomią, jeżeli będą ofiarami przemocy.
Istniała możliwość zaznaczenia kilku odpowiedzi. Badani uczniowie bardzo często
wskazywali na rodziców (29% gimnazjalistów). Ankietowani wskazywali również często
Diagnoza Społeczna Wśród Młodzieży Szkolnej – Gimnazjum w Dopiewie 2014
24
wychowawcę, nauczyciela (21% gimnazjalistów). Warto zaznaczyć, że wśród badanych
gimnazjalistów były też osoby, które nie powiadomiłyby nikogo o przemocy. Odpowiedziało
w ten sposób 5% uczniów.
Badania koncentrowały się również na przemocy w rodzinie, relacjach młodych ludzi
z rodzicami i postawach wychowawczych rodziców wobec własnych dzieci. 82,6% uczniów
oceniło swoje relacje z rodzicami jako bardzo dobre oraz raczej dobre. 15,8% gimnazjalistów
oceniło swoje relacje z rodzicami jako raczej złe oraz bardzo złe. Dzięki utrzymywaniu
dobrych relacji dzieci z rodzicami, dom rodzinny staje się bezpiecznym miejscem dla młodej
osoby.
Tab. 16. Jakość relacji z rodzicami uczniów Gimnazjum w Dopiewie.
Jak oceniasz swoje relacje z rodzicami? Odpowiedzi uczniów
Bardzo dobre 65,3%
Raczej dobre 17,3%
Raz dobre, a raz złe 13,8%
Raczej złe 2%
Bardzo złe 1,5%
Diagnoza Społeczna Wśród Młodzieży Szkolnej – Gimnazjum w Dopiewie 2014
25
W odniesieniu do postaw wychowawczych rodziców, w ankiecie pojawiło się pytanie
o stosowanie kar wobec dzieci i formę, jaką ewentualne kary przybierają. Odpowiedzi
uczniów zostały przedstawione na poniższym wykresie. Każdy badany mógł zaznaczyć kilka
odpowiedzi.
Na podstawie otrzymanych rezultatów można stwierdzić, że istnieje znaczny odsetek
rodziców niestosujących kar wobec własnych dzieci. Wśród badanych gimnazjalistów
wyniósł on 35,8%. Z jednej strony brak stosowania kar w wychowaniu dzieci może
świadczyć o braku konieczności takich zachowań bądź łagodnej i liberalnej postawie
rodziców. Z drugiej strony może być również dowodem zbyt pobłażliwych zachowań
rodziców w sytuacji, kiedy pewne rodzaje kar (w postaci pozbawienia przywilejów)
wydają się potrzebne w procesie wychowania dzieci. Kary, jeśli już występują, to
najczęściej przybierają formę różnego rodzaju zakazów. Do stosowania przez rodziców kar
fizycznych w postaci bicia przyznało się 1,3% gimnazjalistów.
Diagnoza Społeczna Wśród Młodzieży Szkolnej – Gimnazjum w Dopiewie 2014
26
Hazard i inne ryzykowne zachowania
Gry hazardowe stanowią poważny, choć dość często pomijany problem społeczny.
Istnieje wiele możliwości uprawiania gier hazardowych: udział w loteriach pieniężnych, gra
na automatach, odwiedzanie kasyna. Istnieje również możliwość uprawiania gier
hazardowych w Internecie oraz poprzez uczestnictwo w loteriach SMS. Uczestnictwo w grach
na pieniądze wciąga, kusi możliwością szybkiej, wysokiej wygranej, z czasem jednak może
doprowadzić do uzależnienia od hazardu. Szeroka oferta różnego rodzaju form gier
hazardowych oraz ich dostępność sprawiają, że problem dotyczy nie tylko dorosłych, ale
również dzieci i młodzież. W badaniu skoncentrowaliśmy się na czterech formach gier
hazardowych, pytając młodzież gimnazjalną ze szkoły w Dopiewie o ich osobiste
doświadczenia.
Dane zawarte na poniższym wykresie pokazują, że 29% badanych uczniów wzięło
przynajmniej raz w życiu udział w konkursach organizowanych przez gazety, operatorów
telefonicznych, w których wysyła się płatne smsy.
Kolejne pytanie dotyczyło doświadczenia związanego z grą na automatach w salonach
gier. Poniższy wykres przedstawia dane, które pokazują, że 45% gimnazjalistów przynajmniej
raz w życiu zagrało na automatach.
Diagnoza Społeczna Wśród Młodzieży Szkolnej – Gimnazjum w Dopiewie 2014
27
Zdecydowanie mniej uczniów deklaruje obstawianie przynajmniej raz w życiu
zakładów bukmacherskich. Twierdząco na to pytanie odpowiedziało 8% gimnazjalistów.
Szczegółowe dane procentowe są przedstawione na poniższym wykresie.
Diagnoza Społeczna Wśród Młodzieży Szkolnej – Gimnazjum w Dopiewie 2014
28
Jak widzimy na poniższym wykresie, niewielu badanych uczniów Gimnazjum w
Dopiewie deklaruje udział w jakichkolwiek grach na pieniądze w Internecie. Przynamniej raz
w życiu miało takie doświadczenia 13% uczniów.
Najbardziej rozpowszechnionymi grami hazardowymi wśród badanych uczniów są gry
na automatach oraz konkursy organizowane przez gazety, telewizję, operatorów
telefonicznych. Badania ESPAD z 2011 roku pokazują, że około jedna trzecia młodzieży
gimnazjalnej (32,9%) ma za sobą doświadczenia gry na pieniądze.
Respondentom zadano również pytania dotyczące zachowań seksualnych oraz
przekonań związanych z tymi zachowaniami. Inicjację seksualną ma za sobą 11
gimnazjalistów (5,6%), w tym dwie uczennice. Średni wiek inicjacji seksualnej dla tej grupy
wyniósł 14 lat. Należy tutaj zwrócić szczególną uwagę na fakt współżycia z osobą małoletnią
poniżej 15 roku życia, który jest niezgodny z prawem i stanowi przestępstwo.1
Uczniom ze szkoły gimnazjalnej w Dopiewie, którzy odpowiedzieli twierdząco na
pytanie dotyczące inicjacji seksualnej, zadane zostały również pytania o stosunek bez
zabezpieczenia. 3 osoby z tej grupy odbyły stosunek bez zabezpieczenia jeden raz, natomiast
jedna osoba- kilka razy (2-9).
1 KK, Dz. U. 1997 nr 88 poz.553
Diagnoza Społeczna Wśród Młodzieży Szkolnej – Gimnazjum w Dopiewie 2014
29
Kolejne pytanie dotyczyło doświadczania niechcianych kontaktów seksualnych.
Wśród ankietowanych gimnazjalistów, pięciu uczniów deklarowało jednorazowe
doświadczenie takiego kontaktu, jedna osoba – kilka razy (2-9).
Według ESPAD z 2011 roku, 10,9% gimnazjalistów uprawiało seks bez
zabezpieczenia (bez antykoncepcji) w ciągu ostatnich 12 miesięcy przed badaniem, zaś 5,3%
miało niechciane doświadczenia seksualne w ciągu 12 ostatnich miesięcy przed badaniem.
Należy zaznaczyć, że w badaniu ESPAD z 2011 roku pytano o doświadczenia w ciągu
ostatnich 12 miesięcy, podczas gdy w naszym badaniu pytaliśmy respondentów o
doświadczenia w ciągu całego życia.
W mediach coraz częściej poruszany jest problem młodych ludzi, którzy świadczą
usługi seksualne za różnego rodzaju korzyści materialne. W badaniu gimnazjaliści zostali
również zapytani o stosunek do świadczenia tego typu usług. 27,6% badanych gimnazjalistów
deklaruje, że nie widzi niczego niestosownego w kontaktach seksualnych za
pieniądze/prezenty. Występują różnice w odpowiedziach badanych dziewcząt i chłopców:
22,1% gimnazjalistek raz 32,7% gimnazjalistów odpowiedziało, że nie widzi niczego złego w
świadczeniu usług seksualnych za korzyści materialne.
Używanie komputera przez młodzież oraz zagrożenie cyberprzemocą
Internet jest bardzo popularnym medium wśród dzieci i młodzieży. Nawet jeśli
dziecko nie ma w domu komputera z dostępem do Internetu, nie oznacza to wcale, że nie ma
ono dostępu do sieci internetowej. Internet jako nieocenione narzędzie komunikacji, edukacji
oraz rozrywki jest atrakcyjnym medium. Należy jednak pamiętać, że korzystanie z tego
medium może wiązać się z występowaniem pewnych zagrożeń na jakie narażeni są młodzi
ludzie. W badaniu postanowiliśmy poznać nawyki korzystania z komputera gimnazjalistów
oraz ich znajomość zagrożeń, jakie mogą wiązać się z korzystaniem z komputera i Internetu.
Diagnoza Społeczna Wśród Młodzieży Szkolnej – Gimnazjum w Dopiewie 2014
30
W badaniu zapytaliśmy uczniów o ulubione formy spędzania wolnego czasu.
Najczęściej wybieraną przez uczniów formą spędzania wolnego czasu jest korzystanie z
komputera (25,6%), wychodzenie z przyjaciółmi (23,5%) oraz oglądanie TV (20%).
Najrzadziej badani biorą udział w pracach różnych organizacji oraz czytają książki i gazety.
Diagnoza Społeczna Wśród Młodzieży Szkolnej – Gimnazjum w Dopiewie 2014
31
Połowa uczniów badanej szkoły gimnazjalnej spędza czas przed komputerem od
jednej do trzech godzin dziennie. 18,4% gimnazjalistów spędza codziennie przed
komputerem mniej niż godzinę, zaś 14,3% uczniów spędza przed komputerem ponad 5
godzin dziennie, co może wskazywać na występowanie uzależnienia od komputera.
Badana młodzież gimnazjalna najczęściej korzysta z Internetu. 14,3% gimnazjalistów
wykorzystuje komputer do nauki. 18,8% uczniów najczęściej używa komputera do grania w
gry.
Internet wzbudza wśród wielu dorosłych osób duże obawy. Według badań
przeprowadzonych przez Centrum Badania Opinii Społecznej, większość opiekunów osób
małoletnich (58%) obawia się zagrożeń, jakie mogą spotkać dzieci w Internecie.2 W badaniu
chcieliśmy dowiedzieć się, czy dorosłe osoby interesują się tym, co ich dzieci robią, kiedy
korzystają z komputera. Jedna trzecia gimnazjalistów deklaruje, że ich opiekunowie wykazują
zainteresowanie tym, do czego dzieci wykorzystują komputer. Niepokoi fakt, że w przypadku
połowy gimnazjalistów nikt nie interesuje się tym, co robią młodzi ludzie, gdy korzystają z
komputera.
2 CBOS, „Zagrożenia w Internecie”, 2008.
Diagnoza Społeczna Wśród Młodzieży Szkolnej – Gimnazjum w Dopiewie 2014
32
Zapytaliśmy również badanych, czy znają pojęcie cyberprzemocy oraz czy sami byli
kiedyś jej ofiarami. Pozytywną informacją jest to, że zdecydowana większość gimnazjalistów
(88,1% uczniów) zna to pojęcie i jest świadoma zagrożenia. Badani uczniowie stosunkowo
rzadko bywają ofiarami tego typu przemocy. Twierdząco odpowiedziało na to pytanie 4%
badanych gimnazjalistów. Trzy czwarte uczniów uznaje jako niestosowne podawanie swoich
danych osobowych przypadkowym osobom poznanym w Internecie.
Diagnoza Społeczna Wśród Młodzieży Szkolnej – Gimnazjum w Dopiewie 2014
33
II. Wnioski
1.Zagrożenia w środowisku uczniów Gimnazjum w Dopiewie.
a) Spożywanie napojów alkoholowych przez badanych uczniów jest istotnym
problemem. Do spożycia alkoholu przynajmniej raz w życiu przyznała się połowa
badanych uczniów.
b) Wśród przyczyn sięgania po napoje alkoholowe badani uczniowie często wskazują na
okazje towarzyskie, chęć zapicia problemów, chęć zaimponowania oraz presję
społeczną rówieśniczą.
c) 5,6% badanych uczniów Gimnazjum w Dopiewie przynajmniej raz w życiu użyło
narkotyków.
d) Jednocześnie niepokojący jest względnie łatwy dostęp badanych uczniów do
substancji alkoholowych. 33,2% badanych uczniów szkoły gimnazjalnej. W ten sam
sposób o narkotykach wypowiedziało się 11,2% gimnazjalistów, zaś 15,8% badanych
gimnazjalistów przyznało, że zakup dopalaczy jest raczej łatwym oraz łatwym
zadaniem. Ograniczenie dostępu do substancji psychoaktywnych jest zadaniem
będącym w obowiązku osób dorosłych.
e) Najbardziej sprzyjające okoliczności do kontaktu z substancjami psychoaktywnymi
stwarzają wakacje oraz czas wolny, dlatego też młodzi ludzie w tym okresie powinni
zostać otoczeni szczególną uwagą opiekunów i uświadamiane w kwestii
niebezpieczeństw, jakie wiążą się ze spożywaniem alkoholu, narkotyków i dopalaczy.
f) Ponadto należy zwrócić uwagę na fakt, że rodzice często nie zauważają tego, że ich
dzieci znajdują się pod wpływem alkoholu. Uzyskane wyniki powinny zaalarmować
rodziców i opiekunów, aby poświęcali swoim dzieciom więcej uwagi i nie zapominali
o odpowiedzialności, jaką za nie ponoszą.
g) Odsetek badanych uczniów szkoły gimnazjalnej w Dopiewie, którzy przyznali się do
przynajmniej jednokrotnego użycia dopalaczy wyniósł 4,6%, a 8,7% gimnazjalistów
przyznało, że spróbowaliby dopalaczy, gdyby mieli okazję.
Diagnoza Społeczna Wśród Młodzieży Szkolnej – Gimnazjum w Dopiewie 2014
34
h) Większość badanych uczniów szkoły gimnazjalnej w Dopiewie, podobnie jak w
badaniach ogólnopolskich, dostrzega ryzyko szkód związanych z używaniem
substancji psychoaktywnych. 67,7% badanych uczniów deklaruje, że ich opiekunowie
rozmawiali z nimi na temat szkodliwości używania narkotyków bądź innych środków
zmieniających nastrój. Ponadto 67,3% uczniów uczestniczyło w zajęciach
profilaktycznych na temat szkodliwości używania substancji psychoaktywnych
(narkotyki, dopalacze, alkohol).
i) 88,8% badanych uczniów deklarowało, że nie sięgnęłoby po narkotyki, nawet gdyby
nadarzyła się ku temu okazja. Świadczy to o dużej świadomości związanej ze
szkodliwością substancji odurzających.
j) Najbardziej rozpowszechnionymi grami hazardowymi wśród badanych są gry na
automatach oraz konkursy organizowane przez gazety, telewizję, operatorów
telefonicznych. Zdecydowanie mniej badanych uczniów obstawiało zakłady
bukmacherskie lub grało na pieniądze w Internecie.
k) Badania wykazały, że umiarkowanie dużo badanych uczniów ma kontakt z tytoniem
oraz narkotykami. Do palenia papierosów chociaż raz w życiu przyznało się 32,7%
gimnazjalistów.
l) Większość młodych ludzi oceniła swoje relacje z rodzicami jako pozytywne, co
wskazuje na korzystną atmosferę wychowawczą i przyjazne środowisko domowe
panujące w rodzinach.
m) Większość badanych uczniów jest świadoma zagrożenia cyberprzemocą oraz uznaje
za niestosowne podawanie swoich danych osobowych przypadkowym osobom
poznanym w Internecie.
n) Pozytywną informacją wynikającą z niniejszego badania jest również to, że
zdecydowana większość ankietowanych- 70,9% gimnazjalistów czuje się bezpiecznie
oraz raczej bezpiecznie w swoim środowisku szkolnym.