Upload
aysun59
View
441
Download
15
Embed Size (px)
Citation preview
Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006
DEMDEMİİRYOLU RYOLU
ÜÜSTYAPISISTYAPISI
Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006
ÜSTYAPI ELEMANLARI
• Raylar
• Traversler
• Balast
• Küçük malzeme (Bağlantı elemanları)
Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006
Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.
DEMİRYOLU ÜSTYAPISI
Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006
Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.
Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006
BALASTLI ÜSTYAPI
Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.
Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006
BALASTSIZ ÜSTYAPI
Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.
Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006
RAYLARIN GÖREVLERİ• Tekerlekleri kılavuzlamak ve pürüzsüz bir
yuvarlanma yüzeyi oluşturmak,
• Tekerleklerden gelen yükleri traverslere iletmek,
• Hızlanma ve frenleme kuvvetlerini adezyon ile yaymak,
• Elektrikli hatlarda elektriği iletmek,
• Sinyalaizasyon akımlarını iletmek.
Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006
Patenli ray (Vinyol tipi ray)
Oluklu ray
RAY TİPLERİ
Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006
RAY BOYUTLARI
Ray mantarı
Gövde
Paten
Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006
Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006
TCDD RAYLARI (2003)
• < 46.303 kg/m % 19
• 46.303 kg/m % 18
• 49.05 kg/m % 63
Kaynak: TCDD İstatistik Yıllığı, 2003.
Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006
TRAVERSLER
• Ahşap traversler
• Betonarme traversler– Mono blok
– İkiz blok
• Çelik traversler
Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006
TRAVERSLERİN GÖREVLERİ
• Raylardan gelen yükleri üniform biçimde balasta iletmek,
• Hat açıklığını korumak ve raylara içeri doğru 1/20 eğim vermek,
• İki ray dizisi arasında elektrik yalıtımısağlamak.
Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006
AHŞAP TRAVERSLER• Türkiye’de en çok çam, meşe, kayın ağacından
yapılır.• Kreozot denilen katran yağı ile basınç ve 90-100
º C sıcaklık altında (Rüping Yöntemi) ilaçlanır.• Ekonomik ömürleri: Çam 20-25 yıl, kayın 30-40
yıl, meşe 40-50 yıl.• Uzunlukları 2.50-2.70 m, ağırlıkları 100 kg
kadardır.• Esnek ve konforludur.
Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006
ÇELİK TRAVERSLERSakıncaları:
• Yalıtım
• Mekanik buraj
• Yüksek fiyat
Üstünlükleri:
• Uzun hizmet ömrü, ortalama 50 yıl
• Boyutlandırmada yüksek doğruluk
• Pozitif kalıcı değer
Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006
BETON TRAVERSLERİN ÜSTÜNLÜKLERİ
• Ağır (200-300 kg) oldukları için stabiliteleri yüksektir ve uzun kaynaklı raylar için uygundur.
• Uzun ömürlüdür, 60 yıl.
• Yapımı kolaydır.
• Değişik tasarım ve yapım seçenekleri vardır.
Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006
BETON TRAVERSLERİN SAKINCALARI
• Ahşap traverslerden daha az esnektir.
• Paslanmaya ve kötü yapılmış kaynaklara karşı dayanaksızdır.
• Şiddetli etkilerden (raydan çıkma, yükleme/boşaltma) zarar görme riski vardır
• Dinamik yükler ve balast gerilmeleri % 25 kadar daha fazla olabilir.
• Kalıcı (hurda) değeri negatiftir.
Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006
Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.
ÖN GERİLMELİ MONOBLOK TRAVERS
Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006
Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.
İKİZ BLOK TRAVERS
Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006
İkiz Blok Traverslerin Üstünlükleri :• Balast yatağında iyi tanımlanmış dayanma
yüzeyleri oluştururlar.• Yanal yüzey alanlarının sayısı iki katına
çıktığından balast yatağındaki yanal direnimleri yüksektir.
Mono Blok Traverslerin Üstünlükleri :• Daha ucuz• Kırılmaya dayanıklı• Ön gerilme verilebilir
Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006
Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.
Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006
TCDD TRVERSLER (2003)
• Betonarme % 63
• Ahşap % 24
• Çelik % 13
Kaynak: TCDD İstatistik Yıllığı, 2003.
Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006
Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.
BALAST
• Kırmataş: Porfir, bazalt, granit, gnays, kumtaşı, vb. Dane büyüklüğü; anahatlarda 30/60 mm, makaslar ve hemzemin geçitlerde 20/40 mm.
• Çakıl: Akarsulardan çıkarılır, 20/40 mm, çok sert fakat sürtünmesi az.
• Kırılmış çakıl: 20/40 mm
Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006
BALASTIN GÖREVLERİ
• Traverslerden gelen yükleri, üniform biçimde altayapıya iletmek,
• Üstayapıya esneklik vermek,
• Traverslerin boyuna ve enine deplasmanlarını önlemek, çerçevenin stabilitesini sağlamak,
• Platformu dış etkilerden korumak.
Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006
Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.
BALASTLI ÜSTYAPI
Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006
Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.
ASFALT TABAKALI GÜÇLENDİRME
Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006
RAYLARIN BİRBİRİNE BAĞLANMASI
Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.
Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006
RAYLARIN BİRBİRİNE BAĞLANMASI
• Cebireli (contalı) bağlantı
• Uzunkaynaklı raylar (UKR)
Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006
Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.
CEBİRELİ BAĞLANTI
Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006
Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.
CEBİRELİ BAĞLANTI
Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006
Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.
ZAMKLI YALITILMIŞ BAĞLANTI
Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006
Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.
ZAMKLI YALITILMIŞ BAĞLANTI
Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006
Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.
ZAMKLI YALITILMIŞ BAĞLANTI
Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006
GENLEŞEBİLEN CONTALI BAĞLANTI
Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.
Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006
GENLEŞEBİLEN MAKAS
Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.
Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006
TERMİT RAY KAYNAĞI
• Ray uçları düzeltilir.• Ek yeri üzerine kalıp yerleştirilir.• Propen ısıtıcalarla raylar 900º C ye kadar
ısıtılır.• Aleminyum tozu + demir oksit karışımı
dökülür. Kimyasal reaksiyon:• Fe2O3 +2 Al 2Fe + Al2 O3 + 850 kJ• Kalıp çıkarılır.• Kaynak yeri taşlanarak düzeltilir.
Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006
TERMİT RAY KAYNAĞI
Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006
TERMİT RAY KAYNAĞI
Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.
Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006
TERMİT RAY KAYNAĞI
Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.
Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006
TERMİT RAY KAYNAĞI
Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006
TERMİT RAY KAYNAĞI
Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.
Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006
BAĞLANTI ELEMANLARININ GÖREVLERİ
• Raylardan gelen kuvvetleri elastik olarak alarak traverslere aktarmak,
• Rayın travers üzerindeki yatay tutunma kuvveti için yeterli boyuna direnimi sağlamak;
– UKR’ların genleşme boyunu sınırlamak,
– Üstyapıdaki bozukluklardan kaynaklanan boşluklarısınırlamak,
– Rayların yürümesini sınırlamak,
• Trafikten kaynaklanan etkileri ve titreşimleri azaltmak,
• Hat açıklığını ve rayların içeri doğru 1/20 eğikliğini korumak,
• Raylarla traversler arasında elektrik yalıtımını sağlamak.
Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006
Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.
Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006
Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.
Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006
Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.
Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006
Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.
Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006
Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.
Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006
Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.
Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006
Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.
Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006
Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.
Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006
Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.
Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006
II. DÜNYA SAVAŞINDAN SONRAKİGELİŞMELER
Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.
• Uzun kaynaklı raylar (CWR)
• Kırmataş (balast) malzemesi
• Daha ağır raylar
• Daha kaliteli ray çeliği
• Betonarme traversler
• Elastik bağlantı elemanları
• Mekanik hat bakımı
Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006
BALASTSIZ ÜSTYAPI
Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.
Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006
BALASTSIZ ÜSTYAPI
Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.
Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006
Balastsız Üstyapının Üstünlükleri :
• Daha az yüksek.
• Daha az bakım gereksinmesi; daha çok kullanılabilirlik.
• Daha uzun hizmet ömrü.
• Yüksek yanal direnim.
Sakıncası :
• Yüksek yatırım maliyeti.
Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006
Balastlı Üstyapının Üstünlükleri :
• Daha düşük yapım maliyeti.
• Yüksek esneklik.
• Düşük bakım maliyetleri.
• Daha iyi gürültü emilmesi.
Sakıncaları :
• Dönemeçlerde sınırlı yanal direnim.
• Ezilen balast tabakası nedeniyle tekerleklerde ve raylarda ciddi hasarlar.
Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006
BAKIM ve YENBAKIM ve YENİİLEMELEME
Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.
Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006
HAT BAKIMI
• Ray geometrisi
• Hat geometrisi
• Hat yapısı
• Balast tabakası
• Hemzemin geçitler
• Diğer bakım
Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006
HAT BAKIMI
• Ray taşlama (Grinding)
• Kaynak geometrisi
• Buraj (Tamping)
• Balast ekleme (Stone blowing)
• Balast temizleme
• Hat kesimlerinin yenilenmesi
Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006
ONDÜLASYON
Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.
Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006
ONDÜLASYON
Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.
Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006
TAŞLAMA ARACI
Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.
Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006
TAŞLAMA ARACI
Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.
Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006
BURAJ (TAMPING) ARACI
Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.
Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006
BURAJ (TAMPING) ARACI
Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.
Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006
BURAJ (TAMPING) ARACI
Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.
Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006
BURAJ (TAMPING) ARACI
Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.
Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006
BURAJ (TAMPING)
Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.
Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006
HAT STABİLİZATÖRÜ
Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.
Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006
HAT STABİLİZATÖRÜ
Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.
Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006
BALAST PÜSKÜRTME
Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.
Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006
BALAST TEMİZLEME ARACI
Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.
Prof.Dr.Haluk GERÇEK, Toprak İşleri ve Demiryolu Müh., 2006
HAT YENİLEME
Kaynak: www.rail.tudelft.nl; College CT4870, 2006.