45
DEPREM YÖNETMELİKLERİNDE EŞDEĞER DEPREM YÜKLERİ EQUIVALENT SEISMIC LOADS IN EARTHQUAKE REGULATIONS Prof. Dr. Günay Özmen

DEPREM YÖNETMEL İKLERİ EŞDE ĞER DEPREM · PDF fileyüklerin da ğılım biçimini irdelemektir. Bunun için belirli sayıda “Tipik Yapı” seçilmi ş, bu yapılara de ğişik

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: DEPREM YÖNETMEL İKLERİ EŞDE ĞER DEPREM · PDF fileyüklerin da ğılım biçimini irdelemektir. Bunun için belirli sayıda “Tipik Yapı” seçilmi ş, bu yapılara de ğişik

DEPREM YÖNETMEL İKLER İNDE EŞDEĞER DEPREM YÜKLER İ

EQUIVALENT SEISMIC LOADS

IN EARTHQUAKE REGULATIONS

Prof. Dr. Günay Özmen

Page 2: DEPREM YÖNETMEL İKLERİ EŞDE ĞER DEPREM · PDF fileyüklerin da ğılım biçimini irdelemektir. Bunun için belirli sayıda “Tipik Yapı” seçilmi ş, bu yapılara de ğişik

ÖZET

Çağdaş dünya deprem yönetmeliklerinde, belirli koşulların sağlanması durumunda, deprem etkileri “Eşdeğer Deprem Yükleri” adı verilen yatay yüklerle temsil edilmektedir. Bu çalışmanın amacı, çok katlı yapılarda bu yüklerin dağılım biçimini irdelemektir. Bunun için belirli sayıda “Tipik Yapı” seçilmiş, bu yapılara değişik dağılım türlerindeki deprem yükleri uygulanmış ve sonuçlar karşılaştırılmıştır. Dağılım türleri olarak

• Doğrusal, • Tepe kuvvetli doğrusal, • Parabolik, • Değişken üslü, • Mod biçimine göre

fonksiyonlar alınmıştır. Sonuç olarak en uygun türlerin doğrusal dağılım ile mod biçimine göre dağılım olduğu saptanmıştır.

Anahtar Sözcükler: Deprem Yönetmelikleri, Eşdeğer deprem yükleri, Parametrik Araştırma

ABSTRACT In contemporary earthquake-regulations, seismic effects are represented by the horizontal loads which are called "Equivalent Seismic Loads", when certain conditions are met. The purpose of this study is to investigate the distribution pattern of these loads in multi-storey buildings. A number of “Typical Structures” are chosen where seismic loads with varying distribution types applied and the results are compared. The distribution types are taken as functions which are

• Linear, • Linear with top force, • Parabolic, • With variable exponents, • Mode shaped.

It is concluded that the most appropriate types are linear and mode shaped distributions. Keywords: Earthquake Regulations, Equivalent Seismic Loads, Parametric Investigation

Page 3: DEPREM YÖNETMEL İKLERİ EŞDE ĞER DEPREM · PDF fileyüklerin da ğılım biçimini irdelemektir. Bunun için belirli sayıda “Tipik Yapı” seçilmi ş, bu yapılara de ğişik

İÇİNDEKİLER

SahifeNo.

1. GİRİŞ …………………………………………………………………………………………. 1 1.1. Doğrusal Dağılım ……………………………………………………........................... 1 1.2 Tepe Kuvvetli Doğrusal Dağılım ….…………………………………........................... 2 1.3 Parabolik Dağılım ……………...….…………………………………........................... 2 1.4 Değişken Üslü Dağılım ………...….…………………………………........................... 2 1.5 Mod Biçimine göre Dağılım …...….…………………………………........................... 3 1.6 Özel Formüllü Dağılım …………….…………………………………........................... 3 1.7 Ülke Yönetmeliklerinde Yük Dağılımı ………………………………........................... 3

2. ARAŞTIRMA YÖNTEMİ ……………………………………………………………………. 5

3. TİPİK YAPILAR ……………………………………………………………………………. 6 3.1. Genel Özellikler ve Varsayımlar ……………………………………………………... 7

4. EŞDEĞER DEPREM YÜKÜ DAĞILIMININ İRDELENMESİ …………………….. 8 4.1. YAPI TİP 1 ..................................................................................................... ………. 8 4.1.1. 8 Katlı Yapıda Doğrusal Dağılım .................................................... ………. 9 4.1.2. 8 Katlı Yapıda Tepe Kuvvetli Doğrusal Dağılım .......................... ………. 10 4.1.3. 8 Katlı Yapıda Parabolik Dağılım ................................................... ………. 11 4.1.4. 8 Katlı Yapıda Değişken Üslü Dağılım .......................................... ………. 12 4.1.5. 8 Katlı Yapıda Mod Biçimli Dağılım .............................................. ………. 13 4.1.6. Yapı Tip 1 için Tüm Sonuçlar .......................................................... ………. 14 4.2. YAPI TİP 2 ..................................................................................................... ………. 16 4.2.1. 8 Katlı Yapıda Doğrusal Dağılım .................................................... ………. 17 4.2.2. 8 Katlı Yapıda Tepe Kuvvetli Doğrusal Dağılım .......................... ………. 18 4.2.3. 8 Katlı Yapıda Parabolik Dağılım ................................................... ………. 19 4.2.4. 8 Katlı Yapıda Değişken Üslü Dağılım .......................................... ………. 21 4.2.5. 8 Katlı Yapıda Mod Biçimli Dağılım .............................................. ………. 21 4.2.6. Yapı Tip 2 için Tüm Sonuçlar .......................................................... ………. 22 4.3. YAPI TİP 3 ..................................................................................................... ………. 24 4.3.1. 8 Katlı Yapıda Doğrusal Dağılım .................................................... ………. 25 4.3.2. 8 Katlı Yapıda Tepe Kuvvetli Doğrusal Dağılım .......................... ………. 26 4.3.3. 8 Katlı Yapıda Parabolik Dağılım ................................................... ………. 27 4.3.4. 8 Katlı Yapıda Değişken Üslü Dağılım .......................................... ………. 28 4.3.5. 8 Katlı Yapıda Mod Biçimli Dağılım .............................................. ………. 29 4.3.6. Yapı Tip 3 için Tüm Sonuçlar .......................................................... ………. 30 4.4. YAPI TİP 4 ..................................................................................................... ……… 31 4.4.1. 8 Katlı Yapıda Doğrusal Dağılım .................................................... ………. 32 4.4.2. 8 Katlı Yapıda Tepe Kuvvetli Doğrusal Dağılım .......................... ………. 33 4.4.3. 8 Katlı Yapıda Parabolik Dağılım ................................................... ………. 34 4.4.4. 8 Katlı Yapıda Değişken Üslü Dağılım .......................................... ………. 35 4.4.5. 8 Katlı Yapıda Mod Biçimli Dağılım .............................................. ………. 36 4.4.6. Yapı Tip 4 için Tüm Sonuçlar .......................................................... ………. 37

Page 4: DEPREM YÖNETMEL İKLERİ EŞDE ĞER DEPREM · PDF fileyüklerin da ğılım biçimini irdelemektir. Bunun için belirli sayıda “Tipik Yapı” seçilmi ş, bu yapılara de ğişik

SahifeNo.

5. GENEL DEĞERLENDİRME ................................................................................... .............. 38

6. KAYNAKLAR ............................................................................................................. ........... 41

Page 5: DEPREM YÖNETMEL İKLERİ EŞDE ĞER DEPREM · PDF fileyüklerin da ğılım biçimini irdelemektir. Bunun için belirli sayıda “Tipik Yapı” seçilmi ş, bu yapılara de ğişik

1

1. GİRİŞ Deprem etkisi altında bulunan ülkelerin deprem yönetmelikleri çeşitli bakımlardan farklılıklar göstermektedir. Ancak bu yönetmeliklerin ortak özelliklerinden biri, belirli koşulların sağlanması durumunda, deprem etkilerinin “Eşdeğer Deprem Yükleri” adı verilen yatay yüklerle temsil edilebilmesidir, [1], [2]. Binalara etkiyen toplam eşdeğer deprem yükü (taban kesme kuvveti), Vt, genel olarak, αW)T(ISAV 0t = (1.1) biçiminde hesaplanmaktadır. Burada A0: Ülke ve bölge koşullarına göre belirlenen etkin yer ivmesi katsayısını, I : Bina kullanım biçimine bağlı olan önem katsayısını, S(T): Bina doğal titreşim periyoduna bağlı olan spektrum katsayısını, W: Bina toplam ağırlığını, α : Bina taşıyıcı sistemine ve süneklik düzeyine bağlı olan deprem yükü azaltma katsayısını göstermektedir. Çeşitli ülke yönetmeliklerinde toplam eşdeğer deprem yükü (1.1) formülüne benzer biçimde hesaplanmakla birlikte, bu yükün yapı yüksekliği boyunca dağıtılması belirli farklılıklar göstermektedir. Yük dağılım biçimleri aşağıda gösterildiği gibi sınıflandırılabilir:

• Doğrusal, • Tepe kuvvetli doğrusal, • Parabolik, • Değişken üslü, • Mod biçimine göre, • Özel formüllü.

Bu yük dağılımı biçimlerinin özellikleri aşağıda özetlenmiştir. 1.1 Doğrusal Dağılım Eşdeğer deprem yüklerinin doğrusal dağılımı durumunda, i. kat düzeyindeki Fi yatay yükü

∑=

=N

1jjj

iiti

HW

HWVF (1.2)

formülü ile hesaplanır. Burada Wi (Wj), Hi (Hj) ve N, sırası ile, i. (j.) kat yükünü, i. (j.) katın temel üstünden itibaren ölçülen yüksekliğini ve binanın toplam kat sayısını göstermektedir. Bilindiği gibi bu tip dağılım “Mod Birleştirme Yöntemi, (MBY)”nin basitleştirilmi ş bir uygulaması olup, sadece birinci modun kullanılmasına ve mod biçiminin doğrusal olduğunun varsayılmasına karşı gelmektedir. Daha gerçekçi sonuçlar elde etmek için diğer dağılım biçimleri geliştirilmi ştir.

Page 6: DEPREM YÖNETMEL İKLERİ EŞDE ĞER DEPREM · PDF fileyüklerin da ğılım biçimini irdelemektir. Bunun için belirli sayıda “Tipik Yapı” seçilmi ş, bu yapılara de ğişik

2

1.2 Tepe Kuvvetli Doğrusal Dağılım Bu dağılım durumunda, i. kat düzeyindeki Fi yatay yükü

∑=

−=N

1jjj

iiNti

HW

HW)FV(F ∆ (1.3)

formülü ile hesaplanır. Burada ∆FN, binanın tepesine etkiyen ve yüksek modları temsil ettiği varsayılan ek tepe kuvvetidir. Bilindiği gibi, yurdumuzda yürürlükte olan “Deprem Bölgelerinde Yapılcak Binalar Hakkında Yönetmelik, (DBYBHY)”te de bu tip dağılım kullanılmakta ve tN NV0075.0F =∆ (1.4) olarak verilmektedir, [3]. 1.3 Parabolik Dağılım Eşdeğer deprem yüklerinin parabolik dağılımı durumunda, i. kat düzeyindeki Fi yatay yükü

∑=

=N

1j

2jj

2ii

ti

HW

HWVF (1.5)

formülü ile hesaplanmaktadır. Bu dağılım da (MBY)”nin basitleştirilmi ş bir uygulaması olup, birinci mod biçiminin 2. derece parabolü olduğunun varsayılmasına karşı gelmektedir. 1.4 Değişken Üslü Dağılım Önce A.B.D. yönetmeliğinde kullanılan ve daha sonra başka bazı ülkelerce de kabul edilen bu dağılımda, i. kat düzeyindeki Fi yatay yükü

∑=

=N

1j

kjj

kii

ti

HW

HWVF (1.6)

formülü ile hesaplanır. Burada k katsayısı T doğal titreşim periyoduna bağlı olarak T ≤ 0.5 için k = 1, 0.5 < T < 2.5 için k = 0.5 T + 0.75, T ≥ 2.5 için k = 2 biçiminde verilmektedir, Şekil 1.1.

Page 7: DEPREM YÖNETMEL İKLERİ EŞDE ĞER DEPREM · PDF fileyüklerin da ğılım biçimini irdelemektir. Bunun için belirli sayıda “Tipik Yapı” seçilmi ş, bu yapılara de ğişik

3

Şekil 1.1: k katsayısının değişimi

k katsayısının değişken oluşunun yüksek modları temsil ettiği varsayılmaktadır. 1.5 Mod Biçimine göre Dağılım Bu dağılım durumunda, i. kat düzeyindeki Fi yatay yükü

∑=

=N

1jjj

iiti

φW

φWVF (1.7)

formülü ile hesaplanmaktadır. Burada φi (φj) doğal titreşim modu yerdeğiştirmelerinin i. (j.) kattaki değerini göstermektedir. Bu dağılım da (MBY)”nin basitleştirilmi ş bir uygulaması olup, sadece birinci modun kullanılmasına karşı gelmektedir. 1.6 Özel Formüllü Dağılım Bazı ülke yönetmeliklerinde eşdeğer deprem yüklerinin dağılımı için özel formüller kullanılmaktadır. Yapılan ön incelemeler bu tür dağılımların yukarıda belirtilmiş olan türlerden çok farklı sonuçlar vermediğini göstermiştir. Bu tür dağılımların incelenmesi bu çalışmanın kapsamı dışında bırakılmıştır. 1.7 Ülke Yönetmeliklerinde Yük Dağılımı Çeşitli ülke yönetmeliklerinde eşdeğer deprem yükleri için öngörülmüş olan dağılım türleri Tablo 1.1’de özetlenmiştir, [2]. Görüldüğü gibi, ülke yönetmeliklerinin büyük çoğunluğunda tepe kuvvetli veya yalın olarak doğrusal dağılım kullanılmaktadır.

Page 8: DEPREM YÖNETMEL İKLERİ EŞDE ĞER DEPREM · PDF fileyüklerin da ğılım biçimini irdelemektir. Bunun için belirli sayıda “Tipik Yapı” seçilmi ş, bu yapılara de ğişik

4

Tablo 1.1: Eşdeğer deprem yüklerinin dağılımı

Ülke Yönetmelik

Yılı

Yük dağılımı

Doğrusal Tepe kuvvetli

doğrusal Parabolik

Değişken üslü

Mod biçimine

göre

Özel Formüllü

A.B.D. 2002 + Almanya 1992 + Arnavutluk 1989 + Avusturalya 2007 + Bangladeş 2006 + Bulgaristan 2007 + Cezayir 2003 + Çin 1989 + Dominik 1979 + Ekvator 1999 + El Salvador 1989 + Endonesya 2002 + Etiyopya 1983 + Eurocode 8 1994 + Güney Kore 1988 + Filipinler 1992 + Fransa 1995 + Hindistan 2002 + Hırvatistan 1981 + İran - + İspanya 1992 + İsrail 1998 + İsviçre 2003 + İtalya 2008 + Japonya 2001 + Kanada 1995 + Kolombiya 1984 + Kosta Rika 1986 + Küba 1995 + Makedonya 1981 + Meksika 1995 + Mısır 1988 + Nepal 1995 + Nikaragua 1983 + Panama 1994 + Peru 2003 + Portekiz 1983 + Rusya 1995 + Sırbistan 1981 + Slovenya 2004 + Tayvan 2005 + Türkiye 2007 + Uganda 2003 + Ürdün 1990 + Venezuela 1996 + Yeni Zelanda 1992 + Yunanistan 2000 + Bu çalışmanın amacı bir “Sayısal Deney” yöntemi kullanarak hangi tür dağılımın daha gerçekçi sonuçlar verdiğini saptamaktır.

Page 9: DEPREM YÖNETMEL İKLERİ EŞDE ĞER DEPREM · PDF fileyüklerin da ğılım biçimini irdelemektir. Bunun için belirli sayıda “Tipik Yapı” seçilmi ş, bu yapılara de ğişik

5

2. ARAŞTIRMA YÖNTEM İ Bilindiği gibi, çok katlı yapıların deprem hesaplarında, MBY kullanılmasının kesin sonuçlar verdiği varsayılabilir. Buna karşılık “Eşdeğer Deprem Yükleri”, (EDY) kullanılması durumunda sonuçlar yaklaşık ve güvenli mertebede olur. Yani EDY uygulanması durumunda tüm büyüklükler MBY uygulamasından belirli oranda daha büyük olarak elde edilir. MBY uygulamasının güvenliği aşırı ölçüde azaltmaması için yönetmeliklerde bazı kısıtlayıcı önlemler bulunmaktadır. Örneğin yurdumuzda geçerli olan DBYBHY’te taban kesme kuvvetlerinin oranı olarak

t

tM

V

Vβ = (2.1)

katsayısı tanımlanmıştır. Burada VtM ve Vt, sırası ile, MBY ve EDY uygulamalarından elde edilen taban kesme kuvvetlerini göstermektedir. β oranının βmin = 0.80’den (belirli düzensizlik durumlarında 0.90’dan) daha küçük olması durumunda MBY ile elde edilen tüm büyüklüklerin

β

βmin (2.2)

değeri ile çarpılarak büyütülmesi öngörülmektedir, DBYBHY, Madde 2.8.5, [2]. EDY uygulamalarını irdelemek amacı ile herhangi bir B büyüklüğü için

E

MB B

Bβ = (2.3)

katsayısı tanımlanabilir. Burada BM ve BE, sırası ile MBY ve EDY uygulamalarından bulunan B büyüklüğüne ait değeri göstermektedir. βB katsayısı 1 değerine ne kadar yakınsa uygulanan dağılım biçiminin o kadar başarılı olduğu söylenebilir. Eşdeğer deprem yükleri dağılım yöntemlerinin irdelenmesinde B büyüklüğü olarak Vt taban kesme kuvvetlerinin kullanılması anlamsızdır. Çünkü dağılım hangi biçimde olursa olsun, kullanılan taban kesme kuvvetinin (toplam yükün) değeri aynıdır. Bu yüzden bu çalışmada irdeleme ölçütü olarak kat yerdeğiştirmelerinin oranları olan

E,i

M,ii,d d

dβ = (2.4)

katsayıları ile onların ağırlıklı ortalamaları, yani

=

==N

1iM,i

N

1i E,i

2M,i

m

d

d

d

β (2.5)

değerleri göz önüne alınmış bulunmaktadır. Burada di,M ve di,E, sırası ile, MBY ve EDY uygulamalarından elde edilen i. kat yerdeğiştirmelerini göstermektedir. Aşağıdaki bölümlerde 4 grupta toplanan 16 adet tipik yapı ele alınarak, çeşitli eşdeğer deprem yükü dağılımları için βd,i ve βm katsayıları hesaplanacak ve sonuçlar irdelenecektir.

Page 10: DEPREM YÖNETMEL İKLERİ EŞDE ĞER DEPREM · PDF fileyüklerin da ğılım biçimini irdelemektir. Bunun için belirli sayıda “Tipik Yapı” seçilmi ş, bu yapılara de ğişik

6

3. TİPİK YAPILAR Parametrik araştırmanın uygulanması için seçilen, dört grup “Tipik Yapı”nın şematik kalıp planları Şekil 3.1’de, şematik kesitleri de Şekil 3.2’de gösterilmiştir.

Şekil 3.1: Tipik yapıların şematik kalıp planları

Şekil 3.2: Tipik yapıların şematik kesitleri

Page 11: DEPREM YÖNETMEL İKLERİ EŞDE ĞER DEPREM · PDF fileyüklerin da ğılım biçimini irdelemektir. Bunun için belirli sayıda “Tipik Yapı” seçilmi ş, bu yapılara de ğişik

7

Tipik yapıların 2 ile 16 arasında değişen kat sayıları ile deprem hesaplarında kullanılan kat ağırlıkları Tablo 3.1’de gösterilmiştir.

Tablo 3.1: Tipik yapıların kat sayıları ve kat ağırlıkları

Tip Kat sayısı Kat ağırlığı (kN)

1

2, 4, 6, 8

En üst 1500 Normal 1700 En alt 1800

2

En üst 1250 Normal 1400 En alt 1450

3

10, 12, 14, 16

En üst 1700 Normal 2200 En alt 2400

4

En üst 2000 Normal 2250 En alt 2400

Görüldüğü gibi, araştırmada kullanılan tipik yapı sayısı 4 grupta toplanmış olarak 16 adettir. Tüm tipik yapılarda kiriş kesitleri 25×50 cm2 olarak alınmıştır. Döşeme ve perde kalınlıkları, sırası ile, 12 cm ve 25 cm’dir. Sadece Yapı Tip 4’teki üçgen döşemenin kalınlığı 18 cm’dir. 3.1 Genel Özellikler ve Varsayımlar Çalışmada eşdeğer deprem yüklerinin etkisini diğer faktörlerden soyutlamak için bazı basitleştirici varsayımlar yapılmış bulunmaktadır. Parametrik araştırmalarda göz önüne alınan Tipik Yapıların tümü için geçerli olan en önemli özellikler ve varsayımlar aşağıdaki gibi sıralanabilir:

• Tüm tipik yapı elemanları önce DBYBHY esaslarına uygun olarak boyutlandırılmıştır. • MBY uygulamasında da DBYBHY spektrum diyagramı kullanılmıştır. • MBY ve EDY uygulamalarında ± % 5 ek dışmerkezlikler göz önüne alınmamıştır.

DBYBHY esaslarına uygun olarak yapılan boyutlandırmalar ile MBY ve EDY uygulamalarında kullanılan parametreler aşağıdaki gibidir: Etkin yer ivmesi katsayısı A0 = 0.30 (2. derece deprem bölgesi) Karakteristik zemin periyodu TB = 0.40 (Z2 türü yerel zemin sınıfı) Bina önem katsayısı I = 1 (Konut veya büro) Süneklik düzeyi Yüksek Boyutlandırmalar ile yerdeğiştirme hesapları için SAP2000 yazılımı kullanılmıştır,[4]. Çeşitli yük dağılımlarına karşı gelen yatay yükler Excel ortamında üretilmiş ve SAP2000 ile Excel arasındaki etkileşim özellikleri kullanılarak SAP2000 ortamına aktarılmıştır, [5].

Page 12: DEPREM YÖNETMEL İKLERİ EŞDE ĞER DEPREM · PDF fileyüklerin da ğılım biçimini irdelemektir. Bunun için belirli sayıda “Tipik Yapı” seçilmi ş, bu yapılara de ğişik

8

4. EŞDEĞER DEPREM YÜKÜ DAĞILIMININ İRDELENMESİ Bu bölümde tipik yapı grupları sıra ile ele alınarak farklı biçimdeki eşdeğer deprem yükü dağılımları uygulanacak ve sonuçlar irdelenecektir. 4.1 YAPI TİP 1 Yapı Tip 1’e ait kalıp planı şematik olarak Şekil 4.1’de gösterilmiştir.

Şekil 4.1: Yapı Tip 1 kalıp planı

Yukarıda belirtildiği gibi bu tipik yapı grubunda 2, 4, 6 ve 8 katlı olmak üzere 4 tip yapı vardır. Kiriş kesitleri 25×50 cm2’dir. Şekil 4.1’de gösterilen kolon No.larına karşı gelen kolon kesitleri Tablo 4.1’de gösterilmiştir.

Tablo 4.1: Yapı Tip 1 kolon kesitleri (cm×cm)

2 Katlı 4 Katlı 6 Katlı 8 Katlı Kolon No.

1 2 3

Kat No.

2~1 4~3 6~5 8~7 25×40 25×40 30×30

2~1 4~3 6~5 25×40 25×45 35×35

2~1 4~3 25×40 25×50 40×40

2~1 25×45 25×55 50×50 Aşağıda önce 8 katlı yapı için çeşitli yük dağılımlarına karşı gelen çözüm sonuçları açıklanacak, daha sonra bu gruptaki tüm yapılar için elde edilen sonuçlar özetlenecektir.

Page 13: DEPREM YÖNETMEL İKLERİ EŞDE ĞER DEPREM · PDF fileyüklerin da ğılım biçimini irdelemektir. Bunun için belirli sayıda “Tipik Yapı” seçilmi ş, bu yapılara de ğişik

9

4.1.1 8 Katlı Yapıda Doğrusal Dağılım 8 katlı Yapı Tip 1 için deprem hesapları Bölüm 3’te verilen deprem parametreleri ve kat ağırlıkları kullanılarak önce MBY, daha sonra tepe kuvveti kullanmadan uygulanan doğrusal dağılımlı EDY ile yapılmıştır. Her iki yöntem ile elde edilen kat yerdeğiştirmeleri ile βd oranları Tablo 4.2 ve 4.3’ün sol taraflarında görülmektedir.

Tablo 4.2: Doğrusal dağılım için x yönündeki yerdeğiştirmeler ve oranlar

Kat No. dM dE

E

Md d

dβ =

βm dE Hata

cm cm cm %

8 1.409 1.714 0.822 1.425 1.16 7 1.334 1.621 0.823 1.348 1.04 6 1.193 1.446 0.826 1.202 0.73 5 1.037 1.249 0.830 1.039 0.18 4 0.841 1.005 0.838 0.835 -0.72 3 0.654 0.773 0.846 0.642 -1.73 2 0.440 0.514 0.856 0.427 -2.86 1 0.259 0.301 0.863 0.250 -3.63 βm = 0.832 AOH = ± % 1.11

Tablo 4.3: Doğrusal dağılım için y yönündeki yerdeğiştirmeler ve oranlar

Kat No. dM dE

E

Md d

dβ =

βm dE Hata

cm cm cm %

8 1.150 1.411 0.815 1.157 0.64 7 1.072 1.315 0.815 1.079 0.62 6 0.948 1.162 0.816 0.953 0.50 5 0.810 0.989 0.819 0.811 0.18 4 0.647 0.785 0.823 0.644 -0.40 3 0.490 0.591 0.829 0.485 -1.13 2 0.322 0.385 0.837 0.316 -2.01 1 0.185 0.220 0.843 0.180 -2.74 βm = 0.820 AOH = ± % 0.71

Beklendiği gibi, her iki doğrultuda, tüm katlardaki βd katsayıları 1’den küçüktür. Tabloların en alt satırına (2.5) formülü ile hesaplanan ağırlıklı ortalama βm değerleri yazılmıştır. Tabloların sağ taraflarına EDY uygulamasından elde edilmiş olan dE yerdeğiştirmelerinin βm ile çarpılmış değerleri, bunların dM modal yerdeğiştirmelerine göre hataları ve ağırlıklı ortalama hatalar (AOH) yazılmış bulunmaktadır. Kuşkusuz uygulamada böyle bir karşılaştırma yapılması söz konusu değildir. Ancak burada EDY sonucunda elde edilen yerdeğiştirmelerin biçimsel olarak MBY ile bulunanlara yakınlık mertebesini saptamak için böyle bir uygulama yapılmıştır. Bu dağılım için hata değerlerinin yeter derecede küçük olduğu görülmektedir.

Page 14: DEPREM YÖNETMEL İKLERİ EŞDE ĞER DEPREM · PDF fileyüklerin da ğılım biçimini irdelemektir. Bunun için belirli sayıda “Tipik Yapı” seçilmi ş, bu yapılara de ğişik

10

4.1.2 8 Katlı Yapıda Tepe Kuvvetli Doğrusal Dağılım 8 katlı Yapı Tip 1 için MBY ve tepe kuvvetli doğrusal dağılım içeren EDY ile yapılan hesaplardan elde edilen kat yerdeğiştirmeleri, βd oranları ve yerdeğiştirmelerdeki hatalar Tablo 4.4 ve 4.5’te gösterilmiştir.

Tablo 4.4: Tepe kuvvetli doğrusal dağılım için x yönündeki yerdeğiştirmeler ve oranlar

Kat No. dM dE

E

Md d

dβ =

βm dE Hata

cm cm cm %

8 1.409 1.777 0.793 1.451 2.97 7 1.334 1.663 0.802 1.359 1.82 6 1.193 1.471 0.811 1.201 0.67 5 1.037 1.265 0.820 1.033 -0.41 4 0.841 1.013 0.831 0.827 -1.71 3 0.654 0.777 0.842 0.634 -2.96 2 0.440 0.516 0.853 0.421 -4.27 1 0.259 0.301 0.861 0.246 -5.14 βm = 0.817 AOH = ± % 2.01

Tablo 4.5: Tepe kuvvetli doğrusal dağılım için y yönündeki yerdeğiştirmeler ve oranlar

Kat No. dM dE

E

Md d

dβ =

βm dE Hata

cm cm cm %

8 1.150 1.463 0.786 1.177 2.33 7 1.072 1.351 0.793 1.087 1.38 6 0.948 1.184 0.801 0.952 0.44 5 0.810 1.003 0.808 0.807 -0.41 4 0.647 0.793 0.816 0.638 -1.40 3 0.490 0.594 0.824 0.478 -2.42 2 0.322 0.386 0.834 0.311 -3.52 1 0.185 0.220 0.841 0.177 -4.36 βm = 0.804 AOH = ± % 1.59

Page 15: DEPREM YÖNETMEL İKLERİ EŞDE ĞER DEPREM · PDF fileyüklerin da ğılım biçimini irdelemektir. Bunun için belirli sayıda “Tipik Yapı” seçilmi ş, bu yapılara de ğişik

11

4.1.3 8 Katlı Yapıda Parabolik Dağılım 8 katlı Yapı Tip 1 için MBY ve parabolik dağılım içeren EDY ile yapılan hesaplardan elde edilen kat yerdeğiştirmeleri, βd oranları ve yerdeğiştirmelerdeki hatalar Tablo 4.6 ve 4.7’de gösterilmiştir.

Tablo 4.6: Parabolik dağılım için x yönündeki yerdeğiştirmeler ve oranlar

Kat No. dM dE

E

Md d

dβ =

βm dE Hata

cm cm cm %

8 1.409 1.967 0.716 1.496 6.15 7 1.334 1.837 0.726 1.397 4.68 6 1.193 1.603 0.744 1.219 2.14 5 1.037 1.356 0.765 1.031 -0.58 4 0.841 1.064 0.791 0.809 -3.84 3 0.654 0.802 0.815 0.610 -6.75 2 0.440 0.523 0.841 0.398 -9.55 1 0.259 0.303 0.857 0.230 -11.26 βm = 0.760 AOH = ± % 4.58

Tablo 4.7: Parabolik dağılım için y yönündeki yerdeğiştirmeler ve oranlar

Kat No. dM dE

E

Md d

dβ =

βm dE Hata

cm cm cm %

8 1.150 1.623 0.708 1.211 5.30 7 1.072 1.495 0.717 1.115 4.00 6 0.948 1.294 0.733 0.965 1.80 5 0.810 1.079 0.751 0.805 -0.65 4 0.647 0.836 0.773 0.624 -3.55 3 0.490 0.616 0.796 0.459 -6.25 2 0.322 0.393 0.819 0.293 -8.93 1 0.185 0.222 0.836 0.165 -10.78 βm = 0.746 AOH = ± % 4.06

Page 16: DEPREM YÖNETMEL İKLERİ EŞDE ĞER DEPREM · PDF fileyüklerin da ğılım biçimini irdelemektir. Bunun için belirli sayıda “Tipik Yapı” seçilmi ş, bu yapılara de ğişik

12

4.1.4 8 Katlı Yapıda Değişken Üslü Dağılım 8 katlı Yapı Tip 1 için MBY ve değişken üslü dağılım içeren EDY ile yapılan hesaplardan elde edilen kat yerdeğiştirmeleri, βd oranları ve yerdeğiştirmelerdeki hatalar Tablo 4.8 ve 4.9’da gösterilmiştir.

Tablo 4.8: Değişken üslü dağılım için x yönündeki yerdeğiştirmeler ve oranlar

Kat No. dM dE

E

Md d

dβ =

βm dE Hata

cm cm cm %

8 1.409 1.783 0.790 1.444 2.45 7 1.334 1.680 0.794 1.361 1.99 6 1.193 1.490 0.801 1.207 1.13 5 1.037 1.281 0.810 1.037 0.02 4 0.841 1.023 0.823 0.828 -1.54 3 0.654 0.782 0.836 0.633 -3.14 2 0.440 0.517 0.851 0.419 -4.84 1 0.259 0.301 0.861 0.244 -5.97 βm = 0.810 AOH = ± % 2.02

Tablo 4.9: Değişken üslü dağılım için y yönündeki yerdeğiştirmeler ve oranlar

Kat No. dM dE

E

Md d

dβ =

βm dE Hata

cm cm cm %

8 1.150 1.449 0.794 1.166 1.44 7 1.072 1.348 0.795 1.085 1.20 6 0.948 1.186 0.799 0.955 0.73 5 0.810 1.006 0.805 0.810 0.05 4 0.647 0.796 0.813 0.640 -0.96 3 0.490 0.596 0.822 0.480 -2.09 2 0.322 0.387 0.833 0.311 -3.36 1 0.185 0.220 0.842 0.177 -4.35 βm = 0.805 AOH = ± % 1.28

Page 17: DEPREM YÖNETMEL İKLERİ EŞDE ĞER DEPREM · PDF fileyüklerin da ğılım biçimini irdelemektir. Bunun için belirli sayıda “Tipik Yapı” seçilmi ş, bu yapılara de ğişik

13

4.1.5 8 Katlı Yapıda Mod Biçimine göre Dağılım 8 katlı Yapı Tip 1 için MBY ve mod biçimine göre dağılım içeren EDY ile yapılan hesaplardan elde edilen kat yerdeğiştirmeleri, βd oranları ve yerdeğiştirmelerdeki hatalar Tablo 4.10 ve 4.11’de gösterilmiştir.

Tablo 4.10: Mod biçimine göre dağılım için x yönündeki yerdeğiştirmeler ve oranlar

Kat No. dM dE

E

Md d

dβ =

βm dE Hata

cm cm cm %

8 1.409 1.690 0.834 1.414 0.37 7 1.334 1.603 0.832 1.342 0.59 6 1.193 1.436 0.831 1.202 0.72 5 1.037 1.245 0.833 1.042 0.50 4 0.841 1.003 0.839 0.840 -0.18 3 0.654 0.772 0.846 0.646 -1.10 2 0.440 0.514 0.856 0.430 -2.23 1 0.259 0.301 0.863 0.252 -2.99 βm = 0.837 AOH = ± % 0.74

Tablo 4.11: Mod biçimine göre dağılım için y yönündeki yerdeğiştirmeler ve oranlar

Kat No. dM dE

E

Md d

dβ =

βm dE Hata

cm cm cm %

8 1.150 1.409 0.816 1.153 0.31 7 1.072 1.316 0.815 1.077 0.50 6 0.948 1.165 0.814 0.954 0.61 5 0.810 0.993 0.815 0.813 0.42 4 0.647 0.789 0.820 0.646 -0.16 3 0.490 0.593 0.827 0.485 -0.98 2 0.322 0.385 0.836 0.316 -2.04 1 0.185 0.220 0.843 0.180 -2.86 βm = 0.819 AOH = ± % 0.64

Page 18: DEPREM YÖNETMEL İKLERİ EŞDE ĞER DEPREM · PDF fileyüklerin da ğılım biçimini irdelemektir. Bunun için belirli sayıda “Tipik Yapı” seçilmi ş, bu yapılara de ğişik

14

4.1.6 Yapı Tip 1 için Tüm Sonuçlar Benzer hesaplar Yapı Tip 1 grubundaki 2, 4 ve 6 katlı yapılar için de yapılmıştır. Bu gruptaki tüm yapılar için elde edilen sonuçlar Tablo 4.12’de özetlenmiştir.

Tablo 4.12: Yapı Tip 1 için sonuç özetleri

Dağılım Kat sayısı x yönü y yönü

βm AOH (%) βm AOH (%)

Doğrusal

2 0.979 1.32 0.960 1.12 4 0.912 1.58 0.904 1.28 6 0.875 1.46 0.860 1.10 8 0.832 1.11 0.820 0.71

Tepe kuvvetli doğrusal

2 0.975 1.41 0.958 1.22 4 0.909 1.90 0.899 1.59 6 0.865 1.99 0.852 1.69 8 0.817 2.01 0.804 1.59

Parabolik

2 0.949 3.35 0.932 3.12 4 0.862 4.52 0.848 4.17 6 0.813 4.64 0.798 4.17 8 0.760 4.58 0.746 4.06

Değişken üslü

2 0.979 1.32 0.960 1.12 4 0.909 1.89 0.903 1.33 6 0.857 2.08 0.854 1.43 8 0.810 2.02 0.805 1.28

Mod biçimine

göre

2 0.997 0.01 0.980 0.01 4 0.940 0.08 0.929 0.10 6 0.897 0.31 0.880 0.29 8 0.837 0.74 0.819 0.64

βm değerlerinin dağılımı grafik olarak Şekil 4.2’de görülmektedir.

Şekil 4.2: βm değerlerinin dağılımı

Page 19: DEPREM YÖNETMEL İKLERİ EŞDE ĞER DEPREM · PDF fileyüklerin da ğılım biçimini irdelemektir. Bunun için belirli sayıda “Tipik Yapı” seçilmi ş, bu yapılara de ğişik

15

Görüldüğü gibi, bu yapı grubu için,

• Mod biçimine göre dağılım en yüksek βm değerlerini vermektedir. • Parabolik dağılımdan elde edilen βm değerleri en düşüktür. • Diğer dağılım türleri için bulunan βm değerleri birbirlerine yakındır.

Sonuçların genel değerlendirilmesi ayrı bir bölümde diğer yapı tipleri ile birlikte yapılacaktır.

Page 20: DEPREM YÖNETMEL İKLERİ EŞDE ĞER DEPREM · PDF fileyüklerin da ğılım biçimini irdelemektir. Bunun için belirli sayıda “Tipik Yapı” seçilmi ş, bu yapılara de ğişik

16

4.2 YAPI TİP 2 Yapı Tip 2’ye ait kalıp planı şematik olarak Şekil 4.3’te gösterilmiştir.

Şekil 4.3: Yapı Tip 2 kalıp planı

Yukarıda belirtildiği gibi bu tipik yapı grubunda da 2, 4, 6 ve 8 katlı olmak üzere 4 tip yapı vardır. Kiri ş kesitleri 25×50 cm2’dir. Şekil 4.3’te gösterilen kolon No.larına karşı gelen kolon kesitleri Tablo 4.13’te gösterilmiştir.

Tablo 4.13: Yapı Tip 2 kolon kesitleri (cm×cm)

2 Katlı 4 Katlı 6 Katlı 8 Katlı

Kolon No. 1 2 3 4 5

Kat No.

2~1 4~3 6~5 8~7 25×40 25×40 40×40 40×25 25×45 2~1 4~3 6~5 25×40 25×40 40×40 40×25 25×45 2~1 4~3 25×40 25×40 45×45 40×25 25×45 2 25×55 25×40 45×45 50×25 25×50 1 25×60 25×40 55×55 60×25 25×60

Aşağıda önce 8 katlı yapı için çeşitli yük dağılımlarına karşı gelen çözüm sonuçları açıklanacak, daha sonra bu gruptaki tüm yapılar için elde edilen sonuçlar özetlenecektir.

Page 21: DEPREM YÖNETMEL İKLERİ EŞDE ĞER DEPREM · PDF fileyüklerin da ğılım biçimini irdelemektir. Bunun için belirli sayıda “Tipik Yapı” seçilmi ş, bu yapılara de ğişik

17

4.2.1 8 Katlı Yapıda Doğrusal Dağılım 8 katlı Yapı Tip 2 için deprem hesapları önce MBY, daha sonra tepe kuvveti kullanmadan uygulanan doğrusal dağılımlı EDY yapılmıştır. Her iki yöntem ile elde edilen kat yerdeğiştirmeleri, βd oranları ve yerdeğiştirmelerdeki hatalar Tablo 4.14 ve 4.15’te görülmektedir.

Tablo 4.14: Doğrusal dağılım için x yönündeki yerdeğiştirmeler ve oranlar

Kat No. dM dE

E

Md d

dβ =

βm dE Hata

cm cm cm %

8 1.774 2.173 0.817 1.794 1.11 7 1.684 2.060 0.817 1.701 1.02 6 1.536 1.875 0.819 1.548 0.77 5 1.338 1.625 0.824 1.342 0.23 4 1.098 1.321 0.831 1.091 -0.67 3 0.825 0.980 0.841 0.809 -1.86 2 0.523 0.613 0.853 0.506 -3.19 1 0.256 0.297 0.862 0.245 -4.17 βm = 0.826 AOH = ± % 1.13

Tablo 4.15: Doğrusal dağılım için y yönündeki yerdeğiştirmeler ve oranlar

Kat No. dM dE

E

Md d

dβ =

βm dE Hata

cm cm cm %

8 1.682 2.044 0.823 1.702 1.22 7 1.605 1.948 0.824 1.622 1.08 6 1.472 1.781 0.826 1.483 0.77 5 1.289 1.551 0.831 1.291 0.19 4 1.064 1.269 0.839 1.056 -0.72 3 0.813 0.958 0.848 0.798 -1.86 2 0.532 0.619 0.859 0.515 -3.08 1 0.267 0.308 0.867 0.256 -3.94 βm = 0.833 AOH = ± % 1.16

Page 22: DEPREM YÖNETMEL İKLERİ EŞDE ĞER DEPREM · PDF fileyüklerin da ğılım biçimini irdelemektir. Bunun için belirli sayıda “Tipik Yapı” seçilmi ş, bu yapılara de ğişik

18

4.2.2 8 Katlı Yapıda Tepe Kuvvetli Doğrusal Dağılım 8 katlı Yapı Tip 2 için MBY ve tepe kuvvetli doğrusal dağılım içeren EDY ile yapılan hesaplardan elde edilen kat yerdeğiştirmeleri, βd oranları ve yerdeğiştirmelerdeki hatalar Tablo 4.16 ve 4.17’de gösterilmiştir.

Tablo 4.16: Tepe kuvvetli doğrusal dağılım için x yönündeki yerdeğiştirmeler ve oranlar

Kat No. dM dE

E

Md d

dβ =

βm dE Hata

cm cm cm %

8 1.774 2.234 0.794 1.818 2.47 7 1.684 2.103 0.801 1.712 1.66 6 1.536 1.902 0.807 1.548 0.79 5 1.338 1.641 0.816 1.336 -0.22 4 1.098 1.329 0.826 1.082 -1.46 3 0.825 0.984 0.838 0.801 -2.87 2 0.523 0.614 0.851 0.500 -4.36 1 0.256 0.297 0.861 0.242 -5.44 βm = 0.814 AOH = ± % 1.81

Tablo 4.17: Tepe kuvvetli doğrusal dağılım için y yönündeki yerdeğiştirmeler ve oranlar

Kat No. dM dE

E

Md d

dβ =

βm dE Hata

cm cm cm %

8 1.682 2.104 0.799 1.726 2.62 7 1.605 1.991 0.806 1.633 1.76 6 1.472 1.809 0.814 1.484 0.81 5 1.289 1.567 0.822 1.286 -0.25 4 1.064 1.277 0.833 1.048 -1.51 3 0.813 0.962 0.845 0.789 -2.90 2 0.532 0.620 0.857 0.509 -4.32 1 0.267 0.308 0.866 0.253 -5.28 βm = 0.820 AOH = ± % 1.88

Page 23: DEPREM YÖNETMEL İKLERİ EŞDE ĞER DEPREM · PDF fileyüklerin da ğılım biçimini irdelemektir. Bunun için belirli sayıda “Tipik Yapı” seçilmi ş, bu yapılara de ğişik

19

4.2.3 8 Katlı Yapıda Parabolik Dağılım 8 katlı Yapı Tip 2 için MBY ve parabolik dağılım içeren EDY ile yapılan hesaplardan elde edilen kat yerdeğiştirmeleri, βd oranları ve yerdeğiştirmelerdeki hatalar Tablo 4.18 ve 4.19’da gösterilmiştir.

Tablo 4.18: Parabolik dağılım için x yönündeki yerdeğiştirmeler ve oranlar

Kat No. dM dE

E

Md d

dβ =

βm dE Hata

cm cm cm %

8 1.774 2.474 0.717 1.865 5.14 7 1.684 2.323 0.725 1.752 4.04 6 1.536 2.082 0.738 1.570 2.18 5 1.338 1.770 0.756 1.335 -0.30 4 1.098 1.409 0.779 1.062 -3.25 3 0.825 1.024 0.805 0.772 -6.38 2 0.523 0.628 0.832 0.473 -9.43 1 0.256 0.300 0.852 0.226 -11.50 βm = 0.754 AOH = ± % 4.03

Tablo 4.19: Parabolik dağılım için y yönündeki yerdeğiştirmeler ve oranlar

Kat No. dM dE

E

Md d

dβ =

βm dE Hata

cm cm cm %

8 1.682 2.318 0.726 1.773 5.43 7 1.605 2.187 0.734 1.673 4.24 6 1.472 1.967 0.748 1.505 2.26 5 1.289 1.679 0.768 1.285 -0.32 4 1.064 1.344 0.791 1.029 -3.33 3 0.813 0.995 0.817 0.761 -6.38 2 0.532 0.630 0.843 0.482 -9.29 1 0.267 0.309 0.862 0.237 -11.24 βm = 0.765 AOH = ± % 4.17

Page 24: DEPREM YÖNETMEL İKLERİ EŞDE ĞER DEPREM · PDF fileyüklerin da ğılım biçimini irdelemektir. Bunun için belirli sayıda “Tipik Yapı” seçilmi ş, bu yapılara de ğişik

20

4.2.4 8 Katlı Yapıda Değişken Üslü Dağılım 8 katlı Yapı Tip 2 için MBY ve değişken üslü dağılım içeren EDY ile yapılan hesaplardan elde edilen kat yerdeğiştirmeleri, βd oranları ve yerdeğiştirmelerdeki hatalar Tablo 4.20 ve 4.21’de gösterilmiştir.

Tablo 4.20: Değişken üslü dağılım için x yönündeki yerdeğiştirmeler ve oranlar

Kat No. dM dE

E

Md d

dβ =

βm dE Hata

cm cm cm %

8 1.774 2.290 0.775 1.821 2.63 7 1.684 2.163 0.778 1.720 2.16 6 1.536 1.957 0.785 1.557 1.33 5 1.338 1.684 0.795 1.339 0.06 4 1.098 1.358 0.809 1.080 -1.66 3 0.825 0.999 0.825 0.795 -3.66 2 0.523 0.619 0.844 0.492 -5.79 1 0.256 0.298 0.858 0.237 -7.31 βm = 0.795 AOH = ± % 2.23

Tablo 4.21: Değişken üslü dağılım için y yönündeki yerdeğiştirmeler ve oranlar

Kat No. dM dE

E

Md d

dβ =

βm dE Hata

cm cm cm %

8 1.682 2.149 0.783 1.728 2.72 7 1.605 2.041 0.787 1.641 2.22 6 1.472 1.855 0.793 1.491 1.34 5 1.289 1.604 0.804 1.289 0.04 4 1.064 1.301 0.818 1.046 -1.67 3 0.813 0.975 0.834 0.784 -3.59 2 0.532 0.625 0.851 0.502 -5.55 1 0.267 0.309 0.864 0.248 -6.93 βm = 0.804 AOH = ± % 2.25

Page 25: DEPREM YÖNETMEL İKLERİ EŞDE ĞER DEPREM · PDF fileyüklerin da ğılım biçimini irdelemektir. Bunun için belirli sayıda “Tipik Yapı” seçilmi ş, bu yapılara de ğişik

21

4.2.5 8 Katlı Yapıda Mod Biçimine göre Dağılım 8 katlı Yapı Tip 2 için MBY ve mod biçimine göre dağılım içeren EDY ile yapılan hesaplardan elde edilen kat yerdeğiştirmeleri, βd oranları ve yerdeğiştirmelerdeki hatalar Tablo 4.22 ve 4.23’te gösterilmiştir.

Tablo 4.22: Mod biçimine göre dağılım için x yönündeki yerdeğiştirmeler ve oranlar

Kat No. dM dE

E

Md d

dβ =

βm dE Hata

cm cm cm %

8 1.774 2.162 0.820 1.781 0.39 7 1.684 2.057 0.819 1.694 0.61 6 1.536 1.880 0.817 1.548 0.78 5 1.338 1.635 0.819 1.347 0.62 4 1.098 1.332 0.824 1.097 -0.06 3 0.825 0.989 0.834 0.814 -1.26 2 0.523 0.617 0.848 0.508 -2.83 1 0.256 0.298 0.858 0.245 -4.05 βm = 0.824 AOH = ± % 0.81

Tablo 4.23: Mod biçimine göre dağılım için y yönündeki yerdeğiştirmeler ve oranlar

Kat No. dM dE

E

Md d

dβ =

βm dE Hata

cm cm cm %

8 1.682 2.025 0.831 1.688 0.37 7 1.605 1.936 0.829 1.614 0.57 6 1.472 1.778 0.828 1.482 0.72 5 1.289 1.554 0.829 1.296 0.55 4 1.064 1.275 0.834 1.063 -0.08 3 0.813 0.964 0.843 0.804 -1.11 2 0.532 0.622 0.855 0.519 -2.43 1 0.267 0.309 0.864 0.257 -3.50 βm = 0.834 AOH = ± % 0.75

Page 26: DEPREM YÖNETMEL İKLERİ EŞDE ĞER DEPREM · PDF fileyüklerin da ğılım biçimini irdelemektir. Bunun için belirli sayıda “Tipik Yapı” seçilmi ş, bu yapılara de ğişik

22

4.2.6 Yapı Tip 2 için Tüm Sonuçlar Benzer hesaplar Yapı Tip 2 grubundaki 2, 4 ve 6 katlı yapılar için de yapılmıştır. Bu gruptaki tüm yapılar için elde edilen sonuçlar Tablo 4.24’te özetlenmiştir.

Tablo 4.24: Yapı Tip 2 için sonuç özetleri

Dağılım Kat sayısı x yönü y yönü

βm AOH (%) βm AOH (%)

Doğrusal

2 0.960 0.94 0.957 0.93 4 0.908 1.33 0.910 1.34 6 0.877 1.45 0.876 1.47 8 0.826 1.13 0.833 1.16

Tepe kuvvetli doğrusal

2 0.940 2.71 0.959 1.03 4 0.904 1.59 0.903 1.62 6 0.868 2.04 0.871 2.07 8 0.814 1.81 0.820 1.88

Parabolik

2 0.930 2.90 0.927 2.89 4 0.860 3.86 0.860 3.88 6 0.818 4.17 0.824 4.23 8 0.754 4.03 0.765 4.17

Değişken üslü

2 0.960 0.94 0.957 0.93 4 0.903 1.69 0.904 1.65 6 0.858 2.29 0.845 1.79 8 0.795 2.23 0.804 2.25

Mod biçimine

göre

2 0.977 0.00 0.973 0.02 4 0.932 0.12 0.936 0.10 6 0.899 0.33 0.904 0.28 8 0.824 0.81 0.834 0.75

βm değerlerinin dağılımı grafik olarak Şekil 4.4’te görülmektedir.

Şekil 4.4: βm değerlerinin dağılımı

Page 27: DEPREM YÖNETMEL İKLERİ EŞDE ĞER DEPREM · PDF fileyüklerin da ğılım biçimini irdelemektir. Bunun için belirli sayıda “Tipik Yapı” seçilmi ş, bu yapılara de ğişik

23

Bu yapı grubu için de,

• Mod biçimine göre dağılım en yüksek βm değerlerini vermektedir. • Parabolik dağılımdan elde edilen βm değerleri en düşüktür. • Diğer dağılım türleri için bulunan βm değerleri birbirlerine yakındır.

Sonuçların genel değerlendirilmesi ayrı bir bölümde diğer yapı tipleri ile birlikte yapılacaktır.

Page 28: DEPREM YÖNETMEL İKLERİ EŞDE ĞER DEPREM · PDF fileyüklerin da ğılım biçimini irdelemektir. Bunun için belirli sayıda “Tipik Yapı” seçilmi ş, bu yapılara de ğişik

24

4.3 YAPI TİP 3 Yapı Tip 3’e ait kalıp planı şematik olarak Şekil 4.5’te gösterilmiştir.

Şekil 4.5: Yapı Tip 3 kalıp planı

Yukarıda belirtildiği gibi bu tipik yapı grubunda da 10, 12, 14 ve 16 katlı olmak üzere 4 tip yapı vardır. Kiriş kesitleri 25×50 cm2, perde kalınlıkları 25 cm’dir. Şekil 4.5’te gösterilen kolon No.larına karşı gelen kolon kesitleri Tablo 4.25’te gösterilmiştir.

Tablo 4.25: Yapı Tip 3 kolon kesitleri (cm×cm)

10 Katlı 12 Katlı 14 Katlı 16 Katlı Kolon No.

1 2 3

Kat No.

10~7 12~9 14~11 16~13 25×40 25×40 30×30

6~5 8~7 10~9 12~11 25×40 25×40 35×35

4~3 6~5 8~7 10~9 25×40 25×40 40×40

2~1 4~3 6~5 8~7 25×40 25×40 45×45 2~1 4~3 6~5 25×40 25×50 50×50 2~1 4~3 25×40 25×60 55×55 2~1 25×40 25×70 55×55

Aşağıda önce 16 katlı yapı için çeşitli yük dağılımlarına karşı gelen çözüm sonuçları açıklanacak, daha sonra bu gruptaki tüm yapılar için elde edilen sonuçlar özetlenecektir.

Page 29: DEPREM YÖNETMEL İKLERİ EŞDE ĞER DEPREM · PDF fileyüklerin da ğılım biçimini irdelemektir. Bunun için belirli sayıda “Tipik Yapı” seçilmi ş, bu yapılara de ğişik

25

4.3.1 16 Katlı Yapıda Doğrusal Dağılım 16 Katlı Yapı Tip 3 için deprem hesapları önce MBY, daha sonra tepe kuvveti kullanmadan uygulanan doğrusal dağılımlı EDY yapılmıştır. Her iki yöntem ile elde edilen kat yerdeğiştirmeleri, βd oranları ve yerdeğiştirmelerdeki hatalar Tablo 4.26 ve 4.27’de görülmektedir.

Tablo 4.26: Doğrusal dağılım için x yönündeki yerdeğiştirmeler ve oranlar

Kat No. dM dE

E

Md d

dβ =

βm dE Hata

cm cm cm %

16 2.909 3.435 0.847 2.918 0.31 15 2.810 3.318 0.847 2.818 0.28 14 2.695 3.180 0.848 2.701 0.23 13 2.559 3.017 0.848 2.563 0.17 12 2.402 2.830 0.849 2.404 0.09 11 2.228 2.623 0.849 2.228 0.02 10 2.039 2.399 0.850 2.038 -0.07 9 1.839 2.162 0.851 1.836 -0.15 8 1.629 1.913 0.851 1.625 -0.23 7 1.412 1.658 0.852 1.408 -0.31 6 1.191 1.397 0.853 1.187 -0.38 5 0.970 1.137 0.853 0.966 -0.43 4 0.749 0.878 0.854 0.745 -0.48 3 0.534 0.626 0.854 0.531 -0.51 2 0.329 0.385 0.854 0.327 -0.51 1 0.145 0.170 0.854 0.144 -0.51 βm = 0.849 AOH = ± % 0.22

Tablo 4.27: Doğrusal dağılım için y yönündeki yerdeğiştirmeler ve oranlar

Kat No. dM dE

E

Md d

dβ =

βm dE Hata

cm cm cm %

16 3.083 4.094 0.753 3.076 -0.20 15 2.895 3.855 0.751 2.897 0.07 14 2.701 3.606 0.749 2.710 0.34 13 2.499 3.344 0.747 2.513 0.58 12 2.288 3.068 0.746 2.306 0.77 11 2.071 2.779 0.745 2.089 0.85 10 1.850 2.481 0.746 1.864 0.79 9 1.626 2.175 0.747 1.635 0.57 8 1.401 1.867 0.750 1.403 0.17 7 1.178 1.561 0.755 1.173 -0.40 6 0.959 1.261 0.760 0.948 -1.15 5 0.749 0.976 0.767 0.734 -2.02 2 0.549 0.709 0.775 0.533 -3.00 1 0.367 0.468 0.783 0.352 -4.04 βm = 0.752 AOH = ± % 0.70

Page 30: DEPREM YÖNETMEL İKLERİ EŞDE ĞER DEPREM · PDF fileyüklerin da ğılım biçimini irdelemektir. Bunun için belirli sayıda “Tipik Yapı” seçilmi ş, bu yapılara de ğişik

26

4.3.2 16 Katlı Yapıda Tepe Kuvvetli Doğrusal Dağılım 16 Katlı Yapı Tip 3 için MBY ve tepe kuvvetli doğrusal dağılım içeren EDY ile yapılan hesaplardan elde edilen kat yerdeğiştirmeleri, βd oranları ve yerdeğiştirmelerdeki hatalar Tablo 4.28 ve 4.29’da gösterilmiştir.

Tablo 4.28: Tepe kuvvetli doğrusal dağılım için x yönündeki yerdeğiştirmeler ve oranlar

Kat No. dM dE

E

Md d

dβ =

βm dE Hata

cm cm cm %

16 2.909 3.693 0.788 3.015 3.63 15 2.810 3.540 0.794 2.889 2.80 14 2.695 3.366 0.801 2.747 1.93 13 2.559 3.169 0.807 2.587 1.09 12 2.402 2.952 0.814 2.409 0.32 11 2.228 2.720 0.819 2.220 -0.38 10 2.039 2.473 0.825 2.019 -1.01 9 1.839 2.218 0.829 1.810 -1.56 8 1.629 1.954 0.833 1.595 -2.07 7 1.412 1.687 0.837 1.377 -2.51 6 1.191 1.417 0.841 1.157 -2.90 5 0.970 1.150 0.843 0.939 -3.23 4 0.749 0.885 0.846 0.723 -3.51 3 0.534 0.630 0.848 0.514 -3.74 2 0.329 0.387 0.850 0.316 -3.93 1 0.145 0.171 0.851 0.139 -4.07 βm = 0.816 AOH = ± % 2.00

Tablo 4.29: Tepe kuvvetli doğrusal dağılım için y yönündeki yerdeğiştirmeler ve oranlar

Kat No. dM dE

E

Md d

dβ =

βm dE Hata

cm cm cm %

16 3.083 4.441 0.694 3.153 2.27 15 2.895 4.160 0.696 2.953 2.00 14 2.701 3.870 0.698 2.747 1.69 13 2.499 3.568 0.700 2.532 1.36 12 2.288 3.255 0.703 2.310 0.97 11 2.071 2.933 0.706 2.082 0.51 10 1.850 2.604 0.710 1.849 -0.05 9 1.626 2.273 0.715 1.613 -0.75 8 1.401 1.942 0.721 1.378 -1.59 7 1.178 1.617 0.728 1.148 -2.56 6 0.959 1.301 0.737 0.924 -3.66 5 0.749 1.003 0.746 0.712 -4.86 4 0.549 0.726 0.756 0.515 -6.13 3 0.367 0.478 0.767 0.340 -7.43 2 0.207 0.267 0.778 0.189 -8.77 1 0.083 0.105 0.791 0.074 -10.26 βm = 0.710 AOH = ± % 1.90

Page 31: DEPREM YÖNETMEL İKLERİ EŞDE ĞER DEPREM · PDF fileyüklerin da ğılım biçimini irdelemektir. Bunun için belirli sayıda “Tipik Yapı” seçilmi ş, bu yapılara de ğişik

27

4.3.3 16 Katlı Yapıda Parabolik Dağılım 16 Katlı Yapı Tip 3 için MBY ve parabolik dağılım içeren EDY ile yapılan hesaplardan elde edilen kat yerdeğiştirmeleri, βd oranları ve yerdeğiştirmelerdeki hatalar Tablo 4.30 ve 4.31’de gösterilmiştir.

Tablo 4.30: Parabolik dağılım için x yönündeki yerdeğiştirmeler ve oranlar

Kat No. dM dE

E

Md d

dβ =

βm dE Hata

cm cm cm %

16 2.909 3.965 0.734 3.037 4.42 15 2.810 3.813 0.737 2.921 3.93 14 2.695 3.634 0.742 2.784 3.29 13 2.559 3.423 0.748 2.622 2.48 12 2.402 3.183 0.755 2.439 1.54 11 2.228 2.923 0.762 2.239 0.50 10 2.039 2.646 0.771 2.027 -0.61 9 1.839 2.359 0.780 1.807 -1.74 8 1.629 2.065 0.789 1.582 -2.88 7 1.412 1.770 0.798 1.356 -3.99 6 1.191 1.476 0.807 1.131 -5.07 5 0.970 1.189 0.816 0.911 -6.07 4 0.749 0.909 0.824 0.697 -6.98 3 0.534 0.643 0.831 0.493 -7.79 2 0.329 0.393 0.837 0.301 -8.48 1 0.145 0.172 0.842 0.132 -9.04 βm = 0.766 AOH = ± % 3.18

Tablo 4.31: Parabolik dağılım için y yönündeki yerdeğiştirmeler ve oranlar

Kat No. dM dE

E

Md d

dβ =

βm dE Hata

cm cm cm %

16 3.083 4.789 0.644 3.166 2.71 15 2.895 4.493 0.644 2.970 2.59 14 2.701 4.184 0.646 2.766 2.40 13 2.499 3.858 0.648 2.551 2.09 12 2.288 3.518 0.650 2.326 1.64 11 2.071 3.165 0.655 2.092 1.01 10 1.850 2.803 0.660 1.853 0.18 9 1.626 2.438 0.667 1.612 -0.86 8 1.401 2.074 0.675 1.371 -2.10 7 1.178 1.719 0.685 1.136 -3.53 6 0.959 1.376 0.697 0.910 -5.12 5 0.749 1.055 0.709 0.698 -6.81 4 0.549 0.759 0.723 0.502 -8.56 3 0.367 0.497 0.737 0.329 -10.34 2 0.207 0.276 0.752 0.182 -12.14 1 0.083 0.108 0.770 0.071 -14.09 βm = 0.661 AOH = ± % 2.63

Page 32: DEPREM YÖNETMEL İKLERİ EŞDE ĞER DEPREM · PDF fileyüklerin da ğılım biçimini irdelemektir. Bunun için belirli sayıda “Tipik Yapı” seçilmi ş, bu yapılara de ğişik

28

4.3.4 16 Katlı Yapıda Değişken Üslü Dağılım 16 Katlı Yapı Tip 3 için MBY ve değişken üslü dağılım içeren EDY ile yapılan hesaplardan elde edilen kat yerdeğiştirmeleri, βd oranları ve yerdeğiştirmelerdeki hatalar Tablo 4.32 ve 4.33’te gösterilmiştir.

Tablo 4.32: Değişken üslü dağılım için x yönündeki yerdeğiştirmeler ve oranlar

Kat No. dM dE

E

Md d

dβ =

βm dE Hata

cm cm cm %

16 2.909 3.705 0.785 2.976 2.32 15 2.810 3.571 0.787 2.869 2.07 14 2.695 3.414 0.790 2.742 1.74 13 2.559 3.227 0.793 2.592 1.32 12 2.402 3.015 0.797 2.422 0.82 11 2.228 2.782 0.801 2.234 0.28 10 2.039 2.531 0.806 2.033 -0.31 9 1.839 2.268 0.811 1.822 -0.92 8 1.629 1.996 0.816 1.604 -1.55 7 1.412 1.720 0.821 1.382 -2.17 6 1.191 1.442 0.826 1.158 -2.78 5 0.970 1.167 0.831 0.937 -3.37 4 0.749 0.896 0.836 0.720 -3.91 3 0.534 0.636 0.840 0.511 -4.39 2 0.329 0.389 0.844 0.313 -4.81 1 0.145 0.171 0.847 0.138 -5.15 βm = 0.803 AOH = ± % 1.71

Tablo 4.33: Değişken üslü dağılım için y yönündeki yerdeğiştirmeler ve oranlar

Kat No. dM dE

E

Md d

dβ =

βm dE Hata

cm cm cm %

16 3.083 4.483 0.688 3.126 1.40 15 2.895 4.213 0.687 2.938 1.46 14 2.701 3.931 0.687 2.741 1.48 13 2.499 3.635 0.687 2.534 1.43 12 2.288 3.323 0.689 2.317 1.26 11 2.071 2.999 0.691 2.091 0.95 10 1.850 2.665 0.694 1.858 0.47 9 1.626 2.326 0.699 1.622 -0.22 8 1.401 1.987 0.705 1.385 -1.10 7 1.178 1.652 0.713 1.152 -2.17 6 0.959 1.328 0.722 0.926 -3.42 5 0.749 1.022 0.732 0.713 -4.78 4 0.549 0.738 0.744 0.515 -6.24 3 0.367 0.485 0.756 0.338 -7.75 2 0.207 0.270 0.769 0.188 -9.30 1 0.083 0.106 0.783 0.074 -11.00 βm = 0.697 AOH = ± % 1.73

Page 33: DEPREM YÖNETMEL İKLERİ EŞDE ĞER DEPREM · PDF fileyüklerin da ğılım biçimini irdelemektir. Bunun için belirli sayıda “Tipik Yapı” seçilmi ş, bu yapılara de ğişik

29

4.3.5 16 Katlı Yapıda Mod Biçimine göre Dağılım 16 Katlı Yapı Tip 3 için MBY ve mod biçimine göre dağılım içeren EDY ile yapılan hesaplardan elde edilen kat yerdeğiştirmeleri, βd oranları ve yerdeğiştirmelerdeki hatalar Tablo 4.34 ve 4.35’te gösterilmiştir.

Tablo 4.34: Mod biçimine göre dağılım için x yönündeki yerdeğiştirmeler ve oranlar

Kat No. dM dE

E

Md d

dβ =

βm dE Hata

cm cm cm %

16 2.909 3.466 0.839 2.912 0.10 15 2.810 3.349 0.839 2.814 0.12 14 2.695 3.212 0.839 2.699 0.15 13 2.559 3.050 0.839 2.563 0.17 12 2.402 2.863 0.839 2.406 0.18 11 2.228 2.656 0.839 2.232 0.17 10 2.039 2.430 0.839 2.042 0.13 9 1.839 2.190 0.840 1.840 0.06 8 1.629 1.938 0.841 1.628 -0.03 7 1.412 1.678 0.842 1.410 -0.16 6 1.191 1.413 0.843 1.187 -0.32 5 0.970 1.149 0.844 0.965 -0.49 4 0.749 0.885 0.846 0.744 -0.68 3 0.534 0.630 0.848 0.530 -0.87 2 0.329 0.387 0.849 0.325 -1.05 1 0.145 0.171 0.851 0.143 -1.21 βm = 0.840 AOH = ± % 0.20

Tablo 4.35: Mod biçimine göre dağılım için y yönündeki yerdeğiştirmeler ve oranlar

Kat No. dM dE

E

Md d

dβ =

βm dE Hata

cm cm cm %

16 3.083 4.354 0.708 3.102 0.62 15 2.895 4.097 0.707 2.918 0.81 14 2.701 3.828 0.706 2.727 0.97 13 2.499 3.545 0.705 2.526 1.08 12 2.288 3.247 0.705 2.313 1.10 11 2.071 2.936 0.705 2.092 0.99 10 1.850 2.615 0.707 1.863 0.71 9 1.626 2.287 0.711 1.629 0.22 8 1.401 1.957 0.716 1.394 -0.47 7 1.178 1.631 0.722 1.162 -1.37 6 0.959 1.313 0.730 0.935 -2.46 5 0.749 1.012 0.740 0.721 -3.69 4 0.549 0.732 0.750 0.521 -5.04 3 0.367 0.482 0.761 0.343 -6.45 2 0.207 0.268 0.774 0.191 -7.92 1 0.083 0.105 0.788 0.075 -9.55 βm = 0.712 AOH = ± % 1.26

Page 34: DEPREM YÖNETMEL İKLERİ EŞDE ĞER DEPREM · PDF fileyüklerin da ğılım biçimini irdelemektir. Bunun için belirli sayıda “Tipik Yapı” seçilmi ş, bu yapılara de ğişik

30

4.3.6 Yapı Tip 3 için Tüm Sonuçlar Benzer hesaplar Yapı Tip 3 grubundaki 10, 12 ve 14 katlı yapılar için de yapılmıştır. Bu gruptaki tüm yapılar için elde edilen sonuçlar Tablo 4.36’da özetlenmiştir.

Tablo 4.36: Yapı Tip 3 için sonuç özetleri

Dağılım Kat sayısı x yönü y yönü

βm AOH (%) βm AOH (%)

Doğrusal

10 0.580 0.07 0.764 0.30 12 0.674 0.09 0.754 0.30 14 0.755 0.10 0.755 0.45 16 0.849 0.22 0.752 0.70

Tepe kuvvetli doğrusal

10 0.565 1.10 0.737 0.56 12 0.653 1.37 0.722 0.94 14 0.729 1.64 0.718 1.38 16 0.816 2.00 0.710 1.90

Parabolik

10 0.521 2.68 0.672 1.63 12 0.580 2.81 0.663 1.90 14 0.679 2.95 0.663 2.22 16 0.766 3.18 0.661 2.63

Değişken üslü

10 0.564 0.60 0.744 0.17 12 0.649 0.98 0.721 0.59 14 0.720 1.28 0.710 1.12 16 0.803 1.71 0.697 1.73

Mod biçimine

göre

10 0.568 0.16 0.723 0.36 12 0.661 0.17 0.714 0.59 14 0.742 0.18 0.714 0.89 16 0.840 0.20 0.712 1.26

βm değerlerinin dağılımı grafik olarak Şekil 4.6’da görülmektedir.

Şekil 4.6: βm değerlerinin dağılımı

Görüldüğü gibi, bu yapı grubu için, dağılım türlerinin birbirlerine göre belirgin bir üstünlükleri yoktur. Sonuçların genel değerlendirilmesi ayrı bir bölümde diğer yapı tipleri ile birlikte yapılacaktır.

Page 35: DEPREM YÖNETMEL İKLERİ EŞDE ĞER DEPREM · PDF fileyüklerin da ğılım biçimini irdelemektir. Bunun için belirli sayıda “Tipik Yapı” seçilmi ş, bu yapılara de ğişik

31

4.4 YAPI TİP 4 Yapı Tip 4’e ait kalıp planı şematik olarak Şekil 4.7’de gösterilmiştir.

Şekil 4.7: Yapı Tip 4 kalıp planı

Yukarıda belirtildiği gibi bu tipik yapı grubunda da 10, 12, 14 ve 16 katlı olmak üzere 4 tip yapı vardır. Kiriş kesitleri 25×50 cm2, perde kalınlıkları 25 cm’dir. Şekil 4.7’de gösterilen kolon No.larına karşı gelen kolon kesitleri Tablo 4.37’de gösterilmiştir.

Tablo 4.37: Yapı Tip 4 kolon kesitleri (cm×cm)

10 Katlı 12 Katlı 14 Katlı 16 Katlı Kolon No.

1 2 3, 4 5

Kat No.

10~7 12~9 14~11 16~13 25×40 25×40 30×30 25×40 6~5 8~7 10~9 12~11 25×40 25×40 35×35 25×50 4~3 6~5 8~7 10~9 25×40 25×40 45×45 30×70 2~1 4~3 6~5 8~7 25×40 25×50 50×50 30×85

2~1 4~3 6~5 25×40 25×55 55×55 35×85 2~1 4~3 25×50 25×65 60×60 35×100 2~1 25×50 30×65 65×65 40×100

Aşağıda önce 16 katlı yapı için çeşitli yük dağılımlarına karşı gelen çözüm sonuçları açıklanacak, daha sonra bu gruptaki tüm yapılar için elde edilen sonuçlar özetlenecektir.

Page 36: DEPREM YÖNETMEL İKLERİ EŞDE ĞER DEPREM · PDF fileyüklerin da ğılım biçimini irdelemektir. Bunun için belirli sayıda “Tipik Yapı” seçilmi ş, bu yapılara de ğişik

32

4.4.1 16 Katlı Yapıda Doğrusal Dağılım 16 Katlı Yapı Tip 4 için deprem hesapları önce MBY, daha sonra tepe kuvveti kullanmadan uygulanan doğrusal dağılımlı EDY yapılmıştır. Her iki yöntem ile elde edilen kat yerdeğiştirmeleri, βd oranları ve yerdeğiştirmelerdeki hatalar Tablo 4.38 ve 4.39’da görülmektedir.

Tablo 4.38: Doğrusal dağılım için x yönündeki yerdeğiştirmeler ve oranlar

Kat No. dM dE

E

Md d

dβ =

βm dE Hata

cm cm cm %

16 3.196 4.176 0.765 3.194 -0.07 15 3.026 3.966 0.763 3.033 0.24 14 2.843 3.738 0.761 2.859 0.53 13 2.645 3.486 0.759 2.666 0.78 12 2.434 3.212 0.758 2.457 0.94 11 2.214 2.922 0.758 2.235 0.95 10 1.988 2.620 0.759 2.003 0.79 9 1.764 2.317 0.761 1.772 0.46 8 1.538 2.010 0.765 1.537 -0.04 7 1.314 1.706 0.770 1.305 -0.69 6 1.089 1.403 0.776 1.073 -1.46 5 0.869 1.110 0.783 0.849 -2.31 4 0.652 0.826 0.790 0.631 -3.20 3 0.449 0.564 0.797 0.431 -4.10 2 0.263 0.327 0.805 0.250 -4.96 1 0.110 0.136 0.812 0.104 -5.78 βm = 0.765 AOH = ± % 0.82

Tablo 4.39: Doğrusal dağılım için y yönündeki yerdeğiştirmeler ve oranlar

Kat No. dM dE

E

Md d

dβ =

βm dE Hata

cm cm cm %

16 3.196 4.177 0.765 3.194 -0.07 15 3.026 3.967 0.763 3.033 0.24 14 2.844 3.738 0.761 2.859 0.53 13 2.646 3.486 0.759 2.666 0.78 12 2.434 3.212 0.758 2.457 0.94 11 2.214 2.922 0.758 2.235 0.95 10 1.988 2.620 0.759 2.003 0.79 9 1.764 2.317 0.761 1.772 0.46 8 1.538 2.010 0.765 1.537 -0.04 7 1.314 1.706 0.770 1.305 -0.69 6 1.089 1.403 0.776 1.073 -1.46 5 0.869 1.110 0.783 0.849 -2.30 2 0.652 0.826 0.790 0.631 -3.20 1 0.449 0.564 0.797 0.431 -4.10 βm = 0.765 AOH = ± % 0.82

Page 37: DEPREM YÖNETMEL İKLERİ EŞDE ĞER DEPREM · PDF fileyüklerin da ğılım biçimini irdelemektir. Bunun için belirli sayıda “Tipik Yapı” seçilmi ş, bu yapılara de ğişik

33

4.4.2 16 Katlı Yapıda Tepe Kuvvetli Doğrusal Dağılım 16 Katlı Yapı Tip 4 için MBY ve tepe kuvvetli doğrusal dağılım içeren EDY ile yapılan hesaplardan elde edilen kat yerdeğiştirmeleri, βd oranları ve yerdeğiştirmelerdeki hatalar Tablo 4.40 ve 4.41’de gösterilmiştir.

Tablo 4.40: Tepe kuvvetli doğrusal dağılım için x yönündeki yerdeğiştirmeler ve oranlar

Kat No. dM dE

E

Md d

dβ =

βm dE Hata

cm cm cm %

16 3.196 4.529 0.706 3.302 3.32 15 3.026 4.268 0.709 3.111 2.81 14 2.843 3.989 0.713 2.908 2.27 13 2.645 3.691 0.717 2.690 1.70 12 2.434 3.375 0.721 2.460 1.09 11 2.214 3.049 0.726 2.223 0.41 10 1.988 2.717 0.732 1.980 -0.37 9 1.764 2.390 0.738 1.742 -1.23 8 1.538 2.063 0.745 1.504 -2.20 7 1.314 1.744 0.753 1.271 -3.23 6 1.089 1.429 0.762 1.042 -4.34 5 0.869 1.126 0.771 0.821 -5.47 4 0.652 0.836 0.781 0.609 -6.60 3 0.449 0.569 0.790 0.415 -7.69 2 0.263 0.330 0.799 0.240 -8.73 1 0.110 0.136 0.807 0.099 -9.70 βm = 0.729 AOH = ± % 2.45

Tablo 4.41: Tepe kuvvetli doğrusal dağılım için y yönündeki yerdeğiştirmeler ve oranlar

Kat No. dM dE

E

Md d

dβ =

βm dE Hata

cm cm cm %

16 3.196 4.530 0.706 3.302 3.32 15 3.026 4.268 0.709 3.111 2.81 14 2.844 3.989 0.713 2.908 2.27 13 2.646 3.691 0.717 2.691 1.70 12 2.434 3.375 0.721 2.460 1.09 11 2.214 3.049 0.726 2.223 0.41 10 1.988 2.717 0.732 1.980 -0.37 9 1.764 2.390 0.738 1.742 -1.23 8 1.538 2.063 0.745 1.504 -2.20 7 1.314 1.744 0.753 1.271 -3.23 6 1.089 1.429 0.762 1.042 -4.34 5 0.869 1.126 0.771 0.821 -5.47 4 0.652 0.836 0.780 0.609 -6.60 3 0.449 0.569 0.790 0.415 -7.69 2 0.263 0.330 0.799 0.240 -8.73 1 0.110 0.136 0.807 0.099 -9.70 βm = 0.729 AOH = ± % 2.45

Page 38: DEPREM YÖNETMEL İKLERİ EŞDE ĞER DEPREM · PDF fileyüklerin da ğılım biçimini irdelemektir. Bunun için belirli sayıda “Tipik Yapı” seçilmi ş, bu yapılara de ğişik

34

4.4.3 16 Katlı Yapıda Parabolik Dağılım 16 Katlı Yapı Tip 4 için MBY ve parabolik dağılım içeren EDY ile yapılan hesaplardan elde edilen kat yerdeğiştirmeleri, βd oranları ve yerdeğiştirmelerdeki hatalar Tablo 4.42 ve 4.43’te gösterilmiştir.

Tablo 4.42 Parabolik dağılım için x yönündeki yerdeğiştirmeler ve oranlar

Kat No. dM dE

E

Md d

dβ =

βm dE Hata

cm cm cm %

16 3.196 4.886 0.654 3.324 4.00 15 3.026 4.616 0.656 3.140 3.77 14 2.843 4.323 0.658 2.941 3.41 13 2.645 4.001 0.661 2.722 2.88 12 2.434 3.654 0.666 2.486 2.13 11 2.214 3.292 0.673 2.239 1.15 10 1.988 2.920 0.681 1.986 -0.06 9 1.764 2.556 0.690 1.738 -1.45 8 1.538 2.193 0.701 1.492 -3.00 7 1.314 1.842 0.713 1.253 -4.65 6 1.089 1.499 0.727 1.020 -6.38 5 0.869 1.173 0.740 0.798 -8.12 4 0.652 0.865 0.754 0.588 -9.84 3 0.449 0.585 0.768 0.398 -11.46 2 0.263 0.337 0.782 0.229 -12.96 1 0.110 0.139 0.794 0.094 -14.34 βm = 0.680 AOH = ± % 3.53

Tablo 4.43: Parabolik dağılım için y yönündeki yerdeğiştirmeler ve oranlar

Kat No. dM dE

E

Md d

dβ =

βm dE Hata

cm cm cm %

16 3.196 4.887 0.654 3.166 2.71 15 3.026 4.617 0.655 2.970 2.59 14 2.844 4.323 0.658 2.766 2.40 13 2.646 4.001 0.661 2.551 2.09 12 2.434 3.654 0.666 2.326 1.64 11 2.214 3.292 0.672 2.092 1.01 10 1.988 2.920 0.681 1.853 0.18 9 1.764 2.556 0.690 1.612 -0.86 8 1.538 2.193 0.701 1.371 -2.10 7 1.314 1.842 0.713 1.136 -3.53 6 1.089 1.499 0.727 0.910 -5.12 5 0.869 1.173 0.740 0.698 -6.81 4 0.652 0.865 0.754 0.502 -8.56 3 0.449 0.585 0.768 0.329 -10.34 2 0.263 0.337 0.782 0.182 -12.14 1 0.110 0.139 0.794 0.071 -14.09 βm = 0.680 AOH = ± % 3.53

Page 39: DEPREM YÖNETMEL İKLERİ EŞDE ĞER DEPREM · PDF fileyüklerin da ğılım biçimini irdelemektir. Bunun için belirli sayıda “Tipik Yapı” seçilmi ş, bu yapılara de ğişik

35

4.4.4 16 Katlı Yapıda Değişken Üslü Dağılım 16 Katlı Yapı Tip 4 için MBY ve değişken üslü dağılım içeren EDY ile yapılan hesaplardan elde edilen kat yerdeğiştirmeleri, βd oranları ve yerdeğiştirmelerdeki hatalar Tablo 4.44 ve 4.45’te gösterilmiştir.

Tablo 4.44: Değişken üslü dağılım için x yönündeki yerdeğiştirmeler ve oranlar

Kat No. dM dE

E

Md d

dβ =

βm dE Hata

cm cm cm %

16 3.196 4.606 0.694 3.271 2.35 15 3.026 4.361 0.694 3.097 2.34 14 2.843 4.094 0.694 2.908 2.25 13 2.645 3.801 0.696 2.700 2.04 12 2.434 3.484 0.699 2.474 1.66 11 2.214 3.151 0.702 2.238 1.09 10 1.988 2.807 0.708 1.994 0.30 9 1.764 2.467 0.715 1.752 -0.68 8 1.538 2.126 0.723 1.510 -1.83 7 1.314 1.793 0.733 1.273 -3.11 6 1.089 1.465 0.744 1.040 -4.50 5 0.869 1.151 0.755 0.817 -5.93 4 0.652 0.851 0.767 0.604 -7.38 3 0.449 0.577 0.778 0.410 -8.77 2 0.263 0.333 0.790 0.237 -10.08 1 0.110 0.138 0.801 0.098 -11.30 βm = 0.710 AOH = ± % 2.43

Tablo 4.45: Değişken üslü dağılım için y yönündeki yerdeğiştirmeler ve oranlar

Kat No. dM dE

E

Md d

dβ =

βm dE Hata

cm cm cm %

16 3.196 4.606 0.694 3.271 2.35 15 3.026 4.361 0.694 3.097 2.34 14 2.844 4.095 0.694 2.908 2.25 13 2.646 3.802 0.696 2.700 2.04 12 2.434 3.484 0.698 2.474 1.66 11 2.214 3.151 0.702 2.238 1.09 10 1.988 2.807 0.708 1.994 0.30 9 1.764 2.467 0.715 1.752 -0.68 8 1.538 2.126 0.723 1.510 -1.83 7 1.314 1.793 0.733 1.273 -3.11 6 1.089 1.465 0.744 1.040 -4.50 5 0.869 1.151 0.755 0.817 -5.93 4 0.652 0.851 0.767 0.604 -7.38 3 0.449 0.577 0.778 0.410 -8.77 2 0.263 0.333 0.790 0.237 -10.08 1 0.110 0.138 0.801 0.098 -11.30 βm = 0.710 AOH = ± % 2.43

Page 40: DEPREM YÖNETMEL İKLERİ EŞDE ĞER DEPREM · PDF fileyüklerin da ğılım biçimini irdelemektir. Bunun için belirli sayıda “Tipik Yapı” seçilmi ş, bu yapılara de ğişik

36

4.4.5 16 Katlı Yapıda Mod Biçimine göre Dağılım 16 Katlı Yapı Tip 4 için MBY ve mod biçimine göre dağılım içeren EDY ile yapılan hesaplardan elde edilen kat yerdeğiştirmeleri, βd oranları ve yerdeğiştirmelerdeki hatalar Tablo 4.46 ve 4.47’de gösterilmiştir.

Tablo 4.46: Mod biçimine göre dağılım için x yönündeki yerdeğiştirmeler ve oranlar

Kat No. dM dE

E

Md d

dβ =

βm dE Hata

cm cm cm %

16 3.196 4.370 0.731 3.217 0.68 15 3.026 4.148 0.730 3.054 0.92 14 2.843 3.906 0.728 2.876 1.14 13 2.645 3.639 0.727 2.679 1.28 12 2.434 3.349 0.727 2.465 1.29 11 2.214 3.041 0.728 2.239 1.13 10 1.988 2.720 0.731 2.003 0.76 9 1.764 2.400 0.735 1.767 0.18 8 1.538 2.077 0.741 1.529 -0.59 7 1.314 1.757 0.748 1.294 -1.53 6 1.089 1.441 0.756 1.061 -2.62 5 0.869 1.135 0.765 0.836 -3.79 4 0.652 0.842 0.775 0.620 -5.01 3 0.449 0.572 0.785 0.421 -6.22 2 0.263 0.331 0.795 0.244 -7.39 1 0.110 0.137 0.804 0.101 -8.48 βm = 0.736 AOH = ± % 1.40

Tablo 4.47: Mod biçimine göre dağılım için y yönündeki yerdeğiştirmeler ve oranlar

Kat No. dM dE

E

Md d

dβ =

βm dE Hata

cm cm cm %

16 3.196 4.370 0.731 3.218 0.67 15 3.026 4.148 0.730 3.054 0.91 14 2.844 3.906 0.728 2.876 1.13 13 2.646 3.639 0.727 2.679 1.28 12 2.434 3.349 0.727 2.465 1.30 11 2.214 3.041 0.728 2.239 1.13 10 1.988 2.720 0.731 2.003 0.76 9 1.764 2.400 0.735 1.767 0.19 8 1.538 2.077 0.741 1.529 -0.59 7 1.314 1.757 0.748 1.294 -1.53 6 1.089 1.441 0.756 1.061 -2.61 5 0.869 1.135 0.765 0.836 -3.78 4 0.652 0.842 0.775 0.620 -5.01 3 0.449 0.572 0.785 0.421 -6.22 2 0.263 0.331 0.795 0.244 -7.38 1 0.110 0.137 0.804 0.101 -8.48 βm = 0.736 AOH = ± % 1.40

Page 41: DEPREM YÖNETMEL İKLERİ EŞDE ĞER DEPREM · PDF fileyüklerin da ğılım biçimini irdelemektir. Bunun için belirli sayıda “Tipik Yapı” seçilmi ş, bu yapılara de ğişik

37

4.4.6 Yapı Tip 4 için Tüm Sonuçlar Benzer hesaplar Yapı Tip 4 grubundaki 10, 12 ve 14 katlı yapılar için de yapılmıştır. Bu gruptaki tüm yapılar için elde edilen sonuçlar Tablo 4.48’de özetlenmiştir.

Tablo 4.48: Yapı Tip 4 için sonuç özetleri

Dağılım Kat sayısı x yönü y yönü

βm AOH (%) βm AOH (%)

Doğrusal

10 0.773 0.31 0.773 0.31 12 0.769 0.57 0.769 0.57 14 0.766 0.77 0.766 0.77 16 0.765 0.82 0.765 0.82

Tepe kuvvetli doğrusal

10 0.748 0.99 0.748 1.00 12 0.741 1.61 0.741 1.61 14 0.733 2.10 0.733 2.10 16 0.729 2.45 0.729 2.45

Parabolik

10 0.685 2.45 0.685 2.45 12 0.682 2.97 0.682 2.97 14 0.630 3.77 0.630 3.34 16 0.680 3.53 0.680 3.53

Değişken üslü

10 0.743 0.78 0.743 0.79 12 0.730 1.46 0.730 1.46 14 0.717 2.02 0.717 2.02 16 0.710 2.43 0.710 2.43

Mod biçimine

göre

10 0.737 0.71 0.737 0.72 12 0.736 1.10 0.736 1.10 14 0.734 1.34 0.734 1.34 16 0.736 1.40 0.736 1.40

βm değerlerinin dağılımı grafik olarak Şekil 4.8’de görülmektedir.

Şekil 4.8: βm değerlerinin dağılımı

Page 42: DEPREM YÖNETMEL İKLERİ EŞDE ĞER DEPREM · PDF fileyüklerin da ğılım biçimini irdelemektir. Bunun için belirli sayıda “Tipik Yapı” seçilmi ş, bu yapılara de ğişik

38

Görüldüğü gibi, bu yapı grubu için,

• Doğrusal dağılım en yüksek βm değerlerini vermektedir. • Parabolik dağılımdan elde edilen βm değerleri en düşüktür. • Diğer dağılım türleri için bulunan βm değerleri birbirlerine yakındır.

Sonuçların genel değerlendirilmesi aşağıdaki bölümde diğer yapı tipleri ile birlikte yapılacaktır. 5. GENEL DEĞERLENDİRME Yukarıdaki bölümlerde, 4 grup içinde toplanmış olan 16 adet tipik yapı sıra ile ele alınarak, önce MBY, daha sonra çeşitli yük dağılım biçimleri içeren EDY kullanılarak deprem hesapları yapılmıştır. Bu hesaplar sonunda kat yerdeğiştirmeleri için elde edilen ağırlıklı ortalama βm değerleri Tablo 4.12, 4.24, 4.36 ve 4.48’de gösterilmiş bulunmaktadır. Tüm yapı tipleri için hesaplanmış olan βm değerleri, toplu olarak Tablo 5.1’de gösterilmiştir.

Tablo 5.1: Dağılım biçimlerine göre βm değerleri

Yapı Tipi

Kat sayısı

Yük dağılım biçimi

Doğrusal Tepe kuvvetli

doğrusal Parabolik Değişken üslü Mod biçimli

x yönü y yönü x yönü y yönü x yönü y yönü x yönü y yönü x yönü y yönü

1

2 0.979 0.960 0.975 0.958 0.949 0.932 0.979 0.960 0.997 0.980

4 0.912 0.904 0.909 0.899 0.862 0.848 0.909 0.903 0.940 0.929

6 0.875 0.860 0.865 0.852 0.813 0.798 0.857 0.854 0.897 0.880

8 0.832 0.820 0.817 0.804 0.760 0.746 0.810 0.805 0.837 0.819

2

2 0.960 0.957 0.940 0.959 0.930 0.927 0.960 0.957 0.977 0.973

4 0.908 0.910 0.904 0.903 0.860 0.860 0.903 0.904 0.932 0.936 6 0.877 0.876 0.868 0.871 0.818 0.824 0.858 0.845 0.899 0.904

8 0.826 0.833 0.814 0.820 0.754 0.765 0.795 0.804 0.824 0.834

3

10 0.580 0.764 0.565 0.737 0.521 0.672 0.564 0.744 0.568 0.723

12 0.674 0.754 0.653 0.722 0.580 0.663 0.649 0.721 0.661 0.714

14 0.755 0.755 0.729 0.718 0.679 0.663 0.720 0.710 0.742 0.714

16 0.849 0.752 0.816 0.710 0.766 0.661 0.803 0.697 0.840 0.712

4

10 0.773 0.773 0.748 0.748 0.685 0.685 0.743 0.743 0.737 0.737

12 0.769 0.769 0.741 0.741 0.682 0.682 0.730 0.730 0.736 0.736

14 0.766 0.766 0.733 0.733 0.630 0.630 0.717 0.717 0.734 0.734

16 0.765 0.765 0.729 0.729 0.680 0.680 0.710 0.710 0.736 0.736 x ve y yönlerindeki βm değerlerini içeren dağılımlar grafik olarak Şekil 5.1 ve 5.2’de görülmektedir.

Page 43: DEPREM YÖNETMEL İKLERİ EŞDE ĞER DEPREM · PDF fileyüklerin da ğılım biçimini irdelemektir. Bunun için belirli sayıda “Tipik Yapı” seçilmi ş, bu yapılara de ğişik

39

Şekil 5.1: x yönünde βm değerleri

Şekil 5.2: y yönünde βm değerleri

Page 44: DEPREM YÖNETMEL İKLERİ EŞDE ĞER DEPREM · PDF fileyüklerin da ğılım biçimini irdelemektir. Bunun için belirli sayıda “Tipik Yapı” seçilmi ş, bu yapılara de ğişik

40

x ve y yönlerindeki ağırlıklı ortalamalara ait hata dağılımları grafik olarak Şekil 5.3 ve 5.4’te gösterilmiştir.

Şekil 5.3: x yönünde ağırlıklı ortalama hatalar

Şekil 5.4: y yönünde ağırlıklı ortalama hatalar

Page 45: DEPREM YÖNETMEL İKLERİ EŞDE ĞER DEPREM · PDF fileyüklerin da ğılım biçimini irdelemektir. Bunun için belirli sayıda “Tipik Yapı” seçilmi ş, bu yapılara de ğişik

41

Tablo 5.1 ile Şekil 5.1~5.4’ün incelenmesinden aşağıdaki sonuçlar elde edilmektedir:

• En yüksek βm ve en düşük AOH değerleri, az katlı (düşük periyotlu) yapılar için mod biçimli dağılımdan, çok katlı (yüksek periyotlu) yapılar için de doğrusal dağılımdan bulunanlardır.

• Genel olarak, tepe kuvvetli doğrusal dağılım ile değişken üslü dağılımdan elde edilen βm değerleri daha düşük, AOH değerleri daha yüksektir. Bu dağılımların, sanıldığı gibi, yüksek modları daha iyi temsil etme özelliklerinin bulunmadığı anlaşılmaktadır.

• En düşük βm ve en yüksek AOH değerleri parabolik dağılımdan bulunanlardır. • Mod biçimli ve doğrusal dağılımlardan elde edilen βm değerleri birbirlerine oldukça yakındır.

Yönetmeliklerde en uygun yük dağılım olarak bunlardan herhangi birinin kullanılabileceği anlaşılmaktadır.

• En basit olan ve oldukça iyi sonuçlar veren yalın doğrusal dağılımın kullanılması salık verilebilir.

6. KAYNAKLAR [1] Earthquake Resistant Regulations – A World List, International Association for Earthquake

Engineering, Tokyo 1996. [2] Regulations for Seismic Design – A world List - 2008,

http://iisee.kenken.go.jp/worldlist/Web/WorldList_TOP.htm [3] Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmelik, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı,

Ankara, Mart 2007. [4] SAP2000, Structural Analysis Program, CSI, Berkeley, ABD. [5] Özmen, G., SAP 2000 Yazılımında Etkileşimli Veritabanı Uygulamaları, Türkiye Mühendislik

Haberleri, Yıl: 49/2004-6, Sayı: 434, TMMOB, İnşaat Mühendisleri Odası, Temmuz 2005.