Załącznik do Zarządzenia Nr 41./E/2016

Prezydenta Miasta Słupska z dnia 26 stycznia 2016 roku

Diagnoza potrzeb edukacyjnych i rozwojowych szkół i placówekogólnokształcących prowadzonych przez Miasto Słupsk

1

I. Diagnoza potrzeb edukacyjnych szkół podstawowych

prowadzonych przez Miasto Słupsk

Opracował: Wydział Edukacji Urzędu Miejskiego w Słupsku

1. Opis obszaru problemowego

Obecnie w słupskich szkołach podstawowych uczy się 5037 uczniów. Przeprowadzona

diagnoza ma na celu zbadanie potrzeb uczniów. Główne obszary badania to problemy w nauce,

szkolna oferta zajęć pozalekcyjnych, oferowane wsparcie, w tym wsparcie uczniów ze

specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, korzystanie z technologii informacyjno-

komunikacyjnych, rozwijanie kompetencji informatycznych oraz warunków dla nauczania

matematyki i przedmiotów przyrodniczych. Przeprowadzono także badanie potrzeb nauczycieli

pracujących w słupskich szkołach podstawowych – obecnie jest 483 etatów.

2. Opis procedury diagnozy potrzeb

W listopadzie 2015 r. przeprowadzono wnikliwą diagnozę potrzeb głównie wśród dyrekcji

i nauczycieli (200 osób) oraz rodziców uczniów. Diagnoza potrzeb edukacyjnych,

dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych została sporządzona na podstawie badań

wywiadów i rozmów.

3. Wyniki diagnozy potrzeb

I. Charakterystyka grupy badawczej

Z przeprowadzonej diagnozy wynika, iż uczniowie mają problemy w nauce matematyki, na

co wskazuje najniższa średnia z matematyki na koniec roku szkolnego 2014/15. Przeważająca

liczba ocen wystawiona z tego przedmiotu to oceny dostateczne i dopuszczające. Nauczyciele

wskazują, iż uczniowie nie interesują się matematyką, ponieważ uważają ten przedmiot za

trudny, a same zajęcia za nieatrakcyjne.

2

Stosowanie skostniałych metod nauczania, pozbawionych innowacyjności, a także

niedostateczne wyposażenie gabinetów uniemożliwia stosowanie aktywizujących metod

nauczania, takich jak eksperyment czy gry matematyczne. Szkoły nie posiadają interaktywnych

tablic (jeżeli już to w bardzo małych ilościach). Dzieci mają znaczne opóźnienia w zakresie

przerobionego materiału, co więcej nadmierne trudności negatywnie wpływają na zdrowie

psychiczne uczniów, powodując problemy natury emocjonalnej. Diagnoza wykazała, że dzieci te

mają problemy z koncentracją, a dodatkowo odznaczają się niskim poziomem motywacji.

Z diagnozy wynika, że uczeń mający problemy z matematyką chętnie weźmie udział

w dodatkowych zajęciach z tego przedmiotu pod warunkiem, że będą one atrakcyjne

i angażujące dzieci do aktywnej pracy z wykorzystaniem TIK. Konsekwencją wymienionych

powyżej problemów są słabe wyniki sprawdzianu kl. VI.

Głównym czynnikiem utrudniającym rozwijanie zainteresowań uczniów zdolnych,

należących również do grupy uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych jest

niewystarczająca oferta zajęć pozalekcyjnych oraz nieatrakcyjne formy i metody pracy, co

potwierdza ponad 60% rodziców i nauczycieli. Spowodowane jest to brakiem środków

finansowych, brakiem pomocy dydaktycznych i sprzętu multimedialnego. Skutkuje to tym, że

uczeń zdolny zamiast wykonywać doświadczenia i prowadzić obserwacje staje się biernym

słuchaczem. Jest zdemotywowany do nauki przedmiotów matematyczno-przyrodniczych.

Uczniowie dobrzy i bardzo dobrzy wiążą swoją przyszłość z przedmiotami humanistycznymi, co

w przyszłości spowoduje wzrost bezrobocia, ponieważ na rynku pracy nie ma zapotrzebowania

na takich specjalistów.

Wśród uczniów słupskich szkół podstawowych zdiagnozowano potrzeby i możliwości

w zakresie specjalnych potrzeb edukacyjnych:

1. Uczniowie z dysleksją rozwojową lub zagrożeni dysleksją, którzy na podstawie opinii

Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej zostali skierowani do zajęć terapii tedagogicznej –

244 uczniów (119dz/125ch) – uczniowie ci mają problemy z kształtowaniem właściwego

poziomu wypowiedzi ustnych i pisemnych, graficznego pisma oraz tempa pisania,

właściwej techniki i tempa czytania oraz umiejętności czytania ze zrozumieniem.

2. Wady postawy – 204 uczniów (99dz/105ch) – deformacja kręgosłupa (plecy okrągłe,

wklęsłe, skolioza), czy kończyn dolnych (wady stóp). Przyczynami są czynniki fizjologiczne

(brak prawidłowego nawyku postawy) i środowiskowe (brak ćwiczeń ruchowych,

hipokinezja).

3

3. U znacznej części uczniów zdiagnozowano zaburzenia mowy – 111 uczniów (54dz/57ch)

w klasach I-III. Wskazane jest zatem kształcenie mowy poprzez korygowanie zaburzeń

w zakresie strony fonetycznej, leksykalnej i gramatycznej.

4. Do szkół z klasami integracyjnymi (Szkoły Podstawowe nr 4, 5 i 10) uczęszczają dzieci

z orzeczeniami o kształceniu specjalnym, które powinny zostać objęte indywidualnymi

zajęciami terapii sensorycznej – 16 uczniów (8dz/8ch) i biofeedback – 5 uczniów (3dz/2ch).

Potrzeby uczniów w obszarze doradztwa zawodowego nie są uwzględniane. Skutkuje to

nieznajomością lokalnego i regionalnego rynku pracy. Rodzice zachęcają dzieci do ukończenia

kierunków modnych i popularnych bardziej niż do zdobycia zawodu gwarantującego

zatrudnienie. 40% studentów kończąc studia podejmuje pracę niezgodną z wykształceniem (dane

GUS 2011 r.). Uczniowie nie potrafią wskazać instytucji, która obejmie ich wsparciem

w wyborze dalszego kształcenia. Informacje na ten temat zdobywają na portalach

społecznościowych. Wybór szkoły wiąże się z miejscem zamieszkania, powielaniem wyboru

kolegów, wizją łatwych studiów, a nie potrzebami rynku.

Rozwój współczesnej cywilizacji stawia przed Szkołami Podstawowymi nowe wyzwania.

Nie wystarczy już przekazanie uczniowi wiedzy, trzeba też nauczyć go, jak w nieustającym

procesie ciągle ją zdobywać, wykorzystując do tego nowoczesne technologie. Z badań wynika,

że uczniowie bardzo chętnie wykorzystują narzędzia informatyczne do nauki, jednak nie ma to

przełożenia na osiągane przez nich wyniki. Rozwój technologii cyfrowej, a tym samym

zwiększenie dostępności internetu jest ogromnym zasobem dla współczesnego świata. Dzieci

spędzają w sieci dużo czasu, blisko 66% 4-5 dni/tyg, z czego 40% spędza w sieci około

2h/dziennie. Najczęstszą aktywnością wśród uczniów jest oglądanie filmów, słuchanie muzyki

i korzystanie z kont na portalach społecznościowych – 90% uczniów posiada takie konta.

Niepokojący jest fakt, że znaczna część z nich nie zdaje sobie sprawy z zagrożeń, jakie mogą ich

spotkać w sieci. 68% badanych w testach świadomości zagrożeń w sieci uzyskuje wyniki poniżej

40%.

W związku z niskim poziomem wyposażenia szkół w sprzęt ICT, zajęcia prowadzone są

w sposób tradycyjny – mało przystępny i nieciekawy (69% nauczycieli), 73% z nich wskazuje,

że przestarzałe sposoby prowadzenia zajęć sprawiają, że uczniowie ie są zainteresowani

tematem. 6/10 nauczycieli zaznacza, że nie wykorzystuje sprzętu ICT do prowadzenia zajęć

z uwagi na luki kompetencyjne. Ponadto 9/10 nauczycieli wskazuje konieczność podnoszenia

świadomości uczniów w zakresie zagrożeń w sieci.

4

Ze względu na uczęszczanie do szkół podstawowych dzieci z dysleksją rozwojową,

z orzeczeniem o kształceniu specjalnym i niepełnosprawnością intelektualną istnieje potrzeba

podwyższenia kwalifikacji zawodowych nauczycieli. Nauczyciele przyznają, że nie mają wiedzy

potrzebnej do rozpoznawania i zaspakajania potrzeb edukacyjnych oraz rozwojowych uczniów.

W pracy pedagogicznej bardzo często spotyka się problemy związane z wychowaniem

ucznia. Wykształcenie dobrych cech u młodego człowieka wymaga dużego nakładu pracy.

Nauczyciel stale musi szukać metod, które będą pobudzać ucznia do różnego rodzaju

aktywności. Tradycyjne podejście do nauczania nie zawsze przekłada się na sukces, bo

„nauczyciel nie ma już takiego autorytetu jak kiedyś”. Wśród badanych nauczycieli, aż 82,5%

wskazuje, że konieczna jest zmiana sposobu prowadzenia zajęć z indywidualnej pracy

nauczyciela na warsztatową, grupową pracę uczniów. Aż 93% z nich uważa, że aby dokonać tej

zmiany należy podnieść kompetencje nauczycieli m.in. w obszarze emocji, kreatywności,

komunikacji, czy budowania zespołów.

4. Wnioski i rekomendacje rozwojowe

Wnikliwa analiza wyłoniła kluczowe obszary problematyczne, wpływające na sytuację

edukacyjną uczniów słupskich szkół podstawowych:

1. Problem w przyswajaniu treści matematycznych – słabe wyniki z matematyki i sprawdzianu

klas VI

2. Brak możliwości rozwijania zainteresowań i ćwiczenia kreatywnego myślenia

3. Brak indywidualnych i grupowych zajęć terapeutycznych dla uczniów ze specjalnymi

potrzebami edukacyjnymi

4. Trudności w wyborze kierunków w edukacji/życiu zawodowym

5. Niska jakość nauki, nawet z użyciem ICT, brak świadomości zagrożeń w cyberprzestrzeni

6. Brak kompetencji do wykorzystania narzędzi TIK w nauczaniu i do szkoleń

z cyberprzemocy

7. Brak kwalifikacji nauczycieli do prowadzenia zajęć terapeutycznych

5

Proponowane formy wsparcia:

1. Zajęcia dla uczniów z zakresu matematyki i nauk przyrodniczych z wykorzystaniem

narzędzi TIK i metody eksperymentu, a także innych innowacyjnych form prowadzenia

zajęć – celem zajęć ma być zainteresowanie przedmiotem uczniów z problemami w nauce

oraz rozwój naukowy uczniów szczególnie uzdolnionych

2. Rozszerzenie oferty edukacyjno-terapeutycznej dla uczniów o specjalnych potrzebach

edukacyjnych

3. Zajęcia z zakresu rozwijania zainteresowań uczniów oraz ich kreatywnego myślenia

4. Doradztwo zawodowe

5. Podniesienie kwalifikacji nauczycieli z zakresu pedagogiki zdolności i terapii

pedagogicznej, oligofrenopedagogiki, tyflopedagogiki, surdopedagogiki i socjoterapii.

6. Zajęcia z zakresu kształcenia cyfrowych kompetencji uczniów i nauczycieli oraz szkolenia

z zakresu podnoszenia świadomości o zagrożeniach w cyberprzestrzeni i wykorzystywania

narzędzi TIK

6

II. Diagnoza potrzeb edukacyjnychszkół gimnazjalnych

prowadzonych przez Miasto Słupsk

Opracował: Wydział Edukacji Urzędu Miejskiego w Słupsku

1. Opis obszaru problemowego

Obecnie w słupskich gimnazjach uczy się łącznie 1929 uczniów. W klasach pierwszych 664

osób, w drugich 657 osób oraz w klasach trzecich 608 osób. 68 uczniów posiada stwierdzone

dysfunkcje. W szkołach gimnazjalnych pracuje łącznie 279 nauczycieli.

Niniejsza diagnoza ma na celu zbadanie potrzeb uczniów. Główne obszary badania to

problemy w nauce, szkolna oferta zajęć pozalekcyjnych, oferowane wsparcie, poziom

przygotowania przyszłych absolwentów do wejścia na rynek pracy, wsparcie uczniów ze

specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, korzystanie z technologii informacyjno-

komunikacyjnych, rozwijanie kompetencji informatycznych oraz warunków dla nauczania

matematyki i przedmiotów przyrodniczych. Przeprowadzono także badanie potrzeb nauczycieli.

3. Opis procedury diagnozy potrzeb

Badanie przeprowadzono z zastosowaniem ilościowych i jakościowych technik

badawczych. W listopadzie 2015 r. przeprowadzono wnikliwą diagnozę potrzeb wśród dyrekcji i

nauczycieli (100 osób) oraz uczniów (350 osób z klas 1, 2 i 3). Diagnoza potrzeb edukacyjnych

została sporządzona na podstawie badań ankietowych i wywiadów oraz zestawień ocen

końcowych uczniów z egzaminów zewnętrznych.

7

3. Wyniki diagnozy potrzeb

I. Charakterystyka grupy badawczej

Większość badanych uczniów mieszka w Słupsku. Spoza Słupska jest 167 uczniów (8,7%).

Przyczyny zjawiska to zmiana miejsca zamieszkania, aspiracje rodziców, bliskość szkoły z

miejscem pracy rodziców oraz kontynuacja edukacji ucznia w słupskich szkołach1.

Wykres 1. Miejsce zamieszkania uczniów słupskich szkół ponadgimnazjalnych

Miejsce zamieszkania

Słupsk Spoza Słupska

75,54% pracujących nauczycieli to nauczyciele dyplomowani. 19,71% to nauczyciele mianowani,

a 4,75% to nauczyciele kontraktowi.

1 Dane opracowane na podstawie diagnozy słupskiej oświaty i analizy strategicznej zmian w oświacie na lata 2015–2022.

8

Wykres 2. Kwalifikacje zawodowe nauczycieli w słupskich szkołach ponadgimnazjalnych

kwalifikacje zawodowe nauczycieli

DyplomowaniMianowaniKontraktowi

II. Badanie problemów w nauce

Wzrost efektywności kształcenia na przestrzeni 8 lat nastąpił w 5. Najwyższy wzrost został

odnotowany w Gimnazjum nr 3 i Gimnazjum nr 5, natomiast najniższą efektywność uzyskało

Gimnazjum nr 6. W zakresie przedmiotów humanistycznych słupskie gimnazja osiągają wyższe

wyniki niż gimnazja w województwie pomorskim, natomiast w skali kraju wyniki osiągane

przez słupskie gimnazja należą do średnich (wyjątek stanowi Gimnazjum nr 3). W zakresie

przedmiotów matematyczno-przyrodniczych słupscy uczniowie uzyskali wyniki porównywalne

z wynikami w kraju i w województwie. Uczniowie uzyskali niższe wyniki z części

matematycznej niż z przedmiotów przyrodniczych (fizyka, chemia, biologia, geografia). Autorzy

diagnozy słupskiej oświaty i analizy strategicznej zmian w oświacie na lata 2015-2022

rekomendują zwiększenie efektywności kształcenia przedmiotów matematyczno-przyrodniczych

ze szczególnym uwzględnieniem matematyki. Wynik z matematyki w mieście Słupsku w roku

2012 i 2014 był niższy od krajowego o 3%.

W badaniu ankietowych 68% uczniów zadeklarowało problemy w nauce. Problemów

w nauce nie zgłasza zaledwie 32% uczniów.

9

Wykres 3. Problemy z nauką

Problemy w nauce

Uczniowie, którzy nie mają problemówUczniowie z problemami

43% uczniów zgłasza trudności z matematyką. Na drugim miejscu wymienia się nauki

przyrodnicze – 36%. Języki obce sprawiają problem 25% uczniów. Zajęcia z nauk

przyrodniczych i matematyki nie należą do ulubionych przedmiotów deklarowanych przez

uczniów.

Wykres 4. Przedmioty sprawiające trudności

MatematykaNauki przyrodnicze

Języki obceJ. Polski

Historia

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

40%

45%

Przedmioty sprawiające trudności

Przedmioty sprawiające trudności

10

Uczniowie zapytani z czego wynikają ich trudności w nauce, najczęściej wskazywali brak

wiary we własne możliwości (36%), następnie na brak systematycznej pracy (29%). Inne

powody wskazało 19% uczniów (lenistwo, brak zrozumienia, co mówi nauczyciel itp.).

Zaległości powstałe w toku dotychczasowej nauki zadeklarowało 16% uczniów.

Wykres 5. Źródła trudności w nauce

Trudności w nauce- przyczyny

Brak wiary we własne możliwościBrak systematycznej pracyInne powodyZaległości

Uczniowie zostali zapytani o przyczyny ewentualnej niechęci do nauki. 80% z nich

wskazało na brak możliwości wykorzystania zdobytej wiedzy, 68% wskazało na brak ciekawych,

kreatywnych zajęć. Dla 61% uczniów przyczyną jest brak wykorzystywania przez nauczycieli na

lekcjach ciekawych pomocy dydaktycznych. 30% uczniów przyznało, że wpływ na niechęć do

nauki ma konieczność uczenia się na pamięć.

11

Wykres 6. Źródła niechęci do nauki

III. Badanie oferty szkoły z zakresu zajęć pozalekcyjnych

Tylko 23% uczniów korzysta z płatnych korepetycji. Z bezpłatnej oferty szkoły korzysta

65% uczniów, mniej więcej raz w tygodniu. Dzieci, które nie korzystają z zajęć pozalekcyjnych

najczęściej nie znalazły oferty dla siebie lub wg rodziców są leniwe. Zbyt małą ilość zajęć

zgłasza 43% uczniów. Na małą różnorodność zajęć zwraca uwagę 27% uczniów. Szkoły

proponują wystarczającą ilość i różnorodność zajęć wg 30% uczniów.

12

Wykres 7. Oferta zajęć pozalekcyjnych w szkole

Oferta szkoły

Zbyt mała ilość zajęćOdpowiednia ilość zajęć, ale mała różnorodnośćWystarczająca ilość i różnorodność zajęć

Aby sprostać wymaganiom edukacyjnym szkoły, gimnazjaliści najczęściej korzystają

z narzędzi informatycznych (90%). Na drugim miejscu stawiają na książki (32%). Kolejne

miejsca zajmują: korepetycje (29%), pomoc rodziny (21%) oraz pozalekcyjne zajęcia

dydaktyczno-wychowawcze w szkole (20%).

13

Wykres 8. Źródła pomocy w nauce

Uczniowie uważają, iż zajęcia pozalekcyjne powinny być prowadzone przez ich nauczycieli

(83%)

Wykres 9. Z kim chcesz odbywać zajęcia pozalekcyjne?

Z kim chcesz odbywać zajęcia pozalekcyjne?

Nauczyciel z mojej szkołyOsoba spoza szkoły

14

76% uczniów deklaruje, iż codziennie spędza ponad 3 godziny na korzystaniu z internetu.

2-3 godziny dziennie na internet poświęca 14% uczniów. 7% uczniów korzysta z internetu 1-2

godziny i 3% uczniów do 1 godziny dziennie. Jednocześnie deklarują, iż za najczęstszą formę

komunikacji z rówieśnikami służy im internet 92% i nie widzą problemu w zawieraniu

znajomości w ten sposób (59% ankietowanych). W związku z tak powszechnym korzystaniem

przez uczniów z internetu zrodziło się pytanie o zagrożenia związane z cyberprzemocą. 90%

nauczycieli zgłosiło potrzebę uświadamiania młodzieży w tej kwestii.

Wykres 10. Czas uczniów poświęcony na korzystanie z internetu

Ile czasu poświęcasz na korzystanie z internetu?

ponad 3 h2-3 h1-2 hdo 1 godziny

Praktycznie co drugi uczeń nie wie, jaki zawód chce wykonywać. Najpopularniejszym

zawodem jest informatyk. Przy wyborze zawodu uczniowie kierują się przede wszystkim

wysokością zarobków (78%) oraz opinią rodziców (49%).

15

Wykres 11. Czym uczniowie kierują się przy wyborze zawodu

Własne zainteresowaniaOpinia rodziców

Gwarancja zatrudnieniaWysokość zarobków

Tradycja rodzinna

0%10%20%30%40%50%60%70%80%90%

Czym kierujesz się przy wyborze zawodu?

Większość uczniów spytana o to, od czego zależy wysokość zarobków, wskazuje fakt

posiadania własnej firmy (73%). 52% uczniów wskazuje umiejętności, 36% zaangażowanie

w wykonywaną pracę, 28% znajomości. Jednocześnie większość uczniów nie zna prawa pracy

oraz obowiązków związanych z prowadzeniem własnej działalności.

Wykres 12. Czynniki wpływające na zarobki

Własna firma Umiejętności Zaangażowanie Znajomości0%

10%20%30%40%50%60%70%80%

Co wpływa na zarobki?

76% uczniów stwierdziło, iż szkoła nie jest dobrze wyposażona w sprzęt multimedialny.

86% nauczycieli uważa, że Szkoła potrzebuje doposażenia w pomoce dydaktyczne 48%

nauczycieli wskazuje na pomoce dydaktyczne takie jak: rzutnik, ekran, oprogramowanie,

przyrządy niezbędne do zajęć przyrodniczych i metody eksperymentu, gry dydaktyczne,

programy multimedialne. 19% wskazało specjalistyczny sprzęt przydatny przy pracy z dziećmi

16

z dysfunkcjami. 14% nauczycieli wskazało na dostosowane podręczniki i materiały dydaktyczne.

Wśród innych (24%) wskazuje się: tablice interaktywne, wizualizery, oprogramowanie

umożliwiające korzystanie z TIK, dostosowanie boisk do potrzeb uczniów niepełnosprawnych

ruchowo (ławeczki, podjazdy). Uczniowie z niepełnosprawnościami wskazują, że nie są

dostatecznie przygotowane do korzystania z narzędzi TIK, które w ich przypadku odgrywają

ważną rolę w podjęciu w przyszłości pracy zarobkowej (60% uczniów).

IV. Badanie potrzeb nauczycieli.

Nauczyciele preferują doskonalenie zawodowe poprzez praktyczne kursy i szkolenia (52%),

innowacyjne metody, np. coaching (52%), studia podyplomowe (26%)

Wykres 13. Preferowane formy doskonalenia zawodowego

Nauczyciele bardzo rzadko korzystają z metody eksperymentu w procesie nauczania. 52%

wykorzystuje ją kilka razy do roku, 19% nie korzysta wcale, 10% kilka razy w miesiącu, 5% raz

w tygodniu.

17

Wykres 14. Wykorzystywanie metody eksperymentu

Wykorzystywanie metody eksperymentu

NigdyKilka razy do rokuKilka razy w miesiącuKilka razy w tygodniuNie dotycy

Nauczyciele rzadko wykorzystują również technologię informacyjno-komunikacyjną. Kilka razy

w tygodniu korzysta z niej 7% nauczycieli, kilka razy w miesiącu 10%, 4% kilka razy do roku.

Nigdy nie korzysta 79% nauczycieli – najczęściej za przyczynę podają obawę przed

korzystaniem ze sprzętu i brak wystarczających kompetencji.

Wykres 15. Wykorzystywanie TIK w pracy dydaktycznej

Wykorzystywanie TIK

NigdyKilka razy w rokuKilka razy w miesiącuKilka razy w tygodniu

18

4. Wnioski i rekomendacje rozwojowe

Wnikliwa analiza wyłoniła kluczowe obszary, niezbędne do polepszenia sytuacji uczniów

i zwiększenia ich szans na rynku pracy/możliwości kontynuowania nauki:

1. Poprawa wyników egzaminów końcowych

2. Kreatywność i praktyczne wykorzystywanie wiedzy

3. Przedsiębiorczość

4. Przygotowanie uczniów z orzeczeniami do pracy przy komputerach

5. Przygotowanie nauczycieli do wykorzystania narzędzi ICT i szkoleń z zakresu

cyberprzemocy

6. Podnoszenie kwalifikacji nauczycieli do pracy z uczniami o specjalnych potrzebach

edukacyjnych

Proponowane formy wsparcia dla uczniów:

I. Zajęcia z wykorzystaniem narzędzi TIK i metody eksperymentu

II. Zajęcia z matematyki, informatyki i nauk przyrodniczych

III. Zajęcia z przedsiębiorczości, kreatywności i podnoszące kluczowe kompetencje

Rekomenduje się zastosowanie nowoczesnej techniki kształcenia distance learning,

umożliwiającej korzystanie z kursu również w domu. Uczniom, którzy mają utrudniony dostęp

do internetu/komputera należy umożliwić dostęp do kursu na terenie szkoły. Wspomnianą

technikę należy połączyć z zajęciami stacjonarnymi.

Zaleca się kształcenie kompetencji kluczowych niezbędnych na rynku pracy oraz

właściwych postaw/umiejętności poprzez innowacyjne metody nauczania. W tym celu należy

dostarczyć nauczycielom niezbędnych narzędzi.

Należy zwrócić uwagę na indywidualizację pracy z uczniem ze specjalnymi potrzebami

edukacyjnymi

Szkoły potrzebują doposażenia w pomoce dydaktyczne oraz specjalistyczny sprzęt do

rozpoznawania potrzeb pracy z uczniami ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.

19

III. Diagnoza potrzeb edukacyjnychliceów ogólnokształcących

prowadzonych przez Miasto Słupsk

Opracował: Wydział Edukacji Urzędu Miejskiego w Słupsku

1. Opis obszaru problemowego

Obecnie w słupskich liceach uczy się 1520 uczniów. Przeprowadzona diagnoza ma na celu

zbadanie potrzeb uczniów. Główne obszary badania to problemy w nauce, szkolna oferta zajęć

pozalekcyjnych, oferowane wsparcie, poziom przygotowania przyszłych absolwentów do

wejścia na rynek pracy, wsparcie uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, korzystanie

z technologii informacyjno-komunikacyjnych, rozwijanie kompetencji informatycznych oraz

warunków dla nauczania matematyki i przedmiotów przyrodniczych. Przeprowadzono także

badanie potrzeb nauczycieli.

2. Opis procedury diagnozy potrzeb

Badanie przeprowadzono z zastosowaniem ilościowych i jakościowych technik

badawczych. W listopadzie 2015r. przeprowadzono wnikliwą diagnozę potrzeb wśród dyrekcji

i nauczycieli (100 osób) oraz uczniów (300 osób) i ich rodziców (100 osób). Diagnoza potrzeb

edukacyjnych, dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych została sporządzona na

podstawie badań ankietowych i wywiadów oraz zestawień ocen końcowych uczniów

z egzaminów zewnętrznych.

20

3. Wyniki diagnozy potrzeb

I. Charakterystyka grupy badawczej

50% uczniów dojeżdża do swojej szkoły spoza Słupska – 760 osób. Przyczyny zjawiska to

aspiracje edukacyjne uczniów i rodziców, bliskość edukacyjna oraz kontynuacja edukacji ucznia

w słupskich szkołach2.

Wykres 1. Miejsce zamieszkania uczniów słupskich szkół ponadgimnazjalnych

Miejsce zamieszkania

Słupsk Spoza Słupska

II. Badanie problemów w nauce

Aż 64% uczniów deklaruje problemy w nauce. 36% uczniów uważa, że nie ma problemów

edukacyjnych.

Prawie co trzeci uczeń zgłasza trudności z matematyką (29%). Na drugim miejscu wymienia

się nauki przyrodnicze – 26%. Język angielski sprawia problem 25% uczniów. Zajęcia z nauk

przyrodniczych i matematyki nie należą do ulubionych przedmiotów deklarowanych przez

uczniów.

2 Dane opracowane na podstawie diagnozy słupskiej oświaty i analizy strategicznej zmian w oświacie na lata 2015–2022.

21

Wykres 2Problemy z nauką

Problemy w nauce

Uczniowie, którzy nie mają problemówUczniowie z problemami

Wykres 3. Przedmioty sprawiające trudności

MatematykaNauki przyrodnicze

J. AngielskiJ. Polski

J. NiemieckiHistoria

0

5

10

15

20

25

30

Przedmioty sprawiające trudności

Przedmioty sprawiające trudności

Problemy uczniów z matematyką, naukami przyrodniczymi oraz językiem angielskim

potwierdzają również wyniki matur.

Średni wynik maturzystów z matematyki to 42%, z języka angielskiego maturzyści uzyskali

średni wynik 62%. Średni wynik z przedmiotów przyrodniczych to 48,6%.

22

Wykres 4. Wyniki matur

J. Angielski Matematyka Nauki przyrodnicze0,00%

10,00%

20,00%

30,00%

40,00%

50,00%

60,00%

70,00%

Matura

Uczniowie zapytani z czego wynikają ich trudności w nauce, najczęściej wskazywali brak wiary

we własne możliwości (40%), następnie na brak systematycznej pracy (31%). Inne powody

wskazało 15% uczniów (lenistwo, brak zrozumienia, co mówi nauczyciel, itp.). Zaległości

powstałe w toku dotychczasowej nauki zadeklarowało 14% uczniów.

Wykres 5. Źródła trudności w nauce

Trudności w nauce- przyczyny

Brak wiary we własne możliwościBrak systematycznej pracyInne powodyZaległości

23

III. Badanie oferty szkoły z zakresu zajęć pozalekcyjnych

Tylko 27% uczniów korzysta z płatnych korepetycji. Z bezpłatnej oferty szkoły korzysta

59% uczniów, mniej więcej raz w tygodniu. Uczniowie, którzy nie korzystają z zajęć

pozalekcyjnych najczęściej nie znaleźli oferty dla siebie lub wg rodziców są leniwi.

Uczniowie zostali zapytani o przyczyny ewentualnej niechęci do nauki. 80% z nich

wskazało na brak możliwości wykorzystania zdobytej wiedzy, tyle samo osób wskazało na brak

ciekawych, kreatywnych zajęć. Dla 61% uczniów przyczyną jest brak wykorzystywania przez

nauczycieli na lekcjach ciekawych pomocy dydaktycznych. 30% uczniów przyznało, że wpływ

na niechęć do nauki ma konieczność uczenia się na pamięć.

Wykres 6. Źródła niechęci do nauki

Zbyt małą ilość zajęć zgłasza 12% uczniów, 29% rodziców i 4% nauczycieli. Na małą

różnorodność zajęć zwraca uwagę 29% uczniów, 24% rodziców oraz 17% nauczycieli. Szkoła

proponuje wystarczającą ilość i różnorodność zajęć wg 60% uczniów, 43% rodziców i 79%

nauczycieli.

24

Wykres 7. Oferta zajęć pozalekcyjnych w szkole

Zbyt mała ilość zajęć

Wystarczająca ilość i różnorodność zajęć

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

Uczniowie

Rodzice

Nauczyciele

UczniowieRodziceNauczyciele

Rodzice uważają, iż najbardziej pomocnymi zajęciami pozalekcyjnymi są zajęcia z języków

obcych (60%). Istotne są również zajęcia rozwijające umiejętności z zakresu innowacyjności

i kreatywności (50%), komputerowe (48%), sportowe (43%), wsparcie psychologa (21%),

z logopedą (19%), pedagogiem (18%) oraz doradcą zawodowym (17%).

Wykres 8. Pomocne zajęcia pozalekcyjne

25

Aby sprostać wymaganiom edukacyjnym szkoły, licealiści najczęściej korzystają

z internetu (70%). Na drugim miejscu stawiają na pomoc rodziny (42%). Kolejne miejsca

zajmują: biblioteka (20%), korepetycje (19%) oraz pozalekcyjne zajęcia dydaktyczno-

wychowawcze w szkole (15%).

Wykres 9. Źródła pomocy w nauce

76% uczniów deklaruje, iż codziennie spędza ponad 3-5 godzin na korzystaniu z internetu.

2-3 godziny dziennie na internet poświęca 15% uczniów. 7% uczniów korzysta z internetu

1-2godziny i 2% uczniów do 1 godziny dziennie. Jednocześnie stwierdzają, iż za najczęstszą

formę komunikacji z rówieśnikami służy im internet i nie widzą problemu w zawieraniu

znajomości w ten sposób (62% ankietowanych). W związku z tak powszechnym korzystaniem

przez uczniów z internetu zrodziło się pytanie o zagrożenia związane z cyberprzemocą. 87%

nauczycieli i 73% rodziców zgłosiło potrzebę uświadamiania młodzieży w tej kwestii.

26

Wykres 10. Czas poświęcany na korzystanie z internetu

Ile czasu poświęcasz na korzystanie z internetu?

3-5 h2-3 h1-2 hdo 1 godziny

73% uczniów nie wie, jaki zawód chce wykonywać. Przy wyborze zawodu uczniowie

kierują się przede wszystkim własnymi zainteresowaniami (78%) oraz wysokością zarobków

(29%).

Wykres 11. Czym uczniowie kierują się przy wyborze zawodu

44% uczniów wyraża chęć skorzystania z zajęć z doradcą zawodowym.

27

Według rodziców przed wejściem na rynek pracy ich dzieci powinny kształtować przede

wszystkim umiejętności posługiwania się językiem obcym (87%), umiejętność uczenia się

(46%), sprawne korzystanie z technologii informacyjno-komunikacyjnych (43%) oraz z zakresu

właściwej autoprezentacji (37%)

Najwięcej uczniów chciałoby korzystać z zajęć pozalekcyjnych 1 raz w tygodniu po 1 godzinie

lekcyjnej (43%).

Wykres 12. Z kim chcesz odbywać zajęcia pozalekcyjne?

Z kim chcesz odbywać zajęcia pozalekcyjne?

Nauczyciel z mojej szkołyOsoba spoza szkoły

Większość uczniów chciałoby mieć zajęcia z nauczycielami ze swojej szkoły – 79%.

28

Wykres 13. Preferowana częstotliwość zajęć pozalekcyjnych

Preferowana częstotliwość zajęć pozalekcyjnych

2 razy w tygodniu, po 2 godziny lekcyjne2 razy w tygodniu, po 1 godzinie lekcyjnej1 raz w tygodniu, po 2 godziny lekcyjnej1 raz w tygodniu, po 1 godzinie lekcyjnej

76% uczniów stwierdziło, iż szkoła nie jest dobrze wyposażona w sprzęt multimedialny.

Podobne wyniki badania uzyskano wśród nauczycieli.

Wykres 14. Nowe sprzęty potrzebne w szkole

Tablica interaktywnaProjektor interaktywny

KomputerTablet

0,0010,0020,0030,0040,0050,0060,0070,0080,0090,00

100,00

Doposażenie szkoły

Doposażenie szkoły

29

IV. Badanie potrzeb nauczycieli.

Nauczyciele wskazują, iż brak im wystarczającego przygotowania w zakresie doradztwa

zawodowego dla uczniów. Tylko 29% nauczycieli deklaruje odpowiednie kwalifikacje w tym

zakresie. Kolejnym zgłaszanym brakiem jest pobudzanie kreatywności wśród uczniów. 52%

deklaruje potrzebę dokształcania się z zakresu komunikacji z języka angielskiego.

Wykres 15. Preferowane obszary doskonalenia zawodowego

Nauczyciele bardzo rzadko korzystają z metody eksperymentu w procesie nauczania. 52%

wykorzystuje ją kilka razy do roku, 19% nie korzysta wcale, 10% kilka razy w miesiącu, 5% raz

w tygodniu.

30

Wykres 16. Wykorzystywanie metody eksperymentu

Wykorzystywanie metody eksperymentu

NigdyKilka razy do rokuKilka razy w miesiącuKilka razy w tygodniuNie dotycy

4. Wnioski i rekomendacje rozwojowe

Wnikliwa analiza wyłoniła kluczowe obszary, niezbędne do polepszenia sytuacji uczniów

i zwiększenia ich szans na rynku pracy/możliwości kontynuowania nauki:

1. Rozwój kompetencji kluczowych (m. in. współpraca w grupie, kreatywność,

innowacyjność)

2. Uatrakcyjnienie metod prowadzenia zajęć przy wykorzystanie TIK oraz metody

eksperymentu

3. Rozwój kompetencji cyfrowych

4. Wzrost świadomości dot. zagrożeń w cyberprzestrzeni

5. Przedsiębiorczość

6. Doradztwo edukacyjno-zawodowe

7. Komunikowanie się w językach obcych

31

Proponowane formy wsparcia dla uczniów:

1. Kurs przedsiębiorczości

2. Zajęcia rozwijające kluczowe kompetencje

3. Doradztwo edukacyjno-zawodowe

4. Kurs języka angielskiego

5. Zajęcia z matematyki i nauk przyrodniczych

Rekomenduje się zastosowanie nowoczesnej techniki kształcenia distance learning,

umożliwiającej korzystanie z kursu również w domu. Uczniom, którzy mają utrudniony dostęp

do internetu/komputera należy umożliwić dostęp do kursu na terenie szkoły. Wspomnianą

technikę należy połączyć z zajęciami stacjonarnymi.

Zaleca się kształcenie kompetencji kluczowych niezbędnych na rynku pracy oraz

właściwych postaw/umiejętności poprzez innowacyjne metody nauczania. W tym celu należy

dostarczyć nauczycielom niezbędnych narzędzi.

W szkołach należy wprowadzić szersze wykorzystanie technologii informacyjno-

komunikacyjnych poprzez wyposażenie placówek w pomoce dydaktyczne oraz narzędzia TIK

niezbędne do realizacji programów nauczania.

DYREKTOR WYDZIAŁU

Anna Sadlak

32