49
Deniz Gökengin Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı

Deniz Gökengin Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon ... · Rezidüel viral aktivite [Zhang L. N Engl J Med 1999] HCV ile koenfeksiyon [Tsiara GC. J Viral Hepatit 2013; Greub

  • Upload
    others

  • View
    5

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Deniz Gökengin Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon ... · Rezidüel viral aktivite [Zhang L. N Engl J Med 1999] HCV ile koenfeksiyon [Tsiara GC. J Viral Hepatit 2013; Greub

Deniz Goumlkengin

Ege Uumlniversitesi Tıp Fakuumlltesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı

Erken tanı

Sağlık sistemine hemen dacirchil olma ve sağlık sisteminin iccedilinde kalma

Antiretroviral tedavi

bireysel mortalite ve morbidite oranlarını duumlşuumlruumlrken bulaşmanın da azalmasını sağlamaktadır

Hasta izlemi Fonksiyonel durumun

izlemi

Fiziksel Kalp

Akciğer

Karaciğer

Boumlbrek

Kemik

Santral ve periferik sinir sistemi

Ruhsal

İmmuumlnolojik izlem

CD4 T lenfositi sayısı

Virolojik izlem

Plazma HIV viral yuumlkuuml

Direncin izlenmesi

Tedaviye uyumun izlenmesi

Oumlzel durumlar

İzlemin amaccedilları İlk başvuru anında

HIV enfeksiyonu tanısının doğrulanması

Hastanın oumlykuumlsuumlnuumln oumlğrenilmesi

Başlangıccediltaki laboratuar değerlerinin daha sonra yapılacak kıyaslamalara temel teşkil etmesi accedilısından belirlenmesi

Hastanın HIV enfeksiyonu ve bulaş yolları konusunda bilgilenmesi

Hastaya uygun bakım hizmetinin belirlenmesi

Rutin izlem Tedaviye başlama kararının

verilmesi

Tedaviye yanıtın değerlendirilmesi

Yan etkilerin değerlendirilmesi

Antiretroviral direncin değerlendirilmesi

İlaccedil değişikliğine karar verilmesi

İlaccedil etkileşimlerinin izlenmesi

Fırsatccedilı hastalıkların oumlnlenmesi

Yandaş hastalıkların izlenmesi

Hastanın yaşam kalitesinin artırılması ve suumlrduumlruumllmesi

İlk başvuru Oumlykuuml

Tam tıbbi oumlykuuml Oumlzgeccedilmiş

Kullanılan ilaccedillar

Yandaş hastalıklar

Soygeccedilmiş

Aşılanma oumlykuumlsuuml

Psikososyal oumlykuuml Yaşam tarzı

İş durumu

Sosyal yardım

Psikolojik morbidite

Eş ve ccedilocuklar

Cinsel sağlıkUumlreme sağlığı oumlykuumlsuuml Cinsel oumlykuuml

Guumlvenli seks

Eşin HIV durumuEşe HIV durumunu accedilıklama

Hamile kalma

EACS Kılavuzu suumlruumlm 70 2013

İlk başvuru HIV enfeksiyonunun evrelenmesi

Viroloji

HIV antikoru testi

Plazmada HIV viral yuumlk duumlzeyi

Antiretroviral direnccedil testi

İmmuumlnoloji

CD4 (+-CD8) T lenfositi sayısı ve yuumlzdesi12

1 Mellors JM Ann Intern Med 1997 2 Egger M Lancet 2003

İlk Başvuru Koenfeksiyonlar

Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar Sifiliz serolojisi

CYBE taraması

Viral hepatitler HAV HBV HCV

Tuumlberkuumlloz Akciğer grafisi

Tuumlberkuumlluumln deri testi

Quantiferon

Diğerleri VZV serolojisi

Kızamık serolojisi

Kızamıkccedilık serolojisi

Toksoplazmoz serolojisi

CMV serolojisi

Tropikal hastalık taraması (gerekli ise)

EACS Kılavuzu suumlruumlm 70 2013

1Bedimo RG J Acquir İmmune Defic Synd 2009

2Silverberg MJ Cancer Epidemiol Biomarkers Prev 2001

3 Freiberg MS JAMA Intern Med 2013

4Islam FM HIV Med 2012

5Brown TT AIDS 2006

6 Triant VA J Clin Endocrinol Metab 2008

7 Bonjoch A Antiviral Res 2010

8 Weber R Arch Intern Med 2006

9 Heaton RK Neurology 2010

HIV enfeksiyonunda KS NHL HL servikal CA anal ca

ve KC ca riskinde artma12

Kardiyovaskuumller hastalık riskinde yuumlkselme34

Kemik mineral dansitesinde azalma ve kırık riskinde artma56

Boumlbrek işlevlerinin bozulma riskinde artma7

Karaciğerle ilişkili oumlluumlm riskinde artma8

Noumlrobilişsel bozukluk gelişme riskinde artma9

İlk Başvuru Yandaş hastalıklar

Beden kitle endeksi

Hematoloji Tam kan sayımı

Hemoglobinopatiler

KVH TA

EKG

Framingham skoru

Akciğer hastalığı Akciğer filmi

Spirometri

Kan biyokimyası Accedillık glikoz değeri

Kan lipitleri

Karaciğer hastalığı KCFT ve biliruumlbin

Boumlbrek hastalığı

Tam idrar analizi

Uumlre kreatinin

eGFR (aMDRD)

EACS Kılavuzu suumlruumlm 70 2013

İlk Başvuru Yandaş hastalıklar

Kemik hastalığı Kemik profili (Ca PO4 ALP)

FRAX skoru

25(OH) vit D

Bilişsel yetersizlik Tarama soru formu

Depresyon Soru formu

Kanser

Mamografi

PAP suumlruumlntuumlsuuml

Anoskopi ve PAP (ESE)

USG ve AFP

EACS Kılavuzu suumlruumlm 70 2013

Ccedilok merkezli bir ccedilalışma (ABD)

3678 hasta

ART başlandıktan sonra laboratuar izlemi

İlk test yapılana dek geccedilen zaman Hematolojik testlermdash30 guumln

Hepatikmdash31 guumln

Renalmdash33 guumln

Lipit testlerimdash350 guumln

1 yılın sonunda Olguların 80rsquoinde gt2 hematolojikhepatik ve renal test yapılmış

Olguların sadece 40rsquoında ge1 lipit testi yapılmış

Yanik EL J Acquir Immune Defic Syndr 2013

Benchmarking HIV health care from individual patient care to health care

evaluation

An example from the EuroSIDA study

Daria N Podlekareva Joanne Reekie Amanda Mocroft Marcelo Losso Aza G

Rakhmanova Elzbieta Bakowska Igor A Karpov Jeffrey V Lazarus Jose Gatell

Jens D Lundgren ve Ole Kirk EuroCoord EuroSIDA ccedilalışması

BMC Infectious Diseases 2012 12229 httpwwwbiomedcentralcom1471-

233412229

35 uumllkeden 103 kliniği ve 16597 HIV pozitif olguyu kapsayan ccedilalışma Amaccedil Mevcut HIV tedavi kılavuzlarında bulunan bakım hizmetine ilişkin doumlrt goumlstergenin performansını ve katılımcı uumllkelerdeki kullanımını belirlemek ve standart geliştirmek

EuroSIDAF ccedilalışmasında ART alan ve almayan hastalarda CD4 huumlcresi sayısı ve HIV-RNA oumllccediluumlmleri SE Southern Europe Greece Israel Italy Portugal Spain WCE West Central Europe Austria Belgium France South Germany Luxembourg Switzerland NE Northern Europe Denmark Finland North Germany Ireland the Netherlands Norway Sweden the United Kingdom ECE East Central Europe Bulgaria Croatia the Czech Republic Hungary Poland Romania Serbia and Slovakia EE Eastern Europe Belarus Estonia Latvia Lithuania the Russian Federation and the Ukraine AR Argentina cART karma antiretroviral tedavi

ART kullanılan suumlrenin 90rsquoında HIV RNArsquonın baskılanmış olması iccedilin odds oranları

Rutin izlem ART başlanmadan oumlnce Tıbbi oumlykuuml

Eşzamanlı kullanılan ilaccedillar

Yandaş hastalıklar

Psikososyal

Yaşam tarzı

İş durumu

Psikolojik ve sosyal durumu

Cinsel sağlıkUumlreme sağlığı

Gebe kalma durumuarzusu

Koenfeksiyonlar HBV taraması

Virolojik VY direnccedil testi R5 tropizm testi

İmmuumlnolojik

CD4 T lenfositi sayısı

HLA B5701

Yandaş hastalıklar

BKE tam kan sayımı

EKG Framingham skoru TA

Kan lipit ve glikoz değerleri

KCFT ve BFT (eGFR T idrar)

Kemik değerlendirmesi (FRAX)

Noro-bilişsel değerlendirme

Depresyon değerlendirmesi

EACS Kılavuzu suumlruumlm 70 2013

İzlem sıklığı Psikososyal durum

Yaşam tarzı (1-2 kezyıl)

CSUumlS

Cinsel oumlykuuml (1-2 kezyıl)

Eşin HIV durumu (gereğinde)

Guumlvenli seks (gereğinde)

Gebe kalma durumuarzusu (gereğinde)

Koenfeksiyonlar

CYBE (yıllıkgereğinde)

Viral hepatit (yıllıkgereğinde)

TB (temas varsa)

Yandaş hastalıklar BKE (yıllık)

Tam kan sayımı (1-4 kezyıl)

TA ve EKG (yıllık)

Lipit duumlzeyleri (yıllık)

Glikoz (1-2 kezyıl)

KCFT ve biliruumlbin (1-4 kezyıl)

eGFR (1-4 kezyıl)

Tam idrar analizi (yıllık)

Kemik profili (1-2 kezyıl)

FRAX (2 yılda bir)

Noumlrobilişsel değerlendirme (2 yılda bir)

Depresyon (12- yılda bir)

Framingham skoru gt40 yaş erkekler ve gt50 yaş kadınlar

KCFTHepatotoksik ilaccedillar kullanılacaksa daha sık izlem

Karaciğer hastalığı iccedilin yıllık risk değerlendirmesi

BFT Nefrotoksik ilaccedillar başlanacaksaKBH riski varsa

Tam idrar analizi eGFR lt60 mLdk veya proteinuumlri ge1 ise yılda iki kez

DEXA ge65 y kadın ge70 y erkek frajilite fraktuumlruuml oumlykuumlsuuml postmenapozal kadın ve risk faktoumlruuml bulunan 50-70 y arası erkek

Mamografi 50-70 yaş kadınlarda 1-3 yılda bir

Servikal PAP Cinsel aktivite goumlsteren kadınlarda 1-3 yılda bir

Anal PAP 1-3 yılda bir (yararı bilinmiyor)

USG AFP siroz ve HBV enfeksiyonunda 2 kezyıl (tartışmalı)

İzlem sıklığı Virolojik

Viral yuumlk Tedaviye yanıtın temel

goumlstergesi1

Klinik seyrin oumlngoumlruumllmesi2

Tedavi başlarken değiştirirken

Başlamadan oumlnce

2-4 hf iccedilinde

VY negatifleşene dek 4-8 hf aralarla

Virolojik baskılanma sağlanmış hastada toksisiteye bağlı değişiklik Değişiklikten sonraki 2-4 hf iccedilinde

Stabil ART rejimi kullananlarda 3-4 ayda bir

Klinik gereksinim varsa

Duruma goumlre 6 ayda bir olabilir

1Hughes MD Ann Intern Med 1997 2 Marschner IC J Infect Dis 1998

DHHS Kılavuzu 2013

İzlem sıklığı İmmuumlnolojik

ART kullanmayanlarda

3-6 ayda bir1

ART başlananlarda

ART başlandıktan sonra ilk 3 yıl iccedilinde 50-150 huumlcremm3 artış beklenir2

Beklenen artış olmazsa

1 DHHS Kılavuzu 2013 2 Kaufmann GR Arch Intern Med 2003

CD4 sayısındaki artışı olumsuz etkileyen faktoumlrler Tedaviye ara verilmesi virolojik yanıtın iyi olmaması ileri yaş CD4 T

lenfositlerindeki artışı olumsuz etkileyen faktoumlrler (İsviccedilre konhortu) [Kaufman GR Arch Intern Med 2003]

Yaş [Viard JP J Infect Dis 2001 Althoff KN AIDS 2010]

Tedaviye başlamadan oumlnceki CD4 sayısı [Kaufmann GR AIDS 2000]

Alfa interferon kullanımı [Berglund O Clin Infect Dis 1991]

Reziduumlel viral aktivite [Zhang L N Engl J Med 1999]

HCV ile koenfeksiyon [Tsiara GC J Viral Hepatit 2013 Greub G Lancet 2000]

CD4 sayısında yanıltıcı yuumlkselmeye neden olan faktoumlrler Splenektomi [Zurlo JJ Clin Infect Dis 1995 Bernhard NF J Human Virol 1999]

HTLV-1 enfeksiyonu [Casseb J Rev Inst Med Trop Sao Paulo 2007]

Washington DC Eyluumll 1998mdashAralık 2011

25463 VY ve CD4 eşleştirmesi goumlzden geccedilirilmiş

Viral yuumlkuuml suumlrekli baskı altında olan olgularda CD4 sayısının ge200 huumlcremm3 kalabilme olasılığı araştırılmış

Gale HB Clin Infect Dis 2013

Olguların 93rsquouumlnde viral baskılanma sırasında CD4 T lenfositi sayısı ge200 huumlcremm3 duumlzeyinde devam etmiş

7 olguda toplam 84 kez CD4 T lenfositi sayısı lt200 huumlcremm3 duumlzeyine inmiş

Bunların 39rsquounda duumlşuumlş HIV ile ilişkili bulunmamış

CD4 T lenfositi sayısındaki duumlşme başlangıccediltaki CD4 T lenfositi sayısı ile ilişkili bulunmuş 200-249 arasında 25

250-299 arası 16

300-349 arası 5

ge350 2

Başlangıccediltaki CD4 T lenfositi sayısı ge350 huumlcremm3 olduğunda sayının 4 yıl boyunca gt200 huumlcremm3 duumlzeyinde kalma olasılığı 975

Gale HB Clin Infect Dis 2013

Antiretroviral tedavi kullanan ve viral yuumlkuuml baskılanmış hastalarda

CD4 T lenfositi testinin

klinik durum değişmedikccedile

IFN kortikosteroit antineoplastik ilaccedil başlanmadıkccedila

yılda 1-2 kez yapılması oumlnerilir

EACS Kılavuzu 2013 DHHS Kılavuzu 2013

Tedavi değişikliğinin nedenleri Virolojik başarısızlık goumlzlenen hastalar Virolojik başarısızlığı olmayan hastalar

Toksisite Kanıtlanmış toksisite Olası ilaccedil etkileşimlerinin oumlnlenmesi Gebelik

Uzun vadede yan etkilerin oumlnlenmesi Rejimin basitleştirilmesi

Kullanım kolaylığı iccedilin İlaccedil rejiminin artık oumlnerilmemesikullanımdan kalkması

Maliyetin duumlşuumlruumllmesi

a ART başlandıktan 1 yıl sonra aynı tedavi ile devam eden hastaların oranı

b 2002-2004 yıllarında ARTrsquoyi kesme nedenleri

Arribas JR AIDS Res Ther 2013

Tanımlar Virolojik başarısızlık

Viral replikasyonun baskılanamaması veya baskılanmasının suumlrduumlruumllememesi (HIV RNA duumlzeyi gt200 kopyamL)

Yetersiz virolojik yanıt

ARTrsquoye başlandıktan 24 hafta sonra ardışık iki RNA testinde HIV RNA duumlzeyinin gt200 kopyamL olması

Virolojik geri tepme

Virolojik baskılanma sağlandıktan sonra HIV RNArsquonın saptanabilir duumlzeye (gt200 kopyamL) yuumlkselmesi

Suumlrekli duumlşuumlk duumlzeyli viremi

HIV RNArsquonın lt1000 kopyamL duumlzeyinde seyretmesi

Virolojik sıccedilrama

Virolojik baskılanma olduktan sonra HIV RNArsquonın saptanabilir duumlzeye yuumlkselip tekrar saptanamaz duumlzeye geri doumlnmesi

DHHS Kılavuzu 2013

Virolojik başarısızlığın nedenleri

geccedilmişte 28-40 ilaccedil intoleransıtoksisite

guumlnuumlmuumlzde primer direnccediluyumsuzluk

1 DrsquoArminio Monforte A AIDS 2000 2 Mocroft A AIDS 2001 3 Paredes R J Infect Dis 2010

Virolojik başarısızlık olduğunda HIV RNA ve CD4 T lenfositi sayılarında zaman iccedilindeki

değişiklikler

HIV ile ilintili klinik olayların ortaya ccedilıkışı

ARV tedavi oumlykuumlsuuml

Oumlnceki direnccedil testi sonuccedilları

İlaccedil kullanma davranışı (dozlara ve doz sıklığına uyum gıdalarla etkileşim)

Tolere edilirlik

Ek ilaccedillar veya destekler

Yandaş hastalıklardurumlar (madde koumltuumlye kullanımı gibi) değerlendirilmeli

Virolojik başarısızlığın belirlenmesi 1 Hermankova M JAMA 2001

2 Kieffer TL J Infect Dis 2004

3 Taiwo B Antiviral Therapy 2010

4 Lima V J Acquir Immune Defic Synd 2009

5 Riabaudo H 16 CROI 2009

6 6 DHHS Kılavuzu 2013

7 Aleman S AIDS 2002

8 Karlsson AC AIDS 2004

Tedaviyi değiştirmenin en doğru zamanı bilinmiyor

Duumlşuumlk duumlzeyli viremi tartışmalı Direnccedil mutasyonlarına yol accedilmıyor1

Uzun vadede stabil2

Baskılanmaya yakın duumlşuumlk duumlzeyli viremi sırasında mutasyon gelişebilir (Oumlz 3TC ve EFV)3

Yeni testler ccedilok daha duumlşuumlk duumlzeyde RNArsquoyı saptayabiliyor4

Virolojik başarısızlık sınırı56 lt200 kmL (daha guumlvenilir) lt50 kmL (yalancı başarısızlık)

Antiretrovirallere direnccedil78 VY gt200 kmL VY gt500 kmL

İlaccedil değiştirme stratejileri Duumlşuumlk duumlzeyli viremi (lt1000 kmL)

Uyumu goumlzden geccedilir lt50 - lt200 kmL arasının nasıl youmlnetileceği bilinmiyor gt200 - lt1000 kmL arası virolojik başarısızlık ihtimali direnccedil testi

denenir Tekrarlayan viremi (gt1000 kmL) ilaccedil direnci yok

İlaccedil kullanmıyorsa aynıbaşka rejimi başla VY negatifleşmezse direnccedil testi yaptır

Uyumu goumlzden geccedilir Tekrarlayan viremi (gt1000 kmL) ilaccedil direnci var

Direnccedil testi yap En kısa zamanda rejimi değiştir

Ccedilok ilaca direnccedilli HIV Her hasta bireysel olarak değerlendirilmeli uzman goumlruumlşuuml alınmalı

DHHS Kılavuzu 2013

Stanford Direnccedil Veritabanı (httphivdbstanfordedu)

Dizin yorumlama programları (HIVdb)

Her direnccedil mutasyonuna bir puan verilir

Bu puanlar toplanarak ilacın direnccedil puanı belirlenir

Genotipik duyarlılık puanı

İlacın duyarlılık durumuna goumlre 0-1 olarak puanlanır

Rejimin puanı ne kadar yuumlksekse virolojik yanıt alma olasılığı o kadar fazla

Virolojik yanıt iccedilin kestirici

Soo-Yon R Nucleic Acids Res 2003

Anderson JA AIDS Res Hum Retroviruses 2008

İlaccedil değiştirme stratejileri12

Yeni rejimde en az 2 tercihen 3 aktif ilaccedil bulunmalı Rejimde en az 1 tam aktif PIr + en az bir adet daha oumlnce

kullanılmamış sınıftan ilaccedil bulunmalı (direnccedil testi sonuccedillarına goumlre)

lt2 aktif ilaccedil varsa değişikliği ertele Seccedilenekler ccedilok sınırlıysa deneysel ilaccedillar kullanılabilir Her koşulda tedaviyi suumlrduumlr

Viral yuumlkuumln 10000-20000 kmL duumlzeyinde tutulması klinik yarar sağlayabilir3

Kısmi virolojik baskılama klinik yarar sağlayabilir4

Direnccedil olsa bile bazı durumlarda 3TC veya FTC kullanılabilir

1 EACS Kılavuzu 2013 2 DHHS Kılavuzu 2013 3 Ledergerber B Lancet 200 4 Raffanti SP J Acquir İmmune Defic Synd 2004

Sarı olan ilacı iccedilince yuumlzuumlm morarıyor onun iccedilin onu iccedilmiyorum

Midem bulanıyordu ilaccedillarımı kestim

Doumlrt hap ccedilok fazla geliyor fenalaşıyorum Doumlrt yerine iki tane iccediliyorum

Hasta Sadece beyaz ilaccediltan yazdıracağım diğerinden var Doktor Neden İkisinin birlikte bitmesi gerekiyordu Hasta Yolculuğa giderken bunu yanıma almayı unutmuşum Bir hafta sadece beyazdan iccediltim

Uyumsuzluk nedenleri ARTrsquoye uyum hakkında yeterli

bilgi sahibi olmamak

Yaşa bağlı sorunlar (polifarmasi goumlrme kaybı bilişsel yetersizlik)

Genccedil yaş

Psikososyal konular (depresyon evsizlik sosyal desteğin olmaması stres yaratan olaylar psikoz)

HIV durumunun accedilıklanamaması

Noumlrokognitif sorunlar

Madde koumltuumlye kullanımı

Stigma

İlaccedilların kullanımında guumlccedilluumlk (ilaccedilları yutarken zorlanma guumlnluumlk kullanım şemasında zorluk

Karmaşık rejimler (tablet sayısının ccedilokluğu dozların sık aralıklı olması gıdalarla etkileşim)

İlaccedil yan etkileri

Klinik ziyaretine gelmeme

Sigorta kapsamında olmama ilaccedil maliyeti

Tedavi yorgunluğu

Muumlmkuumlnse uyumsuzluk nedenini ortadan kaldıracak değişiklik yapılmalı

İlaccedil rejiminin basitleştirilmesi

Hap sayısının azaltılması

Doz aralıklarının azaltılması (muumlmkuumlnse tek doz kullanım)

Kaletra (tek doz kullanım) Prezista Stocrin Truvada Viramune XR

Gıdalarla etkileşimi olmayan ilaccedilların kullanımı

Doz saatlerinin ayarlanması

Guumlnluumlk yaşam aktivitelerini etkilemeyecek rejimin seccedililmesi

Aynı gruptan yan etkisi daha az olan ilacın kullanılması

Ontario Kohort Ccedilalışması 779 katılımcı (anket ccedilalışması)

Suboptimal uyum Goumlruumlşmeden oumlnceki 4 guumln iccedilinde ge1 doz ARTrsquonin atlanmış olması

15 olgu buna uyuyor

Guumlnde bir kez kullanılan rejimleri kullananlarda suboptimal uyum goumlruumllme olasılığı diğer rejimleri kullananlara goumlre yarı yarıya daha az

Diğer faktoumlrler genccedil yaş sosyal etkileşimin az olması ve bir seferde gt6 alkolik iccedilecek tuumlketme

Raboud J AIDS Behav 2011

PI temelli induumlksiyon tedavisi tek doz tek tablet (3NRTI) rejime geccedilen hastalarda uyum ve yaşam kalitesi yan etki1

PI temelli rejim ile virolojik baskılanma2

PI+2NRTI NNRTI+2NRTI 3NRTI

Virolojik başarısızlık oumlluumlm AIDS ile ilintili olaylar accedilısından hiccedilbir fark yok

Kan lipitlerinde kullanım kolaylığı uyumda diğer ilaccedil sınıflarının korunması avantajı

1Langebeek N HIV Med 2013 2Cruciani M Cochrane Database Sys Rev 2013

2NRTI + ATVr kullanan 40 hastaATVr + 3TC ile idame

48 hafta sonunda 1 virolojik başarısızlık (direnccedil yok) Lipit duumlzeylerinde duumlzelme Glomeruumller filtrasyon hızında duumlzelme Fiziksel ve zihinsel sağlık skorlarında duumlzelme Noumlrofizyolojik performansta duumlzelme Kemik mineral dansitesinde duumlzelme CD4 sayısı biliruumlbin plazma ATV duumlzeyleri uyum ve

vuumlcut yağ dağılımında anlamlı değişiklik yok

Di Giambenedetto S Antimicrobial Chemother 2013

PI monoterapisi x karma tedavi Monoterapi ve uumlccedilluuml tedavi kolu ile yapılan

karşılaştırmalarda VY saptanabilir duumlzeyin altında kalma oranı12

Monoterapi kolunda 80-81 Uumlccedilluuml tedavi kolunda 866-95 Fark anlamlı değil

Monoterapi kolunda virolojik başarısızlık yaşayanlarda uyum oranı daha koumltuuml Proteaz geninde direnccedil mutasyonu yok Karma tedavi ile viral yuumlk baskılanabiliyor

10 ccedilalışmayı kapsayan bir meta-analiz3

PI tedavisi uumlccedilluuml tedaviden daha başarısız Aradaki fark kuumlccediluumlk

1 Arribas JR J Acquir İmmune Defic Synd 2005 2 Nunes EP HIV Clin Trials 2009 3 Mathis S PLoS One 2011

PI monoterapisi Oumlnerildiği durumlar

PI temelli rejimlerde başarısızlık oumlykuumlsuuml bulunmayan VY son 6 ayda lt50 kmL olan ve kronik HBV enfeksiyonu bulunmayanlarda NRTI intoleransı varsa Tedavinin basitleştirilmesi iccedilin Madde bağımlılığı nedeniyle tedaviye sık ara veriliyorsa

Oumlnerilen ilaccedillar DRVr (guumlnde bir kez) LPVr (guumlnde iki kez)

EACS Kılavuzu 2013

Toksisiteye bağlı değişiklik Hırvatistanrsquoda 1998-2007 yılları arasında 321 hasta ART başlanan hastalarda 3 yıl boyunca aynı rejim ile devam

etme oranı 1998-2002rsquode 127 2002-2007rsquode 394

En sık ilaccedil değişikliğine neden olan toksisiteler lipoatrofi (22) gastrointestinal semptomlar (20) noumlropati (18)

Virolojik başarısızlık nedeniyle değişiklik oranı 5 ART rejiminin ilk 3 ayı iccedilinde toksisite nedeniyle ilaccedil

değişikliği gerektiren faktoumlrler Kadın cinsiyet İleri yaş

Perović Mihanović M Med Sci Monit 2013

Farmaoekonomik nedenle değişiklik İspanyarsquoda VY uzun suumlredir lt50 kmL olan hastalar 673 rejim değişikliği (562rsquosi maliyeti azaltma amaccedillı) En sık değişiklik

313 TDF+FTCABC+3TC 26 PI monoterapisine geccediliş

En ccedilok tasarruf sağlayan değişiklik stratejisi 38 PI monoterapisine geccediliş 24 raltegravirin rejimden ccedilıkarılması veya değiştirilmesi 13 TDF+FTCABC+3TC 5 nevirapine geccediliş

Llibre JM ClinicoEconomics and Outcomes Research 2013

Hasta Destek Merkezi

Page 2: Deniz Gökengin Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon ... · Rezidüel viral aktivite [Zhang L. N Engl J Med 1999] HCV ile koenfeksiyon [Tsiara GC. J Viral Hepatit 2013; Greub

Erken tanı

Sağlık sistemine hemen dacirchil olma ve sağlık sisteminin iccedilinde kalma

Antiretroviral tedavi

bireysel mortalite ve morbidite oranlarını duumlşuumlruumlrken bulaşmanın da azalmasını sağlamaktadır

Hasta izlemi Fonksiyonel durumun

izlemi

Fiziksel Kalp

Akciğer

Karaciğer

Boumlbrek

Kemik

Santral ve periferik sinir sistemi

Ruhsal

İmmuumlnolojik izlem

CD4 T lenfositi sayısı

Virolojik izlem

Plazma HIV viral yuumlkuuml

Direncin izlenmesi

Tedaviye uyumun izlenmesi

Oumlzel durumlar

İzlemin amaccedilları İlk başvuru anında

HIV enfeksiyonu tanısının doğrulanması

Hastanın oumlykuumlsuumlnuumln oumlğrenilmesi

Başlangıccediltaki laboratuar değerlerinin daha sonra yapılacak kıyaslamalara temel teşkil etmesi accedilısından belirlenmesi

Hastanın HIV enfeksiyonu ve bulaş yolları konusunda bilgilenmesi

Hastaya uygun bakım hizmetinin belirlenmesi

Rutin izlem Tedaviye başlama kararının

verilmesi

Tedaviye yanıtın değerlendirilmesi

Yan etkilerin değerlendirilmesi

Antiretroviral direncin değerlendirilmesi

İlaccedil değişikliğine karar verilmesi

İlaccedil etkileşimlerinin izlenmesi

Fırsatccedilı hastalıkların oumlnlenmesi

Yandaş hastalıkların izlenmesi

Hastanın yaşam kalitesinin artırılması ve suumlrduumlruumllmesi

İlk başvuru Oumlykuuml

Tam tıbbi oumlykuuml Oumlzgeccedilmiş

Kullanılan ilaccedillar

Yandaş hastalıklar

Soygeccedilmiş

Aşılanma oumlykuumlsuuml

Psikososyal oumlykuuml Yaşam tarzı

İş durumu

Sosyal yardım

Psikolojik morbidite

Eş ve ccedilocuklar

Cinsel sağlıkUumlreme sağlığı oumlykuumlsuuml Cinsel oumlykuuml

Guumlvenli seks

Eşin HIV durumuEşe HIV durumunu accedilıklama

Hamile kalma

EACS Kılavuzu suumlruumlm 70 2013

İlk başvuru HIV enfeksiyonunun evrelenmesi

Viroloji

HIV antikoru testi

Plazmada HIV viral yuumlk duumlzeyi

Antiretroviral direnccedil testi

İmmuumlnoloji

CD4 (+-CD8) T lenfositi sayısı ve yuumlzdesi12

1 Mellors JM Ann Intern Med 1997 2 Egger M Lancet 2003

İlk Başvuru Koenfeksiyonlar

Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar Sifiliz serolojisi

CYBE taraması

Viral hepatitler HAV HBV HCV

Tuumlberkuumlloz Akciğer grafisi

Tuumlberkuumlluumln deri testi

Quantiferon

Diğerleri VZV serolojisi

Kızamık serolojisi

Kızamıkccedilık serolojisi

Toksoplazmoz serolojisi

CMV serolojisi

Tropikal hastalık taraması (gerekli ise)

EACS Kılavuzu suumlruumlm 70 2013

1Bedimo RG J Acquir İmmune Defic Synd 2009

2Silverberg MJ Cancer Epidemiol Biomarkers Prev 2001

3 Freiberg MS JAMA Intern Med 2013

4Islam FM HIV Med 2012

5Brown TT AIDS 2006

6 Triant VA J Clin Endocrinol Metab 2008

7 Bonjoch A Antiviral Res 2010

8 Weber R Arch Intern Med 2006

9 Heaton RK Neurology 2010

HIV enfeksiyonunda KS NHL HL servikal CA anal ca

ve KC ca riskinde artma12

Kardiyovaskuumller hastalık riskinde yuumlkselme34

Kemik mineral dansitesinde azalma ve kırık riskinde artma56

Boumlbrek işlevlerinin bozulma riskinde artma7

Karaciğerle ilişkili oumlluumlm riskinde artma8

Noumlrobilişsel bozukluk gelişme riskinde artma9

İlk Başvuru Yandaş hastalıklar

Beden kitle endeksi

Hematoloji Tam kan sayımı

Hemoglobinopatiler

KVH TA

EKG

Framingham skoru

Akciğer hastalığı Akciğer filmi

Spirometri

Kan biyokimyası Accedillık glikoz değeri

Kan lipitleri

Karaciğer hastalığı KCFT ve biliruumlbin

Boumlbrek hastalığı

Tam idrar analizi

Uumlre kreatinin

eGFR (aMDRD)

EACS Kılavuzu suumlruumlm 70 2013

İlk Başvuru Yandaş hastalıklar

Kemik hastalığı Kemik profili (Ca PO4 ALP)

FRAX skoru

25(OH) vit D

Bilişsel yetersizlik Tarama soru formu

Depresyon Soru formu

Kanser

Mamografi

PAP suumlruumlntuumlsuuml

Anoskopi ve PAP (ESE)

USG ve AFP

EACS Kılavuzu suumlruumlm 70 2013

Ccedilok merkezli bir ccedilalışma (ABD)

3678 hasta

ART başlandıktan sonra laboratuar izlemi

İlk test yapılana dek geccedilen zaman Hematolojik testlermdash30 guumln

Hepatikmdash31 guumln

Renalmdash33 guumln

Lipit testlerimdash350 guumln

1 yılın sonunda Olguların 80rsquoinde gt2 hematolojikhepatik ve renal test yapılmış

Olguların sadece 40rsquoında ge1 lipit testi yapılmış

Yanik EL J Acquir Immune Defic Syndr 2013

Benchmarking HIV health care from individual patient care to health care

evaluation

An example from the EuroSIDA study

Daria N Podlekareva Joanne Reekie Amanda Mocroft Marcelo Losso Aza G

Rakhmanova Elzbieta Bakowska Igor A Karpov Jeffrey V Lazarus Jose Gatell

Jens D Lundgren ve Ole Kirk EuroCoord EuroSIDA ccedilalışması

BMC Infectious Diseases 2012 12229 httpwwwbiomedcentralcom1471-

233412229

35 uumllkeden 103 kliniği ve 16597 HIV pozitif olguyu kapsayan ccedilalışma Amaccedil Mevcut HIV tedavi kılavuzlarında bulunan bakım hizmetine ilişkin doumlrt goumlstergenin performansını ve katılımcı uumllkelerdeki kullanımını belirlemek ve standart geliştirmek

EuroSIDAF ccedilalışmasında ART alan ve almayan hastalarda CD4 huumlcresi sayısı ve HIV-RNA oumllccediluumlmleri SE Southern Europe Greece Israel Italy Portugal Spain WCE West Central Europe Austria Belgium France South Germany Luxembourg Switzerland NE Northern Europe Denmark Finland North Germany Ireland the Netherlands Norway Sweden the United Kingdom ECE East Central Europe Bulgaria Croatia the Czech Republic Hungary Poland Romania Serbia and Slovakia EE Eastern Europe Belarus Estonia Latvia Lithuania the Russian Federation and the Ukraine AR Argentina cART karma antiretroviral tedavi

ART kullanılan suumlrenin 90rsquoında HIV RNArsquonın baskılanmış olması iccedilin odds oranları

Rutin izlem ART başlanmadan oumlnce Tıbbi oumlykuuml

Eşzamanlı kullanılan ilaccedillar

Yandaş hastalıklar

Psikososyal

Yaşam tarzı

İş durumu

Psikolojik ve sosyal durumu

Cinsel sağlıkUumlreme sağlığı

Gebe kalma durumuarzusu

Koenfeksiyonlar HBV taraması

Virolojik VY direnccedil testi R5 tropizm testi

İmmuumlnolojik

CD4 T lenfositi sayısı

HLA B5701

Yandaş hastalıklar

BKE tam kan sayımı

EKG Framingham skoru TA

Kan lipit ve glikoz değerleri

KCFT ve BFT (eGFR T idrar)

Kemik değerlendirmesi (FRAX)

Noro-bilişsel değerlendirme

Depresyon değerlendirmesi

EACS Kılavuzu suumlruumlm 70 2013

İzlem sıklığı Psikososyal durum

Yaşam tarzı (1-2 kezyıl)

CSUumlS

Cinsel oumlykuuml (1-2 kezyıl)

Eşin HIV durumu (gereğinde)

Guumlvenli seks (gereğinde)

Gebe kalma durumuarzusu (gereğinde)

Koenfeksiyonlar

CYBE (yıllıkgereğinde)

Viral hepatit (yıllıkgereğinde)

TB (temas varsa)

Yandaş hastalıklar BKE (yıllık)

Tam kan sayımı (1-4 kezyıl)

TA ve EKG (yıllık)

Lipit duumlzeyleri (yıllık)

Glikoz (1-2 kezyıl)

KCFT ve biliruumlbin (1-4 kezyıl)

eGFR (1-4 kezyıl)

Tam idrar analizi (yıllık)

Kemik profili (1-2 kezyıl)

FRAX (2 yılda bir)

Noumlrobilişsel değerlendirme (2 yılda bir)

Depresyon (12- yılda bir)

Framingham skoru gt40 yaş erkekler ve gt50 yaş kadınlar

KCFTHepatotoksik ilaccedillar kullanılacaksa daha sık izlem

Karaciğer hastalığı iccedilin yıllık risk değerlendirmesi

BFT Nefrotoksik ilaccedillar başlanacaksaKBH riski varsa

Tam idrar analizi eGFR lt60 mLdk veya proteinuumlri ge1 ise yılda iki kez

DEXA ge65 y kadın ge70 y erkek frajilite fraktuumlruuml oumlykuumlsuuml postmenapozal kadın ve risk faktoumlruuml bulunan 50-70 y arası erkek

Mamografi 50-70 yaş kadınlarda 1-3 yılda bir

Servikal PAP Cinsel aktivite goumlsteren kadınlarda 1-3 yılda bir

Anal PAP 1-3 yılda bir (yararı bilinmiyor)

USG AFP siroz ve HBV enfeksiyonunda 2 kezyıl (tartışmalı)

İzlem sıklığı Virolojik

Viral yuumlk Tedaviye yanıtın temel

goumlstergesi1

Klinik seyrin oumlngoumlruumllmesi2

Tedavi başlarken değiştirirken

Başlamadan oumlnce

2-4 hf iccedilinde

VY negatifleşene dek 4-8 hf aralarla

Virolojik baskılanma sağlanmış hastada toksisiteye bağlı değişiklik Değişiklikten sonraki 2-4 hf iccedilinde

Stabil ART rejimi kullananlarda 3-4 ayda bir

Klinik gereksinim varsa

Duruma goumlre 6 ayda bir olabilir

1Hughes MD Ann Intern Med 1997 2 Marschner IC J Infect Dis 1998

DHHS Kılavuzu 2013

İzlem sıklığı İmmuumlnolojik

ART kullanmayanlarda

3-6 ayda bir1

ART başlananlarda

ART başlandıktan sonra ilk 3 yıl iccedilinde 50-150 huumlcremm3 artış beklenir2

Beklenen artış olmazsa

1 DHHS Kılavuzu 2013 2 Kaufmann GR Arch Intern Med 2003

CD4 sayısındaki artışı olumsuz etkileyen faktoumlrler Tedaviye ara verilmesi virolojik yanıtın iyi olmaması ileri yaş CD4 T

lenfositlerindeki artışı olumsuz etkileyen faktoumlrler (İsviccedilre konhortu) [Kaufman GR Arch Intern Med 2003]

Yaş [Viard JP J Infect Dis 2001 Althoff KN AIDS 2010]

Tedaviye başlamadan oumlnceki CD4 sayısı [Kaufmann GR AIDS 2000]

Alfa interferon kullanımı [Berglund O Clin Infect Dis 1991]

Reziduumlel viral aktivite [Zhang L N Engl J Med 1999]

HCV ile koenfeksiyon [Tsiara GC J Viral Hepatit 2013 Greub G Lancet 2000]

CD4 sayısında yanıltıcı yuumlkselmeye neden olan faktoumlrler Splenektomi [Zurlo JJ Clin Infect Dis 1995 Bernhard NF J Human Virol 1999]

HTLV-1 enfeksiyonu [Casseb J Rev Inst Med Trop Sao Paulo 2007]

Washington DC Eyluumll 1998mdashAralık 2011

25463 VY ve CD4 eşleştirmesi goumlzden geccedilirilmiş

Viral yuumlkuuml suumlrekli baskı altında olan olgularda CD4 sayısının ge200 huumlcremm3 kalabilme olasılığı araştırılmış

Gale HB Clin Infect Dis 2013

Olguların 93rsquouumlnde viral baskılanma sırasında CD4 T lenfositi sayısı ge200 huumlcremm3 duumlzeyinde devam etmiş

7 olguda toplam 84 kez CD4 T lenfositi sayısı lt200 huumlcremm3 duumlzeyine inmiş

Bunların 39rsquounda duumlşuumlş HIV ile ilişkili bulunmamış

CD4 T lenfositi sayısındaki duumlşme başlangıccediltaki CD4 T lenfositi sayısı ile ilişkili bulunmuş 200-249 arasında 25

250-299 arası 16

300-349 arası 5

ge350 2

Başlangıccediltaki CD4 T lenfositi sayısı ge350 huumlcremm3 olduğunda sayının 4 yıl boyunca gt200 huumlcremm3 duumlzeyinde kalma olasılığı 975

Gale HB Clin Infect Dis 2013

Antiretroviral tedavi kullanan ve viral yuumlkuuml baskılanmış hastalarda

CD4 T lenfositi testinin

klinik durum değişmedikccedile

IFN kortikosteroit antineoplastik ilaccedil başlanmadıkccedila

yılda 1-2 kez yapılması oumlnerilir

EACS Kılavuzu 2013 DHHS Kılavuzu 2013

Tedavi değişikliğinin nedenleri Virolojik başarısızlık goumlzlenen hastalar Virolojik başarısızlığı olmayan hastalar

Toksisite Kanıtlanmış toksisite Olası ilaccedil etkileşimlerinin oumlnlenmesi Gebelik

Uzun vadede yan etkilerin oumlnlenmesi Rejimin basitleştirilmesi

Kullanım kolaylığı iccedilin İlaccedil rejiminin artık oumlnerilmemesikullanımdan kalkması

Maliyetin duumlşuumlruumllmesi

a ART başlandıktan 1 yıl sonra aynı tedavi ile devam eden hastaların oranı

b 2002-2004 yıllarında ARTrsquoyi kesme nedenleri

Arribas JR AIDS Res Ther 2013

Tanımlar Virolojik başarısızlık

Viral replikasyonun baskılanamaması veya baskılanmasının suumlrduumlruumllememesi (HIV RNA duumlzeyi gt200 kopyamL)

Yetersiz virolojik yanıt

ARTrsquoye başlandıktan 24 hafta sonra ardışık iki RNA testinde HIV RNA duumlzeyinin gt200 kopyamL olması

Virolojik geri tepme

Virolojik baskılanma sağlandıktan sonra HIV RNArsquonın saptanabilir duumlzeye (gt200 kopyamL) yuumlkselmesi

Suumlrekli duumlşuumlk duumlzeyli viremi

HIV RNArsquonın lt1000 kopyamL duumlzeyinde seyretmesi

Virolojik sıccedilrama

Virolojik baskılanma olduktan sonra HIV RNArsquonın saptanabilir duumlzeye yuumlkselip tekrar saptanamaz duumlzeye geri doumlnmesi

DHHS Kılavuzu 2013

Virolojik başarısızlığın nedenleri

geccedilmişte 28-40 ilaccedil intoleransıtoksisite

guumlnuumlmuumlzde primer direnccediluyumsuzluk

1 DrsquoArminio Monforte A AIDS 2000 2 Mocroft A AIDS 2001 3 Paredes R J Infect Dis 2010

Virolojik başarısızlık olduğunda HIV RNA ve CD4 T lenfositi sayılarında zaman iccedilindeki

değişiklikler

HIV ile ilintili klinik olayların ortaya ccedilıkışı

ARV tedavi oumlykuumlsuuml

Oumlnceki direnccedil testi sonuccedilları

İlaccedil kullanma davranışı (dozlara ve doz sıklığına uyum gıdalarla etkileşim)

Tolere edilirlik

Ek ilaccedillar veya destekler

Yandaş hastalıklardurumlar (madde koumltuumlye kullanımı gibi) değerlendirilmeli

Virolojik başarısızlığın belirlenmesi 1 Hermankova M JAMA 2001

2 Kieffer TL J Infect Dis 2004

3 Taiwo B Antiviral Therapy 2010

4 Lima V J Acquir Immune Defic Synd 2009

5 Riabaudo H 16 CROI 2009

6 6 DHHS Kılavuzu 2013

7 Aleman S AIDS 2002

8 Karlsson AC AIDS 2004

Tedaviyi değiştirmenin en doğru zamanı bilinmiyor

Duumlşuumlk duumlzeyli viremi tartışmalı Direnccedil mutasyonlarına yol accedilmıyor1

Uzun vadede stabil2

Baskılanmaya yakın duumlşuumlk duumlzeyli viremi sırasında mutasyon gelişebilir (Oumlz 3TC ve EFV)3

Yeni testler ccedilok daha duumlşuumlk duumlzeyde RNArsquoyı saptayabiliyor4

Virolojik başarısızlık sınırı56 lt200 kmL (daha guumlvenilir) lt50 kmL (yalancı başarısızlık)

Antiretrovirallere direnccedil78 VY gt200 kmL VY gt500 kmL

İlaccedil değiştirme stratejileri Duumlşuumlk duumlzeyli viremi (lt1000 kmL)

Uyumu goumlzden geccedilir lt50 - lt200 kmL arasının nasıl youmlnetileceği bilinmiyor gt200 - lt1000 kmL arası virolojik başarısızlık ihtimali direnccedil testi

denenir Tekrarlayan viremi (gt1000 kmL) ilaccedil direnci yok

İlaccedil kullanmıyorsa aynıbaşka rejimi başla VY negatifleşmezse direnccedil testi yaptır

Uyumu goumlzden geccedilir Tekrarlayan viremi (gt1000 kmL) ilaccedil direnci var

Direnccedil testi yap En kısa zamanda rejimi değiştir

Ccedilok ilaca direnccedilli HIV Her hasta bireysel olarak değerlendirilmeli uzman goumlruumlşuuml alınmalı

DHHS Kılavuzu 2013

Stanford Direnccedil Veritabanı (httphivdbstanfordedu)

Dizin yorumlama programları (HIVdb)

Her direnccedil mutasyonuna bir puan verilir

Bu puanlar toplanarak ilacın direnccedil puanı belirlenir

Genotipik duyarlılık puanı

İlacın duyarlılık durumuna goumlre 0-1 olarak puanlanır

Rejimin puanı ne kadar yuumlksekse virolojik yanıt alma olasılığı o kadar fazla

Virolojik yanıt iccedilin kestirici

Soo-Yon R Nucleic Acids Res 2003

Anderson JA AIDS Res Hum Retroviruses 2008

İlaccedil değiştirme stratejileri12

Yeni rejimde en az 2 tercihen 3 aktif ilaccedil bulunmalı Rejimde en az 1 tam aktif PIr + en az bir adet daha oumlnce

kullanılmamış sınıftan ilaccedil bulunmalı (direnccedil testi sonuccedillarına goumlre)

lt2 aktif ilaccedil varsa değişikliği ertele Seccedilenekler ccedilok sınırlıysa deneysel ilaccedillar kullanılabilir Her koşulda tedaviyi suumlrduumlr

Viral yuumlkuumln 10000-20000 kmL duumlzeyinde tutulması klinik yarar sağlayabilir3

Kısmi virolojik baskılama klinik yarar sağlayabilir4

Direnccedil olsa bile bazı durumlarda 3TC veya FTC kullanılabilir

1 EACS Kılavuzu 2013 2 DHHS Kılavuzu 2013 3 Ledergerber B Lancet 200 4 Raffanti SP J Acquir İmmune Defic Synd 2004

Sarı olan ilacı iccedilince yuumlzuumlm morarıyor onun iccedilin onu iccedilmiyorum

Midem bulanıyordu ilaccedillarımı kestim

Doumlrt hap ccedilok fazla geliyor fenalaşıyorum Doumlrt yerine iki tane iccediliyorum

Hasta Sadece beyaz ilaccediltan yazdıracağım diğerinden var Doktor Neden İkisinin birlikte bitmesi gerekiyordu Hasta Yolculuğa giderken bunu yanıma almayı unutmuşum Bir hafta sadece beyazdan iccediltim

Uyumsuzluk nedenleri ARTrsquoye uyum hakkında yeterli

bilgi sahibi olmamak

Yaşa bağlı sorunlar (polifarmasi goumlrme kaybı bilişsel yetersizlik)

Genccedil yaş

Psikososyal konular (depresyon evsizlik sosyal desteğin olmaması stres yaratan olaylar psikoz)

HIV durumunun accedilıklanamaması

Noumlrokognitif sorunlar

Madde koumltuumlye kullanımı

Stigma

İlaccedilların kullanımında guumlccedilluumlk (ilaccedilları yutarken zorlanma guumlnluumlk kullanım şemasında zorluk

Karmaşık rejimler (tablet sayısının ccedilokluğu dozların sık aralıklı olması gıdalarla etkileşim)

İlaccedil yan etkileri

Klinik ziyaretine gelmeme

Sigorta kapsamında olmama ilaccedil maliyeti

Tedavi yorgunluğu

Muumlmkuumlnse uyumsuzluk nedenini ortadan kaldıracak değişiklik yapılmalı

İlaccedil rejiminin basitleştirilmesi

Hap sayısının azaltılması

Doz aralıklarının azaltılması (muumlmkuumlnse tek doz kullanım)

Kaletra (tek doz kullanım) Prezista Stocrin Truvada Viramune XR

Gıdalarla etkileşimi olmayan ilaccedilların kullanımı

Doz saatlerinin ayarlanması

Guumlnluumlk yaşam aktivitelerini etkilemeyecek rejimin seccedililmesi

Aynı gruptan yan etkisi daha az olan ilacın kullanılması

Ontario Kohort Ccedilalışması 779 katılımcı (anket ccedilalışması)

Suboptimal uyum Goumlruumlşmeden oumlnceki 4 guumln iccedilinde ge1 doz ARTrsquonin atlanmış olması

15 olgu buna uyuyor

Guumlnde bir kez kullanılan rejimleri kullananlarda suboptimal uyum goumlruumllme olasılığı diğer rejimleri kullananlara goumlre yarı yarıya daha az

Diğer faktoumlrler genccedil yaş sosyal etkileşimin az olması ve bir seferde gt6 alkolik iccedilecek tuumlketme

Raboud J AIDS Behav 2011

PI temelli induumlksiyon tedavisi tek doz tek tablet (3NRTI) rejime geccedilen hastalarda uyum ve yaşam kalitesi yan etki1

PI temelli rejim ile virolojik baskılanma2

PI+2NRTI NNRTI+2NRTI 3NRTI

Virolojik başarısızlık oumlluumlm AIDS ile ilintili olaylar accedilısından hiccedilbir fark yok

Kan lipitlerinde kullanım kolaylığı uyumda diğer ilaccedil sınıflarının korunması avantajı

1Langebeek N HIV Med 2013 2Cruciani M Cochrane Database Sys Rev 2013

2NRTI + ATVr kullanan 40 hastaATVr + 3TC ile idame

48 hafta sonunda 1 virolojik başarısızlık (direnccedil yok) Lipit duumlzeylerinde duumlzelme Glomeruumller filtrasyon hızında duumlzelme Fiziksel ve zihinsel sağlık skorlarında duumlzelme Noumlrofizyolojik performansta duumlzelme Kemik mineral dansitesinde duumlzelme CD4 sayısı biliruumlbin plazma ATV duumlzeyleri uyum ve

vuumlcut yağ dağılımında anlamlı değişiklik yok

Di Giambenedetto S Antimicrobial Chemother 2013

PI monoterapisi x karma tedavi Monoterapi ve uumlccedilluuml tedavi kolu ile yapılan

karşılaştırmalarda VY saptanabilir duumlzeyin altında kalma oranı12

Monoterapi kolunda 80-81 Uumlccedilluuml tedavi kolunda 866-95 Fark anlamlı değil

Monoterapi kolunda virolojik başarısızlık yaşayanlarda uyum oranı daha koumltuuml Proteaz geninde direnccedil mutasyonu yok Karma tedavi ile viral yuumlk baskılanabiliyor

10 ccedilalışmayı kapsayan bir meta-analiz3

PI tedavisi uumlccedilluuml tedaviden daha başarısız Aradaki fark kuumlccediluumlk

1 Arribas JR J Acquir İmmune Defic Synd 2005 2 Nunes EP HIV Clin Trials 2009 3 Mathis S PLoS One 2011

PI monoterapisi Oumlnerildiği durumlar

PI temelli rejimlerde başarısızlık oumlykuumlsuuml bulunmayan VY son 6 ayda lt50 kmL olan ve kronik HBV enfeksiyonu bulunmayanlarda NRTI intoleransı varsa Tedavinin basitleştirilmesi iccedilin Madde bağımlılığı nedeniyle tedaviye sık ara veriliyorsa

Oumlnerilen ilaccedillar DRVr (guumlnde bir kez) LPVr (guumlnde iki kez)

EACS Kılavuzu 2013

Toksisiteye bağlı değişiklik Hırvatistanrsquoda 1998-2007 yılları arasında 321 hasta ART başlanan hastalarda 3 yıl boyunca aynı rejim ile devam

etme oranı 1998-2002rsquode 127 2002-2007rsquode 394

En sık ilaccedil değişikliğine neden olan toksisiteler lipoatrofi (22) gastrointestinal semptomlar (20) noumlropati (18)

Virolojik başarısızlık nedeniyle değişiklik oranı 5 ART rejiminin ilk 3 ayı iccedilinde toksisite nedeniyle ilaccedil

değişikliği gerektiren faktoumlrler Kadın cinsiyet İleri yaş

Perović Mihanović M Med Sci Monit 2013

Farmaoekonomik nedenle değişiklik İspanyarsquoda VY uzun suumlredir lt50 kmL olan hastalar 673 rejim değişikliği (562rsquosi maliyeti azaltma amaccedillı) En sık değişiklik

313 TDF+FTCABC+3TC 26 PI monoterapisine geccediliş

En ccedilok tasarruf sağlayan değişiklik stratejisi 38 PI monoterapisine geccediliş 24 raltegravirin rejimden ccedilıkarılması veya değiştirilmesi 13 TDF+FTCABC+3TC 5 nevirapine geccediliş

Llibre JM ClinicoEconomics and Outcomes Research 2013

Hasta Destek Merkezi

Page 3: Deniz Gökengin Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon ... · Rezidüel viral aktivite [Zhang L. N Engl J Med 1999] HCV ile koenfeksiyon [Tsiara GC. J Viral Hepatit 2013; Greub

Hasta izlemi Fonksiyonel durumun

izlemi

Fiziksel Kalp

Akciğer

Karaciğer

Boumlbrek

Kemik

Santral ve periferik sinir sistemi

Ruhsal

İmmuumlnolojik izlem

CD4 T lenfositi sayısı

Virolojik izlem

Plazma HIV viral yuumlkuuml

Direncin izlenmesi

Tedaviye uyumun izlenmesi

Oumlzel durumlar

İzlemin amaccedilları İlk başvuru anında

HIV enfeksiyonu tanısının doğrulanması

Hastanın oumlykuumlsuumlnuumln oumlğrenilmesi

Başlangıccediltaki laboratuar değerlerinin daha sonra yapılacak kıyaslamalara temel teşkil etmesi accedilısından belirlenmesi

Hastanın HIV enfeksiyonu ve bulaş yolları konusunda bilgilenmesi

Hastaya uygun bakım hizmetinin belirlenmesi

Rutin izlem Tedaviye başlama kararının

verilmesi

Tedaviye yanıtın değerlendirilmesi

Yan etkilerin değerlendirilmesi

Antiretroviral direncin değerlendirilmesi

İlaccedil değişikliğine karar verilmesi

İlaccedil etkileşimlerinin izlenmesi

Fırsatccedilı hastalıkların oumlnlenmesi

Yandaş hastalıkların izlenmesi

Hastanın yaşam kalitesinin artırılması ve suumlrduumlruumllmesi

İlk başvuru Oumlykuuml

Tam tıbbi oumlykuuml Oumlzgeccedilmiş

Kullanılan ilaccedillar

Yandaş hastalıklar

Soygeccedilmiş

Aşılanma oumlykuumlsuuml

Psikososyal oumlykuuml Yaşam tarzı

İş durumu

Sosyal yardım

Psikolojik morbidite

Eş ve ccedilocuklar

Cinsel sağlıkUumlreme sağlığı oumlykuumlsuuml Cinsel oumlykuuml

Guumlvenli seks

Eşin HIV durumuEşe HIV durumunu accedilıklama

Hamile kalma

EACS Kılavuzu suumlruumlm 70 2013

İlk başvuru HIV enfeksiyonunun evrelenmesi

Viroloji

HIV antikoru testi

Plazmada HIV viral yuumlk duumlzeyi

Antiretroviral direnccedil testi

İmmuumlnoloji

CD4 (+-CD8) T lenfositi sayısı ve yuumlzdesi12

1 Mellors JM Ann Intern Med 1997 2 Egger M Lancet 2003

İlk Başvuru Koenfeksiyonlar

Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar Sifiliz serolojisi

CYBE taraması

Viral hepatitler HAV HBV HCV

Tuumlberkuumlloz Akciğer grafisi

Tuumlberkuumlluumln deri testi

Quantiferon

Diğerleri VZV serolojisi

Kızamık serolojisi

Kızamıkccedilık serolojisi

Toksoplazmoz serolojisi

CMV serolojisi

Tropikal hastalık taraması (gerekli ise)

EACS Kılavuzu suumlruumlm 70 2013

1Bedimo RG J Acquir İmmune Defic Synd 2009

2Silverberg MJ Cancer Epidemiol Biomarkers Prev 2001

3 Freiberg MS JAMA Intern Med 2013

4Islam FM HIV Med 2012

5Brown TT AIDS 2006

6 Triant VA J Clin Endocrinol Metab 2008

7 Bonjoch A Antiviral Res 2010

8 Weber R Arch Intern Med 2006

9 Heaton RK Neurology 2010

HIV enfeksiyonunda KS NHL HL servikal CA anal ca

ve KC ca riskinde artma12

Kardiyovaskuumller hastalık riskinde yuumlkselme34

Kemik mineral dansitesinde azalma ve kırık riskinde artma56

Boumlbrek işlevlerinin bozulma riskinde artma7

Karaciğerle ilişkili oumlluumlm riskinde artma8

Noumlrobilişsel bozukluk gelişme riskinde artma9

İlk Başvuru Yandaş hastalıklar

Beden kitle endeksi

Hematoloji Tam kan sayımı

Hemoglobinopatiler

KVH TA

EKG

Framingham skoru

Akciğer hastalığı Akciğer filmi

Spirometri

Kan biyokimyası Accedillık glikoz değeri

Kan lipitleri

Karaciğer hastalığı KCFT ve biliruumlbin

Boumlbrek hastalığı

Tam idrar analizi

Uumlre kreatinin

eGFR (aMDRD)

EACS Kılavuzu suumlruumlm 70 2013

İlk Başvuru Yandaş hastalıklar

Kemik hastalığı Kemik profili (Ca PO4 ALP)

FRAX skoru

25(OH) vit D

Bilişsel yetersizlik Tarama soru formu

Depresyon Soru formu

Kanser

Mamografi

PAP suumlruumlntuumlsuuml

Anoskopi ve PAP (ESE)

USG ve AFP

EACS Kılavuzu suumlruumlm 70 2013

Ccedilok merkezli bir ccedilalışma (ABD)

3678 hasta

ART başlandıktan sonra laboratuar izlemi

İlk test yapılana dek geccedilen zaman Hematolojik testlermdash30 guumln

Hepatikmdash31 guumln

Renalmdash33 guumln

Lipit testlerimdash350 guumln

1 yılın sonunda Olguların 80rsquoinde gt2 hematolojikhepatik ve renal test yapılmış

Olguların sadece 40rsquoında ge1 lipit testi yapılmış

Yanik EL J Acquir Immune Defic Syndr 2013

Benchmarking HIV health care from individual patient care to health care

evaluation

An example from the EuroSIDA study

Daria N Podlekareva Joanne Reekie Amanda Mocroft Marcelo Losso Aza G

Rakhmanova Elzbieta Bakowska Igor A Karpov Jeffrey V Lazarus Jose Gatell

Jens D Lundgren ve Ole Kirk EuroCoord EuroSIDA ccedilalışması

BMC Infectious Diseases 2012 12229 httpwwwbiomedcentralcom1471-

233412229

35 uumllkeden 103 kliniği ve 16597 HIV pozitif olguyu kapsayan ccedilalışma Amaccedil Mevcut HIV tedavi kılavuzlarında bulunan bakım hizmetine ilişkin doumlrt goumlstergenin performansını ve katılımcı uumllkelerdeki kullanımını belirlemek ve standart geliştirmek

EuroSIDAF ccedilalışmasında ART alan ve almayan hastalarda CD4 huumlcresi sayısı ve HIV-RNA oumllccediluumlmleri SE Southern Europe Greece Israel Italy Portugal Spain WCE West Central Europe Austria Belgium France South Germany Luxembourg Switzerland NE Northern Europe Denmark Finland North Germany Ireland the Netherlands Norway Sweden the United Kingdom ECE East Central Europe Bulgaria Croatia the Czech Republic Hungary Poland Romania Serbia and Slovakia EE Eastern Europe Belarus Estonia Latvia Lithuania the Russian Federation and the Ukraine AR Argentina cART karma antiretroviral tedavi

ART kullanılan suumlrenin 90rsquoında HIV RNArsquonın baskılanmış olması iccedilin odds oranları

Rutin izlem ART başlanmadan oumlnce Tıbbi oumlykuuml

Eşzamanlı kullanılan ilaccedillar

Yandaş hastalıklar

Psikososyal

Yaşam tarzı

İş durumu

Psikolojik ve sosyal durumu

Cinsel sağlıkUumlreme sağlığı

Gebe kalma durumuarzusu

Koenfeksiyonlar HBV taraması

Virolojik VY direnccedil testi R5 tropizm testi

İmmuumlnolojik

CD4 T lenfositi sayısı

HLA B5701

Yandaş hastalıklar

BKE tam kan sayımı

EKG Framingham skoru TA

Kan lipit ve glikoz değerleri

KCFT ve BFT (eGFR T idrar)

Kemik değerlendirmesi (FRAX)

Noro-bilişsel değerlendirme

Depresyon değerlendirmesi

EACS Kılavuzu suumlruumlm 70 2013

İzlem sıklığı Psikososyal durum

Yaşam tarzı (1-2 kezyıl)

CSUumlS

Cinsel oumlykuuml (1-2 kezyıl)

Eşin HIV durumu (gereğinde)

Guumlvenli seks (gereğinde)

Gebe kalma durumuarzusu (gereğinde)

Koenfeksiyonlar

CYBE (yıllıkgereğinde)

Viral hepatit (yıllıkgereğinde)

TB (temas varsa)

Yandaş hastalıklar BKE (yıllık)

Tam kan sayımı (1-4 kezyıl)

TA ve EKG (yıllık)

Lipit duumlzeyleri (yıllık)

Glikoz (1-2 kezyıl)

KCFT ve biliruumlbin (1-4 kezyıl)

eGFR (1-4 kezyıl)

Tam idrar analizi (yıllık)

Kemik profili (1-2 kezyıl)

FRAX (2 yılda bir)

Noumlrobilişsel değerlendirme (2 yılda bir)

Depresyon (12- yılda bir)

Framingham skoru gt40 yaş erkekler ve gt50 yaş kadınlar

KCFTHepatotoksik ilaccedillar kullanılacaksa daha sık izlem

Karaciğer hastalığı iccedilin yıllık risk değerlendirmesi

BFT Nefrotoksik ilaccedillar başlanacaksaKBH riski varsa

Tam idrar analizi eGFR lt60 mLdk veya proteinuumlri ge1 ise yılda iki kez

DEXA ge65 y kadın ge70 y erkek frajilite fraktuumlruuml oumlykuumlsuuml postmenapozal kadın ve risk faktoumlruuml bulunan 50-70 y arası erkek

Mamografi 50-70 yaş kadınlarda 1-3 yılda bir

Servikal PAP Cinsel aktivite goumlsteren kadınlarda 1-3 yılda bir

Anal PAP 1-3 yılda bir (yararı bilinmiyor)

USG AFP siroz ve HBV enfeksiyonunda 2 kezyıl (tartışmalı)

İzlem sıklığı Virolojik

Viral yuumlk Tedaviye yanıtın temel

goumlstergesi1

Klinik seyrin oumlngoumlruumllmesi2

Tedavi başlarken değiştirirken

Başlamadan oumlnce

2-4 hf iccedilinde

VY negatifleşene dek 4-8 hf aralarla

Virolojik baskılanma sağlanmış hastada toksisiteye bağlı değişiklik Değişiklikten sonraki 2-4 hf iccedilinde

Stabil ART rejimi kullananlarda 3-4 ayda bir

Klinik gereksinim varsa

Duruma goumlre 6 ayda bir olabilir

1Hughes MD Ann Intern Med 1997 2 Marschner IC J Infect Dis 1998

DHHS Kılavuzu 2013

İzlem sıklığı İmmuumlnolojik

ART kullanmayanlarda

3-6 ayda bir1

ART başlananlarda

ART başlandıktan sonra ilk 3 yıl iccedilinde 50-150 huumlcremm3 artış beklenir2

Beklenen artış olmazsa

1 DHHS Kılavuzu 2013 2 Kaufmann GR Arch Intern Med 2003

CD4 sayısındaki artışı olumsuz etkileyen faktoumlrler Tedaviye ara verilmesi virolojik yanıtın iyi olmaması ileri yaş CD4 T

lenfositlerindeki artışı olumsuz etkileyen faktoumlrler (İsviccedilre konhortu) [Kaufman GR Arch Intern Med 2003]

Yaş [Viard JP J Infect Dis 2001 Althoff KN AIDS 2010]

Tedaviye başlamadan oumlnceki CD4 sayısı [Kaufmann GR AIDS 2000]

Alfa interferon kullanımı [Berglund O Clin Infect Dis 1991]

Reziduumlel viral aktivite [Zhang L N Engl J Med 1999]

HCV ile koenfeksiyon [Tsiara GC J Viral Hepatit 2013 Greub G Lancet 2000]

CD4 sayısında yanıltıcı yuumlkselmeye neden olan faktoumlrler Splenektomi [Zurlo JJ Clin Infect Dis 1995 Bernhard NF J Human Virol 1999]

HTLV-1 enfeksiyonu [Casseb J Rev Inst Med Trop Sao Paulo 2007]

Washington DC Eyluumll 1998mdashAralık 2011

25463 VY ve CD4 eşleştirmesi goumlzden geccedilirilmiş

Viral yuumlkuuml suumlrekli baskı altında olan olgularda CD4 sayısının ge200 huumlcremm3 kalabilme olasılığı araştırılmış

Gale HB Clin Infect Dis 2013

Olguların 93rsquouumlnde viral baskılanma sırasında CD4 T lenfositi sayısı ge200 huumlcremm3 duumlzeyinde devam etmiş

7 olguda toplam 84 kez CD4 T lenfositi sayısı lt200 huumlcremm3 duumlzeyine inmiş

Bunların 39rsquounda duumlşuumlş HIV ile ilişkili bulunmamış

CD4 T lenfositi sayısındaki duumlşme başlangıccediltaki CD4 T lenfositi sayısı ile ilişkili bulunmuş 200-249 arasında 25

250-299 arası 16

300-349 arası 5

ge350 2

Başlangıccediltaki CD4 T lenfositi sayısı ge350 huumlcremm3 olduğunda sayının 4 yıl boyunca gt200 huumlcremm3 duumlzeyinde kalma olasılığı 975

Gale HB Clin Infect Dis 2013

Antiretroviral tedavi kullanan ve viral yuumlkuuml baskılanmış hastalarda

CD4 T lenfositi testinin

klinik durum değişmedikccedile

IFN kortikosteroit antineoplastik ilaccedil başlanmadıkccedila

yılda 1-2 kez yapılması oumlnerilir

EACS Kılavuzu 2013 DHHS Kılavuzu 2013

Tedavi değişikliğinin nedenleri Virolojik başarısızlık goumlzlenen hastalar Virolojik başarısızlığı olmayan hastalar

Toksisite Kanıtlanmış toksisite Olası ilaccedil etkileşimlerinin oumlnlenmesi Gebelik

Uzun vadede yan etkilerin oumlnlenmesi Rejimin basitleştirilmesi

Kullanım kolaylığı iccedilin İlaccedil rejiminin artık oumlnerilmemesikullanımdan kalkması

Maliyetin duumlşuumlruumllmesi

a ART başlandıktan 1 yıl sonra aynı tedavi ile devam eden hastaların oranı

b 2002-2004 yıllarında ARTrsquoyi kesme nedenleri

Arribas JR AIDS Res Ther 2013

Tanımlar Virolojik başarısızlık

Viral replikasyonun baskılanamaması veya baskılanmasının suumlrduumlruumllememesi (HIV RNA duumlzeyi gt200 kopyamL)

Yetersiz virolojik yanıt

ARTrsquoye başlandıktan 24 hafta sonra ardışık iki RNA testinde HIV RNA duumlzeyinin gt200 kopyamL olması

Virolojik geri tepme

Virolojik baskılanma sağlandıktan sonra HIV RNArsquonın saptanabilir duumlzeye (gt200 kopyamL) yuumlkselmesi

Suumlrekli duumlşuumlk duumlzeyli viremi

HIV RNArsquonın lt1000 kopyamL duumlzeyinde seyretmesi

Virolojik sıccedilrama

Virolojik baskılanma olduktan sonra HIV RNArsquonın saptanabilir duumlzeye yuumlkselip tekrar saptanamaz duumlzeye geri doumlnmesi

DHHS Kılavuzu 2013

Virolojik başarısızlığın nedenleri

geccedilmişte 28-40 ilaccedil intoleransıtoksisite

guumlnuumlmuumlzde primer direnccediluyumsuzluk

1 DrsquoArminio Monforte A AIDS 2000 2 Mocroft A AIDS 2001 3 Paredes R J Infect Dis 2010

Virolojik başarısızlık olduğunda HIV RNA ve CD4 T lenfositi sayılarında zaman iccedilindeki

değişiklikler

HIV ile ilintili klinik olayların ortaya ccedilıkışı

ARV tedavi oumlykuumlsuuml

Oumlnceki direnccedil testi sonuccedilları

İlaccedil kullanma davranışı (dozlara ve doz sıklığına uyum gıdalarla etkileşim)

Tolere edilirlik

Ek ilaccedillar veya destekler

Yandaş hastalıklardurumlar (madde koumltuumlye kullanımı gibi) değerlendirilmeli

Virolojik başarısızlığın belirlenmesi 1 Hermankova M JAMA 2001

2 Kieffer TL J Infect Dis 2004

3 Taiwo B Antiviral Therapy 2010

4 Lima V J Acquir Immune Defic Synd 2009

5 Riabaudo H 16 CROI 2009

6 6 DHHS Kılavuzu 2013

7 Aleman S AIDS 2002

8 Karlsson AC AIDS 2004

Tedaviyi değiştirmenin en doğru zamanı bilinmiyor

Duumlşuumlk duumlzeyli viremi tartışmalı Direnccedil mutasyonlarına yol accedilmıyor1

Uzun vadede stabil2

Baskılanmaya yakın duumlşuumlk duumlzeyli viremi sırasında mutasyon gelişebilir (Oumlz 3TC ve EFV)3

Yeni testler ccedilok daha duumlşuumlk duumlzeyde RNArsquoyı saptayabiliyor4

Virolojik başarısızlık sınırı56 lt200 kmL (daha guumlvenilir) lt50 kmL (yalancı başarısızlık)

Antiretrovirallere direnccedil78 VY gt200 kmL VY gt500 kmL

İlaccedil değiştirme stratejileri Duumlşuumlk duumlzeyli viremi (lt1000 kmL)

Uyumu goumlzden geccedilir lt50 - lt200 kmL arasının nasıl youmlnetileceği bilinmiyor gt200 - lt1000 kmL arası virolojik başarısızlık ihtimali direnccedil testi

denenir Tekrarlayan viremi (gt1000 kmL) ilaccedil direnci yok

İlaccedil kullanmıyorsa aynıbaşka rejimi başla VY negatifleşmezse direnccedil testi yaptır

Uyumu goumlzden geccedilir Tekrarlayan viremi (gt1000 kmL) ilaccedil direnci var

Direnccedil testi yap En kısa zamanda rejimi değiştir

Ccedilok ilaca direnccedilli HIV Her hasta bireysel olarak değerlendirilmeli uzman goumlruumlşuuml alınmalı

DHHS Kılavuzu 2013

Stanford Direnccedil Veritabanı (httphivdbstanfordedu)

Dizin yorumlama programları (HIVdb)

Her direnccedil mutasyonuna bir puan verilir

Bu puanlar toplanarak ilacın direnccedil puanı belirlenir

Genotipik duyarlılık puanı

İlacın duyarlılık durumuna goumlre 0-1 olarak puanlanır

Rejimin puanı ne kadar yuumlksekse virolojik yanıt alma olasılığı o kadar fazla

Virolojik yanıt iccedilin kestirici

Soo-Yon R Nucleic Acids Res 2003

Anderson JA AIDS Res Hum Retroviruses 2008

İlaccedil değiştirme stratejileri12

Yeni rejimde en az 2 tercihen 3 aktif ilaccedil bulunmalı Rejimde en az 1 tam aktif PIr + en az bir adet daha oumlnce

kullanılmamış sınıftan ilaccedil bulunmalı (direnccedil testi sonuccedillarına goumlre)

lt2 aktif ilaccedil varsa değişikliği ertele Seccedilenekler ccedilok sınırlıysa deneysel ilaccedillar kullanılabilir Her koşulda tedaviyi suumlrduumlr

Viral yuumlkuumln 10000-20000 kmL duumlzeyinde tutulması klinik yarar sağlayabilir3

Kısmi virolojik baskılama klinik yarar sağlayabilir4

Direnccedil olsa bile bazı durumlarda 3TC veya FTC kullanılabilir

1 EACS Kılavuzu 2013 2 DHHS Kılavuzu 2013 3 Ledergerber B Lancet 200 4 Raffanti SP J Acquir İmmune Defic Synd 2004

Sarı olan ilacı iccedilince yuumlzuumlm morarıyor onun iccedilin onu iccedilmiyorum

Midem bulanıyordu ilaccedillarımı kestim

Doumlrt hap ccedilok fazla geliyor fenalaşıyorum Doumlrt yerine iki tane iccediliyorum

Hasta Sadece beyaz ilaccediltan yazdıracağım diğerinden var Doktor Neden İkisinin birlikte bitmesi gerekiyordu Hasta Yolculuğa giderken bunu yanıma almayı unutmuşum Bir hafta sadece beyazdan iccediltim

Uyumsuzluk nedenleri ARTrsquoye uyum hakkında yeterli

bilgi sahibi olmamak

Yaşa bağlı sorunlar (polifarmasi goumlrme kaybı bilişsel yetersizlik)

Genccedil yaş

Psikososyal konular (depresyon evsizlik sosyal desteğin olmaması stres yaratan olaylar psikoz)

HIV durumunun accedilıklanamaması

Noumlrokognitif sorunlar

Madde koumltuumlye kullanımı

Stigma

İlaccedilların kullanımında guumlccedilluumlk (ilaccedilları yutarken zorlanma guumlnluumlk kullanım şemasında zorluk

Karmaşık rejimler (tablet sayısının ccedilokluğu dozların sık aralıklı olması gıdalarla etkileşim)

İlaccedil yan etkileri

Klinik ziyaretine gelmeme

Sigorta kapsamında olmama ilaccedil maliyeti

Tedavi yorgunluğu

Muumlmkuumlnse uyumsuzluk nedenini ortadan kaldıracak değişiklik yapılmalı

İlaccedil rejiminin basitleştirilmesi

Hap sayısının azaltılması

Doz aralıklarının azaltılması (muumlmkuumlnse tek doz kullanım)

Kaletra (tek doz kullanım) Prezista Stocrin Truvada Viramune XR

Gıdalarla etkileşimi olmayan ilaccedilların kullanımı

Doz saatlerinin ayarlanması

Guumlnluumlk yaşam aktivitelerini etkilemeyecek rejimin seccedililmesi

Aynı gruptan yan etkisi daha az olan ilacın kullanılması

Ontario Kohort Ccedilalışması 779 katılımcı (anket ccedilalışması)

Suboptimal uyum Goumlruumlşmeden oumlnceki 4 guumln iccedilinde ge1 doz ARTrsquonin atlanmış olması

15 olgu buna uyuyor

Guumlnde bir kez kullanılan rejimleri kullananlarda suboptimal uyum goumlruumllme olasılığı diğer rejimleri kullananlara goumlre yarı yarıya daha az

Diğer faktoumlrler genccedil yaş sosyal etkileşimin az olması ve bir seferde gt6 alkolik iccedilecek tuumlketme

Raboud J AIDS Behav 2011

PI temelli induumlksiyon tedavisi tek doz tek tablet (3NRTI) rejime geccedilen hastalarda uyum ve yaşam kalitesi yan etki1

PI temelli rejim ile virolojik baskılanma2

PI+2NRTI NNRTI+2NRTI 3NRTI

Virolojik başarısızlık oumlluumlm AIDS ile ilintili olaylar accedilısından hiccedilbir fark yok

Kan lipitlerinde kullanım kolaylığı uyumda diğer ilaccedil sınıflarının korunması avantajı

1Langebeek N HIV Med 2013 2Cruciani M Cochrane Database Sys Rev 2013

2NRTI + ATVr kullanan 40 hastaATVr + 3TC ile idame

48 hafta sonunda 1 virolojik başarısızlık (direnccedil yok) Lipit duumlzeylerinde duumlzelme Glomeruumller filtrasyon hızında duumlzelme Fiziksel ve zihinsel sağlık skorlarında duumlzelme Noumlrofizyolojik performansta duumlzelme Kemik mineral dansitesinde duumlzelme CD4 sayısı biliruumlbin plazma ATV duumlzeyleri uyum ve

vuumlcut yağ dağılımında anlamlı değişiklik yok

Di Giambenedetto S Antimicrobial Chemother 2013

PI monoterapisi x karma tedavi Monoterapi ve uumlccedilluuml tedavi kolu ile yapılan

karşılaştırmalarda VY saptanabilir duumlzeyin altında kalma oranı12

Monoterapi kolunda 80-81 Uumlccedilluuml tedavi kolunda 866-95 Fark anlamlı değil

Monoterapi kolunda virolojik başarısızlık yaşayanlarda uyum oranı daha koumltuuml Proteaz geninde direnccedil mutasyonu yok Karma tedavi ile viral yuumlk baskılanabiliyor

10 ccedilalışmayı kapsayan bir meta-analiz3

PI tedavisi uumlccedilluuml tedaviden daha başarısız Aradaki fark kuumlccediluumlk

1 Arribas JR J Acquir İmmune Defic Synd 2005 2 Nunes EP HIV Clin Trials 2009 3 Mathis S PLoS One 2011

PI monoterapisi Oumlnerildiği durumlar

PI temelli rejimlerde başarısızlık oumlykuumlsuuml bulunmayan VY son 6 ayda lt50 kmL olan ve kronik HBV enfeksiyonu bulunmayanlarda NRTI intoleransı varsa Tedavinin basitleştirilmesi iccedilin Madde bağımlılığı nedeniyle tedaviye sık ara veriliyorsa

Oumlnerilen ilaccedillar DRVr (guumlnde bir kez) LPVr (guumlnde iki kez)

EACS Kılavuzu 2013

Toksisiteye bağlı değişiklik Hırvatistanrsquoda 1998-2007 yılları arasında 321 hasta ART başlanan hastalarda 3 yıl boyunca aynı rejim ile devam

etme oranı 1998-2002rsquode 127 2002-2007rsquode 394

En sık ilaccedil değişikliğine neden olan toksisiteler lipoatrofi (22) gastrointestinal semptomlar (20) noumlropati (18)

Virolojik başarısızlık nedeniyle değişiklik oranı 5 ART rejiminin ilk 3 ayı iccedilinde toksisite nedeniyle ilaccedil

değişikliği gerektiren faktoumlrler Kadın cinsiyet İleri yaş

Perović Mihanović M Med Sci Monit 2013

Farmaoekonomik nedenle değişiklik İspanyarsquoda VY uzun suumlredir lt50 kmL olan hastalar 673 rejim değişikliği (562rsquosi maliyeti azaltma amaccedillı) En sık değişiklik

313 TDF+FTCABC+3TC 26 PI monoterapisine geccediliş

En ccedilok tasarruf sağlayan değişiklik stratejisi 38 PI monoterapisine geccediliş 24 raltegravirin rejimden ccedilıkarılması veya değiştirilmesi 13 TDF+FTCABC+3TC 5 nevirapine geccediliş

Llibre JM ClinicoEconomics and Outcomes Research 2013

Hasta Destek Merkezi

Page 4: Deniz Gökengin Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon ... · Rezidüel viral aktivite [Zhang L. N Engl J Med 1999] HCV ile koenfeksiyon [Tsiara GC. J Viral Hepatit 2013; Greub

İzlemin amaccedilları İlk başvuru anında

HIV enfeksiyonu tanısının doğrulanması

Hastanın oumlykuumlsuumlnuumln oumlğrenilmesi

Başlangıccediltaki laboratuar değerlerinin daha sonra yapılacak kıyaslamalara temel teşkil etmesi accedilısından belirlenmesi

Hastanın HIV enfeksiyonu ve bulaş yolları konusunda bilgilenmesi

Hastaya uygun bakım hizmetinin belirlenmesi

Rutin izlem Tedaviye başlama kararının

verilmesi

Tedaviye yanıtın değerlendirilmesi

Yan etkilerin değerlendirilmesi

Antiretroviral direncin değerlendirilmesi

İlaccedil değişikliğine karar verilmesi

İlaccedil etkileşimlerinin izlenmesi

Fırsatccedilı hastalıkların oumlnlenmesi

Yandaş hastalıkların izlenmesi

Hastanın yaşam kalitesinin artırılması ve suumlrduumlruumllmesi

İlk başvuru Oumlykuuml

Tam tıbbi oumlykuuml Oumlzgeccedilmiş

Kullanılan ilaccedillar

Yandaş hastalıklar

Soygeccedilmiş

Aşılanma oumlykuumlsuuml

Psikososyal oumlykuuml Yaşam tarzı

İş durumu

Sosyal yardım

Psikolojik morbidite

Eş ve ccedilocuklar

Cinsel sağlıkUumlreme sağlığı oumlykuumlsuuml Cinsel oumlykuuml

Guumlvenli seks

Eşin HIV durumuEşe HIV durumunu accedilıklama

Hamile kalma

EACS Kılavuzu suumlruumlm 70 2013

İlk başvuru HIV enfeksiyonunun evrelenmesi

Viroloji

HIV antikoru testi

Plazmada HIV viral yuumlk duumlzeyi

Antiretroviral direnccedil testi

İmmuumlnoloji

CD4 (+-CD8) T lenfositi sayısı ve yuumlzdesi12

1 Mellors JM Ann Intern Med 1997 2 Egger M Lancet 2003

İlk Başvuru Koenfeksiyonlar

Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar Sifiliz serolojisi

CYBE taraması

Viral hepatitler HAV HBV HCV

Tuumlberkuumlloz Akciğer grafisi

Tuumlberkuumlluumln deri testi

Quantiferon

Diğerleri VZV serolojisi

Kızamık serolojisi

Kızamıkccedilık serolojisi

Toksoplazmoz serolojisi

CMV serolojisi

Tropikal hastalık taraması (gerekli ise)

EACS Kılavuzu suumlruumlm 70 2013

1Bedimo RG J Acquir İmmune Defic Synd 2009

2Silverberg MJ Cancer Epidemiol Biomarkers Prev 2001

3 Freiberg MS JAMA Intern Med 2013

4Islam FM HIV Med 2012

5Brown TT AIDS 2006

6 Triant VA J Clin Endocrinol Metab 2008

7 Bonjoch A Antiviral Res 2010

8 Weber R Arch Intern Med 2006

9 Heaton RK Neurology 2010

HIV enfeksiyonunda KS NHL HL servikal CA anal ca

ve KC ca riskinde artma12

Kardiyovaskuumller hastalık riskinde yuumlkselme34

Kemik mineral dansitesinde azalma ve kırık riskinde artma56

Boumlbrek işlevlerinin bozulma riskinde artma7

Karaciğerle ilişkili oumlluumlm riskinde artma8

Noumlrobilişsel bozukluk gelişme riskinde artma9

İlk Başvuru Yandaş hastalıklar

Beden kitle endeksi

Hematoloji Tam kan sayımı

Hemoglobinopatiler

KVH TA

EKG

Framingham skoru

Akciğer hastalığı Akciğer filmi

Spirometri

Kan biyokimyası Accedillık glikoz değeri

Kan lipitleri

Karaciğer hastalığı KCFT ve biliruumlbin

Boumlbrek hastalığı

Tam idrar analizi

Uumlre kreatinin

eGFR (aMDRD)

EACS Kılavuzu suumlruumlm 70 2013

İlk Başvuru Yandaş hastalıklar

Kemik hastalığı Kemik profili (Ca PO4 ALP)

FRAX skoru

25(OH) vit D

Bilişsel yetersizlik Tarama soru formu

Depresyon Soru formu

Kanser

Mamografi

PAP suumlruumlntuumlsuuml

Anoskopi ve PAP (ESE)

USG ve AFP

EACS Kılavuzu suumlruumlm 70 2013

Ccedilok merkezli bir ccedilalışma (ABD)

3678 hasta

ART başlandıktan sonra laboratuar izlemi

İlk test yapılana dek geccedilen zaman Hematolojik testlermdash30 guumln

Hepatikmdash31 guumln

Renalmdash33 guumln

Lipit testlerimdash350 guumln

1 yılın sonunda Olguların 80rsquoinde gt2 hematolojikhepatik ve renal test yapılmış

Olguların sadece 40rsquoında ge1 lipit testi yapılmış

Yanik EL J Acquir Immune Defic Syndr 2013

Benchmarking HIV health care from individual patient care to health care

evaluation

An example from the EuroSIDA study

Daria N Podlekareva Joanne Reekie Amanda Mocroft Marcelo Losso Aza G

Rakhmanova Elzbieta Bakowska Igor A Karpov Jeffrey V Lazarus Jose Gatell

Jens D Lundgren ve Ole Kirk EuroCoord EuroSIDA ccedilalışması

BMC Infectious Diseases 2012 12229 httpwwwbiomedcentralcom1471-

233412229

35 uumllkeden 103 kliniği ve 16597 HIV pozitif olguyu kapsayan ccedilalışma Amaccedil Mevcut HIV tedavi kılavuzlarında bulunan bakım hizmetine ilişkin doumlrt goumlstergenin performansını ve katılımcı uumllkelerdeki kullanımını belirlemek ve standart geliştirmek

EuroSIDAF ccedilalışmasında ART alan ve almayan hastalarda CD4 huumlcresi sayısı ve HIV-RNA oumllccediluumlmleri SE Southern Europe Greece Israel Italy Portugal Spain WCE West Central Europe Austria Belgium France South Germany Luxembourg Switzerland NE Northern Europe Denmark Finland North Germany Ireland the Netherlands Norway Sweden the United Kingdom ECE East Central Europe Bulgaria Croatia the Czech Republic Hungary Poland Romania Serbia and Slovakia EE Eastern Europe Belarus Estonia Latvia Lithuania the Russian Federation and the Ukraine AR Argentina cART karma antiretroviral tedavi

ART kullanılan suumlrenin 90rsquoında HIV RNArsquonın baskılanmış olması iccedilin odds oranları

Rutin izlem ART başlanmadan oumlnce Tıbbi oumlykuuml

Eşzamanlı kullanılan ilaccedillar

Yandaş hastalıklar

Psikososyal

Yaşam tarzı

İş durumu

Psikolojik ve sosyal durumu

Cinsel sağlıkUumlreme sağlığı

Gebe kalma durumuarzusu

Koenfeksiyonlar HBV taraması

Virolojik VY direnccedil testi R5 tropizm testi

İmmuumlnolojik

CD4 T lenfositi sayısı

HLA B5701

Yandaş hastalıklar

BKE tam kan sayımı

EKG Framingham skoru TA

Kan lipit ve glikoz değerleri

KCFT ve BFT (eGFR T idrar)

Kemik değerlendirmesi (FRAX)

Noro-bilişsel değerlendirme

Depresyon değerlendirmesi

EACS Kılavuzu suumlruumlm 70 2013

İzlem sıklığı Psikososyal durum

Yaşam tarzı (1-2 kezyıl)

CSUumlS

Cinsel oumlykuuml (1-2 kezyıl)

Eşin HIV durumu (gereğinde)

Guumlvenli seks (gereğinde)

Gebe kalma durumuarzusu (gereğinde)

Koenfeksiyonlar

CYBE (yıllıkgereğinde)

Viral hepatit (yıllıkgereğinde)

TB (temas varsa)

Yandaş hastalıklar BKE (yıllık)

Tam kan sayımı (1-4 kezyıl)

TA ve EKG (yıllık)

Lipit duumlzeyleri (yıllık)

Glikoz (1-2 kezyıl)

KCFT ve biliruumlbin (1-4 kezyıl)

eGFR (1-4 kezyıl)

Tam idrar analizi (yıllık)

Kemik profili (1-2 kezyıl)

FRAX (2 yılda bir)

Noumlrobilişsel değerlendirme (2 yılda bir)

Depresyon (12- yılda bir)

Framingham skoru gt40 yaş erkekler ve gt50 yaş kadınlar

KCFTHepatotoksik ilaccedillar kullanılacaksa daha sık izlem

Karaciğer hastalığı iccedilin yıllık risk değerlendirmesi

BFT Nefrotoksik ilaccedillar başlanacaksaKBH riski varsa

Tam idrar analizi eGFR lt60 mLdk veya proteinuumlri ge1 ise yılda iki kez

DEXA ge65 y kadın ge70 y erkek frajilite fraktuumlruuml oumlykuumlsuuml postmenapozal kadın ve risk faktoumlruuml bulunan 50-70 y arası erkek

Mamografi 50-70 yaş kadınlarda 1-3 yılda bir

Servikal PAP Cinsel aktivite goumlsteren kadınlarda 1-3 yılda bir

Anal PAP 1-3 yılda bir (yararı bilinmiyor)

USG AFP siroz ve HBV enfeksiyonunda 2 kezyıl (tartışmalı)

İzlem sıklığı Virolojik

Viral yuumlk Tedaviye yanıtın temel

goumlstergesi1

Klinik seyrin oumlngoumlruumllmesi2

Tedavi başlarken değiştirirken

Başlamadan oumlnce

2-4 hf iccedilinde

VY negatifleşene dek 4-8 hf aralarla

Virolojik baskılanma sağlanmış hastada toksisiteye bağlı değişiklik Değişiklikten sonraki 2-4 hf iccedilinde

Stabil ART rejimi kullananlarda 3-4 ayda bir

Klinik gereksinim varsa

Duruma goumlre 6 ayda bir olabilir

1Hughes MD Ann Intern Med 1997 2 Marschner IC J Infect Dis 1998

DHHS Kılavuzu 2013

İzlem sıklığı İmmuumlnolojik

ART kullanmayanlarda

3-6 ayda bir1

ART başlananlarda

ART başlandıktan sonra ilk 3 yıl iccedilinde 50-150 huumlcremm3 artış beklenir2

Beklenen artış olmazsa

1 DHHS Kılavuzu 2013 2 Kaufmann GR Arch Intern Med 2003

CD4 sayısındaki artışı olumsuz etkileyen faktoumlrler Tedaviye ara verilmesi virolojik yanıtın iyi olmaması ileri yaş CD4 T

lenfositlerindeki artışı olumsuz etkileyen faktoumlrler (İsviccedilre konhortu) [Kaufman GR Arch Intern Med 2003]

Yaş [Viard JP J Infect Dis 2001 Althoff KN AIDS 2010]

Tedaviye başlamadan oumlnceki CD4 sayısı [Kaufmann GR AIDS 2000]

Alfa interferon kullanımı [Berglund O Clin Infect Dis 1991]

Reziduumlel viral aktivite [Zhang L N Engl J Med 1999]

HCV ile koenfeksiyon [Tsiara GC J Viral Hepatit 2013 Greub G Lancet 2000]

CD4 sayısında yanıltıcı yuumlkselmeye neden olan faktoumlrler Splenektomi [Zurlo JJ Clin Infect Dis 1995 Bernhard NF J Human Virol 1999]

HTLV-1 enfeksiyonu [Casseb J Rev Inst Med Trop Sao Paulo 2007]

Washington DC Eyluumll 1998mdashAralık 2011

25463 VY ve CD4 eşleştirmesi goumlzden geccedilirilmiş

Viral yuumlkuuml suumlrekli baskı altında olan olgularda CD4 sayısının ge200 huumlcremm3 kalabilme olasılığı araştırılmış

Gale HB Clin Infect Dis 2013

Olguların 93rsquouumlnde viral baskılanma sırasında CD4 T lenfositi sayısı ge200 huumlcremm3 duumlzeyinde devam etmiş

7 olguda toplam 84 kez CD4 T lenfositi sayısı lt200 huumlcremm3 duumlzeyine inmiş

Bunların 39rsquounda duumlşuumlş HIV ile ilişkili bulunmamış

CD4 T lenfositi sayısındaki duumlşme başlangıccediltaki CD4 T lenfositi sayısı ile ilişkili bulunmuş 200-249 arasında 25

250-299 arası 16

300-349 arası 5

ge350 2

Başlangıccediltaki CD4 T lenfositi sayısı ge350 huumlcremm3 olduğunda sayının 4 yıl boyunca gt200 huumlcremm3 duumlzeyinde kalma olasılığı 975

Gale HB Clin Infect Dis 2013

Antiretroviral tedavi kullanan ve viral yuumlkuuml baskılanmış hastalarda

CD4 T lenfositi testinin

klinik durum değişmedikccedile

IFN kortikosteroit antineoplastik ilaccedil başlanmadıkccedila

yılda 1-2 kez yapılması oumlnerilir

EACS Kılavuzu 2013 DHHS Kılavuzu 2013

Tedavi değişikliğinin nedenleri Virolojik başarısızlık goumlzlenen hastalar Virolojik başarısızlığı olmayan hastalar

Toksisite Kanıtlanmış toksisite Olası ilaccedil etkileşimlerinin oumlnlenmesi Gebelik

Uzun vadede yan etkilerin oumlnlenmesi Rejimin basitleştirilmesi

Kullanım kolaylığı iccedilin İlaccedil rejiminin artık oumlnerilmemesikullanımdan kalkması

Maliyetin duumlşuumlruumllmesi

a ART başlandıktan 1 yıl sonra aynı tedavi ile devam eden hastaların oranı

b 2002-2004 yıllarında ARTrsquoyi kesme nedenleri

Arribas JR AIDS Res Ther 2013

Tanımlar Virolojik başarısızlık

Viral replikasyonun baskılanamaması veya baskılanmasının suumlrduumlruumllememesi (HIV RNA duumlzeyi gt200 kopyamL)

Yetersiz virolojik yanıt

ARTrsquoye başlandıktan 24 hafta sonra ardışık iki RNA testinde HIV RNA duumlzeyinin gt200 kopyamL olması

Virolojik geri tepme

Virolojik baskılanma sağlandıktan sonra HIV RNArsquonın saptanabilir duumlzeye (gt200 kopyamL) yuumlkselmesi

Suumlrekli duumlşuumlk duumlzeyli viremi

HIV RNArsquonın lt1000 kopyamL duumlzeyinde seyretmesi

Virolojik sıccedilrama

Virolojik baskılanma olduktan sonra HIV RNArsquonın saptanabilir duumlzeye yuumlkselip tekrar saptanamaz duumlzeye geri doumlnmesi

DHHS Kılavuzu 2013

Virolojik başarısızlığın nedenleri

geccedilmişte 28-40 ilaccedil intoleransıtoksisite

guumlnuumlmuumlzde primer direnccediluyumsuzluk

1 DrsquoArminio Monforte A AIDS 2000 2 Mocroft A AIDS 2001 3 Paredes R J Infect Dis 2010

Virolojik başarısızlık olduğunda HIV RNA ve CD4 T lenfositi sayılarında zaman iccedilindeki

değişiklikler

HIV ile ilintili klinik olayların ortaya ccedilıkışı

ARV tedavi oumlykuumlsuuml

Oumlnceki direnccedil testi sonuccedilları

İlaccedil kullanma davranışı (dozlara ve doz sıklığına uyum gıdalarla etkileşim)

Tolere edilirlik

Ek ilaccedillar veya destekler

Yandaş hastalıklardurumlar (madde koumltuumlye kullanımı gibi) değerlendirilmeli

Virolojik başarısızlığın belirlenmesi 1 Hermankova M JAMA 2001

2 Kieffer TL J Infect Dis 2004

3 Taiwo B Antiviral Therapy 2010

4 Lima V J Acquir Immune Defic Synd 2009

5 Riabaudo H 16 CROI 2009

6 6 DHHS Kılavuzu 2013

7 Aleman S AIDS 2002

8 Karlsson AC AIDS 2004

Tedaviyi değiştirmenin en doğru zamanı bilinmiyor

Duumlşuumlk duumlzeyli viremi tartışmalı Direnccedil mutasyonlarına yol accedilmıyor1

Uzun vadede stabil2

Baskılanmaya yakın duumlşuumlk duumlzeyli viremi sırasında mutasyon gelişebilir (Oumlz 3TC ve EFV)3

Yeni testler ccedilok daha duumlşuumlk duumlzeyde RNArsquoyı saptayabiliyor4

Virolojik başarısızlık sınırı56 lt200 kmL (daha guumlvenilir) lt50 kmL (yalancı başarısızlık)

Antiretrovirallere direnccedil78 VY gt200 kmL VY gt500 kmL

İlaccedil değiştirme stratejileri Duumlşuumlk duumlzeyli viremi (lt1000 kmL)

Uyumu goumlzden geccedilir lt50 - lt200 kmL arasının nasıl youmlnetileceği bilinmiyor gt200 - lt1000 kmL arası virolojik başarısızlık ihtimali direnccedil testi

denenir Tekrarlayan viremi (gt1000 kmL) ilaccedil direnci yok

İlaccedil kullanmıyorsa aynıbaşka rejimi başla VY negatifleşmezse direnccedil testi yaptır

Uyumu goumlzden geccedilir Tekrarlayan viremi (gt1000 kmL) ilaccedil direnci var

Direnccedil testi yap En kısa zamanda rejimi değiştir

Ccedilok ilaca direnccedilli HIV Her hasta bireysel olarak değerlendirilmeli uzman goumlruumlşuuml alınmalı

DHHS Kılavuzu 2013

Stanford Direnccedil Veritabanı (httphivdbstanfordedu)

Dizin yorumlama programları (HIVdb)

Her direnccedil mutasyonuna bir puan verilir

Bu puanlar toplanarak ilacın direnccedil puanı belirlenir

Genotipik duyarlılık puanı

İlacın duyarlılık durumuna goumlre 0-1 olarak puanlanır

Rejimin puanı ne kadar yuumlksekse virolojik yanıt alma olasılığı o kadar fazla

Virolojik yanıt iccedilin kestirici

Soo-Yon R Nucleic Acids Res 2003

Anderson JA AIDS Res Hum Retroviruses 2008

İlaccedil değiştirme stratejileri12

Yeni rejimde en az 2 tercihen 3 aktif ilaccedil bulunmalı Rejimde en az 1 tam aktif PIr + en az bir adet daha oumlnce

kullanılmamış sınıftan ilaccedil bulunmalı (direnccedil testi sonuccedillarına goumlre)

lt2 aktif ilaccedil varsa değişikliği ertele Seccedilenekler ccedilok sınırlıysa deneysel ilaccedillar kullanılabilir Her koşulda tedaviyi suumlrduumlr

Viral yuumlkuumln 10000-20000 kmL duumlzeyinde tutulması klinik yarar sağlayabilir3

Kısmi virolojik baskılama klinik yarar sağlayabilir4

Direnccedil olsa bile bazı durumlarda 3TC veya FTC kullanılabilir

1 EACS Kılavuzu 2013 2 DHHS Kılavuzu 2013 3 Ledergerber B Lancet 200 4 Raffanti SP J Acquir İmmune Defic Synd 2004

Sarı olan ilacı iccedilince yuumlzuumlm morarıyor onun iccedilin onu iccedilmiyorum

Midem bulanıyordu ilaccedillarımı kestim

Doumlrt hap ccedilok fazla geliyor fenalaşıyorum Doumlrt yerine iki tane iccediliyorum

Hasta Sadece beyaz ilaccediltan yazdıracağım diğerinden var Doktor Neden İkisinin birlikte bitmesi gerekiyordu Hasta Yolculuğa giderken bunu yanıma almayı unutmuşum Bir hafta sadece beyazdan iccediltim

Uyumsuzluk nedenleri ARTrsquoye uyum hakkında yeterli

bilgi sahibi olmamak

Yaşa bağlı sorunlar (polifarmasi goumlrme kaybı bilişsel yetersizlik)

Genccedil yaş

Psikososyal konular (depresyon evsizlik sosyal desteğin olmaması stres yaratan olaylar psikoz)

HIV durumunun accedilıklanamaması

Noumlrokognitif sorunlar

Madde koumltuumlye kullanımı

Stigma

İlaccedilların kullanımında guumlccedilluumlk (ilaccedilları yutarken zorlanma guumlnluumlk kullanım şemasında zorluk

Karmaşık rejimler (tablet sayısının ccedilokluğu dozların sık aralıklı olması gıdalarla etkileşim)

İlaccedil yan etkileri

Klinik ziyaretine gelmeme

Sigorta kapsamında olmama ilaccedil maliyeti

Tedavi yorgunluğu

Muumlmkuumlnse uyumsuzluk nedenini ortadan kaldıracak değişiklik yapılmalı

İlaccedil rejiminin basitleştirilmesi

Hap sayısının azaltılması

Doz aralıklarının azaltılması (muumlmkuumlnse tek doz kullanım)

Kaletra (tek doz kullanım) Prezista Stocrin Truvada Viramune XR

Gıdalarla etkileşimi olmayan ilaccedilların kullanımı

Doz saatlerinin ayarlanması

Guumlnluumlk yaşam aktivitelerini etkilemeyecek rejimin seccedililmesi

Aynı gruptan yan etkisi daha az olan ilacın kullanılması

Ontario Kohort Ccedilalışması 779 katılımcı (anket ccedilalışması)

Suboptimal uyum Goumlruumlşmeden oumlnceki 4 guumln iccedilinde ge1 doz ARTrsquonin atlanmış olması

15 olgu buna uyuyor

Guumlnde bir kez kullanılan rejimleri kullananlarda suboptimal uyum goumlruumllme olasılığı diğer rejimleri kullananlara goumlre yarı yarıya daha az

Diğer faktoumlrler genccedil yaş sosyal etkileşimin az olması ve bir seferde gt6 alkolik iccedilecek tuumlketme

Raboud J AIDS Behav 2011

PI temelli induumlksiyon tedavisi tek doz tek tablet (3NRTI) rejime geccedilen hastalarda uyum ve yaşam kalitesi yan etki1

PI temelli rejim ile virolojik baskılanma2

PI+2NRTI NNRTI+2NRTI 3NRTI

Virolojik başarısızlık oumlluumlm AIDS ile ilintili olaylar accedilısından hiccedilbir fark yok

Kan lipitlerinde kullanım kolaylığı uyumda diğer ilaccedil sınıflarının korunması avantajı

1Langebeek N HIV Med 2013 2Cruciani M Cochrane Database Sys Rev 2013

2NRTI + ATVr kullanan 40 hastaATVr + 3TC ile idame

48 hafta sonunda 1 virolojik başarısızlık (direnccedil yok) Lipit duumlzeylerinde duumlzelme Glomeruumller filtrasyon hızında duumlzelme Fiziksel ve zihinsel sağlık skorlarında duumlzelme Noumlrofizyolojik performansta duumlzelme Kemik mineral dansitesinde duumlzelme CD4 sayısı biliruumlbin plazma ATV duumlzeyleri uyum ve

vuumlcut yağ dağılımında anlamlı değişiklik yok

Di Giambenedetto S Antimicrobial Chemother 2013

PI monoterapisi x karma tedavi Monoterapi ve uumlccedilluuml tedavi kolu ile yapılan

karşılaştırmalarda VY saptanabilir duumlzeyin altında kalma oranı12

Monoterapi kolunda 80-81 Uumlccedilluuml tedavi kolunda 866-95 Fark anlamlı değil

Monoterapi kolunda virolojik başarısızlık yaşayanlarda uyum oranı daha koumltuuml Proteaz geninde direnccedil mutasyonu yok Karma tedavi ile viral yuumlk baskılanabiliyor

10 ccedilalışmayı kapsayan bir meta-analiz3

PI tedavisi uumlccedilluuml tedaviden daha başarısız Aradaki fark kuumlccediluumlk

1 Arribas JR J Acquir İmmune Defic Synd 2005 2 Nunes EP HIV Clin Trials 2009 3 Mathis S PLoS One 2011

PI monoterapisi Oumlnerildiği durumlar

PI temelli rejimlerde başarısızlık oumlykuumlsuuml bulunmayan VY son 6 ayda lt50 kmL olan ve kronik HBV enfeksiyonu bulunmayanlarda NRTI intoleransı varsa Tedavinin basitleştirilmesi iccedilin Madde bağımlılığı nedeniyle tedaviye sık ara veriliyorsa

Oumlnerilen ilaccedillar DRVr (guumlnde bir kez) LPVr (guumlnde iki kez)

EACS Kılavuzu 2013

Toksisiteye bağlı değişiklik Hırvatistanrsquoda 1998-2007 yılları arasında 321 hasta ART başlanan hastalarda 3 yıl boyunca aynı rejim ile devam

etme oranı 1998-2002rsquode 127 2002-2007rsquode 394

En sık ilaccedil değişikliğine neden olan toksisiteler lipoatrofi (22) gastrointestinal semptomlar (20) noumlropati (18)

Virolojik başarısızlık nedeniyle değişiklik oranı 5 ART rejiminin ilk 3 ayı iccedilinde toksisite nedeniyle ilaccedil

değişikliği gerektiren faktoumlrler Kadın cinsiyet İleri yaş

Perović Mihanović M Med Sci Monit 2013

Farmaoekonomik nedenle değişiklik İspanyarsquoda VY uzun suumlredir lt50 kmL olan hastalar 673 rejim değişikliği (562rsquosi maliyeti azaltma amaccedillı) En sık değişiklik

313 TDF+FTCABC+3TC 26 PI monoterapisine geccediliş

En ccedilok tasarruf sağlayan değişiklik stratejisi 38 PI monoterapisine geccediliş 24 raltegravirin rejimden ccedilıkarılması veya değiştirilmesi 13 TDF+FTCABC+3TC 5 nevirapine geccediliş

Llibre JM ClinicoEconomics and Outcomes Research 2013

Hasta Destek Merkezi

Page 5: Deniz Gökengin Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon ... · Rezidüel viral aktivite [Zhang L. N Engl J Med 1999] HCV ile koenfeksiyon [Tsiara GC. J Viral Hepatit 2013; Greub

İlk başvuru Oumlykuuml

Tam tıbbi oumlykuuml Oumlzgeccedilmiş

Kullanılan ilaccedillar

Yandaş hastalıklar

Soygeccedilmiş

Aşılanma oumlykuumlsuuml

Psikososyal oumlykuuml Yaşam tarzı

İş durumu

Sosyal yardım

Psikolojik morbidite

Eş ve ccedilocuklar

Cinsel sağlıkUumlreme sağlığı oumlykuumlsuuml Cinsel oumlykuuml

Guumlvenli seks

Eşin HIV durumuEşe HIV durumunu accedilıklama

Hamile kalma

EACS Kılavuzu suumlruumlm 70 2013

İlk başvuru HIV enfeksiyonunun evrelenmesi

Viroloji

HIV antikoru testi

Plazmada HIV viral yuumlk duumlzeyi

Antiretroviral direnccedil testi

İmmuumlnoloji

CD4 (+-CD8) T lenfositi sayısı ve yuumlzdesi12

1 Mellors JM Ann Intern Med 1997 2 Egger M Lancet 2003

İlk Başvuru Koenfeksiyonlar

Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar Sifiliz serolojisi

CYBE taraması

Viral hepatitler HAV HBV HCV

Tuumlberkuumlloz Akciğer grafisi

Tuumlberkuumlluumln deri testi

Quantiferon

Diğerleri VZV serolojisi

Kızamık serolojisi

Kızamıkccedilık serolojisi

Toksoplazmoz serolojisi

CMV serolojisi

Tropikal hastalık taraması (gerekli ise)

EACS Kılavuzu suumlruumlm 70 2013

1Bedimo RG J Acquir İmmune Defic Synd 2009

2Silverberg MJ Cancer Epidemiol Biomarkers Prev 2001

3 Freiberg MS JAMA Intern Med 2013

4Islam FM HIV Med 2012

5Brown TT AIDS 2006

6 Triant VA J Clin Endocrinol Metab 2008

7 Bonjoch A Antiviral Res 2010

8 Weber R Arch Intern Med 2006

9 Heaton RK Neurology 2010

HIV enfeksiyonunda KS NHL HL servikal CA anal ca

ve KC ca riskinde artma12

Kardiyovaskuumller hastalık riskinde yuumlkselme34

Kemik mineral dansitesinde azalma ve kırık riskinde artma56

Boumlbrek işlevlerinin bozulma riskinde artma7

Karaciğerle ilişkili oumlluumlm riskinde artma8

Noumlrobilişsel bozukluk gelişme riskinde artma9

İlk Başvuru Yandaş hastalıklar

Beden kitle endeksi

Hematoloji Tam kan sayımı

Hemoglobinopatiler

KVH TA

EKG

Framingham skoru

Akciğer hastalığı Akciğer filmi

Spirometri

Kan biyokimyası Accedillık glikoz değeri

Kan lipitleri

Karaciğer hastalığı KCFT ve biliruumlbin

Boumlbrek hastalığı

Tam idrar analizi

Uumlre kreatinin

eGFR (aMDRD)

EACS Kılavuzu suumlruumlm 70 2013

İlk Başvuru Yandaş hastalıklar

Kemik hastalığı Kemik profili (Ca PO4 ALP)

FRAX skoru

25(OH) vit D

Bilişsel yetersizlik Tarama soru formu

Depresyon Soru formu

Kanser

Mamografi

PAP suumlruumlntuumlsuuml

Anoskopi ve PAP (ESE)

USG ve AFP

EACS Kılavuzu suumlruumlm 70 2013

Ccedilok merkezli bir ccedilalışma (ABD)

3678 hasta

ART başlandıktan sonra laboratuar izlemi

İlk test yapılana dek geccedilen zaman Hematolojik testlermdash30 guumln

Hepatikmdash31 guumln

Renalmdash33 guumln

Lipit testlerimdash350 guumln

1 yılın sonunda Olguların 80rsquoinde gt2 hematolojikhepatik ve renal test yapılmış

Olguların sadece 40rsquoında ge1 lipit testi yapılmış

Yanik EL J Acquir Immune Defic Syndr 2013

Benchmarking HIV health care from individual patient care to health care

evaluation

An example from the EuroSIDA study

Daria N Podlekareva Joanne Reekie Amanda Mocroft Marcelo Losso Aza G

Rakhmanova Elzbieta Bakowska Igor A Karpov Jeffrey V Lazarus Jose Gatell

Jens D Lundgren ve Ole Kirk EuroCoord EuroSIDA ccedilalışması

BMC Infectious Diseases 2012 12229 httpwwwbiomedcentralcom1471-

233412229

35 uumllkeden 103 kliniği ve 16597 HIV pozitif olguyu kapsayan ccedilalışma Amaccedil Mevcut HIV tedavi kılavuzlarında bulunan bakım hizmetine ilişkin doumlrt goumlstergenin performansını ve katılımcı uumllkelerdeki kullanımını belirlemek ve standart geliştirmek

EuroSIDAF ccedilalışmasında ART alan ve almayan hastalarda CD4 huumlcresi sayısı ve HIV-RNA oumllccediluumlmleri SE Southern Europe Greece Israel Italy Portugal Spain WCE West Central Europe Austria Belgium France South Germany Luxembourg Switzerland NE Northern Europe Denmark Finland North Germany Ireland the Netherlands Norway Sweden the United Kingdom ECE East Central Europe Bulgaria Croatia the Czech Republic Hungary Poland Romania Serbia and Slovakia EE Eastern Europe Belarus Estonia Latvia Lithuania the Russian Federation and the Ukraine AR Argentina cART karma antiretroviral tedavi

ART kullanılan suumlrenin 90rsquoında HIV RNArsquonın baskılanmış olması iccedilin odds oranları

Rutin izlem ART başlanmadan oumlnce Tıbbi oumlykuuml

Eşzamanlı kullanılan ilaccedillar

Yandaş hastalıklar

Psikososyal

Yaşam tarzı

İş durumu

Psikolojik ve sosyal durumu

Cinsel sağlıkUumlreme sağlığı

Gebe kalma durumuarzusu

Koenfeksiyonlar HBV taraması

Virolojik VY direnccedil testi R5 tropizm testi

İmmuumlnolojik

CD4 T lenfositi sayısı

HLA B5701

Yandaş hastalıklar

BKE tam kan sayımı

EKG Framingham skoru TA

Kan lipit ve glikoz değerleri

KCFT ve BFT (eGFR T idrar)

Kemik değerlendirmesi (FRAX)

Noro-bilişsel değerlendirme

Depresyon değerlendirmesi

EACS Kılavuzu suumlruumlm 70 2013

İzlem sıklığı Psikososyal durum

Yaşam tarzı (1-2 kezyıl)

CSUumlS

Cinsel oumlykuuml (1-2 kezyıl)

Eşin HIV durumu (gereğinde)

Guumlvenli seks (gereğinde)

Gebe kalma durumuarzusu (gereğinde)

Koenfeksiyonlar

CYBE (yıllıkgereğinde)

Viral hepatit (yıllıkgereğinde)

TB (temas varsa)

Yandaş hastalıklar BKE (yıllık)

Tam kan sayımı (1-4 kezyıl)

TA ve EKG (yıllık)

Lipit duumlzeyleri (yıllık)

Glikoz (1-2 kezyıl)

KCFT ve biliruumlbin (1-4 kezyıl)

eGFR (1-4 kezyıl)

Tam idrar analizi (yıllık)

Kemik profili (1-2 kezyıl)

FRAX (2 yılda bir)

Noumlrobilişsel değerlendirme (2 yılda bir)

Depresyon (12- yılda bir)

Framingham skoru gt40 yaş erkekler ve gt50 yaş kadınlar

KCFTHepatotoksik ilaccedillar kullanılacaksa daha sık izlem

Karaciğer hastalığı iccedilin yıllık risk değerlendirmesi

BFT Nefrotoksik ilaccedillar başlanacaksaKBH riski varsa

Tam idrar analizi eGFR lt60 mLdk veya proteinuumlri ge1 ise yılda iki kez

DEXA ge65 y kadın ge70 y erkek frajilite fraktuumlruuml oumlykuumlsuuml postmenapozal kadın ve risk faktoumlruuml bulunan 50-70 y arası erkek

Mamografi 50-70 yaş kadınlarda 1-3 yılda bir

Servikal PAP Cinsel aktivite goumlsteren kadınlarda 1-3 yılda bir

Anal PAP 1-3 yılda bir (yararı bilinmiyor)

USG AFP siroz ve HBV enfeksiyonunda 2 kezyıl (tartışmalı)

İzlem sıklığı Virolojik

Viral yuumlk Tedaviye yanıtın temel

goumlstergesi1

Klinik seyrin oumlngoumlruumllmesi2

Tedavi başlarken değiştirirken

Başlamadan oumlnce

2-4 hf iccedilinde

VY negatifleşene dek 4-8 hf aralarla

Virolojik baskılanma sağlanmış hastada toksisiteye bağlı değişiklik Değişiklikten sonraki 2-4 hf iccedilinde

Stabil ART rejimi kullananlarda 3-4 ayda bir

Klinik gereksinim varsa

Duruma goumlre 6 ayda bir olabilir

1Hughes MD Ann Intern Med 1997 2 Marschner IC J Infect Dis 1998

DHHS Kılavuzu 2013

İzlem sıklığı İmmuumlnolojik

ART kullanmayanlarda

3-6 ayda bir1

ART başlananlarda

ART başlandıktan sonra ilk 3 yıl iccedilinde 50-150 huumlcremm3 artış beklenir2

Beklenen artış olmazsa

1 DHHS Kılavuzu 2013 2 Kaufmann GR Arch Intern Med 2003

CD4 sayısındaki artışı olumsuz etkileyen faktoumlrler Tedaviye ara verilmesi virolojik yanıtın iyi olmaması ileri yaş CD4 T

lenfositlerindeki artışı olumsuz etkileyen faktoumlrler (İsviccedilre konhortu) [Kaufman GR Arch Intern Med 2003]

Yaş [Viard JP J Infect Dis 2001 Althoff KN AIDS 2010]

Tedaviye başlamadan oumlnceki CD4 sayısı [Kaufmann GR AIDS 2000]

Alfa interferon kullanımı [Berglund O Clin Infect Dis 1991]

Reziduumlel viral aktivite [Zhang L N Engl J Med 1999]

HCV ile koenfeksiyon [Tsiara GC J Viral Hepatit 2013 Greub G Lancet 2000]

CD4 sayısında yanıltıcı yuumlkselmeye neden olan faktoumlrler Splenektomi [Zurlo JJ Clin Infect Dis 1995 Bernhard NF J Human Virol 1999]

HTLV-1 enfeksiyonu [Casseb J Rev Inst Med Trop Sao Paulo 2007]

Washington DC Eyluumll 1998mdashAralık 2011

25463 VY ve CD4 eşleştirmesi goumlzden geccedilirilmiş

Viral yuumlkuuml suumlrekli baskı altında olan olgularda CD4 sayısının ge200 huumlcremm3 kalabilme olasılığı araştırılmış

Gale HB Clin Infect Dis 2013

Olguların 93rsquouumlnde viral baskılanma sırasında CD4 T lenfositi sayısı ge200 huumlcremm3 duumlzeyinde devam etmiş

7 olguda toplam 84 kez CD4 T lenfositi sayısı lt200 huumlcremm3 duumlzeyine inmiş

Bunların 39rsquounda duumlşuumlş HIV ile ilişkili bulunmamış

CD4 T lenfositi sayısındaki duumlşme başlangıccediltaki CD4 T lenfositi sayısı ile ilişkili bulunmuş 200-249 arasında 25

250-299 arası 16

300-349 arası 5

ge350 2

Başlangıccediltaki CD4 T lenfositi sayısı ge350 huumlcremm3 olduğunda sayının 4 yıl boyunca gt200 huumlcremm3 duumlzeyinde kalma olasılığı 975

Gale HB Clin Infect Dis 2013

Antiretroviral tedavi kullanan ve viral yuumlkuuml baskılanmış hastalarda

CD4 T lenfositi testinin

klinik durum değişmedikccedile

IFN kortikosteroit antineoplastik ilaccedil başlanmadıkccedila

yılda 1-2 kez yapılması oumlnerilir

EACS Kılavuzu 2013 DHHS Kılavuzu 2013

Tedavi değişikliğinin nedenleri Virolojik başarısızlık goumlzlenen hastalar Virolojik başarısızlığı olmayan hastalar

Toksisite Kanıtlanmış toksisite Olası ilaccedil etkileşimlerinin oumlnlenmesi Gebelik

Uzun vadede yan etkilerin oumlnlenmesi Rejimin basitleştirilmesi

Kullanım kolaylığı iccedilin İlaccedil rejiminin artık oumlnerilmemesikullanımdan kalkması

Maliyetin duumlşuumlruumllmesi

a ART başlandıktan 1 yıl sonra aynı tedavi ile devam eden hastaların oranı

b 2002-2004 yıllarında ARTrsquoyi kesme nedenleri

Arribas JR AIDS Res Ther 2013

Tanımlar Virolojik başarısızlık

Viral replikasyonun baskılanamaması veya baskılanmasının suumlrduumlruumllememesi (HIV RNA duumlzeyi gt200 kopyamL)

Yetersiz virolojik yanıt

ARTrsquoye başlandıktan 24 hafta sonra ardışık iki RNA testinde HIV RNA duumlzeyinin gt200 kopyamL olması

Virolojik geri tepme

Virolojik baskılanma sağlandıktan sonra HIV RNArsquonın saptanabilir duumlzeye (gt200 kopyamL) yuumlkselmesi

Suumlrekli duumlşuumlk duumlzeyli viremi

HIV RNArsquonın lt1000 kopyamL duumlzeyinde seyretmesi

Virolojik sıccedilrama

Virolojik baskılanma olduktan sonra HIV RNArsquonın saptanabilir duumlzeye yuumlkselip tekrar saptanamaz duumlzeye geri doumlnmesi

DHHS Kılavuzu 2013

Virolojik başarısızlığın nedenleri

geccedilmişte 28-40 ilaccedil intoleransıtoksisite

guumlnuumlmuumlzde primer direnccediluyumsuzluk

1 DrsquoArminio Monforte A AIDS 2000 2 Mocroft A AIDS 2001 3 Paredes R J Infect Dis 2010

Virolojik başarısızlık olduğunda HIV RNA ve CD4 T lenfositi sayılarında zaman iccedilindeki

değişiklikler

HIV ile ilintili klinik olayların ortaya ccedilıkışı

ARV tedavi oumlykuumlsuuml

Oumlnceki direnccedil testi sonuccedilları

İlaccedil kullanma davranışı (dozlara ve doz sıklığına uyum gıdalarla etkileşim)

Tolere edilirlik

Ek ilaccedillar veya destekler

Yandaş hastalıklardurumlar (madde koumltuumlye kullanımı gibi) değerlendirilmeli

Virolojik başarısızlığın belirlenmesi 1 Hermankova M JAMA 2001

2 Kieffer TL J Infect Dis 2004

3 Taiwo B Antiviral Therapy 2010

4 Lima V J Acquir Immune Defic Synd 2009

5 Riabaudo H 16 CROI 2009

6 6 DHHS Kılavuzu 2013

7 Aleman S AIDS 2002

8 Karlsson AC AIDS 2004

Tedaviyi değiştirmenin en doğru zamanı bilinmiyor

Duumlşuumlk duumlzeyli viremi tartışmalı Direnccedil mutasyonlarına yol accedilmıyor1

Uzun vadede stabil2

Baskılanmaya yakın duumlşuumlk duumlzeyli viremi sırasında mutasyon gelişebilir (Oumlz 3TC ve EFV)3

Yeni testler ccedilok daha duumlşuumlk duumlzeyde RNArsquoyı saptayabiliyor4

Virolojik başarısızlık sınırı56 lt200 kmL (daha guumlvenilir) lt50 kmL (yalancı başarısızlık)

Antiretrovirallere direnccedil78 VY gt200 kmL VY gt500 kmL

İlaccedil değiştirme stratejileri Duumlşuumlk duumlzeyli viremi (lt1000 kmL)

Uyumu goumlzden geccedilir lt50 - lt200 kmL arasının nasıl youmlnetileceği bilinmiyor gt200 - lt1000 kmL arası virolojik başarısızlık ihtimali direnccedil testi

denenir Tekrarlayan viremi (gt1000 kmL) ilaccedil direnci yok

İlaccedil kullanmıyorsa aynıbaşka rejimi başla VY negatifleşmezse direnccedil testi yaptır

Uyumu goumlzden geccedilir Tekrarlayan viremi (gt1000 kmL) ilaccedil direnci var

Direnccedil testi yap En kısa zamanda rejimi değiştir

Ccedilok ilaca direnccedilli HIV Her hasta bireysel olarak değerlendirilmeli uzman goumlruumlşuuml alınmalı

DHHS Kılavuzu 2013

Stanford Direnccedil Veritabanı (httphivdbstanfordedu)

Dizin yorumlama programları (HIVdb)

Her direnccedil mutasyonuna bir puan verilir

Bu puanlar toplanarak ilacın direnccedil puanı belirlenir

Genotipik duyarlılık puanı

İlacın duyarlılık durumuna goumlre 0-1 olarak puanlanır

Rejimin puanı ne kadar yuumlksekse virolojik yanıt alma olasılığı o kadar fazla

Virolojik yanıt iccedilin kestirici

Soo-Yon R Nucleic Acids Res 2003

Anderson JA AIDS Res Hum Retroviruses 2008

İlaccedil değiştirme stratejileri12

Yeni rejimde en az 2 tercihen 3 aktif ilaccedil bulunmalı Rejimde en az 1 tam aktif PIr + en az bir adet daha oumlnce

kullanılmamış sınıftan ilaccedil bulunmalı (direnccedil testi sonuccedillarına goumlre)

lt2 aktif ilaccedil varsa değişikliği ertele Seccedilenekler ccedilok sınırlıysa deneysel ilaccedillar kullanılabilir Her koşulda tedaviyi suumlrduumlr

Viral yuumlkuumln 10000-20000 kmL duumlzeyinde tutulması klinik yarar sağlayabilir3

Kısmi virolojik baskılama klinik yarar sağlayabilir4

Direnccedil olsa bile bazı durumlarda 3TC veya FTC kullanılabilir

1 EACS Kılavuzu 2013 2 DHHS Kılavuzu 2013 3 Ledergerber B Lancet 200 4 Raffanti SP J Acquir İmmune Defic Synd 2004

Sarı olan ilacı iccedilince yuumlzuumlm morarıyor onun iccedilin onu iccedilmiyorum

Midem bulanıyordu ilaccedillarımı kestim

Doumlrt hap ccedilok fazla geliyor fenalaşıyorum Doumlrt yerine iki tane iccediliyorum

Hasta Sadece beyaz ilaccediltan yazdıracağım diğerinden var Doktor Neden İkisinin birlikte bitmesi gerekiyordu Hasta Yolculuğa giderken bunu yanıma almayı unutmuşum Bir hafta sadece beyazdan iccediltim

Uyumsuzluk nedenleri ARTrsquoye uyum hakkında yeterli

bilgi sahibi olmamak

Yaşa bağlı sorunlar (polifarmasi goumlrme kaybı bilişsel yetersizlik)

Genccedil yaş

Psikososyal konular (depresyon evsizlik sosyal desteğin olmaması stres yaratan olaylar psikoz)

HIV durumunun accedilıklanamaması

Noumlrokognitif sorunlar

Madde koumltuumlye kullanımı

Stigma

İlaccedilların kullanımında guumlccedilluumlk (ilaccedilları yutarken zorlanma guumlnluumlk kullanım şemasında zorluk

Karmaşık rejimler (tablet sayısının ccedilokluğu dozların sık aralıklı olması gıdalarla etkileşim)

İlaccedil yan etkileri

Klinik ziyaretine gelmeme

Sigorta kapsamında olmama ilaccedil maliyeti

Tedavi yorgunluğu

Muumlmkuumlnse uyumsuzluk nedenini ortadan kaldıracak değişiklik yapılmalı

İlaccedil rejiminin basitleştirilmesi

Hap sayısının azaltılması

Doz aralıklarının azaltılması (muumlmkuumlnse tek doz kullanım)

Kaletra (tek doz kullanım) Prezista Stocrin Truvada Viramune XR

Gıdalarla etkileşimi olmayan ilaccedilların kullanımı

Doz saatlerinin ayarlanması

Guumlnluumlk yaşam aktivitelerini etkilemeyecek rejimin seccedililmesi

Aynı gruptan yan etkisi daha az olan ilacın kullanılması

Ontario Kohort Ccedilalışması 779 katılımcı (anket ccedilalışması)

Suboptimal uyum Goumlruumlşmeden oumlnceki 4 guumln iccedilinde ge1 doz ARTrsquonin atlanmış olması

15 olgu buna uyuyor

Guumlnde bir kez kullanılan rejimleri kullananlarda suboptimal uyum goumlruumllme olasılığı diğer rejimleri kullananlara goumlre yarı yarıya daha az

Diğer faktoumlrler genccedil yaş sosyal etkileşimin az olması ve bir seferde gt6 alkolik iccedilecek tuumlketme

Raboud J AIDS Behav 2011

PI temelli induumlksiyon tedavisi tek doz tek tablet (3NRTI) rejime geccedilen hastalarda uyum ve yaşam kalitesi yan etki1

PI temelli rejim ile virolojik baskılanma2

PI+2NRTI NNRTI+2NRTI 3NRTI

Virolojik başarısızlık oumlluumlm AIDS ile ilintili olaylar accedilısından hiccedilbir fark yok

Kan lipitlerinde kullanım kolaylığı uyumda diğer ilaccedil sınıflarının korunması avantajı

1Langebeek N HIV Med 2013 2Cruciani M Cochrane Database Sys Rev 2013

2NRTI + ATVr kullanan 40 hastaATVr + 3TC ile idame

48 hafta sonunda 1 virolojik başarısızlık (direnccedil yok) Lipit duumlzeylerinde duumlzelme Glomeruumller filtrasyon hızında duumlzelme Fiziksel ve zihinsel sağlık skorlarında duumlzelme Noumlrofizyolojik performansta duumlzelme Kemik mineral dansitesinde duumlzelme CD4 sayısı biliruumlbin plazma ATV duumlzeyleri uyum ve

vuumlcut yağ dağılımında anlamlı değişiklik yok

Di Giambenedetto S Antimicrobial Chemother 2013

PI monoterapisi x karma tedavi Monoterapi ve uumlccedilluuml tedavi kolu ile yapılan

karşılaştırmalarda VY saptanabilir duumlzeyin altında kalma oranı12

Monoterapi kolunda 80-81 Uumlccedilluuml tedavi kolunda 866-95 Fark anlamlı değil

Monoterapi kolunda virolojik başarısızlık yaşayanlarda uyum oranı daha koumltuuml Proteaz geninde direnccedil mutasyonu yok Karma tedavi ile viral yuumlk baskılanabiliyor

10 ccedilalışmayı kapsayan bir meta-analiz3

PI tedavisi uumlccedilluuml tedaviden daha başarısız Aradaki fark kuumlccediluumlk

1 Arribas JR J Acquir İmmune Defic Synd 2005 2 Nunes EP HIV Clin Trials 2009 3 Mathis S PLoS One 2011

PI monoterapisi Oumlnerildiği durumlar

PI temelli rejimlerde başarısızlık oumlykuumlsuuml bulunmayan VY son 6 ayda lt50 kmL olan ve kronik HBV enfeksiyonu bulunmayanlarda NRTI intoleransı varsa Tedavinin basitleştirilmesi iccedilin Madde bağımlılığı nedeniyle tedaviye sık ara veriliyorsa

Oumlnerilen ilaccedillar DRVr (guumlnde bir kez) LPVr (guumlnde iki kez)

EACS Kılavuzu 2013

Toksisiteye bağlı değişiklik Hırvatistanrsquoda 1998-2007 yılları arasında 321 hasta ART başlanan hastalarda 3 yıl boyunca aynı rejim ile devam

etme oranı 1998-2002rsquode 127 2002-2007rsquode 394

En sık ilaccedil değişikliğine neden olan toksisiteler lipoatrofi (22) gastrointestinal semptomlar (20) noumlropati (18)

Virolojik başarısızlık nedeniyle değişiklik oranı 5 ART rejiminin ilk 3 ayı iccedilinde toksisite nedeniyle ilaccedil

değişikliği gerektiren faktoumlrler Kadın cinsiyet İleri yaş

Perović Mihanović M Med Sci Monit 2013

Farmaoekonomik nedenle değişiklik İspanyarsquoda VY uzun suumlredir lt50 kmL olan hastalar 673 rejim değişikliği (562rsquosi maliyeti azaltma amaccedillı) En sık değişiklik

313 TDF+FTCABC+3TC 26 PI monoterapisine geccediliş

En ccedilok tasarruf sağlayan değişiklik stratejisi 38 PI monoterapisine geccediliş 24 raltegravirin rejimden ccedilıkarılması veya değiştirilmesi 13 TDF+FTCABC+3TC 5 nevirapine geccediliş

Llibre JM ClinicoEconomics and Outcomes Research 2013

Hasta Destek Merkezi

Page 6: Deniz Gökengin Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon ... · Rezidüel viral aktivite [Zhang L. N Engl J Med 1999] HCV ile koenfeksiyon [Tsiara GC. J Viral Hepatit 2013; Greub

İlk başvuru HIV enfeksiyonunun evrelenmesi

Viroloji

HIV antikoru testi

Plazmada HIV viral yuumlk duumlzeyi

Antiretroviral direnccedil testi

İmmuumlnoloji

CD4 (+-CD8) T lenfositi sayısı ve yuumlzdesi12

1 Mellors JM Ann Intern Med 1997 2 Egger M Lancet 2003

İlk Başvuru Koenfeksiyonlar

Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar Sifiliz serolojisi

CYBE taraması

Viral hepatitler HAV HBV HCV

Tuumlberkuumlloz Akciğer grafisi

Tuumlberkuumlluumln deri testi

Quantiferon

Diğerleri VZV serolojisi

Kızamık serolojisi

Kızamıkccedilık serolojisi

Toksoplazmoz serolojisi

CMV serolojisi

Tropikal hastalık taraması (gerekli ise)

EACS Kılavuzu suumlruumlm 70 2013

1Bedimo RG J Acquir İmmune Defic Synd 2009

2Silverberg MJ Cancer Epidemiol Biomarkers Prev 2001

3 Freiberg MS JAMA Intern Med 2013

4Islam FM HIV Med 2012

5Brown TT AIDS 2006

6 Triant VA J Clin Endocrinol Metab 2008

7 Bonjoch A Antiviral Res 2010

8 Weber R Arch Intern Med 2006

9 Heaton RK Neurology 2010

HIV enfeksiyonunda KS NHL HL servikal CA anal ca

ve KC ca riskinde artma12

Kardiyovaskuumller hastalık riskinde yuumlkselme34

Kemik mineral dansitesinde azalma ve kırık riskinde artma56

Boumlbrek işlevlerinin bozulma riskinde artma7

Karaciğerle ilişkili oumlluumlm riskinde artma8

Noumlrobilişsel bozukluk gelişme riskinde artma9

İlk Başvuru Yandaş hastalıklar

Beden kitle endeksi

Hematoloji Tam kan sayımı

Hemoglobinopatiler

KVH TA

EKG

Framingham skoru

Akciğer hastalığı Akciğer filmi

Spirometri

Kan biyokimyası Accedillık glikoz değeri

Kan lipitleri

Karaciğer hastalığı KCFT ve biliruumlbin

Boumlbrek hastalığı

Tam idrar analizi

Uumlre kreatinin

eGFR (aMDRD)

EACS Kılavuzu suumlruumlm 70 2013

İlk Başvuru Yandaş hastalıklar

Kemik hastalığı Kemik profili (Ca PO4 ALP)

FRAX skoru

25(OH) vit D

Bilişsel yetersizlik Tarama soru formu

Depresyon Soru formu

Kanser

Mamografi

PAP suumlruumlntuumlsuuml

Anoskopi ve PAP (ESE)

USG ve AFP

EACS Kılavuzu suumlruumlm 70 2013

Ccedilok merkezli bir ccedilalışma (ABD)

3678 hasta

ART başlandıktan sonra laboratuar izlemi

İlk test yapılana dek geccedilen zaman Hematolojik testlermdash30 guumln

Hepatikmdash31 guumln

Renalmdash33 guumln

Lipit testlerimdash350 guumln

1 yılın sonunda Olguların 80rsquoinde gt2 hematolojikhepatik ve renal test yapılmış

Olguların sadece 40rsquoında ge1 lipit testi yapılmış

Yanik EL J Acquir Immune Defic Syndr 2013

Benchmarking HIV health care from individual patient care to health care

evaluation

An example from the EuroSIDA study

Daria N Podlekareva Joanne Reekie Amanda Mocroft Marcelo Losso Aza G

Rakhmanova Elzbieta Bakowska Igor A Karpov Jeffrey V Lazarus Jose Gatell

Jens D Lundgren ve Ole Kirk EuroCoord EuroSIDA ccedilalışması

BMC Infectious Diseases 2012 12229 httpwwwbiomedcentralcom1471-

233412229

35 uumllkeden 103 kliniği ve 16597 HIV pozitif olguyu kapsayan ccedilalışma Amaccedil Mevcut HIV tedavi kılavuzlarında bulunan bakım hizmetine ilişkin doumlrt goumlstergenin performansını ve katılımcı uumllkelerdeki kullanımını belirlemek ve standart geliştirmek

EuroSIDAF ccedilalışmasında ART alan ve almayan hastalarda CD4 huumlcresi sayısı ve HIV-RNA oumllccediluumlmleri SE Southern Europe Greece Israel Italy Portugal Spain WCE West Central Europe Austria Belgium France South Germany Luxembourg Switzerland NE Northern Europe Denmark Finland North Germany Ireland the Netherlands Norway Sweden the United Kingdom ECE East Central Europe Bulgaria Croatia the Czech Republic Hungary Poland Romania Serbia and Slovakia EE Eastern Europe Belarus Estonia Latvia Lithuania the Russian Federation and the Ukraine AR Argentina cART karma antiretroviral tedavi

ART kullanılan suumlrenin 90rsquoında HIV RNArsquonın baskılanmış olması iccedilin odds oranları

Rutin izlem ART başlanmadan oumlnce Tıbbi oumlykuuml

Eşzamanlı kullanılan ilaccedillar

Yandaş hastalıklar

Psikososyal

Yaşam tarzı

İş durumu

Psikolojik ve sosyal durumu

Cinsel sağlıkUumlreme sağlığı

Gebe kalma durumuarzusu

Koenfeksiyonlar HBV taraması

Virolojik VY direnccedil testi R5 tropizm testi

İmmuumlnolojik

CD4 T lenfositi sayısı

HLA B5701

Yandaş hastalıklar

BKE tam kan sayımı

EKG Framingham skoru TA

Kan lipit ve glikoz değerleri

KCFT ve BFT (eGFR T idrar)

Kemik değerlendirmesi (FRAX)

Noro-bilişsel değerlendirme

Depresyon değerlendirmesi

EACS Kılavuzu suumlruumlm 70 2013

İzlem sıklığı Psikososyal durum

Yaşam tarzı (1-2 kezyıl)

CSUumlS

Cinsel oumlykuuml (1-2 kezyıl)

Eşin HIV durumu (gereğinde)

Guumlvenli seks (gereğinde)

Gebe kalma durumuarzusu (gereğinde)

Koenfeksiyonlar

CYBE (yıllıkgereğinde)

Viral hepatit (yıllıkgereğinde)

TB (temas varsa)

Yandaş hastalıklar BKE (yıllık)

Tam kan sayımı (1-4 kezyıl)

TA ve EKG (yıllık)

Lipit duumlzeyleri (yıllık)

Glikoz (1-2 kezyıl)

KCFT ve biliruumlbin (1-4 kezyıl)

eGFR (1-4 kezyıl)

Tam idrar analizi (yıllık)

Kemik profili (1-2 kezyıl)

FRAX (2 yılda bir)

Noumlrobilişsel değerlendirme (2 yılda bir)

Depresyon (12- yılda bir)

Framingham skoru gt40 yaş erkekler ve gt50 yaş kadınlar

KCFTHepatotoksik ilaccedillar kullanılacaksa daha sık izlem

Karaciğer hastalığı iccedilin yıllık risk değerlendirmesi

BFT Nefrotoksik ilaccedillar başlanacaksaKBH riski varsa

Tam idrar analizi eGFR lt60 mLdk veya proteinuumlri ge1 ise yılda iki kez

DEXA ge65 y kadın ge70 y erkek frajilite fraktuumlruuml oumlykuumlsuuml postmenapozal kadın ve risk faktoumlruuml bulunan 50-70 y arası erkek

Mamografi 50-70 yaş kadınlarda 1-3 yılda bir

Servikal PAP Cinsel aktivite goumlsteren kadınlarda 1-3 yılda bir

Anal PAP 1-3 yılda bir (yararı bilinmiyor)

USG AFP siroz ve HBV enfeksiyonunda 2 kezyıl (tartışmalı)

İzlem sıklığı Virolojik

Viral yuumlk Tedaviye yanıtın temel

goumlstergesi1

Klinik seyrin oumlngoumlruumllmesi2

Tedavi başlarken değiştirirken

Başlamadan oumlnce

2-4 hf iccedilinde

VY negatifleşene dek 4-8 hf aralarla

Virolojik baskılanma sağlanmış hastada toksisiteye bağlı değişiklik Değişiklikten sonraki 2-4 hf iccedilinde

Stabil ART rejimi kullananlarda 3-4 ayda bir

Klinik gereksinim varsa

Duruma goumlre 6 ayda bir olabilir

1Hughes MD Ann Intern Med 1997 2 Marschner IC J Infect Dis 1998

DHHS Kılavuzu 2013

İzlem sıklığı İmmuumlnolojik

ART kullanmayanlarda

3-6 ayda bir1

ART başlananlarda

ART başlandıktan sonra ilk 3 yıl iccedilinde 50-150 huumlcremm3 artış beklenir2

Beklenen artış olmazsa

1 DHHS Kılavuzu 2013 2 Kaufmann GR Arch Intern Med 2003

CD4 sayısındaki artışı olumsuz etkileyen faktoumlrler Tedaviye ara verilmesi virolojik yanıtın iyi olmaması ileri yaş CD4 T

lenfositlerindeki artışı olumsuz etkileyen faktoumlrler (İsviccedilre konhortu) [Kaufman GR Arch Intern Med 2003]

Yaş [Viard JP J Infect Dis 2001 Althoff KN AIDS 2010]

Tedaviye başlamadan oumlnceki CD4 sayısı [Kaufmann GR AIDS 2000]

Alfa interferon kullanımı [Berglund O Clin Infect Dis 1991]

Reziduumlel viral aktivite [Zhang L N Engl J Med 1999]

HCV ile koenfeksiyon [Tsiara GC J Viral Hepatit 2013 Greub G Lancet 2000]

CD4 sayısında yanıltıcı yuumlkselmeye neden olan faktoumlrler Splenektomi [Zurlo JJ Clin Infect Dis 1995 Bernhard NF J Human Virol 1999]

HTLV-1 enfeksiyonu [Casseb J Rev Inst Med Trop Sao Paulo 2007]

Washington DC Eyluumll 1998mdashAralık 2011

25463 VY ve CD4 eşleştirmesi goumlzden geccedilirilmiş

Viral yuumlkuuml suumlrekli baskı altında olan olgularda CD4 sayısının ge200 huumlcremm3 kalabilme olasılığı araştırılmış

Gale HB Clin Infect Dis 2013

Olguların 93rsquouumlnde viral baskılanma sırasında CD4 T lenfositi sayısı ge200 huumlcremm3 duumlzeyinde devam etmiş

7 olguda toplam 84 kez CD4 T lenfositi sayısı lt200 huumlcremm3 duumlzeyine inmiş

Bunların 39rsquounda duumlşuumlş HIV ile ilişkili bulunmamış

CD4 T lenfositi sayısındaki duumlşme başlangıccediltaki CD4 T lenfositi sayısı ile ilişkili bulunmuş 200-249 arasında 25

250-299 arası 16

300-349 arası 5

ge350 2

Başlangıccediltaki CD4 T lenfositi sayısı ge350 huumlcremm3 olduğunda sayının 4 yıl boyunca gt200 huumlcremm3 duumlzeyinde kalma olasılığı 975

Gale HB Clin Infect Dis 2013

Antiretroviral tedavi kullanan ve viral yuumlkuuml baskılanmış hastalarda

CD4 T lenfositi testinin

klinik durum değişmedikccedile

IFN kortikosteroit antineoplastik ilaccedil başlanmadıkccedila

yılda 1-2 kez yapılması oumlnerilir

EACS Kılavuzu 2013 DHHS Kılavuzu 2013

Tedavi değişikliğinin nedenleri Virolojik başarısızlık goumlzlenen hastalar Virolojik başarısızlığı olmayan hastalar

Toksisite Kanıtlanmış toksisite Olası ilaccedil etkileşimlerinin oumlnlenmesi Gebelik

Uzun vadede yan etkilerin oumlnlenmesi Rejimin basitleştirilmesi

Kullanım kolaylığı iccedilin İlaccedil rejiminin artık oumlnerilmemesikullanımdan kalkması

Maliyetin duumlşuumlruumllmesi

a ART başlandıktan 1 yıl sonra aynı tedavi ile devam eden hastaların oranı

b 2002-2004 yıllarında ARTrsquoyi kesme nedenleri

Arribas JR AIDS Res Ther 2013

Tanımlar Virolojik başarısızlık

Viral replikasyonun baskılanamaması veya baskılanmasının suumlrduumlruumllememesi (HIV RNA duumlzeyi gt200 kopyamL)

Yetersiz virolojik yanıt

ARTrsquoye başlandıktan 24 hafta sonra ardışık iki RNA testinde HIV RNA duumlzeyinin gt200 kopyamL olması

Virolojik geri tepme

Virolojik baskılanma sağlandıktan sonra HIV RNArsquonın saptanabilir duumlzeye (gt200 kopyamL) yuumlkselmesi

Suumlrekli duumlşuumlk duumlzeyli viremi

HIV RNArsquonın lt1000 kopyamL duumlzeyinde seyretmesi

Virolojik sıccedilrama

Virolojik baskılanma olduktan sonra HIV RNArsquonın saptanabilir duumlzeye yuumlkselip tekrar saptanamaz duumlzeye geri doumlnmesi

DHHS Kılavuzu 2013

Virolojik başarısızlığın nedenleri

geccedilmişte 28-40 ilaccedil intoleransıtoksisite

guumlnuumlmuumlzde primer direnccediluyumsuzluk

1 DrsquoArminio Monforte A AIDS 2000 2 Mocroft A AIDS 2001 3 Paredes R J Infect Dis 2010

Virolojik başarısızlık olduğunda HIV RNA ve CD4 T lenfositi sayılarında zaman iccedilindeki

değişiklikler

HIV ile ilintili klinik olayların ortaya ccedilıkışı

ARV tedavi oumlykuumlsuuml

Oumlnceki direnccedil testi sonuccedilları

İlaccedil kullanma davranışı (dozlara ve doz sıklığına uyum gıdalarla etkileşim)

Tolere edilirlik

Ek ilaccedillar veya destekler

Yandaş hastalıklardurumlar (madde koumltuumlye kullanımı gibi) değerlendirilmeli

Virolojik başarısızlığın belirlenmesi 1 Hermankova M JAMA 2001

2 Kieffer TL J Infect Dis 2004

3 Taiwo B Antiviral Therapy 2010

4 Lima V J Acquir Immune Defic Synd 2009

5 Riabaudo H 16 CROI 2009

6 6 DHHS Kılavuzu 2013

7 Aleman S AIDS 2002

8 Karlsson AC AIDS 2004

Tedaviyi değiştirmenin en doğru zamanı bilinmiyor

Duumlşuumlk duumlzeyli viremi tartışmalı Direnccedil mutasyonlarına yol accedilmıyor1

Uzun vadede stabil2

Baskılanmaya yakın duumlşuumlk duumlzeyli viremi sırasında mutasyon gelişebilir (Oumlz 3TC ve EFV)3

Yeni testler ccedilok daha duumlşuumlk duumlzeyde RNArsquoyı saptayabiliyor4

Virolojik başarısızlık sınırı56 lt200 kmL (daha guumlvenilir) lt50 kmL (yalancı başarısızlık)

Antiretrovirallere direnccedil78 VY gt200 kmL VY gt500 kmL

İlaccedil değiştirme stratejileri Duumlşuumlk duumlzeyli viremi (lt1000 kmL)

Uyumu goumlzden geccedilir lt50 - lt200 kmL arasının nasıl youmlnetileceği bilinmiyor gt200 - lt1000 kmL arası virolojik başarısızlık ihtimali direnccedil testi

denenir Tekrarlayan viremi (gt1000 kmL) ilaccedil direnci yok

İlaccedil kullanmıyorsa aynıbaşka rejimi başla VY negatifleşmezse direnccedil testi yaptır

Uyumu goumlzden geccedilir Tekrarlayan viremi (gt1000 kmL) ilaccedil direnci var

Direnccedil testi yap En kısa zamanda rejimi değiştir

Ccedilok ilaca direnccedilli HIV Her hasta bireysel olarak değerlendirilmeli uzman goumlruumlşuuml alınmalı

DHHS Kılavuzu 2013

Stanford Direnccedil Veritabanı (httphivdbstanfordedu)

Dizin yorumlama programları (HIVdb)

Her direnccedil mutasyonuna bir puan verilir

Bu puanlar toplanarak ilacın direnccedil puanı belirlenir

Genotipik duyarlılık puanı

İlacın duyarlılık durumuna goumlre 0-1 olarak puanlanır

Rejimin puanı ne kadar yuumlksekse virolojik yanıt alma olasılığı o kadar fazla

Virolojik yanıt iccedilin kestirici

Soo-Yon R Nucleic Acids Res 2003

Anderson JA AIDS Res Hum Retroviruses 2008

İlaccedil değiştirme stratejileri12

Yeni rejimde en az 2 tercihen 3 aktif ilaccedil bulunmalı Rejimde en az 1 tam aktif PIr + en az bir adet daha oumlnce

kullanılmamış sınıftan ilaccedil bulunmalı (direnccedil testi sonuccedillarına goumlre)

lt2 aktif ilaccedil varsa değişikliği ertele Seccedilenekler ccedilok sınırlıysa deneysel ilaccedillar kullanılabilir Her koşulda tedaviyi suumlrduumlr

Viral yuumlkuumln 10000-20000 kmL duumlzeyinde tutulması klinik yarar sağlayabilir3

Kısmi virolojik baskılama klinik yarar sağlayabilir4

Direnccedil olsa bile bazı durumlarda 3TC veya FTC kullanılabilir

1 EACS Kılavuzu 2013 2 DHHS Kılavuzu 2013 3 Ledergerber B Lancet 200 4 Raffanti SP J Acquir İmmune Defic Synd 2004

Sarı olan ilacı iccedilince yuumlzuumlm morarıyor onun iccedilin onu iccedilmiyorum

Midem bulanıyordu ilaccedillarımı kestim

Doumlrt hap ccedilok fazla geliyor fenalaşıyorum Doumlrt yerine iki tane iccediliyorum

Hasta Sadece beyaz ilaccediltan yazdıracağım diğerinden var Doktor Neden İkisinin birlikte bitmesi gerekiyordu Hasta Yolculuğa giderken bunu yanıma almayı unutmuşum Bir hafta sadece beyazdan iccediltim

Uyumsuzluk nedenleri ARTrsquoye uyum hakkında yeterli

bilgi sahibi olmamak

Yaşa bağlı sorunlar (polifarmasi goumlrme kaybı bilişsel yetersizlik)

Genccedil yaş

Psikososyal konular (depresyon evsizlik sosyal desteğin olmaması stres yaratan olaylar psikoz)

HIV durumunun accedilıklanamaması

Noumlrokognitif sorunlar

Madde koumltuumlye kullanımı

Stigma

İlaccedilların kullanımında guumlccedilluumlk (ilaccedilları yutarken zorlanma guumlnluumlk kullanım şemasında zorluk

Karmaşık rejimler (tablet sayısının ccedilokluğu dozların sık aralıklı olması gıdalarla etkileşim)

İlaccedil yan etkileri

Klinik ziyaretine gelmeme

Sigorta kapsamında olmama ilaccedil maliyeti

Tedavi yorgunluğu

Muumlmkuumlnse uyumsuzluk nedenini ortadan kaldıracak değişiklik yapılmalı

İlaccedil rejiminin basitleştirilmesi

Hap sayısının azaltılması

Doz aralıklarının azaltılması (muumlmkuumlnse tek doz kullanım)

Kaletra (tek doz kullanım) Prezista Stocrin Truvada Viramune XR

Gıdalarla etkileşimi olmayan ilaccedilların kullanımı

Doz saatlerinin ayarlanması

Guumlnluumlk yaşam aktivitelerini etkilemeyecek rejimin seccedililmesi

Aynı gruptan yan etkisi daha az olan ilacın kullanılması

Ontario Kohort Ccedilalışması 779 katılımcı (anket ccedilalışması)

Suboptimal uyum Goumlruumlşmeden oumlnceki 4 guumln iccedilinde ge1 doz ARTrsquonin atlanmış olması

15 olgu buna uyuyor

Guumlnde bir kez kullanılan rejimleri kullananlarda suboptimal uyum goumlruumllme olasılığı diğer rejimleri kullananlara goumlre yarı yarıya daha az

Diğer faktoumlrler genccedil yaş sosyal etkileşimin az olması ve bir seferde gt6 alkolik iccedilecek tuumlketme

Raboud J AIDS Behav 2011

PI temelli induumlksiyon tedavisi tek doz tek tablet (3NRTI) rejime geccedilen hastalarda uyum ve yaşam kalitesi yan etki1

PI temelli rejim ile virolojik baskılanma2

PI+2NRTI NNRTI+2NRTI 3NRTI

Virolojik başarısızlık oumlluumlm AIDS ile ilintili olaylar accedilısından hiccedilbir fark yok

Kan lipitlerinde kullanım kolaylığı uyumda diğer ilaccedil sınıflarının korunması avantajı

1Langebeek N HIV Med 2013 2Cruciani M Cochrane Database Sys Rev 2013

2NRTI + ATVr kullanan 40 hastaATVr + 3TC ile idame

48 hafta sonunda 1 virolojik başarısızlık (direnccedil yok) Lipit duumlzeylerinde duumlzelme Glomeruumller filtrasyon hızında duumlzelme Fiziksel ve zihinsel sağlık skorlarında duumlzelme Noumlrofizyolojik performansta duumlzelme Kemik mineral dansitesinde duumlzelme CD4 sayısı biliruumlbin plazma ATV duumlzeyleri uyum ve

vuumlcut yağ dağılımında anlamlı değişiklik yok

Di Giambenedetto S Antimicrobial Chemother 2013

PI monoterapisi x karma tedavi Monoterapi ve uumlccedilluuml tedavi kolu ile yapılan

karşılaştırmalarda VY saptanabilir duumlzeyin altında kalma oranı12

Monoterapi kolunda 80-81 Uumlccedilluuml tedavi kolunda 866-95 Fark anlamlı değil

Monoterapi kolunda virolojik başarısızlık yaşayanlarda uyum oranı daha koumltuuml Proteaz geninde direnccedil mutasyonu yok Karma tedavi ile viral yuumlk baskılanabiliyor

10 ccedilalışmayı kapsayan bir meta-analiz3

PI tedavisi uumlccedilluuml tedaviden daha başarısız Aradaki fark kuumlccediluumlk

1 Arribas JR J Acquir İmmune Defic Synd 2005 2 Nunes EP HIV Clin Trials 2009 3 Mathis S PLoS One 2011

PI monoterapisi Oumlnerildiği durumlar

PI temelli rejimlerde başarısızlık oumlykuumlsuuml bulunmayan VY son 6 ayda lt50 kmL olan ve kronik HBV enfeksiyonu bulunmayanlarda NRTI intoleransı varsa Tedavinin basitleştirilmesi iccedilin Madde bağımlılığı nedeniyle tedaviye sık ara veriliyorsa

Oumlnerilen ilaccedillar DRVr (guumlnde bir kez) LPVr (guumlnde iki kez)

EACS Kılavuzu 2013

Toksisiteye bağlı değişiklik Hırvatistanrsquoda 1998-2007 yılları arasında 321 hasta ART başlanan hastalarda 3 yıl boyunca aynı rejim ile devam

etme oranı 1998-2002rsquode 127 2002-2007rsquode 394

En sık ilaccedil değişikliğine neden olan toksisiteler lipoatrofi (22) gastrointestinal semptomlar (20) noumlropati (18)

Virolojik başarısızlık nedeniyle değişiklik oranı 5 ART rejiminin ilk 3 ayı iccedilinde toksisite nedeniyle ilaccedil

değişikliği gerektiren faktoumlrler Kadın cinsiyet İleri yaş

Perović Mihanović M Med Sci Monit 2013

Farmaoekonomik nedenle değişiklik İspanyarsquoda VY uzun suumlredir lt50 kmL olan hastalar 673 rejim değişikliği (562rsquosi maliyeti azaltma amaccedillı) En sık değişiklik

313 TDF+FTCABC+3TC 26 PI monoterapisine geccediliş

En ccedilok tasarruf sağlayan değişiklik stratejisi 38 PI monoterapisine geccediliş 24 raltegravirin rejimden ccedilıkarılması veya değiştirilmesi 13 TDF+FTCABC+3TC 5 nevirapine geccediliş

Llibre JM ClinicoEconomics and Outcomes Research 2013

Hasta Destek Merkezi

Page 7: Deniz Gökengin Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon ... · Rezidüel viral aktivite [Zhang L. N Engl J Med 1999] HCV ile koenfeksiyon [Tsiara GC. J Viral Hepatit 2013; Greub

İlk Başvuru Koenfeksiyonlar

Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar Sifiliz serolojisi

CYBE taraması

Viral hepatitler HAV HBV HCV

Tuumlberkuumlloz Akciğer grafisi

Tuumlberkuumlluumln deri testi

Quantiferon

Diğerleri VZV serolojisi

Kızamık serolojisi

Kızamıkccedilık serolojisi

Toksoplazmoz serolojisi

CMV serolojisi

Tropikal hastalık taraması (gerekli ise)

EACS Kılavuzu suumlruumlm 70 2013

1Bedimo RG J Acquir İmmune Defic Synd 2009

2Silverberg MJ Cancer Epidemiol Biomarkers Prev 2001

3 Freiberg MS JAMA Intern Med 2013

4Islam FM HIV Med 2012

5Brown TT AIDS 2006

6 Triant VA J Clin Endocrinol Metab 2008

7 Bonjoch A Antiviral Res 2010

8 Weber R Arch Intern Med 2006

9 Heaton RK Neurology 2010

HIV enfeksiyonunda KS NHL HL servikal CA anal ca

ve KC ca riskinde artma12

Kardiyovaskuumller hastalık riskinde yuumlkselme34

Kemik mineral dansitesinde azalma ve kırık riskinde artma56

Boumlbrek işlevlerinin bozulma riskinde artma7

Karaciğerle ilişkili oumlluumlm riskinde artma8

Noumlrobilişsel bozukluk gelişme riskinde artma9

İlk Başvuru Yandaş hastalıklar

Beden kitle endeksi

Hematoloji Tam kan sayımı

Hemoglobinopatiler

KVH TA

EKG

Framingham skoru

Akciğer hastalığı Akciğer filmi

Spirometri

Kan biyokimyası Accedillık glikoz değeri

Kan lipitleri

Karaciğer hastalığı KCFT ve biliruumlbin

Boumlbrek hastalığı

Tam idrar analizi

Uumlre kreatinin

eGFR (aMDRD)

EACS Kılavuzu suumlruumlm 70 2013

İlk Başvuru Yandaş hastalıklar

Kemik hastalığı Kemik profili (Ca PO4 ALP)

FRAX skoru

25(OH) vit D

Bilişsel yetersizlik Tarama soru formu

Depresyon Soru formu

Kanser

Mamografi

PAP suumlruumlntuumlsuuml

Anoskopi ve PAP (ESE)

USG ve AFP

EACS Kılavuzu suumlruumlm 70 2013

Ccedilok merkezli bir ccedilalışma (ABD)

3678 hasta

ART başlandıktan sonra laboratuar izlemi

İlk test yapılana dek geccedilen zaman Hematolojik testlermdash30 guumln

Hepatikmdash31 guumln

Renalmdash33 guumln

Lipit testlerimdash350 guumln

1 yılın sonunda Olguların 80rsquoinde gt2 hematolojikhepatik ve renal test yapılmış

Olguların sadece 40rsquoında ge1 lipit testi yapılmış

Yanik EL J Acquir Immune Defic Syndr 2013

Benchmarking HIV health care from individual patient care to health care

evaluation

An example from the EuroSIDA study

Daria N Podlekareva Joanne Reekie Amanda Mocroft Marcelo Losso Aza G

Rakhmanova Elzbieta Bakowska Igor A Karpov Jeffrey V Lazarus Jose Gatell

Jens D Lundgren ve Ole Kirk EuroCoord EuroSIDA ccedilalışması

BMC Infectious Diseases 2012 12229 httpwwwbiomedcentralcom1471-

233412229

35 uumllkeden 103 kliniği ve 16597 HIV pozitif olguyu kapsayan ccedilalışma Amaccedil Mevcut HIV tedavi kılavuzlarında bulunan bakım hizmetine ilişkin doumlrt goumlstergenin performansını ve katılımcı uumllkelerdeki kullanımını belirlemek ve standart geliştirmek

EuroSIDAF ccedilalışmasında ART alan ve almayan hastalarda CD4 huumlcresi sayısı ve HIV-RNA oumllccediluumlmleri SE Southern Europe Greece Israel Italy Portugal Spain WCE West Central Europe Austria Belgium France South Germany Luxembourg Switzerland NE Northern Europe Denmark Finland North Germany Ireland the Netherlands Norway Sweden the United Kingdom ECE East Central Europe Bulgaria Croatia the Czech Republic Hungary Poland Romania Serbia and Slovakia EE Eastern Europe Belarus Estonia Latvia Lithuania the Russian Federation and the Ukraine AR Argentina cART karma antiretroviral tedavi

ART kullanılan suumlrenin 90rsquoında HIV RNArsquonın baskılanmış olması iccedilin odds oranları

Rutin izlem ART başlanmadan oumlnce Tıbbi oumlykuuml

Eşzamanlı kullanılan ilaccedillar

Yandaş hastalıklar

Psikososyal

Yaşam tarzı

İş durumu

Psikolojik ve sosyal durumu

Cinsel sağlıkUumlreme sağlığı

Gebe kalma durumuarzusu

Koenfeksiyonlar HBV taraması

Virolojik VY direnccedil testi R5 tropizm testi

İmmuumlnolojik

CD4 T lenfositi sayısı

HLA B5701

Yandaş hastalıklar

BKE tam kan sayımı

EKG Framingham skoru TA

Kan lipit ve glikoz değerleri

KCFT ve BFT (eGFR T idrar)

Kemik değerlendirmesi (FRAX)

Noro-bilişsel değerlendirme

Depresyon değerlendirmesi

EACS Kılavuzu suumlruumlm 70 2013

İzlem sıklığı Psikososyal durum

Yaşam tarzı (1-2 kezyıl)

CSUumlS

Cinsel oumlykuuml (1-2 kezyıl)

Eşin HIV durumu (gereğinde)

Guumlvenli seks (gereğinde)

Gebe kalma durumuarzusu (gereğinde)

Koenfeksiyonlar

CYBE (yıllıkgereğinde)

Viral hepatit (yıllıkgereğinde)

TB (temas varsa)

Yandaş hastalıklar BKE (yıllık)

Tam kan sayımı (1-4 kezyıl)

TA ve EKG (yıllık)

Lipit duumlzeyleri (yıllık)

Glikoz (1-2 kezyıl)

KCFT ve biliruumlbin (1-4 kezyıl)

eGFR (1-4 kezyıl)

Tam idrar analizi (yıllık)

Kemik profili (1-2 kezyıl)

FRAX (2 yılda bir)

Noumlrobilişsel değerlendirme (2 yılda bir)

Depresyon (12- yılda bir)

Framingham skoru gt40 yaş erkekler ve gt50 yaş kadınlar

KCFTHepatotoksik ilaccedillar kullanılacaksa daha sık izlem

Karaciğer hastalığı iccedilin yıllık risk değerlendirmesi

BFT Nefrotoksik ilaccedillar başlanacaksaKBH riski varsa

Tam idrar analizi eGFR lt60 mLdk veya proteinuumlri ge1 ise yılda iki kez

DEXA ge65 y kadın ge70 y erkek frajilite fraktuumlruuml oumlykuumlsuuml postmenapozal kadın ve risk faktoumlruuml bulunan 50-70 y arası erkek

Mamografi 50-70 yaş kadınlarda 1-3 yılda bir

Servikal PAP Cinsel aktivite goumlsteren kadınlarda 1-3 yılda bir

Anal PAP 1-3 yılda bir (yararı bilinmiyor)

USG AFP siroz ve HBV enfeksiyonunda 2 kezyıl (tartışmalı)

İzlem sıklığı Virolojik

Viral yuumlk Tedaviye yanıtın temel

goumlstergesi1

Klinik seyrin oumlngoumlruumllmesi2

Tedavi başlarken değiştirirken

Başlamadan oumlnce

2-4 hf iccedilinde

VY negatifleşene dek 4-8 hf aralarla

Virolojik baskılanma sağlanmış hastada toksisiteye bağlı değişiklik Değişiklikten sonraki 2-4 hf iccedilinde

Stabil ART rejimi kullananlarda 3-4 ayda bir

Klinik gereksinim varsa

Duruma goumlre 6 ayda bir olabilir

1Hughes MD Ann Intern Med 1997 2 Marschner IC J Infect Dis 1998

DHHS Kılavuzu 2013

İzlem sıklığı İmmuumlnolojik

ART kullanmayanlarda

3-6 ayda bir1

ART başlananlarda

ART başlandıktan sonra ilk 3 yıl iccedilinde 50-150 huumlcremm3 artış beklenir2

Beklenen artış olmazsa

1 DHHS Kılavuzu 2013 2 Kaufmann GR Arch Intern Med 2003

CD4 sayısındaki artışı olumsuz etkileyen faktoumlrler Tedaviye ara verilmesi virolojik yanıtın iyi olmaması ileri yaş CD4 T

lenfositlerindeki artışı olumsuz etkileyen faktoumlrler (İsviccedilre konhortu) [Kaufman GR Arch Intern Med 2003]

Yaş [Viard JP J Infect Dis 2001 Althoff KN AIDS 2010]

Tedaviye başlamadan oumlnceki CD4 sayısı [Kaufmann GR AIDS 2000]

Alfa interferon kullanımı [Berglund O Clin Infect Dis 1991]

Reziduumlel viral aktivite [Zhang L N Engl J Med 1999]

HCV ile koenfeksiyon [Tsiara GC J Viral Hepatit 2013 Greub G Lancet 2000]

CD4 sayısında yanıltıcı yuumlkselmeye neden olan faktoumlrler Splenektomi [Zurlo JJ Clin Infect Dis 1995 Bernhard NF J Human Virol 1999]

HTLV-1 enfeksiyonu [Casseb J Rev Inst Med Trop Sao Paulo 2007]

Washington DC Eyluumll 1998mdashAralık 2011

25463 VY ve CD4 eşleştirmesi goumlzden geccedilirilmiş

Viral yuumlkuuml suumlrekli baskı altında olan olgularda CD4 sayısının ge200 huumlcremm3 kalabilme olasılığı araştırılmış

Gale HB Clin Infect Dis 2013

Olguların 93rsquouumlnde viral baskılanma sırasında CD4 T lenfositi sayısı ge200 huumlcremm3 duumlzeyinde devam etmiş

7 olguda toplam 84 kez CD4 T lenfositi sayısı lt200 huumlcremm3 duumlzeyine inmiş

Bunların 39rsquounda duumlşuumlş HIV ile ilişkili bulunmamış

CD4 T lenfositi sayısındaki duumlşme başlangıccediltaki CD4 T lenfositi sayısı ile ilişkili bulunmuş 200-249 arasında 25

250-299 arası 16

300-349 arası 5

ge350 2

Başlangıccediltaki CD4 T lenfositi sayısı ge350 huumlcremm3 olduğunda sayının 4 yıl boyunca gt200 huumlcremm3 duumlzeyinde kalma olasılığı 975

Gale HB Clin Infect Dis 2013

Antiretroviral tedavi kullanan ve viral yuumlkuuml baskılanmış hastalarda

CD4 T lenfositi testinin

klinik durum değişmedikccedile

IFN kortikosteroit antineoplastik ilaccedil başlanmadıkccedila

yılda 1-2 kez yapılması oumlnerilir

EACS Kılavuzu 2013 DHHS Kılavuzu 2013

Tedavi değişikliğinin nedenleri Virolojik başarısızlık goumlzlenen hastalar Virolojik başarısızlığı olmayan hastalar

Toksisite Kanıtlanmış toksisite Olası ilaccedil etkileşimlerinin oumlnlenmesi Gebelik

Uzun vadede yan etkilerin oumlnlenmesi Rejimin basitleştirilmesi

Kullanım kolaylığı iccedilin İlaccedil rejiminin artık oumlnerilmemesikullanımdan kalkması

Maliyetin duumlşuumlruumllmesi

a ART başlandıktan 1 yıl sonra aynı tedavi ile devam eden hastaların oranı

b 2002-2004 yıllarında ARTrsquoyi kesme nedenleri

Arribas JR AIDS Res Ther 2013

Tanımlar Virolojik başarısızlık

Viral replikasyonun baskılanamaması veya baskılanmasının suumlrduumlruumllememesi (HIV RNA duumlzeyi gt200 kopyamL)

Yetersiz virolojik yanıt

ARTrsquoye başlandıktan 24 hafta sonra ardışık iki RNA testinde HIV RNA duumlzeyinin gt200 kopyamL olması

Virolojik geri tepme

Virolojik baskılanma sağlandıktan sonra HIV RNArsquonın saptanabilir duumlzeye (gt200 kopyamL) yuumlkselmesi

Suumlrekli duumlşuumlk duumlzeyli viremi

HIV RNArsquonın lt1000 kopyamL duumlzeyinde seyretmesi

Virolojik sıccedilrama

Virolojik baskılanma olduktan sonra HIV RNArsquonın saptanabilir duumlzeye yuumlkselip tekrar saptanamaz duumlzeye geri doumlnmesi

DHHS Kılavuzu 2013

Virolojik başarısızlığın nedenleri

geccedilmişte 28-40 ilaccedil intoleransıtoksisite

guumlnuumlmuumlzde primer direnccediluyumsuzluk

1 DrsquoArminio Monforte A AIDS 2000 2 Mocroft A AIDS 2001 3 Paredes R J Infect Dis 2010

Virolojik başarısızlık olduğunda HIV RNA ve CD4 T lenfositi sayılarında zaman iccedilindeki

değişiklikler

HIV ile ilintili klinik olayların ortaya ccedilıkışı

ARV tedavi oumlykuumlsuuml

Oumlnceki direnccedil testi sonuccedilları

İlaccedil kullanma davranışı (dozlara ve doz sıklığına uyum gıdalarla etkileşim)

Tolere edilirlik

Ek ilaccedillar veya destekler

Yandaş hastalıklardurumlar (madde koumltuumlye kullanımı gibi) değerlendirilmeli

Virolojik başarısızlığın belirlenmesi 1 Hermankova M JAMA 2001

2 Kieffer TL J Infect Dis 2004

3 Taiwo B Antiviral Therapy 2010

4 Lima V J Acquir Immune Defic Synd 2009

5 Riabaudo H 16 CROI 2009

6 6 DHHS Kılavuzu 2013

7 Aleman S AIDS 2002

8 Karlsson AC AIDS 2004

Tedaviyi değiştirmenin en doğru zamanı bilinmiyor

Duumlşuumlk duumlzeyli viremi tartışmalı Direnccedil mutasyonlarına yol accedilmıyor1

Uzun vadede stabil2

Baskılanmaya yakın duumlşuumlk duumlzeyli viremi sırasında mutasyon gelişebilir (Oumlz 3TC ve EFV)3

Yeni testler ccedilok daha duumlşuumlk duumlzeyde RNArsquoyı saptayabiliyor4

Virolojik başarısızlık sınırı56 lt200 kmL (daha guumlvenilir) lt50 kmL (yalancı başarısızlık)

Antiretrovirallere direnccedil78 VY gt200 kmL VY gt500 kmL

İlaccedil değiştirme stratejileri Duumlşuumlk duumlzeyli viremi (lt1000 kmL)

Uyumu goumlzden geccedilir lt50 - lt200 kmL arasının nasıl youmlnetileceği bilinmiyor gt200 - lt1000 kmL arası virolojik başarısızlık ihtimali direnccedil testi

denenir Tekrarlayan viremi (gt1000 kmL) ilaccedil direnci yok

İlaccedil kullanmıyorsa aynıbaşka rejimi başla VY negatifleşmezse direnccedil testi yaptır

Uyumu goumlzden geccedilir Tekrarlayan viremi (gt1000 kmL) ilaccedil direnci var

Direnccedil testi yap En kısa zamanda rejimi değiştir

Ccedilok ilaca direnccedilli HIV Her hasta bireysel olarak değerlendirilmeli uzman goumlruumlşuuml alınmalı

DHHS Kılavuzu 2013

Stanford Direnccedil Veritabanı (httphivdbstanfordedu)

Dizin yorumlama programları (HIVdb)

Her direnccedil mutasyonuna bir puan verilir

Bu puanlar toplanarak ilacın direnccedil puanı belirlenir

Genotipik duyarlılık puanı

İlacın duyarlılık durumuna goumlre 0-1 olarak puanlanır

Rejimin puanı ne kadar yuumlksekse virolojik yanıt alma olasılığı o kadar fazla

Virolojik yanıt iccedilin kestirici

Soo-Yon R Nucleic Acids Res 2003

Anderson JA AIDS Res Hum Retroviruses 2008

İlaccedil değiştirme stratejileri12

Yeni rejimde en az 2 tercihen 3 aktif ilaccedil bulunmalı Rejimde en az 1 tam aktif PIr + en az bir adet daha oumlnce

kullanılmamış sınıftan ilaccedil bulunmalı (direnccedil testi sonuccedillarına goumlre)

lt2 aktif ilaccedil varsa değişikliği ertele Seccedilenekler ccedilok sınırlıysa deneysel ilaccedillar kullanılabilir Her koşulda tedaviyi suumlrduumlr

Viral yuumlkuumln 10000-20000 kmL duumlzeyinde tutulması klinik yarar sağlayabilir3

Kısmi virolojik baskılama klinik yarar sağlayabilir4

Direnccedil olsa bile bazı durumlarda 3TC veya FTC kullanılabilir

1 EACS Kılavuzu 2013 2 DHHS Kılavuzu 2013 3 Ledergerber B Lancet 200 4 Raffanti SP J Acquir İmmune Defic Synd 2004

Sarı olan ilacı iccedilince yuumlzuumlm morarıyor onun iccedilin onu iccedilmiyorum

Midem bulanıyordu ilaccedillarımı kestim

Doumlrt hap ccedilok fazla geliyor fenalaşıyorum Doumlrt yerine iki tane iccediliyorum

Hasta Sadece beyaz ilaccediltan yazdıracağım diğerinden var Doktor Neden İkisinin birlikte bitmesi gerekiyordu Hasta Yolculuğa giderken bunu yanıma almayı unutmuşum Bir hafta sadece beyazdan iccediltim

Uyumsuzluk nedenleri ARTrsquoye uyum hakkında yeterli

bilgi sahibi olmamak

Yaşa bağlı sorunlar (polifarmasi goumlrme kaybı bilişsel yetersizlik)

Genccedil yaş

Psikososyal konular (depresyon evsizlik sosyal desteğin olmaması stres yaratan olaylar psikoz)

HIV durumunun accedilıklanamaması

Noumlrokognitif sorunlar

Madde koumltuumlye kullanımı

Stigma

İlaccedilların kullanımında guumlccedilluumlk (ilaccedilları yutarken zorlanma guumlnluumlk kullanım şemasında zorluk

Karmaşık rejimler (tablet sayısının ccedilokluğu dozların sık aralıklı olması gıdalarla etkileşim)

İlaccedil yan etkileri

Klinik ziyaretine gelmeme

Sigorta kapsamında olmama ilaccedil maliyeti

Tedavi yorgunluğu

Muumlmkuumlnse uyumsuzluk nedenini ortadan kaldıracak değişiklik yapılmalı

İlaccedil rejiminin basitleştirilmesi

Hap sayısının azaltılması

Doz aralıklarının azaltılması (muumlmkuumlnse tek doz kullanım)

Kaletra (tek doz kullanım) Prezista Stocrin Truvada Viramune XR

Gıdalarla etkileşimi olmayan ilaccedilların kullanımı

Doz saatlerinin ayarlanması

Guumlnluumlk yaşam aktivitelerini etkilemeyecek rejimin seccedililmesi

Aynı gruptan yan etkisi daha az olan ilacın kullanılması

Ontario Kohort Ccedilalışması 779 katılımcı (anket ccedilalışması)

Suboptimal uyum Goumlruumlşmeden oumlnceki 4 guumln iccedilinde ge1 doz ARTrsquonin atlanmış olması

15 olgu buna uyuyor

Guumlnde bir kez kullanılan rejimleri kullananlarda suboptimal uyum goumlruumllme olasılığı diğer rejimleri kullananlara goumlre yarı yarıya daha az

Diğer faktoumlrler genccedil yaş sosyal etkileşimin az olması ve bir seferde gt6 alkolik iccedilecek tuumlketme

Raboud J AIDS Behav 2011

PI temelli induumlksiyon tedavisi tek doz tek tablet (3NRTI) rejime geccedilen hastalarda uyum ve yaşam kalitesi yan etki1

PI temelli rejim ile virolojik baskılanma2

PI+2NRTI NNRTI+2NRTI 3NRTI

Virolojik başarısızlık oumlluumlm AIDS ile ilintili olaylar accedilısından hiccedilbir fark yok

Kan lipitlerinde kullanım kolaylığı uyumda diğer ilaccedil sınıflarının korunması avantajı

1Langebeek N HIV Med 2013 2Cruciani M Cochrane Database Sys Rev 2013

2NRTI + ATVr kullanan 40 hastaATVr + 3TC ile idame

48 hafta sonunda 1 virolojik başarısızlık (direnccedil yok) Lipit duumlzeylerinde duumlzelme Glomeruumller filtrasyon hızında duumlzelme Fiziksel ve zihinsel sağlık skorlarında duumlzelme Noumlrofizyolojik performansta duumlzelme Kemik mineral dansitesinde duumlzelme CD4 sayısı biliruumlbin plazma ATV duumlzeyleri uyum ve

vuumlcut yağ dağılımında anlamlı değişiklik yok

Di Giambenedetto S Antimicrobial Chemother 2013

PI monoterapisi x karma tedavi Monoterapi ve uumlccedilluuml tedavi kolu ile yapılan

karşılaştırmalarda VY saptanabilir duumlzeyin altında kalma oranı12

Monoterapi kolunda 80-81 Uumlccedilluuml tedavi kolunda 866-95 Fark anlamlı değil

Monoterapi kolunda virolojik başarısızlık yaşayanlarda uyum oranı daha koumltuuml Proteaz geninde direnccedil mutasyonu yok Karma tedavi ile viral yuumlk baskılanabiliyor

10 ccedilalışmayı kapsayan bir meta-analiz3

PI tedavisi uumlccedilluuml tedaviden daha başarısız Aradaki fark kuumlccediluumlk

1 Arribas JR J Acquir İmmune Defic Synd 2005 2 Nunes EP HIV Clin Trials 2009 3 Mathis S PLoS One 2011

PI monoterapisi Oumlnerildiği durumlar

PI temelli rejimlerde başarısızlık oumlykuumlsuuml bulunmayan VY son 6 ayda lt50 kmL olan ve kronik HBV enfeksiyonu bulunmayanlarda NRTI intoleransı varsa Tedavinin basitleştirilmesi iccedilin Madde bağımlılığı nedeniyle tedaviye sık ara veriliyorsa

Oumlnerilen ilaccedillar DRVr (guumlnde bir kez) LPVr (guumlnde iki kez)

EACS Kılavuzu 2013

Toksisiteye bağlı değişiklik Hırvatistanrsquoda 1998-2007 yılları arasında 321 hasta ART başlanan hastalarda 3 yıl boyunca aynı rejim ile devam

etme oranı 1998-2002rsquode 127 2002-2007rsquode 394

En sık ilaccedil değişikliğine neden olan toksisiteler lipoatrofi (22) gastrointestinal semptomlar (20) noumlropati (18)

Virolojik başarısızlık nedeniyle değişiklik oranı 5 ART rejiminin ilk 3 ayı iccedilinde toksisite nedeniyle ilaccedil

değişikliği gerektiren faktoumlrler Kadın cinsiyet İleri yaş

Perović Mihanović M Med Sci Monit 2013

Farmaoekonomik nedenle değişiklik İspanyarsquoda VY uzun suumlredir lt50 kmL olan hastalar 673 rejim değişikliği (562rsquosi maliyeti azaltma amaccedillı) En sık değişiklik

313 TDF+FTCABC+3TC 26 PI monoterapisine geccediliş

En ccedilok tasarruf sağlayan değişiklik stratejisi 38 PI monoterapisine geccediliş 24 raltegravirin rejimden ccedilıkarılması veya değiştirilmesi 13 TDF+FTCABC+3TC 5 nevirapine geccediliş

Llibre JM ClinicoEconomics and Outcomes Research 2013

Hasta Destek Merkezi

Page 8: Deniz Gökengin Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon ... · Rezidüel viral aktivite [Zhang L. N Engl J Med 1999] HCV ile koenfeksiyon [Tsiara GC. J Viral Hepatit 2013; Greub

1Bedimo RG J Acquir İmmune Defic Synd 2009

2Silverberg MJ Cancer Epidemiol Biomarkers Prev 2001

3 Freiberg MS JAMA Intern Med 2013

4Islam FM HIV Med 2012

5Brown TT AIDS 2006

6 Triant VA J Clin Endocrinol Metab 2008

7 Bonjoch A Antiviral Res 2010

8 Weber R Arch Intern Med 2006

9 Heaton RK Neurology 2010

HIV enfeksiyonunda KS NHL HL servikal CA anal ca

ve KC ca riskinde artma12

Kardiyovaskuumller hastalık riskinde yuumlkselme34

Kemik mineral dansitesinde azalma ve kırık riskinde artma56

Boumlbrek işlevlerinin bozulma riskinde artma7

Karaciğerle ilişkili oumlluumlm riskinde artma8

Noumlrobilişsel bozukluk gelişme riskinde artma9

İlk Başvuru Yandaş hastalıklar

Beden kitle endeksi

Hematoloji Tam kan sayımı

Hemoglobinopatiler

KVH TA

EKG

Framingham skoru

Akciğer hastalığı Akciğer filmi

Spirometri

Kan biyokimyası Accedillık glikoz değeri

Kan lipitleri

Karaciğer hastalığı KCFT ve biliruumlbin

Boumlbrek hastalığı

Tam idrar analizi

Uumlre kreatinin

eGFR (aMDRD)

EACS Kılavuzu suumlruumlm 70 2013

İlk Başvuru Yandaş hastalıklar

Kemik hastalığı Kemik profili (Ca PO4 ALP)

FRAX skoru

25(OH) vit D

Bilişsel yetersizlik Tarama soru formu

Depresyon Soru formu

Kanser

Mamografi

PAP suumlruumlntuumlsuuml

Anoskopi ve PAP (ESE)

USG ve AFP

EACS Kılavuzu suumlruumlm 70 2013

Ccedilok merkezli bir ccedilalışma (ABD)

3678 hasta

ART başlandıktan sonra laboratuar izlemi

İlk test yapılana dek geccedilen zaman Hematolojik testlermdash30 guumln

Hepatikmdash31 guumln

Renalmdash33 guumln

Lipit testlerimdash350 guumln

1 yılın sonunda Olguların 80rsquoinde gt2 hematolojikhepatik ve renal test yapılmış

Olguların sadece 40rsquoında ge1 lipit testi yapılmış

Yanik EL J Acquir Immune Defic Syndr 2013

Benchmarking HIV health care from individual patient care to health care

evaluation

An example from the EuroSIDA study

Daria N Podlekareva Joanne Reekie Amanda Mocroft Marcelo Losso Aza G

Rakhmanova Elzbieta Bakowska Igor A Karpov Jeffrey V Lazarus Jose Gatell

Jens D Lundgren ve Ole Kirk EuroCoord EuroSIDA ccedilalışması

BMC Infectious Diseases 2012 12229 httpwwwbiomedcentralcom1471-

233412229

35 uumllkeden 103 kliniği ve 16597 HIV pozitif olguyu kapsayan ccedilalışma Amaccedil Mevcut HIV tedavi kılavuzlarında bulunan bakım hizmetine ilişkin doumlrt goumlstergenin performansını ve katılımcı uumllkelerdeki kullanımını belirlemek ve standart geliştirmek

EuroSIDAF ccedilalışmasında ART alan ve almayan hastalarda CD4 huumlcresi sayısı ve HIV-RNA oumllccediluumlmleri SE Southern Europe Greece Israel Italy Portugal Spain WCE West Central Europe Austria Belgium France South Germany Luxembourg Switzerland NE Northern Europe Denmark Finland North Germany Ireland the Netherlands Norway Sweden the United Kingdom ECE East Central Europe Bulgaria Croatia the Czech Republic Hungary Poland Romania Serbia and Slovakia EE Eastern Europe Belarus Estonia Latvia Lithuania the Russian Federation and the Ukraine AR Argentina cART karma antiretroviral tedavi

ART kullanılan suumlrenin 90rsquoında HIV RNArsquonın baskılanmış olması iccedilin odds oranları

Rutin izlem ART başlanmadan oumlnce Tıbbi oumlykuuml

Eşzamanlı kullanılan ilaccedillar

Yandaş hastalıklar

Psikososyal

Yaşam tarzı

İş durumu

Psikolojik ve sosyal durumu

Cinsel sağlıkUumlreme sağlığı

Gebe kalma durumuarzusu

Koenfeksiyonlar HBV taraması

Virolojik VY direnccedil testi R5 tropizm testi

İmmuumlnolojik

CD4 T lenfositi sayısı

HLA B5701

Yandaş hastalıklar

BKE tam kan sayımı

EKG Framingham skoru TA

Kan lipit ve glikoz değerleri

KCFT ve BFT (eGFR T idrar)

Kemik değerlendirmesi (FRAX)

Noro-bilişsel değerlendirme

Depresyon değerlendirmesi

EACS Kılavuzu suumlruumlm 70 2013

İzlem sıklığı Psikososyal durum

Yaşam tarzı (1-2 kezyıl)

CSUumlS

Cinsel oumlykuuml (1-2 kezyıl)

Eşin HIV durumu (gereğinde)

Guumlvenli seks (gereğinde)

Gebe kalma durumuarzusu (gereğinde)

Koenfeksiyonlar

CYBE (yıllıkgereğinde)

Viral hepatit (yıllıkgereğinde)

TB (temas varsa)

Yandaş hastalıklar BKE (yıllık)

Tam kan sayımı (1-4 kezyıl)

TA ve EKG (yıllık)

Lipit duumlzeyleri (yıllık)

Glikoz (1-2 kezyıl)

KCFT ve biliruumlbin (1-4 kezyıl)

eGFR (1-4 kezyıl)

Tam idrar analizi (yıllık)

Kemik profili (1-2 kezyıl)

FRAX (2 yılda bir)

Noumlrobilişsel değerlendirme (2 yılda bir)

Depresyon (12- yılda bir)

Framingham skoru gt40 yaş erkekler ve gt50 yaş kadınlar

KCFTHepatotoksik ilaccedillar kullanılacaksa daha sık izlem

Karaciğer hastalığı iccedilin yıllık risk değerlendirmesi

BFT Nefrotoksik ilaccedillar başlanacaksaKBH riski varsa

Tam idrar analizi eGFR lt60 mLdk veya proteinuumlri ge1 ise yılda iki kez

DEXA ge65 y kadın ge70 y erkek frajilite fraktuumlruuml oumlykuumlsuuml postmenapozal kadın ve risk faktoumlruuml bulunan 50-70 y arası erkek

Mamografi 50-70 yaş kadınlarda 1-3 yılda bir

Servikal PAP Cinsel aktivite goumlsteren kadınlarda 1-3 yılda bir

Anal PAP 1-3 yılda bir (yararı bilinmiyor)

USG AFP siroz ve HBV enfeksiyonunda 2 kezyıl (tartışmalı)

İzlem sıklığı Virolojik

Viral yuumlk Tedaviye yanıtın temel

goumlstergesi1

Klinik seyrin oumlngoumlruumllmesi2

Tedavi başlarken değiştirirken

Başlamadan oumlnce

2-4 hf iccedilinde

VY negatifleşene dek 4-8 hf aralarla

Virolojik baskılanma sağlanmış hastada toksisiteye bağlı değişiklik Değişiklikten sonraki 2-4 hf iccedilinde

Stabil ART rejimi kullananlarda 3-4 ayda bir

Klinik gereksinim varsa

Duruma goumlre 6 ayda bir olabilir

1Hughes MD Ann Intern Med 1997 2 Marschner IC J Infect Dis 1998

DHHS Kılavuzu 2013

İzlem sıklığı İmmuumlnolojik

ART kullanmayanlarda

3-6 ayda bir1

ART başlananlarda

ART başlandıktan sonra ilk 3 yıl iccedilinde 50-150 huumlcremm3 artış beklenir2

Beklenen artış olmazsa

1 DHHS Kılavuzu 2013 2 Kaufmann GR Arch Intern Med 2003

CD4 sayısındaki artışı olumsuz etkileyen faktoumlrler Tedaviye ara verilmesi virolojik yanıtın iyi olmaması ileri yaş CD4 T

lenfositlerindeki artışı olumsuz etkileyen faktoumlrler (İsviccedilre konhortu) [Kaufman GR Arch Intern Med 2003]

Yaş [Viard JP J Infect Dis 2001 Althoff KN AIDS 2010]

Tedaviye başlamadan oumlnceki CD4 sayısı [Kaufmann GR AIDS 2000]

Alfa interferon kullanımı [Berglund O Clin Infect Dis 1991]

Reziduumlel viral aktivite [Zhang L N Engl J Med 1999]

HCV ile koenfeksiyon [Tsiara GC J Viral Hepatit 2013 Greub G Lancet 2000]

CD4 sayısında yanıltıcı yuumlkselmeye neden olan faktoumlrler Splenektomi [Zurlo JJ Clin Infect Dis 1995 Bernhard NF J Human Virol 1999]

HTLV-1 enfeksiyonu [Casseb J Rev Inst Med Trop Sao Paulo 2007]

Washington DC Eyluumll 1998mdashAralık 2011

25463 VY ve CD4 eşleştirmesi goumlzden geccedilirilmiş

Viral yuumlkuuml suumlrekli baskı altında olan olgularda CD4 sayısının ge200 huumlcremm3 kalabilme olasılığı araştırılmış

Gale HB Clin Infect Dis 2013

Olguların 93rsquouumlnde viral baskılanma sırasında CD4 T lenfositi sayısı ge200 huumlcremm3 duumlzeyinde devam etmiş

7 olguda toplam 84 kez CD4 T lenfositi sayısı lt200 huumlcremm3 duumlzeyine inmiş

Bunların 39rsquounda duumlşuumlş HIV ile ilişkili bulunmamış

CD4 T lenfositi sayısındaki duumlşme başlangıccediltaki CD4 T lenfositi sayısı ile ilişkili bulunmuş 200-249 arasında 25

250-299 arası 16

300-349 arası 5

ge350 2

Başlangıccediltaki CD4 T lenfositi sayısı ge350 huumlcremm3 olduğunda sayının 4 yıl boyunca gt200 huumlcremm3 duumlzeyinde kalma olasılığı 975

Gale HB Clin Infect Dis 2013

Antiretroviral tedavi kullanan ve viral yuumlkuuml baskılanmış hastalarda

CD4 T lenfositi testinin

klinik durum değişmedikccedile

IFN kortikosteroit antineoplastik ilaccedil başlanmadıkccedila

yılda 1-2 kez yapılması oumlnerilir

EACS Kılavuzu 2013 DHHS Kılavuzu 2013

Tedavi değişikliğinin nedenleri Virolojik başarısızlık goumlzlenen hastalar Virolojik başarısızlığı olmayan hastalar

Toksisite Kanıtlanmış toksisite Olası ilaccedil etkileşimlerinin oumlnlenmesi Gebelik

Uzun vadede yan etkilerin oumlnlenmesi Rejimin basitleştirilmesi

Kullanım kolaylığı iccedilin İlaccedil rejiminin artık oumlnerilmemesikullanımdan kalkması

Maliyetin duumlşuumlruumllmesi

a ART başlandıktan 1 yıl sonra aynı tedavi ile devam eden hastaların oranı

b 2002-2004 yıllarında ARTrsquoyi kesme nedenleri

Arribas JR AIDS Res Ther 2013

Tanımlar Virolojik başarısızlık

Viral replikasyonun baskılanamaması veya baskılanmasının suumlrduumlruumllememesi (HIV RNA duumlzeyi gt200 kopyamL)

Yetersiz virolojik yanıt

ARTrsquoye başlandıktan 24 hafta sonra ardışık iki RNA testinde HIV RNA duumlzeyinin gt200 kopyamL olması

Virolojik geri tepme

Virolojik baskılanma sağlandıktan sonra HIV RNArsquonın saptanabilir duumlzeye (gt200 kopyamL) yuumlkselmesi

Suumlrekli duumlşuumlk duumlzeyli viremi

HIV RNArsquonın lt1000 kopyamL duumlzeyinde seyretmesi

Virolojik sıccedilrama

Virolojik baskılanma olduktan sonra HIV RNArsquonın saptanabilir duumlzeye yuumlkselip tekrar saptanamaz duumlzeye geri doumlnmesi

DHHS Kılavuzu 2013

Virolojik başarısızlığın nedenleri

geccedilmişte 28-40 ilaccedil intoleransıtoksisite

guumlnuumlmuumlzde primer direnccediluyumsuzluk

1 DrsquoArminio Monforte A AIDS 2000 2 Mocroft A AIDS 2001 3 Paredes R J Infect Dis 2010

Virolojik başarısızlık olduğunda HIV RNA ve CD4 T lenfositi sayılarında zaman iccedilindeki

değişiklikler

HIV ile ilintili klinik olayların ortaya ccedilıkışı

ARV tedavi oumlykuumlsuuml

Oumlnceki direnccedil testi sonuccedilları

İlaccedil kullanma davranışı (dozlara ve doz sıklığına uyum gıdalarla etkileşim)

Tolere edilirlik

Ek ilaccedillar veya destekler

Yandaş hastalıklardurumlar (madde koumltuumlye kullanımı gibi) değerlendirilmeli

Virolojik başarısızlığın belirlenmesi 1 Hermankova M JAMA 2001

2 Kieffer TL J Infect Dis 2004

3 Taiwo B Antiviral Therapy 2010

4 Lima V J Acquir Immune Defic Synd 2009

5 Riabaudo H 16 CROI 2009

6 6 DHHS Kılavuzu 2013

7 Aleman S AIDS 2002

8 Karlsson AC AIDS 2004

Tedaviyi değiştirmenin en doğru zamanı bilinmiyor

Duumlşuumlk duumlzeyli viremi tartışmalı Direnccedil mutasyonlarına yol accedilmıyor1

Uzun vadede stabil2

Baskılanmaya yakın duumlşuumlk duumlzeyli viremi sırasında mutasyon gelişebilir (Oumlz 3TC ve EFV)3

Yeni testler ccedilok daha duumlşuumlk duumlzeyde RNArsquoyı saptayabiliyor4

Virolojik başarısızlık sınırı56 lt200 kmL (daha guumlvenilir) lt50 kmL (yalancı başarısızlık)

Antiretrovirallere direnccedil78 VY gt200 kmL VY gt500 kmL

İlaccedil değiştirme stratejileri Duumlşuumlk duumlzeyli viremi (lt1000 kmL)

Uyumu goumlzden geccedilir lt50 - lt200 kmL arasının nasıl youmlnetileceği bilinmiyor gt200 - lt1000 kmL arası virolojik başarısızlık ihtimali direnccedil testi

denenir Tekrarlayan viremi (gt1000 kmL) ilaccedil direnci yok

İlaccedil kullanmıyorsa aynıbaşka rejimi başla VY negatifleşmezse direnccedil testi yaptır

Uyumu goumlzden geccedilir Tekrarlayan viremi (gt1000 kmL) ilaccedil direnci var

Direnccedil testi yap En kısa zamanda rejimi değiştir

Ccedilok ilaca direnccedilli HIV Her hasta bireysel olarak değerlendirilmeli uzman goumlruumlşuuml alınmalı

DHHS Kılavuzu 2013

Stanford Direnccedil Veritabanı (httphivdbstanfordedu)

Dizin yorumlama programları (HIVdb)

Her direnccedil mutasyonuna bir puan verilir

Bu puanlar toplanarak ilacın direnccedil puanı belirlenir

Genotipik duyarlılık puanı

İlacın duyarlılık durumuna goumlre 0-1 olarak puanlanır

Rejimin puanı ne kadar yuumlksekse virolojik yanıt alma olasılığı o kadar fazla

Virolojik yanıt iccedilin kestirici

Soo-Yon R Nucleic Acids Res 2003

Anderson JA AIDS Res Hum Retroviruses 2008

İlaccedil değiştirme stratejileri12

Yeni rejimde en az 2 tercihen 3 aktif ilaccedil bulunmalı Rejimde en az 1 tam aktif PIr + en az bir adet daha oumlnce

kullanılmamış sınıftan ilaccedil bulunmalı (direnccedil testi sonuccedillarına goumlre)

lt2 aktif ilaccedil varsa değişikliği ertele Seccedilenekler ccedilok sınırlıysa deneysel ilaccedillar kullanılabilir Her koşulda tedaviyi suumlrduumlr

Viral yuumlkuumln 10000-20000 kmL duumlzeyinde tutulması klinik yarar sağlayabilir3

Kısmi virolojik baskılama klinik yarar sağlayabilir4

Direnccedil olsa bile bazı durumlarda 3TC veya FTC kullanılabilir

1 EACS Kılavuzu 2013 2 DHHS Kılavuzu 2013 3 Ledergerber B Lancet 200 4 Raffanti SP J Acquir İmmune Defic Synd 2004

Sarı olan ilacı iccedilince yuumlzuumlm morarıyor onun iccedilin onu iccedilmiyorum

Midem bulanıyordu ilaccedillarımı kestim

Doumlrt hap ccedilok fazla geliyor fenalaşıyorum Doumlrt yerine iki tane iccediliyorum

Hasta Sadece beyaz ilaccediltan yazdıracağım diğerinden var Doktor Neden İkisinin birlikte bitmesi gerekiyordu Hasta Yolculuğa giderken bunu yanıma almayı unutmuşum Bir hafta sadece beyazdan iccediltim

Uyumsuzluk nedenleri ARTrsquoye uyum hakkında yeterli

bilgi sahibi olmamak

Yaşa bağlı sorunlar (polifarmasi goumlrme kaybı bilişsel yetersizlik)

Genccedil yaş

Psikososyal konular (depresyon evsizlik sosyal desteğin olmaması stres yaratan olaylar psikoz)

HIV durumunun accedilıklanamaması

Noumlrokognitif sorunlar

Madde koumltuumlye kullanımı

Stigma

İlaccedilların kullanımında guumlccedilluumlk (ilaccedilları yutarken zorlanma guumlnluumlk kullanım şemasında zorluk

Karmaşık rejimler (tablet sayısının ccedilokluğu dozların sık aralıklı olması gıdalarla etkileşim)

İlaccedil yan etkileri

Klinik ziyaretine gelmeme

Sigorta kapsamında olmama ilaccedil maliyeti

Tedavi yorgunluğu

Muumlmkuumlnse uyumsuzluk nedenini ortadan kaldıracak değişiklik yapılmalı

İlaccedil rejiminin basitleştirilmesi

Hap sayısının azaltılması

Doz aralıklarının azaltılması (muumlmkuumlnse tek doz kullanım)

Kaletra (tek doz kullanım) Prezista Stocrin Truvada Viramune XR

Gıdalarla etkileşimi olmayan ilaccedilların kullanımı

Doz saatlerinin ayarlanması

Guumlnluumlk yaşam aktivitelerini etkilemeyecek rejimin seccedililmesi

Aynı gruptan yan etkisi daha az olan ilacın kullanılması

Ontario Kohort Ccedilalışması 779 katılımcı (anket ccedilalışması)

Suboptimal uyum Goumlruumlşmeden oumlnceki 4 guumln iccedilinde ge1 doz ARTrsquonin atlanmış olması

15 olgu buna uyuyor

Guumlnde bir kez kullanılan rejimleri kullananlarda suboptimal uyum goumlruumllme olasılığı diğer rejimleri kullananlara goumlre yarı yarıya daha az

Diğer faktoumlrler genccedil yaş sosyal etkileşimin az olması ve bir seferde gt6 alkolik iccedilecek tuumlketme

Raboud J AIDS Behav 2011

PI temelli induumlksiyon tedavisi tek doz tek tablet (3NRTI) rejime geccedilen hastalarda uyum ve yaşam kalitesi yan etki1

PI temelli rejim ile virolojik baskılanma2

PI+2NRTI NNRTI+2NRTI 3NRTI

Virolojik başarısızlık oumlluumlm AIDS ile ilintili olaylar accedilısından hiccedilbir fark yok

Kan lipitlerinde kullanım kolaylığı uyumda diğer ilaccedil sınıflarının korunması avantajı

1Langebeek N HIV Med 2013 2Cruciani M Cochrane Database Sys Rev 2013

2NRTI + ATVr kullanan 40 hastaATVr + 3TC ile idame

48 hafta sonunda 1 virolojik başarısızlık (direnccedil yok) Lipit duumlzeylerinde duumlzelme Glomeruumller filtrasyon hızında duumlzelme Fiziksel ve zihinsel sağlık skorlarında duumlzelme Noumlrofizyolojik performansta duumlzelme Kemik mineral dansitesinde duumlzelme CD4 sayısı biliruumlbin plazma ATV duumlzeyleri uyum ve

vuumlcut yağ dağılımında anlamlı değişiklik yok

Di Giambenedetto S Antimicrobial Chemother 2013

PI monoterapisi x karma tedavi Monoterapi ve uumlccedilluuml tedavi kolu ile yapılan

karşılaştırmalarda VY saptanabilir duumlzeyin altında kalma oranı12

Monoterapi kolunda 80-81 Uumlccedilluuml tedavi kolunda 866-95 Fark anlamlı değil

Monoterapi kolunda virolojik başarısızlık yaşayanlarda uyum oranı daha koumltuuml Proteaz geninde direnccedil mutasyonu yok Karma tedavi ile viral yuumlk baskılanabiliyor

10 ccedilalışmayı kapsayan bir meta-analiz3

PI tedavisi uumlccedilluuml tedaviden daha başarısız Aradaki fark kuumlccediluumlk

1 Arribas JR J Acquir İmmune Defic Synd 2005 2 Nunes EP HIV Clin Trials 2009 3 Mathis S PLoS One 2011

PI monoterapisi Oumlnerildiği durumlar

PI temelli rejimlerde başarısızlık oumlykuumlsuuml bulunmayan VY son 6 ayda lt50 kmL olan ve kronik HBV enfeksiyonu bulunmayanlarda NRTI intoleransı varsa Tedavinin basitleştirilmesi iccedilin Madde bağımlılığı nedeniyle tedaviye sık ara veriliyorsa

Oumlnerilen ilaccedillar DRVr (guumlnde bir kez) LPVr (guumlnde iki kez)

EACS Kılavuzu 2013

Toksisiteye bağlı değişiklik Hırvatistanrsquoda 1998-2007 yılları arasında 321 hasta ART başlanan hastalarda 3 yıl boyunca aynı rejim ile devam

etme oranı 1998-2002rsquode 127 2002-2007rsquode 394

En sık ilaccedil değişikliğine neden olan toksisiteler lipoatrofi (22) gastrointestinal semptomlar (20) noumlropati (18)

Virolojik başarısızlık nedeniyle değişiklik oranı 5 ART rejiminin ilk 3 ayı iccedilinde toksisite nedeniyle ilaccedil

değişikliği gerektiren faktoumlrler Kadın cinsiyet İleri yaş

Perović Mihanović M Med Sci Monit 2013

Farmaoekonomik nedenle değişiklik İspanyarsquoda VY uzun suumlredir lt50 kmL olan hastalar 673 rejim değişikliği (562rsquosi maliyeti azaltma amaccedillı) En sık değişiklik

313 TDF+FTCABC+3TC 26 PI monoterapisine geccediliş

En ccedilok tasarruf sağlayan değişiklik stratejisi 38 PI monoterapisine geccediliş 24 raltegravirin rejimden ccedilıkarılması veya değiştirilmesi 13 TDF+FTCABC+3TC 5 nevirapine geccediliş

Llibre JM ClinicoEconomics and Outcomes Research 2013

Hasta Destek Merkezi

Page 9: Deniz Gökengin Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon ... · Rezidüel viral aktivite [Zhang L. N Engl J Med 1999] HCV ile koenfeksiyon [Tsiara GC. J Viral Hepatit 2013; Greub

İlk Başvuru Yandaş hastalıklar

Beden kitle endeksi

Hematoloji Tam kan sayımı

Hemoglobinopatiler

KVH TA

EKG

Framingham skoru

Akciğer hastalığı Akciğer filmi

Spirometri

Kan biyokimyası Accedillık glikoz değeri

Kan lipitleri

Karaciğer hastalığı KCFT ve biliruumlbin

Boumlbrek hastalığı

Tam idrar analizi

Uumlre kreatinin

eGFR (aMDRD)

EACS Kılavuzu suumlruumlm 70 2013

İlk Başvuru Yandaş hastalıklar

Kemik hastalığı Kemik profili (Ca PO4 ALP)

FRAX skoru

25(OH) vit D

Bilişsel yetersizlik Tarama soru formu

Depresyon Soru formu

Kanser

Mamografi

PAP suumlruumlntuumlsuuml

Anoskopi ve PAP (ESE)

USG ve AFP

EACS Kılavuzu suumlruumlm 70 2013

Ccedilok merkezli bir ccedilalışma (ABD)

3678 hasta

ART başlandıktan sonra laboratuar izlemi

İlk test yapılana dek geccedilen zaman Hematolojik testlermdash30 guumln

Hepatikmdash31 guumln

Renalmdash33 guumln

Lipit testlerimdash350 guumln

1 yılın sonunda Olguların 80rsquoinde gt2 hematolojikhepatik ve renal test yapılmış

Olguların sadece 40rsquoında ge1 lipit testi yapılmış

Yanik EL J Acquir Immune Defic Syndr 2013

Benchmarking HIV health care from individual patient care to health care

evaluation

An example from the EuroSIDA study

Daria N Podlekareva Joanne Reekie Amanda Mocroft Marcelo Losso Aza G

Rakhmanova Elzbieta Bakowska Igor A Karpov Jeffrey V Lazarus Jose Gatell

Jens D Lundgren ve Ole Kirk EuroCoord EuroSIDA ccedilalışması

BMC Infectious Diseases 2012 12229 httpwwwbiomedcentralcom1471-

233412229

35 uumllkeden 103 kliniği ve 16597 HIV pozitif olguyu kapsayan ccedilalışma Amaccedil Mevcut HIV tedavi kılavuzlarında bulunan bakım hizmetine ilişkin doumlrt goumlstergenin performansını ve katılımcı uumllkelerdeki kullanımını belirlemek ve standart geliştirmek

EuroSIDAF ccedilalışmasında ART alan ve almayan hastalarda CD4 huumlcresi sayısı ve HIV-RNA oumllccediluumlmleri SE Southern Europe Greece Israel Italy Portugal Spain WCE West Central Europe Austria Belgium France South Germany Luxembourg Switzerland NE Northern Europe Denmark Finland North Germany Ireland the Netherlands Norway Sweden the United Kingdom ECE East Central Europe Bulgaria Croatia the Czech Republic Hungary Poland Romania Serbia and Slovakia EE Eastern Europe Belarus Estonia Latvia Lithuania the Russian Federation and the Ukraine AR Argentina cART karma antiretroviral tedavi

ART kullanılan suumlrenin 90rsquoında HIV RNArsquonın baskılanmış olması iccedilin odds oranları

Rutin izlem ART başlanmadan oumlnce Tıbbi oumlykuuml

Eşzamanlı kullanılan ilaccedillar

Yandaş hastalıklar

Psikososyal

Yaşam tarzı

İş durumu

Psikolojik ve sosyal durumu

Cinsel sağlıkUumlreme sağlığı

Gebe kalma durumuarzusu

Koenfeksiyonlar HBV taraması

Virolojik VY direnccedil testi R5 tropizm testi

İmmuumlnolojik

CD4 T lenfositi sayısı

HLA B5701

Yandaş hastalıklar

BKE tam kan sayımı

EKG Framingham skoru TA

Kan lipit ve glikoz değerleri

KCFT ve BFT (eGFR T idrar)

Kemik değerlendirmesi (FRAX)

Noro-bilişsel değerlendirme

Depresyon değerlendirmesi

EACS Kılavuzu suumlruumlm 70 2013

İzlem sıklığı Psikososyal durum

Yaşam tarzı (1-2 kezyıl)

CSUumlS

Cinsel oumlykuuml (1-2 kezyıl)

Eşin HIV durumu (gereğinde)

Guumlvenli seks (gereğinde)

Gebe kalma durumuarzusu (gereğinde)

Koenfeksiyonlar

CYBE (yıllıkgereğinde)

Viral hepatit (yıllıkgereğinde)

TB (temas varsa)

Yandaş hastalıklar BKE (yıllık)

Tam kan sayımı (1-4 kezyıl)

TA ve EKG (yıllık)

Lipit duumlzeyleri (yıllık)

Glikoz (1-2 kezyıl)

KCFT ve biliruumlbin (1-4 kezyıl)

eGFR (1-4 kezyıl)

Tam idrar analizi (yıllık)

Kemik profili (1-2 kezyıl)

FRAX (2 yılda bir)

Noumlrobilişsel değerlendirme (2 yılda bir)

Depresyon (12- yılda bir)

Framingham skoru gt40 yaş erkekler ve gt50 yaş kadınlar

KCFTHepatotoksik ilaccedillar kullanılacaksa daha sık izlem

Karaciğer hastalığı iccedilin yıllık risk değerlendirmesi

BFT Nefrotoksik ilaccedillar başlanacaksaKBH riski varsa

Tam idrar analizi eGFR lt60 mLdk veya proteinuumlri ge1 ise yılda iki kez

DEXA ge65 y kadın ge70 y erkek frajilite fraktuumlruuml oumlykuumlsuuml postmenapozal kadın ve risk faktoumlruuml bulunan 50-70 y arası erkek

Mamografi 50-70 yaş kadınlarda 1-3 yılda bir

Servikal PAP Cinsel aktivite goumlsteren kadınlarda 1-3 yılda bir

Anal PAP 1-3 yılda bir (yararı bilinmiyor)

USG AFP siroz ve HBV enfeksiyonunda 2 kezyıl (tartışmalı)

İzlem sıklığı Virolojik

Viral yuumlk Tedaviye yanıtın temel

goumlstergesi1

Klinik seyrin oumlngoumlruumllmesi2

Tedavi başlarken değiştirirken

Başlamadan oumlnce

2-4 hf iccedilinde

VY negatifleşene dek 4-8 hf aralarla

Virolojik baskılanma sağlanmış hastada toksisiteye bağlı değişiklik Değişiklikten sonraki 2-4 hf iccedilinde

Stabil ART rejimi kullananlarda 3-4 ayda bir

Klinik gereksinim varsa

Duruma goumlre 6 ayda bir olabilir

1Hughes MD Ann Intern Med 1997 2 Marschner IC J Infect Dis 1998

DHHS Kılavuzu 2013

İzlem sıklığı İmmuumlnolojik

ART kullanmayanlarda

3-6 ayda bir1

ART başlananlarda

ART başlandıktan sonra ilk 3 yıl iccedilinde 50-150 huumlcremm3 artış beklenir2

Beklenen artış olmazsa

1 DHHS Kılavuzu 2013 2 Kaufmann GR Arch Intern Med 2003

CD4 sayısındaki artışı olumsuz etkileyen faktoumlrler Tedaviye ara verilmesi virolojik yanıtın iyi olmaması ileri yaş CD4 T

lenfositlerindeki artışı olumsuz etkileyen faktoumlrler (İsviccedilre konhortu) [Kaufman GR Arch Intern Med 2003]

Yaş [Viard JP J Infect Dis 2001 Althoff KN AIDS 2010]

Tedaviye başlamadan oumlnceki CD4 sayısı [Kaufmann GR AIDS 2000]

Alfa interferon kullanımı [Berglund O Clin Infect Dis 1991]

Reziduumlel viral aktivite [Zhang L N Engl J Med 1999]

HCV ile koenfeksiyon [Tsiara GC J Viral Hepatit 2013 Greub G Lancet 2000]

CD4 sayısında yanıltıcı yuumlkselmeye neden olan faktoumlrler Splenektomi [Zurlo JJ Clin Infect Dis 1995 Bernhard NF J Human Virol 1999]

HTLV-1 enfeksiyonu [Casseb J Rev Inst Med Trop Sao Paulo 2007]

Washington DC Eyluumll 1998mdashAralık 2011

25463 VY ve CD4 eşleştirmesi goumlzden geccedilirilmiş

Viral yuumlkuuml suumlrekli baskı altında olan olgularda CD4 sayısının ge200 huumlcremm3 kalabilme olasılığı araştırılmış

Gale HB Clin Infect Dis 2013

Olguların 93rsquouumlnde viral baskılanma sırasında CD4 T lenfositi sayısı ge200 huumlcremm3 duumlzeyinde devam etmiş

7 olguda toplam 84 kez CD4 T lenfositi sayısı lt200 huumlcremm3 duumlzeyine inmiş

Bunların 39rsquounda duumlşuumlş HIV ile ilişkili bulunmamış

CD4 T lenfositi sayısındaki duumlşme başlangıccediltaki CD4 T lenfositi sayısı ile ilişkili bulunmuş 200-249 arasında 25

250-299 arası 16

300-349 arası 5

ge350 2

Başlangıccediltaki CD4 T lenfositi sayısı ge350 huumlcremm3 olduğunda sayının 4 yıl boyunca gt200 huumlcremm3 duumlzeyinde kalma olasılığı 975

Gale HB Clin Infect Dis 2013

Antiretroviral tedavi kullanan ve viral yuumlkuuml baskılanmış hastalarda

CD4 T lenfositi testinin

klinik durum değişmedikccedile

IFN kortikosteroit antineoplastik ilaccedil başlanmadıkccedila

yılda 1-2 kez yapılması oumlnerilir

EACS Kılavuzu 2013 DHHS Kılavuzu 2013

Tedavi değişikliğinin nedenleri Virolojik başarısızlık goumlzlenen hastalar Virolojik başarısızlığı olmayan hastalar

Toksisite Kanıtlanmış toksisite Olası ilaccedil etkileşimlerinin oumlnlenmesi Gebelik

Uzun vadede yan etkilerin oumlnlenmesi Rejimin basitleştirilmesi

Kullanım kolaylığı iccedilin İlaccedil rejiminin artık oumlnerilmemesikullanımdan kalkması

Maliyetin duumlşuumlruumllmesi

a ART başlandıktan 1 yıl sonra aynı tedavi ile devam eden hastaların oranı

b 2002-2004 yıllarında ARTrsquoyi kesme nedenleri

Arribas JR AIDS Res Ther 2013

Tanımlar Virolojik başarısızlık

Viral replikasyonun baskılanamaması veya baskılanmasının suumlrduumlruumllememesi (HIV RNA duumlzeyi gt200 kopyamL)

Yetersiz virolojik yanıt

ARTrsquoye başlandıktan 24 hafta sonra ardışık iki RNA testinde HIV RNA duumlzeyinin gt200 kopyamL olması

Virolojik geri tepme

Virolojik baskılanma sağlandıktan sonra HIV RNArsquonın saptanabilir duumlzeye (gt200 kopyamL) yuumlkselmesi

Suumlrekli duumlşuumlk duumlzeyli viremi

HIV RNArsquonın lt1000 kopyamL duumlzeyinde seyretmesi

Virolojik sıccedilrama

Virolojik baskılanma olduktan sonra HIV RNArsquonın saptanabilir duumlzeye yuumlkselip tekrar saptanamaz duumlzeye geri doumlnmesi

DHHS Kılavuzu 2013

Virolojik başarısızlığın nedenleri

geccedilmişte 28-40 ilaccedil intoleransıtoksisite

guumlnuumlmuumlzde primer direnccediluyumsuzluk

1 DrsquoArminio Monforte A AIDS 2000 2 Mocroft A AIDS 2001 3 Paredes R J Infect Dis 2010

Virolojik başarısızlık olduğunda HIV RNA ve CD4 T lenfositi sayılarında zaman iccedilindeki

değişiklikler

HIV ile ilintili klinik olayların ortaya ccedilıkışı

ARV tedavi oumlykuumlsuuml

Oumlnceki direnccedil testi sonuccedilları

İlaccedil kullanma davranışı (dozlara ve doz sıklığına uyum gıdalarla etkileşim)

Tolere edilirlik

Ek ilaccedillar veya destekler

Yandaş hastalıklardurumlar (madde koumltuumlye kullanımı gibi) değerlendirilmeli

Virolojik başarısızlığın belirlenmesi 1 Hermankova M JAMA 2001

2 Kieffer TL J Infect Dis 2004

3 Taiwo B Antiviral Therapy 2010

4 Lima V J Acquir Immune Defic Synd 2009

5 Riabaudo H 16 CROI 2009

6 6 DHHS Kılavuzu 2013

7 Aleman S AIDS 2002

8 Karlsson AC AIDS 2004

Tedaviyi değiştirmenin en doğru zamanı bilinmiyor

Duumlşuumlk duumlzeyli viremi tartışmalı Direnccedil mutasyonlarına yol accedilmıyor1

Uzun vadede stabil2

Baskılanmaya yakın duumlşuumlk duumlzeyli viremi sırasında mutasyon gelişebilir (Oumlz 3TC ve EFV)3

Yeni testler ccedilok daha duumlşuumlk duumlzeyde RNArsquoyı saptayabiliyor4

Virolojik başarısızlık sınırı56 lt200 kmL (daha guumlvenilir) lt50 kmL (yalancı başarısızlık)

Antiretrovirallere direnccedil78 VY gt200 kmL VY gt500 kmL

İlaccedil değiştirme stratejileri Duumlşuumlk duumlzeyli viremi (lt1000 kmL)

Uyumu goumlzden geccedilir lt50 - lt200 kmL arasının nasıl youmlnetileceği bilinmiyor gt200 - lt1000 kmL arası virolojik başarısızlık ihtimali direnccedil testi

denenir Tekrarlayan viremi (gt1000 kmL) ilaccedil direnci yok

İlaccedil kullanmıyorsa aynıbaşka rejimi başla VY negatifleşmezse direnccedil testi yaptır

Uyumu goumlzden geccedilir Tekrarlayan viremi (gt1000 kmL) ilaccedil direnci var

Direnccedil testi yap En kısa zamanda rejimi değiştir

Ccedilok ilaca direnccedilli HIV Her hasta bireysel olarak değerlendirilmeli uzman goumlruumlşuuml alınmalı

DHHS Kılavuzu 2013

Stanford Direnccedil Veritabanı (httphivdbstanfordedu)

Dizin yorumlama programları (HIVdb)

Her direnccedil mutasyonuna bir puan verilir

Bu puanlar toplanarak ilacın direnccedil puanı belirlenir

Genotipik duyarlılık puanı

İlacın duyarlılık durumuna goumlre 0-1 olarak puanlanır

Rejimin puanı ne kadar yuumlksekse virolojik yanıt alma olasılığı o kadar fazla

Virolojik yanıt iccedilin kestirici

Soo-Yon R Nucleic Acids Res 2003

Anderson JA AIDS Res Hum Retroviruses 2008

İlaccedil değiştirme stratejileri12

Yeni rejimde en az 2 tercihen 3 aktif ilaccedil bulunmalı Rejimde en az 1 tam aktif PIr + en az bir adet daha oumlnce

kullanılmamış sınıftan ilaccedil bulunmalı (direnccedil testi sonuccedillarına goumlre)

lt2 aktif ilaccedil varsa değişikliği ertele Seccedilenekler ccedilok sınırlıysa deneysel ilaccedillar kullanılabilir Her koşulda tedaviyi suumlrduumlr

Viral yuumlkuumln 10000-20000 kmL duumlzeyinde tutulması klinik yarar sağlayabilir3

Kısmi virolojik baskılama klinik yarar sağlayabilir4

Direnccedil olsa bile bazı durumlarda 3TC veya FTC kullanılabilir

1 EACS Kılavuzu 2013 2 DHHS Kılavuzu 2013 3 Ledergerber B Lancet 200 4 Raffanti SP J Acquir İmmune Defic Synd 2004

Sarı olan ilacı iccedilince yuumlzuumlm morarıyor onun iccedilin onu iccedilmiyorum

Midem bulanıyordu ilaccedillarımı kestim

Doumlrt hap ccedilok fazla geliyor fenalaşıyorum Doumlrt yerine iki tane iccediliyorum

Hasta Sadece beyaz ilaccediltan yazdıracağım diğerinden var Doktor Neden İkisinin birlikte bitmesi gerekiyordu Hasta Yolculuğa giderken bunu yanıma almayı unutmuşum Bir hafta sadece beyazdan iccediltim

Uyumsuzluk nedenleri ARTrsquoye uyum hakkında yeterli

bilgi sahibi olmamak

Yaşa bağlı sorunlar (polifarmasi goumlrme kaybı bilişsel yetersizlik)

Genccedil yaş

Psikososyal konular (depresyon evsizlik sosyal desteğin olmaması stres yaratan olaylar psikoz)

HIV durumunun accedilıklanamaması

Noumlrokognitif sorunlar

Madde koumltuumlye kullanımı

Stigma

İlaccedilların kullanımında guumlccedilluumlk (ilaccedilları yutarken zorlanma guumlnluumlk kullanım şemasında zorluk

Karmaşık rejimler (tablet sayısının ccedilokluğu dozların sık aralıklı olması gıdalarla etkileşim)

İlaccedil yan etkileri

Klinik ziyaretine gelmeme

Sigorta kapsamında olmama ilaccedil maliyeti

Tedavi yorgunluğu

Muumlmkuumlnse uyumsuzluk nedenini ortadan kaldıracak değişiklik yapılmalı

İlaccedil rejiminin basitleştirilmesi

Hap sayısının azaltılması

Doz aralıklarının azaltılması (muumlmkuumlnse tek doz kullanım)

Kaletra (tek doz kullanım) Prezista Stocrin Truvada Viramune XR

Gıdalarla etkileşimi olmayan ilaccedilların kullanımı

Doz saatlerinin ayarlanması

Guumlnluumlk yaşam aktivitelerini etkilemeyecek rejimin seccedililmesi

Aynı gruptan yan etkisi daha az olan ilacın kullanılması

Ontario Kohort Ccedilalışması 779 katılımcı (anket ccedilalışması)

Suboptimal uyum Goumlruumlşmeden oumlnceki 4 guumln iccedilinde ge1 doz ARTrsquonin atlanmış olması

15 olgu buna uyuyor

Guumlnde bir kez kullanılan rejimleri kullananlarda suboptimal uyum goumlruumllme olasılığı diğer rejimleri kullananlara goumlre yarı yarıya daha az

Diğer faktoumlrler genccedil yaş sosyal etkileşimin az olması ve bir seferde gt6 alkolik iccedilecek tuumlketme

Raboud J AIDS Behav 2011

PI temelli induumlksiyon tedavisi tek doz tek tablet (3NRTI) rejime geccedilen hastalarda uyum ve yaşam kalitesi yan etki1

PI temelli rejim ile virolojik baskılanma2

PI+2NRTI NNRTI+2NRTI 3NRTI

Virolojik başarısızlık oumlluumlm AIDS ile ilintili olaylar accedilısından hiccedilbir fark yok

Kan lipitlerinde kullanım kolaylığı uyumda diğer ilaccedil sınıflarının korunması avantajı

1Langebeek N HIV Med 2013 2Cruciani M Cochrane Database Sys Rev 2013

2NRTI + ATVr kullanan 40 hastaATVr + 3TC ile idame

48 hafta sonunda 1 virolojik başarısızlık (direnccedil yok) Lipit duumlzeylerinde duumlzelme Glomeruumller filtrasyon hızında duumlzelme Fiziksel ve zihinsel sağlık skorlarında duumlzelme Noumlrofizyolojik performansta duumlzelme Kemik mineral dansitesinde duumlzelme CD4 sayısı biliruumlbin plazma ATV duumlzeyleri uyum ve

vuumlcut yağ dağılımında anlamlı değişiklik yok

Di Giambenedetto S Antimicrobial Chemother 2013

PI monoterapisi x karma tedavi Monoterapi ve uumlccedilluuml tedavi kolu ile yapılan

karşılaştırmalarda VY saptanabilir duumlzeyin altında kalma oranı12

Monoterapi kolunda 80-81 Uumlccedilluuml tedavi kolunda 866-95 Fark anlamlı değil

Monoterapi kolunda virolojik başarısızlık yaşayanlarda uyum oranı daha koumltuuml Proteaz geninde direnccedil mutasyonu yok Karma tedavi ile viral yuumlk baskılanabiliyor

10 ccedilalışmayı kapsayan bir meta-analiz3

PI tedavisi uumlccedilluuml tedaviden daha başarısız Aradaki fark kuumlccediluumlk

1 Arribas JR J Acquir İmmune Defic Synd 2005 2 Nunes EP HIV Clin Trials 2009 3 Mathis S PLoS One 2011

PI monoterapisi Oumlnerildiği durumlar

PI temelli rejimlerde başarısızlık oumlykuumlsuuml bulunmayan VY son 6 ayda lt50 kmL olan ve kronik HBV enfeksiyonu bulunmayanlarda NRTI intoleransı varsa Tedavinin basitleştirilmesi iccedilin Madde bağımlılığı nedeniyle tedaviye sık ara veriliyorsa

Oumlnerilen ilaccedillar DRVr (guumlnde bir kez) LPVr (guumlnde iki kez)

EACS Kılavuzu 2013

Toksisiteye bağlı değişiklik Hırvatistanrsquoda 1998-2007 yılları arasında 321 hasta ART başlanan hastalarda 3 yıl boyunca aynı rejim ile devam

etme oranı 1998-2002rsquode 127 2002-2007rsquode 394

En sık ilaccedil değişikliğine neden olan toksisiteler lipoatrofi (22) gastrointestinal semptomlar (20) noumlropati (18)

Virolojik başarısızlık nedeniyle değişiklik oranı 5 ART rejiminin ilk 3 ayı iccedilinde toksisite nedeniyle ilaccedil

değişikliği gerektiren faktoumlrler Kadın cinsiyet İleri yaş

Perović Mihanović M Med Sci Monit 2013

Farmaoekonomik nedenle değişiklik İspanyarsquoda VY uzun suumlredir lt50 kmL olan hastalar 673 rejim değişikliği (562rsquosi maliyeti azaltma amaccedillı) En sık değişiklik

313 TDF+FTCABC+3TC 26 PI monoterapisine geccediliş

En ccedilok tasarruf sağlayan değişiklik stratejisi 38 PI monoterapisine geccediliş 24 raltegravirin rejimden ccedilıkarılması veya değiştirilmesi 13 TDF+FTCABC+3TC 5 nevirapine geccediliş

Llibre JM ClinicoEconomics and Outcomes Research 2013

Hasta Destek Merkezi

Page 10: Deniz Gökengin Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon ... · Rezidüel viral aktivite [Zhang L. N Engl J Med 1999] HCV ile koenfeksiyon [Tsiara GC. J Viral Hepatit 2013; Greub

İlk Başvuru Yandaş hastalıklar

Kemik hastalığı Kemik profili (Ca PO4 ALP)

FRAX skoru

25(OH) vit D

Bilişsel yetersizlik Tarama soru formu

Depresyon Soru formu

Kanser

Mamografi

PAP suumlruumlntuumlsuuml

Anoskopi ve PAP (ESE)

USG ve AFP

EACS Kılavuzu suumlruumlm 70 2013

Ccedilok merkezli bir ccedilalışma (ABD)

3678 hasta

ART başlandıktan sonra laboratuar izlemi

İlk test yapılana dek geccedilen zaman Hematolojik testlermdash30 guumln

Hepatikmdash31 guumln

Renalmdash33 guumln

Lipit testlerimdash350 guumln

1 yılın sonunda Olguların 80rsquoinde gt2 hematolojikhepatik ve renal test yapılmış

Olguların sadece 40rsquoında ge1 lipit testi yapılmış

Yanik EL J Acquir Immune Defic Syndr 2013

Benchmarking HIV health care from individual patient care to health care

evaluation

An example from the EuroSIDA study

Daria N Podlekareva Joanne Reekie Amanda Mocroft Marcelo Losso Aza G

Rakhmanova Elzbieta Bakowska Igor A Karpov Jeffrey V Lazarus Jose Gatell

Jens D Lundgren ve Ole Kirk EuroCoord EuroSIDA ccedilalışması

BMC Infectious Diseases 2012 12229 httpwwwbiomedcentralcom1471-

233412229

35 uumllkeden 103 kliniği ve 16597 HIV pozitif olguyu kapsayan ccedilalışma Amaccedil Mevcut HIV tedavi kılavuzlarında bulunan bakım hizmetine ilişkin doumlrt goumlstergenin performansını ve katılımcı uumllkelerdeki kullanımını belirlemek ve standart geliştirmek

EuroSIDAF ccedilalışmasında ART alan ve almayan hastalarda CD4 huumlcresi sayısı ve HIV-RNA oumllccediluumlmleri SE Southern Europe Greece Israel Italy Portugal Spain WCE West Central Europe Austria Belgium France South Germany Luxembourg Switzerland NE Northern Europe Denmark Finland North Germany Ireland the Netherlands Norway Sweden the United Kingdom ECE East Central Europe Bulgaria Croatia the Czech Republic Hungary Poland Romania Serbia and Slovakia EE Eastern Europe Belarus Estonia Latvia Lithuania the Russian Federation and the Ukraine AR Argentina cART karma antiretroviral tedavi

ART kullanılan suumlrenin 90rsquoında HIV RNArsquonın baskılanmış olması iccedilin odds oranları

Rutin izlem ART başlanmadan oumlnce Tıbbi oumlykuuml

Eşzamanlı kullanılan ilaccedillar

Yandaş hastalıklar

Psikososyal

Yaşam tarzı

İş durumu

Psikolojik ve sosyal durumu

Cinsel sağlıkUumlreme sağlığı

Gebe kalma durumuarzusu

Koenfeksiyonlar HBV taraması

Virolojik VY direnccedil testi R5 tropizm testi

İmmuumlnolojik

CD4 T lenfositi sayısı

HLA B5701

Yandaş hastalıklar

BKE tam kan sayımı

EKG Framingham skoru TA

Kan lipit ve glikoz değerleri

KCFT ve BFT (eGFR T idrar)

Kemik değerlendirmesi (FRAX)

Noro-bilişsel değerlendirme

Depresyon değerlendirmesi

EACS Kılavuzu suumlruumlm 70 2013

İzlem sıklığı Psikososyal durum

Yaşam tarzı (1-2 kezyıl)

CSUumlS

Cinsel oumlykuuml (1-2 kezyıl)

Eşin HIV durumu (gereğinde)

Guumlvenli seks (gereğinde)

Gebe kalma durumuarzusu (gereğinde)

Koenfeksiyonlar

CYBE (yıllıkgereğinde)

Viral hepatit (yıllıkgereğinde)

TB (temas varsa)

Yandaş hastalıklar BKE (yıllık)

Tam kan sayımı (1-4 kezyıl)

TA ve EKG (yıllık)

Lipit duumlzeyleri (yıllık)

Glikoz (1-2 kezyıl)

KCFT ve biliruumlbin (1-4 kezyıl)

eGFR (1-4 kezyıl)

Tam idrar analizi (yıllık)

Kemik profili (1-2 kezyıl)

FRAX (2 yılda bir)

Noumlrobilişsel değerlendirme (2 yılda bir)

Depresyon (12- yılda bir)

Framingham skoru gt40 yaş erkekler ve gt50 yaş kadınlar

KCFTHepatotoksik ilaccedillar kullanılacaksa daha sık izlem

Karaciğer hastalığı iccedilin yıllık risk değerlendirmesi

BFT Nefrotoksik ilaccedillar başlanacaksaKBH riski varsa

Tam idrar analizi eGFR lt60 mLdk veya proteinuumlri ge1 ise yılda iki kez

DEXA ge65 y kadın ge70 y erkek frajilite fraktuumlruuml oumlykuumlsuuml postmenapozal kadın ve risk faktoumlruuml bulunan 50-70 y arası erkek

Mamografi 50-70 yaş kadınlarda 1-3 yılda bir

Servikal PAP Cinsel aktivite goumlsteren kadınlarda 1-3 yılda bir

Anal PAP 1-3 yılda bir (yararı bilinmiyor)

USG AFP siroz ve HBV enfeksiyonunda 2 kezyıl (tartışmalı)

İzlem sıklığı Virolojik

Viral yuumlk Tedaviye yanıtın temel

goumlstergesi1

Klinik seyrin oumlngoumlruumllmesi2

Tedavi başlarken değiştirirken

Başlamadan oumlnce

2-4 hf iccedilinde

VY negatifleşene dek 4-8 hf aralarla

Virolojik baskılanma sağlanmış hastada toksisiteye bağlı değişiklik Değişiklikten sonraki 2-4 hf iccedilinde

Stabil ART rejimi kullananlarda 3-4 ayda bir

Klinik gereksinim varsa

Duruma goumlre 6 ayda bir olabilir

1Hughes MD Ann Intern Med 1997 2 Marschner IC J Infect Dis 1998

DHHS Kılavuzu 2013

İzlem sıklığı İmmuumlnolojik

ART kullanmayanlarda

3-6 ayda bir1

ART başlananlarda

ART başlandıktan sonra ilk 3 yıl iccedilinde 50-150 huumlcremm3 artış beklenir2

Beklenen artış olmazsa

1 DHHS Kılavuzu 2013 2 Kaufmann GR Arch Intern Med 2003

CD4 sayısındaki artışı olumsuz etkileyen faktoumlrler Tedaviye ara verilmesi virolojik yanıtın iyi olmaması ileri yaş CD4 T

lenfositlerindeki artışı olumsuz etkileyen faktoumlrler (İsviccedilre konhortu) [Kaufman GR Arch Intern Med 2003]

Yaş [Viard JP J Infect Dis 2001 Althoff KN AIDS 2010]

Tedaviye başlamadan oumlnceki CD4 sayısı [Kaufmann GR AIDS 2000]

Alfa interferon kullanımı [Berglund O Clin Infect Dis 1991]

Reziduumlel viral aktivite [Zhang L N Engl J Med 1999]

HCV ile koenfeksiyon [Tsiara GC J Viral Hepatit 2013 Greub G Lancet 2000]

CD4 sayısında yanıltıcı yuumlkselmeye neden olan faktoumlrler Splenektomi [Zurlo JJ Clin Infect Dis 1995 Bernhard NF J Human Virol 1999]

HTLV-1 enfeksiyonu [Casseb J Rev Inst Med Trop Sao Paulo 2007]

Washington DC Eyluumll 1998mdashAralık 2011

25463 VY ve CD4 eşleştirmesi goumlzden geccedilirilmiş

Viral yuumlkuuml suumlrekli baskı altında olan olgularda CD4 sayısının ge200 huumlcremm3 kalabilme olasılığı araştırılmış

Gale HB Clin Infect Dis 2013

Olguların 93rsquouumlnde viral baskılanma sırasında CD4 T lenfositi sayısı ge200 huumlcremm3 duumlzeyinde devam etmiş

7 olguda toplam 84 kez CD4 T lenfositi sayısı lt200 huumlcremm3 duumlzeyine inmiş

Bunların 39rsquounda duumlşuumlş HIV ile ilişkili bulunmamış

CD4 T lenfositi sayısındaki duumlşme başlangıccediltaki CD4 T lenfositi sayısı ile ilişkili bulunmuş 200-249 arasında 25

250-299 arası 16

300-349 arası 5

ge350 2

Başlangıccediltaki CD4 T lenfositi sayısı ge350 huumlcremm3 olduğunda sayının 4 yıl boyunca gt200 huumlcremm3 duumlzeyinde kalma olasılığı 975

Gale HB Clin Infect Dis 2013

Antiretroviral tedavi kullanan ve viral yuumlkuuml baskılanmış hastalarda

CD4 T lenfositi testinin

klinik durum değişmedikccedile

IFN kortikosteroit antineoplastik ilaccedil başlanmadıkccedila

yılda 1-2 kez yapılması oumlnerilir

EACS Kılavuzu 2013 DHHS Kılavuzu 2013

Tedavi değişikliğinin nedenleri Virolojik başarısızlık goumlzlenen hastalar Virolojik başarısızlığı olmayan hastalar

Toksisite Kanıtlanmış toksisite Olası ilaccedil etkileşimlerinin oumlnlenmesi Gebelik

Uzun vadede yan etkilerin oumlnlenmesi Rejimin basitleştirilmesi

Kullanım kolaylığı iccedilin İlaccedil rejiminin artık oumlnerilmemesikullanımdan kalkması

Maliyetin duumlşuumlruumllmesi

a ART başlandıktan 1 yıl sonra aynı tedavi ile devam eden hastaların oranı

b 2002-2004 yıllarında ARTrsquoyi kesme nedenleri

Arribas JR AIDS Res Ther 2013

Tanımlar Virolojik başarısızlık

Viral replikasyonun baskılanamaması veya baskılanmasının suumlrduumlruumllememesi (HIV RNA duumlzeyi gt200 kopyamL)

Yetersiz virolojik yanıt

ARTrsquoye başlandıktan 24 hafta sonra ardışık iki RNA testinde HIV RNA duumlzeyinin gt200 kopyamL olması

Virolojik geri tepme

Virolojik baskılanma sağlandıktan sonra HIV RNArsquonın saptanabilir duumlzeye (gt200 kopyamL) yuumlkselmesi

Suumlrekli duumlşuumlk duumlzeyli viremi

HIV RNArsquonın lt1000 kopyamL duumlzeyinde seyretmesi

Virolojik sıccedilrama

Virolojik baskılanma olduktan sonra HIV RNArsquonın saptanabilir duumlzeye yuumlkselip tekrar saptanamaz duumlzeye geri doumlnmesi

DHHS Kılavuzu 2013

Virolojik başarısızlığın nedenleri

geccedilmişte 28-40 ilaccedil intoleransıtoksisite

guumlnuumlmuumlzde primer direnccediluyumsuzluk

1 DrsquoArminio Monforte A AIDS 2000 2 Mocroft A AIDS 2001 3 Paredes R J Infect Dis 2010

Virolojik başarısızlık olduğunda HIV RNA ve CD4 T lenfositi sayılarında zaman iccedilindeki

değişiklikler

HIV ile ilintili klinik olayların ortaya ccedilıkışı

ARV tedavi oumlykuumlsuuml

Oumlnceki direnccedil testi sonuccedilları

İlaccedil kullanma davranışı (dozlara ve doz sıklığına uyum gıdalarla etkileşim)

Tolere edilirlik

Ek ilaccedillar veya destekler

Yandaş hastalıklardurumlar (madde koumltuumlye kullanımı gibi) değerlendirilmeli

Virolojik başarısızlığın belirlenmesi 1 Hermankova M JAMA 2001

2 Kieffer TL J Infect Dis 2004

3 Taiwo B Antiviral Therapy 2010

4 Lima V J Acquir Immune Defic Synd 2009

5 Riabaudo H 16 CROI 2009

6 6 DHHS Kılavuzu 2013

7 Aleman S AIDS 2002

8 Karlsson AC AIDS 2004

Tedaviyi değiştirmenin en doğru zamanı bilinmiyor

Duumlşuumlk duumlzeyli viremi tartışmalı Direnccedil mutasyonlarına yol accedilmıyor1

Uzun vadede stabil2

Baskılanmaya yakın duumlşuumlk duumlzeyli viremi sırasında mutasyon gelişebilir (Oumlz 3TC ve EFV)3

Yeni testler ccedilok daha duumlşuumlk duumlzeyde RNArsquoyı saptayabiliyor4

Virolojik başarısızlık sınırı56 lt200 kmL (daha guumlvenilir) lt50 kmL (yalancı başarısızlık)

Antiretrovirallere direnccedil78 VY gt200 kmL VY gt500 kmL

İlaccedil değiştirme stratejileri Duumlşuumlk duumlzeyli viremi (lt1000 kmL)

Uyumu goumlzden geccedilir lt50 - lt200 kmL arasının nasıl youmlnetileceği bilinmiyor gt200 - lt1000 kmL arası virolojik başarısızlık ihtimali direnccedil testi

denenir Tekrarlayan viremi (gt1000 kmL) ilaccedil direnci yok

İlaccedil kullanmıyorsa aynıbaşka rejimi başla VY negatifleşmezse direnccedil testi yaptır

Uyumu goumlzden geccedilir Tekrarlayan viremi (gt1000 kmL) ilaccedil direnci var

Direnccedil testi yap En kısa zamanda rejimi değiştir

Ccedilok ilaca direnccedilli HIV Her hasta bireysel olarak değerlendirilmeli uzman goumlruumlşuuml alınmalı

DHHS Kılavuzu 2013

Stanford Direnccedil Veritabanı (httphivdbstanfordedu)

Dizin yorumlama programları (HIVdb)

Her direnccedil mutasyonuna bir puan verilir

Bu puanlar toplanarak ilacın direnccedil puanı belirlenir

Genotipik duyarlılık puanı

İlacın duyarlılık durumuna goumlre 0-1 olarak puanlanır

Rejimin puanı ne kadar yuumlksekse virolojik yanıt alma olasılığı o kadar fazla

Virolojik yanıt iccedilin kestirici

Soo-Yon R Nucleic Acids Res 2003

Anderson JA AIDS Res Hum Retroviruses 2008

İlaccedil değiştirme stratejileri12

Yeni rejimde en az 2 tercihen 3 aktif ilaccedil bulunmalı Rejimde en az 1 tam aktif PIr + en az bir adet daha oumlnce

kullanılmamış sınıftan ilaccedil bulunmalı (direnccedil testi sonuccedillarına goumlre)

lt2 aktif ilaccedil varsa değişikliği ertele Seccedilenekler ccedilok sınırlıysa deneysel ilaccedillar kullanılabilir Her koşulda tedaviyi suumlrduumlr

Viral yuumlkuumln 10000-20000 kmL duumlzeyinde tutulması klinik yarar sağlayabilir3

Kısmi virolojik baskılama klinik yarar sağlayabilir4

Direnccedil olsa bile bazı durumlarda 3TC veya FTC kullanılabilir

1 EACS Kılavuzu 2013 2 DHHS Kılavuzu 2013 3 Ledergerber B Lancet 200 4 Raffanti SP J Acquir İmmune Defic Synd 2004

Sarı olan ilacı iccedilince yuumlzuumlm morarıyor onun iccedilin onu iccedilmiyorum

Midem bulanıyordu ilaccedillarımı kestim

Doumlrt hap ccedilok fazla geliyor fenalaşıyorum Doumlrt yerine iki tane iccediliyorum

Hasta Sadece beyaz ilaccediltan yazdıracağım diğerinden var Doktor Neden İkisinin birlikte bitmesi gerekiyordu Hasta Yolculuğa giderken bunu yanıma almayı unutmuşum Bir hafta sadece beyazdan iccediltim

Uyumsuzluk nedenleri ARTrsquoye uyum hakkında yeterli

bilgi sahibi olmamak

Yaşa bağlı sorunlar (polifarmasi goumlrme kaybı bilişsel yetersizlik)

Genccedil yaş

Psikososyal konular (depresyon evsizlik sosyal desteğin olmaması stres yaratan olaylar psikoz)

HIV durumunun accedilıklanamaması

Noumlrokognitif sorunlar

Madde koumltuumlye kullanımı

Stigma

İlaccedilların kullanımında guumlccedilluumlk (ilaccedilları yutarken zorlanma guumlnluumlk kullanım şemasında zorluk

Karmaşık rejimler (tablet sayısının ccedilokluğu dozların sık aralıklı olması gıdalarla etkileşim)

İlaccedil yan etkileri

Klinik ziyaretine gelmeme

Sigorta kapsamında olmama ilaccedil maliyeti

Tedavi yorgunluğu

Muumlmkuumlnse uyumsuzluk nedenini ortadan kaldıracak değişiklik yapılmalı

İlaccedil rejiminin basitleştirilmesi

Hap sayısının azaltılması

Doz aralıklarının azaltılması (muumlmkuumlnse tek doz kullanım)

Kaletra (tek doz kullanım) Prezista Stocrin Truvada Viramune XR

Gıdalarla etkileşimi olmayan ilaccedilların kullanımı

Doz saatlerinin ayarlanması

Guumlnluumlk yaşam aktivitelerini etkilemeyecek rejimin seccedililmesi

Aynı gruptan yan etkisi daha az olan ilacın kullanılması

Ontario Kohort Ccedilalışması 779 katılımcı (anket ccedilalışması)

Suboptimal uyum Goumlruumlşmeden oumlnceki 4 guumln iccedilinde ge1 doz ARTrsquonin atlanmış olması

15 olgu buna uyuyor

Guumlnde bir kez kullanılan rejimleri kullananlarda suboptimal uyum goumlruumllme olasılığı diğer rejimleri kullananlara goumlre yarı yarıya daha az

Diğer faktoumlrler genccedil yaş sosyal etkileşimin az olması ve bir seferde gt6 alkolik iccedilecek tuumlketme

Raboud J AIDS Behav 2011

PI temelli induumlksiyon tedavisi tek doz tek tablet (3NRTI) rejime geccedilen hastalarda uyum ve yaşam kalitesi yan etki1

PI temelli rejim ile virolojik baskılanma2

PI+2NRTI NNRTI+2NRTI 3NRTI

Virolojik başarısızlık oumlluumlm AIDS ile ilintili olaylar accedilısından hiccedilbir fark yok

Kan lipitlerinde kullanım kolaylığı uyumda diğer ilaccedil sınıflarının korunması avantajı

1Langebeek N HIV Med 2013 2Cruciani M Cochrane Database Sys Rev 2013

2NRTI + ATVr kullanan 40 hastaATVr + 3TC ile idame

48 hafta sonunda 1 virolojik başarısızlık (direnccedil yok) Lipit duumlzeylerinde duumlzelme Glomeruumller filtrasyon hızında duumlzelme Fiziksel ve zihinsel sağlık skorlarında duumlzelme Noumlrofizyolojik performansta duumlzelme Kemik mineral dansitesinde duumlzelme CD4 sayısı biliruumlbin plazma ATV duumlzeyleri uyum ve

vuumlcut yağ dağılımında anlamlı değişiklik yok

Di Giambenedetto S Antimicrobial Chemother 2013

PI monoterapisi x karma tedavi Monoterapi ve uumlccedilluuml tedavi kolu ile yapılan

karşılaştırmalarda VY saptanabilir duumlzeyin altında kalma oranı12

Monoterapi kolunda 80-81 Uumlccedilluuml tedavi kolunda 866-95 Fark anlamlı değil

Monoterapi kolunda virolojik başarısızlık yaşayanlarda uyum oranı daha koumltuuml Proteaz geninde direnccedil mutasyonu yok Karma tedavi ile viral yuumlk baskılanabiliyor

10 ccedilalışmayı kapsayan bir meta-analiz3

PI tedavisi uumlccedilluuml tedaviden daha başarısız Aradaki fark kuumlccediluumlk

1 Arribas JR J Acquir İmmune Defic Synd 2005 2 Nunes EP HIV Clin Trials 2009 3 Mathis S PLoS One 2011

PI monoterapisi Oumlnerildiği durumlar

PI temelli rejimlerde başarısızlık oumlykuumlsuuml bulunmayan VY son 6 ayda lt50 kmL olan ve kronik HBV enfeksiyonu bulunmayanlarda NRTI intoleransı varsa Tedavinin basitleştirilmesi iccedilin Madde bağımlılığı nedeniyle tedaviye sık ara veriliyorsa

Oumlnerilen ilaccedillar DRVr (guumlnde bir kez) LPVr (guumlnde iki kez)

EACS Kılavuzu 2013

Toksisiteye bağlı değişiklik Hırvatistanrsquoda 1998-2007 yılları arasında 321 hasta ART başlanan hastalarda 3 yıl boyunca aynı rejim ile devam

etme oranı 1998-2002rsquode 127 2002-2007rsquode 394

En sık ilaccedil değişikliğine neden olan toksisiteler lipoatrofi (22) gastrointestinal semptomlar (20) noumlropati (18)

Virolojik başarısızlık nedeniyle değişiklik oranı 5 ART rejiminin ilk 3 ayı iccedilinde toksisite nedeniyle ilaccedil

değişikliği gerektiren faktoumlrler Kadın cinsiyet İleri yaş

Perović Mihanović M Med Sci Monit 2013

Farmaoekonomik nedenle değişiklik İspanyarsquoda VY uzun suumlredir lt50 kmL olan hastalar 673 rejim değişikliği (562rsquosi maliyeti azaltma amaccedillı) En sık değişiklik

313 TDF+FTCABC+3TC 26 PI monoterapisine geccediliş

En ccedilok tasarruf sağlayan değişiklik stratejisi 38 PI monoterapisine geccediliş 24 raltegravirin rejimden ccedilıkarılması veya değiştirilmesi 13 TDF+FTCABC+3TC 5 nevirapine geccediliş

Llibre JM ClinicoEconomics and Outcomes Research 2013

Hasta Destek Merkezi

Page 11: Deniz Gökengin Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon ... · Rezidüel viral aktivite [Zhang L. N Engl J Med 1999] HCV ile koenfeksiyon [Tsiara GC. J Viral Hepatit 2013; Greub

Ccedilok merkezli bir ccedilalışma (ABD)

3678 hasta

ART başlandıktan sonra laboratuar izlemi

İlk test yapılana dek geccedilen zaman Hematolojik testlermdash30 guumln

Hepatikmdash31 guumln

Renalmdash33 guumln

Lipit testlerimdash350 guumln

1 yılın sonunda Olguların 80rsquoinde gt2 hematolojikhepatik ve renal test yapılmış

Olguların sadece 40rsquoında ge1 lipit testi yapılmış

Yanik EL J Acquir Immune Defic Syndr 2013

Benchmarking HIV health care from individual patient care to health care

evaluation

An example from the EuroSIDA study

Daria N Podlekareva Joanne Reekie Amanda Mocroft Marcelo Losso Aza G

Rakhmanova Elzbieta Bakowska Igor A Karpov Jeffrey V Lazarus Jose Gatell

Jens D Lundgren ve Ole Kirk EuroCoord EuroSIDA ccedilalışması

BMC Infectious Diseases 2012 12229 httpwwwbiomedcentralcom1471-

233412229

35 uumllkeden 103 kliniği ve 16597 HIV pozitif olguyu kapsayan ccedilalışma Amaccedil Mevcut HIV tedavi kılavuzlarında bulunan bakım hizmetine ilişkin doumlrt goumlstergenin performansını ve katılımcı uumllkelerdeki kullanımını belirlemek ve standart geliştirmek

EuroSIDAF ccedilalışmasında ART alan ve almayan hastalarda CD4 huumlcresi sayısı ve HIV-RNA oumllccediluumlmleri SE Southern Europe Greece Israel Italy Portugal Spain WCE West Central Europe Austria Belgium France South Germany Luxembourg Switzerland NE Northern Europe Denmark Finland North Germany Ireland the Netherlands Norway Sweden the United Kingdom ECE East Central Europe Bulgaria Croatia the Czech Republic Hungary Poland Romania Serbia and Slovakia EE Eastern Europe Belarus Estonia Latvia Lithuania the Russian Federation and the Ukraine AR Argentina cART karma antiretroviral tedavi

ART kullanılan suumlrenin 90rsquoında HIV RNArsquonın baskılanmış olması iccedilin odds oranları

Rutin izlem ART başlanmadan oumlnce Tıbbi oumlykuuml

Eşzamanlı kullanılan ilaccedillar

Yandaş hastalıklar

Psikososyal

Yaşam tarzı

İş durumu

Psikolojik ve sosyal durumu

Cinsel sağlıkUumlreme sağlığı

Gebe kalma durumuarzusu

Koenfeksiyonlar HBV taraması

Virolojik VY direnccedil testi R5 tropizm testi

İmmuumlnolojik

CD4 T lenfositi sayısı

HLA B5701

Yandaş hastalıklar

BKE tam kan sayımı

EKG Framingham skoru TA

Kan lipit ve glikoz değerleri

KCFT ve BFT (eGFR T idrar)

Kemik değerlendirmesi (FRAX)

Noro-bilişsel değerlendirme

Depresyon değerlendirmesi

EACS Kılavuzu suumlruumlm 70 2013

İzlem sıklığı Psikososyal durum

Yaşam tarzı (1-2 kezyıl)

CSUumlS

Cinsel oumlykuuml (1-2 kezyıl)

Eşin HIV durumu (gereğinde)

Guumlvenli seks (gereğinde)

Gebe kalma durumuarzusu (gereğinde)

Koenfeksiyonlar

CYBE (yıllıkgereğinde)

Viral hepatit (yıllıkgereğinde)

TB (temas varsa)

Yandaş hastalıklar BKE (yıllık)

Tam kan sayımı (1-4 kezyıl)

TA ve EKG (yıllık)

Lipit duumlzeyleri (yıllık)

Glikoz (1-2 kezyıl)

KCFT ve biliruumlbin (1-4 kezyıl)

eGFR (1-4 kezyıl)

Tam idrar analizi (yıllık)

Kemik profili (1-2 kezyıl)

FRAX (2 yılda bir)

Noumlrobilişsel değerlendirme (2 yılda bir)

Depresyon (12- yılda bir)

Framingham skoru gt40 yaş erkekler ve gt50 yaş kadınlar

KCFTHepatotoksik ilaccedillar kullanılacaksa daha sık izlem

Karaciğer hastalığı iccedilin yıllık risk değerlendirmesi

BFT Nefrotoksik ilaccedillar başlanacaksaKBH riski varsa

Tam idrar analizi eGFR lt60 mLdk veya proteinuumlri ge1 ise yılda iki kez

DEXA ge65 y kadın ge70 y erkek frajilite fraktuumlruuml oumlykuumlsuuml postmenapozal kadın ve risk faktoumlruuml bulunan 50-70 y arası erkek

Mamografi 50-70 yaş kadınlarda 1-3 yılda bir

Servikal PAP Cinsel aktivite goumlsteren kadınlarda 1-3 yılda bir

Anal PAP 1-3 yılda bir (yararı bilinmiyor)

USG AFP siroz ve HBV enfeksiyonunda 2 kezyıl (tartışmalı)

İzlem sıklığı Virolojik

Viral yuumlk Tedaviye yanıtın temel

goumlstergesi1

Klinik seyrin oumlngoumlruumllmesi2

Tedavi başlarken değiştirirken

Başlamadan oumlnce

2-4 hf iccedilinde

VY negatifleşene dek 4-8 hf aralarla

Virolojik baskılanma sağlanmış hastada toksisiteye bağlı değişiklik Değişiklikten sonraki 2-4 hf iccedilinde

Stabil ART rejimi kullananlarda 3-4 ayda bir

Klinik gereksinim varsa

Duruma goumlre 6 ayda bir olabilir

1Hughes MD Ann Intern Med 1997 2 Marschner IC J Infect Dis 1998

DHHS Kılavuzu 2013

İzlem sıklığı İmmuumlnolojik

ART kullanmayanlarda

3-6 ayda bir1

ART başlananlarda

ART başlandıktan sonra ilk 3 yıl iccedilinde 50-150 huumlcremm3 artış beklenir2

Beklenen artış olmazsa

1 DHHS Kılavuzu 2013 2 Kaufmann GR Arch Intern Med 2003

CD4 sayısındaki artışı olumsuz etkileyen faktoumlrler Tedaviye ara verilmesi virolojik yanıtın iyi olmaması ileri yaş CD4 T

lenfositlerindeki artışı olumsuz etkileyen faktoumlrler (İsviccedilre konhortu) [Kaufman GR Arch Intern Med 2003]

Yaş [Viard JP J Infect Dis 2001 Althoff KN AIDS 2010]

Tedaviye başlamadan oumlnceki CD4 sayısı [Kaufmann GR AIDS 2000]

Alfa interferon kullanımı [Berglund O Clin Infect Dis 1991]

Reziduumlel viral aktivite [Zhang L N Engl J Med 1999]

HCV ile koenfeksiyon [Tsiara GC J Viral Hepatit 2013 Greub G Lancet 2000]

CD4 sayısında yanıltıcı yuumlkselmeye neden olan faktoumlrler Splenektomi [Zurlo JJ Clin Infect Dis 1995 Bernhard NF J Human Virol 1999]

HTLV-1 enfeksiyonu [Casseb J Rev Inst Med Trop Sao Paulo 2007]

Washington DC Eyluumll 1998mdashAralık 2011

25463 VY ve CD4 eşleştirmesi goumlzden geccedilirilmiş

Viral yuumlkuuml suumlrekli baskı altında olan olgularda CD4 sayısının ge200 huumlcremm3 kalabilme olasılığı araştırılmış

Gale HB Clin Infect Dis 2013

Olguların 93rsquouumlnde viral baskılanma sırasında CD4 T lenfositi sayısı ge200 huumlcremm3 duumlzeyinde devam etmiş

7 olguda toplam 84 kez CD4 T lenfositi sayısı lt200 huumlcremm3 duumlzeyine inmiş

Bunların 39rsquounda duumlşuumlş HIV ile ilişkili bulunmamış

CD4 T lenfositi sayısındaki duumlşme başlangıccediltaki CD4 T lenfositi sayısı ile ilişkili bulunmuş 200-249 arasında 25

250-299 arası 16

300-349 arası 5

ge350 2

Başlangıccediltaki CD4 T lenfositi sayısı ge350 huumlcremm3 olduğunda sayının 4 yıl boyunca gt200 huumlcremm3 duumlzeyinde kalma olasılığı 975

Gale HB Clin Infect Dis 2013

Antiretroviral tedavi kullanan ve viral yuumlkuuml baskılanmış hastalarda

CD4 T lenfositi testinin

klinik durum değişmedikccedile

IFN kortikosteroit antineoplastik ilaccedil başlanmadıkccedila

yılda 1-2 kez yapılması oumlnerilir

EACS Kılavuzu 2013 DHHS Kılavuzu 2013

Tedavi değişikliğinin nedenleri Virolojik başarısızlık goumlzlenen hastalar Virolojik başarısızlığı olmayan hastalar

Toksisite Kanıtlanmış toksisite Olası ilaccedil etkileşimlerinin oumlnlenmesi Gebelik

Uzun vadede yan etkilerin oumlnlenmesi Rejimin basitleştirilmesi

Kullanım kolaylığı iccedilin İlaccedil rejiminin artık oumlnerilmemesikullanımdan kalkması

Maliyetin duumlşuumlruumllmesi

a ART başlandıktan 1 yıl sonra aynı tedavi ile devam eden hastaların oranı

b 2002-2004 yıllarında ARTrsquoyi kesme nedenleri

Arribas JR AIDS Res Ther 2013

Tanımlar Virolojik başarısızlık

Viral replikasyonun baskılanamaması veya baskılanmasının suumlrduumlruumllememesi (HIV RNA duumlzeyi gt200 kopyamL)

Yetersiz virolojik yanıt

ARTrsquoye başlandıktan 24 hafta sonra ardışık iki RNA testinde HIV RNA duumlzeyinin gt200 kopyamL olması

Virolojik geri tepme

Virolojik baskılanma sağlandıktan sonra HIV RNArsquonın saptanabilir duumlzeye (gt200 kopyamL) yuumlkselmesi

Suumlrekli duumlşuumlk duumlzeyli viremi

HIV RNArsquonın lt1000 kopyamL duumlzeyinde seyretmesi

Virolojik sıccedilrama

Virolojik baskılanma olduktan sonra HIV RNArsquonın saptanabilir duumlzeye yuumlkselip tekrar saptanamaz duumlzeye geri doumlnmesi

DHHS Kılavuzu 2013

Virolojik başarısızlığın nedenleri

geccedilmişte 28-40 ilaccedil intoleransıtoksisite

guumlnuumlmuumlzde primer direnccediluyumsuzluk

1 DrsquoArminio Monforte A AIDS 2000 2 Mocroft A AIDS 2001 3 Paredes R J Infect Dis 2010

Virolojik başarısızlık olduğunda HIV RNA ve CD4 T lenfositi sayılarında zaman iccedilindeki

değişiklikler

HIV ile ilintili klinik olayların ortaya ccedilıkışı

ARV tedavi oumlykuumlsuuml

Oumlnceki direnccedil testi sonuccedilları

İlaccedil kullanma davranışı (dozlara ve doz sıklığına uyum gıdalarla etkileşim)

Tolere edilirlik

Ek ilaccedillar veya destekler

Yandaş hastalıklardurumlar (madde koumltuumlye kullanımı gibi) değerlendirilmeli

Virolojik başarısızlığın belirlenmesi 1 Hermankova M JAMA 2001

2 Kieffer TL J Infect Dis 2004

3 Taiwo B Antiviral Therapy 2010

4 Lima V J Acquir Immune Defic Synd 2009

5 Riabaudo H 16 CROI 2009

6 6 DHHS Kılavuzu 2013

7 Aleman S AIDS 2002

8 Karlsson AC AIDS 2004

Tedaviyi değiştirmenin en doğru zamanı bilinmiyor

Duumlşuumlk duumlzeyli viremi tartışmalı Direnccedil mutasyonlarına yol accedilmıyor1

Uzun vadede stabil2

Baskılanmaya yakın duumlşuumlk duumlzeyli viremi sırasında mutasyon gelişebilir (Oumlz 3TC ve EFV)3

Yeni testler ccedilok daha duumlşuumlk duumlzeyde RNArsquoyı saptayabiliyor4

Virolojik başarısızlık sınırı56 lt200 kmL (daha guumlvenilir) lt50 kmL (yalancı başarısızlık)

Antiretrovirallere direnccedil78 VY gt200 kmL VY gt500 kmL

İlaccedil değiştirme stratejileri Duumlşuumlk duumlzeyli viremi (lt1000 kmL)

Uyumu goumlzden geccedilir lt50 - lt200 kmL arasının nasıl youmlnetileceği bilinmiyor gt200 - lt1000 kmL arası virolojik başarısızlık ihtimali direnccedil testi

denenir Tekrarlayan viremi (gt1000 kmL) ilaccedil direnci yok

İlaccedil kullanmıyorsa aynıbaşka rejimi başla VY negatifleşmezse direnccedil testi yaptır

Uyumu goumlzden geccedilir Tekrarlayan viremi (gt1000 kmL) ilaccedil direnci var

Direnccedil testi yap En kısa zamanda rejimi değiştir

Ccedilok ilaca direnccedilli HIV Her hasta bireysel olarak değerlendirilmeli uzman goumlruumlşuuml alınmalı

DHHS Kılavuzu 2013

Stanford Direnccedil Veritabanı (httphivdbstanfordedu)

Dizin yorumlama programları (HIVdb)

Her direnccedil mutasyonuna bir puan verilir

Bu puanlar toplanarak ilacın direnccedil puanı belirlenir

Genotipik duyarlılık puanı

İlacın duyarlılık durumuna goumlre 0-1 olarak puanlanır

Rejimin puanı ne kadar yuumlksekse virolojik yanıt alma olasılığı o kadar fazla

Virolojik yanıt iccedilin kestirici

Soo-Yon R Nucleic Acids Res 2003

Anderson JA AIDS Res Hum Retroviruses 2008

İlaccedil değiştirme stratejileri12

Yeni rejimde en az 2 tercihen 3 aktif ilaccedil bulunmalı Rejimde en az 1 tam aktif PIr + en az bir adet daha oumlnce

kullanılmamış sınıftan ilaccedil bulunmalı (direnccedil testi sonuccedillarına goumlre)

lt2 aktif ilaccedil varsa değişikliği ertele Seccedilenekler ccedilok sınırlıysa deneysel ilaccedillar kullanılabilir Her koşulda tedaviyi suumlrduumlr

Viral yuumlkuumln 10000-20000 kmL duumlzeyinde tutulması klinik yarar sağlayabilir3

Kısmi virolojik baskılama klinik yarar sağlayabilir4

Direnccedil olsa bile bazı durumlarda 3TC veya FTC kullanılabilir

1 EACS Kılavuzu 2013 2 DHHS Kılavuzu 2013 3 Ledergerber B Lancet 200 4 Raffanti SP J Acquir İmmune Defic Synd 2004

Sarı olan ilacı iccedilince yuumlzuumlm morarıyor onun iccedilin onu iccedilmiyorum

Midem bulanıyordu ilaccedillarımı kestim

Doumlrt hap ccedilok fazla geliyor fenalaşıyorum Doumlrt yerine iki tane iccediliyorum

Hasta Sadece beyaz ilaccediltan yazdıracağım diğerinden var Doktor Neden İkisinin birlikte bitmesi gerekiyordu Hasta Yolculuğa giderken bunu yanıma almayı unutmuşum Bir hafta sadece beyazdan iccediltim

Uyumsuzluk nedenleri ARTrsquoye uyum hakkında yeterli

bilgi sahibi olmamak

Yaşa bağlı sorunlar (polifarmasi goumlrme kaybı bilişsel yetersizlik)

Genccedil yaş

Psikososyal konular (depresyon evsizlik sosyal desteğin olmaması stres yaratan olaylar psikoz)

HIV durumunun accedilıklanamaması

Noumlrokognitif sorunlar

Madde koumltuumlye kullanımı

Stigma

İlaccedilların kullanımında guumlccedilluumlk (ilaccedilları yutarken zorlanma guumlnluumlk kullanım şemasında zorluk

Karmaşık rejimler (tablet sayısının ccedilokluğu dozların sık aralıklı olması gıdalarla etkileşim)

İlaccedil yan etkileri

Klinik ziyaretine gelmeme

Sigorta kapsamında olmama ilaccedil maliyeti

Tedavi yorgunluğu

Muumlmkuumlnse uyumsuzluk nedenini ortadan kaldıracak değişiklik yapılmalı

İlaccedil rejiminin basitleştirilmesi

Hap sayısının azaltılması

Doz aralıklarının azaltılması (muumlmkuumlnse tek doz kullanım)

Kaletra (tek doz kullanım) Prezista Stocrin Truvada Viramune XR

Gıdalarla etkileşimi olmayan ilaccedilların kullanımı

Doz saatlerinin ayarlanması

Guumlnluumlk yaşam aktivitelerini etkilemeyecek rejimin seccedililmesi

Aynı gruptan yan etkisi daha az olan ilacın kullanılması

Ontario Kohort Ccedilalışması 779 katılımcı (anket ccedilalışması)

Suboptimal uyum Goumlruumlşmeden oumlnceki 4 guumln iccedilinde ge1 doz ARTrsquonin atlanmış olması

15 olgu buna uyuyor

Guumlnde bir kez kullanılan rejimleri kullananlarda suboptimal uyum goumlruumllme olasılığı diğer rejimleri kullananlara goumlre yarı yarıya daha az

Diğer faktoumlrler genccedil yaş sosyal etkileşimin az olması ve bir seferde gt6 alkolik iccedilecek tuumlketme

Raboud J AIDS Behav 2011

PI temelli induumlksiyon tedavisi tek doz tek tablet (3NRTI) rejime geccedilen hastalarda uyum ve yaşam kalitesi yan etki1

PI temelli rejim ile virolojik baskılanma2

PI+2NRTI NNRTI+2NRTI 3NRTI

Virolojik başarısızlık oumlluumlm AIDS ile ilintili olaylar accedilısından hiccedilbir fark yok

Kan lipitlerinde kullanım kolaylığı uyumda diğer ilaccedil sınıflarının korunması avantajı

1Langebeek N HIV Med 2013 2Cruciani M Cochrane Database Sys Rev 2013

2NRTI + ATVr kullanan 40 hastaATVr + 3TC ile idame

48 hafta sonunda 1 virolojik başarısızlık (direnccedil yok) Lipit duumlzeylerinde duumlzelme Glomeruumller filtrasyon hızında duumlzelme Fiziksel ve zihinsel sağlık skorlarında duumlzelme Noumlrofizyolojik performansta duumlzelme Kemik mineral dansitesinde duumlzelme CD4 sayısı biliruumlbin plazma ATV duumlzeyleri uyum ve

vuumlcut yağ dağılımında anlamlı değişiklik yok

Di Giambenedetto S Antimicrobial Chemother 2013

PI monoterapisi x karma tedavi Monoterapi ve uumlccedilluuml tedavi kolu ile yapılan

karşılaştırmalarda VY saptanabilir duumlzeyin altında kalma oranı12

Monoterapi kolunda 80-81 Uumlccedilluuml tedavi kolunda 866-95 Fark anlamlı değil

Monoterapi kolunda virolojik başarısızlık yaşayanlarda uyum oranı daha koumltuuml Proteaz geninde direnccedil mutasyonu yok Karma tedavi ile viral yuumlk baskılanabiliyor

10 ccedilalışmayı kapsayan bir meta-analiz3

PI tedavisi uumlccedilluuml tedaviden daha başarısız Aradaki fark kuumlccediluumlk

1 Arribas JR J Acquir İmmune Defic Synd 2005 2 Nunes EP HIV Clin Trials 2009 3 Mathis S PLoS One 2011

PI monoterapisi Oumlnerildiği durumlar

PI temelli rejimlerde başarısızlık oumlykuumlsuuml bulunmayan VY son 6 ayda lt50 kmL olan ve kronik HBV enfeksiyonu bulunmayanlarda NRTI intoleransı varsa Tedavinin basitleştirilmesi iccedilin Madde bağımlılığı nedeniyle tedaviye sık ara veriliyorsa

Oumlnerilen ilaccedillar DRVr (guumlnde bir kez) LPVr (guumlnde iki kez)

EACS Kılavuzu 2013

Toksisiteye bağlı değişiklik Hırvatistanrsquoda 1998-2007 yılları arasında 321 hasta ART başlanan hastalarda 3 yıl boyunca aynı rejim ile devam

etme oranı 1998-2002rsquode 127 2002-2007rsquode 394

En sık ilaccedil değişikliğine neden olan toksisiteler lipoatrofi (22) gastrointestinal semptomlar (20) noumlropati (18)

Virolojik başarısızlık nedeniyle değişiklik oranı 5 ART rejiminin ilk 3 ayı iccedilinde toksisite nedeniyle ilaccedil

değişikliği gerektiren faktoumlrler Kadın cinsiyet İleri yaş

Perović Mihanović M Med Sci Monit 2013

Farmaoekonomik nedenle değişiklik İspanyarsquoda VY uzun suumlredir lt50 kmL olan hastalar 673 rejim değişikliği (562rsquosi maliyeti azaltma amaccedillı) En sık değişiklik

313 TDF+FTCABC+3TC 26 PI monoterapisine geccediliş

En ccedilok tasarruf sağlayan değişiklik stratejisi 38 PI monoterapisine geccediliş 24 raltegravirin rejimden ccedilıkarılması veya değiştirilmesi 13 TDF+FTCABC+3TC 5 nevirapine geccediliş

Llibre JM ClinicoEconomics and Outcomes Research 2013

Hasta Destek Merkezi

Page 12: Deniz Gökengin Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon ... · Rezidüel viral aktivite [Zhang L. N Engl J Med 1999] HCV ile koenfeksiyon [Tsiara GC. J Viral Hepatit 2013; Greub

Benchmarking HIV health care from individual patient care to health care

evaluation

An example from the EuroSIDA study

Daria N Podlekareva Joanne Reekie Amanda Mocroft Marcelo Losso Aza G

Rakhmanova Elzbieta Bakowska Igor A Karpov Jeffrey V Lazarus Jose Gatell

Jens D Lundgren ve Ole Kirk EuroCoord EuroSIDA ccedilalışması

BMC Infectious Diseases 2012 12229 httpwwwbiomedcentralcom1471-

233412229

35 uumllkeden 103 kliniği ve 16597 HIV pozitif olguyu kapsayan ccedilalışma Amaccedil Mevcut HIV tedavi kılavuzlarında bulunan bakım hizmetine ilişkin doumlrt goumlstergenin performansını ve katılımcı uumllkelerdeki kullanımını belirlemek ve standart geliştirmek

EuroSIDAF ccedilalışmasında ART alan ve almayan hastalarda CD4 huumlcresi sayısı ve HIV-RNA oumllccediluumlmleri SE Southern Europe Greece Israel Italy Portugal Spain WCE West Central Europe Austria Belgium France South Germany Luxembourg Switzerland NE Northern Europe Denmark Finland North Germany Ireland the Netherlands Norway Sweden the United Kingdom ECE East Central Europe Bulgaria Croatia the Czech Republic Hungary Poland Romania Serbia and Slovakia EE Eastern Europe Belarus Estonia Latvia Lithuania the Russian Federation and the Ukraine AR Argentina cART karma antiretroviral tedavi

ART kullanılan suumlrenin 90rsquoında HIV RNArsquonın baskılanmış olması iccedilin odds oranları

Rutin izlem ART başlanmadan oumlnce Tıbbi oumlykuuml

Eşzamanlı kullanılan ilaccedillar

Yandaş hastalıklar

Psikososyal

Yaşam tarzı

İş durumu

Psikolojik ve sosyal durumu

Cinsel sağlıkUumlreme sağlığı

Gebe kalma durumuarzusu

Koenfeksiyonlar HBV taraması

Virolojik VY direnccedil testi R5 tropizm testi

İmmuumlnolojik

CD4 T lenfositi sayısı

HLA B5701

Yandaş hastalıklar

BKE tam kan sayımı

EKG Framingham skoru TA

Kan lipit ve glikoz değerleri

KCFT ve BFT (eGFR T idrar)

Kemik değerlendirmesi (FRAX)

Noro-bilişsel değerlendirme

Depresyon değerlendirmesi

EACS Kılavuzu suumlruumlm 70 2013

İzlem sıklığı Psikososyal durum

Yaşam tarzı (1-2 kezyıl)

CSUumlS

Cinsel oumlykuuml (1-2 kezyıl)

Eşin HIV durumu (gereğinde)

Guumlvenli seks (gereğinde)

Gebe kalma durumuarzusu (gereğinde)

Koenfeksiyonlar

CYBE (yıllıkgereğinde)

Viral hepatit (yıllıkgereğinde)

TB (temas varsa)

Yandaş hastalıklar BKE (yıllık)

Tam kan sayımı (1-4 kezyıl)

TA ve EKG (yıllık)

Lipit duumlzeyleri (yıllık)

Glikoz (1-2 kezyıl)

KCFT ve biliruumlbin (1-4 kezyıl)

eGFR (1-4 kezyıl)

Tam idrar analizi (yıllık)

Kemik profili (1-2 kezyıl)

FRAX (2 yılda bir)

Noumlrobilişsel değerlendirme (2 yılda bir)

Depresyon (12- yılda bir)

Framingham skoru gt40 yaş erkekler ve gt50 yaş kadınlar

KCFTHepatotoksik ilaccedillar kullanılacaksa daha sık izlem

Karaciğer hastalığı iccedilin yıllık risk değerlendirmesi

BFT Nefrotoksik ilaccedillar başlanacaksaKBH riski varsa

Tam idrar analizi eGFR lt60 mLdk veya proteinuumlri ge1 ise yılda iki kez

DEXA ge65 y kadın ge70 y erkek frajilite fraktuumlruuml oumlykuumlsuuml postmenapozal kadın ve risk faktoumlruuml bulunan 50-70 y arası erkek

Mamografi 50-70 yaş kadınlarda 1-3 yılda bir

Servikal PAP Cinsel aktivite goumlsteren kadınlarda 1-3 yılda bir

Anal PAP 1-3 yılda bir (yararı bilinmiyor)

USG AFP siroz ve HBV enfeksiyonunda 2 kezyıl (tartışmalı)

İzlem sıklığı Virolojik

Viral yuumlk Tedaviye yanıtın temel

goumlstergesi1

Klinik seyrin oumlngoumlruumllmesi2

Tedavi başlarken değiştirirken

Başlamadan oumlnce

2-4 hf iccedilinde

VY negatifleşene dek 4-8 hf aralarla

Virolojik baskılanma sağlanmış hastada toksisiteye bağlı değişiklik Değişiklikten sonraki 2-4 hf iccedilinde

Stabil ART rejimi kullananlarda 3-4 ayda bir

Klinik gereksinim varsa

Duruma goumlre 6 ayda bir olabilir

1Hughes MD Ann Intern Med 1997 2 Marschner IC J Infect Dis 1998

DHHS Kılavuzu 2013

İzlem sıklığı İmmuumlnolojik

ART kullanmayanlarda

3-6 ayda bir1

ART başlananlarda

ART başlandıktan sonra ilk 3 yıl iccedilinde 50-150 huumlcremm3 artış beklenir2

Beklenen artış olmazsa

1 DHHS Kılavuzu 2013 2 Kaufmann GR Arch Intern Med 2003

CD4 sayısındaki artışı olumsuz etkileyen faktoumlrler Tedaviye ara verilmesi virolojik yanıtın iyi olmaması ileri yaş CD4 T

lenfositlerindeki artışı olumsuz etkileyen faktoumlrler (İsviccedilre konhortu) [Kaufman GR Arch Intern Med 2003]

Yaş [Viard JP J Infect Dis 2001 Althoff KN AIDS 2010]

Tedaviye başlamadan oumlnceki CD4 sayısı [Kaufmann GR AIDS 2000]

Alfa interferon kullanımı [Berglund O Clin Infect Dis 1991]

Reziduumlel viral aktivite [Zhang L N Engl J Med 1999]

HCV ile koenfeksiyon [Tsiara GC J Viral Hepatit 2013 Greub G Lancet 2000]

CD4 sayısında yanıltıcı yuumlkselmeye neden olan faktoumlrler Splenektomi [Zurlo JJ Clin Infect Dis 1995 Bernhard NF J Human Virol 1999]

HTLV-1 enfeksiyonu [Casseb J Rev Inst Med Trop Sao Paulo 2007]

Washington DC Eyluumll 1998mdashAralık 2011

25463 VY ve CD4 eşleştirmesi goumlzden geccedilirilmiş

Viral yuumlkuuml suumlrekli baskı altında olan olgularda CD4 sayısının ge200 huumlcremm3 kalabilme olasılığı araştırılmış

Gale HB Clin Infect Dis 2013

Olguların 93rsquouumlnde viral baskılanma sırasında CD4 T lenfositi sayısı ge200 huumlcremm3 duumlzeyinde devam etmiş

7 olguda toplam 84 kez CD4 T lenfositi sayısı lt200 huumlcremm3 duumlzeyine inmiş

Bunların 39rsquounda duumlşuumlş HIV ile ilişkili bulunmamış

CD4 T lenfositi sayısındaki duumlşme başlangıccediltaki CD4 T lenfositi sayısı ile ilişkili bulunmuş 200-249 arasında 25

250-299 arası 16

300-349 arası 5

ge350 2

Başlangıccediltaki CD4 T lenfositi sayısı ge350 huumlcremm3 olduğunda sayının 4 yıl boyunca gt200 huumlcremm3 duumlzeyinde kalma olasılığı 975

Gale HB Clin Infect Dis 2013

Antiretroviral tedavi kullanan ve viral yuumlkuuml baskılanmış hastalarda

CD4 T lenfositi testinin

klinik durum değişmedikccedile

IFN kortikosteroit antineoplastik ilaccedil başlanmadıkccedila

yılda 1-2 kez yapılması oumlnerilir

EACS Kılavuzu 2013 DHHS Kılavuzu 2013

Tedavi değişikliğinin nedenleri Virolojik başarısızlık goumlzlenen hastalar Virolojik başarısızlığı olmayan hastalar

Toksisite Kanıtlanmış toksisite Olası ilaccedil etkileşimlerinin oumlnlenmesi Gebelik

Uzun vadede yan etkilerin oumlnlenmesi Rejimin basitleştirilmesi

Kullanım kolaylığı iccedilin İlaccedil rejiminin artık oumlnerilmemesikullanımdan kalkması

Maliyetin duumlşuumlruumllmesi

a ART başlandıktan 1 yıl sonra aynı tedavi ile devam eden hastaların oranı

b 2002-2004 yıllarında ARTrsquoyi kesme nedenleri

Arribas JR AIDS Res Ther 2013

Tanımlar Virolojik başarısızlık

Viral replikasyonun baskılanamaması veya baskılanmasının suumlrduumlruumllememesi (HIV RNA duumlzeyi gt200 kopyamL)

Yetersiz virolojik yanıt

ARTrsquoye başlandıktan 24 hafta sonra ardışık iki RNA testinde HIV RNA duumlzeyinin gt200 kopyamL olması

Virolojik geri tepme

Virolojik baskılanma sağlandıktan sonra HIV RNArsquonın saptanabilir duumlzeye (gt200 kopyamL) yuumlkselmesi

Suumlrekli duumlşuumlk duumlzeyli viremi

HIV RNArsquonın lt1000 kopyamL duumlzeyinde seyretmesi

Virolojik sıccedilrama

Virolojik baskılanma olduktan sonra HIV RNArsquonın saptanabilir duumlzeye yuumlkselip tekrar saptanamaz duumlzeye geri doumlnmesi

DHHS Kılavuzu 2013

Virolojik başarısızlığın nedenleri

geccedilmişte 28-40 ilaccedil intoleransıtoksisite

guumlnuumlmuumlzde primer direnccediluyumsuzluk

1 DrsquoArminio Monforte A AIDS 2000 2 Mocroft A AIDS 2001 3 Paredes R J Infect Dis 2010

Virolojik başarısızlık olduğunda HIV RNA ve CD4 T lenfositi sayılarında zaman iccedilindeki

değişiklikler

HIV ile ilintili klinik olayların ortaya ccedilıkışı

ARV tedavi oumlykuumlsuuml

Oumlnceki direnccedil testi sonuccedilları

İlaccedil kullanma davranışı (dozlara ve doz sıklığına uyum gıdalarla etkileşim)

Tolere edilirlik

Ek ilaccedillar veya destekler

Yandaş hastalıklardurumlar (madde koumltuumlye kullanımı gibi) değerlendirilmeli

Virolojik başarısızlığın belirlenmesi 1 Hermankova M JAMA 2001

2 Kieffer TL J Infect Dis 2004

3 Taiwo B Antiviral Therapy 2010

4 Lima V J Acquir Immune Defic Synd 2009

5 Riabaudo H 16 CROI 2009

6 6 DHHS Kılavuzu 2013

7 Aleman S AIDS 2002

8 Karlsson AC AIDS 2004

Tedaviyi değiştirmenin en doğru zamanı bilinmiyor

Duumlşuumlk duumlzeyli viremi tartışmalı Direnccedil mutasyonlarına yol accedilmıyor1

Uzun vadede stabil2

Baskılanmaya yakın duumlşuumlk duumlzeyli viremi sırasında mutasyon gelişebilir (Oumlz 3TC ve EFV)3

Yeni testler ccedilok daha duumlşuumlk duumlzeyde RNArsquoyı saptayabiliyor4

Virolojik başarısızlık sınırı56 lt200 kmL (daha guumlvenilir) lt50 kmL (yalancı başarısızlık)

Antiretrovirallere direnccedil78 VY gt200 kmL VY gt500 kmL

İlaccedil değiştirme stratejileri Duumlşuumlk duumlzeyli viremi (lt1000 kmL)

Uyumu goumlzden geccedilir lt50 - lt200 kmL arasının nasıl youmlnetileceği bilinmiyor gt200 - lt1000 kmL arası virolojik başarısızlık ihtimali direnccedil testi

denenir Tekrarlayan viremi (gt1000 kmL) ilaccedil direnci yok

İlaccedil kullanmıyorsa aynıbaşka rejimi başla VY negatifleşmezse direnccedil testi yaptır

Uyumu goumlzden geccedilir Tekrarlayan viremi (gt1000 kmL) ilaccedil direnci var

Direnccedil testi yap En kısa zamanda rejimi değiştir

Ccedilok ilaca direnccedilli HIV Her hasta bireysel olarak değerlendirilmeli uzman goumlruumlşuuml alınmalı

DHHS Kılavuzu 2013

Stanford Direnccedil Veritabanı (httphivdbstanfordedu)

Dizin yorumlama programları (HIVdb)

Her direnccedil mutasyonuna bir puan verilir

Bu puanlar toplanarak ilacın direnccedil puanı belirlenir

Genotipik duyarlılık puanı

İlacın duyarlılık durumuna goumlre 0-1 olarak puanlanır

Rejimin puanı ne kadar yuumlksekse virolojik yanıt alma olasılığı o kadar fazla

Virolojik yanıt iccedilin kestirici

Soo-Yon R Nucleic Acids Res 2003

Anderson JA AIDS Res Hum Retroviruses 2008

İlaccedil değiştirme stratejileri12

Yeni rejimde en az 2 tercihen 3 aktif ilaccedil bulunmalı Rejimde en az 1 tam aktif PIr + en az bir adet daha oumlnce

kullanılmamış sınıftan ilaccedil bulunmalı (direnccedil testi sonuccedillarına goumlre)

lt2 aktif ilaccedil varsa değişikliği ertele Seccedilenekler ccedilok sınırlıysa deneysel ilaccedillar kullanılabilir Her koşulda tedaviyi suumlrduumlr

Viral yuumlkuumln 10000-20000 kmL duumlzeyinde tutulması klinik yarar sağlayabilir3

Kısmi virolojik baskılama klinik yarar sağlayabilir4

Direnccedil olsa bile bazı durumlarda 3TC veya FTC kullanılabilir

1 EACS Kılavuzu 2013 2 DHHS Kılavuzu 2013 3 Ledergerber B Lancet 200 4 Raffanti SP J Acquir İmmune Defic Synd 2004

Sarı olan ilacı iccedilince yuumlzuumlm morarıyor onun iccedilin onu iccedilmiyorum

Midem bulanıyordu ilaccedillarımı kestim

Doumlrt hap ccedilok fazla geliyor fenalaşıyorum Doumlrt yerine iki tane iccediliyorum

Hasta Sadece beyaz ilaccediltan yazdıracağım diğerinden var Doktor Neden İkisinin birlikte bitmesi gerekiyordu Hasta Yolculuğa giderken bunu yanıma almayı unutmuşum Bir hafta sadece beyazdan iccediltim

Uyumsuzluk nedenleri ARTrsquoye uyum hakkında yeterli

bilgi sahibi olmamak

Yaşa bağlı sorunlar (polifarmasi goumlrme kaybı bilişsel yetersizlik)

Genccedil yaş

Psikososyal konular (depresyon evsizlik sosyal desteğin olmaması stres yaratan olaylar psikoz)

HIV durumunun accedilıklanamaması

Noumlrokognitif sorunlar

Madde koumltuumlye kullanımı

Stigma

İlaccedilların kullanımında guumlccedilluumlk (ilaccedilları yutarken zorlanma guumlnluumlk kullanım şemasında zorluk

Karmaşık rejimler (tablet sayısının ccedilokluğu dozların sık aralıklı olması gıdalarla etkileşim)

İlaccedil yan etkileri

Klinik ziyaretine gelmeme

Sigorta kapsamında olmama ilaccedil maliyeti

Tedavi yorgunluğu

Muumlmkuumlnse uyumsuzluk nedenini ortadan kaldıracak değişiklik yapılmalı

İlaccedil rejiminin basitleştirilmesi

Hap sayısının azaltılması

Doz aralıklarının azaltılması (muumlmkuumlnse tek doz kullanım)

Kaletra (tek doz kullanım) Prezista Stocrin Truvada Viramune XR

Gıdalarla etkileşimi olmayan ilaccedilların kullanımı

Doz saatlerinin ayarlanması

Guumlnluumlk yaşam aktivitelerini etkilemeyecek rejimin seccedililmesi

Aynı gruptan yan etkisi daha az olan ilacın kullanılması

Ontario Kohort Ccedilalışması 779 katılımcı (anket ccedilalışması)

Suboptimal uyum Goumlruumlşmeden oumlnceki 4 guumln iccedilinde ge1 doz ARTrsquonin atlanmış olması

15 olgu buna uyuyor

Guumlnde bir kez kullanılan rejimleri kullananlarda suboptimal uyum goumlruumllme olasılığı diğer rejimleri kullananlara goumlre yarı yarıya daha az

Diğer faktoumlrler genccedil yaş sosyal etkileşimin az olması ve bir seferde gt6 alkolik iccedilecek tuumlketme

Raboud J AIDS Behav 2011

PI temelli induumlksiyon tedavisi tek doz tek tablet (3NRTI) rejime geccedilen hastalarda uyum ve yaşam kalitesi yan etki1

PI temelli rejim ile virolojik baskılanma2

PI+2NRTI NNRTI+2NRTI 3NRTI

Virolojik başarısızlık oumlluumlm AIDS ile ilintili olaylar accedilısından hiccedilbir fark yok

Kan lipitlerinde kullanım kolaylığı uyumda diğer ilaccedil sınıflarının korunması avantajı

1Langebeek N HIV Med 2013 2Cruciani M Cochrane Database Sys Rev 2013

2NRTI + ATVr kullanan 40 hastaATVr + 3TC ile idame

48 hafta sonunda 1 virolojik başarısızlık (direnccedil yok) Lipit duumlzeylerinde duumlzelme Glomeruumller filtrasyon hızında duumlzelme Fiziksel ve zihinsel sağlık skorlarında duumlzelme Noumlrofizyolojik performansta duumlzelme Kemik mineral dansitesinde duumlzelme CD4 sayısı biliruumlbin plazma ATV duumlzeyleri uyum ve

vuumlcut yağ dağılımında anlamlı değişiklik yok

Di Giambenedetto S Antimicrobial Chemother 2013

PI monoterapisi x karma tedavi Monoterapi ve uumlccedilluuml tedavi kolu ile yapılan

karşılaştırmalarda VY saptanabilir duumlzeyin altında kalma oranı12

Monoterapi kolunda 80-81 Uumlccedilluuml tedavi kolunda 866-95 Fark anlamlı değil

Monoterapi kolunda virolojik başarısızlık yaşayanlarda uyum oranı daha koumltuuml Proteaz geninde direnccedil mutasyonu yok Karma tedavi ile viral yuumlk baskılanabiliyor

10 ccedilalışmayı kapsayan bir meta-analiz3

PI tedavisi uumlccedilluuml tedaviden daha başarısız Aradaki fark kuumlccediluumlk

1 Arribas JR J Acquir İmmune Defic Synd 2005 2 Nunes EP HIV Clin Trials 2009 3 Mathis S PLoS One 2011

PI monoterapisi Oumlnerildiği durumlar

PI temelli rejimlerde başarısızlık oumlykuumlsuuml bulunmayan VY son 6 ayda lt50 kmL olan ve kronik HBV enfeksiyonu bulunmayanlarda NRTI intoleransı varsa Tedavinin basitleştirilmesi iccedilin Madde bağımlılığı nedeniyle tedaviye sık ara veriliyorsa

Oumlnerilen ilaccedillar DRVr (guumlnde bir kez) LPVr (guumlnde iki kez)

EACS Kılavuzu 2013

Toksisiteye bağlı değişiklik Hırvatistanrsquoda 1998-2007 yılları arasında 321 hasta ART başlanan hastalarda 3 yıl boyunca aynı rejim ile devam

etme oranı 1998-2002rsquode 127 2002-2007rsquode 394

En sık ilaccedil değişikliğine neden olan toksisiteler lipoatrofi (22) gastrointestinal semptomlar (20) noumlropati (18)

Virolojik başarısızlık nedeniyle değişiklik oranı 5 ART rejiminin ilk 3 ayı iccedilinde toksisite nedeniyle ilaccedil

değişikliği gerektiren faktoumlrler Kadın cinsiyet İleri yaş

Perović Mihanović M Med Sci Monit 2013

Farmaoekonomik nedenle değişiklik İspanyarsquoda VY uzun suumlredir lt50 kmL olan hastalar 673 rejim değişikliği (562rsquosi maliyeti azaltma amaccedillı) En sık değişiklik

313 TDF+FTCABC+3TC 26 PI monoterapisine geccediliş

En ccedilok tasarruf sağlayan değişiklik stratejisi 38 PI monoterapisine geccediliş 24 raltegravirin rejimden ccedilıkarılması veya değiştirilmesi 13 TDF+FTCABC+3TC 5 nevirapine geccediliş

Llibre JM ClinicoEconomics and Outcomes Research 2013

Hasta Destek Merkezi

Page 13: Deniz Gökengin Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon ... · Rezidüel viral aktivite [Zhang L. N Engl J Med 1999] HCV ile koenfeksiyon [Tsiara GC. J Viral Hepatit 2013; Greub

EuroSIDAF ccedilalışmasında ART alan ve almayan hastalarda CD4 huumlcresi sayısı ve HIV-RNA oumllccediluumlmleri SE Southern Europe Greece Israel Italy Portugal Spain WCE West Central Europe Austria Belgium France South Germany Luxembourg Switzerland NE Northern Europe Denmark Finland North Germany Ireland the Netherlands Norway Sweden the United Kingdom ECE East Central Europe Bulgaria Croatia the Czech Republic Hungary Poland Romania Serbia and Slovakia EE Eastern Europe Belarus Estonia Latvia Lithuania the Russian Federation and the Ukraine AR Argentina cART karma antiretroviral tedavi

ART kullanılan suumlrenin 90rsquoında HIV RNArsquonın baskılanmış olması iccedilin odds oranları

Rutin izlem ART başlanmadan oumlnce Tıbbi oumlykuuml

Eşzamanlı kullanılan ilaccedillar

Yandaş hastalıklar

Psikososyal

Yaşam tarzı

İş durumu

Psikolojik ve sosyal durumu

Cinsel sağlıkUumlreme sağlığı

Gebe kalma durumuarzusu

Koenfeksiyonlar HBV taraması

Virolojik VY direnccedil testi R5 tropizm testi

İmmuumlnolojik

CD4 T lenfositi sayısı

HLA B5701

Yandaş hastalıklar

BKE tam kan sayımı

EKG Framingham skoru TA

Kan lipit ve glikoz değerleri

KCFT ve BFT (eGFR T idrar)

Kemik değerlendirmesi (FRAX)

Noro-bilişsel değerlendirme

Depresyon değerlendirmesi

EACS Kılavuzu suumlruumlm 70 2013

İzlem sıklığı Psikososyal durum

Yaşam tarzı (1-2 kezyıl)

CSUumlS

Cinsel oumlykuuml (1-2 kezyıl)

Eşin HIV durumu (gereğinde)

Guumlvenli seks (gereğinde)

Gebe kalma durumuarzusu (gereğinde)

Koenfeksiyonlar

CYBE (yıllıkgereğinde)

Viral hepatit (yıllıkgereğinde)

TB (temas varsa)

Yandaş hastalıklar BKE (yıllık)

Tam kan sayımı (1-4 kezyıl)

TA ve EKG (yıllık)

Lipit duumlzeyleri (yıllık)

Glikoz (1-2 kezyıl)

KCFT ve biliruumlbin (1-4 kezyıl)

eGFR (1-4 kezyıl)

Tam idrar analizi (yıllık)

Kemik profili (1-2 kezyıl)

FRAX (2 yılda bir)

Noumlrobilişsel değerlendirme (2 yılda bir)

Depresyon (12- yılda bir)

Framingham skoru gt40 yaş erkekler ve gt50 yaş kadınlar

KCFTHepatotoksik ilaccedillar kullanılacaksa daha sık izlem

Karaciğer hastalığı iccedilin yıllık risk değerlendirmesi

BFT Nefrotoksik ilaccedillar başlanacaksaKBH riski varsa

Tam idrar analizi eGFR lt60 mLdk veya proteinuumlri ge1 ise yılda iki kez

DEXA ge65 y kadın ge70 y erkek frajilite fraktuumlruuml oumlykuumlsuuml postmenapozal kadın ve risk faktoumlruuml bulunan 50-70 y arası erkek

Mamografi 50-70 yaş kadınlarda 1-3 yılda bir

Servikal PAP Cinsel aktivite goumlsteren kadınlarda 1-3 yılda bir

Anal PAP 1-3 yılda bir (yararı bilinmiyor)

USG AFP siroz ve HBV enfeksiyonunda 2 kezyıl (tartışmalı)

İzlem sıklığı Virolojik

Viral yuumlk Tedaviye yanıtın temel

goumlstergesi1

Klinik seyrin oumlngoumlruumllmesi2

Tedavi başlarken değiştirirken

Başlamadan oumlnce

2-4 hf iccedilinde

VY negatifleşene dek 4-8 hf aralarla

Virolojik baskılanma sağlanmış hastada toksisiteye bağlı değişiklik Değişiklikten sonraki 2-4 hf iccedilinde

Stabil ART rejimi kullananlarda 3-4 ayda bir

Klinik gereksinim varsa

Duruma goumlre 6 ayda bir olabilir

1Hughes MD Ann Intern Med 1997 2 Marschner IC J Infect Dis 1998

DHHS Kılavuzu 2013

İzlem sıklığı İmmuumlnolojik

ART kullanmayanlarda

3-6 ayda bir1

ART başlananlarda

ART başlandıktan sonra ilk 3 yıl iccedilinde 50-150 huumlcremm3 artış beklenir2

Beklenen artış olmazsa

1 DHHS Kılavuzu 2013 2 Kaufmann GR Arch Intern Med 2003

CD4 sayısındaki artışı olumsuz etkileyen faktoumlrler Tedaviye ara verilmesi virolojik yanıtın iyi olmaması ileri yaş CD4 T

lenfositlerindeki artışı olumsuz etkileyen faktoumlrler (İsviccedilre konhortu) [Kaufman GR Arch Intern Med 2003]

Yaş [Viard JP J Infect Dis 2001 Althoff KN AIDS 2010]

Tedaviye başlamadan oumlnceki CD4 sayısı [Kaufmann GR AIDS 2000]

Alfa interferon kullanımı [Berglund O Clin Infect Dis 1991]

Reziduumlel viral aktivite [Zhang L N Engl J Med 1999]

HCV ile koenfeksiyon [Tsiara GC J Viral Hepatit 2013 Greub G Lancet 2000]

CD4 sayısında yanıltıcı yuumlkselmeye neden olan faktoumlrler Splenektomi [Zurlo JJ Clin Infect Dis 1995 Bernhard NF J Human Virol 1999]

HTLV-1 enfeksiyonu [Casseb J Rev Inst Med Trop Sao Paulo 2007]

Washington DC Eyluumll 1998mdashAralık 2011

25463 VY ve CD4 eşleştirmesi goumlzden geccedilirilmiş

Viral yuumlkuuml suumlrekli baskı altında olan olgularda CD4 sayısının ge200 huumlcremm3 kalabilme olasılığı araştırılmış

Gale HB Clin Infect Dis 2013

Olguların 93rsquouumlnde viral baskılanma sırasında CD4 T lenfositi sayısı ge200 huumlcremm3 duumlzeyinde devam etmiş

7 olguda toplam 84 kez CD4 T lenfositi sayısı lt200 huumlcremm3 duumlzeyine inmiş

Bunların 39rsquounda duumlşuumlş HIV ile ilişkili bulunmamış

CD4 T lenfositi sayısındaki duumlşme başlangıccediltaki CD4 T lenfositi sayısı ile ilişkili bulunmuş 200-249 arasında 25

250-299 arası 16

300-349 arası 5

ge350 2

Başlangıccediltaki CD4 T lenfositi sayısı ge350 huumlcremm3 olduğunda sayının 4 yıl boyunca gt200 huumlcremm3 duumlzeyinde kalma olasılığı 975

Gale HB Clin Infect Dis 2013

Antiretroviral tedavi kullanan ve viral yuumlkuuml baskılanmış hastalarda

CD4 T lenfositi testinin

klinik durum değişmedikccedile

IFN kortikosteroit antineoplastik ilaccedil başlanmadıkccedila

yılda 1-2 kez yapılması oumlnerilir

EACS Kılavuzu 2013 DHHS Kılavuzu 2013

Tedavi değişikliğinin nedenleri Virolojik başarısızlık goumlzlenen hastalar Virolojik başarısızlığı olmayan hastalar

Toksisite Kanıtlanmış toksisite Olası ilaccedil etkileşimlerinin oumlnlenmesi Gebelik

Uzun vadede yan etkilerin oumlnlenmesi Rejimin basitleştirilmesi

Kullanım kolaylığı iccedilin İlaccedil rejiminin artık oumlnerilmemesikullanımdan kalkması

Maliyetin duumlşuumlruumllmesi

a ART başlandıktan 1 yıl sonra aynı tedavi ile devam eden hastaların oranı

b 2002-2004 yıllarında ARTrsquoyi kesme nedenleri

Arribas JR AIDS Res Ther 2013

Tanımlar Virolojik başarısızlık

Viral replikasyonun baskılanamaması veya baskılanmasının suumlrduumlruumllememesi (HIV RNA duumlzeyi gt200 kopyamL)

Yetersiz virolojik yanıt

ARTrsquoye başlandıktan 24 hafta sonra ardışık iki RNA testinde HIV RNA duumlzeyinin gt200 kopyamL olması

Virolojik geri tepme

Virolojik baskılanma sağlandıktan sonra HIV RNArsquonın saptanabilir duumlzeye (gt200 kopyamL) yuumlkselmesi

Suumlrekli duumlşuumlk duumlzeyli viremi

HIV RNArsquonın lt1000 kopyamL duumlzeyinde seyretmesi

Virolojik sıccedilrama

Virolojik baskılanma olduktan sonra HIV RNArsquonın saptanabilir duumlzeye yuumlkselip tekrar saptanamaz duumlzeye geri doumlnmesi

DHHS Kılavuzu 2013

Virolojik başarısızlığın nedenleri

geccedilmişte 28-40 ilaccedil intoleransıtoksisite

guumlnuumlmuumlzde primer direnccediluyumsuzluk

1 DrsquoArminio Monforte A AIDS 2000 2 Mocroft A AIDS 2001 3 Paredes R J Infect Dis 2010

Virolojik başarısızlık olduğunda HIV RNA ve CD4 T lenfositi sayılarında zaman iccedilindeki

değişiklikler

HIV ile ilintili klinik olayların ortaya ccedilıkışı

ARV tedavi oumlykuumlsuuml

Oumlnceki direnccedil testi sonuccedilları

İlaccedil kullanma davranışı (dozlara ve doz sıklığına uyum gıdalarla etkileşim)

Tolere edilirlik

Ek ilaccedillar veya destekler

Yandaş hastalıklardurumlar (madde koumltuumlye kullanımı gibi) değerlendirilmeli

Virolojik başarısızlığın belirlenmesi 1 Hermankova M JAMA 2001

2 Kieffer TL J Infect Dis 2004

3 Taiwo B Antiviral Therapy 2010

4 Lima V J Acquir Immune Defic Synd 2009

5 Riabaudo H 16 CROI 2009

6 6 DHHS Kılavuzu 2013

7 Aleman S AIDS 2002

8 Karlsson AC AIDS 2004

Tedaviyi değiştirmenin en doğru zamanı bilinmiyor

Duumlşuumlk duumlzeyli viremi tartışmalı Direnccedil mutasyonlarına yol accedilmıyor1

Uzun vadede stabil2

Baskılanmaya yakın duumlşuumlk duumlzeyli viremi sırasında mutasyon gelişebilir (Oumlz 3TC ve EFV)3

Yeni testler ccedilok daha duumlşuumlk duumlzeyde RNArsquoyı saptayabiliyor4

Virolojik başarısızlık sınırı56 lt200 kmL (daha guumlvenilir) lt50 kmL (yalancı başarısızlık)

Antiretrovirallere direnccedil78 VY gt200 kmL VY gt500 kmL

İlaccedil değiştirme stratejileri Duumlşuumlk duumlzeyli viremi (lt1000 kmL)

Uyumu goumlzden geccedilir lt50 - lt200 kmL arasının nasıl youmlnetileceği bilinmiyor gt200 - lt1000 kmL arası virolojik başarısızlık ihtimali direnccedil testi

denenir Tekrarlayan viremi (gt1000 kmL) ilaccedil direnci yok

İlaccedil kullanmıyorsa aynıbaşka rejimi başla VY negatifleşmezse direnccedil testi yaptır

Uyumu goumlzden geccedilir Tekrarlayan viremi (gt1000 kmL) ilaccedil direnci var

Direnccedil testi yap En kısa zamanda rejimi değiştir

Ccedilok ilaca direnccedilli HIV Her hasta bireysel olarak değerlendirilmeli uzman goumlruumlşuuml alınmalı

DHHS Kılavuzu 2013

Stanford Direnccedil Veritabanı (httphivdbstanfordedu)

Dizin yorumlama programları (HIVdb)

Her direnccedil mutasyonuna bir puan verilir

Bu puanlar toplanarak ilacın direnccedil puanı belirlenir

Genotipik duyarlılık puanı

İlacın duyarlılık durumuna goumlre 0-1 olarak puanlanır

Rejimin puanı ne kadar yuumlksekse virolojik yanıt alma olasılığı o kadar fazla

Virolojik yanıt iccedilin kestirici

Soo-Yon R Nucleic Acids Res 2003

Anderson JA AIDS Res Hum Retroviruses 2008

İlaccedil değiştirme stratejileri12

Yeni rejimde en az 2 tercihen 3 aktif ilaccedil bulunmalı Rejimde en az 1 tam aktif PIr + en az bir adet daha oumlnce

kullanılmamış sınıftan ilaccedil bulunmalı (direnccedil testi sonuccedillarına goumlre)

lt2 aktif ilaccedil varsa değişikliği ertele Seccedilenekler ccedilok sınırlıysa deneysel ilaccedillar kullanılabilir Her koşulda tedaviyi suumlrduumlr

Viral yuumlkuumln 10000-20000 kmL duumlzeyinde tutulması klinik yarar sağlayabilir3

Kısmi virolojik baskılama klinik yarar sağlayabilir4

Direnccedil olsa bile bazı durumlarda 3TC veya FTC kullanılabilir

1 EACS Kılavuzu 2013 2 DHHS Kılavuzu 2013 3 Ledergerber B Lancet 200 4 Raffanti SP J Acquir İmmune Defic Synd 2004

Sarı olan ilacı iccedilince yuumlzuumlm morarıyor onun iccedilin onu iccedilmiyorum

Midem bulanıyordu ilaccedillarımı kestim

Doumlrt hap ccedilok fazla geliyor fenalaşıyorum Doumlrt yerine iki tane iccediliyorum

Hasta Sadece beyaz ilaccediltan yazdıracağım diğerinden var Doktor Neden İkisinin birlikte bitmesi gerekiyordu Hasta Yolculuğa giderken bunu yanıma almayı unutmuşum Bir hafta sadece beyazdan iccediltim

Uyumsuzluk nedenleri ARTrsquoye uyum hakkında yeterli

bilgi sahibi olmamak

Yaşa bağlı sorunlar (polifarmasi goumlrme kaybı bilişsel yetersizlik)

Genccedil yaş

Psikososyal konular (depresyon evsizlik sosyal desteğin olmaması stres yaratan olaylar psikoz)

HIV durumunun accedilıklanamaması

Noumlrokognitif sorunlar

Madde koumltuumlye kullanımı

Stigma

İlaccedilların kullanımında guumlccedilluumlk (ilaccedilları yutarken zorlanma guumlnluumlk kullanım şemasında zorluk

Karmaşık rejimler (tablet sayısının ccedilokluğu dozların sık aralıklı olması gıdalarla etkileşim)

İlaccedil yan etkileri

Klinik ziyaretine gelmeme

Sigorta kapsamında olmama ilaccedil maliyeti

Tedavi yorgunluğu

Muumlmkuumlnse uyumsuzluk nedenini ortadan kaldıracak değişiklik yapılmalı

İlaccedil rejiminin basitleştirilmesi

Hap sayısının azaltılması

Doz aralıklarının azaltılması (muumlmkuumlnse tek doz kullanım)

Kaletra (tek doz kullanım) Prezista Stocrin Truvada Viramune XR

Gıdalarla etkileşimi olmayan ilaccedilların kullanımı

Doz saatlerinin ayarlanması

Guumlnluumlk yaşam aktivitelerini etkilemeyecek rejimin seccedililmesi

Aynı gruptan yan etkisi daha az olan ilacın kullanılması

Ontario Kohort Ccedilalışması 779 katılımcı (anket ccedilalışması)

Suboptimal uyum Goumlruumlşmeden oumlnceki 4 guumln iccedilinde ge1 doz ARTrsquonin atlanmış olması

15 olgu buna uyuyor

Guumlnde bir kez kullanılan rejimleri kullananlarda suboptimal uyum goumlruumllme olasılığı diğer rejimleri kullananlara goumlre yarı yarıya daha az

Diğer faktoumlrler genccedil yaş sosyal etkileşimin az olması ve bir seferde gt6 alkolik iccedilecek tuumlketme

Raboud J AIDS Behav 2011

PI temelli induumlksiyon tedavisi tek doz tek tablet (3NRTI) rejime geccedilen hastalarda uyum ve yaşam kalitesi yan etki1

PI temelli rejim ile virolojik baskılanma2

PI+2NRTI NNRTI+2NRTI 3NRTI

Virolojik başarısızlık oumlluumlm AIDS ile ilintili olaylar accedilısından hiccedilbir fark yok

Kan lipitlerinde kullanım kolaylığı uyumda diğer ilaccedil sınıflarının korunması avantajı

1Langebeek N HIV Med 2013 2Cruciani M Cochrane Database Sys Rev 2013

2NRTI + ATVr kullanan 40 hastaATVr + 3TC ile idame

48 hafta sonunda 1 virolojik başarısızlık (direnccedil yok) Lipit duumlzeylerinde duumlzelme Glomeruumller filtrasyon hızında duumlzelme Fiziksel ve zihinsel sağlık skorlarında duumlzelme Noumlrofizyolojik performansta duumlzelme Kemik mineral dansitesinde duumlzelme CD4 sayısı biliruumlbin plazma ATV duumlzeyleri uyum ve

vuumlcut yağ dağılımında anlamlı değişiklik yok

Di Giambenedetto S Antimicrobial Chemother 2013

PI monoterapisi x karma tedavi Monoterapi ve uumlccedilluuml tedavi kolu ile yapılan

karşılaştırmalarda VY saptanabilir duumlzeyin altında kalma oranı12

Monoterapi kolunda 80-81 Uumlccedilluuml tedavi kolunda 866-95 Fark anlamlı değil

Monoterapi kolunda virolojik başarısızlık yaşayanlarda uyum oranı daha koumltuuml Proteaz geninde direnccedil mutasyonu yok Karma tedavi ile viral yuumlk baskılanabiliyor

10 ccedilalışmayı kapsayan bir meta-analiz3

PI tedavisi uumlccedilluuml tedaviden daha başarısız Aradaki fark kuumlccediluumlk

1 Arribas JR J Acquir İmmune Defic Synd 2005 2 Nunes EP HIV Clin Trials 2009 3 Mathis S PLoS One 2011

PI monoterapisi Oumlnerildiği durumlar

PI temelli rejimlerde başarısızlık oumlykuumlsuuml bulunmayan VY son 6 ayda lt50 kmL olan ve kronik HBV enfeksiyonu bulunmayanlarda NRTI intoleransı varsa Tedavinin basitleştirilmesi iccedilin Madde bağımlılığı nedeniyle tedaviye sık ara veriliyorsa

Oumlnerilen ilaccedillar DRVr (guumlnde bir kez) LPVr (guumlnde iki kez)

EACS Kılavuzu 2013

Toksisiteye bağlı değişiklik Hırvatistanrsquoda 1998-2007 yılları arasında 321 hasta ART başlanan hastalarda 3 yıl boyunca aynı rejim ile devam

etme oranı 1998-2002rsquode 127 2002-2007rsquode 394

En sık ilaccedil değişikliğine neden olan toksisiteler lipoatrofi (22) gastrointestinal semptomlar (20) noumlropati (18)

Virolojik başarısızlık nedeniyle değişiklik oranı 5 ART rejiminin ilk 3 ayı iccedilinde toksisite nedeniyle ilaccedil

değişikliği gerektiren faktoumlrler Kadın cinsiyet İleri yaş

Perović Mihanović M Med Sci Monit 2013

Farmaoekonomik nedenle değişiklik İspanyarsquoda VY uzun suumlredir lt50 kmL olan hastalar 673 rejim değişikliği (562rsquosi maliyeti azaltma amaccedillı) En sık değişiklik

313 TDF+FTCABC+3TC 26 PI monoterapisine geccediliş

En ccedilok tasarruf sağlayan değişiklik stratejisi 38 PI monoterapisine geccediliş 24 raltegravirin rejimden ccedilıkarılması veya değiştirilmesi 13 TDF+FTCABC+3TC 5 nevirapine geccediliş

Llibre JM ClinicoEconomics and Outcomes Research 2013

Hasta Destek Merkezi

Page 14: Deniz Gökengin Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon ... · Rezidüel viral aktivite [Zhang L. N Engl J Med 1999] HCV ile koenfeksiyon [Tsiara GC. J Viral Hepatit 2013; Greub

ART kullanılan suumlrenin 90rsquoında HIV RNArsquonın baskılanmış olması iccedilin odds oranları

Rutin izlem ART başlanmadan oumlnce Tıbbi oumlykuuml

Eşzamanlı kullanılan ilaccedillar

Yandaş hastalıklar

Psikososyal

Yaşam tarzı

İş durumu

Psikolojik ve sosyal durumu

Cinsel sağlıkUumlreme sağlığı

Gebe kalma durumuarzusu

Koenfeksiyonlar HBV taraması

Virolojik VY direnccedil testi R5 tropizm testi

İmmuumlnolojik

CD4 T lenfositi sayısı

HLA B5701

Yandaş hastalıklar

BKE tam kan sayımı

EKG Framingham skoru TA

Kan lipit ve glikoz değerleri

KCFT ve BFT (eGFR T idrar)

Kemik değerlendirmesi (FRAX)

Noro-bilişsel değerlendirme

Depresyon değerlendirmesi

EACS Kılavuzu suumlruumlm 70 2013

İzlem sıklığı Psikososyal durum

Yaşam tarzı (1-2 kezyıl)

CSUumlS

Cinsel oumlykuuml (1-2 kezyıl)

Eşin HIV durumu (gereğinde)

Guumlvenli seks (gereğinde)

Gebe kalma durumuarzusu (gereğinde)

Koenfeksiyonlar

CYBE (yıllıkgereğinde)

Viral hepatit (yıllıkgereğinde)

TB (temas varsa)

Yandaş hastalıklar BKE (yıllık)

Tam kan sayımı (1-4 kezyıl)

TA ve EKG (yıllık)

Lipit duumlzeyleri (yıllık)

Glikoz (1-2 kezyıl)

KCFT ve biliruumlbin (1-4 kezyıl)

eGFR (1-4 kezyıl)

Tam idrar analizi (yıllık)

Kemik profili (1-2 kezyıl)

FRAX (2 yılda bir)

Noumlrobilişsel değerlendirme (2 yılda bir)

Depresyon (12- yılda bir)

Framingham skoru gt40 yaş erkekler ve gt50 yaş kadınlar

KCFTHepatotoksik ilaccedillar kullanılacaksa daha sık izlem

Karaciğer hastalığı iccedilin yıllık risk değerlendirmesi

BFT Nefrotoksik ilaccedillar başlanacaksaKBH riski varsa

Tam idrar analizi eGFR lt60 mLdk veya proteinuumlri ge1 ise yılda iki kez

DEXA ge65 y kadın ge70 y erkek frajilite fraktuumlruuml oumlykuumlsuuml postmenapozal kadın ve risk faktoumlruuml bulunan 50-70 y arası erkek

Mamografi 50-70 yaş kadınlarda 1-3 yılda bir

Servikal PAP Cinsel aktivite goumlsteren kadınlarda 1-3 yılda bir

Anal PAP 1-3 yılda bir (yararı bilinmiyor)

USG AFP siroz ve HBV enfeksiyonunda 2 kezyıl (tartışmalı)

İzlem sıklığı Virolojik

Viral yuumlk Tedaviye yanıtın temel

goumlstergesi1

Klinik seyrin oumlngoumlruumllmesi2

Tedavi başlarken değiştirirken

Başlamadan oumlnce

2-4 hf iccedilinde

VY negatifleşene dek 4-8 hf aralarla

Virolojik baskılanma sağlanmış hastada toksisiteye bağlı değişiklik Değişiklikten sonraki 2-4 hf iccedilinde

Stabil ART rejimi kullananlarda 3-4 ayda bir

Klinik gereksinim varsa

Duruma goumlre 6 ayda bir olabilir

1Hughes MD Ann Intern Med 1997 2 Marschner IC J Infect Dis 1998

DHHS Kılavuzu 2013

İzlem sıklığı İmmuumlnolojik

ART kullanmayanlarda

3-6 ayda bir1

ART başlananlarda

ART başlandıktan sonra ilk 3 yıl iccedilinde 50-150 huumlcremm3 artış beklenir2

Beklenen artış olmazsa

1 DHHS Kılavuzu 2013 2 Kaufmann GR Arch Intern Med 2003

CD4 sayısındaki artışı olumsuz etkileyen faktoumlrler Tedaviye ara verilmesi virolojik yanıtın iyi olmaması ileri yaş CD4 T

lenfositlerindeki artışı olumsuz etkileyen faktoumlrler (İsviccedilre konhortu) [Kaufman GR Arch Intern Med 2003]

Yaş [Viard JP J Infect Dis 2001 Althoff KN AIDS 2010]

Tedaviye başlamadan oumlnceki CD4 sayısı [Kaufmann GR AIDS 2000]

Alfa interferon kullanımı [Berglund O Clin Infect Dis 1991]

Reziduumlel viral aktivite [Zhang L N Engl J Med 1999]

HCV ile koenfeksiyon [Tsiara GC J Viral Hepatit 2013 Greub G Lancet 2000]

CD4 sayısında yanıltıcı yuumlkselmeye neden olan faktoumlrler Splenektomi [Zurlo JJ Clin Infect Dis 1995 Bernhard NF J Human Virol 1999]

HTLV-1 enfeksiyonu [Casseb J Rev Inst Med Trop Sao Paulo 2007]

Washington DC Eyluumll 1998mdashAralık 2011

25463 VY ve CD4 eşleştirmesi goumlzden geccedilirilmiş

Viral yuumlkuuml suumlrekli baskı altında olan olgularda CD4 sayısının ge200 huumlcremm3 kalabilme olasılığı araştırılmış

Gale HB Clin Infect Dis 2013

Olguların 93rsquouumlnde viral baskılanma sırasında CD4 T lenfositi sayısı ge200 huumlcremm3 duumlzeyinde devam etmiş

7 olguda toplam 84 kez CD4 T lenfositi sayısı lt200 huumlcremm3 duumlzeyine inmiş

Bunların 39rsquounda duumlşuumlş HIV ile ilişkili bulunmamış

CD4 T lenfositi sayısındaki duumlşme başlangıccediltaki CD4 T lenfositi sayısı ile ilişkili bulunmuş 200-249 arasında 25

250-299 arası 16

300-349 arası 5

ge350 2

Başlangıccediltaki CD4 T lenfositi sayısı ge350 huumlcremm3 olduğunda sayının 4 yıl boyunca gt200 huumlcremm3 duumlzeyinde kalma olasılığı 975

Gale HB Clin Infect Dis 2013

Antiretroviral tedavi kullanan ve viral yuumlkuuml baskılanmış hastalarda

CD4 T lenfositi testinin

klinik durum değişmedikccedile

IFN kortikosteroit antineoplastik ilaccedil başlanmadıkccedila

yılda 1-2 kez yapılması oumlnerilir

EACS Kılavuzu 2013 DHHS Kılavuzu 2013

Tedavi değişikliğinin nedenleri Virolojik başarısızlık goumlzlenen hastalar Virolojik başarısızlığı olmayan hastalar

Toksisite Kanıtlanmış toksisite Olası ilaccedil etkileşimlerinin oumlnlenmesi Gebelik

Uzun vadede yan etkilerin oumlnlenmesi Rejimin basitleştirilmesi

Kullanım kolaylığı iccedilin İlaccedil rejiminin artık oumlnerilmemesikullanımdan kalkması

Maliyetin duumlşuumlruumllmesi

a ART başlandıktan 1 yıl sonra aynı tedavi ile devam eden hastaların oranı

b 2002-2004 yıllarında ARTrsquoyi kesme nedenleri

Arribas JR AIDS Res Ther 2013

Tanımlar Virolojik başarısızlık

Viral replikasyonun baskılanamaması veya baskılanmasının suumlrduumlruumllememesi (HIV RNA duumlzeyi gt200 kopyamL)

Yetersiz virolojik yanıt

ARTrsquoye başlandıktan 24 hafta sonra ardışık iki RNA testinde HIV RNA duumlzeyinin gt200 kopyamL olması

Virolojik geri tepme

Virolojik baskılanma sağlandıktan sonra HIV RNArsquonın saptanabilir duumlzeye (gt200 kopyamL) yuumlkselmesi

Suumlrekli duumlşuumlk duumlzeyli viremi

HIV RNArsquonın lt1000 kopyamL duumlzeyinde seyretmesi

Virolojik sıccedilrama

Virolojik baskılanma olduktan sonra HIV RNArsquonın saptanabilir duumlzeye yuumlkselip tekrar saptanamaz duumlzeye geri doumlnmesi

DHHS Kılavuzu 2013

Virolojik başarısızlığın nedenleri

geccedilmişte 28-40 ilaccedil intoleransıtoksisite

guumlnuumlmuumlzde primer direnccediluyumsuzluk

1 DrsquoArminio Monforte A AIDS 2000 2 Mocroft A AIDS 2001 3 Paredes R J Infect Dis 2010

Virolojik başarısızlık olduğunda HIV RNA ve CD4 T lenfositi sayılarında zaman iccedilindeki

değişiklikler

HIV ile ilintili klinik olayların ortaya ccedilıkışı

ARV tedavi oumlykuumlsuuml

Oumlnceki direnccedil testi sonuccedilları

İlaccedil kullanma davranışı (dozlara ve doz sıklığına uyum gıdalarla etkileşim)

Tolere edilirlik

Ek ilaccedillar veya destekler

Yandaş hastalıklardurumlar (madde koumltuumlye kullanımı gibi) değerlendirilmeli

Virolojik başarısızlığın belirlenmesi 1 Hermankova M JAMA 2001

2 Kieffer TL J Infect Dis 2004

3 Taiwo B Antiviral Therapy 2010

4 Lima V J Acquir Immune Defic Synd 2009

5 Riabaudo H 16 CROI 2009

6 6 DHHS Kılavuzu 2013

7 Aleman S AIDS 2002

8 Karlsson AC AIDS 2004

Tedaviyi değiştirmenin en doğru zamanı bilinmiyor

Duumlşuumlk duumlzeyli viremi tartışmalı Direnccedil mutasyonlarına yol accedilmıyor1

Uzun vadede stabil2

Baskılanmaya yakın duumlşuumlk duumlzeyli viremi sırasında mutasyon gelişebilir (Oumlz 3TC ve EFV)3

Yeni testler ccedilok daha duumlşuumlk duumlzeyde RNArsquoyı saptayabiliyor4

Virolojik başarısızlık sınırı56 lt200 kmL (daha guumlvenilir) lt50 kmL (yalancı başarısızlık)

Antiretrovirallere direnccedil78 VY gt200 kmL VY gt500 kmL

İlaccedil değiştirme stratejileri Duumlşuumlk duumlzeyli viremi (lt1000 kmL)

Uyumu goumlzden geccedilir lt50 - lt200 kmL arasının nasıl youmlnetileceği bilinmiyor gt200 - lt1000 kmL arası virolojik başarısızlık ihtimali direnccedil testi

denenir Tekrarlayan viremi (gt1000 kmL) ilaccedil direnci yok

İlaccedil kullanmıyorsa aynıbaşka rejimi başla VY negatifleşmezse direnccedil testi yaptır

Uyumu goumlzden geccedilir Tekrarlayan viremi (gt1000 kmL) ilaccedil direnci var

Direnccedil testi yap En kısa zamanda rejimi değiştir

Ccedilok ilaca direnccedilli HIV Her hasta bireysel olarak değerlendirilmeli uzman goumlruumlşuuml alınmalı

DHHS Kılavuzu 2013

Stanford Direnccedil Veritabanı (httphivdbstanfordedu)

Dizin yorumlama programları (HIVdb)

Her direnccedil mutasyonuna bir puan verilir

Bu puanlar toplanarak ilacın direnccedil puanı belirlenir

Genotipik duyarlılık puanı

İlacın duyarlılık durumuna goumlre 0-1 olarak puanlanır

Rejimin puanı ne kadar yuumlksekse virolojik yanıt alma olasılığı o kadar fazla

Virolojik yanıt iccedilin kestirici

Soo-Yon R Nucleic Acids Res 2003

Anderson JA AIDS Res Hum Retroviruses 2008

İlaccedil değiştirme stratejileri12

Yeni rejimde en az 2 tercihen 3 aktif ilaccedil bulunmalı Rejimde en az 1 tam aktif PIr + en az bir adet daha oumlnce

kullanılmamış sınıftan ilaccedil bulunmalı (direnccedil testi sonuccedillarına goumlre)

lt2 aktif ilaccedil varsa değişikliği ertele Seccedilenekler ccedilok sınırlıysa deneysel ilaccedillar kullanılabilir Her koşulda tedaviyi suumlrduumlr

Viral yuumlkuumln 10000-20000 kmL duumlzeyinde tutulması klinik yarar sağlayabilir3

Kısmi virolojik baskılama klinik yarar sağlayabilir4

Direnccedil olsa bile bazı durumlarda 3TC veya FTC kullanılabilir

1 EACS Kılavuzu 2013 2 DHHS Kılavuzu 2013 3 Ledergerber B Lancet 200 4 Raffanti SP J Acquir İmmune Defic Synd 2004

Sarı olan ilacı iccedilince yuumlzuumlm morarıyor onun iccedilin onu iccedilmiyorum

Midem bulanıyordu ilaccedillarımı kestim

Doumlrt hap ccedilok fazla geliyor fenalaşıyorum Doumlrt yerine iki tane iccediliyorum

Hasta Sadece beyaz ilaccediltan yazdıracağım diğerinden var Doktor Neden İkisinin birlikte bitmesi gerekiyordu Hasta Yolculuğa giderken bunu yanıma almayı unutmuşum Bir hafta sadece beyazdan iccediltim

Uyumsuzluk nedenleri ARTrsquoye uyum hakkında yeterli

bilgi sahibi olmamak

Yaşa bağlı sorunlar (polifarmasi goumlrme kaybı bilişsel yetersizlik)

Genccedil yaş

Psikososyal konular (depresyon evsizlik sosyal desteğin olmaması stres yaratan olaylar psikoz)

HIV durumunun accedilıklanamaması

Noumlrokognitif sorunlar

Madde koumltuumlye kullanımı

Stigma

İlaccedilların kullanımında guumlccedilluumlk (ilaccedilları yutarken zorlanma guumlnluumlk kullanım şemasında zorluk

Karmaşık rejimler (tablet sayısının ccedilokluğu dozların sık aralıklı olması gıdalarla etkileşim)

İlaccedil yan etkileri

Klinik ziyaretine gelmeme

Sigorta kapsamında olmama ilaccedil maliyeti

Tedavi yorgunluğu

Muumlmkuumlnse uyumsuzluk nedenini ortadan kaldıracak değişiklik yapılmalı

İlaccedil rejiminin basitleştirilmesi

Hap sayısının azaltılması

Doz aralıklarının azaltılması (muumlmkuumlnse tek doz kullanım)

Kaletra (tek doz kullanım) Prezista Stocrin Truvada Viramune XR

Gıdalarla etkileşimi olmayan ilaccedilların kullanımı

Doz saatlerinin ayarlanması

Guumlnluumlk yaşam aktivitelerini etkilemeyecek rejimin seccedililmesi

Aynı gruptan yan etkisi daha az olan ilacın kullanılması

Ontario Kohort Ccedilalışması 779 katılımcı (anket ccedilalışması)

Suboptimal uyum Goumlruumlşmeden oumlnceki 4 guumln iccedilinde ge1 doz ARTrsquonin atlanmış olması

15 olgu buna uyuyor

Guumlnde bir kez kullanılan rejimleri kullananlarda suboptimal uyum goumlruumllme olasılığı diğer rejimleri kullananlara goumlre yarı yarıya daha az

Diğer faktoumlrler genccedil yaş sosyal etkileşimin az olması ve bir seferde gt6 alkolik iccedilecek tuumlketme

Raboud J AIDS Behav 2011

PI temelli induumlksiyon tedavisi tek doz tek tablet (3NRTI) rejime geccedilen hastalarda uyum ve yaşam kalitesi yan etki1

PI temelli rejim ile virolojik baskılanma2

PI+2NRTI NNRTI+2NRTI 3NRTI

Virolojik başarısızlık oumlluumlm AIDS ile ilintili olaylar accedilısından hiccedilbir fark yok

Kan lipitlerinde kullanım kolaylığı uyumda diğer ilaccedil sınıflarının korunması avantajı

1Langebeek N HIV Med 2013 2Cruciani M Cochrane Database Sys Rev 2013

2NRTI + ATVr kullanan 40 hastaATVr + 3TC ile idame

48 hafta sonunda 1 virolojik başarısızlık (direnccedil yok) Lipit duumlzeylerinde duumlzelme Glomeruumller filtrasyon hızında duumlzelme Fiziksel ve zihinsel sağlık skorlarında duumlzelme Noumlrofizyolojik performansta duumlzelme Kemik mineral dansitesinde duumlzelme CD4 sayısı biliruumlbin plazma ATV duumlzeyleri uyum ve

vuumlcut yağ dağılımında anlamlı değişiklik yok

Di Giambenedetto S Antimicrobial Chemother 2013

PI monoterapisi x karma tedavi Monoterapi ve uumlccedilluuml tedavi kolu ile yapılan

karşılaştırmalarda VY saptanabilir duumlzeyin altında kalma oranı12

Monoterapi kolunda 80-81 Uumlccedilluuml tedavi kolunda 866-95 Fark anlamlı değil

Monoterapi kolunda virolojik başarısızlık yaşayanlarda uyum oranı daha koumltuuml Proteaz geninde direnccedil mutasyonu yok Karma tedavi ile viral yuumlk baskılanabiliyor

10 ccedilalışmayı kapsayan bir meta-analiz3

PI tedavisi uumlccedilluuml tedaviden daha başarısız Aradaki fark kuumlccediluumlk

1 Arribas JR J Acquir İmmune Defic Synd 2005 2 Nunes EP HIV Clin Trials 2009 3 Mathis S PLoS One 2011

PI monoterapisi Oumlnerildiği durumlar

PI temelli rejimlerde başarısızlık oumlykuumlsuuml bulunmayan VY son 6 ayda lt50 kmL olan ve kronik HBV enfeksiyonu bulunmayanlarda NRTI intoleransı varsa Tedavinin basitleştirilmesi iccedilin Madde bağımlılığı nedeniyle tedaviye sık ara veriliyorsa

Oumlnerilen ilaccedillar DRVr (guumlnde bir kez) LPVr (guumlnde iki kez)

EACS Kılavuzu 2013

Toksisiteye bağlı değişiklik Hırvatistanrsquoda 1998-2007 yılları arasında 321 hasta ART başlanan hastalarda 3 yıl boyunca aynı rejim ile devam

etme oranı 1998-2002rsquode 127 2002-2007rsquode 394

En sık ilaccedil değişikliğine neden olan toksisiteler lipoatrofi (22) gastrointestinal semptomlar (20) noumlropati (18)

Virolojik başarısızlık nedeniyle değişiklik oranı 5 ART rejiminin ilk 3 ayı iccedilinde toksisite nedeniyle ilaccedil

değişikliği gerektiren faktoumlrler Kadın cinsiyet İleri yaş

Perović Mihanović M Med Sci Monit 2013

Farmaoekonomik nedenle değişiklik İspanyarsquoda VY uzun suumlredir lt50 kmL olan hastalar 673 rejim değişikliği (562rsquosi maliyeti azaltma amaccedillı) En sık değişiklik

313 TDF+FTCABC+3TC 26 PI monoterapisine geccediliş

En ccedilok tasarruf sağlayan değişiklik stratejisi 38 PI monoterapisine geccediliş 24 raltegravirin rejimden ccedilıkarılması veya değiştirilmesi 13 TDF+FTCABC+3TC 5 nevirapine geccediliş

Llibre JM ClinicoEconomics and Outcomes Research 2013

Hasta Destek Merkezi

Page 15: Deniz Gökengin Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon ... · Rezidüel viral aktivite [Zhang L. N Engl J Med 1999] HCV ile koenfeksiyon [Tsiara GC. J Viral Hepatit 2013; Greub

Rutin izlem ART başlanmadan oumlnce Tıbbi oumlykuuml

Eşzamanlı kullanılan ilaccedillar

Yandaş hastalıklar

Psikososyal

Yaşam tarzı

İş durumu

Psikolojik ve sosyal durumu

Cinsel sağlıkUumlreme sağlığı

Gebe kalma durumuarzusu

Koenfeksiyonlar HBV taraması

Virolojik VY direnccedil testi R5 tropizm testi

İmmuumlnolojik

CD4 T lenfositi sayısı

HLA B5701

Yandaş hastalıklar

BKE tam kan sayımı

EKG Framingham skoru TA

Kan lipit ve glikoz değerleri

KCFT ve BFT (eGFR T idrar)

Kemik değerlendirmesi (FRAX)

Noro-bilişsel değerlendirme

Depresyon değerlendirmesi

EACS Kılavuzu suumlruumlm 70 2013

İzlem sıklığı Psikososyal durum

Yaşam tarzı (1-2 kezyıl)

CSUumlS

Cinsel oumlykuuml (1-2 kezyıl)

Eşin HIV durumu (gereğinde)

Guumlvenli seks (gereğinde)

Gebe kalma durumuarzusu (gereğinde)

Koenfeksiyonlar

CYBE (yıllıkgereğinde)

Viral hepatit (yıllıkgereğinde)

TB (temas varsa)

Yandaş hastalıklar BKE (yıllık)

Tam kan sayımı (1-4 kezyıl)

TA ve EKG (yıllık)

Lipit duumlzeyleri (yıllık)

Glikoz (1-2 kezyıl)

KCFT ve biliruumlbin (1-4 kezyıl)

eGFR (1-4 kezyıl)

Tam idrar analizi (yıllık)

Kemik profili (1-2 kezyıl)

FRAX (2 yılda bir)

Noumlrobilişsel değerlendirme (2 yılda bir)

Depresyon (12- yılda bir)

Framingham skoru gt40 yaş erkekler ve gt50 yaş kadınlar

KCFTHepatotoksik ilaccedillar kullanılacaksa daha sık izlem

Karaciğer hastalığı iccedilin yıllık risk değerlendirmesi

BFT Nefrotoksik ilaccedillar başlanacaksaKBH riski varsa

Tam idrar analizi eGFR lt60 mLdk veya proteinuumlri ge1 ise yılda iki kez

DEXA ge65 y kadın ge70 y erkek frajilite fraktuumlruuml oumlykuumlsuuml postmenapozal kadın ve risk faktoumlruuml bulunan 50-70 y arası erkek

Mamografi 50-70 yaş kadınlarda 1-3 yılda bir

Servikal PAP Cinsel aktivite goumlsteren kadınlarda 1-3 yılda bir

Anal PAP 1-3 yılda bir (yararı bilinmiyor)

USG AFP siroz ve HBV enfeksiyonunda 2 kezyıl (tartışmalı)

İzlem sıklığı Virolojik

Viral yuumlk Tedaviye yanıtın temel

goumlstergesi1

Klinik seyrin oumlngoumlruumllmesi2

Tedavi başlarken değiştirirken

Başlamadan oumlnce

2-4 hf iccedilinde

VY negatifleşene dek 4-8 hf aralarla

Virolojik baskılanma sağlanmış hastada toksisiteye bağlı değişiklik Değişiklikten sonraki 2-4 hf iccedilinde

Stabil ART rejimi kullananlarda 3-4 ayda bir

Klinik gereksinim varsa

Duruma goumlre 6 ayda bir olabilir

1Hughes MD Ann Intern Med 1997 2 Marschner IC J Infect Dis 1998

DHHS Kılavuzu 2013

İzlem sıklığı İmmuumlnolojik

ART kullanmayanlarda

3-6 ayda bir1

ART başlananlarda

ART başlandıktan sonra ilk 3 yıl iccedilinde 50-150 huumlcremm3 artış beklenir2

Beklenen artış olmazsa

1 DHHS Kılavuzu 2013 2 Kaufmann GR Arch Intern Med 2003

CD4 sayısındaki artışı olumsuz etkileyen faktoumlrler Tedaviye ara verilmesi virolojik yanıtın iyi olmaması ileri yaş CD4 T

lenfositlerindeki artışı olumsuz etkileyen faktoumlrler (İsviccedilre konhortu) [Kaufman GR Arch Intern Med 2003]

Yaş [Viard JP J Infect Dis 2001 Althoff KN AIDS 2010]

Tedaviye başlamadan oumlnceki CD4 sayısı [Kaufmann GR AIDS 2000]

Alfa interferon kullanımı [Berglund O Clin Infect Dis 1991]

Reziduumlel viral aktivite [Zhang L N Engl J Med 1999]

HCV ile koenfeksiyon [Tsiara GC J Viral Hepatit 2013 Greub G Lancet 2000]

CD4 sayısında yanıltıcı yuumlkselmeye neden olan faktoumlrler Splenektomi [Zurlo JJ Clin Infect Dis 1995 Bernhard NF J Human Virol 1999]

HTLV-1 enfeksiyonu [Casseb J Rev Inst Med Trop Sao Paulo 2007]

Washington DC Eyluumll 1998mdashAralık 2011

25463 VY ve CD4 eşleştirmesi goumlzden geccedilirilmiş

Viral yuumlkuuml suumlrekli baskı altında olan olgularda CD4 sayısının ge200 huumlcremm3 kalabilme olasılığı araştırılmış

Gale HB Clin Infect Dis 2013

Olguların 93rsquouumlnde viral baskılanma sırasında CD4 T lenfositi sayısı ge200 huumlcremm3 duumlzeyinde devam etmiş

7 olguda toplam 84 kez CD4 T lenfositi sayısı lt200 huumlcremm3 duumlzeyine inmiş

Bunların 39rsquounda duumlşuumlş HIV ile ilişkili bulunmamış

CD4 T lenfositi sayısındaki duumlşme başlangıccediltaki CD4 T lenfositi sayısı ile ilişkili bulunmuş 200-249 arasında 25

250-299 arası 16

300-349 arası 5

ge350 2

Başlangıccediltaki CD4 T lenfositi sayısı ge350 huumlcremm3 olduğunda sayının 4 yıl boyunca gt200 huumlcremm3 duumlzeyinde kalma olasılığı 975

Gale HB Clin Infect Dis 2013

Antiretroviral tedavi kullanan ve viral yuumlkuuml baskılanmış hastalarda

CD4 T lenfositi testinin

klinik durum değişmedikccedile

IFN kortikosteroit antineoplastik ilaccedil başlanmadıkccedila

yılda 1-2 kez yapılması oumlnerilir

EACS Kılavuzu 2013 DHHS Kılavuzu 2013

Tedavi değişikliğinin nedenleri Virolojik başarısızlık goumlzlenen hastalar Virolojik başarısızlığı olmayan hastalar

Toksisite Kanıtlanmış toksisite Olası ilaccedil etkileşimlerinin oumlnlenmesi Gebelik

Uzun vadede yan etkilerin oumlnlenmesi Rejimin basitleştirilmesi

Kullanım kolaylığı iccedilin İlaccedil rejiminin artık oumlnerilmemesikullanımdan kalkması

Maliyetin duumlşuumlruumllmesi

a ART başlandıktan 1 yıl sonra aynı tedavi ile devam eden hastaların oranı

b 2002-2004 yıllarında ARTrsquoyi kesme nedenleri

Arribas JR AIDS Res Ther 2013

Tanımlar Virolojik başarısızlık

Viral replikasyonun baskılanamaması veya baskılanmasının suumlrduumlruumllememesi (HIV RNA duumlzeyi gt200 kopyamL)

Yetersiz virolojik yanıt

ARTrsquoye başlandıktan 24 hafta sonra ardışık iki RNA testinde HIV RNA duumlzeyinin gt200 kopyamL olması

Virolojik geri tepme

Virolojik baskılanma sağlandıktan sonra HIV RNArsquonın saptanabilir duumlzeye (gt200 kopyamL) yuumlkselmesi

Suumlrekli duumlşuumlk duumlzeyli viremi

HIV RNArsquonın lt1000 kopyamL duumlzeyinde seyretmesi

Virolojik sıccedilrama

Virolojik baskılanma olduktan sonra HIV RNArsquonın saptanabilir duumlzeye yuumlkselip tekrar saptanamaz duumlzeye geri doumlnmesi

DHHS Kılavuzu 2013

Virolojik başarısızlığın nedenleri

geccedilmişte 28-40 ilaccedil intoleransıtoksisite

guumlnuumlmuumlzde primer direnccediluyumsuzluk

1 DrsquoArminio Monforte A AIDS 2000 2 Mocroft A AIDS 2001 3 Paredes R J Infect Dis 2010

Virolojik başarısızlık olduğunda HIV RNA ve CD4 T lenfositi sayılarında zaman iccedilindeki

değişiklikler

HIV ile ilintili klinik olayların ortaya ccedilıkışı

ARV tedavi oumlykuumlsuuml

Oumlnceki direnccedil testi sonuccedilları

İlaccedil kullanma davranışı (dozlara ve doz sıklığına uyum gıdalarla etkileşim)

Tolere edilirlik

Ek ilaccedillar veya destekler

Yandaş hastalıklardurumlar (madde koumltuumlye kullanımı gibi) değerlendirilmeli

Virolojik başarısızlığın belirlenmesi 1 Hermankova M JAMA 2001

2 Kieffer TL J Infect Dis 2004

3 Taiwo B Antiviral Therapy 2010

4 Lima V J Acquir Immune Defic Synd 2009

5 Riabaudo H 16 CROI 2009

6 6 DHHS Kılavuzu 2013

7 Aleman S AIDS 2002

8 Karlsson AC AIDS 2004

Tedaviyi değiştirmenin en doğru zamanı bilinmiyor

Duumlşuumlk duumlzeyli viremi tartışmalı Direnccedil mutasyonlarına yol accedilmıyor1

Uzun vadede stabil2

Baskılanmaya yakın duumlşuumlk duumlzeyli viremi sırasında mutasyon gelişebilir (Oumlz 3TC ve EFV)3

Yeni testler ccedilok daha duumlşuumlk duumlzeyde RNArsquoyı saptayabiliyor4

Virolojik başarısızlık sınırı56 lt200 kmL (daha guumlvenilir) lt50 kmL (yalancı başarısızlık)

Antiretrovirallere direnccedil78 VY gt200 kmL VY gt500 kmL

İlaccedil değiştirme stratejileri Duumlşuumlk duumlzeyli viremi (lt1000 kmL)

Uyumu goumlzden geccedilir lt50 - lt200 kmL arasının nasıl youmlnetileceği bilinmiyor gt200 - lt1000 kmL arası virolojik başarısızlık ihtimali direnccedil testi

denenir Tekrarlayan viremi (gt1000 kmL) ilaccedil direnci yok

İlaccedil kullanmıyorsa aynıbaşka rejimi başla VY negatifleşmezse direnccedil testi yaptır

Uyumu goumlzden geccedilir Tekrarlayan viremi (gt1000 kmL) ilaccedil direnci var

Direnccedil testi yap En kısa zamanda rejimi değiştir

Ccedilok ilaca direnccedilli HIV Her hasta bireysel olarak değerlendirilmeli uzman goumlruumlşuuml alınmalı

DHHS Kılavuzu 2013

Stanford Direnccedil Veritabanı (httphivdbstanfordedu)

Dizin yorumlama programları (HIVdb)

Her direnccedil mutasyonuna bir puan verilir

Bu puanlar toplanarak ilacın direnccedil puanı belirlenir

Genotipik duyarlılık puanı

İlacın duyarlılık durumuna goumlre 0-1 olarak puanlanır

Rejimin puanı ne kadar yuumlksekse virolojik yanıt alma olasılığı o kadar fazla

Virolojik yanıt iccedilin kestirici

Soo-Yon R Nucleic Acids Res 2003

Anderson JA AIDS Res Hum Retroviruses 2008

İlaccedil değiştirme stratejileri12

Yeni rejimde en az 2 tercihen 3 aktif ilaccedil bulunmalı Rejimde en az 1 tam aktif PIr + en az bir adet daha oumlnce

kullanılmamış sınıftan ilaccedil bulunmalı (direnccedil testi sonuccedillarına goumlre)

lt2 aktif ilaccedil varsa değişikliği ertele Seccedilenekler ccedilok sınırlıysa deneysel ilaccedillar kullanılabilir Her koşulda tedaviyi suumlrduumlr

Viral yuumlkuumln 10000-20000 kmL duumlzeyinde tutulması klinik yarar sağlayabilir3

Kısmi virolojik baskılama klinik yarar sağlayabilir4

Direnccedil olsa bile bazı durumlarda 3TC veya FTC kullanılabilir

1 EACS Kılavuzu 2013 2 DHHS Kılavuzu 2013 3 Ledergerber B Lancet 200 4 Raffanti SP J Acquir İmmune Defic Synd 2004

Sarı olan ilacı iccedilince yuumlzuumlm morarıyor onun iccedilin onu iccedilmiyorum

Midem bulanıyordu ilaccedillarımı kestim

Doumlrt hap ccedilok fazla geliyor fenalaşıyorum Doumlrt yerine iki tane iccediliyorum

Hasta Sadece beyaz ilaccediltan yazdıracağım diğerinden var Doktor Neden İkisinin birlikte bitmesi gerekiyordu Hasta Yolculuğa giderken bunu yanıma almayı unutmuşum Bir hafta sadece beyazdan iccediltim

Uyumsuzluk nedenleri ARTrsquoye uyum hakkında yeterli

bilgi sahibi olmamak

Yaşa bağlı sorunlar (polifarmasi goumlrme kaybı bilişsel yetersizlik)

Genccedil yaş

Psikososyal konular (depresyon evsizlik sosyal desteğin olmaması stres yaratan olaylar psikoz)

HIV durumunun accedilıklanamaması

Noumlrokognitif sorunlar

Madde koumltuumlye kullanımı

Stigma

İlaccedilların kullanımında guumlccedilluumlk (ilaccedilları yutarken zorlanma guumlnluumlk kullanım şemasında zorluk

Karmaşık rejimler (tablet sayısının ccedilokluğu dozların sık aralıklı olması gıdalarla etkileşim)

İlaccedil yan etkileri

Klinik ziyaretine gelmeme

Sigorta kapsamında olmama ilaccedil maliyeti

Tedavi yorgunluğu

Muumlmkuumlnse uyumsuzluk nedenini ortadan kaldıracak değişiklik yapılmalı

İlaccedil rejiminin basitleştirilmesi

Hap sayısının azaltılması

Doz aralıklarının azaltılması (muumlmkuumlnse tek doz kullanım)

Kaletra (tek doz kullanım) Prezista Stocrin Truvada Viramune XR

Gıdalarla etkileşimi olmayan ilaccedilların kullanımı

Doz saatlerinin ayarlanması

Guumlnluumlk yaşam aktivitelerini etkilemeyecek rejimin seccedililmesi

Aynı gruptan yan etkisi daha az olan ilacın kullanılması

Ontario Kohort Ccedilalışması 779 katılımcı (anket ccedilalışması)

Suboptimal uyum Goumlruumlşmeden oumlnceki 4 guumln iccedilinde ge1 doz ARTrsquonin atlanmış olması

15 olgu buna uyuyor

Guumlnde bir kez kullanılan rejimleri kullananlarda suboptimal uyum goumlruumllme olasılığı diğer rejimleri kullananlara goumlre yarı yarıya daha az

Diğer faktoumlrler genccedil yaş sosyal etkileşimin az olması ve bir seferde gt6 alkolik iccedilecek tuumlketme

Raboud J AIDS Behav 2011

PI temelli induumlksiyon tedavisi tek doz tek tablet (3NRTI) rejime geccedilen hastalarda uyum ve yaşam kalitesi yan etki1

PI temelli rejim ile virolojik baskılanma2

PI+2NRTI NNRTI+2NRTI 3NRTI

Virolojik başarısızlık oumlluumlm AIDS ile ilintili olaylar accedilısından hiccedilbir fark yok

Kan lipitlerinde kullanım kolaylığı uyumda diğer ilaccedil sınıflarının korunması avantajı

1Langebeek N HIV Med 2013 2Cruciani M Cochrane Database Sys Rev 2013

2NRTI + ATVr kullanan 40 hastaATVr + 3TC ile idame

48 hafta sonunda 1 virolojik başarısızlık (direnccedil yok) Lipit duumlzeylerinde duumlzelme Glomeruumller filtrasyon hızında duumlzelme Fiziksel ve zihinsel sağlık skorlarında duumlzelme Noumlrofizyolojik performansta duumlzelme Kemik mineral dansitesinde duumlzelme CD4 sayısı biliruumlbin plazma ATV duumlzeyleri uyum ve

vuumlcut yağ dağılımında anlamlı değişiklik yok

Di Giambenedetto S Antimicrobial Chemother 2013

PI monoterapisi x karma tedavi Monoterapi ve uumlccedilluuml tedavi kolu ile yapılan

karşılaştırmalarda VY saptanabilir duumlzeyin altında kalma oranı12

Monoterapi kolunda 80-81 Uumlccedilluuml tedavi kolunda 866-95 Fark anlamlı değil

Monoterapi kolunda virolojik başarısızlık yaşayanlarda uyum oranı daha koumltuuml Proteaz geninde direnccedil mutasyonu yok Karma tedavi ile viral yuumlk baskılanabiliyor

10 ccedilalışmayı kapsayan bir meta-analiz3

PI tedavisi uumlccedilluuml tedaviden daha başarısız Aradaki fark kuumlccediluumlk

1 Arribas JR J Acquir İmmune Defic Synd 2005 2 Nunes EP HIV Clin Trials 2009 3 Mathis S PLoS One 2011

PI monoterapisi Oumlnerildiği durumlar

PI temelli rejimlerde başarısızlık oumlykuumlsuuml bulunmayan VY son 6 ayda lt50 kmL olan ve kronik HBV enfeksiyonu bulunmayanlarda NRTI intoleransı varsa Tedavinin basitleştirilmesi iccedilin Madde bağımlılığı nedeniyle tedaviye sık ara veriliyorsa

Oumlnerilen ilaccedillar DRVr (guumlnde bir kez) LPVr (guumlnde iki kez)

EACS Kılavuzu 2013

Toksisiteye bağlı değişiklik Hırvatistanrsquoda 1998-2007 yılları arasında 321 hasta ART başlanan hastalarda 3 yıl boyunca aynı rejim ile devam

etme oranı 1998-2002rsquode 127 2002-2007rsquode 394

En sık ilaccedil değişikliğine neden olan toksisiteler lipoatrofi (22) gastrointestinal semptomlar (20) noumlropati (18)

Virolojik başarısızlık nedeniyle değişiklik oranı 5 ART rejiminin ilk 3 ayı iccedilinde toksisite nedeniyle ilaccedil

değişikliği gerektiren faktoumlrler Kadın cinsiyet İleri yaş

Perović Mihanović M Med Sci Monit 2013

Farmaoekonomik nedenle değişiklik İspanyarsquoda VY uzun suumlredir lt50 kmL olan hastalar 673 rejim değişikliği (562rsquosi maliyeti azaltma amaccedillı) En sık değişiklik

313 TDF+FTCABC+3TC 26 PI monoterapisine geccediliş

En ccedilok tasarruf sağlayan değişiklik stratejisi 38 PI monoterapisine geccediliş 24 raltegravirin rejimden ccedilıkarılması veya değiştirilmesi 13 TDF+FTCABC+3TC 5 nevirapine geccediliş

Llibre JM ClinicoEconomics and Outcomes Research 2013

Hasta Destek Merkezi

Page 16: Deniz Gökengin Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon ... · Rezidüel viral aktivite [Zhang L. N Engl J Med 1999] HCV ile koenfeksiyon [Tsiara GC. J Viral Hepatit 2013; Greub

İzlem sıklığı Psikososyal durum

Yaşam tarzı (1-2 kezyıl)

CSUumlS

Cinsel oumlykuuml (1-2 kezyıl)

Eşin HIV durumu (gereğinde)

Guumlvenli seks (gereğinde)

Gebe kalma durumuarzusu (gereğinde)

Koenfeksiyonlar

CYBE (yıllıkgereğinde)

Viral hepatit (yıllıkgereğinde)

TB (temas varsa)

Yandaş hastalıklar BKE (yıllık)

Tam kan sayımı (1-4 kezyıl)

TA ve EKG (yıllık)

Lipit duumlzeyleri (yıllık)

Glikoz (1-2 kezyıl)

KCFT ve biliruumlbin (1-4 kezyıl)

eGFR (1-4 kezyıl)

Tam idrar analizi (yıllık)

Kemik profili (1-2 kezyıl)

FRAX (2 yılda bir)

Noumlrobilişsel değerlendirme (2 yılda bir)

Depresyon (12- yılda bir)

Framingham skoru gt40 yaş erkekler ve gt50 yaş kadınlar

KCFTHepatotoksik ilaccedillar kullanılacaksa daha sık izlem

Karaciğer hastalığı iccedilin yıllık risk değerlendirmesi

BFT Nefrotoksik ilaccedillar başlanacaksaKBH riski varsa

Tam idrar analizi eGFR lt60 mLdk veya proteinuumlri ge1 ise yılda iki kez

DEXA ge65 y kadın ge70 y erkek frajilite fraktuumlruuml oumlykuumlsuuml postmenapozal kadın ve risk faktoumlruuml bulunan 50-70 y arası erkek

Mamografi 50-70 yaş kadınlarda 1-3 yılda bir

Servikal PAP Cinsel aktivite goumlsteren kadınlarda 1-3 yılda bir

Anal PAP 1-3 yılda bir (yararı bilinmiyor)

USG AFP siroz ve HBV enfeksiyonunda 2 kezyıl (tartışmalı)

İzlem sıklığı Virolojik

Viral yuumlk Tedaviye yanıtın temel

goumlstergesi1

Klinik seyrin oumlngoumlruumllmesi2

Tedavi başlarken değiştirirken

Başlamadan oumlnce

2-4 hf iccedilinde

VY negatifleşene dek 4-8 hf aralarla

Virolojik baskılanma sağlanmış hastada toksisiteye bağlı değişiklik Değişiklikten sonraki 2-4 hf iccedilinde

Stabil ART rejimi kullananlarda 3-4 ayda bir

Klinik gereksinim varsa

Duruma goumlre 6 ayda bir olabilir

1Hughes MD Ann Intern Med 1997 2 Marschner IC J Infect Dis 1998

DHHS Kılavuzu 2013

İzlem sıklığı İmmuumlnolojik

ART kullanmayanlarda

3-6 ayda bir1

ART başlananlarda

ART başlandıktan sonra ilk 3 yıl iccedilinde 50-150 huumlcremm3 artış beklenir2

Beklenen artış olmazsa

1 DHHS Kılavuzu 2013 2 Kaufmann GR Arch Intern Med 2003

CD4 sayısındaki artışı olumsuz etkileyen faktoumlrler Tedaviye ara verilmesi virolojik yanıtın iyi olmaması ileri yaş CD4 T

lenfositlerindeki artışı olumsuz etkileyen faktoumlrler (İsviccedilre konhortu) [Kaufman GR Arch Intern Med 2003]

Yaş [Viard JP J Infect Dis 2001 Althoff KN AIDS 2010]

Tedaviye başlamadan oumlnceki CD4 sayısı [Kaufmann GR AIDS 2000]

Alfa interferon kullanımı [Berglund O Clin Infect Dis 1991]

Reziduumlel viral aktivite [Zhang L N Engl J Med 1999]

HCV ile koenfeksiyon [Tsiara GC J Viral Hepatit 2013 Greub G Lancet 2000]

CD4 sayısında yanıltıcı yuumlkselmeye neden olan faktoumlrler Splenektomi [Zurlo JJ Clin Infect Dis 1995 Bernhard NF J Human Virol 1999]

HTLV-1 enfeksiyonu [Casseb J Rev Inst Med Trop Sao Paulo 2007]

Washington DC Eyluumll 1998mdashAralık 2011

25463 VY ve CD4 eşleştirmesi goumlzden geccedilirilmiş

Viral yuumlkuuml suumlrekli baskı altında olan olgularda CD4 sayısının ge200 huumlcremm3 kalabilme olasılığı araştırılmış

Gale HB Clin Infect Dis 2013

Olguların 93rsquouumlnde viral baskılanma sırasında CD4 T lenfositi sayısı ge200 huumlcremm3 duumlzeyinde devam etmiş

7 olguda toplam 84 kez CD4 T lenfositi sayısı lt200 huumlcremm3 duumlzeyine inmiş

Bunların 39rsquounda duumlşuumlş HIV ile ilişkili bulunmamış

CD4 T lenfositi sayısındaki duumlşme başlangıccediltaki CD4 T lenfositi sayısı ile ilişkili bulunmuş 200-249 arasında 25

250-299 arası 16

300-349 arası 5

ge350 2

Başlangıccediltaki CD4 T lenfositi sayısı ge350 huumlcremm3 olduğunda sayının 4 yıl boyunca gt200 huumlcremm3 duumlzeyinde kalma olasılığı 975

Gale HB Clin Infect Dis 2013

Antiretroviral tedavi kullanan ve viral yuumlkuuml baskılanmış hastalarda

CD4 T lenfositi testinin

klinik durum değişmedikccedile

IFN kortikosteroit antineoplastik ilaccedil başlanmadıkccedila

yılda 1-2 kez yapılması oumlnerilir

EACS Kılavuzu 2013 DHHS Kılavuzu 2013

Tedavi değişikliğinin nedenleri Virolojik başarısızlık goumlzlenen hastalar Virolojik başarısızlığı olmayan hastalar

Toksisite Kanıtlanmış toksisite Olası ilaccedil etkileşimlerinin oumlnlenmesi Gebelik

Uzun vadede yan etkilerin oumlnlenmesi Rejimin basitleştirilmesi

Kullanım kolaylığı iccedilin İlaccedil rejiminin artık oumlnerilmemesikullanımdan kalkması

Maliyetin duumlşuumlruumllmesi

a ART başlandıktan 1 yıl sonra aynı tedavi ile devam eden hastaların oranı

b 2002-2004 yıllarında ARTrsquoyi kesme nedenleri

Arribas JR AIDS Res Ther 2013

Tanımlar Virolojik başarısızlık

Viral replikasyonun baskılanamaması veya baskılanmasının suumlrduumlruumllememesi (HIV RNA duumlzeyi gt200 kopyamL)

Yetersiz virolojik yanıt

ARTrsquoye başlandıktan 24 hafta sonra ardışık iki RNA testinde HIV RNA duumlzeyinin gt200 kopyamL olması

Virolojik geri tepme

Virolojik baskılanma sağlandıktan sonra HIV RNArsquonın saptanabilir duumlzeye (gt200 kopyamL) yuumlkselmesi

Suumlrekli duumlşuumlk duumlzeyli viremi

HIV RNArsquonın lt1000 kopyamL duumlzeyinde seyretmesi

Virolojik sıccedilrama

Virolojik baskılanma olduktan sonra HIV RNArsquonın saptanabilir duumlzeye yuumlkselip tekrar saptanamaz duumlzeye geri doumlnmesi

DHHS Kılavuzu 2013

Virolojik başarısızlığın nedenleri

geccedilmişte 28-40 ilaccedil intoleransıtoksisite

guumlnuumlmuumlzde primer direnccediluyumsuzluk

1 DrsquoArminio Monforte A AIDS 2000 2 Mocroft A AIDS 2001 3 Paredes R J Infect Dis 2010

Virolojik başarısızlık olduğunda HIV RNA ve CD4 T lenfositi sayılarında zaman iccedilindeki

değişiklikler

HIV ile ilintili klinik olayların ortaya ccedilıkışı

ARV tedavi oumlykuumlsuuml

Oumlnceki direnccedil testi sonuccedilları

İlaccedil kullanma davranışı (dozlara ve doz sıklığına uyum gıdalarla etkileşim)

Tolere edilirlik

Ek ilaccedillar veya destekler

Yandaş hastalıklardurumlar (madde koumltuumlye kullanımı gibi) değerlendirilmeli

Virolojik başarısızlığın belirlenmesi 1 Hermankova M JAMA 2001

2 Kieffer TL J Infect Dis 2004

3 Taiwo B Antiviral Therapy 2010

4 Lima V J Acquir Immune Defic Synd 2009

5 Riabaudo H 16 CROI 2009

6 6 DHHS Kılavuzu 2013

7 Aleman S AIDS 2002

8 Karlsson AC AIDS 2004

Tedaviyi değiştirmenin en doğru zamanı bilinmiyor

Duumlşuumlk duumlzeyli viremi tartışmalı Direnccedil mutasyonlarına yol accedilmıyor1

Uzun vadede stabil2

Baskılanmaya yakın duumlşuumlk duumlzeyli viremi sırasında mutasyon gelişebilir (Oumlz 3TC ve EFV)3

Yeni testler ccedilok daha duumlşuumlk duumlzeyde RNArsquoyı saptayabiliyor4

Virolojik başarısızlık sınırı56 lt200 kmL (daha guumlvenilir) lt50 kmL (yalancı başarısızlık)

Antiretrovirallere direnccedil78 VY gt200 kmL VY gt500 kmL

İlaccedil değiştirme stratejileri Duumlşuumlk duumlzeyli viremi (lt1000 kmL)

Uyumu goumlzden geccedilir lt50 - lt200 kmL arasının nasıl youmlnetileceği bilinmiyor gt200 - lt1000 kmL arası virolojik başarısızlık ihtimali direnccedil testi

denenir Tekrarlayan viremi (gt1000 kmL) ilaccedil direnci yok

İlaccedil kullanmıyorsa aynıbaşka rejimi başla VY negatifleşmezse direnccedil testi yaptır

Uyumu goumlzden geccedilir Tekrarlayan viremi (gt1000 kmL) ilaccedil direnci var

Direnccedil testi yap En kısa zamanda rejimi değiştir

Ccedilok ilaca direnccedilli HIV Her hasta bireysel olarak değerlendirilmeli uzman goumlruumlşuuml alınmalı

DHHS Kılavuzu 2013

Stanford Direnccedil Veritabanı (httphivdbstanfordedu)

Dizin yorumlama programları (HIVdb)

Her direnccedil mutasyonuna bir puan verilir

Bu puanlar toplanarak ilacın direnccedil puanı belirlenir

Genotipik duyarlılık puanı

İlacın duyarlılık durumuna goumlre 0-1 olarak puanlanır

Rejimin puanı ne kadar yuumlksekse virolojik yanıt alma olasılığı o kadar fazla

Virolojik yanıt iccedilin kestirici

Soo-Yon R Nucleic Acids Res 2003

Anderson JA AIDS Res Hum Retroviruses 2008

İlaccedil değiştirme stratejileri12

Yeni rejimde en az 2 tercihen 3 aktif ilaccedil bulunmalı Rejimde en az 1 tam aktif PIr + en az bir adet daha oumlnce

kullanılmamış sınıftan ilaccedil bulunmalı (direnccedil testi sonuccedillarına goumlre)

lt2 aktif ilaccedil varsa değişikliği ertele Seccedilenekler ccedilok sınırlıysa deneysel ilaccedillar kullanılabilir Her koşulda tedaviyi suumlrduumlr

Viral yuumlkuumln 10000-20000 kmL duumlzeyinde tutulması klinik yarar sağlayabilir3

Kısmi virolojik baskılama klinik yarar sağlayabilir4

Direnccedil olsa bile bazı durumlarda 3TC veya FTC kullanılabilir

1 EACS Kılavuzu 2013 2 DHHS Kılavuzu 2013 3 Ledergerber B Lancet 200 4 Raffanti SP J Acquir İmmune Defic Synd 2004

Sarı olan ilacı iccedilince yuumlzuumlm morarıyor onun iccedilin onu iccedilmiyorum

Midem bulanıyordu ilaccedillarımı kestim

Doumlrt hap ccedilok fazla geliyor fenalaşıyorum Doumlrt yerine iki tane iccediliyorum

Hasta Sadece beyaz ilaccediltan yazdıracağım diğerinden var Doktor Neden İkisinin birlikte bitmesi gerekiyordu Hasta Yolculuğa giderken bunu yanıma almayı unutmuşum Bir hafta sadece beyazdan iccediltim

Uyumsuzluk nedenleri ARTrsquoye uyum hakkında yeterli

bilgi sahibi olmamak

Yaşa bağlı sorunlar (polifarmasi goumlrme kaybı bilişsel yetersizlik)

Genccedil yaş

Psikososyal konular (depresyon evsizlik sosyal desteğin olmaması stres yaratan olaylar psikoz)

HIV durumunun accedilıklanamaması

Noumlrokognitif sorunlar

Madde koumltuumlye kullanımı

Stigma

İlaccedilların kullanımında guumlccedilluumlk (ilaccedilları yutarken zorlanma guumlnluumlk kullanım şemasında zorluk

Karmaşık rejimler (tablet sayısının ccedilokluğu dozların sık aralıklı olması gıdalarla etkileşim)

İlaccedil yan etkileri

Klinik ziyaretine gelmeme

Sigorta kapsamında olmama ilaccedil maliyeti

Tedavi yorgunluğu

Muumlmkuumlnse uyumsuzluk nedenini ortadan kaldıracak değişiklik yapılmalı

İlaccedil rejiminin basitleştirilmesi

Hap sayısının azaltılması

Doz aralıklarının azaltılması (muumlmkuumlnse tek doz kullanım)

Kaletra (tek doz kullanım) Prezista Stocrin Truvada Viramune XR

Gıdalarla etkileşimi olmayan ilaccedilların kullanımı

Doz saatlerinin ayarlanması

Guumlnluumlk yaşam aktivitelerini etkilemeyecek rejimin seccedililmesi

Aynı gruptan yan etkisi daha az olan ilacın kullanılması

Ontario Kohort Ccedilalışması 779 katılımcı (anket ccedilalışması)

Suboptimal uyum Goumlruumlşmeden oumlnceki 4 guumln iccedilinde ge1 doz ARTrsquonin atlanmış olması

15 olgu buna uyuyor

Guumlnde bir kez kullanılan rejimleri kullananlarda suboptimal uyum goumlruumllme olasılığı diğer rejimleri kullananlara goumlre yarı yarıya daha az

Diğer faktoumlrler genccedil yaş sosyal etkileşimin az olması ve bir seferde gt6 alkolik iccedilecek tuumlketme

Raboud J AIDS Behav 2011

PI temelli induumlksiyon tedavisi tek doz tek tablet (3NRTI) rejime geccedilen hastalarda uyum ve yaşam kalitesi yan etki1

PI temelli rejim ile virolojik baskılanma2

PI+2NRTI NNRTI+2NRTI 3NRTI

Virolojik başarısızlık oumlluumlm AIDS ile ilintili olaylar accedilısından hiccedilbir fark yok

Kan lipitlerinde kullanım kolaylığı uyumda diğer ilaccedil sınıflarının korunması avantajı

1Langebeek N HIV Med 2013 2Cruciani M Cochrane Database Sys Rev 2013

2NRTI + ATVr kullanan 40 hastaATVr + 3TC ile idame

48 hafta sonunda 1 virolojik başarısızlık (direnccedil yok) Lipit duumlzeylerinde duumlzelme Glomeruumller filtrasyon hızında duumlzelme Fiziksel ve zihinsel sağlık skorlarında duumlzelme Noumlrofizyolojik performansta duumlzelme Kemik mineral dansitesinde duumlzelme CD4 sayısı biliruumlbin plazma ATV duumlzeyleri uyum ve

vuumlcut yağ dağılımında anlamlı değişiklik yok

Di Giambenedetto S Antimicrobial Chemother 2013

PI monoterapisi x karma tedavi Monoterapi ve uumlccedilluuml tedavi kolu ile yapılan

karşılaştırmalarda VY saptanabilir duumlzeyin altında kalma oranı12

Monoterapi kolunda 80-81 Uumlccedilluuml tedavi kolunda 866-95 Fark anlamlı değil

Monoterapi kolunda virolojik başarısızlık yaşayanlarda uyum oranı daha koumltuuml Proteaz geninde direnccedil mutasyonu yok Karma tedavi ile viral yuumlk baskılanabiliyor

10 ccedilalışmayı kapsayan bir meta-analiz3

PI tedavisi uumlccedilluuml tedaviden daha başarısız Aradaki fark kuumlccediluumlk

1 Arribas JR J Acquir İmmune Defic Synd 2005 2 Nunes EP HIV Clin Trials 2009 3 Mathis S PLoS One 2011

PI monoterapisi Oumlnerildiği durumlar

PI temelli rejimlerde başarısızlık oumlykuumlsuuml bulunmayan VY son 6 ayda lt50 kmL olan ve kronik HBV enfeksiyonu bulunmayanlarda NRTI intoleransı varsa Tedavinin basitleştirilmesi iccedilin Madde bağımlılığı nedeniyle tedaviye sık ara veriliyorsa

Oumlnerilen ilaccedillar DRVr (guumlnde bir kez) LPVr (guumlnde iki kez)

EACS Kılavuzu 2013

Toksisiteye bağlı değişiklik Hırvatistanrsquoda 1998-2007 yılları arasında 321 hasta ART başlanan hastalarda 3 yıl boyunca aynı rejim ile devam

etme oranı 1998-2002rsquode 127 2002-2007rsquode 394

En sık ilaccedil değişikliğine neden olan toksisiteler lipoatrofi (22) gastrointestinal semptomlar (20) noumlropati (18)

Virolojik başarısızlık nedeniyle değişiklik oranı 5 ART rejiminin ilk 3 ayı iccedilinde toksisite nedeniyle ilaccedil

değişikliği gerektiren faktoumlrler Kadın cinsiyet İleri yaş

Perović Mihanović M Med Sci Monit 2013

Farmaoekonomik nedenle değişiklik İspanyarsquoda VY uzun suumlredir lt50 kmL olan hastalar 673 rejim değişikliği (562rsquosi maliyeti azaltma amaccedillı) En sık değişiklik

313 TDF+FTCABC+3TC 26 PI monoterapisine geccediliş

En ccedilok tasarruf sağlayan değişiklik stratejisi 38 PI monoterapisine geccediliş 24 raltegravirin rejimden ccedilıkarılması veya değiştirilmesi 13 TDF+FTCABC+3TC 5 nevirapine geccediliş

Llibre JM ClinicoEconomics and Outcomes Research 2013

Hasta Destek Merkezi

Page 17: Deniz Gökengin Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon ... · Rezidüel viral aktivite [Zhang L. N Engl J Med 1999] HCV ile koenfeksiyon [Tsiara GC. J Viral Hepatit 2013; Greub

Framingham skoru gt40 yaş erkekler ve gt50 yaş kadınlar

KCFTHepatotoksik ilaccedillar kullanılacaksa daha sık izlem

Karaciğer hastalığı iccedilin yıllık risk değerlendirmesi

BFT Nefrotoksik ilaccedillar başlanacaksaKBH riski varsa

Tam idrar analizi eGFR lt60 mLdk veya proteinuumlri ge1 ise yılda iki kez

DEXA ge65 y kadın ge70 y erkek frajilite fraktuumlruuml oumlykuumlsuuml postmenapozal kadın ve risk faktoumlruuml bulunan 50-70 y arası erkek

Mamografi 50-70 yaş kadınlarda 1-3 yılda bir

Servikal PAP Cinsel aktivite goumlsteren kadınlarda 1-3 yılda bir

Anal PAP 1-3 yılda bir (yararı bilinmiyor)

USG AFP siroz ve HBV enfeksiyonunda 2 kezyıl (tartışmalı)

İzlem sıklığı Virolojik

Viral yuumlk Tedaviye yanıtın temel

goumlstergesi1

Klinik seyrin oumlngoumlruumllmesi2

Tedavi başlarken değiştirirken

Başlamadan oumlnce

2-4 hf iccedilinde

VY negatifleşene dek 4-8 hf aralarla

Virolojik baskılanma sağlanmış hastada toksisiteye bağlı değişiklik Değişiklikten sonraki 2-4 hf iccedilinde

Stabil ART rejimi kullananlarda 3-4 ayda bir

Klinik gereksinim varsa

Duruma goumlre 6 ayda bir olabilir

1Hughes MD Ann Intern Med 1997 2 Marschner IC J Infect Dis 1998

DHHS Kılavuzu 2013

İzlem sıklığı İmmuumlnolojik

ART kullanmayanlarda

3-6 ayda bir1

ART başlananlarda

ART başlandıktan sonra ilk 3 yıl iccedilinde 50-150 huumlcremm3 artış beklenir2

Beklenen artış olmazsa

1 DHHS Kılavuzu 2013 2 Kaufmann GR Arch Intern Med 2003

CD4 sayısındaki artışı olumsuz etkileyen faktoumlrler Tedaviye ara verilmesi virolojik yanıtın iyi olmaması ileri yaş CD4 T

lenfositlerindeki artışı olumsuz etkileyen faktoumlrler (İsviccedilre konhortu) [Kaufman GR Arch Intern Med 2003]

Yaş [Viard JP J Infect Dis 2001 Althoff KN AIDS 2010]

Tedaviye başlamadan oumlnceki CD4 sayısı [Kaufmann GR AIDS 2000]

Alfa interferon kullanımı [Berglund O Clin Infect Dis 1991]

Reziduumlel viral aktivite [Zhang L N Engl J Med 1999]

HCV ile koenfeksiyon [Tsiara GC J Viral Hepatit 2013 Greub G Lancet 2000]

CD4 sayısında yanıltıcı yuumlkselmeye neden olan faktoumlrler Splenektomi [Zurlo JJ Clin Infect Dis 1995 Bernhard NF J Human Virol 1999]

HTLV-1 enfeksiyonu [Casseb J Rev Inst Med Trop Sao Paulo 2007]

Washington DC Eyluumll 1998mdashAralık 2011

25463 VY ve CD4 eşleştirmesi goumlzden geccedilirilmiş

Viral yuumlkuuml suumlrekli baskı altında olan olgularda CD4 sayısının ge200 huumlcremm3 kalabilme olasılığı araştırılmış

Gale HB Clin Infect Dis 2013

Olguların 93rsquouumlnde viral baskılanma sırasında CD4 T lenfositi sayısı ge200 huumlcremm3 duumlzeyinde devam etmiş

7 olguda toplam 84 kez CD4 T lenfositi sayısı lt200 huumlcremm3 duumlzeyine inmiş

Bunların 39rsquounda duumlşuumlş HIV ile ilişkili bulunmamış

CD4 T lenfositi sayısındaki duumlşme başlangıccediltaki CD4 T lenfositi sayısı ile ilişkili bulunmuş 200-249 arasında 25

250-299 arası 16

300-349 arası 5

ge350 2

Başlangıccediltaki CD4 T lenfositi sayısı ge350 huumlcremm3 olduğunda sayının 4 yıl boyunca gt200 huumlcremm3 duumlzeyinde kalma olasılığı 975

Gale HB Clin Infect Dis 2013

Antiretroviral tedavi kullanan ve viral yuumlkuuml baskılanmış hastalarda

CD4 T lenfositi testinin

klinik durum değişmedikccedile

IFN kortikosteroit antineoplastik ilaccedil başlanmadıkccedila

yılda 1-2 kez yapılması oumlnerilir

EACS Kılavuzu 2013 DHHS Kılavuzu 2013

Tedavi değişikliğinin nedenleri Virolojik başarısızlık goumlzlenen hastalar Virolojik başarısızlığı olmayan hastalar

Toksisite Kanıtlanmış toksisite Olası ilaccedil etkileşimlerinin oumlnlenmesi Gebelik

Uzun vadede yan etkilerin oumlnlenmesi Rejimin basitleştirilmesi

Kullanım kolaylığı iccedilin İlaccedil rejiminin artık oumlnerilmemesikullanımdan kalkması

Maliyetin duumlşuumlruumllmesi

a ART başlandıktan 1 yıl sonra aynı tedavi ile devam eden hastaların oranı

b 2002-2004 yıllarında ARTrsquoyi kesme nedenleri

Arribas JR AIDS Res Ther 2013

Tanımlar Virolojik başarısızlık

Viral replikasyonun baskılanamaması veya baskılanmasının suumlrduumlruumllememesi (HIV RNA duumlzeyi gt200 kopyamL)

Yetersiz virolojik yanıt

ARTrsquoye başlandıktan 24 hafta sonra ardışık iki RNA testinde HIV RNA duumlzeyinin gt200 kopyamL olması

Virolojik geri tepme

Virolojik baskılanma sağlandıktan sonra HIV RNArsquonın saptanabilir duumlzeye (gt200 kopyamL) yuumlkselmesi

Suumlrekli duumlşuumlk duumlzeyli viremi

HIV RNArsquonın lt1000 kopyamL duumlzeyinde seyretmesi

Virolojik sıccedilrama

Virolojik baskılanma olduktan sonra HIV RNArsquonın saptanabilir duumlzeye yuumlkselip tekrar saptanamaz duumlzeye geri doumlnmesi

DHHS Kılavuzu 2013

Virolojik başarısızlığın nedenleri

geccedilmişte 28-40 ilaccedil intoleransıtoksisite

guumlnuumlmuumlzde primer direnccediluyumsuzluk

1 DrsquoArminio Monforte A AIDS 2000 2 Mocroft A AIDS 2001 3 Paredes R J Infect Dis 2010

Virolojik başarısızlık olduğunda HIV RNA ve CD4 T lenfositi sayılarında zaman iccedilindeki

değişiklikler

HIV ile ilintili klinik olayların ortaya ccedilıkışı

ARV tedavi oumlykuumlsuuml

Oumlnceki direnccedil testi sonuccedilları

İlaccedil kullanma davranışı (dozlara ve doz sıklığına uyum gıdalarla etkileşim)

Tolere edilirlik

Ek ilaccedillar veya destekler

Yandaş hastalıklardurumlar (madde koumltuumlye kullanımı gibi) değerlendirilmeli

Virolojik başarısızlığın belirlenmesi 1 Hermankova M JAMA 2001

2 Kieffer TL J Infect Dis 2004

3 Taiwo B Antiviral Therapy 2010

4 Lima V J Acquir Immune Defic Synd 2009

5 Riabaudo H 16 CROI 2009

6 6 DHHS Kılavuzu 2013

7 Aleman S AIDS 2002

8 Karlsson AC AIDS 2004

Tedaviyi değiştirmenin en doğru zamanı bilinmiyor

Duumlşuumlk duumlzeyli viremi tartışmalı Direnccedil mutasyonlarına yol accedilmıyor1

Uzun vadede stabil2

Baskılanmaya yakın duumlşuumlk duumlzeyli viremi sırasında mutasyon gelişebilir (Oumlz 3TC ve EFV)3

Yeni testler ccedilok daha duumlşuumlk duumlzeyde RNArsquoyı saptayabiliyor4

Virolojik başarısızlık sınırı56 lt200 kmL (daha guumlvenilir) lt50 kmL (yalancı başarısızlık)

Antiretrovirallere direnccedil78 VY gt200 kmL VY gt500 kmL

İlaccedil değiştirme stratejileri Duumlşuumlk duumlzeyli viremi (lt1000 kmL)

Uyumu goumlzden geccedilir lt50 - lt200 kmL arasının nasıl youmlnetileceği bilinmiyor gt200 - lt1000 kmL arası virolojik başarısızlık ihtimali direnccedil testi

denenir Tekrarlayan viremi (gt1000 kmL) ilaccedil direnci yok

İlaccedil kullanmıyorsa aynıbaşka rejimi başla VY negatifleşmezse direnccedil testi yaptır

Uyumu goumlzden geccedilir Tekrarlayan viremi (gt1000 kmL) ilaccedil direnci var

Direnccedil testi yap En kısa zamanda rejimi değiştir

Ccedilok ilaca direnccedilli HIV Her hasta bireysel olarak değerlendirilmeli uzman goumlruumlşuuml alınmalı

DHHS Kılavuzu 2013

Stanford Direnccedil Veritabanı (httphivdbstanfordedu)

Dizin yorumlama programları (HIVdb)

Her direnccedil mutasyonuna bir puan verilir

Bu puanlar toplanarak ilacın direnccedil puanı belirlenir

Genotipik duyarlılık puanı

İlacın duyarlılık durumuna goumlre 0-1 olarak puanlanır

Rejimin puanı ne kadar yuumlksekse virolojik yanıt alma olasılığı o kadar fazla

Virolojik yanıt iccedilin kestirici

Soo-Yon R Nucleic Acids Res 2003

Anderson JA AIDS Res Hum Retroviruses 2008

İlaccedil değiştirme stratejileri12

Yeni rejimde en az 2 tercihen 3 aktif ilaccedil bulunmalı Rejimde en az 1 tam aktif PIr + en az bir adet daha oumlnce

kullanılmamış sınıftan ilaccedil bulunmalı (direnccedil testi sonuccedillarına goumlre)

lt2 aktif ilaccedil varsa değişikliği ertele Seccedilenekler ccedilok sınırlıysa deneysel ilaccedillar kullanılabilir Her koşulda tedaviyi suumlrduumlr

Viral yuumlkuumln 10000-20000 kmL duumlzeyinde tutulması klinik yarar sağlayabilir3

Kısmi virolojik baskılama klinik yarar sağlayabilir4

Direnccedil olsa bile bazı durumlarda 3TC veya FTC kullanılabilir

1 EACS Kılavuzu 2013 2 DHHS Kılavuzu 2013 3 Ledergerber B Lancet 200 4 Raffanti SP J Acquir İmmune Defic Synd 2004

Sarı olan ilacı iccedilince yuumlzuumlm morarıyor onun iccedilin onu iccedilmiyorum

Midem bulanıyordu ilaccedillarımı kestim

Doumlrt hap ccedilok fazla geliyor fenalaşıyorum Doumlrt yerine iki tane iccediliyorum

Hasta Sadece beyaz ilaccediltan yazdıracağım diğerinden var Doktor Neden İkisinin birlikte bitmesi gerekiyordu Hasta Yolculuğa giderken bunu yanıma almayı unutmuşum Bir hafta sadece beyazdan iccediltim

Uyumsuzluk nedenleri ARTrsquoye uyum hakkında yeterli

bilgi sahibi olmamak

Yaşa bağlı sorunlar (polifarmasi goumlrme kaybı bilişsel yetersizlik)

Genccedil yaş

Psikososyal konular (depresyon evsizlik sosyal desteğin olmaması stres yaratan olaylar psikoz)

HIV durumunun accedilıklanamaması

Noumlrokognitif sorunlar

Madde koumltuumlye kullanımı

Stigma

İlaccedilların kullanımında guumlccedilluumlk (ilaccedilları yutarken zorlanma guumlnluumlk kullanım şemasında zorluk

Karmaşık rejimler (tablet sayısının ccedilokluğu dozların sık aralıklı olması gıdalarla etkileşim)

İlaccedil yan etkileri

Klinik ziyaretine gelmeme

Sigorta kapsamında olmama ilaccedil maliyeti

Tedavi yorgunluğu

Muumlmkuumlnse uyumsuzluk nedenini ortadan kaldıracak değişiklik yapılmalı

İlaccedil rejiminin basitleştirilmesi

Hap sayısının azaltılması

Doz aralıklarının azaltılması (muumlmkuumlnse tek doz kullanım)

Kaletra (tek doz kullanım) Prezista Stocrin Truvada Viramune XR

Gıdalarla etkileşimi olmayan ilaccedilların kullanımı

Doz saatlerinin ayarlanması

Guumlnluumlk yaşam aktivitelerini etkilemeyecek rejimin seccedililmesi

Aynı gruptan yan etkisi daha az olan ilacın kullanılması

Ontario Kohort Ccedilalışması 779 katılımcı (anket ccedilalışması)

Suboptimal uyum Goumlruumlşmeden oumlnceki 4 guumln iccedilinde ge1 doz ARTrsquonin atlanmış olması

15 olgu buna uyuyor

Guumlnde bir kez kullanılan rejimleri kullananlarda suboptimal uyum goumlruumllme olasılığı diğer rejimleri kullananlara goumlre yarı yarıya daha az

Diğer faktoumlrler genccedil yaş sosyal etkileşimin az olması ve bir seferde gt6 alkolik iccedilecek tuumlketme

Raboud J AIDS Behav 2011

PI temelli induumlksiyon tedavisi tek doz tek tablet (3NRTI) rejime geccedilen hastalarda uyum ve yaşam kalitesi yan etki1

PI temelli rejim ile virolojik baskılanma2

PI+2NRTI NNRTI+2NRTI 3NRTI

Virolojik başarısızlık oumlluumlm AIDS ile ilintili olaylar accedilısından hiccedilbir fark yok

Kan lipitlerinde kullanım kolaylığı uyumda diğer ilaccedil sınıflarının korunması avantajı

1Langebeek N HIV Med 2013 2Cruciani M Cochrane Database Sys Rev 2013

2NRTI + ATVr kullanan 40 hastaATVr + 3TC ile idame

48 hafta sonunda 1 virolojik başarısızlık (direnccedil yok) Lipit duumlzeylerinde duumlzelme Glomeruumller filtrasyon hızında duumlzelme Fiziksel ve zihinsel sağlık skorlarında duumlzelme Noumlrofizyolojik performansta duumlzelme Kemik mineral dansitesinde duumlzelme CD4 sayısı biliruumlbin plazma ATV duumlzeyleri uyum ve

vuumlcut yağ dağılımında anlamlı değişiklik yok

Di Giambenedetto S Antimicrobial Chemother 2013

PI monoterapisi x karma tedavi Monoterapi ve uumlccedilluuml tedavi kolu ile yapılan

karşılaştırmalarda VY saptanabilir duumlzeyin altında kalma oranı12

Monoterapi kolunda 80-81 Uumlccedilluuml tedavi kolunda 866-95 Fark anlamlı değil

Monoterapi kolunda virolojik başarısızlık yaşayanlarda uyum oranı daha koumltuuml Proteaz geninde direnccedil mutasyonu yok Karma tedavi ile viral yuumlk baskılanabiliyor

10 ccedilalışmayı kapsayan bir meta-analiz3

PI tedavisi uumlccedilluuml tedaviden daha başarısız Aradaki fark kuumlccediluumlk

1 Arribas JR J Acquir İmmune Defic Synd 2005 2 Nunes EP HIV Clin Trials 2009 3 Mathis S PLoS One 2011

PI monoterapisi Oumlnerildiği durumlar

PI temelli rejimlerde başarısızlık oumlykuumlsuuml bulunmayan VY son 6 ayda lt50 kmL olan ve kronik HBV enfeksiyonu bulunmayanlarda NRTI intoleransı varsa Tedavinin basitleştirilmesi iccedilin Madde bağımlılığı nedeniyle tedaviye sık ara veriliyorsa

Oumlnerilen ilaccedillar DRVr (guumlnde bir kez) LPVr (guumlnde iki kez)

EACS Kılavuzu 2013

Toksisiteye bağlı değişiklik Hırvatistanrsquoda 1998-2007 yılları arasında 321 hasta ART başlanan hastalarda 3 yıl boyunca aynı rejim ile devam

etme oranı 1998-2002rsquode 127 2002-2007rsquode 394

En sık ilaccedil değişikliğine neden olan toksisiteler lipoatrofi (22) gastrointestinal semptomlar (20) noumlropati (18)

Virolojik başarısızlık nedeniyle değişiklik oranı 5 ART rejiminin ilk 3 ayı iccedilinde toksisite nedeniyle ilaccedil

değişikliği gerektiren faktoumlrler Kadın cinsiyet İleri yaş

Perović Mihanović M Med Sci Monit 2013

Farmaoekonomik nedenle değişiklik İspanyarsquoda VY uzun suumlredir lt50 kmL olan hastalar 673 rejim değişikliği (562rsquosi maliyeti azaltma amaccedillı) En sık değişiklik

313 TDF+FTCABC+3TC 26 PI monoterapisine geccediliş

En ccedilok tasarruf sağlayan değişiklik stratejisi 38 PI monoterapisine geccediliş 24 raltegravirin rejimden ccedilıkarılması veya değiştirilmesi 13 TDF+FTCABC+3TC 5 nevirapine geccediliş

Llibre JM ClinicoEconomics and Outcomes Research 2013

Hasta Destek Merkezi

Page 18: Deniz Gökengin Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon ... · Rezidüel viral aktivite [Zhang L. N Engl J Med 1999] HCV ile koenfeksiyon [Tsiara GC. J Viral Hepatit 2013; Greub

İzlem sıklığı Virolojik

Viral yuumlk Tedaviye yanıtın temel

goumlstergesi1

Klinik seyrin oumlngoumlruumllmesi2

Tedavi başlarken değiştirirken

Başlamadan oumlnce

2-4 hf iccedilinde

VY negatifleşene dek 4-8 hf aralarla

Virolojik baskılanma sağlanmış hastada toksisiteye bağlı değişiklik Değişiklikten sonraki 2-4 hf iccedilinde

Stabil ART rejimi kullananlarda 3-4 ayda bir

Klinik gereksinim varsa

Duruma goumlre 6 ayda bir olabilir

1Hughes MD Ann Intern Med 1997 2 Marschner IC J Infect Dis 1998

DHHS Kılavuzu 2013

İzlem sıklığı İmmuumlnolojik

ART kullanmayanlarda

3-6 ayda bir1

ART başlananlarda

ART başlandıktan sonra ilk 3 yıl iccedilinde 50-150 huumlcremm3 artış beklenir2

Beklenen artış olmazsa

1 DHHS Kılavuzu 2013 2 Kaufmann GR Arch Intern Med 2003

CD4 sayısındaki artışı olumsuz etkileyen faktoumlrler Tedaviye ara verilmesi virolojik yanıtın iyi olmaması ileri yaş CD4 T

lenfositlerindeki artışı olumsuz etkileyen faktoumlrler (İsviccedilre konhortu) [Kaufman GR Arch Intern Med 2003]

Yaş [Viard JP J Infect Dis 2001 Althoff KN AIDS 2010]

Tedaviye başlamadan oumlnceki CD4 sayısı [Kaufmann GR AIDS 2000]

Alfa interferon kullanımı [Berglund O Clin Infect Dis 1991]

Reziduumlel viral aktivite [Zhang L N Engl J Med 1999]

HCV ile koenfeksiyon [Tsiara GC J Viral Hepatit 2013 Greub G Lancet 2000]

CD4 sayısında yanıltıcı yuumlkselmeye neden olan faktoumlrler Splenektomi [Zurlo JJ Clin Infect Dis 1995 Bernhard NF J Human Virol 1999]

HTLV-1 enfeksiyonu [Casseb J Rev Inst Med Trop Sao Paulo 2007]

Washington DC Eyluumll 1998mdashAralık 2011

25463 VY ve CD4 eşleştirmesi goumlzden geccedilirilmiş

Viral yuumlkuuml suumlrekli baskı altında olan olgularda CD4 sayısının ge200 huumlcremm3 kalabilme olasılığı araştırılmış

Gale HB Clin Infect Dis 2013

Olguların 93rsquouumlnde viral baskılanma sırasında CD4 T lenfositi sayısı ge200 huumlcremm3 duumlzeyinde devam etmiş

7 olguda toplam 84 kez CD4 T lenfositi sayısı lt200 huumlcremm3 duumlzeyine inmiş

Bunların 39rsquounda duumlşuumlş HIV ile ilişkili bulunmamış

CD4 T lenfositi sayısındaki duumlşme başlangıccediltaki CD4 T lenfositi sayısı ile ilişkili bulunmuş 200-249 arasında 25

250-299 arası 16

300-349 arası 5

ge350 2

Başlangıccediltaki CD4 T lenfositi sayısı ge350 huumlcremm3 olduğunda sayının 4 yıl boyunca gt200 huumlcremm3 duumlzeyinde kalma olasılığı 975

Gale HB Clin Infect Dis 2013

Antiretroviral tedavi kullanan ve viral yuumlkuuml baskılanmış hastalarda

CD4 T lenfositi testinin

klinik durum değişmedikccedile

IFN kortikosteroit antineoplastik ilaccedil başlanmadıkccedila

yılda 1-2 kez yapılması oumlnerilir

EACS Kılavuzu 2013 DHHS Kılavuzu 2013

Tedavi değişikliğinin nedenleri Virolojik başarısızlık goumlzlenen hastalar Virolojik başarısızlığı olmayan hastalar

Toksisite Kanıtlanmış toksisite Olası ilaccedil etkileşimlerinin oumlnlenmesi Gebelik

Uzun vadede yan etkilerin oumlnlenmesi Rejimin basitleştirilmesi

Kullanım kolaylığı iccedilin İlaccedil rejiminin artık oumlnerilmemesikullanımdan kalkması

Maliyetin duumlşuumlruumllmesi

a ART başlandıktan 1 yıl sonra aynı tedavi ile devam eden hastaların oranı

b 2002-2004 yıllarında ARTrsquoyi kesme nedenleri

Arribas JR AIDS Res Ther 2013

Tanımlar Virolojik başarısızlık

Viral replikasyonun baskılanamaması veya baskılanmasının suumlrduumlruumllememesi (HIV RNA duumlzeyi gt200 kopyamL)

Yetersiz virolojik yanıt

ARTrsquoye başlandıktan 24 hafta sonra ardışık iki RNA testinde HIV RNA duumlzeyinin gt200 kopyamL olması

Virolojik geri tepme

Virolojik baskılanma sağlandıktan sonra HIV RNArsquonın saptanabilir duumlzeye (gt200 kopyamL) yuumlkselmesi

Suumlrekli duumlşuumlk duumlzeyli viremi

HIV RNArsquonın lt1000 kopyamL duumlzeyinde seyretmesi

Virolojik sıccedilrama

Virolojik baskılanma olduktan sonra HIV RNArsquonın saptanabilir duumlzeye yuumlkselip tekrar saptanamaz duumlzeye geri doumlnmesi

DHHS Kılavuzu 2013

Virolojik başarısızlığın nedenleri

geccedilmişte 28-40 ilaccedil intoleransıtoksisite

guumlnuumlmuumlzde primer direnccediluyumsuzluk

1 DrsquoArminio Monforte A AIDS 2000 2 Mocroft A AIDS 2001 3 Paredes R J Infect Dis 2010

Virolojik başarısızlık olduğunda HIV RNA ve CD4 T lenfositi sayılarında zaman iccedilindeki

değişiklikler

HIV ile ilintili klinik olayların ortaya ccedilıkışı

ARV tedavi oumlykuumlsuuml

Oumlnceki direnccedil testi sonuccedilları

İlaccedil kullanma davranışı (dozlara ve doz sıklığına uyum gıdalarla etkileşim)

Tolere edilirlik

Ek ilaccedillar veya destekler

Yandaş hastalıklardurumlar (madde koumltuumlye kullanımı gibi) değerlendirilmeli

Virolojik başarısızlığın belirlenmesi 1 Hermankova M JAMA 2001

2 Kieffer TL J Infect Dis 2004

3 Taiwo B Antiviral Therapy 2010

4 Lima V J Acquir Immune Defic Synd 2009

5 Riabaudo H 16 CROI 2009

6 6 DHHS Kılavuzu 2013

7 Aleman S AIDS 2002

8 Karlsson AC AIDS 2004

Tedaviyi değiştirmenin en doğru zamanı bilinmiyor

Duumlşuumlk duumlzeyli viremi tartışmalı Direnccedil mutasyonlarına yol accedilmıyor1

Uzun vadede stabil2

Baskılanmaya yakın duumlşuumlk duumlzeyli viremi sırasında mutasyon gelişebilir (Oumlz 3TC ve EFV)3

Yeni testler ccedilok daha duumlşuumlk duumlzeyde RNArsquoyı saptayabiliyor4

Virolojik başarısızlık sınırı56 lt200 kmL (daha guumlvenilir) lt50 kmL (yalancı başarısızlık)

Antiretrovirallere direnccedil78 VY gt200 kmL VY gt500 kmL

İlaccedil değiştirme stratejileri Duumlşuumlk duumlzeyli viremi (lt1000 kmL)

Uyumu goumlzden geccedilir lt50 - lt200 kmL arasının nasıl youmlnetileceği bilinmiyor gt200 - lt1000 kmL arası virolojik başarısızlık ihtimali direnccedil testi

denenir Tekrarlayan viremi (gt1000 kmL) ilaccedil direnci yok

İlaccedil kullanmıyorsa aynıbaşka rejimi başla VY negatifleşmezse direnccedil testi yaptır

Uyumu goumlzden geccedilir Tekrarlayan viremi (gt1000 kmL) ilaccedil direnci var

Direnccedil testi yap En kısa zamanda rejimi değiştir

Ccedilok ilaca direnccedilli HIV Her hasta bireysel olarak değerlendirilmeli uzman goumlruumlşuuml alınmalı

DHHS Kılavuzu 2013

Stanford Direnccedil Veritabanı (httphivdbstanfordedu)

Dizin yorumlama programları (HIVdb)

Her direnccedil mutasyonuna bir puan verilir

Bu puanlar toplanarak ilacın direnccedil puanı belirlenir

Genotipik duyarlılık puanı

İlacın duyarlılık durumuna goumlre 0-1 olarak puanlanır

Rejimin puanı ne kadar yuumlksekse virolojik yanıt alma olasılığı o kadar fazla

Virolojik yanıt iccedilin kestirici

Soo-Yon R Nucleic Acids Res 2003

Anderson JA AIDS Res Hum Retroviruses 2008

İlaccedil değiştirme stratejileri12

Yeni rejimde en az 2 tercihen 3 aktif ilaccedil bulunmalı Rejimde en az 1 tam aktif PIr + en az bir adet daha oumlnce

kullanılmamış sınıftan ilaccedil bulunmalı (direnccedil testi sonuccedillarına goumlre)

lt2 aktif ilaccedil varsa değişikliği ertele Seccedilenekler ccedilok sınırlıysa deneysel ilaccedillar kullanılabilir Her koşulda tedaviyi suumlrduumlr

Viral yuumlkuumln 10000-20000 kmL duumlzeyinde tutulması klinik yarar sağlayabilir3

Kısmi virolojik baskılama klinik yarar sağlayabilir4

Direnccedil olsa bile bazı durumlarda 3TC veya FTC kullanılabilir

1 EACS Kılavuzu 2013 2 DHHS Kılavuzu 2013 3 Ledergerber B Lancet 200 4 Raffanti SP J Acquir İmmune Defic Synd 2004

Sarı olan ilacı iccedilince yuumlzuumlm morarıyor onun iccedilin onu iccedilmiyorum

Midem bulanıyordu ilaccedillarımı kestim

Doumlrt hap ccedilok fazla geliyor fenalaşıyorum Doumlrt yerine iki tane iccediliyorum

Hasta Sadece beyaz ilaccediltan yazdıracağım diğerinden var Doktor Neden İkisinin birlikte bitmesi gerekiyordu Hasta Yolculuğa giderken bunu yanıma almayı unutmuşum Bir hafta sadece beyazdan iccediltim

Uyumsuzluk nedenleri ARTrsquoye uyum hakkında yeterli

bilgi sahibi olmamak

Yaşa bağlı sorunlar (polifarmasi goumlrme kaybı bilişsel yetersizlik)

Genccedil yaş

Psikososyal konular (depresyon evsizlik sosyal desteğin olmaması stres yaratan olaylar psikoz)

HIV durumunun accedilıklanamaması

Noumlrokognitif sorunlar

Madde koumltuumlye kullanımı

Stigma

İlaccedilların kullanımında guumlccedilluumlk (ilaccedilları yutarken zorlanma guumlnluumlk kullanım şemasında zorluk

Karmaşık rejimler (tablet sayısının ccedilokluğu dozların sık aralıklı olması gıdalarla etkileşim)

İlaccedil yan etkileri

Klinik ziyaretine gelmeme

Sigorta kapsamında olmama ilaccedil maliyeti

Tedavi yorgunluğu

Muumlmkuumlnse uyumsuzluk nedenini ortadan kaldıracak değişiklik yapılmalı

İlaccedil rejiminin basitleştirilmesi

Hap sayısının azaltılması

Doz aralıklarının azaltılması (muumlmkuumlnse tek doz kullanım)

Kaletra (tek doz kullanım) Prezista Stocrin Truvada Viramune XR

Gıdalarla etkileşimi olmayan ilaccedilların kullanımı

Doz saatlerinin ayarlanması

Guumlnluumlk yaşam aktivitelerini etkilemeyecek rejimin seccedililmesi

Aynı gruptan yan etkisi daha az olan ilacın kullanılması

Ontario Kohort Ccedilalışması 779 katılımcı (anket ccedilalışması)

Suboptimal uyum Goumlruumlşmeden oumlnceki 4 guumln iccedilinde ge1 doz ARTrsquonin atlanmış olması

15 olgu buna uyuyor

Guumlnde bir kez kullanılan rejimleri kullananlarda suboptimal uyum goumlruumllme olasılığı diğer rejimleri kullananlara goumlre yarı yarıya daha az

Diğer faktoumlrler genccedil yaş sosyal etkileşimin az olması ve bir seferde gt6 alkolik iccedilecek tuumlketme

Raboud J AIDS Behav 2011

PI temelli induumlksiyon tedavisi tek doz tek tablet (3NRTI) rejime geccedilen hastalarda uyum ve yaşam kalitesi yan etki1

PI temelli rejim ile virolojik baskılanma2

PI+2NRTI NNRTI+2NRTI 3NRTI

Virolojik başarısızlık oumlluumlm AIDS ile ilintili olaylar accedilısından hiccedilbir fark yok

Kan lipitlerinde kullanım kolaylığı uyumda diğer ilaccedil sınıflarının korunması avantajı

1Langebeek N HIV Med 2013 2Cruciani M Cochrane Database Sys Rev 2013

2NRTI + ATVr kullanan 40 hastaATVr + 3TC ile idame

48 hafta sonunda 1 virolojik başarısızlık (direnccedil yok) Lipit duumlzeylerinde duumlzelme Glomeruumller filtrasyon hızında duumlzelme Fiziksel ve zihinsel sağlık skorlarında duumlzelme Noumlrofizyolojik performansta duumlzelme Kemik mineral dansitesinde duumlzelme CD4 sayısı biliruumlbin plazma ATV duumlzeyleri uyum ve

vuumlcut yağ dağılımında anlamlı değişiklik yok

Di Giambenedetto S Antimicrobial Chemother 2013

PI monoterapisi x karma tedavi Monoterapi ve uumlccedilluuml tedavi kolu ile yapılan

karşılaştırmalarda VY saptanabilir duumlzeyin altında kalma oranı12

Monoterapi kolunda 80-81 Uumlccedilluuml tedavi kolunda 866-95 Fark anlamlı değil

Monoterapi kolunda virolojik başarısızlık yaşayanlarda uyum oranı daha koumltuuml Proteaz geninde direnccedil mutasyonu yok Karma tedavi ile viral yuumlk baskılanabiliyor

10 ccedilalışmayı kapsayan bir meta-analiz3

PI tedavisi uumlccedilluuml tedaviden daha başarısız Aradaki fark kuumlccediluumlk

1 Arribas JR J Acquir İmmune Defic Synd 2005 2 Nunes EP HIV Clin Trials 2009 3 Mathis S PLoS One 2011

PI monoterapisi Oumlnerildiği durumlar

PI temelli rejimlerde başarısızlık oumlykuumlsuuml bulunmayan VY son 6 ayda lt50 kmL olan ve kronik HBV enfeksiyonu bulunmayanlarda NRTI intoleransı varsa Tedavinin basitleştirilmesi iccedilin Madde bağımlılığı nedeniyle tedaviye sık ara veriliyorsa

Oumlnerilen ilaccedillar DRVr (guumlnde bir kez) LPVr (guumlnde iki kez)

EACS Kılavuzu 2013

Toksisiteye bağlı değişiklik Hırvatistanrsquoda 1998-2007 yılları arasında 321 hasta ART başlanan hastalarda 3 yıl boyunca aynı rejim ile devam

etme oranı 1998-2002rsquode 127 2002-2007rsquode 394

En sık ilaccedil değişikliğine neden olan toksisiteler lipoatrofi (22) gastrointestinal semptomlar (20) noumlropati (18)

Virolojik başarısızlık nedeniyle değişiklik oranı 5 ART rejiminin ilk 3 ayı iccedilinde toksisite nedeniyle ilaccedil

değişikliği gerektiren faktoumlrler Kadın cinsiyet İleri yaş

Perović Mihanović M Med Sci Monit 2013

Farmaoekonomik nedenle değişiklik İspanyarsquoda VY uzun suumlredir lt50 kmL olan hastalar 673 rejim değişikliği (562rsquosi maliyeti azaltma amaccedillı) En sık değişiklik

313 TDF+FTCABC+3TC 26 PI monoterapisine geccediliş

En ccedilok tasarruf sağlayan değişiklik stratejisi 38 PI monoterapisine geccediliş 24 raltegravirin rejimden ccedilıkarılması veya değiştirilmesi 13 TDF+FTCABC+3TC 5 nevirapine geccediliş

Llibre JM ClinicoEconomics and Outcomes Research 2013

Hasta Destek Merkezi

Page 19: Deniz Gökengin Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon ... · Rezidüel viral aktivite [Zhang L. N Engl J Med 1999] HCV ile koenfeksiyon [Tsiara GC. J Viral Hepatit 2013; Greub

İzlem sıklığı İmmuumlnolojik

ART kullanmayanlarda

3-6 ayda bir1

ART başlananlarda

ART başlandıktan sonra ilk 3 yıl iccedilinde 50-150 huumlcremm3 artış beklenir2

Beklenen artış olmazsa

1 DHHS Kılavuzu 2013 2 Kaufmann GR Arch Intern Med 2003

CD4 sayısındaki artışı olumsuz etkileyen faktoumlrler Tedaviye ara verilmesi virolojik yanıtın iyi olmaması ileri yaş CD4 T

lenfositlerindeki artışı olumsuz etkileyen faktoumlrler (İsviccedilre konhortu) [Kaufman GR Arch Intern Med 2003]

Yaş [Viard JP J Infect Dis 2001 Althoff KN AIDS 2010]

Tedaviye başlamadan oumlnceki CD4 sayısı [Kaufmann GR AIDS 2000]

Alfa interferon kullanımı [Berglund O Clin Infect Dis 1991]

Reziduumlel viral aktivite [Zhang L N Engl J Med 1999]

HCV ile koenfeksiyon [Tsiara GC J Viral Hepatit 2013 Greub G Lancet 2000]

CD4 sayısında yanıltıcı yuumlkselmeye neden olan faktoumlrler Splenektomi [Zurlo JJ Clin Infect Dis 1995 Bernhard NF J Human Virol 1999]

HTLV-1 enfeksiyonu [Casseb J Rev Inst Med Trop Sao Paulo 2007]

Washington DC Eyluumll 1998mdashAralık 2011

25463 VY ve CD4 eşleştirmesi goumlzden geccedilirilmiş

Viral yuumlkuuml suumlrekli baskı altında olan olgularda CD4 sayısının ge200 huumlcremm3 kalabilme olasılığı araştırılmış

Gale HB Clin Infect Dis 2013

Olguların 93rsquouumlnde viral baskılanma sırasında CD4 T lenfositi sayısı ge200 huumlcremm3 duumlzeyinde devam etmiş

7 olguda toplam 84 kez CD4 T lenfositi sayısı lt200 huumlcremm3 duumlzeyine inmiş

Bunların 39rsquounda duumlşuumlş HIV ile ilişkili bulunmamış

CD4 T lenfositi sayısındaki duumlşme başlangıccediltaki CD4 T lenfositi sayısı ile ilişkili bulunmuş 200-249 arasında 25

250-299 arası 16

300-349 arası 5

ge350 2

Başlangıccediltaki CD4 T lenfositi sayısı ge350 huumlcremm3 olduğunda sayının 4 yıl boyunca gt200 huumlcremm3 duumlzeyinde kalma olasılığı 975

Gale HB Clin Infect Dis 2013

Antiretroviral tedavi kullanan ve viral yuumlkuuml baskılanmış hastalarda

CD4 T lenfositi testinin

klinik durum değişmedikccedile

IFN kortikosteroit antineoplastik ilaccedil başlanmadıkccedila

yılda 1-2 kez yapılması oumlnerilir

EACS Kılavuzu 2013 DHHS Kılavuzu 2013

Tedavi değişikliğinin nedenleri Virolojik başarısızlık goumlzlenen hastalar Virolojik başarısızlığı olmayan hastalar

Toksisite Kanıtlanmış toksisite Olası ilaccedil etkileşimlerinin oumlnlenmesi Gebelik

Uzun vadede yan etkilerin oumlnlenmesi Rejimin basitleştirilmesi

Kullanım kolaylığı iccedilin İlaccedil rejiminin artık oumlnerilmemesikullanımdan kalkması

Maliyetin duumlşuumlruumllmesi

a ART başlandıktan 1 yıl sonra aynı tedavi ile devam eden hastaların oranı

b 2002-2004 yıllarında ARTrsquoyi kesme nedenleri

Arribas JR AIDS Res Ther 2013

Tanımlar Virolojik başarısızlık

Viral replikasyonun baskılanamaması veya baskılanmasının suumlrduumlruumllememesi (HIV RNA duumlzeyi gt200 kopyamL)

Yetersiz virolojik yanıt

ARTrsquoye başlandıktan 24 hafta sonra ardışık iki RNA testinde HIV RNA duumlzeyinin gt200 kopyamL olması

Virolojik geri tepme

Virolojik baskılanma sağlandıktan sonra HIV RNArsquonın saptanabilir duumlzeye (gt200 kopyamL) yuumlkselmesi

Suumlrekli duumlşuumlk duumlzeyli viremi

HIV RNArsquonın lt1000 kopyamL duumlzeyinde seyretmesi

Virolojik sıccedilrama

Virolojik baskılanma olduktan sonra HIV RNArsquonın saptanabilir duumlzeye yuumlkselip tekrar saptanamaz duumlzeye geri doumlnmesi

DHHS Kılavuzu 2013

Virolojik başarısızlığın nedenleri

geccedilmişte 28-40 ilaccedil intoleransıtoksisite

guumlnuumlmuumlzde primer direnccediluyumsuzluk

1 DrsquoArminio Monforte A AIDS 2000 2 Mocroft A AIDS 2001 3 Paredes R J Infect Dis 2010

Virolojik başarısızlık olduğunda HIV RNA ve CD4 T lenfositi sayılarında zaman iccedilindeki

değişiklikler

HIV ile ilintili klinik olayların ortaya ccedilıkışı

ARV tedavi oumlykuumlsuuml

Oumlnceki direnccedil testi sonuccedilları

İlaccedil kullanma davranışı (dozlara ve doz sıklığına uyum gıdalarla etkileşim)

Tolere edilirlik

Ek ilaccedillar veya destekler

Yandaş hastalıklardurumlar (madde koumltuumlye kullanımı gibi) değerlendirilmeli

Virolojik başarısızlığın belirlenmesi 1 Hermankova M JAMA 2001

2 Kieffer TL J Infect Dis 2004

3 Taiwo B Antiviral Therapy 2010

4 Lima V J Acquir Immune Defic Synd 2009

5 Riabaudo H 16 CROI 2009

6 6 DHHS Kılavuzu 2013

7 Aleman S AIDS 2002

8 Karlsson AC AIDS 2004

Tedaviyi değiştirmenin en doğru zamanı bilinmiyor

Duumlşuumlk duumlzeyli viremi tartışmalı Direnccedil mutasyonlarına yol accedilmıyor1

Uzun vadede stabil2

Baskılanmaya yakın duumlşuumlk duumlzeyli viremi sırasında mutasyon gelişebilir (Oumlz 3TC ve EFV)3

Yeni testler ccedilok daha duumlşuumlk duumlzeyde RNArsquoyı saptayabiliyor4

Virolojik başarısızlık sınırı56 lt200 kmL (daha guumlvenilir) lt50 kmL (yalancı başarısızlık)

Antiretrovirallere direnccedil78 VY gt200 kmL VY gt500 kmL

İlaccedil değiştirme stratejileri Duumlşuumlk duumlzeyli viremi (lt1000 kmL)

Uyumu goumlzden geccedilir lt50 - lt200 kmL arasının nasıl youmlnetileceği bilinmiyor gt200 - lt1000 kmL arası virolojik başarısızlık ihtimali direnccedil testi

denenir Tekrarlayan viremi (gt1000 kmL) ilaccedil direnci yok

İlaccedil kullanmıyorsa aynıbaşka rejimi başla VY negatifleşmezse direnccedil testi yaptır

Uyumu goumlzden geccedilir Tekrarlayan viremi (gt1000 kmL) ilaccedil direnci var

Direnccedil testi yap En kısa zamanda rejimi değiştir

Ccedilok ilaca direnccedilli HIV Her hasta bireysel olarak değerlendirilmeli uzman goumlruumlşuuml alınmalı

DHHS Kılavuzu 2013

Stanford Direnccedil Veritabanı (httphivdbstanfordedu)

Dizin yorumlama programları (HIVdb)

Her direnccedil mutasyonuna bir puan verilir

Bu puanlar toplanarak ilacın direnccedil puanı belirlenir

Genotipik duyarlılık puanı

İlacın duyarlılık durumuna goumlre 0-1 olarak puanlanır

Rejimin puanı ne kadar yuumlksekse virolojik yanıt alma olasılığı o kadar fazla

Virolojik yanıt iccedilin kestirici

Soo-Yon R Nucleic Acids Res 2003

Anderson JA AIDS Res Hum Retroviruses 2008

İlaccedil değiştirme stratejileri12

Yeni rejimde en az 2 tercihen 3 aktif ilaccedil bulunmalı Rejimde en az 1 tam aktif PIr + en az bir adet daha oumlnce

kullanılmamış sınıftan ilaccedil bulunmalı (direnccedil testi sonuccedillarına goumlre)

lt2 aktif ilaccedil varsa değişikliği ertele Seccedilenekler ccedilok sınırlıysa deneysel ilaccedillar kullanılabilir Her koşulda tedaviyi suumlrduumlr

Viral yuumlkuumln 10000-20000 kmL duumlzeyinde tutulması klinik yarar sağlayabilir3

Kısmi virolojik baskılama klinik yarar sağlayabilir4

Direnccedil olsa bile bazı durumlarda 3TC veya FTC kullanılabilir

1 EACS Kılavuzu 2013 2 DHHS Kılavuzu 2013 3 Ledergerber B Lancet 200 4 Raffanti SP J Acquir İmmune Defic Synd 2004

Sarı olan ilacı iccedilince yuumlzuumlm morarıyor onun iccedilin onu iccedilmiyorum

Midem bulanıyordu ilaccedillarımı kestim

Doumlrt hap ccedilok fazla geliyor fenalaşıyorum Doumlrt yerine iki tane iccediliyorum

Hasta Sadece beyaz ilaccediltan yazdıracağım diğerinden var Doktor Neden İkisinin birlikte bitmesi gerekiyordu Hasta Yolculuğa giderken bunu yanıma almayı unutmuşum Bir hafta sadece beyazdan iccediltim

Uyumsuzluk nedenleri ARTrsquoye uyum hakkında yeterli

bilgi sahibi olmamak

Yaşa bağlı sorunlar (polifarmasi goumlrme kaybı bilişsel yetersizlik)

Genccedil yaş

Psikososyal konular (depresyon evsizlik sosyal desteğin olmaması stres yaratan olaylar psikoz)

HIV durumunun accedilıklanamaması

Noumlrokognitif sorunlar

Madde koumltuumlye kullanımı

Stigma

İlaccedilların kullanımında guumlccedilluumlk (ilaccedilları yutarken zorlanma guumlnluumlk kullanım şemasında zorluk

Karmaşık rejimler (tablet sayısının ccedilokluğu dozların sık aralıklı olması gıdalarla etkileşim)

İlaccedil yan etkileri

Klinik ziyaretine gelmeme

Sigorta kapsamında olmama ilaccedil maliyeti

Tedavi yorgunluğu

Muumlmkuumlnse uyumsuzluk nedenini ortadan kaldıracak değişiklik yapılmalı

İlaccedil rejiminin basitleştirilmesi

Hap sayısının azaltılması

Doz aralıklarının azaltılması (muumlmkuumlnse tek doz kullanım)

Kaletra (tek doz kullanım) Prezista Stocrin Truvada Viramune XR

Gıdalarla etkileşimi olmayan ilaccedilların kullanımı

Doz saatlerinin ayarlanması

Guumlnluumlk yaşam aktivitelerini etkilemeyecek rejimin seccedililmesi

Aynı gruptan yan etkisi daha az olan ilacın kullanılması

Ontario Kohort Ccedilalışması 779 katılımcı (anket ccedilalışması)

Suboptimal uyum Goumlruumlşmeden oumlnceki 4 guumln iccedilinde ge1 doz ARTrsquonin atlanmış olması

15 olgu buna uyuyor

Guumlnde bir kez kullanılan rejimleri kullananlarda suboptimal uyum goumlruumllme olasılığı diğer rejimleri kullananlara goumlre yarı yarıya daha az

Diğer faktoumlrler genccedil yaş sosyal etkileşimin az olması ve bir seferde gt6 alkolik iccedilecek tuumlketme

Raboud J AIDS Behav 2011

PI temelli induumlksiyon tedavisi tek doz tek tablet (3NRTI) rejime geccedilen hastalarda uyum ve yaşam kalitesi yan etki1

PI temelli rejim ile virolojik baskılanma2

PI+2NRTI NNRTI+2NRTI 3NRTI

Virolojik başarısızlık oumlluumlm AIDS ile ilintili olaylar accedilısından hiccedilbir fark yok

Kan lipitlerinde kullanım kolaylığı uyumda diğer ilaccedil sınıflarının korunması avantajı

1Langebeek N HIV Med 2013 2Cruciani M Cochrane Database Sys Rev 2013

2NRTI + ATVr kullanan 40 hastaATVr + 3TC ile idame

48 hafta sonunda 1 virolojik başarısızlık (direnccedil yok) Lipit duumlzeylerinde duumlzelme Glomeruumller filtrasyon hızında duumlzelme Fiziksel ve zihinsel sağlık skorlarında duumlzelme Noumlrofizyolojik performansta duumlzelme Kemik mineral dansitesinde duumlzelme CD4 sayısı biliruumlbin plazma ATV duumlzeyleri uyum ve

vuumlcut yağ dağılımında anlamlı değişiklik yok

Di Giambenedetto S Antimicrobial Chemother 2013

PI monoterapisi x karma tedavi Monoterapi ve uumlccedilluuml tedavi kolu ile yapılan

karşılaştırmalarda VY saptanabilir duumlzeyin altında kalma oranı12

Monoterapi kolunda 80-81 Uumlccedilluuml tedavi kolunda 866-95 Fark anlamlı değil

Monoterapi kolunda virolojik başarısızlık yaşayanlarda uyum oranı daha koumltuuml Proteaz geninde direnccedil mutasyonu yok Karma tedavi ile viral yuumlk baskılanabiliyor

10 ccedilalışmayı kapsayan bir meta-analiz3

PI tedavisi uumlccedilluuml tedaviden daha başarısız Aradaki fark kuumlccediluumlk

1 Arribas JR J Acquir İmmune Defic Synd 2005 2 Nunes EP HIV Clin Trials 2009 3 Mathis S PLoS One 2011

PI monoterapisi Oumlnerildiği durumlar

PI temelli rejimlerde başarısızlık oumlykuumlsuuml bulunmayan VY son 6 ayda lt50 kmL olan ve kronik HBV enfeksiyonu bulunmayanlarda NRTI intoleransı varsa Tedavinin basitleştirilmesi iccedilin Madde bağımlılığı nedeniyle tedaviye sık ara veriliyorsa

Oumlnerilen ilaccedillar DRVr (guumlnde bir kez) LPVr (guumlnde iki kez)

EACS Kılavuzu 2013

Toksisiteye bağlı değişiklik Hırvatistanrsquoda 1998-2007 yılları arasında 321 hasta ART başlanan hastalarda 3 yıl boyunca aynı rejim ile devam

etme oranı 1998-2002rsquode 127 2002-2007rsquode 394

En sık ilaccedil değişikliğine neden olan toksisiteler lipoatrofi (22) gastrointestinal semptomlar (20) noumlropati (18)

Virolojik başarısızlık nedeniyle değişiklik oranı 5 ART rejiminin ilk 3 ayı iccedilinde toksisite nedeniyle ilaccedil

değişikliği gerektiren faktoumlrler Kadın cinsiyet İleri yaş

Perović Mihanović M Med Sci Monit 2013

Farmaoekonomik nedenle değişiklik İspanyarsquoda VY uzun suumlredir lt50 kmL olan hastalar 673 rejim değişikliği (562rsquosi maliyeti azaltma amaccedillı) En sık değişiklik

313 TDF+FTCABC+3TC 26 PI monoterapisine geccediliş

En ccedilok tasarruf sağlayan değişiklik stratejisi 38 PI monoterapisine geccediliş 24 raltegravirin rejimden ccedilıkarılması veya değiştirilmesi 13 TDF+FTCABC+3TC 5 nevirapine geccediliş

Llibre JM ClinicoEconomics and Outcomes Research 2013

Hasta Destek Merkezi

Page 20: Deniz Gökengin Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon ... · Rezidüel viral aktivite [Zhang L. N Engl J Med 1999] HCV ile koenfeksiyon [Tsiara GC. J Viral Hepatit 2013; Greub

CD4 sayısındaki artışı olumsuz etkileyen faktoumlrler Tedaviye ara verilmesi virolojik yanıtın iyi olmaması ileri yaş CD4 T

lenfositlerindeki artışı olumsuz etkileyen faktoumlrler (İsviccedilre konhortu) [Kaufman GR Arch Intern Med 2003]

Yaş [Viard JP J Infect Dis 2001 Althoff KN AIDS 2010]

Tedaviye başlamadan oumlnceki CD4 sayısı [Kaufmann GR AIDS 2000]

Alfa interferon kullanımı [Berglund O Clin Infect Dis 1991]

Reziduumlel viral aktivite [Zhang L N Engl J Med 1999]

HCV ile koenfeksiyon [Tsiara GC J Viral Hepatit 2013 Greub G Lancet 2000]

CD4 sayısında yanıltıcı yuumlkselmeye neden olan faktoumlrler Splenektomi [Zurlo JJ Clin Infect Dis 1995 Bernhard NF J Human Virol 1999]

HTLV-1 enfeksiyonu [Casseb J Rev Inst Med Trop Sao Paulo 2007]

Washington DC Eyluumll 1998mdashAralık 2011

25463 VY ve CD4 eşleştirmesi goumlzden geccedilirilmiş

Viral yuumlkuuml suumlrekli baskı altında olan olgularda CD4 sayısının ge200 huumlcremm3 kalabilme olasılığı araştırılmış

Gale HB Clin Infect Dis 2013

Olguların 93rsquouumlnde viral baskılanma sırasında CD4 T lenfositi sayısı ge200 huumlcremm3 duumlzeyinde devam etmiş

7 olguda toplam 84 kez CD4 T lenfositi sayısı lt200 huumlcremm3 duumlzeyine inmiş

Bunların 39rsquounda duumlşuumlş HIV ile ilişkili bulunmamış

CD4 T lenfositi sayısındaki duumlşme başlangıccediltaki CD4 T lenfositi sayısı ile ilişkili bulunmuş 200-249 arasında 25

250-299 arası 16

300-349 arası 5

ge350 2

Başlangıccediltaki CD4 T lenfositi sayısı ge350 huumlcremm3 olduğunda sayının 4 yıl boyunca gt200 huumlcremm3 duumlzeyinde kalma olasılığı 975

Gale HB Clin Infect Dis 2013

Antiretroviral tedavi kullanan ve viral yuumlkuuml baskılanmış hastalarda

CD4 T lenfositi testinin

klinik durum değişmedikccedile

IFN kortikosteroit antineoplastik ilaccedil başlanmadıkccedila

yılda 1-2 kez yapılması oumlnerilir

EACS Kılavuzu 2013 DHHS Kılavuzu 2013

Tedavi değişikliğinin nedenleri Virolojik başarısızlık goumlzlenen hastalar Virolojik başarısızlığı olmayan hastalar

Toksisite Kanıtlanmış toksisite Olası ilaccedil etkileşimlerinin oumlnlenmesi Gebelik

Uzun vadede yan etkilerin oumlnlenmesi Rejimin basitleştirilmesi

Kullanım kolaylığı iccedilin İlaccedil rejiminin artık oumlnerilmemesikullanımdan kalkması

Maliyetin duumlşuumlruumllmesi

a ART başlandıktan 1 yıl sonra aynı tedavi ile devam eden hastaların oranı

b 2002-2004 yıllarında ARTrsquoyi kesme nedenleri

Arribas JR AIDS Res Ther 2013

Tanımlar Virolojik başarısızlık

Viral replikasyonun baskılanamaması veya baskılanmasının suumlrduumlruumllememesi (HIV RNA duumlzeyi gt200 kopyamL)

Yetersiz virolojik yanıt

ARTrsquoye başlandıktan 24 hafta sonra ardışık iki RNA testinde HIV RNA duumlzeyinin gt200 kopyamL olması

Virolojik geri tepme

Virolojik baskılanma sağlandıktan sonra HIV RNArsquonın saptanabilir duumlzeye (gt200 kopyamL) yuumlkselmesi

Suumlrekli duumlşuumlk duumlzeyli viremi

HIV RNArsquonın lt1000 kopyamL duumlzeyinde seyretmesi

Virolojik sıccedilrama

Virolojik baskılanma olduktan sonra HIV RNArsquonın saptanabilir duumlzeye yuumlkselip tekrar saptanamaz duumlzeye geri doumlnmesi

DHHS Kılavuzu 2013

Virolojik başarısızlığın nedenleri

geccedilmişte 28-40 ilaccedil intoleransıtoksisite

guumlnuumlmuumlzde primer direnccediluyumsuzluk

1 DrsquoArminio Monforte A AIDS 2000 2 Mocroft A AIDS 2001 3 Paredes R J Infect Dis 2010

Virolojik başarısızlık olduğunda HIV RNA ve CD4 T lenfositi sayılarında zaman iccedilindeki

değişiklikler

HIV ile ilintili klinik olayların ortaya ccedilıkışı

ARV tedavi oumlykuumlsuuml

Oumlnceki direnccedil testi sonuccedilları

İlaccedil kullanma davranışı (dozlara ve doz sıklığına uyum gıdalarla etkileşim)

Tolere edilirlik

Ek ilaccedillar veya destekler

Yandaş hastalıklardurumlar (madde koumltuumlye kullanımı gibi) değerlendirilmeli

Virolojik başarısızlığın belirlenmesi 1 Hermankova M JAMA 2001

2 Kieffer TL J Infect Dis 2004

3 Taiwo B Antiviral Therapy 2010

4 Lima V J Acquir Immune Defic Synd 2009

5 Riabaudo H 16 CROI 2009

6 6 DHHS Kılavuzu 2013

7 Aleman S AIDS 2002

8 Karlsson AC AIDS 2004

Tedaviyi değiştirmenin en doğru zamanı bilinmiyor

Duumlşuumlk duumlzeyli viremi tartışmalı Direnccedil mutasyonlarına yol accedilmıyor1

Uzun vadede stabil2

Baskılanmaya yakın duumlşuumlk duumlzeyli viremi sırasında mutasyon gelişebilir (Oumlz 3TC ve EFV)3

Yeni testler ccedilok daha duumlşuumlk duumlzeyde RNArsquoyı saptayabiliyor4

Virolojik başarısızlık sınırı56 lt200 kmL (daha guumlvenilir) lt50 kmL (yalancı başarısızlık)

Antiretrovirallere direnccedil78 VY gt200 kmL VY gt500 kmL

İlaccedil değiştirme stratejileri Duumlşuumlk duumlzeyli viremi (lt1000 kmL)

Uyumu goumlzden geccedilir lt50 - lt200 kmL arasının nasıl youmlnetileceği bilinmiyor gt200 - lt1000 kmL arası virolojik başarısızlık ihtimali direnccedil testi

denenir Tekrarlayan viremi (gt1000 kmL) ilaccedil direnci yok

İlaccedil kullanmıyorsa aynıbaşka rejimi başla VY negatifleşmezse direnccedil testi yaptır

Uyumu goumlzden geccedilir Tekrarlayan viremi (gt1000 kmL) ilaccedil direnci var

Direnccedil testi yap En kısa zamanda rejimi değiştir

Ccedilok ilaca direnccedilli HIV Her hasta bireysel olarak değerlendirilmeli uzman goumlruumlşuuml alınmalı

DHHS Kılavuzu 2013

Stanford Direnccedil Veritabanı (httphivdbstanfordedu)

Dizin yorumlama programları (HIVdb)

Her direnccedil mutasyonuna bir puan verilir

Bu puanlar toplanarak ilacın direnccedil puanı belirlenir

Genotipik duyarlılık puanı

İlacın duyarlılık durumuna goumlre 0-1 olarak puanlanır

Rejimin puanı ne kadar yuumlksekse virolojik yanıt alma olasılığı o kadar fazla

Virolojik yanıt iccedilin kestirici

Soo-Yon R Nucleic Acids Res 2003

Anderson JA AIDS Res Hum Retroviruses 2008

İlaccedil değiştirme stratejileri12

Yeni rejimde en az 2 tercihen 3 aktif ilaccedil bulunmalı Rejimde en az 1 tam aktif PIr + en az bir adet daha oumlnce

kullanılmamış sınıftan ilaccedil bulunmalı (direnccedil testi sonuccedillarına goumlre)

lt2 aktif ilaccedil varsa değişikliği ertele Seccedilenekler ccedilok sınırlıysa deneysel ilaccedillar kullanılabilir Her koşulda tedaviyi suumlrduumlr

Viral yuumlkuumln 10000-20000 kmL duumlzeyinde tutulması klinik yarar sağlayabilir3

Kısmi virolojik baskılama klinik yarar sağlayabilir4

Direnccedil olsa bile bazı durumlarda 3TC veya FTC kullanılabilir

1 EACS Kılavuzu 2013 2 DHHS Kılavuzu 2013 3 Ledergerber B Lancet 200 4 Raffanti SP J Acquir İmmune Defic Synd 2004

Sarı olan ilacı iccedilince yuumlzuumlm morarıyor onun iccedilin onu iccedilmiyorum

Midem bulanıyordu ilaccedillarımı kestim

Doumlrt hap ccedilok fazla geliyor fenalaşıyorum Doumlrt yerine iki tane iccediliyorum

Hasta Sadece beyaz ilaccediltan yazdıracağım diğerinden var Doktor Neden İkisinin birlikte bitmesi gerekiyordu Hasta Yolculuğa giderken bunu yanıma almayı unutmuşum Bir hafta sadece beyazdan iccediltim

Uyumsuzluk nedenleri ARTrsquoye uyum hakkında yeterli

bilgi sahibi olmamak

Yaşa bağlı sorunlar (polifarmasi goumlrme kaybı bilişsel yetersizlik)

Genccedil yaş

Psikososyal konular (depresyon evsizlik sosyal desteğin olmaması stres yaratan olaylar psikoz)

HIV durumunun accedilıklanamaması

Noumlrokognitif sorunlar

Madde koumltuumlye kullanımı

Stigma

İlaccedilların kullanımında guumlccedilluumlk (ilaccedilları yutarken zorlanma guumlnluumlk kullanım şemasında zorluk

Karmaşık rejimler (tablet sayısının ccedilokluğu dozların sık aralıklı olması gıdalarla etkileşim)

İlaccedil yan etkileri

Klinik ziyaretine gelmeme

Sigorta kapsamında olmama ilaccedil maliyeti

Tedavi yorgunluğu

Muumlmkuumlnse uyumsuzluk nedenini ortadan kaldıracak değişiklik yapılmalı

İlaccedil rejiminin basitleştirilmesi

Hap sayısının azaltılması

Doz aralıklarının azaltılması (muumlmkuumlnse tek doz kullanım)

Kaletra (tek doz kullanım) Prezista Stocrin Truvada Viramune XR

Gıdalarla etkileşimi olmayan ilaccedilların kullanımı

Doz saatlerinin ayarlanması

Guumlnluumlk yaşam aktivitelerini etkilemeyecek rejimin seccedililmesi

Aynı gruptan yan etkisi daha az olan ilacın kullanılması

Ontario Kohort Ccedilalışması 779 katılımcı (anket ccedilalışması)

Suboptimal uyum Goumlruumlşmeden oumlnceki 4 guumln iccedilinde ge1 doz ARTrsquonin atlanmış olması

15 olgu buna uyuyor

Guumlnde bir kez kullanılan rejimleri kullananlarda suboptimal uyum goumlruumllme olasılığı diğer rejimleri kullananlara goumlre yarı yarıya daha az

Diğer faktoumlrler genccedil yaş sosyal etkileşimin az olması ve bir seferde gt6 alkolik iccedilecek tuumlketme

Raboud J AIDS Behav 2011

PI temelli induumlksiyon tedavisi tek doz tek tablet (3NRTI) rejime geccedilen hastalarda uyum ve yaşam kalitesi yan etki1

PI temelli rejim ile virolojik baskılanma2

PI+2NRTI NNRTI+2NRTI 3NRTI

Virolojik başarısızlık oumlluumlm AIDS ile ilintili olaylar accedilısından hiccedilbir fark yok

Kan lipitlerinde kullanım kolaylığı uyumda diğer ilaccedil sınıflarının korunması avantajı

1Langebeek N HIV Med 2013 2Cruciani M Cochrane Database Sys Rev 2013

2NRTI + ATVr kullanan 40 hastaATVr + 3TC ile idame

48 hafta sonunda 1 virolojik başarısızlık (direnccedil yok) Lipit duumlzeylerinde duumlzelme Glomeruumller filtrasyon hızında duumlzelme Fiziksel ve zihinsel sağlık skorlarında duumlzelme Noumlrofizyolojik performansta duumlzelme Kemik mineral dansitesinde duumlzelme CD4 sayısı biliruumlbin plazma ATV duumlzeyleri uyum ve

vuumlcut yağ dağılımında anlamlı değişiklik yok

Di Giambenedetto S Antimicrobial Chemother 2013

PI monoterapisi x karma tedavi Monoterapi ve uumlccedilluuml tedavi kolu ile yapılan

karşılaştırmalarda VY saptanabilir duumlzeyin altında kalma oranı12

Monoterapi kolunda 80-81 Uumlccedilluuml tedavi kolunda 866-95 Fark anlamlı değil

Monoterapi kolunda virolojik başarısızlık yaşayanlarda uyum oranı daha koumltuuml Proteaz geninde direnccedil mutasyonu yok Karma tedavi ile viral yuumlk baskılanabiliyor

10 ccedilalışmayı kapsayan bir meta-analiz3

PI tedavisi uumlccedilluuml tedaviden daha başarısız Aradaki fark kuumlccediluumlk

1 Arribas JR J Acquir İmmune Defic Synd 2005 2 Nunes EP HIV Clin Trials 2009 3 Mathis S PLoS One 2011

PI monoterapisi Oumlnerildiği durumlar

PI temelli rejimlerde başarısızlık oumlykuumlsuuml bulunmayan VY son 6 ayda lt50 kmL olan ve kronik HBV enfeksiyonu bulunmayanlarda NRTI intoleransı varsa Tedavinin basitleştirilmesi iccedilin Madde bağımlılığı nedeniyle tedaviye sık ara veriliyorsa

Oumlnerilen ilaccedillar DRVr (guumlnde bir kez) LPVr (guumlnde iki kez)

EACS Kılavuzu 2013

Toksisiteye bağlı değişiklik Hırvatistanrsquoda 1998-2007 yılları arasında 321 hasta ART başlanan hastalarda 3 yıl boyunca aynı rejim ile devam

etme oranı 1998-2002rsquode 127 2002-2007rsquode 394

En sık ilaccedil değişikliğine neden olan toksisiteler lipoatrofi (22) gastrointestinal semptomlar (20) noumlropati (18)

Virolojik başarısızlık nedeniyle değişiklik oranı 5 ART rejiminin ilk 3 ayı iccedilinde toksisite nedeniyle ilaccedil

değişikliği gerektiren faktoumlrler Kadın cinsiyet İleri yaş

Perović Mihanović M Med Sci Monit 2013

Farmaoekonomik nedenle değişiklik İspanyarsquoda VY uzun suumlredir lt50 kmL olan hastalar 673 rejim değişikliği (562rsquosi maliyeti azaltma amaccedillı) En sık değişiklik

313 TDF+FTCABC+3TC 26 PI monoterapisine geccediliş

En ccedilok tasarruf sağlayan değişiklik stratejisi 38 PI monoterapisine geccediliş 24 raltegravirin rejimden ccedilıkarılması veya değiştirilmesi 13 TDF+FTCABC+3TC 5 nevirapine geccediliş

Llibre JM ClinicoEconomics and Outcomes Research 2013

Hasta Destek Merkezi

Page 21: Deniz Gökengin Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon ... · Rezidüel viral aktivite [Zhang L. N Engl J Med 1999] HCV ile koenfeksiyon [Tsiara GC. J Viral Hepatit 2013; Greub

Washington DC Eyluumll 1998mdashAralık 2011

25463 VY ve CD4 eşleştirmesi goumlzden geccedilirilmiş

Viral yuumlkuuml suumlrekli baskı altında olan olgularda CD4 sayısının ge200 huumlcremm3 kalabilme olasılığı araştırılmış

Gale HB Clin Infect Dis 2013

Olguların 93rsquouumlnde viral baskılanma sırasında CD4 T lenfositi sayısı ge200 huumlcremm3 duumlzeyinde devam etmiş

7 olguda toplam 84 kez CD4 T lenfositi sayısı lt200 huumlcremm3 duumlzeyine inmiş

Bunların 39rsquounda duumlşuumlş HIV ile ilişkili bulunmamış

CD4 T lenfositi sayısındaki duumlşme başlangıccediltaki CD4 T lenfositi sayısı ile ilişkili bulunmuş 200-249 arasında 25

250-299 arası 16

300-349 arası 5

ge350 2

Başlangıccediltaki CD4 T lenfositi sayısı ge350 huumlcremm3 olduğunda sayının 4 yıl boyunca gt200 huumlcremm3 duumlzeyinde kalma olasılığı 975

Gale HB Clin Infect Dis 2013

Antiretroviral tedavi kullanan ve viral yuumlkuuml baskılanmış hastalarda

CD4 T lenfositi testinin

klinik durum değişmedikccedile

IFN kortikosteroit antineoplastik ilaccedil başlanmadıkccedila

yılda 1-2 kez yapılması oumlnerilir

EACS Kılavuzu 2013 DHHS Kılavuzu 2013

Tedavi değişikliğinin nedenleri Virolojik başarısızlık goumlzlenen hastalar Virolojik başarısızlığı olmayan hastalar

Toksisite Kanıtlanmış toksisite Olası ilaccedil etkileşimlerinin oumlnlenmesi Gebelik

Uzun vadede yan etkilerin oumlnlenmesi Rejimin basitleştirilmesi

Kullanım kolaylığı iccedilin İlaccedil rejiminin artık oumlnerilmemesikullanımdan kalkması

Maliyetin duumlşuumlruumllmesi

a ART başlandıktan 1 yıl sonra aynı tedavi ile devam eden hastaların oranı

b 2002-2004 yıllarında ARTrsquoyi kesme nedenleri

Arribas JR AIDS Res Ther 2013

Tanımlar Virolojik başarısızlık

Viral replikasyonun baskılanamaması veya baskılanmasının suumlrduumlruumllememesi (HIV RNA duumlzeyi gt200 kopyamL)

Yetersiz virolojik yanıt

ARTrsquoye başlandıktan 24 hafta sonra ardışık iki RNA testinde HIV RNA duumlzeyinin gt200 kopyamL olması

Virolojik geri tepme

Virolojik baskılanma sağlandıktan sonra HIV RNArsquonın saptanabilir duumlzeye (gt200 kopyamL) yuumlkselmesi

Suumlrekli duumlşuumlk duumlzeyli viremi

HIV RNArsquonın lt1000 kopyamL duumlzeyinde seyretmesi

Virolojik sıccedilrama

Virolojik baskılanma olduktan sonra HIV RNArsquonın saptanabilir duumlzeye yuumlkselip tekrar saptanamaz duumlzeye geri doumlnmesi

DHHS Kılavuzu 2013

Virolojik başarısızlığın nedenleri

geccedilmişte 28-40 ilaccedil intoleransıtoksisite

guumlnuumlmuumlzde primer direnccediluyumsuzluk

1 DrsquoArminio Monforte A AIDS 2000 2 Mocroft A AIDS 2001 3 Paredes R J Infect Dis 2010

Virolojik başarısızlık olduğunda HIV RNA ve CD4 T lenfositi sayılarında zaman iccedilindeki

değişiklikler

HIV ile ilintili klinik olayların ortaya ccedilıkışı

ARV tedavi oumlykuumlsuuml

Oumlnceki direnccedil testi sonuccedilları

İlaccedil kullanma davranışı (dozlara ve doz sıklığına uyum gıdalarla etkileşim)

Tolere edilirlik

Ek ilaccedillar veya destekler

Yandaş hastalıklardurumlar (madde koumltuumlye kullanımı gibi) değerlendirilmeli

Virolojik başarısızlığın belirlenmesi 1 Hermankova M JAMA 2001

2 Kieffer TL J Infect Dis 2004

3 Taiwo B Antiviral Therapy 2010

4 Lima V J Acquir Immune Defic Synd 2009

5 Riabaudo H 16 CROI 2009

6 6 DHHS Kılavuzu 2013

7 Aleman S AIDS 2002

8 Karlsson AC AIDS 2004

Tedaviyi değiştirmenin en doğru zamanı bilinmiyor

Duumlşuumlk duumlzeyli viremi tartışmalı Direnccedil mutasyonlarına yol accedilmıyor1

Uzun vadede stabil2

Baskılanmaya yakın duumlşuumlk duumlzeyli viremi sırasında mutasyon gelişebilir (Oumlz 3TC ve EFV)3

Yeni testler ccedilok daha duumlşuumlk duumlzeyde RNArsquoyı saptayabiliyor4

Virolojik başarısızlık sınırı56 lt200 kmL (daha guumlvenilir) lt50 kmL (yalancı başarısızlık)

Antiretrovirallere direnccedil78 VY gt200 kmL VY gt500 kmL

İlaccedil değiştirme stratejileri Duumlşuumlk duumlzeyli viremi (lt1000 kmL)

Uyumu goumlzden geccedilir lt50 - lt200 kmL arasının nasıl youmlnetileceği bilinmiyor gt200 - lt1000 kmL arası virolojik başarısızlık ihtimali direnccedil testi

denenir Tekrarlayan viremi (gt1000 kmL) ilaccedil direnci yok

İlaccedil kullanmıyorsa aynıbaşka rejimi başla VY negatifleşmezse direnccedil testi yaptır

Uyumu goumlzden geccedilir Tekrarlayan viremi (gt1000 kmL) ilaccedil direnci var

Direnccedil testi yap En kısa zamanda rejimi değiştir

Ccedilok ilaca direnccedilli HIV Her hasta bireysel olarak değerlendirilmeli uzman goumlruumlşuuml alınmalı

DHHS Kılavuzu 2013

Stanford Direnccedil Veritabanı (httphivdbstanfordedu)

Dizin yorumlama programları (HIVdb)

Her direnccedil mutasyonuna bir puan verilir

Bu puanlar toplanarak ilacın direnccedil puanı belirlenir

Genotipik duyarlılık puanı

İlacın duyarlılık durumuna goumlre 0-1 olarak puanlanır

Rejimin puanı ne kadar yuumlksekse virolojik yanıt alma olasılığı o kadar fazla

Virolojik yanıt iccedilin kestirici

Soo-Yon R Nucleic Acids Res 2003

Anderson JA AIDS Res Hum Retroviruses 2008

İlaccedil değiştirme stratejileri12

Yeni rejimde en az 2 tercihen 3 aktif ilaccedil bulunmalı Rejimde en az 1 tam aktif PIr + en az bir adet daha oumlnce

kullanılmamış sınıftan ilaccedil bulunmalı (direnccedil testi sonuccedillarına goumlre)

lt2 aktif ilaccedil varsa değişikliği ertele Seccedilenekler ccedilok sınırlıysa deneysel ilaccedillar kullanılabilir Her koşulda tedaviyi suumlrduumlr

Viral yuumlkuumln 10000-20000 kmL duumlzeyinde tutulması klinik yarar sağlayabilir3

Kısmi virolojik baskılama klinik yarar sağlayabilir4

Direnccedil olsa bile bazı durumlarda 3TC veya FTC kullanılabilir

1 EACS Kılavuzu 2013 2 DHHS Kılavuzu 2013 3 Ledergerber B Lancet 200 4 Raffanti SP J Acquir İmmune Defic Synd 2004

Sarı olan ilacı iccedilince yuumlzuumlm morarıyor onun iccedilin onu iccedilmiyorum

Midem bulanıyordu ilaccedillarımı kestim

Doumlrt hap ccedilok fazla geliyor fenalaşıyorum Doumlrt yerine iki tane iccediliyorum

Hasta Sadece beyaz ilaccediltan yazdıracağım diğerinden var Doktor Neden İkisinin birlikte bitmesi gerekiyordu Hasta Yolculuğa giderken bunu yanıma almayı unutmuşum Bir hafta sadece beyazdan iccediltim

Uyumsuzluk nedenleri ARTrsquoye uyum hakkında yeterli

bilgi sahibi olmamak

Yaşa bağlı sorunlar (polifarmasi goumlrme kaybı bilişsel yetersizlik)

Genccedil yaş

Psikososyal konular (depresyon evsizlik sosyal desteğin olmaması stres yaratan olaylar psikoz)

HIV durumunun accedilıklanamaması

Noumlrokognitif sorunlar

Madde koumltuumlye kullanımı

Stigma

İlaccedilların kullanımında guumlccedilluumlk (ilaccedilları yutarken zorlanma guumlnluumlk kullanım şemasında zorluk

Karmaşık rejimler (tablet sayısının ccedilokluğu dozların sık aralıklı olması gıdalarla etkileşim)

İlaccedil yan etkileri

Klinik ziyaretine gelmeme

Sigorta kapsamında olmama ilaccedil maliyeti

Tedavi yorgunluğu

Muumlmkuumlnse uyumsuzluk nedenini ortadan kaldıracak değişiklik yapılmalı

İlaccedil rejiminin basitleştirilmesi

Hap sayısının azaltılması

Doz aralıklarının azaltılması (muumlmkuumlnse tek doz kullanım)

Kaletra (tek doz kullanım) Prezista Stocrin Truvada Viramune XR

Gıdalarla etkileşimi olmayan ilaccedilların kullanımı

Doz saatlerinin ayarlanması

Guumlnluumlk yaşam aktivitelerini etkilemeyecek rejimin seccedililmesi

Aynı gruptan yan etkisi daha az olan ilacın kullanılması

Ontario Kohort Ccedilalışması 779 katılımcı (anket ccedilalışması)

Suboptimal uyum Goumlruumlşmeden oumlnceki 4 guumln iccedilinde ge1 doz ARTrsquonin atlanmış olması

15 olgu buna uyuyor

Guumlnde bir kez kullanılan rejimleri kullananlarda suboptimal uyum goumlruumllme olasılığı diğer rejimleri kullananlara goumlre yarı yarıya daha az

Diğer faktoumlrler genccedil yaş sosyal etkileşimin az olması ve bir seferde gt6 alkolik iccedilecek tuumlketme

Raboud J AIDS Behav 2011

PI temelli induumlksiyon tedavisi tek doz tek tablet (3NRTI) rejime geccedilen hastalarda uyum ve yaşam kalitesi yan etki1

PI temelli rejim ile virolojik baskılanma2

PI+2NRTI NNRTI+2NRTI 3NRTI

Virolojik başarısızlık oumlluumlm AIDS ile ilintili olaylar accedilısından hiccedilbir fark yok

Kan lipitlerinde kullanım kolaylığı uyumda diğer ilaccedil sınıflarının korunması avantajı

1Langebeek N HIV Med 2013 2Cruciani M Cochrane Database Sys Rev 2013

2NRTI + ATVr kullanan 40 hastaATVr + 3TC ile idame

48 hafta sonunda 1 virolojik başarısızlık (direnccedil yok) Lipit duumlzeylerinde duumlzelme Glomeruumller filtrasyon hızında duumlzelme Fiziksel ve zihinsel sağlık skorlarında duumlzelme Noumlrofizyolojik performansta duumlzelme Kemik mineral dansitesinde duumlzelme CD4 sayısı biliruumlbin plazma ATV duumlzeyleri uyum ve

vuumlcut yağ dağılımında anlamlı değişiklik yok

Di Giambenedetto S Antimicrobial Chemother 2013

PI monoterapisi x karma tedavi Monoterapi ve uumlccedilluuml tedavi kolu ile yapılan

karşılaştırmalarda VY saptanabilir duumlzeyin altında kalma oranı12

Monoterapi kolunda 80-81 Uumlccedilluuml tedavi kolunda 866-95 Fark anlamlı değil

Monoterapi kolunda virolojik başarısızlık yaşayanlarda uyum oranı daha koumltuuml Proteaz geninde direnccedil mutasyonu yok Karma tedavi ile viral yuumlk baskılanabiliyor

10 ccedilalışmayı kapsayan bir meta-analiz3

PI tedavisi uumlccedilluuml tedaviden daha başarısız Aradaki fark kuumlccediluumlk

1 Arribas JR J Acquir İmmune Defic Synd 2005 2 Nunes EP HIV Clin Trials 2009 3 Mathis S PLoS One 2011

PI monoterapisi Oumlnerildiği durumlar

PI temelli rejimlerde başarısızlık oumlykuumlsuuml bulunmayan VY son 6 ayda lt50 kmL olan ve kronik HBV enfeksiyonu bulunmayanlarda NRTI intoleransı varsa Tedavinin basitleştirilmesi iccedilin Madde bağımlılığı nedeniyle tedaviye sık ara veriliyorsa

Oumlnerilen ilaccedillar DRVr (guumlnde bir kez) LPVr (guumlnde iki kez)

EACS Kılavuzu 2013

Toksisiteye bağlı değişiklik Hırvatistanrsquoda 1998-2007 yılları arasında 321 hasta ART başlanan hastalarda 3 yıl boyunca aynı rejim ile devam

etme oranı 1998-2002rsquode 127 2002-2007rsquode 394

En sık ilaccedil değişikliğine neden olan toksisiteler lipoatrofi (22) gastrointestinal semptomlar (20) noumlropati (18)

Virolojik başarısızlık nedeniyle değişiklik oranı 5 ART rejiminin ilk 3 ayı iccedilinde toksisite nedeniyle ilaccedil

değişikliği gerektiren faktoumlrler Kadın cinsiyet İleri yaş

Perović Mihanović M Med Sci Monit 2013

Farmaoekonomik nedenle değişiklik İspanyarsquoda VY uzun suumlredir lt50 kmL olan hastalar 673 rejim değişikliği (562rsquosi maliyeti azaltma amaccedillı) En sık değişiklik

313 TDF+FTCABC+3TC 26 PI monoterapisine geccediliş

En ccedilok tasarruf sağlayan değişiklik stratejisi 38 PI monoterapisine geccediliş 24 raltegravirin rejimden ccedilıkarılması veya değiştirilmesi 13 TDF+FTCABC+3TC 5 nevirapine geccediliş

Llibre JM ClinicoEconomics and Outcomes Research 2013

Hasta Destek Merkezi

Page 22: Deniz Gökengin Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon ... · Rezidüel viral aktivite [Zhang L. N Engl J Med 1999] HCV ile koenfeksiyon [Tsiara GC. J Viral Hepatit 2013; Greub

Olguların 93rsquouumlnde viral baskılanma sırasında CD4 T lenfositi sayısı ge200 huumlcremm3 duumlzeyinde devam etmiş

7 olguda toplam 84 kez CD4 T lenfositi sayısı lt200 huumlcremm3 duumlzeyine inmiş

Bunların 39rsquounda duumlşuumlş HIV ile ilişkili bulunmamış

CD4 T lenfositi sayısındaki duumlşme başlangıccediltaki CD4 T lenfositi sayısı ile ilişkili bulunmuş 200-249 arasında 25

250-299 arası 16

300-349 arası 5

ge350 2

Başlangıccediltaki CD4 T lenfositi sayısı ge350 huumlcremm3 olduğunda sayının 4 yıl boyunca gt200 huumlcremm3 duumlzeyinde kalma olasılığı 975

Gale HB Clin Infect Dis 2013

Antiretroviral tedavi kullanan ve viral yuumlkuuml baskılanmış hastalarda

CD4 T lenfositi testinin

klinik durum değişmedikccedile

IFN kortikosteroit antineoplastik ilaccedil başlanmadıkccedila

yılda 1-2 kez yapılması oumlnerilir

EACS Kılavuzu 2013 DHHS Kılavuzu 2013

Tedavi değişikliğinin nedenleri Virolojik başarısızlık goumlzlenen hastalar Virolojik başarısızlığı olmayan hastalar

Toksisite Kanıtlanmış toksisite Olası ilaccedil etkileşimlerinin oumlnlenmesi Gebelik

Uzun vadede yan etkilerin oumlnlenmesi Rejimin basitleştirilmesi

Kullanım kolaylığı iccedilin İlaccedil rejiminin artık oumlnerilmemesikullanımdan kalkması

Maliyetin duumlşuumlruumllmesi

a ART başlandıktan 1 yıl sonra aynı tedavi ile devam eden hastaların oranı

b 2002-2004 yıllarında ARTrsquoyi kesme nedenleri

Arribas JR AIDS Res Ther 2013

Tanımlar Virolojik başarısızlık

Viral replikasyonun baskılanamaması veya baskılanmasının suumlrduumlruumllememesi (HIV RNA duumlzeyi gt200 kopyamL)

Yetersiz virolojik yanıt

ARTrsquoye başlandıktan 24 hafta sonra ardışık iki RNA testinde HIV RNA duumlzeyinin gt200 kopyamL olması

Virolojik geri tepme

Virolojik baskılanma sağlandıktan sonra HIV RNArsquonın saptanabilir duumlzeye (gt200 kopyamL) yuumlkselmesi

Suumlrekli duumlşuumlk duumlzeyli viremi

HIV RNArsquonın lt1000 kopyamL duumlzeyinde seyretmesi

Virolojik sıccedilrama

Virolojik baskılanma olduktan sonra HIV RNArsquonın saptanabilir duumlzeye yuumlkselip tekrar saptanamaz duumlzeye geri doumlnmesi

DHHS Kılavuzu 2013

Virolojik başarısızlığın nedenleri

geccedilmişte 28-40 ilaccedil intoleransıtoksisite

guumlnuumlmuumlzde primer direnccediluyumsuzluk

1 DrsquoArminio Monforte A AIDS 2000 2 Mocroft A AIDS 2001 3 Paredes R J Infect Dis 2010

Virolojik başarısızlık olduğunda HIV RNA ve CD4 T lenfositi sayılarında zaman iccedilindeki

değişiklikler

HIV ile ilintili klinik olayların ortaya ccedilıkışı

ARV tedavi oumlykuumlsuuml

Oumlnceki direnccedil testi sonuccedilları

İlaccedil kullanma davranışı (dozlara ve doz sıklığına uyum gıdalarla etkileşim)

Tolere edilirlik

Ek ilaccedillar veya destekler

Yandaş hastalıklardurumlar (madde koumltuumlye kullanımı gibi) değerlendirilmeli

Virolojik başarısızlığın belirlenmesi 1 Hermankova M JAMA 2001

2 Kieffer TL J Infect Dis 2004

3 Taiwo B Antiviral Therapy 2010

4 Lima V J Acquir Immune Defic Synd 2009

5 Riabaudo H 16 CROI 2009

6 6 DHHS Kılavuzu 2013

7 Aleman S AIDS 2002

8 Karlsson AC AIDS 2004

Tedaviyi değiştirmenin en doğru zamanı bilinmiyor

Duumlşuumlk duumlzeyli viremi tartışmalı Direnccedil mutasyonlarına yol accedilmıyor1

Uzun vadede stabil2

Baskılanmaya yakın duumlşuumlk duumlzeyli viremi sırasında mutasyon gelişebilir (Oumlz 3TC ve EFV)3

Yeni testler ccedilok daha duumlşuumlk duumlzeyde RNArsquoyı saptayabiliyor4

Virolojik başarısızlık sınırı56 lt200 kmL (daha guumlvenilir) lt50 kmL (yalancı başarısızlık)

Antiretrovirallere direnccedil78 VY gt200 kmL VY gt500 kmL

İlaccedil değiştirme stratejileri Duumlşuumlk duumlzeyli viremi (lt1000 kmL)

Uyumu goumlzden geccedilir lt50 - lt200 kmL arasının nasıl youmlnetileceği bilinmiyor gt200 - lt1000 kmL arası virolojik başarısızlık ihtimali direnccedil testi

denenir Tekrarlayan viremi (gt1000 kmL) ilaccedil direnci yok

İlaccedil kullanmıyorsa aynıbaşka rejimi başla VY negatifleşmezse direnccedil testi yaptır

Uyumu goumlzden geccedilir Tekrarlayan viremi (gt1000 kmL) ilaccedil direnci var

Direnccedil testi yap En kısa zamanda rejimi değiştir

Ccedilok ilaca direnccedilli HIV Her hasta bireysel olarak değerlendirilmeli uzman goumlruumlşuuml alınmalı

DHHS Kılavuzu 2013

Stanford Direnccedil Veritabanı (httphivdbstanfordedu)

Dizin yorumlama programları (HIVdb)

Her direnccedil mutasyonuna bir puan verilir

Bu puanlar toplanarak ilacın direnccedil puanı belirlenir

Genotipik duyarlılık puanı

İlacın duyarlılık durumuna goumlre 0-1 olarak puanlanır

Rejimin puanı ne kadar yuumlksekse virolojik yanıt alma olasılığı o kadar fazla

Virolojik yanıt iccedilin kestirici

Soo-Yon R Nucleic Acids Res 2003

Anderson JA AIDS Res Hum Retroviruses 2008

İlaccedil değiştirme stratejileri12

Yeni rejimde en az 2 tercihen 3 aktif ilaccedil bulunmalı Rejimde en az 1 tam aktif PIr + en az bir adet daha oumlnce

kullanılmamış sınıftan ilaccedil bulunmalı (direnccedil testi sonuccedillarına goumlre)

lt2 aktif ilaccedil varsa değişikliği ertele Seccedilenekler ccedilok sınırlıysa deneysel ilaccedillar kullanılabilir Her koşulda tedaviyi suumlrduumlr

Viral yuumlkuumln 10000-20000 kmL duumlzeyinde tutulması klinik yarar sağlayabilir3

Kısmi virolojik baskılama klinik yarar sağlayabilir4

Direnccedil olsa bile bazı durumlarda 3TC veya FTC kullanılabilir

1 EACS Kılavuzu 2013 2 DHHS Kılavuzu 2013 3 Ledergerber B Lancet 200 4 Raffanti SP J Acquir İmmune Defic Synd 2004

Sarı olan ilacı iccedilince yuumlzuumlm morarıyor onun iccedilin onu iccedilmiyorum

Midem bulanıyordu ilaccedillarımı kestim

Doumlrt hap ccedilok fazla geliyor fenalaşıyorum Doumlrt yerine iki tane iccediliyorum

Hasta Sadece beyaz ilaccediltan yazdıracağım diğerinden var Doktor Neden İkisinin birlikte bitmesi gerekiyordu Hasta Yolculuğa giderken bunu yanıma almayı unutmuşum Bir hafta sadece beyazdan iccediltim

Uyumsuzluk nedenleri ARTrsquoye uyum hakkında yeterli

bilgi sahibi olmamak

Yaşa bağlı sorunlar (polifarmasi goumlrme kaybı bilişsel yetersizlik)

Genccedil yaş

Psikososyal konular (depresyon evsizlik sosyal desteğin olmaması stres yaratan olaylar psikoz)

HIV durumunun accedilıklanamaması

Noumlrokognitif sorunlar

Madde koumltuumlye kullanımı

Stigma

İlaccedilların kullanımında guumlccedilluumlk (ilaccedilları yutarken zorlanma guumlnluumlk kullanım şemasında zorluk

Karmaşık rejimler (tablet sayısının ccedilokluğu dozların sık aralıklı olması gıdalarla etkileşim)

İlaccedil yan etkileri

Klinik ziyaretine gelmeme

Sigorta kapsamında olmama ilaccedil maliyeti

Tedavi yorgunluğu

Muumlmkuumlnse uyumsuzluk nedenini ortadan kaldıracak değişiklik yapılmalı

İlaccedil rejiminin basitleştirilmesi

Hap sayısının azaltılması

Doz aralıklarının azaltılması (muumlmkuumlnse tek doz kullanım)

Kaletra (tek doz kullanım) Prezista Stocrin Truvada Viramune XR

Gıdalarla etkileşimi olmayan ilaccedilların kullanımı

Doz saatlerinin ayarlanması

Guumlnluumlk yaşam aktivitelerini etkilemeyecek rejimin seccedililmesi

Aynı gruptan yan etkisi daha az olan ilacın kullanılması

Ontario Kohort Ccedilalışması 779 katılımcı (anket ccedilalışması)

Suboptimal uyum Goumlruumlşmeden oumlnceki 4 guumln iccedilinde ge1 doz ARTrsquonin atlanmış olması

15 olgu buna uyuyor

Guumlnde bir kez kullanılan rejimleri kullananlarda suboptimal uyum goumlruumllme olasılığı diğer rejimleri kullananlara goumlre yarı yarıya daha az

Diğer faktoumlrler genccedil yaş sosyal etkileşimin az olması ve bir seferde gt6 alkolik iccedilecek tuumlketme

Raboud J AIDS Behav 2011

PI temelli induumlksiyon tedavisi tek doz tek tablet (3NRTI) rejime geccedilen hastalarda uyum ve yaşam kalitesi yan etki1

PI temelli rejim ile virolojik baskılanma2

PI+2NRTI NNRTI+2NRTI 3NRTI

Virolojik başarısızlık oumlluumlm AIDS ile ilintili olaylar accedilısından hiccedilbir fark yok

Kan lipitlerinde kullanım kolaylığı uyumda diğer ilaccedil sınıflarının korunması avantajı

1Langebeek N HIV Med 2013 2Cruciani M Cochrane Database Sys Rev 2013

2NRTI + ATVr kullanan 40 hastaATVr + 3TC ile idame

48 hafta sonunda 1 virolojik başarısızlık (direnccedil yok) Lipit duumlzeylerinde duumlzelme Glomeruumller filtrasyon hızında duumlzelme Fiziksel ve zihinsel sağlık skorlarında duumlzelme Noumlrofizyolojik performansta duumlzelme Kemik mineral dansitesinde duumlzelme CD4 sayısı biliruumlbin plazma ATV duumlzeyleri uyum ve

vuumlcut yağ dağılımında anlamlı değişiklik yok

Di Giambenedetto S Antimicrobial Chemother 2013

PI monoterapisi x karma tedavi Monoterapi ve uumlccedilluuml tedavi kolu ile yapılan

karşılaştırmalarda VY saptanabilir duumlzeyin altında kalma oranı12

Monoterapi kolunda 80-81 Uumlccedilluuml tedavi kolunda 866-95 Fark anlamlı değil

Monoterapi kolunda virolojik başarısızlık yaşayanlarda uyum oranı daha koumltuuml Proteaz geninde direnccedil mutasyonu yok Karma tedavi ile viral yuumlk baskılanabiliyor

10 ccedilalışmayı kapsayan bir meta-analiz3

PI tedavisi uumlccedilluuml tedaviden daha başarısız Aradaki fark kuumlccediluumlk

1 Arribas JR J Acquir İmmune Defic Synd 2005 2 Nunes EP HIV Clin Trials 2009 3 Mathis S PLoS One 2011

PI monoterapisi Oumlnerildiği durumlar

PI temelli rejimlerde başarısızlık oumlykuumlsuuml bulunmayan VY son 6 ayda lt50 kmL olan ve kronik HBV enfeksiyonu bulunmayanlarda NRTI intoleransı varsa Tedavinin basitleştirilmesi iccedilin Madde bağımlılığı nedeniyle tedaviye sık ara veriliyorsa

Oumlnerilen ilaccedillar DRVr (guumlnde bir kez) LPVr (guumlnde iki kez)

EACS Kılavuzu 2013

Toksisiteye bağlı değişiklik Hırvatistanrsquoda 1998-2007 yılları arasında 321 hasta ART başlanan hastalarda 3 yıl boyunca aynı rejim ile devam

etme oranı 1998-2002rsquode 127 2002-2007rsquode 394

En sık ilaccedil değişikliğine neden olan toksisiteler lipoatrofi (22) gastrointestinal semptomlar (20) noumlropati (18)

Virolojik başarısızlık nedeniyle değişiklik oranı 5 ART rejiminin ilk 3 ayı iccedilinde toksisite nedeniyle ilaccedil

değişikliği gerektiren faktoumlrler Kadın cinsiyet İleri yaş

Perović Mihanović M Med Sci Monit 2013

Farmaoekonomik nedenle değişiklik İspanyarsquoda VY uzun suumlredir lt50 kmL olan hastalar 673 rejim değişikliği (562rsquosi maliyeti azaltma amaccedillı) En sık değişiklik

313 TDF+FTCABC+3TC 26 PI monoterapisine geccediliş

En ccedilok tasarruf sağlayan değişiklik stratejisi 38 PI monoterapisine geccediliş 24 raltegravirin rejimden ccedilıkarılması veya değiştirilmesi 13 TDF+FTCABC+3TC 5 nevirapine geccediliş

Llibre JM ClinicoEconomics and Outcomes Research 2013

Hasta Destek Merkezi

Page 23: Deniz Gökengin Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon ... · Rezidüel viral aktivite [Zhang L. N Engl J Med 1999] HCV ile koenfeksiyon [Tsiara GC. J Viral Hepatit 2013; Greub

Antiretroviral tedavi kullanan ve viral yuumlkuuml baskılanmış hastalarda

CD4 T lenfositi testinin

klinik durum değişmedikccedile

IFN kortikosteroit antineoplastik ilaccedil başlanmadıkccedila

yılda 1-2 kez yapılması oumlnerilir

EACS Kılavuzu 2013 DHHS Kılavuzu 2013

Tedavi değişikliğinin nedenleri Virolojik başarısızlık goumlzlenen hastalar Virolojik başarısızlığı olmayan hastalar

Toksisite Kanıtlanmış toksisite Olası ilaccedil etkileşimlerinin oumlnlenmesi Gebelik

Uzun vadede yan etkilerin oumlnlenmesi Rejimin basitleştirilmesi

Kullanım kolaylığı iccedilin İlaccedil rejiminin artık oumlnerilmemesikullanımdan kalkması

Maliyetin duumlşuumlruumllmesi

a ART başlandıktan 1 yıl sonra aynı tedavi ile devam eden hastaların oranı

b 2002-2004 yıllarında ARTrsquoyi kesme nedenleri

Arribas JR AIDS Res Ther 2013

Tanımlar Virolojik başarısızlık

Viral replikasyonun baskılanamaması veya baskılanmasının suumlrduumlruumllememesi (HIV RNA duumlzeyi gt200 kopyamL)

Yetersiz virolojik yanıt

ARTrsquoye başlandıktan 24 hafta sonra ardışık iki RNA testinde HIV RNA duumlzeyinin gt200 kopyamL olması

Virolojik geri tepme

Virolojik baskılanma sağlandıktan sonra HIV RNArsquonın saptanabilir duumlzeye (gt200 kopyamL) yuumlkselmesi

Suumlrekli duumlşuumlk duumlzeyli viremi

HIV RNArsquonın lt1000 kopyamL duumlzeyinde seyretmesi

Virolojik sıccedilrama

Virolojik baskılanma olduktan sonra HIV RNArsquonın saptanabilir duumlzeye yuumlkselip tekrar saptanamaz duumlzeye geri doumlnmesi

DHHS Kılavuzu 2013

Virolojik başarısızlığın nedenleri

geccedilmişte 28-40 ilaccedil intoleransıtoksisite

guumlnuumlmuumlzde primer direnccediluyumsuzluk

1 DrsquoArminio Monforte A AIDS 2000 2 Mocroft A AIDS 2001 3 Paredes R J Infect Dis 2010

Virolojik başarısızlık olduğunda HIV RNA ve CD4 T lenfositi sayılarında zaman iccedilindeki

değişiklikler

HIV ile ilintili klinik olayların ortaya ccedilıkışı

ARV tedavi oumlykuumlsuuml

Oumlnceki direnccedil testi sonuccedilları

İlaccedil kullanma davranışı (dozlara ve doz sıklığına uyum gıdalarla etkileşim)

Tolere edilirlik

Ek ilaccedillar veya destekler

Yandaş hastalıklardurumlar (madde koumltuumlye kullanımı gibi) değerlendirilmeli

Virolojik başarısızlığın belirlenmesi 1 Hermankova M JAMA 2001

2 Kieffer TL J Infect Dis 2004

3 Taiwo B Antiviral Therapy 2010

4 Lima V J Acquir Immune Defic Synd 2009

5 Riabaudo H 16 CROI 2009

6 6 DHHS Kılavuzu 2013

7 Aleman S AIDS 2002

8 Karlsson AC AIDS 2004

Tedaviyi değiştirmenin en doğru zamanı bilinmiyor

Duumlşuumlk duumlzeyli viremi tartışmalı Direnccedil mutasyonlarına yol accedilmıyor1

Uzun vadede stabil2

Baskılanmaya yakın duumlşuumlk duumlzeyli viremi sırasında mutasyon gelişebilir (Oumlz 3TC ve EFV)3

Yeni testler ccedilok daha duumlşuumlk duumlzeyde RNArsquoyı saptayabiliyor4

Virolojik başarısızlık sınırı56 lt200 kmL (daha guumlvenilir) lt50 kmL (yalancı başarısızlık)

Antiretrovirallere direnccedil78 VY gt200 kmL VY gt500 kmL

İlaccedil değiştirme stratejileri Duumlşuumlk duumlzeyli viremi (lt1000 kmL)

Uyumu goumlzden geccedilir lt50 - lt200 kmL arasının nasıl youmlnetileceği bilinmiyor gt200 - lt1000 kmL arası virolojik başarısızlık ihtimali direnccedil testi

denenir Tekrarlayan viremi (gt1000 kmL) ilaccedil direnci yok

İlaccedil kullanmıyorsa aynıbaşka rejimi başla VY negatifleşmezse direnccedil testi yaptır

Uyumu goumlzden geccedilir Tekrarlayan viremi (gt1000 kmL) ilaccedil direnci var

Direnccedil testi yap En kısa zamanda rejimi değiştir

Ccedilok ilaca direnccedilli HIV Her hasta bireysel olarak değerlendirilmeli uzman goumlruumlşuuml alınmalı

DHHS Kılavuzu 2013

Stanford Direnccedil Veritabanı (httphivdbstanfordedu)

Dizin yorumlama programları (HIVdb)

Her direnccedil mutasyonuna bir puan verilir

Bu puanlar toplanarak ilacın direnccedil puanı belirlenir

Genotipik duyarlılık puanı

İlacın duyarlılık durumuna goumlre 0-1 olarak puanlanır

Rejimin puanı ne kadar yuumlksekse virolojik yanıt alma olasılığı o kadar fazla

Virolojik yanıt iccedilin kestirici

Soo-Yon R Nucleic Acids Res 2003

Anderson JA AIDS Res Hum Retroviruses 2008

İlaccedil değiştirme stratejileri12

Yeni rejimde en az 2 tercihen 3 aktif ilaccedil bulunmalı Rejimde en az 1 tam aktif PIr + en az bir adet daha oumlnce

kullanılmamış sınıftan ilaccedil bulunmalı (direnccedil testi sonuccedillarına goumlre)

lt2 aktif ilaccedil varsa değişikliği ertele Seccedilenekler ccedilok sınırlıysa deneysel ilaccedillar kullanılabilir Her koşulda tedaviyi suumlrduumlr

Viral yuumlkuumln 10000-20000 kmL duumlzeyinde tutulması klinik yarar sağlayabilir3

Kısmi virolojik baskılama klinik yarar sağlayabilir4

Direnccedil olsa bile bazı durumlarda 3TC veya FTC kullanılabilir

1 EACS Kılavuzu 2013 2 DHHS Kılavuzu 2013 3 Ledergerber B Lancet 200 4 Raffanti SP J Acquir İmmune Defic Synd 2004

Sarı olan ilacı iccedilince yuumlzuumlm morarıyor onun iccedilin onu iccedilmiyorum

Midem bulanıyordu ilaccedillarımı kestim

Doumlrt hap ccedilok fazla geliyor fenalaşıyorum Doumlrt yerine iki tane iccediliyorum

Hasta Sadece beyaz ilaccediltan yazdıracağım diğerinden var Doktor Neden İkisinin birlikte bitmesi gerekiyordu Hasta Yolculuğa giderken bunu yanıma almayı unutmuşum Bir hafta sadece beyazdan iccediltim

Uyumsuzluk nedenleri ARTrsquoye uyum hakkında yeterli

bilgi sahibi olmamak

Yaşa bağlı sorunlar (polifarmasi goumlrme kaybı bilişsel yetersizlik)

Genccedil yaş

Psikososyal konular (depresyon evsizlik sosyal desteğin olmaması stres yaratan olaylar psikoz)

HIV durumunun accedilıklanamaması

Noumlrokognitif sorunlar

Madde koumltuumlye kullanımı

Stigma

İlaccedilların kullanımında guumlccedilluumlk (ilaccedilları yutarken zorlanma guumlnluumlk kullanım şemasında zorluk

Karmaşık rejimler (tablet sayısının ccedilokluğu dozların sık aralıklı olması gıdalarla etkileşim)

İlaccedil yan etkileri

Klinik ziyaretine gelmeme

Sigorta kapsamında olmama ilaccedil maliyeti

Tedavi yorgunluğu

Muumlmkuumlnse uyumsuzluk nedenini ortadan kaldıracak değişiklik yapılmalı

İlaccedil rejiminin basitleştirilmesi

Hap sayısının azaltılması

Doz aralıklarının azaltılması (muumlmkuumlnse tek doz kullanım)

Kaletra (tek doz kullanım) Prezista Stocrin Truvada Viramune XR

Gıdalarla etkileşimi olmayan ilaccedilların kullanımı

Doz saatlerinin ayarlanması

Guumlnluumlk yaşam aktivitelerini etkilemeyecek rejimin seccedililmesi

Aynı gruptan yan etkisi daha az olan ilacın kullanılması

Ontario Kohort Ccedilalışması 779 katılımcı (anket ccedilalışması)

Suboptimal uyum Goumlruumlşmeden oumlnceki 4 guumln iccedilinde ge1 doz ARTrsquonin atlanmış olması

15 olgu buna uyuyor

Guumlnde bir kez kullanılan rejimleri kullananlarda suboptimal uyum goumlruumllme olasılığı diğer rejimleri kullananlara goumlre yarı yarıya daha az

Diğer faktoumlrler genccedil yaş sosyal etkileşimin az olması ve bir seferde gt6 alkolik iccedilecek tuumlketme

Raboud J AIDS Behav 2011

PI temelli induumlksiyon tedavisi tek doz tek tablet (3NRTI) rejime geccedilen hastalarda uyum ve yaşam kalitesi yan etki1

PI temelli rejim ile virolojik baskılanma2

PI+2NRTI NNRTI+2NRTI 3NRTI

Virolojik başarısızlık oumlluumlm AIDS ile ilintili olaylar accedilısından hiccedilbir fark yok

Kan lipitlerinde kullanım kolaylığı uyumda diğer ilaccedil sınıflarının korunması avantajı

1Langebeek N HIV Med 2013 2Cruciani M Cochrane Database Sys Rev 2013

2NRTI + ATVr kullanan 40 hastaATVr + 3TC ile idame

48 hafta sonunda 1 virolojik başarısızlık (direnccedil yok) Lipit duumlzeylerinde duumlzelme Glomeruumller filtrasyon hızında duumlzelme Fiziksel ve zihinsel sağlık skorlarında duumlzelme Noumlrofizyolojik performansta duumlzelme Kemik mineral dansitesinde duumlzelme CD4 sayısı biliruumlbin plazma ATV duumlzeyleri uyum ve

vuumlcut yağ dağılımında anlamlı değişiklik yok

Di Giambenedetto S Antimicrobial Chemother 2013

PI monoterapisi x karma tedavi Monoterapi ve uumlccedilluuml tedavi kolu ile yapılan

karşılaştırmalarda VY saptanabilir duumlzeyin altında kalma oranı12

Monoterapi kolunda 80-81 Uumlccedilluuml tedavi kolunda 866-95 Fark anlamlı değil

Monoterapi kolunda virolojik başarısızlık yaşayanlarda uyum oranı daha koumltuuml Proteaz geninde direnccedil mutasyonu yok Karma tedavi ile viral yuumlk baskılanabiliyor

10 ccedilalışmayı kapsayan bir meta-analiz3

PI tedavisi uumlccedilluuml tedaviden daha başarısız Aradaki fark kuumlccediluumlk

1 Arribas JR J Acquir İmmune Defic Synd 2005 2 Nunes EP HIV Clin Trials 2009 3 Mathis S PLoS One 2011

PI monoterapisi Oumlnerildiği durumlar

PI temelli rejimlerde başarısızlık oumlykuumlsuuml bulunmayan VY son 6 ayda lt50 kmL olan ve kronik HBV enfeksiyonu bulunmayanlarda NRTI intoleransı varsa Tedavinin basitleştirilmesi iccedilin Madde bağımlılığı nedeniyle tedaviye sık ara veriliyorsa

Oumlnerilen ilaccedillar DRVr (guumlnde bir kez) LPVr (guumlnde iki kez)

EACS Kılavuzu 2013

Toksisiteye bağlı değişiklik Hırvatistanrsquoda 1998-2007 yılları arasında 321 hasta ART başlanan hastalarda 3 yıl boyunca aynı rejim ile devam

etme oranı 1998-2002rsquode 127 2002-2007rsquode 394

En sık ilaccedil değişikliğine neden olan toksisiteler lipoatrofi (22) gastrointestinal semptomlar (20) noumlropati (18)

Virolojik başarısızlık nedeniyle değişiklik oranı 5 ART rejiminin ilk 3 ayı iccedilinde toksisite nedeniyle ilaccedil

değişikliği gerektiren faktoumlrler Kadın cinsiyet İleri yaş

Perović Mihanović M Med Sci Monit 2013

Farmaoekonomik nedenle değişiklik İspanyarsquoda VY uzun suumlredir lt50 kmL olan hastalar 673 rejim değişikliği (562rsquosi maliyeti azaltma amaccedillı) En sık değişiklik

313 TDF+FTCABC+3TC 26 PI monoterapisine geccediliş

En ccedilok tasarruf sağlayan değişiklik stratejisi 38 PI monoterapisine geccediliş 24 raltegravirin rejimden ccedilıkarılması veya değiştirilmesi 13 TDF+FTCABC+3TC 5 nevirapine geccediliş

Llibre JM ClinicoEconomics and Outcomes Research 2013

Hasta Destek Merkezi

Page 24: Deniz Gökengin Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon ... · Rezidüel viral aktivite [Zhang L. N Engl J Med 1999] HCV ile koenfeksiyon [Tsiara GC. J Viral Hepatit 2013; Greub

Tedavi değişikliğinin nedenleri Virolojik başarısızlık goumlzlenen hastalar Virolojik başarısızlığı olmayan hastalar

Toksisite Kanıtlanmış toksisite Olası ilaccedil etkileşimlerinin oumlnlenmesi Gebelik

Uzun vadede yan etkilerin oumlnlenmesi Rejimin basitleştirilmesi

Kullanım kolaylığı iccedilin İlaccedil rejiminin artık oumlnerilmemesikullanımdan kalkması

Maliyetin duumlşuumlruumllmesi

a ART başlandıktan 1 yıl sonra aynı tedavi ile devam eden hastaların oranı

b 2002-2004 yıllarında ARTrsquoyi kesme nedenleri

Arribas JR AIDS Res Ther 2013

Tanımlar Virolojik başarısızlık

Viral replikasyonun baskılanamaması veya baskılanmasının suumlrduumlruumllememesi (HIV RNA duumlzeyi gt200 kopyamL)

Yetersiz virolojik yanıt

ARTrsquoye başlandıktan 24 hafta sonra ardışık iki RNA testinde HIV RNA duumlzeyinin gt200 kopyamL olması

Virolojik geri tepme

Virolojik baskılanma sağlandıktan sonra HIV RNArsquonın saptanabilir duumlzeye (gt200 kopyamL) yuumlkselmesi

Suumlrekli duumlşuumlk duumlzeyli viremi

HIV RNArsquonın lt1000 kopyamL duumlzeyinde seyretmesi

Virolojik sıccedilrama

Virolojik baskılanma olduktan sonra HIV RNArsquonın saptanabilir duumlzeye yuumlkselip tekrar saptanamaz duumlzeye geri doumlnmesi

DHHS Kılavuzu 2013

Virolojik başarısızlığın nedenleri

geccedilmişte 28-40 ilaccedil intoleransıtoksisite

guumlnuumlmuumlzde primer direnccediluyumsuzluk

1 DrsquoArminio Monforte A AIDS 2000 2 Mocroft A AIDS 2001 3 Paredes R J Infect Dis 2010

Virolojik başarısızlık olduğunda HIV RNA ve CD4 T lenfositi sayılarında zaman iccedilindeki

değişiklikler

HIV ile ilintili klinik olayların ortaya ccedilıkışı

ARV tedavi oumlykuumlsuuml

Oumlnceki direnccedil testi sonuccedilları

İlaccedil kullanma davranışı (dozlara ve doz sıklığına uyum gıdalarla etkileşim)

Tolere edilirlik

Ek ilaccedillar veya destekler

Yandaş hastalıklardurumlar (madde koumltuumlye kullanımı gibi) değerlendirilmeli

Virolojik başarısızlığın belirlenmesi 1 Hermankova M JAMA 2001

2 Kieffer TL J Infect Dis 2004

3 Taiwo B Antiviral Therapy 2010

4 Lima V J Acquir Immune Defic Synd 2009

5 Riabaudo H 16 CROI 2009

6 6 DHHS Kılavuzu 2013

7 Aleman S AIDS 2002

8 Karlsson AC AIDS 2004

Tedaviyi değiştirmenin en doğru zamanı bilinmiyor

Duumlşuumlk duumlzeyli viremi tartışmalı Direnccedil mutasyonlarına yol accedilmıyor1

Uzun vadede stabil2

Baskılanmaya yakın duumlşuumlk duumlzeyli viremi sırasında mutasyon gelişebilir (Oumlz 3TC ve EFV)3

Yeni testler ccedilok daha duumlşuumlk duumlzeyde RNArsquoyı saptayabiliyor4

Virolojik başarısızlık sınırı56 lt200 kmL (daha guumlvenilir) lt50 kmL (yalancı başarısızlık)

Antiretrovirallere direnccedil78 VY gt200 kmL VY gt500 kmL

İlaccedil değiştirme stratejileri Duumlşuumlk duumlzeyli viremi (lt1000 kmL)

Uyumu goumlzden geccedilir lt50 - lt200 kmL arasının nasıl youmlnetileceği bilinmiyor gt200 - lt1000 kmL arası virolojik başarısızlık ihtimali direnccedil testi

denenir Tekrarlayan viremi (gt1000 kmL) ilaccedil direnci yok

İlaccedil kullanmıyorsa aynıbaşka rejimi başla VY negatifleşmezse direnccedil testi yaptır

Uyumu goumlzden geccedilir Tekrarlayan viremi (gt1000 kmL) ilaccedil direnci var

Direnccedil testi yap En kısa zamanda rejimi değiştir

Ccedilok ilaca direnccedilli HIV Her hasta bireysel olarak değerlendirilmeli uzman goumlruumlşuuml alınmalı

DHHS Kılavuzu 2013

Stanford Direnccedil Veritabanı (httphivdbstanfordedu)

Dizin yorumlama programları (HIVdb)

Her direnccedil mutasyonuna bir puan verilir

Bu puanlar toplanarak ilacın direnccedil puanı belirlenir

Genotipik duyarlılık puanı

İlacın duyarlılık durumuna goumlre 0-1 olarak puanlanır

Rejimin puanı ne kadar yuumlksekse virolojik yanıt alma olasılığı o kadar fazla

Virolojik yanıt iccedilin kestirici

Soo-Yon R Nucleic Acids Res 2003

Anderson JA AIDS Res Hum Retroviruses 2008

İlaccedil değiştirme stratejileri12

Yeni rejimde en az 2 tercihen 3 aktif ilaccedil bulunmalı Rejimde en az 1 tam aktif PIr + en az bir adet daha oumlnce

kullanılmamış sınıftan ilaccedil bulunmalı (direnccedil testi sonuccedillarına goumlre)

lt2 aktif ilaccedil varsa değişikliği ertele Seccedilenekler ccedilok sınırlıysa deneysel ilaccedillar kullanılabilir Her koşulda tedaviyi suumlrduumlr

Viral yuumlkuumln 10000-20000 kmL duumlzeyinde tutulması klinik yarar sağlayabilir3

Kısmi virolojik baskılama klinik yarar sağlayabilir4

Direnccedil olsa bile bazı durumlarda 3TC veya FTC kullanılabilir

1 EACS Kılavuzu 2013 2 DHHS Kılavuzu 2013 3 Ledergerber B Lancet 200 4 Raffanti SP J Acquir İmmune Defic Synd 2004

Sarı olan ilacı iccedilince yuumlzuumlm morarıyor onun iccedilin onu iccedilmiyorum

Midem bulanıyordu ilaccedillarımı kestim

Doumlrt hap ccedilok fazla geliyor fenalaşıyorum Doumlrt yerine iki tane iccediliyorum

Hasta Sadece beyaz ilaccediltan yazdıracağım diğerinden var Doktor Neden İkisinin birlikte bitmesi gerekiyordu Hasta Yolculuğa giderken bunu yanıma almayı unutmuşum Bir hafta sadece beyazdan iccediltim

Uyumsuzluk nedenleri ARTrsquoye uyum hakkında yeterli

bilgi sahibi olmamak

Yaşa bağlı sorunlar (polifarmasi goumlrme kaybı bilişsel yetersizlik)

Genccedil yaş

Psikososyal konular (depresyon evsizlik sosyal desteğin olmaması stres yaratan olaylar psikoz)

HIV durumunun accedilıklanamaması

Noumlrokognitif sorunlar

Madde koumltuumlye kullanımı

Stigma

İlaccedilların kullanımında guumlccedilluumlk (ilaccedilları yutarken zorlanma guumlnluumlk kullanım şemasında zorluk

Karmaşık rejimler (tablet sayısının ccedilokluğu dozların sık aralıklı olması gıdalarla etkileşim)

İlaccedil yan etkileri

Klinik ziyaretine gelmeme

Sigorta kapsamında olmama ilaccedil maliyeti

Tedavi yorgunluğu

Muumlmkuumlnse uyumsuzluk nedenini ortadan kaldıracak değişiklik yapılmalı

İlaccedil rejiminin basitleştirilmesi

Hap sayısının azaltılması

Doz aralıklarının azaltılması (muumlmkuumlnse tek doz kullanım)

Kaletra (tek doz kullanım) Prezista Stocrin Truvada Viramune XR

Gıdalarla etkileşimi olmayan ilaccedilların kullanımı

Doz saatlerinin ayarlanması

Guumlnluumlk yaşam aktivitelerini etkilemeyecek rejimin seccedililmesi

Aynı gruptan yan etkisi daha az olan ilacın kullanılması

Ontario Kohort Ccedilalışması 779 katılımcı (anket ccedilalışması)

Suboptimal uyum Goumlruumlşmeden oumlnceki 4 guumln iccedilinde ge1 doz ARTrsquonin atlanmış olması

15 olgu buna uyuyor

Guumlnde bir kez kullanılan rejimleri kullananlarda suboptimal uyum goumlruumllme olasılığı diğer rejimleri kullananlara goumlre yarı yarıya daha az

Diğer faktoumlrler genccedil yaş sosyal etkileşimin az olması ve bir seferde gt6 alkolik iccedilecek tuumlketme

Raboud J AIDS Behav 2011

PI temelli induumlksiyon tedavisi tek doz tek tablet (3NRTI) rejime geccedilen hastalarda uyum ve yaşam kalitesi yan etki1

PI temelli rejim ile virolojik baskılanma2

PI+2NRTI NNRTI+2NRTI 3NRTI

Virolojik başarısızlık oumlluumlm AIDS ile ilintili olaylar accedilısından hiccedilbir fark yok

Kan lipitlerinde kullanım kolaylığı uyumda diğer ilaccedil sınıflarının korunması avantajı

1Langebeek N HIV Med 2013 2Cruciani M Cochrane Database Sys Rev 2013

2NRTI + ATVr kullanan 40 hastaATVr + 3TC ile idame

48 hafta sonunda 1 virolojik başarısızlık (direnccedil yok) Lipit duumlzeylerinde duumlzelme Glomeruumller filtrasyon hızında duumlzelme Fiziksel ve zihinsel sağlık skorlarında duumlzelme Noumlrofizyolojik performansta duumlzelme Kemik mineral dansitesinde duumlzelme CD4 sayısı biliruumlbin plazma ATV duumlzeyleri uyum ve

vuumlcut yağ dağılımında anlamlı değişiklik yok

Di Giambenedetto S Antimicrobial Chemother 2013

PI monoterapisi x karma tedavi Monoterapi ve uumlccedilluuml tedavi kolu ile yapılan

karşılaştırmalarda VY saptanabilir duumlzeyin altında kalma oranı12

Monoterapi kolunda 80-81 Uumlccedilluuml tedavi kolunda 866-95 Fark anlamlı değil

Monoterapi kolunda virolojik başarısızlık yaşayanlarda uyum oranı daha koumltuuml Proteaz geninde direnccedil mutasyonu yok Karma tedavi ile viral yuumlk baskılanabiliyor

10 ccedilalışmayı kapsayan bir meta-analiz3

PI tedavisi uumlccedilluuml tedaviden daha başarısız Aradaki fark kuumlccediluumlk

1 Arribas JR J Acquir İmmune Defic Synd 2005 2 Nunes EP HIV Clin Trials 2009 3 Mathis S PLoS One 2011

PI monoterapisi Oumlnerildiği durumlar

PI temelli rejimlerde başarısızlık oumlykuumlsuuml bulunmayan VY son 6 ayda lt50 kmL olan ve kronik HBV enfeksiyonu bulunmayanlarda NRTI intoleransı varsa Tedavinin basitleştirilmesi iccedilin Madde bağımlılığı nedeniyle tedaviye sık ara veriliyorsa

Oumlnerilen ilaccedillar DRVr (guumlnde bir kez) LPVr (guumlnde iki kez)

EACS Kılavuzu 2013

Toksisiteye bağlı değişiklik Hırvatistanrsquoda 1998-2007 yılları arasında 321 hasta ART başlanan hastalarda 3 yıl boyunca aynı rejim ile devam

etme oranı 1998-2002rsquode 127 2002-2007rsquode 394

En sık ilaccedil değişikliğine neden olan toksisiteler lipoatrofi (22) gastrointestinal semptomlar (20) noumlropati (18)

Virolojik başarısızlık nedeniyle değişiklik oranı 5 ART rejiminin ilk 3 ayı iccedilinde toksisite nedeniyle ilaccedil

değişikliği gerektiren faktoumlrler Kadın cinsiyet İleri yaş

Perović Mihanović M Med Sci Monit 2013

Farmaoekonomik nedenle değişiklik İspanyarsquoda VY uzun suumlredir lt50 kmL olan hastalar 673 rejim değişikliği (562rsquosi maliyeti azaltma amaccedillı) En sık değişiklik

313 TDF+FTCABC+3TC 26 PI monoterapisine geccediliş

En ccedilok tasarruf sağlayan değişiklik stratejisi 38 PI monoterapisine geccediliş 24 raltegravirin rejimden ccedilıkarılması veya değiştirilmesi 13 TDF+FTCABC+3TC 5 nevirapine geccediliş

Llibre JM ClinicoEconomics and Outcomes Research 2013

Hasta Destek Merkezi

Page 25: Deniz Gökengin Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon ... · Rezidüel viral aktivite [Zhang L. N Engl J Med 1999] HCV ile koenfeksiyon [Tsiara GC. J Viral Hepatit 2013; Greub

a ART başlandıktan 1 yıl sonra aynı tedavi ile devam eden hastaların oranı

b 2002-2004 yıllarında ARTrsquoyi kesme nedenleri

Arribas JR AIDS Res Ther 2013

Tanımlar Virolojik başarısızlık

Viral replikasyonun baskılanamaması veya baskılanmasının suumlrduumlruumllememesi (HIV RNA duumlzeyi gt200 kopyamL)

Yetersiz virolojik yanıt

ARTrsquoye başlandıktan 24 hafta sonra ardışık iki RNA testinde HIV RNA duumlzeyinin gt200 kopyamL olması

Virolojik geri tepme

Virolojik baskılanma sağlandıktan sonra HIV RNArsquonın saptanabilir duumlzeye (gt200 kopyamL) yuumlkselmesi

Suumlrekli duumlşuumlk duumlzeyli viremi

HIV RNArsquonın lt1000 kopyamL duumlzeyinde seyretmesi

Virolojik sıccedilrama

Virolojik baskılanma olduktan sonra HIV RNArsquonın saptanabilir duumlzeye yuumlkselip tekrar saptanamaz duumlzeye geri doumlnmesi

DHHS Kılavuzu 2013

Virolojik başarısızlığın nedenleri

geccedilmişte 28-40 ilaccedil intoleransıtoksisite

guumlnuumlmuumlzde primer direnccediluyumsuzluk

1 DrsquoArminio Monforte A AIDS 2000 2 Mocroft A AIDS 2001 3 Paredes R J Infect Dis 2010

Virolojik başarısızlık olduğunda HIV RNA ve CD4 T lenfositi sayılarında zaman iccedilindeki

değişiklikler

HIV ile ilintili klinik olayların ortaya ccedilıkışı

ARV tedavi oumlykuumlsuuml

Oumlnceki direnccedil testi sonuccedilları

İlaccedil kullanma davranışı (dozlara ve doz sıklığına uyum gıdalarla etkileşim)

Tolere edilirlik

Ek ilaccedillar veya destekler

Yandaş hastalıklardurumlar (madde koumltuumlye kullanımı gibi) değerlendirilmeli

Virolojik başarısızlığın belirlenmesi 1 Hermankova M JAMA 2001

2 Kieffer TL J Infect Dis 2004

3 Taiwo B Antiviral Therapy 2010

4 Lima V J Acquir Immune Defic Synd 2009

5 Riabaudo H 16 CROI 2009

6 6 DHHS Kılavuzu 2013

7 Aleman S AIDS 2002

8 Karlsson AC AIDS 2004

Tedaviyi değiştirmenin en doğru zamanı bilinmiyor

Duumlşuumlk duumlzeyli viremi tartışmalı Direnccedil mutasyonlarına yol accedilmıyor1

Uzun vadede stabil2

Baskılanmaya yakın duumlşuumlk duumlzeyli viremi sırasında mutasyon gelişebilir (Oumlz 3TC ve EFV)3

Yeni testler ccedilok daha duumlşuumlk duumlzeyde RNArsquoyı saptayabiliyor4

Virolojik başarısızlık sınırı56 lt200 kmL (daha guumlvenilir) lt50 kmL (yalancı başarısızlık)

Antiretrovirallere direnccedil78 VY gt200 kmL VY gt500 kmL

İlaccedil değiştirme stratejileri Duumlşuumlk duumlzeyli viremi (lt1000 kmL)

Uyumu goumlzden geccedilir lt50 - lt200 kmL arasının nasıl youmlnetileceği bilinmiyor gt200 - lt1000 kmL arası virolojik başarısızlık ihtimali direnccedil testi

denenir Tekrarlayan viremi (gt1000 kmL) ilaccedil direnci yok

İlaccedil kullanmıyorsa aynıbaşka rejimi başla VY negatifleşmezse direnccedil testi yaptır

Uyumu goumlzden geccedilir Tekrarlayan viremi (gt1000 kmL) ilaccedil direnci var

Direnccedil testi yap En kısa zamanda rejimi değiştir

Ccedilok ilaca direnccedilli HIV Her hasta bireysel olarak değerlendirilmeli uzman goumlruumlşuuml alınmalı

DHHS Kılavuzu 2013

Stanford Direnccedil Veritabanı (httphivdbstanfordedu)

Dizin yorumlama programları (HIVdb)

Her direnccedil mutasyonuna bir puan verilir

Bu puanlar toplanarak ilacın direnccedil puanı belirlenir

Genotipik duyarlılık puanı

İlacın duyarlılık durumuna goumlre 0-1 olarak puanlanır

Rejimin puanı ne kadar yuumlksekse virolojik yanıt alma olasılığı o kadar fazla

Virolojik yanıt iccedilin kestirici

Soo-Yon R Nucleic Acids Res 2003

Anderson JA AIDS Res Hum Retroviruses 2008

İlaccedil değiştirme stratejileri12

Yeni rejimde en az 2 tercihen 3 aktif ilaccedil bulunmalı Rejimde en az 1 tam aktif PIr + en az bir adet daha oumlnce

kullanılmamış sınıftan ilaccedil bulunmalı (direnccedil testi sonuccedillarına goumlre)

lt2 aktif ilaccedil varsa değişikliği ertele Seccedilenekler ccedilok sınırlıysa deneysel ilaccedillar kullanılabilir Her koşulda tedaviyi suumlrduumlr

Viral yuumlkuumln 10000-20000 kmL duumlzeyinde tutulması klinik yarar sağlayabilir3

Kısmi virolojik baskılama klinik yarar sağlayabilir4

Direnccedil olsa bile bazı durumlarda 3TC veya FTC kullanılabilir

1 EACS Kılavuzu 2013 2 DHHS Kılavuzu 2013 3 Ledergerber B Lancet 200 4 Raffanti SP J Acquir İmmune Defic Synd 2004

Sarı olan ilacı iccedilince yuumlzuumlm morarıyor onun iccedilin onu iccedilmiyorum

Midem bulanıyordu ilaccedillarımı kestim

Doumlrt hap ccedilok fazla geliyor fenalaşıyorum Doumlrt yerine iki tane iccediliyorum

Hasta Sadece beyaz ilaccediltan yazdıracağım diğerinden var Doktor Neden İkisinin birlikte bitmesi gerekiyordu Hasta Yolculuğa giderken bunu yanıma almayı unutmuşum Bir hafta sadece beyazdan iccediltim

Uyumsuzluk nedenleri ARTrsquoye uyum hakkında yeterli

bilgi sahibi olmamak

Yaşa bağlı sorunlar (polifarmasi goumlrme kaybı bilişsel yetersizlik)

Genccedil yaş

Psikososyal konular (depresyon evsizlik sosyal desteğin olmaması stres yaratan olaylar psikoz)

HIV durumunun accedilıklanamaması

Noumlrokognitif sorunlar

Madde koumltuumlye kullanımı

Stigma

İlaccedilların kullanımında guumlccedilluumlk (ilaccedilları yutarken zorlanma guumlnluumlk kullanım şemasında zorluk

Karmaşık rejimler (tablet sayısının ccedilokluğu dozların sık aralıklı olması gıdalarla etkileşim)

İlaccedil yan etkileri

Klinik ziyaretine gelmeme

Sigorta kapsamında olmama ilaccedil maliyeti

Tedavi yorgunluğu

Muumlmkuumlnse uyumsuzluk nedenini ortadan kaldıracak değişiklik yapılmalı

İlaccedil rejiminin basitleştirilmesi

Hap sayısının azaltılması

Doz aralıklarının azaltılması (muumlmkuumlnse tek doz kullanım)

Kaletra (tek doz kullanım) Prezista Stocrin Truvada Viramune XR

Gıdalarla etkileşimi olmayan ilaccedilların kullanımı

Doz saatlerinin ayarlanması

Guumlnluumlk yaşam aktivitelerini etkilemeyecek rejimin seccedililmesi

Aynı gruptan yan etkisi daha az olan ilacın kullanılması

Ontario Kohort Ccedilalışması 779 katılımcı (anket ccedilalışması)

Suboptimal uyum Goumlruumlşmeden oumlnceki 4 guumln iccedilinde ge1 doz ARTrsquonin atlanmış olması

15 olgu buna uyuyor

Guumlnde bir kez kullanılan rejimleri kullananlarda suboptimal uyum goumlruumllme olasılığı diğer rejimleri kullananlara goumlre yarı yarıya daha az

Diğer faktoumlrler genccedil yaş sosyal etkileşimin az olması ve bir seferde gt6 alkolik iccedilecek tuumlketme

Raboud J AIDS Behav 2011

PI temelli induumlksiyon tedavisi tek doz tek tablet (3NRTI) rejime geccedilen hastalarda uyum ve yaşam kalitesi yan etki1

PI temelli rejim ile virolojik baskılanma2

PI+2NRTI NNRTI+2NRTI 3NRTI

Virolojik başarısızlık oumlluumlm AIDS ile ilintili olaylar accedilısından hiccedilbir fark yok

Kan lipitlerinde kullanım kolaylığı uyumda diğer ilaccedil sınıflarının korunması avantajı

1Langebeek N HIV Med 2013 2Cruciani M Cochrane Database Sys Rev 2013

2NRTI + ATVr kullanan 40 hastaATVr + 3TC ile idame

48 hafta sonunda 1 virolojik başarısızlık (direnccedil yok) Lipit duumlzeylerinde duumlzelme Glomeruumller filtrasyon hızında duumlzelme Fiziksel ve zihinsel sağlık skorlarında duumlzelme Noumlrofizyolojik performansta duumlzelme Kemik mineral dansitesinde duumlzelme CD4 sayısı biliruumlbin plazma ATV duumlzeyleri uyum ve

vuumlcut yağ dağılımında anlamlı değişiklik yok

Di Giambenedetto S Antimicrobial Chemother 2013

PI monoterapisi x karma tedavi Monoterapi ve uumlccedilluuml tedavi kolu ile yapılan

karşılaştırmalarda VY saptanabilir duumlzeyin altında kalma oranı12

Monoterapi kolunda 80-81 Uumlccedilluuml tedavi kolunda 866-95 Fark anlamlı değil

Monoterapi kolunda virolojik başarısızlık yaşayanlarda uyum oranı daha koumltuuml Proteaz geninde direnccedil mutasyonu yok Karma tedavi ile viral yuumlk baskılanabiliyor

10 ccedilalışmayı kapsayan bir meta-analiz3

PI tedavisi uumlccedilluuml tedaviden daha başarısız Aradaki fark kuumlccediluumlk

1 Arribas JR J Acquir İmmune Defic Synd 2005 2 Nunes EP HIV Clin Trials 2009 3 Mathis S PLoS One 2011

PI monoterapisi Oumlnerildiği durumlar

PI temelli rejimlerde başarısızlık oumlykuumlsuuml bulunmayan VY son 6 ayda lt50 kmL olan ve kronik HBV enfeksiyonu bulunmayanlarda NRTI intoleransı varsa Tedavinin basitleştirilmesi iccedilin Madde bağımlılığı nedeniyle tedaviye sık ara veriliyorsa

Oumlnerilen ilaccedillar DRVr (guumlnde bir kez) LPVr (guumlnde iki kez)

EACS Kılavuzu 2013

Toksisiteye bağlı değişiklik Hırvatistanrsquoda 1998-2007 yılları arasında 321 hasta ART başlanan hastalarda 3 yıl boyunca aynı rejim ile devam

etme oranı 1998-2002rsquode 127 2002-2007rsquode 394

En sık ilaccedil değişikliğine neden olan toksisiteler lipoatrofi (22) gastrointestinal semptomlar (20) noumlropati (18)

Virolojik başarısızlık nedeniyle değişiklik oranı 5 ART rejiminin ilk 3 ayı iccedilinde toksisite nedeniyle ilaccedil

değişikliği gerektiren faktoumlrler Kadın cinsiyet İleri yaş

Perović Mihanović M Med Sci Monit 2013

Farmaoekonomik nedenle değişiklik İspanyarsquoda VY uzun suumlredir lt50 kmL olan hastalar 673 rejim değişikliği (562rsquosi maliyeti azaltma amaccedillı) En sık değişiklik

313 TDF+FTCABC+3TC 26 PI monoterapisine geccediliş

En ccedilok tasarruf sağlayan değişiklik stratejisi 38 PI monoterapisine geccediliş 24 raltegravirin rejimden ccedilıkarılması veya değiştirilmesi 13 TDF+FTCABC+3TC 5 nevirapine geccediliş

Llibre JM ClinicoEconomics and Outcomes Research 2013

Hasta Destek Merkezi

Page 26: Deniz Gökengin Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon ... · Rezidüel viral aktivite [Zhang L. N Engl J Med 1999] HCV ile koenfeksiyon [Tsiara GC. J Viral Hepatit 2013; Greub

Tanımlar Virolojik başarısızlık

Viral replikasyonun baskılanamaması veya baskılanmasının suumlrduumlruumllememesi (HIV RNA duumlzeyi gt200 kopyamL)

Yetersiz virolojik yanıt

ARTrsquoye başlandıktan 24 hafta sonra ardışık iki RNA testinde HIV RNA duumlzeyinin gt200 kopyamL olması

Virolojik geri tepme

Virolojik baskılanma sağlandıktan sonra HIV RNArsquonın saptanabilir duumlzeye (gt200 kopyamL) yuumlkselmesi

Suumlrekli duumlşuumlk duumlzeyli viremi

HIV RNArsquonın lt1000 kopyamL duumlzeyinde seyretmesi

Virolojik sıccedilrama

Virolojik baskılanma olduktan sonra HIV RNArsquonın saptanabilir duumlzeye yuumlkselip tekrar saptanamaz duumlzeye geri doumlnmesi

DHHS Kılavuzu 2013

Virolojik başarısızlığın nedenleri

geccedilmişte 28-40 ilaccedil intoleransıtoksisite

guumlnuumlmuumlzde primer direnccediluyumsuzluk

1 DrsquoArminio Monforte A AIDS 2000 2 Mocroft A AIDS 2001 3 Paredes R J Infect Dis 2010

Virolojik başarısızlık olduğunda HIV RNA ve CD4 T lenfositi sayılarında zaman iccedilindeki

değişiklikler

HIV ile ilintili klinik olayların ortaya ccedilıkışı

ARV tedavi oumlykuumlsuuml

Oumlnceki direnccedil testi sonuccedilları

İlaccedil kullanma davranışı (dozlara ve doz sıklığına uyum gıdalarla etkileşim)

Tolere edilirlik

Ek ilaccedillar veya destekler

Yandaş hastalıklardurumlar (madde koumltuumlye kullanımı gibi) değerlendirilmeli

Virolojik başarısızlığın belirlenmesi 1 Hermankova M JAMA 2001

2 Kieffer TL J Infect Dis 2004

3 Taiwo B Antiviral Therapy 2010

4 Lima V J Acquir Immune Defic Synd 2009

5 Riabaudo H 16 CROI 2009

6 6 DHHS Kılavuzu 2013

7 Aleman S AIDS 2002

8 Karlsson AC AIDS 2004

Tedaviyi değiştirmenin en doğru zamanı bilinmiyor

Duumlşuumlk duumlzeyli viremi tartışmalı Direnccedil mutasyonlarına yol accedilmıyor1

Uzun vadede stabil2

Baskılanmaya yakın duumlşuumlk duumlzeyli viremi sırasında mutasyon gelişebilir (Oumlz 3TC ve EFV)3

Yeni testler ccedilok daha duumlşuumlk duumlzeyde RNArsquoyı saptayabiliyor4

Virolojik başarısızlık sınırı56 lt200 kmL (daha guumlvenilir) lt50 kmL (yalancı başarısızlık)

Antiretrovirallere direnccedil78 VY gt200 kmL VY gt500 kmL

İlaccedil değiştirme stratejileri Duumlşuumlk duumlzeyli viremi (lt1000 kmL)

Uyumu goumlzden geccedilir lt50 - lt200 kmL arasının nasıl youmlnetileceği bilinmiyor gt200 - lt1000 kmL arası virolojik başarısızlık ihtimali direnccedil testi

denenir Tekrarlayan viremi (gt1000 kmL) ilaccedil direnci yok

İlaccedil kullanmıyorsa aynıbaşka rejimi başla VY negatifleşmezse direnccedil testi yaptır

Uyumu goumlzden geccedilir Tekrarlayan viremi (gt1000 kmL) ilaccedil direnci var

Direnccedil testi yap En kısa zamanda rejimi değiştir

Ccedilok ilaca direnccedilli HIV Her hasta bireysel olarak değerlendirilmeli uzman goumlruumlşuuml alınmalı

DHHS Kılavuzu 2013

Stanford Direnccedil Veritabanı (httphivdbstanfordedu)

Dizin yorumlama programları (HIVdb)

Her direnccedil mutasyonuna bir puan verilir

Bu puanlar toplanarak ilacın direnccedil puanı belirlenir

Genotipik duyarlılık puanı

İlacın duyarlılık durumuna goumlre 0-1 olarak puanlanır

Rejimin puanı ne kadar yuumlksekse virolojik yanıt alma olasılığı o kadar fazla

Virolojik yanıt iccedilin kestirici

Soo-Yon R Nucleic Acids Res 2003

Anderson JA AIDS Res Hum Retroviruses 2008

İlaccedil değiştirme stratejileri12

Yeni rejimde en az 2 tercihen 3 aktif ilaccedil bulunmalı Rejimde en az 1 tam aktif PIr + en az bir adet daha oumlnce

kullanılmamış sınıftan ilaccedil bulunmalı (direnccedil testi sonuccedillarına goumlre)

lt2 aktif ilaccedil varsa değişikliği ertele Seccedilenekler ccedilok sınırlıysa deneysel ilaccedillar kullanılabilir Her koşulda tedaviyi suumlrduumlr

Viral yuumlkuumln 10000-20000 kmL duumlzeyinde tutulması klinik yarar sağlayabilir3

Kısmi virolojik baskılama klinik yarar sağlayabilir4

Direnccedil olsa bile bazı durumlarda 3TC veya FTC kullanılabilir

1 EACS Kılavuzu 2013 2 DHHS Kılavuzu 2013 3 Ledergerber B Lancet 200 4 Raffanti SP J Acquir İmmune Defic Synd 2004

Sarı olan ilacı iccedilince yuumlzuumlm morarıyor onun iccedilin onu iccedilmiyorum

Midem bulanıyordu ilaccedillarımı kestim

Doumlrt hap ccedilok fazla geliyor fenalaşıyorum Doumlrt yerine iki tane iccediliyorum

Hasta Sadece beyaz ilaccediltan yazdıracağım diğerinden var Doktor Neden İkisinin birlikte bitmesi gerekiyordu Hasta Yolculuğa giderken bunu yanıma almayı unutmuşum Bir hafta sadece beyazdan iccediltim

Uyumsuzluk nedenleri ARTrsquoye uyum hakkında yeterli

bilgi sahibi olmamak

Yaşa bağlı sorunlar (polifarmasi goumlrme kaybı bilişsel yetersizlik)

Genccedil yaş

Psikososyal konular (depresyon evsizlik sosyal desteğin olmaması stres yaratan olaylar psikoz)

HIV durumunun accedilıklanamaması

Noumlrokognitif sorunlar

Madde koumltuumlye kullanımı

Stigma

İlaccedilların kullanımında guumlccedilluumlk (ilaccedilları yutarken zorlanma guumlnluumlk kullanım şemasında zorluk

Karmaşık rejimler (tablet sayısının ccedilokluğu dozların sık aralıklı olması gıdalarla etkileşim)

İlaccedil yan etkileri

Klinik ziyaretine gelmeme

Sigorta kapsamında olmama ilaccedil maliyeti

Tedavi yorgunluğu

Muumlmkuumlnse uyumsuzluk nedenini ortadan kaldıracak değişiklik yapılmalı

İlaccedil rejiminin basitleştirilmesi

Hap sayısının azaltılması

Doz aralıklarının azaltılması (muumlmkuumlnse tek doz kullanım)

Kaletra (tek doz kullanım) Prezista Stocrin Truvada Viramune XR

Gıdalarla etkileşimi olmayan ilaccedilların kullanımı

Doz saatlerinin ayarlanması

Guumlnluumlk yaşam aktivitelerini etkilemeyecek rejimin seccedililmesi

Aynı gruptan yan etkisi daha az olan ilacın kullanılması

Ontario Kohort Ccedilalışması 779 katılımcı (anket ccedilalışması)

Suboptimal uyum Goumlruumlşmeden oumlnceki 4 guumln iccedilinde ge1 doz ARTrsquonin atlanmış olması

15 olgu buna uyuyor

Guumlnde bir kez kullanılan rejimleri kullananlarda suboptimal uyum goumlruumllme olasılığı diğer rejimleri kullananlara goumlre yarı yarıya daha az

Diğer faktoumlrler genccedil yaş sosyal etkileşimin az olması ve bir seferde gt6 alkolik iccedilecek tuumlketme

Raboud J AIDS Behav 2011

PI temelli induumlksiyon tedavisi tek doz tek tablet (3NRTI) rejime geccedilen hastalarda uyum ve yaşam kalitesi yan etki1

PI temelli rejim ile virolojik baskılanma2

PI+2NRTI NNRTI+2NRTI 3NRTI

Virolojik başarısızlık oumlluumlm AIDS ile ilintili olaylar accedilısından hiccedilbir fark yok

Kan lipitlerinde kullanım kolaylığı uyumda diğer ilaccedil sınıflarının korunması avantajı

1Langebeek N HIV Med 2013 2Cruciani M Cochrane Database Sys Rev 2013

2NRTI + ATVr kullanan 40 hastaATVr + 3TC ile idame

48 hafta sonunda 1 virolojik başarısızlık (direnccedil yok) Lipit duumlzeylerinde duumlzelme Glomeruumller filtrasyon hızında duumlzelme Fiziksel ve zihinsel sağlık skorlarında duumlzelme Noumlrofizyolojik performansta duumlzelme Kemik mineral dansitesinde duumlzelme CD4 sayısı biliruumlbin plazma ATV duumlzeyleri uyum ve

vuumlcut yağ dağılımında anlamlı değişiklik yok

Di Giambenedetto S Antimicrobial Chemother 2013

PI monoterapisi x karma tedavi Monoterapi ve uumlccedilluuml tedavi kolu ile yapılan

karşılaştırmalarda VY saptanabilir duumlzeyin altında kalma oranı12

Monoterapi kolunda 80-81 Uumlccedilluuml tedavi kolunda 866-95 Fark anlamlı değil

Monoterapi kolunda virolojik başarısızlık yaşayanlarda uyum oranı daha koumltuuml Proteaz geninde direnccedil mutasyonu yok Karma tedavi ile viral yuumlk baskılanabiliyor

10 ccedilalışmayı kapsayan bir meta-analiz3

PI tedavisi uumlccedilluuml tedaviden daha başarısız Aradaki fark kuumlccediluumlk

1 Arribas JR J Acquir İmmune Defic Synd 2005 2 Nunes EP HIV Clin Trials 2009 3 Mathis S PLoS One 2011

PI monoterapisi Oumlnerildiği durumlar

PI temelli rejimlerde başarısızlık oumlykuumlsuuml bulunmayan VY son 6 ayda lt50 kmL olan ve kronik HBV enfeksiyonu bulunmayanlarda NRTI intoleransı varsa Tedavinin basitleştirilmesi iccedilin Madde bağımlılığı nedeniyle tedaviye sık ara veriliyorsa

Oumlnerilen ilaccedillar DRVr (guumlnde bir kez) LPVr (guumlnde iki kez)

EACS Kılavuzu 2013

Toksisiteye bağlı değişiklik Hırvatistanrsquoda 1998-2007 yılları arasında 321 hasta ART başlanan hastalarda 3 yıl boyunca aynı rejim ile devam

etme oranı 1998-2002rsquode 127 2002-2007rsquode 394

En sık ilaccedil değişikliğine neden olan toksisiteler lipoatrofi (22) gastrointestinal semptomlar (20) noumlropati (18)

Virolojik başarısızlık nedeniyle değişiklik oranı 5 ART rejiminin ilk 3 ayı iccedilinde toksisite nedeniyle ilaccedil

değişikliği gerektiren faktoumlrler Kadın cinsiyet İleri yaş

Perović Mihanović M Med Sci Monit 2013

Farmaoekonomik nedenle değişiklik İspanyarsquoda VY uzun suumlredir lt50 kmL olan hastalar 673 rejim değişikliği (562rsquosi maliyeti azaltma amaccedillı) En sık değişiklik

313 TDF+FTCABC+3TC 26 PI monoterapisine geccediliş

En ccedilok tasarruf sağlayan değişiklik stratejisi 38 PI monoterapisine geccediliş 24 raltegravirin rejimden ccedilıkarılması veya değiştirilmesi 13 TDF+FTCABC+3TC 5 nevirapine geccediliş

Llibre JM ClinicoEconomics and Outcomes Research 2013

Hasta Destek Merkezi

Page 27: Deniz Gökengin Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon ... · Rezidüel viral aktivite [Zhang L. N Engl J Med 1999] HCV ile koenfeksiyon [Tsiara GC. J Viral Hepatit 2013; Greub

Virolojik başarısızlığın nedenleri

geccedilmişte 28-40 ilaccedil intoleransıtoksisite

guumlnuumlmuumlzde primer direnccediluyumsuzluk

1 DrsquoArminio Monforte A AIDS 2000 2 Mocroft A AIDS 2001 3 Paredes R J Infect Dis 2010

Virolojik başarısızlık olduğunda HIV RNA ve CD4 T lenfositi sayılarında zaman iccedilindeki

değişiklikler

HIV ile ilintili klinik olayların ortaya ccedilıkışı

ARV tedavi oumlykuumlsuuml

Oumlnceki direnccedil testi sonuccedilları

İlaccedil kullanma davranışı (dozlara ve doz sıklığına uyum gıdalarla etkileşim)

Tolere edilirlik

Ek ilaccedillar veya destekler

Yandaş hastalıklardurumlar (madde koumltuumlye kullanımı gibi) değerlendirilmeli

Virolojik başarısızlığın belirlenmesi 1 Hermankova M JAMA 2001

2 Kieffer TL J Infect Dis 2004

3 Taiwo B Antiviral Therapy 2010

4 Lima V J Acquir Immune Defic Synd 2009

5 Riabaudo H 16 CROI 2009

6 6 DHHS Kılavuzu 2013

7 Aleman S AIDS 2002

8 Karlsson AC AIDS 2004

Tedaviyi değiştirmenin en doğru zamanı bilinmiyor

Duumlşuumlk duumlzeyli viremi tartışmalı Direnccedil mutasyonlarına yol accedilmıyor1

Uzun vadede stabil2

Baskılanmaya yakın duumlşuumlk duumlzeyli viremi sırasında mutasyon gelişebilir (Oumlz 3TC ve EFV)3

Yeni testler ccedilok daha duumlşuumlk duumlzeyde RNArsquoyı saptayabiliyor4

Virolojik başarısızlık sınırı56 lt200 kmL (daha guumlvenilir) lt50 kmL (yalancı başarısızlık)

Antiretrovirallere direnccedil78 VY gt200 kmL VY gt500 kmL

İlaccedil değiştirme stratejileri Duumlşuumlk duumlzeyli viremi (lt1000 kmL)

Uyumu goumlzden geccedilir lt50 - lt200 kmL arasının nasıl youmlnetileceği bilinmiyor gt200 - lt1000 kmL arası virolojik başarısızlık ihtimali direnccedil testi

denenir Tekrarlayan viremi (gt1000 kmL) ilaccedil direnci yok

İlaccedil kullanmıyorsa aynıbaşka rejimi başla VY negatifleşmezse direnccedil testi yaptır

Uyumu goumlzden geccedilir Tekrarlayan viremi (gt1000 kmL) ilaccedil direnci var

Direnccedil testi yap En kısa zamanda rejimi değiştir

Ccedilok ilaca direnccedilli HIV Her hasta bireysel olarak değerlendirilmeli uzman goumlruumlşuuml alınmalı

DHHS Kılavuzu 2013

Stanford Direnccedil Veritabanı (httphivdbstanfordedu)

Dizin yorumlama programları (HIVdb)

Her direnccedil mutasyonuna bir puan verilir

Bu puanlar toplanarak ilacın direnccedil puanı belirlenir

Genotipik duyarlılık puanı

İlacın duyarlılık durumuna goumlre 0-1 olarak puanlanır

Rejimin puanı ne kadar yuumlksekse virolojik yanıt alma olasılığı o kadar fazla

Virolojik yanıt iccedilin kestirici

Soo-Yon R Nucleic Acids Res 2003

Anderson JA AIDS Res Hum Retroviruses 2008

İlaccedil değiştirme stratejileri12

Yeni rejimde en az 2 tercihen 3 aktif ilaccedil bulunmalı Rejimde en az 1 tam aktif PIr + en az bir adet daha oumlnce

kullanılmamış sınıftan ilaccedil bulunmalı (direnccedil testi sonuccedillarına goumlre)

lt2 aktif ilaccedil varsa değişikliği ertele Seccedilenekler ccedilok sınırlıysa deneysel ilaccedillar kullanılabilir Her koşulda tedaviyi suumlrduumlr

Viral yuumlkuumln 10000-20000 kmL duumlzeyinde tutulması klinik yarar sağlayabilir3

Kısmi virolojik baskılama klinik yarar sağlayabilir4

Direnccedil olsa bile bazı durumlarda 3TC veya FTC kullanılabilir

1 EACS Kılavuzu 2013 2 DHHS Kılavuzu 2013 3 Ledergerber B Lancet 200 4 Raffanti SP J Acquir İmmune Defic Synd 2004

Sarı olan ilacı iccedilince yuumlzuumlm morarıyor onun iccedilin onu iccedilmiyorum

Midem bulanıyordu ilaccedillarımı kestim

Doumlrt hap ccedilok fazla geliyor fenalaşıyorum Doumlrt yerine iki tane iccediliyorum

Hasta Sadece beyaz ilaccediltan yazdıracağım diğerinden var Doktor Neden İkisinin birlikte bitmesi gerekiyordu Hasta Yolculuğa giderken bunu yanıma almayı unutmuşum Bir hafta sadece beyazdan iccediltim

Uyumsuzluk nedenleri ARTrsquoye uyum hakkında yeterli

bilgi sahibi olmamak

Yaşa bağlı sorunlar (polifarmasi goumlrme kaybı bilişsel yetersizlik)

Genccedil yaş

Psikososyal konular (depresyon evsizlik sosyal desteğin olmaması stres yaratan olaylar psikoz)

HIV durumunun accedilıklanamaması

Noumlrokognitif sorunlar

Madde koumltuumlye kullanımı

Stigma

İlaccedilların kullanımında guumlccedilluumlk (ilaccedilları yutarken zorlanma guumlnluumlk kullanım şemasında zorluk

Karmaşık rejimler (tablet sayısının ccedilokluğu dozların sık aralıklı olması gıdalarla etkileşim)

İlaccedil yan etkileri

Klinik ziyaretine gelmeme

Sigorta kapsamında olmama ilaccedil maliyeti

Tedavi yorgunluğu

Muumlmkuumlnse uyumsuzluk nedenini ortadan kaldıracak değişiklik yapılmalı

İlaccedil rejiminin basitleştirilmesi

Hap sayısının azaltılması

Doz aralıklarının azaltılması (muumlmkuumlnse tek doz kullanım)

Kaletra (tek doz kullanım) Prezista Stocrin Truvada Viramune XR

Gıdalarla etkileşimi olmayan ilaccedilların kullanımı

Doz saatlerinin ayarlanması

Guumlnluumlk yaşam aktivitelerini etkilemeyecek rejimin seccedililmesi

Aynı gruptan yan etkisi daha az olan ilacın kullanılması

Ontario Kohort Ccedilalışması 779 katılımcı (anket ccedilalışması)

Suboptimal uyum Goumlruumlşmeden oumlnceki 4 guumln iccedilinde ge1 doz ARTrsquonin atlanmış olması

15 olgu buna uyuyor

Guumlnde bir kez kullanılan rejimleri kullananlarda suboptimal uyum goumlruumllme olasılığı diğer rejimleri kullananlara goumlre yarı yarıya daha az

Diğer faktoumlrler genccedil yaş sosyal etkileşimin az olması ve bir seferde gt6 alkolik iccedilecek tuumlketme

Raboud J AIDS Behav 2011

PI temelli induumlksiyon tedavisi tek doz tek tablet (3NRTI) rejime geccedilen hastalarda uyum ve yaşam kalitesi yan etki1

PI temelli rejim ile virolojik baskılanma2

PI+2NRTI NNRTI+2NRTI 3NRTI

Virolojik başarısızlık oumlluumlm AIDS ile ilintili olaylar accedilısından hiccedilbir fark yok

Kan lipitlerinde kullanım kolaylığı uyumda diğer ilaccedil sınıflarının korunması avantajı

1Langebeek N HIV Med 2013 2Cruciani M Cochrane Database Sys Rev 2013

2NRTI + ATVr kullanan 40 hastaATVr + 3TC ile idame

48 hafta sonunda 1 virolojik başarısızlık (direnccedil yok) Lipit duumlzeylerinde duumlzelme Glomeruumller filtrasyon hızında duumlzelme Fiziksel ve zihinsel sağlık skorlarında duumlzelme Noumlrofizyolojik performansta duumlzelme Kemik mineral dansitesinde duumlzelme CD4 sayısı biliruumlbin plazma ATV duumlzeyleri uyum ve

vuumlcut yağ dağılımında anlamlı değişiklik yok

Di Giambenedetto S Antimicrobial Chemother 2013

PI monoterapisi x karma tedavi Monoterapi ve uumlccedilluuml tedavi kolu ile yapılan

karşılaştırmalarda VY saptanabilir duumlzeyin altında kalma oranı12

Monoterapi kolunda 80-81 Uumlccedilluuml tedavi kolunda 866-95 Fark anlamlı değil

Monoterapi kolunda virolojik başarısızlık yaşayanlarda uyum oranı daha koumltuuml Proteaz geninde direnccedil mutasyonu yok Karma tedavi ile viral yuumlk baskılanabiliyor

10 ccedilalışmayı kapsayan bir meta-analiz3

PI tedavisi uumlccedilluuml tedaviden daha başarısız Aradaki fark kuumlccediluumlk

1 Arribas JR J Acquir İmmune Defic Synd 2005 2 Nunes EP HIV Clin Trials 2009 3 Mathis S PLoS One 2011

PI monoterapisi Oumlnerildiği durumlar

PI temelli rejimlerde başarısızlık oumlykuumlsuuml bulunmayan VY son 6 ayda lt50 kmL olan ve kronik HBV enfeksiyonu bulunmayanlarda NRTI intoleransı varsa Tedavinin basitleştirilmesi iccedilin Madde bağımlılığı nedeniyle tedaviye sık ara veriliyorsa

Oumlnerilen ilaccedillar DRVr (guumlnde bir kez) LPVr (guumlnde iki kez)

EACS Kılavuzu 2013

Toksisiteye bağlı değişiklik Hırvatistanrsquoda 1998-2007 yılları arasında 321 hasta ART başlanan hastalarda 3 yıl boyunca aynı rejim ile devam

etme oranı 1998-2002rsquode 127 2002-2007rsquode 394

En sık ilaccedil değişikliğine neden olan toksisiteler lipoatrofi (22) gastrointestinal semptomlar (20) noumlropati (18)

Virolojik başarısızlık nedeniyle değişiklik oranı 5 ART rejiminin ilk 3 ayı iccedilinde toksisite nedeniyle ilaccedil

değişikliği gerektiren faktoumlrler Kadın cinsiyet İleri yaş

Perović Mihanović M Med Sci Monit 2013

Farmaoekonomik nedenle değişiklik İspanyarsquoda VY uzun suumlredir lt50 kmL olan hastalar 673 rejim değişikliği (562rsquosi maliyeti azaltma amaccedillı) En sık değişiklik

313 TDF+FTCABC+3TC 26 PI monoterapisine geccediliş

En ccedilok tasarruf sağlayan değişiklik stratejisi 38 PI monoterapisine geccediliş 24 raltegravirin rejimden ccedilıkarılması veya değiştirilmesi 13 TDF+FTCABC+3TC 5 nevirapine geccediliş

Llibre JM ClinicoEconomics and Outcomes Research 2013

Hasta Destek Merkezi

Page 28: Deniz Gökengin Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon ... · Rezidüel viral aktivite [Zhang L. N Engl J Med 1999] HCV ile koenfeksiyon [Tsiara GC. J Viral Hepatit 2013; Greub

Virolojik başarısızlık olduğunda HIV RNA ve CD4 T lenfositi sayılarında zaman iccedilindeki

değişiklikler

HIV ile ilintili klinik olayların ortaya ccedilıkışı

ARV tedavi oumlykuumlsuuml

Oumlnceki direnccedil testi sonuccedilları

İlaccedil kullanma davranışı (dozlara ve doz sıklığına uyum gıdalarla etkileşim)

Tolere edilirlik

Ek ilaccedillar veya destekler

Yandaş hastalıklardurumlar (madde koumltuumlye kullanımı gibi) değerlendirilmeli

Virolojik başarısızlığın belirlenmesi 1 Hermankova M JAMA 2001

2 Kieffer TL J Infect Dis 2004

3 Taiwo B Antiviral Therapy 2010

4 Lima V J Acquir Immune Defic Synd 2009

5 Riabaudo H 16 CROI 2009

6 6 DHHS Kılavuzu 2013

7 Aleman S AIDS 2002

8 Karlsson AC AIDS 2004

Tedaviyi değiştirmenin en doğru zamanı bilinmiyor

Duumlşuumlk duumlzeyli viremi tartışmalı Direnccedil mutasyonlarına yol accedilmıyor1

Uzun vadede stabil2

Baskılanmaya yakın duumlşuumlk duumlzeyli viremi sırasında mutasyon gelişebilir (Oumlz 3TC ve EFV)3

Yeni testler ccedilok daha duumlşuumlk duumlzeyde RNArsquoyı saptayabiliyor4

Virolojik başarısızlık sınırı56 lt200 kmL (daha guumlvenilir) lt50 kmL (yalancı başarısızlık)

Antiretrovirallere direnccedil78 VY gt200 kmL VY gt500 kmL

İlaccedil değiştirme stratejileri Duumlşuumlk duumlzeyli viremi (lt1000 kmL)

Uyumu goumlzden geccedilir lt50 - lt200 kmL arasının nasıl youmlnetileceği bilinmiyor gt200 - lt1000 kmL arası virolojik başarısızlık ihtimali direnccedil testi

denenir Tekrarlayan viremi (gt1000 kmL) ilaccedil direnci yok

İlaccedil kullanmıyorsa aynıbaşka rejimi başla VY negatifleşmezse direnccedil testi yaptır

Uyumu goumlzden geccedilir Tekrarlayan viremi (gt1000 kmL) ilaccedil direnci var

Direnccedil testi yap En kısa zamanda rejimi değiştir

Ccedilok ilaca direnccedilli HIV Her hasta bireysel olarak değerlendirilmeli uzman goumlruumlşuuml alınmalı

DHHS Kılavuzu 2013

Stanford Direnccedil Veritabanı (httphivdbstanfordedu)

Dizin yorumlama programları (HIVdb)

Her direnccedil mutasyonuna bir puan verilir

Bu puanlar toplanarak ilacın direnccedil puanı belirlenir

Genotipik duyarlılık puanı

İlacın duyarlılık durumuna goumlre 0-1 olarak puanlanır

Rejimin puanı ne kadar yuumlksekse virolojik yanıt alma olasılığı o kadar fazla

Virolojik yanıt iccedilin kestirici

Soo-Yon R Nucleic Acids Res 2003

Anderson JA AIDS Res Hum Retroviruses 2008

İlaccedil değiştirme stratejileri12

Yeni rejimde en az 2 tercihen 3 aktif ilaccedil bulunmalı Rejimde en az 1 tam aktif PIr + en az bir adet daha oumlnce

kullanılmamış sınıftan ilaccedil bulunmalı (direnccedil testi sonuccedillarına goumlre)

lt2 aktif ilaccedil varsa değişikliği ertele Seccedilenekler ccedilok sınırlıysa deneysel ilaccedillar kullanılabilir Her koşulda tedaviyi suumlrduumlr

Viral yuumlkuumln 10000-20000 kmL duumlzeyinde tutulması klinik yarar sağlayabilir3

Kısmi virolojik baskılama klinik yarar sağlayabilir4

Direnccedil olsa bile bazı durumlarda 3TC veya FTC kullanılabilir

1 EACS Kılavuzu 2013 2 DHHS Kılavuzu 2013 3 Ledergerber B Lancet 200 4 Raffanti SP J Acquir İmmune Defic Synd 2004

Sarı olan ilacı iccedilince yuumlzuumlm morarıyor onun iccedilin onu iccedilmiyorum

Midem bulanıyordu ilaccedillarımı kestim

Doumlrt hap ccedilok fazla geliyor fenalaşıyorum Doumlrt yerine iki tane iccediliyorum

Hasta Sadece beyaz ilaccediltan yazdıracağım diğerinden var Doktor Neden İkisinin birlikte bitmesi gerekiyordu Hasta Yolculuğa giderken bunu yanıma almayı unutmuşum Bir hafta sadece beyazdan iccediltim

Uyumsuzluk nedenleri ARTrsquoye uyum hakkında yeterli

bilgi sahibi olmamak

Yaşa bağlı sorunlar (polifarmasi goumlrme kaybı bilişsel yetersizlik)

Genccedil yaş

Psikososyal konular (depresyon evsizlik sosyal desteğin olmaması stres yaratan olaylar psikoz)

HIV durumunun accedilıklanamaması

Noumlrokognitif sorunlar

Madde koumltuumlye kullanımı

Stigma

İlaccedilların kullanımında guumlccedilluumlk (ilaccedilları yutarken zorlanma guumlnluumlk kullanım şemasında zorluk

Karmaşık rejimler (tablet sayısının ccedilokluğu dozların sık aralıklı olması gıdalarla etkileşim)

İlaccedil yan etkileri

Klinik ziyaretine gelmeme

Sigorta kapsamında olmama ilaccedil maliyeti

Tedavi yorgunluğu

Muumlmkuumlnse uyumsuzluk nedenini ortadan kaldıracak değişiklik yapılmalı

İlaccedil rejiminin basitleştirilmesi

Hap sayısının azaltılması

Doz aralıklarının azaltılması (muumlmkuumlnse tek doz kullanım)

Kaletra (tek doz kullanım) Prezista Stocrin Truvada Viramune XR

Gıdalarla etkileşimi olmayan ilaccedilların kullanımı

Doz saatlerinin ayarlanması

Guumlnluumlk yaşam aktivitelerini etkilemeyecek rejimin seccedililmesi

Aynı gruptan yan etkisi daha az olan ilacın kullanılması

Ontario Kohort Ccedilalışması 779 katılımcı (anket ccedilalışması)

Suboptimal uyum Goumlruumlşmeden oumlnceki 4 guumln iccedilinde ge1 doz ARTrsquonin atlanmış olması

15 olgu buna uyuyor

Guumlnde bir kez kullanılan rejimleri kullananlarda suboptimal uyum goumlruumllme olasılığı diğer rejimleri kullananlara goumlre yarı yarıya daha az

Diğer faktoumlrler genccedil yaş sosyal etkileşimin az olması ve bir seferde gt6 alkolik iccedilecek tuumlketme

Raboud J AIDS Behav 2011

PI temelli induumlksiyon tedavisi tek doz tek tablet (3NRTI) rejime geccedilen hastalarda uyum ve yaşam kalitesi yan etki1

PI temelli rejim ile virolojik baskılanma2

PI+2NRTI NNRTI+2NRTI 3NRTI

Virolojik başarısızlık oumlluumlm AIDS ile ilintili olaylar accedilısından hiccedilbir fark yok

Kan lipitlerinde kullanım kolaylığı uyumda diğer ilaccedil sınıflarının korunması avantajı

1Langebeek N HIV Med 2013 2Cruciani M Cochrane Database Sys Rev 2013

2NRTI + ATVr kullanan 40 hastaATVr + 3TC ile idame

48 hafta sonunda 1 virolojik başarısızlık (direnccedil yok) Lipit duumlzeylerinde duumlzelme Glomeruumller filtrasyon hızında duumlzelme Fiziksel ve zihinsel sağlık skorlarında duumlzelme Noumlrofizyolojik performansta duumlzelme Kemik mineral dansitesinde duumlzelme CD4 sayısı biliruumlbin plazma ATV duumlzeyleri uyum ve

vuumlcut yağ dağılımında anlamlı değişiklik yok

Di Giambenedetto S Antimicrobial Chemother 2013

PI monoterapisi x karma tedavi Monoterapi ve uumlccedilluuml tedavi kolu ile yapılan

karşılaştırmalarda VY saptanabilir duumlzeyin altında kalma oranı12

Monoterapi kolunda 80-81 Uumlccedilluuml tedavi kolunda 866-95 Fark anlamlı değil

Monoterapi kolunda virolojik başarısızlık yaşayanlarda uyum oranı daha koumltuuml Proteaz geninde direnccedil mutasyonu yok Karma tedavi ile viral yuumlk baskılanabiliyor

10 ccedilalışmayı kapsayan bir meta-analiz3

PI tedavisi uumlccedilluuml tedaviden daha başarısız Aradaki fark kuumlccediluumlk

1 Arribas JR J Acquir İmmune Defic Synd 2005 2 Nunes EP HIV Clin Trials 2009 3 Mathis S PLoS One 2011

PI monoterapisi Oumlnerildiği durumlar

PI temelli rejimlerde başarısızlık oumlykuumlsuuml bulunmayan VY son 6 ayda lt50 kmL olan ve kronik HBV enfeksiyonu bulunmayanlarda NRTI intoleransı varsa Tedavinin basitleştirilmesi iccedilin Madde bağımlılığı nedeniyle tedaviye sık ara veriliyorsa

Oumlnerilen ilaccedillar DRVr (guumlnde bir kez) LPVr (guumlnde iki kez)

EACS Kılavuzu 2013

Toksisiteye bağlı değişiklik Hırvatistanrsquoda 1998-2007 yılları arasında 321 hasta ART başlanan hastalarda 3 yıl boyunca aynı rejim ile devam

etme oranı 1998-2002rsquode 127 2002-2007rsquode 394

En sık ilaccedil değişikliğine neden olan toksisiteler lipoatrofi (22) gastrointestinal semptomlar (20) noumlropati (18)

Virolojik başarısızlık nedeniyle değişiklik oranı 5 ART rejiminin ilk 3 ayı iccedilinde toksisite nedeniyle ilaccedil

değişikliği gerektiren faktoumlrler Kadın cinsiyet İleri yaş

Perović Mihanović M Med Sci Monit 2013

Farmaoekonomik nedenle değişiklik İspanyarsquoda VY uzun suumlredir lt50 kmL olan hastalar 673 rejim değişikliği (562rsquosi maliyeti azaltma amaccedillı) En sık değişiklik

313 TDF+FTCABC+3TC 26 PI monoterapisine geccediliş

En ccedilok tasarruf sağlayan değişiklik stratejisi 38 PI monoterapisine geccediliş 24 raltegravirin rejimden ccedilıkarılması veya değiştirilmesi 13 TDF+FTCABC+3TC 5 nevirapine geccediliş

Llibre JM ClinicoEconomics and Outcomes Research 2013

Hasta Destek Merkezi

Page 29: Deniz Gökengin Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon ... · Rezidüel viral aktivite [Zhang L. N Engl J Med 1999] HCV ile koenfeksiyon [Tsiara GC. J Viral Hepatit 2013; Greub

Virolojik başarısızlığın belirlenmesi 1 Hermankova M JAMA 2001

2 Kieffer TL J Infect Dis 2004

3 Taiwo B Antiviral Therapy 2010

4 Lima V J Acquir Immune Defic Synd 2009

5 Riabaudo H 16 CROI 2009

6 6 DHHS Kılavuzu 2013

7 Aleman S AIDS 2002

8 Karlsson AC AIDS 2004

Tedaviyi değiştirmenin en doğru zamanı bilinmiyor

Duumlşuumlk duumlzeyli viremi tartışmalı Direnccedil mutasyonlarına yol accedilmıyor1

Uzun vadede stabil2

Baskılanmaya yakın duumlşuumlk duumlzeyli viremi sırasında mutasyon gelişebilir (Oumlz 3TC ve EFV)3

Yeni testler ccedilok daha duumlşuumlk duumlzeyde RNArsquoyı saptayabiliyor4

Virolojik başarısızlık sınırı56 lt200 kmL (daha guumlvenilir) lt50 kmL (yalancı başarısızlık)

Antiretrovirallere direnccedil78 VY gt200 kmL VY gt500 kmL

İlaccedil değiştirme stratejileri Duumlşuumlk duumlzeyli viremi (lt1000 kmL)

Uyumu goumlzden geccedilir lt50 - lt200 kmL arasının nasıl youmlnetileceği bilinmiyor gt200 - lt1000 kmL arası virolojik başarısızlık ihtimali direnccedil testi

denenir Tekrarlayan viremi (gt1000 kmL) ilaccedil direnci yok

İlaccedil kullanmıyorsa aynıbaşka rejimi başla VY negatifleşmezse direnccedil testi yaptır

Uyumu goumlzden geccedilir Tekrarlayan viremi (gt1000 kmL) ilaccedil direnci var

Direnccedil testi yap En kısa zamanda rejimi değiştir

Ccedilok ilaca direnccedilli HIV Her hasta bireysel olarak değerlendirilmeli uzman goumlruumlşuuml alınmalı

DHHS Kılavuzu 2013

Stanford Direnccedil Veritabanı (httphivdbstanfordedu)

Dizin yorumlama programları (HIVdb)

Her direnccedil mutasyonuna bir puan verilir

Bu puanlar toplanarak ilacın direnccedil puanı belirlenir

Genotipik duyarlılık puanı

İlacın duyarlılık durumuna goumlre 0-1 olarak puanlanır

Rejimin puanı ne kadar yuumlksekse virolojik yanıt alma olasılığı o kadar fazla

Virolojik yanıt iccedilin kestirici

Soo-Yon R Nucleic Acids Res 2003

Anderson JA AIDS Res Hum Retroviruses 2008

İlaccedil değiştirme stratejileri12

Yeni rejimde en az 2 tercihen 3 aktif ilaccedil bulunmalı Rejimde en az 1 tam aktif PIr + en az bir adet daha oumlnce

kullanılmamış sınıftan ilaccedil bulunmalı (direnccedil testi sonuccedillarına goumlre)

lt2 aktif ilaccedil varsa değişikliği ertele Seccedilenekler ccedilok sınırlıysa deneysel ilaccedillar kullanılabilir Her koşulda tedaviyi suumlrduumlr

Viral yuumlkuumln 10000-20000 kmL duumlzeyinde tutulması klinik yarar sağlayabilir3

Kısmi virolojik baskılama klinik yarar sağlayabilir4

Direnccedil olsa bile bazı durumlarda 3TC veya FTC kullanılabilir

1 EACS Kılavuzu 2013 2 DHHS Kılavuzu 2013 3 Ledergerber B Lancet 200 4 Raffanti SP J Acquir İmmune Defic Synd 2004

Sarı olan ilacı iccedilince yuumlzuumlm morarıyor onun iccedilin onu iccedilmiyorum

Midem bulanıyordu ilaccedillarımı kestim

Doumlrt hap ccedilok fazla geliyor fenalaşıyorum Doumlrt yerine iki tane iccediliyorum

Hasta Sadece beyaz ilaccediltan yazdıracağım diğerinden var Doktor Neden İkisinin birlikte bitmesi gerekiyordu Hasta Yolculuğa giderken bunu yanıma almayı unutmuşum Bir hafta sadece beyazdan iccediltim

Uyumsuzluk nedenleri ARTrsquoye uyum hakkında yeterli

bilgi sahibi olmamak

Yaşa bağlı sorunlar (polifarmasi goumlrme kaybı bilişsel yetersizlik)

Genccedil yaş

Psikososyal konular (depresyon evsizlik sosyal desteğin olmaması stres yaratan olaylar psikoz)

HIV durumunun accedilıklanamaması

Noumlrokognitif sorunlar

Madde koumltuumlye kullanımı

Stigma

İlaccedilların kullanımında guumlccedilluumlk (ilaccedilları yutarken zorlanma guumlnluumlk kullanım şemasında zorluk

Karmaşık rejimler (tablet sayısının ccedilokluğu dozların sık aralıklı olması gıdalarla etkileşim)

İlaccedil yan etkileri

Klinik ziyaretine gelmeme

Sigorta kapsamında olmama ilaccedil maliyeti

Tedavi yorgunluğu

Muumlmkuumlnse uyumsuzluk nedenini ortadan kaldıracak değişiklik yapılmalı

İlaccedil rejiminin basitleştirilmesi

Hap sayısının azaltılması

Doz aralıklarının azaltılması (muumlmkuumlnse tek doz kullanım)

Kaletra (tek doz kullanım) Prezista Stocrin Truvada Viramune XR

Gıdalarla etkileşimi olmayan ilaccedilların kullanımı

Doz saatlerinin ayarlanması

Guumlnluumlk yaşam aktivitelerini etkilemeyecek rejimin seccedililmesi

Aynı gruptan yan etkisi daha az olan ilacın kullanılması

Ontario Kohort Ccedilalışması 779 katılımcı (anket ccedilalışması)

Suboptimal uyum Goumlruumlşmeden oumlnceki 4 guumln iccedilinde ge1 doz ARTrsquonin atlanmış olması

15 olgu buna uyuyor

Guumlnde bir kez kullanılan rejimleri kullananlarda suboptimal uyum goumlruumllme olasılığı diğer rejimleri kullananlara goumlre yarı yarıya daha az

Diğer faktoumlrler genccedil yaş sosyal etkileşimin az olması ve bir seferde gt6 alkolik iccedilecek tuumlketme

Raboud J AIDS Behav 2011

PI temelli induumlksiyon tedavisi tek doz tek tablet (3NRTI) rejime geccedilen hastalarda uyum ve yaşam kalitesi yan etki1

PI temelli rejim ile virolojik baskılanma2

PI+2NRTI NNRTI+2NRTI 3NRTI

Virolojik başarısızlık oumlluumlm AIDS ile ilintili olaylar accedilısından hiccedilbir fark yok

Kan lipitlerinde kullanım kolaylığı uyumda diğer ilaccedil sınıflarının korunması avantajı

1Langebeek N HIV Med 2013 2Cruciani M Cochrane Database Sys Rev 2013

2NRTI + ATVr kullanan 40 hastaATVr + 3TC ile idame

48 hafta sonunda 1 virolojik başarısızlık (direnccedil yok) Lipit duumlzeylerinde duumlzelme Glomeruumller filtrasyon hızında duumlzelme Fiziksel ve zihinsel sağlık skorlarında duumlzelme Noumlrofizyolojik performansta duumlzelme Kemik mineral dansitesinde duumlzelme CD4 sayısı biliruumlbin plazma ATV duumlzeyleri uyum ve

vuumlcut yağ dağılımında anlamlı değişiklik yok

Di Giambenedetto S Antimicrobial Chemother 2013

PI monoterapisi x karma tedavi Monoterapi ve uumlccedilluuml tedavi kolu ile yapılan

karşılaştırmalarda VY saptanabilir duumlzeyin altında kalma oranı12

Monoterapi kolunda 80-81 Uumlccedilluuml tedavi kolunda 866-95 Fark anlamlı değil

Monoterapi kolunda virolojik başarısızlık yaşayanlarda uyum oranı daha koumltuuml Proteaz geninde direnccedil mutasyonu yok Karma tedavi ile viral yuumlk baskılanabiliyor

10 ccedilalışmayı kapsayan bir meta-analiz3

PI tedavisi uumlccedilluuml tedaviden daha başarısız Aradaki fark kuumlccediluumlk

1 Arribas JR J Acquir İmmune Defic Synd 2005 2 Nunes EP HIV Clin Trials 2009 3 Mathis S PLoS One 2011

PI monoterapisi Oumlnerildiği durumlar

PI temelli rejimlerde başarısızlık oumlykuumlsuuml bulunmayan VY son 6 ayda lt50 kmL olan ve kronik HBV enfeksiyonu bulunmayanlarda NRTI intoleransı varsa Tedavinin basitleştirilmesi iccedilin Madde bağımlılığı nedeniyle tedaviye sık ara veriliyorsa

Oumlnerilen ilaccedillar DRVr (guumlnde bir kez) LPVr (guumlnde iki kez)

EACS Kılavuzu 2013

Toksisiteye bağlı değişiklik Hırvatistanrsquoda 1998-2007 yılları arasında 321 hasta ART başlanan hastalarda 3 yıl boyunca aynı rejim ile devam

etme oranı 1998-2002rsquode 127 2002-2007rsquode 394

En sık ilaccedil değişikliğine neden olan toksisiteler lipoatrofi (22) gastrointestinal semptomlar (20) noumlropati (18)

Virolojik başarısızlık nedeniyle değişiklik oranı 5 ART rejiminin ilk 3 ayı iccedilinde toksisite nedeniyle ilaccedil

değişikliği gerektiren faktoumlrler Kadın cinsiyet İleri yaş

Perović Mihanović M Med Sci Monit 2013

Farmaoekonomik nedenle değişiklik İspanyarsquoda VY uzun suumlredir lt50 kmL olan hastalar 673 rejim değişikliği (562rsquosi maliyeti azaltma amaccedillı) En sık değişiklik

313 TDF+FTCABC+3TC 26 PI monoterapisine geccediliş

En ccedilok tasarruf sağlayan değişiklik stratejisi 38 PI monoterapisine geccediliş 24 raltegravirin rejimden ccedilıkarılması veya değiştirilmesi 13 TDF+FTCABC+3TC 5 nevirapine geccediliş

Llibre JM ClinicoEconomics and Outcomes Research 2013

Hasta Destek Merkezi

Page 30: Deniz Gökengin Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon ... · Rezidüel viral aktivite [Zhang L. N Engl J Med 1999] HCV ile koenfeksiyon [Tsiara GC. J Viral Hepatit 2013; Greub

İlaccedil değiştirme stratejileri Duumlşuumlk duumlzeyli viremi (lt1000 kmL)

Uyumu goumlzden geccedilir lt50 - lt200 kmL arasının nasıl youmlnetileceği bilinmiyor gt200 - lt1000 kmL arası virolojik başarısızlık ihtimali direnccedil testi

denenir Tekrarlayan viremi (gt1000 kmL) ilaccedil direnci yok

İlaccedil kullanmıyorsa aynıbaşka rejimi başla VY negatifleşmezse direnccedil testi yaptır

Uyumu goumlzden geccedilir Tekrarlayan viremi (gt1000 kmL) ilaccedil direnci var

Direnccedil testi yap En kısa zamanda rejimi değiştir

Ccedilok ilaca direnccedilli HIV Her hasta bireysel olarak değerlendirilmeli uzman goumlruumlşuuml alınmalı

DHHS Kılavuzu 2013

Stanford Direnccedil Veritabanı (httphivdbstanfordedu)

Dizin yorumlama programları (HIVdb)

Her direnccedil mutasyonuna bir puan verilir

Bu puanlar toplanarak ilacın direnccedil puanı belirlenir

Genotipik duyarlılık puanı

İlacın duyarlılık durumuna goumlre 0-1 olarak puanlanır

Rejimin puanı ne kadar yuumlksekse virolojik yanıt alma olasılığı o kadar fazla

Virolojik yanıt iccedilin kestirici

Soo-Yon R Nucleic Acids Res 2003

Anderson JA AIDS Res Hum Retroviruses 2008

İlaccedil değiştirme stratejileri12

Yeni rejimde en az 2 tercihen 3 aktif ilaccedil bulunmalı Rejimde en az 1 tam aktif PIr + en az bir adet daha oumlnce

kullanılmamış sınıftan ilaccedil bulunmalı (direnccedil testi sonuccedillarına goumlre)

lt2 aktif ilaccedil varsa değişikliği ertele Seccedilenekler ccedilok sınırlıysa deneysel ilaccedillar kullanılabilir Her koşulda tedaviyi suumlrduumlr

Viral yuumlkuumln 10000-20000 kmL duumlzeyinde tutulması klinik yarar sağlayabilir3

Kısmi virolojik baskılama klinik yarar sağlayabilir4

Direnccedil olsa bile bazı durumlarda 3TC veya FTC kullanılabilir

1 EACS Kılavuzu 2013 2 DHHS Kılavuzu 2013 3 Ledergerber B Lancet 200 4 Raffanti SP J Acquir İmmune Defic Synd 2004

Sarı olan ilacı iccedilince yuumlzuumlm morarıyor onun iccedilin onu iccedilmiyorum

Midem bulanıyordu ilaccedillarımı kestim

Doumlrt hap ccedilok fazla geliyor fenalaşıyorum Doumlrt yerine iki tane iccediliyorum

Hasta Sadece beyaz ilaccediltan yazdıracağım diğerinden var Doktor Neden İkisinin birlikte bitmesi gerekiyordu Hasta Yolculuğa giderken bunu yanıma almayı unutmuşum Bir hafta sadece beyazdan iccediltim

Uyumsuzluk nedenleri ARTrsquoye uyum hakkında yeterli

bilgi sahibi olmamak

Yaşa bağlı sorunlar (polifarmasi goumlrme kaybı bilişsel yetersizlik)

Genccedil yaş

Psikososyal konular (depresyon evsizlik sosyal desteğin olmaması stres yaratan olaylar psikoz)

HIV durumunun accedilıklanamaması

Noumlrokognitif sorunlar

Madde koumltuumlye kullanımı

Stigma

İlaccedilların kullanımında guumlccedilluumlk (ilaccedilları yutarken zorlanma guumlnluumlk kullanım şemasında zorluk

Karmaşık rejimler (tablet sayısının ccedilokluğu dozların sık aralıklı olması gıdalarla etkileşim)

İlaccedil yan etkileri

Klinik ziyaretine gelmeme

Sigorta kapsamında olmama ilaccedil maliyeti

Tedavi yorgunluğu

Muumlmkuumlnse uyumsuzluk nedenini ortadan kaldıracak değişiklik yapılmalı

İlaccedil rejiminin basitleştirilmesi

Hap sayısının azaltılması

Doz aralıklarının azaltılması (muumlmkuumlnse tek doz kullanım)

Kaletra (tek doz kullanım) Prezista Stocrin Truvada Viramune XR

Gıdalarla etkileşimi olmayan ilaccedilların kullanımı

Doz saatlerinin ayarlanması

Guumlnluumlk yaşam aktivitelerini etkilemeyecek rejimin seccedililmesi

Aynı gruptan yan etkisi daha az olan ilacın kullanılması

Ontario Kohort Ccedilalışması 779 katılımcı (anket ccedilalışması)

Suboptimal uyum Goumlruumlşmeden oumlnceki 4 guumln iccedilinde ge1 doz ARTrsquonin atlanmış olması

15 olgu buna uyuyor

Guumlnde bir kez kullanılan rejimleri kullananlarda suboptimal uyum goumlruumllme olasılığı diğer rejimleri kullananlara goumlre yarı yarıya daha az

Diğer faktoumlrler genccedil yaş sosyal etkileşimin az olması ve bir seferde gt6 alkolik iccedilecek tuumlketme

Raboud J AIDS Behav 2011

PI temelli induumlksiyon tedavisi tek doz tek tablet (3NRTI) rejime geccedilen hastalarda uyum ve yaşam kalitesi yan etki1

PI temelli rejim ile virolojik baskılanma2

PI+2NRTI NNRTI+2NRTI 3NRTI

Virolojik başarısızlık oumlluumlm AIDS ile ilintili olaylar accedilısından hiccedilbir fark yok

Kan lipitlerinde kullanım kolaylığı uyumda diğer ilaccedil sınıflarının korunması avantajı

1Langebeek N HIV Med 2013 2Cruciani M Cochrane Database Sys Rev 2013

2NRTI + ATVr kullanan 40 hastaATVr + 3TC ile idame

48 hafta sonunda 1 virolojik başarısızlık (direnccedil yok) Lipit duumlzeylerinde duumlzelme Glomeruumller filtrasyon hızında duumlzelme Fiziksel ve zihinsel sağlık skorlarında duumlzelme Noumlrofizyolojik performansta duumlzelme Kemik mineral dansitesinde duumlzelme CD4 sayısı biliruumlbin plazma ATV duumlzeyleri uyum ve

vuumlcut yağ dağılımında anlamlı değişiklik yok

Di Giambenedetto S Antimicrobial Chemother 2013

PI monoterapisi x karma tedavi Monoterapi ve uumlccedilluuml tedavi kolu ile yapılan

karşılaştırmalarda VY saptanabilir duumlzeyin altında kalma oranı12

Monoterapi kolunda 80-81 Uumlccedilluuml tedavi kolunda 866-95 Fark anlamlı değil

Monoterapi kolunda virolojik başarısızlık yaşayanlarda uyum oranı daha koumltuuml Proteaz geninde direnccedil mutasyonu yok Karma tedavi ile viral yuumlk baskılanabiliyor

10 ccedilalışmayı kapsayan bir meta-analiz3

PI tedavisi uumlccedilluuml tedaviden daha başarısız Aradaki fark kuumlccediluumlk

1 Arribas JR J Acquir İmmune Defic Synd 2005 2 Nunes EP HIV Clin Trials 2009 3 Mathis S PLoS One 2011

PI monoterapisi Oumlnerildiği durumlar

PI temelli rejimlerde başarısızlık oumlykuumlsuuml bulunmayan VY son 6 ayda lt50 kmL olan ve kronik HBV enfeksiyonu bulunmayanlarda NRTI intoleransı varsa Tedavinin basitleştirilmesi iccedilin Madde bağımlılığı nedeniyle tedaviye sık ara veriliyorsa

Oumlnerilen ilaccedillar DRVr (guumlnde bir kez) LPVr (guumlnde iki kez)

EACS Kılavuzu 2013

Toksisiteye bağlı değişiklik Hırvatistanrsquoda 1998-2007 yılları arasında 321 hasta ART başlanan hastalarda 3 yıl boyunca aynı rejim ile devam

etme oranı 1998-2002rsquode 127 2002-2007rsquode 394

En sık ilaccedil değişikliğine neden olan toksisiteler lipoatrofi (22) gastrointestinal semptomlar (20) noumlropati (18)

Virolojik başarısızlık nedeniyle değişiklik oranı 5 ART rejiminin ilk 3 ayı iccedilinde toksisite nedeniyle ilaccedil

değişikliği gerektiren faktoumlrler Kadın cinsiyet İleri yaş

Perović Mihanović M Med Sci Monit 2013

Farmaoekonomik nedenle değişiklik İspanyarsquoda VY uzun suumlredir lt50 kmL olan hastalar 673 rejim değişikliği (562rsquosi maliyeti azaltma amaccedillı) En sık değişiklik

313 TDF+FTCABC+3TC 26 PI monoterapisine geccediliş

En ccedilok tasarruf sağlayan değişiklik stratejisi 38 PI monoterapisine geccediliş 24 raltegravirin rejimden ccedilıkarılması veya değiştirilmesi 13 TDF+FTCABC+3TC 5 nevirapine geccediliş

Llibre JM ClinicoEconomics and Outcomes Research 2013

Hasta Destek Merkezi

Page 31: Deniz Gökengin Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon ... · Rezidüel viral aktivite [Zhang L. N Engl J Med 1999] HCV ile koenfeksiyon [Tsiara GC. J Viral Hepatit 2013; Greub

Stanford Direnccedil Veritabanı (httphivdbstanfordedu)

Dizin yorumlama programları (HIVdb)

Her direnccedil mutasyonuna bir puan verilir

Bu puanlar toplanarak ilacın direnccedil puanı belirlenir

Genotipik duyarlılık puanı

İlacın duyarlılık durumuna goumlre 0-1 olarak puanlanır

Rejimin puanı ne kadar yuumlksekse virolojik yanıt alma olasılığı o kadar fazla

Virolojik yanıt iccedilin kestirici

Soo-Yon R Nucleic Acids Res 2003

Anderson JA AIDS Res Hum Retroviruses 2008

İlaccedil değiştirme stratejileri12

Yeni rejimde en az 2 tercihen 3 aktif ilaccedil bulunmalı Rejimde en az 1 tam aktif PIr + en az bir adet daha oumlnce

kullanılmamış sınıftan ilaccedil bulunmalı (direnccedil testi sonuccedillarına goumlre)

lt2 aktif ilaccedil varsa değişikliği ertele Seccedilenekler ccedilok sınırlıysa deneysel ilaccedillar kullanılabilir Her koşulda tedaviyi suumlrduumlr

Viral yuumlkuumln 10000-20000 kmL duumlzeyinde tutulması klinik yarar sağlayabilir3

Kısmi virolojik baskılama klinik yarar sağlayabilir4

Direnccedil olsa bile bazı durumlarda 3TC veya FTC kullanılabilir

1 EACS Kılavuzu 2013 2 DHHS Kılavuzu 2013 3 Ledergerber B Lancet 200 4 Raffanti SP J Acquir İmmune Defic Synd 2004

Sarı olan ilacı iccedilince yuumlzuumlm morarıyor onun iccedilin onu iccedilmiyorum

Midem bulanıyordu ilaccedillarımı kestim

Doumlrt hap ccedilok fazla geliyor fenalaşıyorum Doumlrt yerine iki tane iccediliyorum

Hasta Sadece beyaz ilaccediltan yazdıracağım diğerinden var Doktor Neden İkisinin birlikte bitmesi gerekiyordu Hasta Yolculuğa giderken bunu yanıma almayı unutmuşum Bir hafta sadece beyazdan iccediltim

Uyumsuzluk nedenleri ARTrsquoye uyum hakkında yeterli

bilgi sahibi olmamak

Yaşa bağlı sorunlar (polifarmasi goumlrme kaybı bilişsel yetersizlik)

Genccedil yaş

Psikososyal konular (depresyon evsizlik sosyal desteğin olmaması stres yaratan olaylar psikoz)

HIV durumunun accedilıklanamaması

Noumlrokognitif sorunlar

Madde koumltuumlye kullanımı

Stigma

İlaccedilların kullanımında guumlccedilluumlk (ilaccedilları yutarken zorlanma guumlnluumlk kullanım şemasında zorluk

Karmaşık rejimler (tablet sayısının ccedilokluğu dozların sık aralıklı olması gıdalarla etkileşim)

İlaccedil yan etkileri

Klinik ziyaretine gelmeme

Sigorta kapsamında olmama ilaccedil maliyeti

Tedavi yorgunluğu

Muumlmkuumlnse uyumsuzluk nedenini ortadan kaldıracak değişiklik yapılmalı

İlaccedil rejiminin basitleştirilmesi

Hap sayısının azaltılması

Doz aralıklarının azaltılması (muumlmkuumlnse tek doz kullanım)

Kaletra (tek doz kullanım) Prezista Stocrin Truvada Viramune XR

Gıdalarla etkileşimi olmayan ilaccedilların kullanımı

Doz saatlerinin ayarlanması

Guumlnluumlk yaşam aktivitelerini etkilemeyecek rejimin seccedililmesi

Aynı gruptan yan etkisi daha az olan ilacın kullanılması

Ontario Kohort Ccedilalışması 779 katılımcı (anket ccedilalışması)

Suboptimal uyum Goumlruumlşmeden oumlnceki 4 guumln iccedilinde ge1 doz ARTrsquonin atlanmış olması

15 olgu buna uyuyor

Guumlnde bir kez kullanılan rejimleri kullananlarda suboptimal uyum goumlruumllme olasılığı diğer rejimleri kullananlara goumlre yarı yarıya daha az

Diğer faktoumlrler genccedil yaş sosyal etkileşimin az olması ve bir seferde gt6 alkolik iccedilecek tuumlketme

Raboud J AIDS Behav 2011

PI temelli induumlksiyon tedavisi tek doz tek tablet (3NRTI) rejime geccedilen hastalarda uyum ve yaşam kalitesi yan etki1

PI temelli rejim ile virolojik baskılanma2

PI+2NRTI NNRTI+2NRTI 3NRTI

Virolojik başarısızlık oumlluumlm AIDS ile ilintili olaylar accedilısından hiccedilbir fark yok

Kan lipitlerinde kullanım kolaylığı uyumda diğer ilaccedil sınıflarının korunması avantajı

1Langebeek N HIV Med 2013 2Cruciani M Cochrane Database Sys Rev 2013

2NRTI + ATVr kullanan 40 hastaATVr + 3TC ile idame

48 hafta sonunda 1 virolojik başarısızlık (direnccedil yok) Lipit duumlzeylerinde duumlzelme Glomeruumller filtrasyon hızında duumlzelme Fiziksel ve zihinsel sağlık skorlarında duumlzelme Noumlrofizyolojik performansta duumlzelme Kemik mineral dansitesinde duumlzelme CD4 sayısı biliruumlbin plazma ATV duumlzeyleri uyum ve

vuumlcut yağ dağılımında anlamlı değişiklik yok

Di Giambenedetto S Antimicrobial Chemother 2013

PI monoterapisi x karma tedavi Monoterapi ve uumlccedilluuml tedavi kolu ile yapılan

karşılaştırmalarda VY saptanabilir duumlzeyin altında kalma oranı12

Monoterapi kolunda 80-81 Uumlccedilluuml tedavi kolunda 866-95 Fark anlamlı değil

Monoterapi kolunda virolojik başarısızlık yaşayanlarda uyum oranı daha koumltuuml Proteaz geninde direnccedil mutasyonu yok Karma tedavi ile viral yuumlk baskılanabiliyor

10 ccedilalışmayı kapsayan bir meta-analiz3

PI tedavisi uumlccedilluuml tedaviden daha başarısız Aradaki fark kuumlccediluumlk

1 Arribas JR J Acquir İmmune Defic Synd 2005 2 Nunes EP HIV Clin Trials 2009 3 Mathis S PLoS One 2011

PI monoterapisi Oumlnerildiği durumlar

PI temelli rejimlerde başarısızlık oumlykuumlsuuml bulunmayan VY son 6 ayda lt50 kmL olan ve kronik HBV enfeksiyonu bulunmayanlarda NRTI intoleransı varsa Tedavinin basitleştirilmesi iccedilin Madde bağımlılığı nedeniyle tedaviye sık ara veriliyorsa

Oumlnerilen ilaccedillar DRVr (guumlnde bir kez) LPVr (guumlnde iki kez)

EACS Kılavuzu 2013

Toksisiteye bağlı değişiklik Hırvatistanrsquoda 1998-2007 yılları arasında 321 hasta ART başlanan hastalarda 3 yıl boyunca aynı rejim ile devam

etme oranı 1998-2002rsquode 127 2002-2007rsquode 394

En sık ilaccedil değişikliğine neden olan toksisiteler lipoatrofi (22) gastrointestinal semptomlar (20) noumlropati (18)

Virolojik başarısızlık nedeniyle değişiklik oranı 5 ART rejiminin ilk 3 ayı iccedilinde toksisite nedeniyle ilaccedil

değişikliği gerektiren faktoumlrler Kadın cinsiyet İleri yaş

Perović Mihanović M Med Sci Monit 2013

Farmaoekonomik nedenle değişiklik İspanyarsquoda VY uzun suumlredir lt50 kmL olan hastalar 673 rejim değişikliği (562rsquosi maliyeti azaltma amaccedillı) En sık değişiklik

313 TDF+FTCABC+3TC 26 PI monoterapisine geccediliş

En ccedilok tasarruf sağlayan değişiklik stratejisi 38 PI monoterapisine geccediliş 24 raltegravirin rejimden ccedilıkarılması veya değiştirilmesi 13 TDF+FTCABC+3TC 5 nevirapine geccediliş

Llibre JM ClinicoEconomics and Outcomes Research 2013

Hasta Destek Merkezi

Page 32: Deniz Gökengin Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon ... · Rezidüel viral aktivite [Zhang L. N Engl J Med 1999] HCV ile koenfeksiyon [Tsiara GC. J Viral Hepatit 2013; Greub

İlaccedil değiştirme stratejileri12

Yeni rejimde en az 2 tercihen 3 aktif ilaccedil bulunmalı Rejimde en az 1 tam aktif PIr + en az bir adet daha oumlnce

kullanılmamış sınıftan ilaccedil bulunmalı (direnccedil testi sonuccedillarına goumlre)

lt2 aktif ilaccedil varsa değişikliği ertele Seccedilenekler ccedilok sınırlıysa deneysel ilaccedillar kullanılabilir Her koşulda tedaviyi suumlrduumlr

Viral yuumlkuumln 10000-20000 kmL duumlzeyinde tutulması klinik yarar sağlayabilir3

Kısmi virolojik baskılama klinik yarar sağlayabilir4

Direnccedil olsa bile bazı durumlarda 3TC veya FTC kullanılabilir

1 EACS Kılavuzu 2013 2 DHHS Kılavuzu 2013 3 Ledergerber B Lancet 200 4 Raffanti SP J Acquir İmmune Defic Synd 2004

Sarı olan ilacı iccedilince yuumlzuumlm morarıyor onun iccedilin onu iccedilmiyorum

Midem bulanıyordu ilaccedillarımı kestim

Doumlrt hap ccedilok fazla geliyor fenalaşıyorum Doumlrt yerine iki tane iccediliyorum

Hasta Sadece beyaz ilaccediltan yazdıracağım diğerinden var Doktor Neden İkisinin birlikte bitmesi gerekiyordu Hasta Yolculuğa giderken bunu yanıma almayı unutmuşum Bir hafta sadece beyazdan iccediltim

Uyumsuzluk nedenleri ARTrsquoye uyum hakkında yeterli

bilgi sahibi olmamak

Yaşa bağlı sorunlar (polifarmasi goumlrme kaybı bilişsel yetersizlik)

Genccedil yaş

Psikososyal konular (depresyon evsizlik sosyal desteğin olmaması stres yaratan olaylar psikoz)

HIV durumunun accedilıklanamaması

Noumlrokognitif sorunlar

Madde koumltuumlye kullanımı

Stigma

İlaccedilların kullanımında guumlccedilluumlk (ilaccedilları yutarken zorlanma guumlnluumlk kullanım şemasında zorluk

Karmaşık rejimler (tablet sayısının ccedilokluğu dozların sık aralıklı olması gıdalarla etkileşim)

İlaccedil yan etkileri

Klinik ziyaretine gelmeme

Sigorta kapsamında olmama ilaccedil maliyeti

Tedavi yorgunluğu

Muumlmkuumlnse uyumsuzluk nedenini ortadan kaldıracak değişiklik yapılmalı

İlaccedil rejiminin basitleştirilmesi

Hap sayısının azaltılması

Doz aralıklarının azaltılması (muumlmkuumlnse tek doz kullanım)

Kaletra (tek doz kullanım) Prezista Stocrin Truvada Viramune XR

Gıdalarla etkileşimi olmayan ilaccedilların kullanımı

Doz saatlerinin ayarlanması

Guumlnluumlk yaşam aktivitelerini etkilemeyecek rejimin seccedililmesi

Aynı gruptan yan etkisi daha az olan ilacın kullanılması

Ontario Kohort Ccedilalışması 779 katılımcı (anket ccedilalışması)

Suboptimal uyum Goumlruumlşmeden oumlnceki 4 guumln iccedilinde ge1 doz ARTrsquonin atlanmış olması

15 olgu buna uyuyor

Guumlnde bir kez kullanılan rejimleri kullananlarda suboptimal uyum goumlruumllme olasılığı diğer rejimleri kullananlara goumlre yarı yarıya daha az

Diğer faktoumlrler genccedil yaş sosyal etkileşimin az olması ve bir seferde gt6 alkolik iccedilecek tuumlketme

Raboud J AIDS Behav 2011

PI temelli induumlksiyon tedavisi tek doz tek tablet (3NRTI) rejime geccedilen hastalarda uyum ve yaşam kalitesi yan etki1

PI temelli rejim ile virolojik baskılanma2

PI+2NRTI NNRTI+2NRTI 3NRTI

Virolojik başarısızlık oumlluumlm AIDS ile ilintili olaylar accedilısından hiccedilbir fark yok

Kan lipitlerinde kullanım kolaylığı uyumda diğer ilaccedil sınıflarının korunması avantajı

1Langebeek N HIV Med 2013 2Cruciani M Cochrane Database Sys Rev 2013

2NRTI + ATVr kullanan 40 hastaATVr + 3TC ile idame

48 hafta sonunda 1 virolojik başarısızlık (direnccedil yok) Lipit duumlzeylerinde duumlzelme Glomeruumller filtrasyon hızında duumlzelme Fiziksel ve zihinsel sağlık skorlarında duumlzelme Noumlrofizyolojik performansta duumlzelme Kemik mineral dansitesinde duumlzelme CD4 sayısı biliruumlbin plazma ATV duumlzeyleri uyum ve

vuumlcut yağ dağılımında anlamlı değişiklik yok

Di Giambenedetto S Antimicrobial Chemother 2013

PI monoterapisi x karma tedavi Monoterapi ve uumlccedilluuml tedavi kolu ile yapılan

karşılaştırmalarda VY saptanabilir duumlzeyin altında kalma oranı12

Monoterapi kolunda 80-81 Uumlccedilluuml tedavi kolunda 866-95 Fark anlamlı değil

Monoterapi kolunda virolojik başarısızlık yaşayanlarda uyum oranı daha koumltuuml Proteaz geninde direnccedil mutasyonu yok Karma tedavi ile viral yuumlk baskılanabiliyor

10 ccedilalışmayı kapsayan bir meta-analiz3

PI tedavisi uumlccedilluuml tedaviden daha başarısız Aradaki fark kuumlccediluumlk

1 Arribas JR J Acquir İmmune Defic Synd 2005 2 Nunes EP HIV Clin Trials 2009 3 Mathis S PLoS One 2011

PI monoterapisi Oumlnerildiği durumlar

PI temelli rejimlerde başarısızlık oumlykuumlsuuml bulunmayan VY son 6 ayda lt50 kmL olan ve kronik HBV enfeksiyonu bulunmayanlarda NRTI intoleransı varsa Tedavinin basitleştirilmesi iccedilin Madde bağımlılığı nedeniyle tedaviye sık ara veriliyorsa

Oumlnerilen ilaccedillar DRVr (guumlnde bir kez) LPVr (guumlnde iki kez)

EACS Kılavuzu 2013

Toksisiteye bağlı değişiklik Hırvatistanrsquoda 1998-2007 yılları arasında 321 hasta ART başlanan hastalarda 3 yıl boyunca aynı rejim ile devam

etme oranı 1998-2002rsquode 127 2002-2007rsquode 394

En sık ilaccedil değişikliğine neden olan toksisiteler lipoatrofi (22) gastrointestinal semptomlar (20) noumlropati (18)

Virolojik başarısızlık nedeniyle değişiklik oranı 5 ART rejiminin ilk 3 ayı iccedilinde toksisite nedeniyle ilaccedil

değişikliği gerektiren faktoumlrler Kadın cinsiyet İleri yaş

Perović Mihanović M Med Sci Monit 2013

Farmaoekonomik nedenle değişiklik İspanyarsquoda VY uzun suumlredir lt50 kmL olan hastalar 673 rejim değişikliği (562rsquosi maliyeti azaltma amaccedillı) En sık değişiklik

313 TDF+FTCABC+3TC 26 PI monoterapisine geccediliş

En ccedilok tasarruf sağlayan değişiklik stratejisi 38 PI monoterapisine geccediliş 24 raltegravirin rejimden ccedilıkarılması veya değiştirilmesi 13 TDF+FTCABC+3TC 5 nevirapine geccediliş

Llibre JM ClinicoEconomics and Outcomes Research 2013

Hasta Destek Merkezi

Page 33: Deniz Gökengin Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon ... · Rezidüel viral aktivite [Zhang L. N Engl J Med 1999] HCV ile koenfeksiyon [Tsiara GC. J Viral Hepatit 2013; Greub

Sarı olan ilacı iccedilince yuumlzuumlm morarıyor onun iccedilin onu iccedilmiyorum

Midem bulanıyordu ilaccedillarımı kestim

Doumlrt hap ccedilok fazla geliyor fenalaşıyorum Doumlrt yerine iki tane iccediliyorum

Hasta Sadece beyaz ilaccediltan yazdıracağım diğerinden var Doktor Neden İkisinin birlikte bitmesi gerekiyordu Hasta Yolculuğa giderken bunu yanıma almayı unutmuşum Bir hafta sadece beyazdan iccediltim

Uyumsuzluk nedenleri ARTrsquoye uyum hakkında yeterli

bilgi sahibi olmamak

Yaşa bağlı sorunlar (polifarmasi goumlrme kaybı bilişsel yetersizlik)

Genccedil yaş

Psikososyal konular (depresyon evsizlik sosyal desteğin olmaması stres yaratan olaylar psikoz)

HIV durumunun accedilıklanamaması

Noumlrokognitif sorunlar

Madde koumltuumlye kullanımı

Stigma

İlaccedilların kullanımında guumlccedilluumlk (ilaccedilları yutarken zorlanma guumlnluumlk kullanım şemasında zorluk

Karmaşık rejimler (tablet sayısının ccedilokluğu dozların sık aralıklı olması gıdalarla etkileşim)

İlaccedil yan etkileri

Klinik ziyaretine gelmeme

Sigorta kapsamında olmama ilaccedil maliyeti

Tedavi yorgunluğu

Muumlmkuumlnse uyumsuzluk nedenini ortadan kaldıracak değişiklik yapılmalı

İlaccedil rejiminin basitleştirilmesi

Hap sayısının azaltılması

Doz aralıklarının azaltılması (muumlmkuumlnse tek doz kullanım)

Kaletra (tek doz kullanım) Prezista Stocrin Truvada Viramune XR

Gıdalarla etkileşimi olmayan ilaccedilların kullanımı

Doz saatlerinin ayarlanması

Guumlnluumlk yaşam aktivitelerini etkilemeyecek rejimin seccedililmesi

Aynı gruptan yan etkisi daha az olan ilacın kullanılması

Ontario Kohort Ccedilalışması 779 katılımcı (anket ccedilalışması)

Suboptimal uyum Goumlruumlşmeden oumlnceki 4 guumln iccedilinde ge1 doz ARTrsquonin atlanmış olması

15 olgu buna uyuyor

Guumlnde bir kez kullanılan rejimleri kullananlarda suboptimal uyum goumlruumllme olasılığı diğer rejimleri kullananlara goumlre yarı yarıya daha az

Diğer faktoumlrler genccedil yaş sosyal etkileşimin az olması ve bir seferde gt6 alkolik iccedilecek tuumlketme

Raboud J AIDS Behav 2011

PI temelli induumlksiyon tedavisi tek doz tek tablet (3NRTI) rejime geccedilen hastalarda uyum ve yaşam kalitesi yan etki1

PI temelli rejim ile virolojik baskılanma2

PI+2NRTI NNRTI+2NRTI 3NRTI

Virolojik başarısızlık oumlluumlm AIDS ile ilintili olaylar accedilısından hiccedilbir fark yok

Kan lipitlerinde kullanım kolaylığı uyumda diğer ilaccedil sınıflarının korunması avantajı

1Langebeek N HIV Med 2013 2Cruciani M Cochrane Database Sys Rev 2013

2NRTI + ATVr kullanan 40 hastaATVr + 3TC ile idame

48 hafta sonunda 1 virolojik başarısızlık (direnccedil yok) Lipit duumlzeylerinde duumlzelme Glomeruumller filtrasyon hızında duumlzelme Fiziksel ve zihinsel sağlık skorlarında duumlzelme Noumlrofizyolojik performansta duumlzelme Kemik mineral dansitesinde duumlzelme CD4 sayısı biliruumlbin plazma ATV duumlzeyleri uyum ve

vuumlcut yağ dağılımında anlamlı değişiklik yok

Di Giambenedetto S Antimicrobial Chemother 2013

PI monoterapisi x karma tedavi Monoterapi ve uumlccedilluuml tedavi kolu ile yapılan

karşılaştırmalarda VY saptanabilir duumlzeyin altında kalma oranı12

Monoterapi kolunda 80-81 Uumlccedilluuml tedavi kolunda 866-95 Fark anlamlı değil

Monoterapi kolunda virolojik başarısızlık yaşayanlarda uyum oranı daha koumltuuml Proteaz geninde direnccedil mutasyonu yok Karma tedavi ile viral yuumlk baskılanabiliyor

10 ccedilalışmayı kapsayan bir meta-analiz3

PI tedavisi uumlccedilluuml tedaviden daha başarısız Aradaki fark kuumlccediluumlk

1 Arribas JR J Acquir İmmune Defic Synd 2005 2 Nunes EP HIV Clin Trials 2009 3 Mathis S PLoS One 2011

PI monoterapisi Oumlnerildiği durumlar

PI temelli rejimlerde başarısızlık oumlykuumlsuuml bulunmayan VY son 6 ayda lt50 kmL olan ve kronik HBV enfeksiyonu bulunmayanlarda NRTI intoleransı varsa Tedavinin basitleştirilmesi iccedilin Madde bağımlılığı nedeniyle tedaviye sık ara veriliyorsa

Oumlnerilen ilaccedillar DRVr (guumlnde bir kez) LPVr (guumlnde iki kez)

EACS Kılavuzu 2013

Toksisiteye bağlı değişiklik Hırvatistanrsquoda 1998-2007 yılları arasında 321 hasta ART başlanan hastalarda 3 yıl boyunca aynı rejim ile devam

etme oranı 1998-2002rsquode 127 2002-2007rsquode 394

En sık ilaccedil değişikliğine neden olan toksisiteler lipoatrofi (22) gastrointestinal semptomlar (20) noumlropati (18)

Virolojik başarısızlık nedeniyle değişiklik oranı 5 ART rejiminin ilk 3 ayı iccedilinde toksisite nedeniyle ilaccedil

değişikliği gerektiren faktoumlrler Kadın cinsiyet İleri yaş

Perović Mihanović M Med Sci Monit 2013

Farmaoekonomik nedenle değişiklik İspanyarsquoda VY uzun suumlredir lt50 kmL olan hastalar 673 rejim değişikliği (562rsquosi maliyeti azaltma amaccedillı) En sık değişiklik

313 TDF+FTCABC+3TC 26 PI monoterapisine geccediliş

En ccedilok tasarruf sağlayan değişiklik stratejisi 38 PI monoterapisine geccediliş 24 raltegravirin rejimden ccedilıkarılması veya değiştirilmesi 13 TDF+FTCABC+3TC 5 nevirapine geccediliş

Llibre JM ClinicoEconomics and Outcomes Research 2013

Hasta Destek Merkezi

Page 34: Deniz Gökengin Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon ... · Rezidüel viral aktivite [Zhang L. N Engl J Med 1999] HCV ile koenfeksiyon [Tsiara GC. J Viral Hepatit 2013; Greub

Uyumsuzluk nedenleri ARTrsquoye uyum hakkında yeterli

bilgi sahibi olmamak

Yaşa bağlı sorunlar (polifarmasi goumlrme kaybı bilişsel yetersizlik)

Genccedil yaş

Psikososyal konular (depresyon evsizlik sosyal desteğin olmaması stres yaratan olaylar psikoz)

HIV durumunun accedilıklanamaması

Noumlrokognitif sorunlar

Madde koumltuumlye kullanımı

Stigma

İlaccedilların kullanımında guumlccedilluumlk (ilaccedilları yutarken zorlanma guumlnluumlk kullanım şemasında zorluk

Karmaşık rejimler (tablet sayısının ccedilokluğu dozların sık aralıklı olması gıdalarla etkileşim)

İlaccedil yan etkileri

Klinik ziyaretine gelmeme

Sigorta kapsamında olmama ilaccedil maliyeti

Tedavi yorgunluğu

Muumlmkuumlnse uyumsuzluk nedenini ortadan kaldıracak değişiklik yapılmalı

İlaccedil rejiminin basitleştirilmesi

Hap sayısının azaltılması

Doz aralıklarının azaltılması (muumlmkuumlnse tek doz kullanım)

Kaletra (tek doz kullanım) Prezista Stocrin Truvada Viramune XR

Gıdalarla etkileşimi olmayan ilaccedilların kullanımı

Doz saatlerinin ayarlanması

Guumlnluumlk yaşam aktivitelerini etkilemeyecek rejimin seccedililmesi

Aynı gruptan yan etkisi daha az olan ilacın kullanılması

Ontario Kohort Ccedilalışması 779 katılımcı (anket ccedilalışması)

Suboptimal uyum Goumlruumlşmeden oumlnceki 4 guumln iccedilinde ge1 doz ARTrsquonin atlanmış olması

15 olgu buna uyuyor

Guumlnde bir kez kullanılan rejimleri kullananlarda suboptimal uyum goumlruumllme olasılığı diğer rejimleri kullananlara goumlre yarı yarıya daha az

Diğer faktoumlrler genccedil yaş sosyal etkileşimin az olması ve bir seferde gt6 alkolik iccedilecek tuumlketme

Raboud J AIDS Behav 2011

PI temelli induumlksiyon tedavisi tek doz tek tablet (3NRTI) rejime geccedilen hastalarda uyum ve yaşam kalitesi yan etki1

PI temelli rejim ile virolojik baskılanma2

PI+2NRTI NNRTI+2NRTI 3NRTI

Virolojik başarısızlık oumlluumlm AIDS ile ilintili olaylar accedilısından hiccedilbir fark yok

Kan lipitlerinde kullanım kolaylığı uyumda diğer ilaccedil sınıflarının korunması avantajı

1Langebeek N HIV Med 2013 2Cruciani M Cochrane Database Sys Rev 2013

2NRTI + ATVr kullanan 40 hastaATVr + 3TC ile idame

48 hafta sonunda 1 virolojik başarısızlık (direnccedil yok) Lipit duumlzeylerinde duumlzelme Glomeruumller filtrasyon hızında duumlzelme Fiziksel ve zihinsel sağlık skorlarında duumlzelme Noumlrofizyolojik performansta duumlzelme Kemik mineral dansitesinde duumlzelme CD4 sayısı biliruumlbin plazma ATV duumlzeyleri uyum ve

vuumlcut yağ dağılımında anlamlı değişiklik yok

Di Giambenedetto S Antimicrobial Chemother 2013

PI monoterapisi x karma tedavi Monoterapi ve uumlccedilluuml tedavi kolu ile yapılan

karşılaştırmalarda VY saptanabilir duumlzeyin altında kalma oranı12

Monoterapi kolunda 80-81 Uumlccedilluuml tedavi kolunda 866-95 Fark anlamlı değil

Monoterapi kolunda virolojik başarısızlık yaşayanlarda uyum oranı daha koumltuuml Proteaz geninde direnccedil mutasyonu yok Karma tedavi ile viral yuumlk baskılanabiliyor

10 ccedilalışmayı kapsayan bir meta-analiz3

PI tedavisi uumlccedilluuml tedaviden daha başarısız Aradaki fark kuumlccediluumlk

1 Arribas JR J Acquir İmmune Defic Synd 2005 2 Nunes EP HIV Clin Trials 2009 3 Mathis S PLoS One 2011

PI monoterapisi Oumlnerildiği durumlar

PI temelli rejimlerde başarısızlık oumlykuumlsuuml bulunmayan VY son 6 ayda lt50 kmL olan ve kronik HBV enfeksiyonu bulunmayanlarda NRTI intoleransı varsa Tedavinin basitleştirilmesi iccedilin Madde bağımlılığı nedeniyle tedaviye sık ara veriliyorsa

Oumlnerilen ilaccedillar DRVr (guumlnde bir kez) LPVr (guumlnde iki kez)

EACS Kılavuzu 2013

Toksisiteye bağlı değişiklik Hırvatistanrsquoda 1998-2007 yılları arasında 321 hasta ART başlanan hastalarda 3 yıl boyunca aynı rejim ile devam

etme oranı 1998-2002rsquode 127 2002-2007rsquode 394

En sık ilaccedil değişikliğine neden olan toksisiteler lipoatrofi (22) gastrointestinal semptomlar (20) noumlropati (18)

Virolojik başarısızlık nedeniyle değişiklik oranı 5 ART rejiminin ilk 3 ayı iccedilinde toksisite nedeniyle ilaccedil

değişikliği gerektiren faktoumlrler Kadın cinsiyet İleri yaş

Perović Mihanović M Med Sci Monit 2013

Farmaoekonomik nedenle değişiklik İspanyarsquoda VY uzun suumlredir lt50 kmL olan hastalar 673 rejim değişikliği (562rsquosi maliyeti azaltma amaccedillı) En sık değişiklik

313 TDF+FTCABC+3TC 26 PI monoterapisine geccediliş

En ccedilok tasarruf sağlayan değişiklik stratejisi 38 PI monoterapisine geccediliş 24 raltegravirin rejimden ccedilıkarılması veya değiştirilmesi 13 TDF+FTCABC+3TC 5 nevirapine geccediliş

Llibre JM ClinicoEconomics and Outcomes Research 2013

Hasta Destek Merkezi

Page 35: Deniz Gökengin Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon ... · Rezidüel viral aktivite [Zhang L. N Engl J Med 1999] HCV ile koenfeksiyon [Tsiara GC. J Viral Hepatit 2013; Greub

Muumlmkuumlnse uyumsuzluk nedenini ortadan kaldıracak değişiklik yapılmalı

İlaccedil rejiminin basitleştirilmesi

Hap sayısının azaltılması

Doz aralıklarının azaltılması (muumlmkuumlnse tek doz kullanım)

Kaletra (tek doz kullanım) Prezista Stocrin Truvada Viramune XR

Gıdalarla etkileşimi olmayan ilaccedilların kullanımı

Doz saatlerinin ayarlanması

Guumlnluumlk yaşam aktivitelerini etkilemeyecek rejimin seccedililmesi

Aynı gruptan yan etkisi daha az olan ilacın kullanılması

Ontario Kohort Ccedilalışması 779 katılımcı (anket ccedilalışması)

Suboptimal uyum Goumlruumlşmeden oumlnceki 4 guumln iccedilinde ge1 doz ARTrsquonin atlanmış olması

15 olgu buna uyuyor

Guumlnde bir kez kullanılan rejimleri kullananlarda suboptimal uyum goumlruumllme olasılığı diğer rejimleri kullananlara goumlre yarı yarıya daha az

Diğer faktoumlrler genccedil yaş sosyal etkileşimin az olması ve bir seferde gt6 alkolik iccedilecek tuumlketme

Raboud J AIDS Behav 2011

PI temelli induumlksiyon tedavisi tek doz tek tablet (3NRTI) rejime geccedilen hastalarda uyum ve yaşam kalitesi yan etki1

PI temelli rejim ile virolojik baskılanma2

PI+2NRTI NNRTI+2NRTI 3NRTI

Virolojik başarısızlık oumlluumlm AIDS ile ilintili olaylar accedilısından hiccedilbir fark yok

Kan lipitlerinde kullanım kolaylığı uyumda diğer ilaccedil sınıflarının korunması avantajı

1Langebeek N HIV Med 2013 2Cruciani M Cochrane Database Sys Rev 2013

2NRTI + ATVr kullanan 40 hastaATVr + 3TC ile idame

48 hafta sonunda 1 virolojik başarısızlık (direnccedil yok) Lipit duumlzeylerinde duumlzelme Glomeruumller filtrasyon hızında duumlzelme Fiziksel ve zihinsel sağlık skorlarında duumlzelme Noumlrofizyolojik performansta duumlzelme Kemik mineral dansitesinde duumlzelme CD4 sayısı biliruumlbin plazma ATV duumlzeyleri uyum ve

vuumlcut yağ dağılımında anlamlı değişiklik yok

Di Giambenedetto S Antimicrobial Chemother 2013

PI monoterapisi x karma tedavi Monoterapi ve uumlccedilluuml tedavi kolu ile yapılan

karşılaştırmalarda VY saptanabilir duumlzeyin altında kalma oranı12

Monoterapi kolunda 80-81 Uumlccedilluuml tedavi kolunda 866-95 Fark anlamlı değil

Monoterapi kolunda virolojik başarısızlık yaşayanlarda uyum oranı daha koumltuuml Proteaz geninde direnccedil mutasyonu yok Karma tedavi ile viral yuumlk baskılanabiliyor

10 ccedilalışmayı kapsayan bir meta-analiz3

PI tedavisi uumlccedilluuml tedaviden daha başarısız Aradaki fark kuumlccediluumlk

1 Arribas JR J Acquir İmmune Defic Synd 2005 2 Nunes EP HIV Clin Trials 2009 3 Mathis S PLoS One 2011

PI monoterapisi Oumlnerildiği durumlar

PI temelli rejimlerde başarısızlık oumlykuumlsuuml bulunmayan VY son 6 ayda lt50 kmL olan ve kronik HBV enfeksiyonu bulunmayanlarda NRTI intoleransı varsa Tedavinin basitleştirilmesi iccedilin Madde bağımlılığı nedeniyle tedaviye sık ara veriliyorsa

Oumlnerilen ilaccedillar DRVr (guumlnde bir kez) LPVr (guumlnde iki kez)

EACS Kılavuzu 2013

Toksisiteye bağlı değişiklik Hırvatistanrsquoda 1998-2007 yılları arasında 321 hasta ART başlanan hastalarda 3 yıl boyunca aynı rejim ile devam

etme oranı 1998-2002rsquode 127 2002-2007rsquode 394

En sık ilaccedil değişikliğine neden olan toksisiteler lipoatrofi (22) gastrointestinal semptomlar (20) noumlropati (18)

Virolojik başarısızlık nedeniyle değişiklik oranı 5 ART rejiminin ilk 3 ayı iccedilinde toksisite nedeniyle ilaccedil

değişikliği gerektiren faktoumlrler Kadın cinsiyet İleri yaş

Perović Mihanović M Med Sci Monit 2013

Farmaoekonomik nedenle değişiklik İspanyarsquoda VY uzun suumlredir lt50 kmL olan hastalar 673 rejim değişikliği (562rsquosi maliyeti azaltma amaccedillı) En sık değişiklik

313 TDF+FTCABC+3TC 26 PI monoterapisine geccediliş

En ccedilok tasarruf sağlayan değişiklik stratejisi 38 PI monoterapisine geccediliş 24 raltegravirin rejimden ccedilıkarılması veya değiştirilmesi 13 TDF+FTCABC+3TC 5 nevirapine geccediliş

Llibre JM ClinicoEconomics and Outcomes Research 2013

Hasta Destek Merkezi

Page 36: Deniz Gökengin Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon ... · Rezidüel viral aktivite [Zhang L. N Engl J Med 1999] HCV ile koenfeksiyon [Tsiara GC. J Viral Hepatit 2013; Greub

Ontario Kohort Ccedilalışması 779 katılımcı (anket ccedilalışması)

Suboptimal uyum Goumlruumlşmeden oumlnceki 4 guumln iccedilinde ge1 doz ARTrsquonin atlanmış olması

15 olgu buna uyuyor

Guumlnde bir kez kullanılan rejimleri kullananlarda suboptimal uyum goumlruumllme olasılığı diğer rejimleri kullananlara goumlre yarı yarıya daha az

Diğer faktoumlrler genccedil yaş sosyal etkileşimin az olması ve bir seferde gt6 alkolik iccedilecek tuumlketme

Raboud J AIDS Behav 2011

PI temelli induumlksiyon tedavisi tek doz tek tablet (3NRTI) rejime geccedilen hastalarda uyum ve yaşam kalitesi yan etki1

PI temelli rejim ile virolojik baskılanma2

PI+2NRTI NNRTI+2NRTI 3NRTI

Virolojik başarısızlık oumlluumlm AIDS ile ilintili olaylar accedilısından hiccedilbir fark yok

Kan lipitlerinde kullanım kolaylığı uyumda diğer ilaccedil sınıflarının korunması avantajı

1Langebeek N HIV Med 2013 2Cruciani M Cochrane Database Sys Rev 2013

2NRTI + ATVr kullanan 40 hastaATVr + 3TC ile idame

48 hafta sonunda 1 virolojik başarısızlık (direnccedil yok) Lipit duumlzeylerinde duumlzelme Glomeruumller filtrasyon hızında duumlzelme Fiziksel ve zihinsel sağlık skorlarında duumlzelme Noumlrofizyolojik performansta duumlzelme Kemik mineral dansitesinde duumlzelme CD4 sayısı biliruumlbin plazma ATV duumlzeyleri uyum ve

vuumlcut yağ dağılımında anlamlı değişiklik yok

Di Giambenedetto S Antimicrobial Chemother 2013

PI monoterapisi x karma tedavi Monoterapi ve uumlccedilluuml tedavi kolu ile yapılan

karşılaştırmalarda VY saptanabilir duumlzeyin altında kalma oranı12

Monoterapi kolunda 80-81 Uumlccedilluuml tedavi kolunda 866-95 Fark anlamlı değil

Monoterapi kolunda virolojik başarısızlık yaşayanlarda uyum oranı daha koumltuuml Proteaz geninde direnccedil mutasyonu yok Karma tedavi ile viral yuumlk baskılanabiliyor

10 ccedilalışmayı kapsayan bir meta-analiz3

PI tedavisi uumlccedilluuml tedaviden daha başarısız Aradaki fark kuumlccediluumlk

1 Arribas JR J Acquir İmmune Defic Synd 2005 2 Nunes EP HIV Clin Trials 2009 3 Mathis S PLoS One 2011

PI monoterapisi Oumlnerildiği durumlar

PI temelli rejimlerde başarısızlık oumlykuumlsuuml bulunmayan VY son 6 ayda lt50 kmL olan ve kronik HBV enfeksiyonu bulunmayanlarda NRTI intoleransı varsa Tedavinin basitleştirilmesi iccedilin Madde bağımlılığı nedeniyle tedaviye sık ara veriliyorsa

Oumlnerilen ilaccedillar DRVr (guumlnde bir kez) LPVr (guumlnde iki kez)

EACS Kılavuzu 2013

Toksisiteye bağlı değişiklik Hırvatistanrsquoda 1998-2007 yılları arasında 321 hasta ART başlanan hastalarda 3 yıl boyunca aynı rejim ile devam

etme oranı 1998-2002rsquode 127 2002-2007rsquode 394

En sık ilaccedil değişikliğine neden olan toksisiteler lipoatrofi (22) gastrointestinal semptomlar (20) noumlropati (18)

Virolojik başarısızlık nedeniyle değişiklik oranı 5 ART rejiminin ilk 3 ayı iccedilinde toksisite nedeniyle ilaccedil

değişikliği gerektiren faktoumlrler Kadın cinsiyet İleri yaş

Perović Mihanović M Med Sci Monit 2013

Farmaoekonomik nedenle değişiklik İspanyarsquoda VY uzun suumlredir lt50 kmL olan hastalar 673 rejim değişikliği (562rsquosi maliyeti azaltma amaccedillı) En sık değişiklik

313 TDF+FTCABC+3TC 26 PI monoterapisine geccediliş

En ccedilok tasarruf sağlayan değişiklik stratejisi 38 PI monoterapisine geccediliş 24 raltegravirin rejimden ccedilıkarılması veya değiştirilmesi 13 TDF+FTCABC+3TC 5 nevirapine geccediliş

Llibre JM ClinicoEconomics and Outcomes Research 2013

Hasta Destek Merkezi

Page 37: Deniz Gökengin Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon ... · Rezidüel viral aktivite [Zhang L. N Engl J Med 1999] HCV ile koenfeksiyon [Tsiara GC. J Viral Hepatit 2013; Greub

PI temelli induumlksiyon tedavisi tek doz tek tablet (3NRTI) rejime geccedilen hastalarda uyum ve yaşam kalitesi yan etki1

PI temelli rejim ile virolojik baskılanma2

PI+2NRTI NNRTI+2NRTI 3NRTI

Virolojik başarısızlık oumlluumlm AIDS ile ilintili olaylar accedilısından hiccedilbir fark yok

Kan lipitlerinde kullanım kolaylığı uyumda diğer ilaccedil sınıflarının korunması avantajı

1Langebeek N HIV Med 2013 2Cruciani M Cochrane Database Sys Rev 2013

2NRTI + ATVr kullanan 40 hastaATVr + 3TC ile idame

48 hafta sonunda 1 virolojik başarısızlık (direnccedil yok) Lipit duumlzeylerinde duumlzelme Glomeruumller filtrasyon hızında duumlzelme Fiziksel ve zihinsel sağlık skorlarında duumlzelme Noumlrofizyolojik performansta duumlzelme Kemik mineral dansitesinde duumlzelme CD4 sayısı biliruumlbin plazma ATV duumlzeyleri uyum ve

vuumlcut yağ dağılımında anlamlı değişiklik yok

Di Giambenedetto S Antimicrobial Chemother 2013

PI monoterapisi x karma tedavi Monoterapi ve uumlccedilluuml tedavi kolu ile yapılan

karşılaştırmalarda VY saptanabilir duumlzeyin altında kalma oranı12

Monoterapi kolunda 80-81 Uumlccedilluuml tedavi kolunda 866-95 Fark anlamlı değil

Monoterapi kolunda virolojik başarısızlık yaşayanlarda uyum oranı daha koumltuuml Proteaz geninde direnccedil mutasyonu yok Karma tedavi ile viral yuumlk baskılanabiliyor

10 ccedilalışmayı kapsayan bir meta-analiz3

PI tedavisi uumlccedilluuml tedaviden daha başarısız Aradaki fark kuumlccediluumlk

1 Arribas JR J Acquir İmmune Defic Synd 2005 2 Nunes EP HIV Clin Trials 2009 3 Mathis S PLoS One 2011

PI monoterapisi Oumlnerildiği durumlar

PI temelli rejimlerde başarısızlık oumlykuumlsuuml bulunmayan VY son 6 ayda lt50 kmL olan ve kronik HBV enfeksiyonu bulunmayanlarda NRTI intoleransı varsa Tedavinin basitleştirilmesi iccedilin Madde bağımlılığı nedeniyle tedaviye sık ara veriliyorsa

Oumlnerilen ilaccedillar DRVr (guumlnde bir kez) LPVr (guumlnde iki kez)

EACS Kılavuzu 2013

Toksisiteye bağlı değişiklik Hırvatistanrsquoda 1998-2007 yılları arasında 321 hasta ART başlanan hastalarda 3 yıl boyunca aynı rejim ile devam

etme oranı 1998-2002rsquode 127 2002-2007rsquode 394

En sık ilaccedil değişikliğine neden olan toksisiteler lipoatrofi (22) gastrointestinal semptomlar (20) noumlropati (18)

Virolojik başarısızlık nedeniyle değişiklik oranı 5 ART rejiminin ilk 3 ayı iccedilinde toksisite nedeniyle ilaccedil

değişikliği gerektiren faktoumlrler Kadın cinsiyet İleri yaş

Perović Mihanović M Med Sci Monit 2013

Farmaoekonomik nedenle değişiklik İspanyarsquoda VY uzun suumlredir lt50 kmL olan hastalar 673 rejim değişikliği (562rsquosi maliyeti azaltma amaccedillı) En sık değişiklik

313 TDF+FTCABC+3TC 26 PI monoterapisine geccediliş

En ccedilok tasarruf sağlayan değişiklik stratejisi 38 PI monoterapisine geccediliş 24 raltegravirin rejimden ccedilıkarılması veya değiştirilmesi 13 TDF+FTCABC+3TC 5 nevirapine geccediliş

Llibre JM ClinicoEconomics and Outcomes Research 2013

Hasta Destek Merkezi

Page 38: Deniz Gökengin Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon ... · Rezidüel viral aktivite [Zhang L. N Engl J Med 1999] HCV ile koenfeksiyon [Tsiara GC. J Viral Hepatit 2013; Greub

2NRTI + ATVr kullanan 40 hastaATVr + 3TC ile idame

48 hafta sonunda 1 virolojik başarısızlık (direnccedil yok) Lipit duumlzeylerinde duumlzelme Glomeruumller filtrasyon hızında duumlzelme Fiziksel ve zihinsel sağlık skorlarında duumlzelme Noumlrofizyolojik performansta duumlzelme Kemik mineral dansitesinde duumlzelme CD4 sayısı biliruumlbin plazma ATV duumlzeyleri uyum ve

vuumlcut yağ dağılımında anlamlı değişiklik yok

Di Giambenedetto S Antimicrobial Chemother 2013

PI monoterapisi x karma tedavi Monoterapi ve uumlccedilluuml tedavi kolu ile yapılan

karşılaştırmalarda VY saptanabilir duumlzeyin altında kalma oranı12

Monoterapi kolunda 80-81 Uumlccedilluuml tedavi kolunda 866-95 Fark anlamlı değil

Monoterapi kolunda virolojik başarısızlık yaşayanlarda uyum oranı daha koumltuuml Proteaz geninde direnccedil mutasyonu yok Karma tedavi ile viral yuumlk baskılanabiliyor

10 ccedilalışmayı kapsayan bir meta-analiz3

PI tedavisi uumlccedilluuml tedaviden daha başarısız Aradaki fark kuumlccediluumlk

1 Arribas JR J Acquir İmmune Defic Synd 2005 2 Nunes EP HIV Clin Trials 2009 3 Mathis S PLoS One 2011

PI monoterapisi Oumlnerildiği durumlar

PI temelli rejimlerde başarısızlık oumlykuumlsuuml bulunmayan VY son 6 ayda lt50 kmL olan ve kronik HBV enfeksiyonu bulunmayanlarda NRTI intoleransı varsa Tedavinin basitleştirilmesi iccedilin Madde bağımlılığı nedeniyle tedaviye sık ara veriliyorsa

Oumlnerilen ilaccedillar DRVr (guumlnde bir kez) LPVr (guumlnde iki kez)

EACS Kılavuzu 2013

Toksisiteye bağlı değişiklik Hırvatistanrsquoda 1998-2007 yılları arasında 321 hasta ART başlanan hastalarda 3 yıl boyunca aynı rejim ile devam

etme oranı 1998-2002rsquode 127 2002-2007rsquode 394

En sık ilaccedil değişikliğine neden olan toksisiteler lipoatrofi (22) gastrointestinal semptomlar (20) noumlropati (18)

Virolojik başarısızlık nedeniyle değişiklik oranı 5 ART rejiminin ilk 3 ayı iccedilinde toksisite nedeniyle ilaccedil

değişikliği gerektiren faktoumlrler Kadın cinsiyet İleri yaş

Perović Mihanović M Med Sci Monit 2013

Farmaoekonomik nedenle değişiklik İspanyarsquoda VY uzun suumlredir lt50 kmL olan hastalar 673 rejim değişikliği (562rsquosi maliyeti azaltma amaccedillı) En sık değişiklik

313 TDF+FTCABC+3TC 26 PI monoterapisine geccediliş

En ccedilok tasarruf sağlayan değişiklik stratejisi 38 PI monoterapisine geccediliş 24 raltegravirin rejimden ccedilıkarılması veya değiştirilmesi 13 TDF+FTCABC+3TC 5 nevirapine geccediliş

Llibre JM ClinicoEconomics and Outcomes Research 2013

Hasta Destek Merkezi

Page 39: Deniz Gökengin Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon ... · Rezidüel viral aktivite [Zhang L. N Engl J Med 1999] HCV ile koenfeksiyon [Tsiara GC. J Viral Hepatit 2013; Greub

PI monoterapisi x karma tedavi Monoterapi ve uumlccedilluuml tedavi kolu ile yapılan

karşılaştırmalarda VY saptanabilir duumlzeyin altında kalma oranı12

Monoterapi kolunda 80-81 Uumlccedilluuml tedavi kolunda 866-95 Fark anlamlı değil

Monoterapi kolunda virolojik başarısızlık yaşayanlarda uyum oranı daha koumltuuml Proteaz geninde direnccedil mutasyonu yok Karma tedavi ile viral yuumlk baskılanabiliyor

10 ccedilalışmayı kapsayan bir meta-analiz3

PI tedavisi uumlccedilluuml tedaviden daha başarısız Aradaki fark kuumlccediluumlk

1 Arribas JR J Acquir İmmune Defic Synd 2005 2 Nunes EP HIV Clin Trials 2009 3 Mathis S PLoS One 2011

PI monoterapisi Oumlnerildiği durumlar

PI temelli rejimlerde başarısızlık oumlykuumlsuuml bulunmayan VY son 6 ayda lt50 kmL olan ve kronik HBV enfeksiyonu bulunmayanlarda NRTI intoleransı varsa Tedavinin basitleştirilmesi iccedilin Madde bağımlılığı nedeniyle tedaviye sık ara veriliyorsa

Oumlnerilen ilaccedillar DRVr (guumlnde bir kez) LPVr (guumlnde iki kez)

EACS Kılavuzu 2013

Toksisiteye bağlı değişiklik Hırvatistanrsquoda 1998-2007 yılları arasında 321 hasta ART başlanan hastalarda 3 yıl boyunca aynı rejim ile devam

etme oranı 1998-2002rsquode 127 2002-2007rsquode 394

En sık ilaccedil değişikliğine neden olan toksisiteler lipoatrofi (22) gastrointestinal semptomlar (20) noumlropati (18)

Virolojik başarısızlık nedeniyle değişiklik oranı 5 ART rejiminin ilk 3 ayı iccedilinde toksisite nedeniyle ilaccedil

değişikliği gerektiren faktoumlrler Kadın cinsiyet İleri yaş

Perović Mihanović M Med Sci Monit 2013

Farmaoekonomik nedenle değişiklik İspanyarsquoda VY uzun suumlredir lt50 kmL olan hastalar 673 rejim değişikliği (562rsquosi maliyeti azaltma amaccedillı) En sık değişiklik

313 TDF+FTCABC+3TC 26 PI monoterapisine geccediliş

En ccedilok tasarruf sağlayan değişiklik stratejisi 38 PI monoterapisine geccediliş 24 raltegravirin rejimden ccedilıkarılması veya değiştirilmesi 13 TDF+FTCABC+3TC 5 nevirapine geccediliş

Llibre JM ClinicoEconomics and Outcomes Research 2013

Hasta Destek Merkezi

Page 40: Deniz Gökengin Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon ... · Rezidüel viral aktivite [Zhang L. N Engl J Med 1999] HCV ile koenfeksiyon [Tsiara GC. J Viral Hepatit 2013; Greub

PI monoterapisi Oumlnerildiği durumlar

PI temelli rejimlerde başarısızlık oumlykuumlsuuml bulunmayan VY son 6 ayda lt50 kmL olan ve kronik HBV enfeksiyonu bulunmayanlarda NRTI intoleransı varsa Tedavinin basitleştirilmesi iccedilin Madde bağımlılığı nedeniyle tedaviye sık ara veriliyorsa

Oumlnerilen ilaccedillar DRVr (guumlnde bir kez) LPVr (guumlnde iki kez)

EACS Kılavuzu 2013

Toksisiteye bağlı değişiklik Hırvatistanrsquoda 1998-2007 yılları arasında 321 hasta ART başlanan hastalarda 3 yıl boyunca aynı rejim ile devam

etme oranı 1998-2002rsquode 127 2002-2007rsquode 394

En sık ilaccedil değişikliğine neden olan toksisiteler lipoatrofi (22) gastrointestinal semptomlar (20) noumlropati (18)

Virolojik başarısızlık nedeniyle değişiklik oranı 5 ART rejiminin ilk 3 ayı iccedilinde toksisite nedeniyle ilaccedil

değişikliği gerektiren faktoumlrler Kadın cinsiyet İleri yaş

Perović Mihanović M Med Sci Monit 2013

Farmaoekonomik nedenle değişiklik İspanyarsquoda VY uzun suumlredir lt50 kmL olan hastalar 673 rejim değişikliği (562rsquosi maliyeti azaltma amaccedillı) En sık değişiklik

313 TDF+FTCABC+3TC 26 PI monoterapisine geccediliş

En ccedilok tasarruf sağlayan değişiklik stratejisi 38 PI monoterapisine geccediliş 24 raltegravirin rejimden ccedilıkarılması veya değiştirilmesi 13 TDF+FTCABC+3TC 5 nevirapine geccediliş

Llibre JM ClinicoEconomics and Outcomes Research 2013

Hasta Destek Merkezi

Page 41: Deniz Gökengin Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon ... · Rezidüel viral aktivite [Zhang L. N Engl J Med 1999] HCV ile koenfeksiyon [Tsiara GC. J Viral Hepatit 2013; Greub

Toksisiteye bağlı değişiklik Hırvatistanrsquoda 1998-2007 yılları arasında 321 hasta ART başlanan hastalarda 3 yıl boyunca aynı rejim ile devam

etme oranı 1998-2002rsquode 127 2002-2007rsquode 394

En sık ilaccedil değişikliğine neden olan toksisiteler lipoatrofi (22) gastrointestinal semptomlar (20) noumlropati (18)

Virolojik başarısızlık nedeniyle değişiklik oranı 5 ART rejiminin ilk 3 ayı iccedilinde toksisite nedeniyle ilaccedil

değişikliği gerektiren faktoumlrler Kadın cinsiyet İleri yaş

Perović Mihanović M Med Sci Monit 2013

Farmaoekonomik nedenle değişiklik İspanyarsquoda VY uzun suumlredir lt50 kmL olan hastalar 673 rejim değişikliği (562rsquosi maliyeti azaltma amaccedillı) En sık değişiklik

313 TDF+FTCABC+3TC 26 PI monoterapisine geccediliş

En ccedilok tasarruf sağlayan değişiklik stratejisi 38 PI monoterapisine geccediliş 24 raltegravirin rejimden ccedilıkarılması veya değiştirilmesi 13 TDF+FTCABC+3TC 5 nevirapine geccediliş

Llibre JM ClinicoEconomics and Outcomes Research 2013

Hasta Destek Merkezi

Page 42: Deniz Gökengin Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon ... · Rezidüel viral aktivite [Zhang L. N Engl J Med 1999] HCV ile koenfeksiyon [Tsiara GC. J Viral Hepatit 2013; Greub

Farmaoekonomik nedenle değişiklik İspanyarsquoda VY uzun suumlredir lt50 kmL olan hastalar 673 rejim değişikliği (562rsquosi maliyeti azaltma amaccedillı) En sık değişiklik

313 TDF+FTCABC+3TC 26 PI monoterapisine geccediliş

En ccedilok tasarruf sağlayan değişiklik stratejisi 38 PI monoterapisine geccediliş 24 raltegravirin rejimden ccedilıkarılması veya değiştirilmesi 13 TDF+FTCABC+3TC 5 nevirapine geccediliş

Llibre JM ClinicoEconomics and Outcomes Research 2013

Hasta Destek Merkezi

Page 43: Deniz Gökengin Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon ... · Rezidüel viral aktivite [Zhang L. N Engl J Med 1999] HCV ile koenfeksiyon [Tsiara GC. J Viral Hepatit 2013; Greub

Hasta Destek Merkezi

Page 44: Deniz Gökengin Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon ... · Rezidüel viral aktivite [Zhang L. N Engl J Med 1999] HCV ile koenfeksiyon [Tsiara GC. J Viral Hepatit 2013; Greub