DERS: Sosyal Bilgiler SINIF : 4 SÜRE: 40’+ 40’ ÜNİTE: Yaşadığımız Yer

www.egitimcininadresi.com

DERS: Sosyal Bilgiler

SINIF:4SÜRE:40’+40’

ÜNİTE: Yaşadığımız Yer

ÖĞRENME ALANI: İnsanlar, Yerler ve Çevreler

KULLANILACAK KAVRAMLAR: Çevre, beşeri ortam, doğal ortamKAZANIM:

1- Çevresinde gördüğü doğal ve beşerî unsurları ayırt eder.2- Efsane, destan, öykü, türkü ve şiirlerden yararlanarak yaşadığı yerin coğrafi özellikleri ile ilgili çıkarımlarda bulunur.DOĞRUDAN VERİLECEK BECERİÖğrencilerin yakın çevrelerini tüm unsurlarıyla birlikte tanımaları sağlanacaktır.TEMEL BECERİLER: gözlem, mekanı algılama.




Şirineyi çok seviyorum.Onun gönlünü kazanmak için ona bir hediye vermeliyim.


Şirine fotoğrafları çok sever. Ona bir fotoğraf

albümü hediye edebilirim.


Şirin Baba bana yardım et!

Doğal UnsurlarBeşeri Unsurlar



Şirin Baba fotoğrafları doğal unsurlar ve beşeri unsurlar olarak grupladı. Peki bunlar ne anlama geliyor, niçin böyle bir ayrım yaptı?


Doğal Unsur; doğada kendiliğinden var olan

insan müdahalesi olmayan unsurlardır.

Beşeri Unsur; insanlar tarafından ihtiyaçlar doğrultusunda oluşturulan unsurlardır.


Peki çocuklar etrafımızda hangi

doğal unsurlar vardır?


dağ akarsu

orman ada


göl

ovayarımada


Peki çocuklar bu doğal unsurların ne demek

olduklarını biliyor musunuz?


Dağ; çevresine göre daha yüksek olan kaya kütleleridir.

Akarsu; yeraltında veya yeryüzünde akış halindeki sular.

Orman; ağaç toplulukları.

Ada; etrafı sularla çevrili kara parçası.


Yarımada; sadece üç tarafı sularla çevrili kara parçası.

Ova; çevresine göre alçakta kalmış düz araziler.

Göl; karaların içinde oluşmuş büyük su birikintileri.


Peki çocuklar etrafımızda hangi beşeri faktörler

vardır?


evler

barajlar

köprüler

şehirler


gökdelenler

tüneller

yollar


Acaba bunların dışında etrafımızda

hangi doğal ve beşeri unsurlar var?


Doğal Unsurlar Beşeri Unsurlar


Doğal unsur olarak kabul ettiğimiz ormanlar insanlar tarafından da oluşturulmakta bu durumda ormanlar nasıl doğal unsur oluyor?

?


Peki bu doğal ve beşeri Unsurlar insan hayatını nasıl etkiliyor?


Doğal unsurlar, başta insanlar olmak üzere bütün canlılar için hayati önem taşır. İnsanlar, hayvanlar ve bitkiler hayatlarını bu unsurlar sayesinde devam ettirirler. Doğal unsurlar arasından canlılar için vaz geçilmez olanları toprak, su ve havadır.

Beşeri unsurlar da insanların daha rahat yaşamaları için hayatlarını kolaylaştırır.





Etkinlik zamanı


Sınıf dört gruba ayrılır. Her grup kendisine verilen kavramla ilgili akrostiş şiir yazar.

1. grup: orman2. grup: akarsu3. grup: şehir4. grup: köprü


Daha önceleri de insanlar böyle çevrelerinde olup biten şeylerle ilgili şiirler, türküler, masallar ve efsaneler yazmışlar.


Arkadaşlar peki niçin insanlar bu olaylarla ilgili şiir, türkü,

masal ve efsane yazmış olabilirler?


Geçmişte insanlar doğada meydana gelen değişimlerden etkilenmişler. Çevrelerinde gördüklerini yazıya aktarmışlardır; dağlar, ovalar, denizler, mevsimler…


Bakalım yazılan diğer şiirler de bizim

şiirlerimiz kadar güzel mi?


Yurdumuz TürkiyeTürkiye güzel yurdum Karadeniz ılıktırCanım sana fedadır. Her mevsim yağmur yağarKıyıları dağları Doğu’da kışlar soğuk Tarihte hep masaldır. Üstelik kar da var.

Marmara Karadeniz Akdeniz ve Ege’deEge ile Akdeniz Yazlar sıcak ve kurak.Sınırları korumak Kışlar ılık ve yağışlıİçin emrindeyiz. Paltoyu artık bırak.

Türkiye'de her zaman Dört mevsim, dört iklim var. İsteyen suda yüzer, İsteyen kayak yapar.


Çocuklar siz beni yormayın. Bana bu şiire göre Türkiye’nin

özelliklerinin neler olduğunu söyleyin.


MarmaraMarmara bölgesinde Her türlü sanayi varİnsanla ürünlerle Doluyor fabrikalar

Çanakkale destandırHiçbir zaman geçilmez Boğazların değeri Dünyalarla ölçülmez

Trakya bölgesinde Istıranca DağlarıUludağ’da yapılır Çoğu kış sporları.

İstanbul, İzmit, BursaBalıkesir, EdirneTarihle bir yaştadırMuhteşem Selimiye

Tarım ve hayvancılıkÇağdaş yolla yapılırHer türlü mal ve hizmetÜretilip satılır.

Balıkesir ve BursaErgene ovalarıSebze, meyve doludurBahçeleri bağları.

Türkiye’nin en zenginbölgesidir burasıDoludur fabrikalarla İstanbul’u Bursa’sı

Marmara, BüyükadaTuristin uğrak yeriGelibolu’da yatarTürk’ün Mehmetçikleri.


ŞAVŞATEtrafı çevrilmiş çimenli dağlar, Cenneti andırır ilk baharı yazı,Dağların eteği yemyeşil bağlar, Göllerde ötüşür ördeği kazıSol taraftan gelir, Şen ırmak çağlar, Şairleri çoktur çalınır sazı,Katmer katmer açar gülü Şavşat’ın Öztürkçe konuşur dili Şavşat’ın.

Caddeler muntazam, sokaklar geniş, Buğdayı ilkbahar, güzden ekilir,Üzüm, incir, elma var her bir yer yemiş. Sümbül verir dalga dalga bükülür,İnanmazsan eğer gözle gör tanış, Güvercinler etrafına dökülür,Yalnız işlemiyor yolu Şavşat’ın. İşte hep nasırlı eli Şavşat’ın.

Haziran 20’de dağa göçerler, Yaylalarda soğuk sular içerler, Kız gelini elvan nakış biçerler,

Ferah ferah eser yeli Şavşat’ın.


Dağlar dağlar viran dağlarYüzüm güler kalbim ağlarYüreğimden kanlar damlar

Yüksek yüksek tepelere Ev kurmasınlarAşrı aşrı memleketeKız vermesinler

Evreşe yolları dar dar Bana bakma benim yarim var


ILGAZIlgaz Anadolu’nun Sen yüce bir dağısın.Baharla yeryüzündeO cennetin bağısın.

Yalçın kayalıkları Göklere yükseliyor.Senin dumanlı başınBulutları deliyor.

Yükseklerden akıyorNe güzel berrak sular,Eteklerinde otlar Sürülerle kuzular.

Bu türküde Ilgaz dağının hangi özellikleri anlatılıyor?


SARI KIZ Delikanlının biri güzeller güzeli bir kıza aşık olmuş. Kız, evlenme şartı olarak, delikanlıdan gücünü ispatlamasını istemiş. Bu şarta göre delikanlı sırtına yüklenen tuz çuvallarını taşımak zorundadır. Delikanlının sırtına tuz çuvalları yüklenmiş. Yamaçtan tırmanırken çuvallar dengesini kaybetmiş ve delikanlı yuvarlanarak göle düşmüş. Tuzlar ıslandıkça çuvallar ağırlaşmış ve delikanlıyı suyun derinliklerine çekmiş. Köy halkı bu acıya sebebiyet verdiği için kıza öfkelenmişler. Ona yumurtalar atmışlar. Sarı Kız adı da buradan kalmış.


Öfkeleri yatışmayan köylüler babasına giderek kızını şikayet etmişler ve onu yok etmesini istemişler. Babası yumurtalara bulanmış kızını alıp tepeye çıkmış. Kızını öldürmeden önce abdest alıp namaz kılmak isteyen baba kızından su bulmasını istemiş. Kız delikanlının boğulduğu gölün suyundan getirmiş. Su tuzlu olduğu için babası yeniden tatlı su bulup getirmesini istemiş. Bunun üzerine kız ayağını yere vurmuş, o anda yerden bir kaynak suyu fışkırmaya başlamış. Durumu gören babası kızının ermiş olduğunu anlamış ve onu öldürmekten vazgeçmiş. Kimsenin zararı dokunmasın diye de suyun etrafını taş duvarla çevirmiş.


Kaz dağlarının zirvesindeki bu kaynak, bugün hala yörede şifalı olarak bilinmektedir. Ayrıca hem Sarıkız’ın, hem de babasının öldükleri yerler kutsal sayılmaktadır. Babasının öldüğü ve bugün kabrinin bulunduğu kabul edilen yere Kartaltepe veya Babatepe; Sarıkız’ın kabrinin olduğu tepeye ise Sarıkız Tepesi adı verilmektedir. Bu tepelerin ermiş bir kız ile babasına izafe edilmesi ise elbette ki eski Türk inanışlarındaki dağ kültünün bir yansımasıdır.


Kazdağı’nın zirvesinde bulunan Sarıkız’ın kabri bugün de yöre halkı tarafından ziyaret edilmektedir. Her yıl 14-16 Temmuz tarihleri arasında Akçay’da yapılan Zeytin Festivali’nde Sarıkız da temsil edilmektedir. Ayrıca Sarıkız’ın kabri başında herkesin dileğini yazabildiği büyük bir dilek defteri bulunmaktadır.


Peki çocuklar sizin de büyüklerinizden duyduğunuz böyle efsane veya türküler

var mı?


Haydi bizde sınıfımızı anlatan bir şiir yazalım.S……………………..I………………………N…………………....I………………………F……………………...I………………………M…………………….


Neler öğrendik


Otoyol – apartman – dağ – orman – akarsu – çocuk parkı – baraj gölü – su kanalı – demiryolu – otobüs – uçak – ova – mağara – istasyon – deniz – hastane – tepe – dolmuş durağı

BEŞERİ UNSURLAR ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………….

DOĞAL UNSURLAR ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………….


Aşağıdaki kutucuklara yukarıda yazdığınız doğal ve beşeriunsurlardan birinin resmini çiziniz


Doğal ve beşeri faktörler arasında ne gibi farklar vardır?………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………......


İnsanlar ve diğer canlılar doğal unsurlar mı, beşeri unsurlar mı olmadan yaşayamaz?


1-Aşağıdakilerden hangisi doğal çevreye örnek değildir? . şehir ve köyler . Ormanlar . millî parklar . akarsu yatakları

2- "insanların etkileri ile değişerek oluşan yeniçevreye..............................denir." ifadesini aşağıdakilerden hangisi anlamlı tamam lar? . doğal çevre . yeni çevre . beşeri çevre .Lunapark

3-"Keskin ve dik yamaçlarla çevresinden ayrı lan toprak parçasına...........denir.Yurdumuzun en yüksek dağı........................dır." ifadesinde boş bırakılan yerleri aşa ğıdakilerden hangi seçenek doğru tamamlar? . dağ - Erciyes Dağı . dağ - Ağrı Dağı . göl - Nemrut Dağı . plato - Hasan Dağı

A

A

A

B

B

B

C

C

C

D

D

D


4-Yaşamımızı sürdürebilmek için gerekli ihtiyaçlarımızı aşağıdakilerden hangisi ile karşılarız? )Yakın çevreden )Arkadaşlardan )Marketten )Komşulardan

5- Sosyal Bilgiler dersinde öğretmen öğrencilerine yurdumuzdaki doğal unsurlara örnek vermelerini istemiştir.Öğrencilerden bazıları şu örnekleri vermiştir:Mert: DağlarSinan: Göller, denizlerSuna: OrmanlarDeniz: Boğaziçi KöprüsüÖğretmenin sorduğu soruya öğrencilerden hangisi yanlış örnek vermiştir? )Mert )Deniz )Sinan ) Suna

B

BC

A

DC

AD


6-İnsanlar çeşitli ihtiyaçlarını çevrelerinde yer alan kaynaklardan sağlarlar.Aşağıdakilerden hangisi buna örnek gösterilemez? Ağaçlardan mobilya elde etmek Akarsu önlerine barajlar yapmak Toprağı işleyerek ürün elde etmek Toprak üzerine bina inşa etmek

DCBA


MÜNAZARA

Doğal unsurlar yaşamımızda daha önemlidir.

Beşeri unsurlar yaşamımızda daha önemlidir.


EGEYurdumuzun batısında İzmir liman kentidir,Bak ege bölgesi var. Dünyalara açılan.Denize dik olarak Aydın ile DenizliUzanır tüm dağlar. Fabrikalarla dolan.

Kışlar ılık ve yağışlı Menteşe, Aydın, Murat Ilımandır iklimi. Yunt ve Bey dağları var.Gördes’in meşhurdur Dağların arasında Halısıyla kilimi. Bulunur tüm ovalar.

Yemyeşildir her taraf Büyük, Küçük MenderesÇoktur koylar, körfezler. Gediz ova ve nehir.Turistin uğrak yeridir Her türlü meyve, sebzeTarihi harabeler. Bölgede üretilir.

Bergama, Milet, Selçuk Tarihin akan sesi. Aliağa’da vardır Petrol rafinerisi.


Yukarıda yazan şiire göre;1- Ege Bölgesi Türkiye’nin neresindedir?2- Ege Bölgesi’nin iklimi nasıldır?3- Ege Bölgesinde hangi dağlar ve nehirler vardır?


Ç……………………………A………………………….N………………………….A………………………….K………………………….K………………………….A………………………….L…………………………..E……………………………

Haydi bizde Çanakkale’yi anlatan bir akrostiş yazalım.


Çevremizdeki varlıklar Beşeri

unsurlar

Gök cisimleri

canlılar

hava

Doğal unsurlar

su

…………

hayvan

toprak

…………

akarsudeniz

……..

yapılar

……..

………

güneş ay

bitki

Diğer nesneler

taşıtlar

fabrikaev

baraj

otomobil trenuçak………

Trafik lambası

Elektrik direği

…..............

yıldız, göl, insan, gemi, çöp kovası, okul, köprü


……………………………….

...................................

…………………………………

...................................

…………………………………

...................................

Yandaki resimleri doğal unsurve beşeri unsur olarak sınıflandırın. Altlarına yazınız.


K Ö P ÜRNEL

T

Ş H İ R

JA

AB

AD

AM

D

I

A ĞD

R

GÖLOY

AMROVAK

A

BİN

USR

UFYAT ZİNE

LIIKN RUK T

5- Türkiye üç tarafı denizlerle çevrili bir ……………… dır.6- Geniş düzlük.7- Yeraltı veya Yeryüzündeki hareketli sular.8- Etrafı sularla çevrili kara.9- Akarsuların önüne kurulan büyük set.10- İnsanların barınmak için yaptıkları yapıların tamamına verilen ad.11- Toplu halde yaşayan insanların bulunduğu yerleşme.12- Yer altından açılan yol.13- Herhangi bir sebeple birbirinden ayrılmış iki yakayı birbirine bağlayan yapı.14- Karaların etrafını çevreleyen büyük su kütleleri.15- Sunumu hazırlayan ve sunan.

1

59

6

3

2

8

7

1- Karaların içindeki büyük su birikintileridir.2- Ağaç toplulukları.3- Türkiye'deki en yüksek ………… Ağrı’dır.4- İnsanların, taşıtları bir yerden bir yere gitmek için kullandıkları doğrultu..

4 10

11

15

14

13

12


Bunları Yapabilirimevet kısme

nhayır

1Doğal unsur ve beşeri unsur kavramlarının anlamlarını açıklayabilirim.

2Çevremdeki doğal ve beşeri unsurlara örnekler verebilirim.

3Yaşadığım yerin coğrafi özelliklerini anlatan efsane, destan, öykü, türkü ve şiire örnek verebilirim.


Türkiye’nin en uzun akarsuyu Kızılırmak'tır.


Türkiye’nin en yüksek dağı Ağrı Dağı’dır.


Türkiye’nin en büyük gölü Van Gölü’dür.


Türkiye’ye bağlı en büyük ada Gökçeada’dır.



TEKRAR DÜŞÜNÜNwww.egitimcininadresi.com


Documents

DERS: Sosyal Bilgiler SINIF : 4 SÜRE: 40’+ 40’ ÜNİTE: Yaşadığımız Yer