DEFNE - ogm.gov.trDEFNENİN MİTOLOJİSİ ... Özellikle Antik Yunan ve ... Akdeniz Havzası olan defne Anadolu’nun tüm kıyı şeridinde, Hatay’dan başlayarak Kuzeydoğu Karadeniz’e

CTA

LTD

. (03

12) 2

22 6

6 77 DEFNE

EYLEM PLANI2016-2020

T.C. ORMAN VE SU İŞLERİ BAK ANLIĞIO R M A N G E N E L M Ü D Ü R L Ü Ğ Ü

D E F N E E Y L E M P L A N I 2 0 1 6 - 2 0 2 0

1

D ünya nüfusunun sürekli artması, paralelinde insan ihtiyaçlarının da artmasına ve çeşitlenmesine yol açmıştır.

İnsanların besin temini konusunda bilinçlenmeleri, sentetik maddelerden mümkün olduğunca korunma istekleri, ekolojik veya tabiattan toplanan ürünlere olan talebi artırmış ve bu talep artışı odun dışı orman ürünlerine de yansımıştır.

Çevrenin en önemli bileşeni olan orman ekosistemleri; küresel hayat için en gerekli kaynaklar arasında yer almaktadır. Ülkemizde orman ekosistemlerini etkileyen temel unsurlardan biri; orman içinde veya civarında hayatını sürdüren yedi milyon orman köylüsüdür. Bu geçekten hareketle Dünya’da ve ülkemizde, orman kaynaklarının gelecek nesillere aktarılabilmesinin önemli şartlarından birisi de, o civarda yaşayan halka alternatif gelir kaynakları sunmaktır.

Bakanlığımızca, ülkemizdeki ormanların nicelik ve nitelik olarak korunması, geliştirilmesi ve iyileştirilmesi, sosyal ve ekonomik kalkınmanın sağlanması, köyden şehre göçün azaltılması ile ülkemizde milli gelirden en düşük payı alan orman köylüsüne gelir temin etme fırsatları oluşturulması gibi gayelerle, çeşitli eylem planları hazırlanmaktadır.

Bugüne kadar, uygulamaya konulan çok sayıda eylem planını başarı ile neticelendiren teşkilat mensuplarımızın, eylem planı faaliyetlerini kararlılıkla uygulayarak neticelendireceğine hiç şüphem yoktur. Eylem Planının teşkilatımıza, orman köylülerimize hayırlı olması dileğiyle, bütün teşkilat mensuplarına çalışmalarında başarılar diliyorum.

Prof. Dr. Veysel EROĞLUOrman ve Su İşleri Bakanı

HEDEFİMİZ; MAHALLİ HALKA ALTERNATİF GELİR KAYNAKLARI SUNMAKTIR...


O R M A N G E N E L M Ü D Ü R L Ü Ğ Ü

2


3

D ünya nüfusunun hızla artması, sürekli gelişen ve genişleyen küresel ekonomi sebebiyle, tabii kaynaklar üzerindeki baskılar her

geçen gün biraz daha artmaktadır. İnsanların aşırı tüketim hırsı neticesi ormanlar azalmakta, içilebilir su miktarı azalmakta, toprak erozyonla kaybolmakta, sulak alanlar ortadan kalkmakta, meralar bozulmakta, nehirler kurumakta, ortalama ısı yükselmekte, bitki ve hayvan türlerinin nesli azalmaktadır. Bilhassa gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde tabii kaynaklar hızla tahrip edildiği için, tabii kaynakların başında yer alan ormanların korunması büyük önem arz etmektedir.

Orman kaynakları denildiğinde; sağlıklı bir orman ekosisteminde kendiliğinden oluşan ve gereksinim ortaya çıktığında toplum faydasına kullanıma sunulabilen ürün ve hizmetlerin tamamı anlaşılmaktadır.

Tıbbi, aromatik ve diğer kullanım potansiyeli olan bitkilerden koruma-kullanma dengesi içinde faydalanmaya özen gösterilmesi çok önemlidir. Bu, yalnızca bitki türlerinin tabii ortamda varlığını sağlıklı sürdürmesi açısından değil aynı zamanda diğer bütün tabii kaynaklarda olduğu gibi kaynakların tamamen tüketilmeden, “Sürdürülebilir Kullanım” ilkesine uygun olarak uzun süre kullanılabilmesi açısından da büyük önem taşımaktadır. Ülkemizin önemli tıbbi aromatik bitkilerinden birisi de, dış ticaretimizde de önemli yer tutan Akdeniz defnesi (Laurus nobilis L.)’dir.

Hazırlanan bu eylem planı ile; tabii defne alanlarından yapılan yaprak ve tohum faydalanmalarının sürdürülebilir nitelikte olması, üretim maliyetlerinin düşürülmesi, üretimde yaşanan değer kayıplarının azaltılması, defne ürünlerinin kullanım miktarının ülke genelinde yaygınlaştırılması ve orman köylüsünün gelirlerinin artırılması hedeflenmektedir.

2016 - 2020 yılları arasında uygulamaya konulacak olan Defne Eylem Planının öngördüğü bütün faaliyetler ve neticelerinin orman köylümüze, teşkilatımıza ve ülkemize hayırlı olması temennisi ile bütün çalışma arkadaşlarıma başarılar diliyorum.

ÜLKEMİZİN ÖNEMLİ TIBBİ AROMATİKBİTKİLERİNDEN BİRİ DE DIŞ TİCARETİMİZDE ÖNEMLİ YERİ OLAN AKDENİZ DEFNESİDİR.

İsmail ÜZMEZOrman Genel Müdürü



4

Daphne MozaiğiHatay Arkeoloji Müzesi


DEFNENİN MİTOLOJİSİ

Y unan mitolojisinde Zeus’un oğlu Apollon bir gün gökyüzünde Aşk Tanrısı Eros ile karşılaşır ve onun okçuluk kabiliyeti ile ilgili alaycı sözler söyler. Bunun üzerine sinirlenen Eros,

Apollon’a oklarının acısını tattıracağına yemin eder. İki ok hazırlar; bunlardan biri saplandığı kişiye sonsuz aşk ve tutku verecek; diğeri ise aşktan tamamen uzaklaştıracaktır.

Mitolojiye göre bir gün Apollon Thessalia’da kıyıları ağaçlarla gölgelenen Peneus ırmağı kenarında, güzeller güzeli su perisi Daphne’yi görür. O sırada intikam vaktinin geldiğini anlayan Eros, aşk okunu Apollon’un kalbine saplar. Apollon, Nehir Tanrısı’nın kızı olan Daphne’ye sırılsıklam aşık olmuştur. Fakat ne yazık ki nefret oku da Daphne’nin kalbine saplanmıştır. Daphne, Apollon’dan sürekli kaçacak ve aşkını reddedecektir. Işığın ve müziğin tanrısı güçlü ve yakışıklı Apollon her gün ormana Daphne’nin güzelliğini seyretmeye gider.

Apollon’dan korkan Daphne bir gün yine kaçarken, artık daha fazla dayanamayacağını anlar. Bunun üzerine toprak ana ve babası Nehir Tanrısı’ndan yardım ister. Apollon tam Daphne’yi yakalayacakken, genç kızın vücudu birden ağırlaşmaya, ayakları toprağa doğru kök salmaya başlar, kolları dallara, saçları yapraklara dönüşür. Güzeller güzeli Daphne, artık sonsuza dek Defne Ağacı olarak kalacaktır. Apollon ona ulaştığında kalp atışları halen duyulmaktadır. Bunu gören Apollon çok üzülür ve ağaca sarılarak ona çok aşık olduğunu, ağacı sonsuza dek yaşatacağını ve onu unutturmayacağını söyler. Bundan böyle Apollon’la özdeşleşen Defne yaprağı, kahramanların tacı olarak zaferi simgeler.

Mitolojik Hikayenin Geçtiği Yer Harbiye - HATAY


5


6


7

GİRİŞT ürkiye, bulunduğu coğrafik konumundan ötürü

oldukça zengin bir bitki örtüsüne sahiptir. Tabii flora ortamında kendiliğinden yetişen bitkiler arasında aromatik ve tıbbi özellik taşıyan birçok bitki bulunur. Bu bitkilerden çok eski çağlardan beri baharat ve ilaç hammaddesi olarak yararlanıldığı bilinmektedir. Mısır, İran, Çin ve Hindistan bu bitkilerin ilk kullanıldığı yerlerdir ve çok eskiden beri ticareti yapılmasına mukabil bu değerli bitkilerin çok az bir kısmı kültüre alınmış olup tarla şartlarında üretilmektedir. Geri kalan üretimin büyük bir kısmı ise bu bitkilerin tabiattan toplanmak suretiyle elde edilmesi şeklinde olmaktadır.

Ülkemizin önemli uçucu yağ ve baharat bitkilerinden biri de, dış ticaretimizde çok önemli bir yere sahip olan defne bitkisidir. Defne yaprağı, çok eskiden beri bilinir ve kullanılır. Tarih boyunca şöhret, zafer ve barışın bir sembolü olarak gösterilmiştir. Özellikle Antik Yunan ve Roma’da merasim ve kutlamalarda insanlar başlarına, bitkinin yapraklarından yapılmış taçları takarlardı.

Lauraceae familyasının Laurus cinsine ait olan bu bitkinin bilimsel adı “Laurus nobilis L.” dir. 50 cins ve yaklaşık 2500 tür içeren familya üyeleri Tropikal Asya, Amerika, Afrika ve Akdeniz ülkelerinde yayılış göstermektedir. Ülkemizde ise sadece Akdeniz Defnesi tabii olarak bulunur.

Defnenin anavatanı Anadolu ve Balkanlar’dır. Bu bitki Akdeniz bitki örtüsünün karakteristik bitkilerinden biridir. Ülkemizde defne bitkisi, Ege, Akdeniz ve Karadeniz Bölgesi’nin tüm kıyı şeridi boyunca yayılış göstermekte ve bitkiye, yaklaşık 600-800 metre yüksekliklerde rastlanmaktadır. Dünyada ise Akdeniz ikliminin hüküm sürdüğü bütün Akdeniz ülkelerinde ve Rusya’nın Karadeniz kıyılarında yetiştirilmektedir. Ayrıca Gürcistan ve İsrail’de kültüre alma çalışmaları yoğunlaşmış olup geniş alanlarda plantasyonlar kurulmaktadır.

Defne bir maki bitkisi olup, kışın yaprağını dökmeyen ve herdem yeşil kalan, 2-10 m boylanabilen, yuvarlak taçlı, sık dallı, dioik küçük ağaç veya ağaçcıktır. Bitkinin kökleri çok iyi gelişir ve derinlere gider.

Defnenin tabii olarak yetiştiği alanlarda toprak pH’sı 6.70 ile 7.96 arasında değişmektedir. Toprak bünyesi ise balçık, kumlu balçık, balçıklı kum, kumlu killi balçık, kil, killi balçıktır.

Defne bitkisinin diğer dillerdeki isimleri;

İngilizce’de laurel ve bayFransızca’da laurierAlmanca’da lorbeerİspanyolcada laurelİtalyanca’da alloro, lauro İsveçce’de lagerYunanca’da daphaneRusça’da lavrArapça’da gharÇince’de yueh-kueiJaponca’da gekke iju olarak belirtilmektedir.



GAYEB ilindiği üzere ülkemiz floristik açıdan dünyanın en zengin ülkelerinden biridir. Son yayınlara göre ülkemizin

bitki tür sayısının 12.000 civarında olduğu, endemik bitki oranının ise %35 olduğu belirtilmektedir. Bu zenginliğin önemli elemanlarından biri de defnedir.

Defnenin coğrafyamızdaki ana yayılış alanı ülkemizdir. Bir maki elemanı olan defne maki toplulukları içinde ya da tek başına geniş alanlarda yayılış göstermektedir. Ülkemizdeki zengin tabii yayılışı dolayısıyla kültüre edilmesi ihtiyacı günümüze kadar oluşmamıştır. Üretimin tamamına yakın kısmı tabiattan toplanarak gerçekleştirilmektedir. Dünya pazarlarından gelen talebin her geçen yıl artması, defne yaprağı ve tohumlarının farklı kullanım alanlarının gelişmesi sadece tabiattan toplama şeklinde faydalanılmasına bağlı olarak mevcut alanlara baskıyı artırmaktadır. Özellikle son yıllarda planlı üretim imkanları geliştirilmiştir. Ancak toplayıcıların aşırı ve bilinçsiz faydalanması, faydalanılan alanlarda makinalı çalışma imkanlarının olmaması, defne alanlarında iç kısımlara ulaşımı sağlayacak yol şebekesinin yetersizliği gibi sebeplere bağlı olarak çok kıymetli ve verimli defne alanlarının tahrip olduğu yaprak veriminin düştüğü, kalitenin azaldığı zaman zaman görülmektedir.

8


9

Halen dünya defne ihtiyacının %90’ı ülkemizden temin edilmektedir. Defnenin baharat olarak kullanımının yanında son yıllarda gıda destek, kozmetik vb. maksatlı kullanımı da gelişerek artmaktadır. Yapraklarından elde edilen uçucu yağının dışında tohumlarından elde edilen sabit yağın, değişik sanayilerde kullanımı yaygınlaşmaktadır. İç tüketim kültürü bir kısım yöremizde geleneksel olarak bulunmaktadır. Ancak dış pazardaki tüketiminin yanında yok denecek kadar azdır. Ülkemizdeki defne potansiyelinin ekonomiye daha istikrarlı biçimde kazandırılması açısından, ihracatın yanısıra iç tüketim kültürünün yaygınlaştırılması ve iç pazarın geliştirilmesi şarttır.

Hazırlanan bu Eylem Planı ;

• Kaliteli defne yaprağı üretimi yapılabilen alanların rehabilitasyonu, korunması ve bakımı,• Artan sabit yağ ihtiyacının karşılanabileceği tohumluk defne alanlarının geliştirilmesi,• Defne alanlarında transport ve makinalı çalışma imkanlarının artırılması,• Kaynak yöneticilerinin, toplayıcıların ve paydaşların eğitimi,• İç tüketim imkanlarının geliştirilmesi maksadı ile tanıtım,Gayesi ile yapılmıştır.



DEFNENİN BOTANİK VE MORFOLOJİK ÖZELLİKLERİD efne bir maki bitkisi olup, kışın yaprağını dökmeyen ve herdem yeşil kalan, 2-10 m boylanabilen, yuvarlak

taçlı, sık dallı, dioik küçük ağaç veya ağaçcıktır. Bitkinin kökleri çok iyi gelişir ve derinlere gider. Dallar gövdeden dar açı yapacak şekilde çıktığı ve gövdeye paralel olarak yükseldiği için ağacın derli toplu bir görünümü vardır. Defne bol miktarda kök ve gövde sürgünü verme özelliğine sahiptir. Gövde kabuğu koyu gri, siyaha yakın renkte ve pürüzsüzdür. Taze sürgünleri yeşil, sonraları kırmızımsı siyah renkte ve tüysüzdür.

Yaprakları dar eliptik bir yapıda 5–10 cm uzunlukta, 2–3 cm genişlikte basit derimsi kenarları dalgalı ve kısa saplıdır, her iki uca doğru sivrilmektedir. Üst yüzü parlak koyu yeşildir. Yapraklarının kısa ve kalın bir sapı vardır.

Çiçeklenme mevsimi yörelere göre değişiklik göstermekte olup, Mart-Mayıs ayları dahilindedir. Erkek çiçekler görünüş itibarıyla daha koyu sarı, daha bol ve küme halinde, dişi çiçekler ise açık yeşile kaçan sarı renkte, dal üzerinde daha seyrek görünümdedirler. Defnede erkek ve dişi çiçekler ayrı ayrı ağaçlardadır yani dioiktir. Kuvvetli kök ve kütük sürgünü verme özelliği vardır.

Meyveleri zeytin tanesi şeklinde, önceleri yeşil renkte olup olgunlaşınca koyu mor veya siyah renge dönüşür. Defne meyveleri 2-3 cm uzunlukta 1-1,5 cm çapında oval şekilli tek tohumlu bir ağaçtır.

Meyveleri sabit yağ muhtevası açısından oldukça zengindir (%25-30). Meyveler yapraklarından daha çok yağ içerir. Meyveler Eylül sonu ve Ekim ayı içerisinde olgunlaşır ve parlak mavimtırak siyah bir renk alır.

10


11

Defne Yaprağı Muhtevası:

D efne yaprağı % 1-3 oranında uçucu yağ taşır. Bu uçucu yağ içinde başlıca 1,8

cineol ve pinen, terpen, sesquiterpen, metil eugenol ve daha az miktarlarda alpha ve beta pinen, phellandren, linalool, geraniol ve terpineol bileşenleri bulunur. Defne yaprağının aroması ve tadı büyük ölçüde eugenol adlı fenolden kaynaklanmaktadır Defne bitkisinin yapraklarında % 0,5-2 oranında hoş kokulu uçucu yağ (Oleum Lauri) vardır. Bunun yanında doymuş yağ asitleri, tanen, müsilaj ihtiva eder. 100 g baharatta: 313 kcal enerji, 5,4 g su, 7,6 g protein, 8,4 g yağ, 75 g karbonhidrat, 26,3 g lif, 3,6 g kül, 834 mg Ca, 43 mg Fe, 120 mg Mg, 113 mg P, 529 mg K, 23 mg Na, 4 mg Zn, 2 mg niasin, 6185 IU A vitamini bulunur.



DEFNENİN EKOLOJİSİD efne, kışı ılıman, yazları sıcak olan yerleri sevmekte, toprak isteği fazla olmamakla beraber rutubeti yeterli

dere yataklarını tercih etmektedir. Sızıntı suyunun ya da nemli dere içi ortamının olmadığı fakat deniz etkisine açık kurak güney yamaçlarda da görülmektedir. Küme, grup halinde çoğunlukla diğer maki türleri ve kızılçam altında topluluk oluşturur.

Toprak bünyesi ise balçık, kumlu balçık, balçıklı kum, kumlu killi balçık, killi balçık, kil olup, toprak pH’sı 6,70– 7,96 arasındadır. Defnenin kireçli, humuslu, serin toprakları sevdiği bilgisi mevcuttur. Tabii olarak yetiştiği alanların ortalama sıcaklığı nadiren sıfırın altına düşer ve yıllık yağış miktarı 600–2000 mm. nin arasında değişmektedir. Dikey yayılışı deniz seviyesinden başlamakta, güneyde 1000, hatta münferit halde 1100 m. ye kadar çıkabilmektedir.

Defnenin yayılışını etkileyen en önemli faktör, toprak ve hava nemidir. Defnenin genel olarak akarsu kenarı, taban suyunun yüksek olduğu yerler ya da denizin nemli rüzgârlarına açık yüksekliklerde yetiştiği gözlemlenmiştir.

12


TABİİ YAYILIŞ ALANLARIA kdeniz iklimine özgü maki olarak adlandırılan bitki örtüsünün karakteristik bir türüdür. Ana yayılış alanı

Akdeniz Havzası olan defne Anadolu’nun tüm kıyı şeridinde, Hatay’dan başlayarak Kuzeydoğu Karadeniz’e kadar yayılış göstermekte ve ılıman iklimin etkisi oranında iç bölgelere kadar 0–1200 m yüksekliklerde bulunabilmektedir.

Defne Lauraceae familyasının Laurus cinsine ait piramidal şekilli ağaç ya da büyük çalı formunda bir bitkidir. Anavatanı Asya olan defne, başta Türkiye olmak üzere Yunanistan, İtalya, İspanya, Portekiz, Fransa, Yugoslavya, Suriye, Fas, Cezayir, Akdeniz Adaları, Kaliforniya, Meksika ve Kanarya adalarında yaygın olarak bulunmaktadır.

Avrupa’da sadece Laurus cinsi ve bu cinse ait iki tür (L. nobilis ve L. azorica) doğal olarak bulunmaktadır. L. nobilis popülasyonu her zaman sıcak iklim ve yüksek yağışın olduğu daha nemli mikro iklimlerde görülür. L. azorica Kanarya Adaları, Madeira, Azor ve ayrıca Kuzey Afrika’nın Atlas dağlarında bulunmaktadır. Bunlardan L. nobilis Akdeniz kıyıları başta olmak üzere Ege, Marmara ve Karadeniz kıyıları ile bu kıyıların iç kısımlarında yetişen tipik küçük ağaçlardır.

13



D efnenin, parfümeri, sabun, gıda, ilaç ve cila ile kimya sanayinde geniş bir kullanımı bulunmaktadır. İhtiva ettiği uçucu yağlar ve yüksek laurik asit dolayısıyla sabun yapımında kullanılmaktadır. Fransız mutfağında

yaygın olarak özellikle etlerde (balık, beyaz, kırmızı vb.) rosto, köfte, sos, baharat karışımları vs ile kullanılır. Defne yaprakları, bozulmayı önlediğinden kuru meyvelerin ambalajlanmasında kullanılır. Özellikle gıda sanayinde koruyucu olarak yararlanılır. Fasulye, mercimek, nohut, pirinç gibi kuru yiyeceklerin içine konularak kurtlanmaları önlemektedir. Koruyucu etki 1,8 cineol ve eugenol türevlerinden ileri gelmektedir. Ayrıca yaprak uçucu yağı ve oleoresini parfümeride kullanılmaktadır. Defne, odunsu parfüm bitkileri grubunda değerlendirilir.

Antakya’da meyvesinden elde edilen sabit yağ, prina yağı ile karıştırılarak “defne sabunu” denilen kirli sarı renkli bir sabun yapılmakta ve bu sabun cilt hastalıklarına ve saç dökülmesine karşı kullanılmaktadır.

DEFNENİN FAYDALARI VE KULLANIM ALANLARI

14


Adana Kozan bölgesinde halk arasında defne ağacının dalları kıyılarak çayının hazırlandığı ve ülsere karşı kullanıldığı ifade edilmektedir.

Akut romatizma ve eklem ağrılarında kullanılan defne yaprağı un haline getirilip, bal ve zeytinyağı ile karıştırılarak ağrılı bölgeye sürülür. Saç diplerini besler, veterinerler tarafından hayvanlarda parazit düşürücü olarak kullanılmaktadır. Gargara yoluyla alındığında bademciklere, soğuk algınlığına ve gribal enfeksiyonlara iyi gelir. Terletici özelliği vardır, şeker dengeleyicidir. Romatizma ve adale ağrılarını giderir. Yemeklere hoş koku verir.

Meyvelerinden halk arasında iştah açıcı, terletici, mide bağırsak gazlarını giderici, antiseptik ve idrar sökücü olarak yararlanılır. Defnenin odunu da yakacak odun olarak ve el aletleri yapımında kullanılmaktadır.

Defne, dekoratif özellikleri olan bir bitki olup, park ve bahçelerde süs ve çit malzemesi olarak da kullanılmaktadır. Ancak yeterli ve ucuz fidan üretimi yapılamadığından henüz yeteri kadar kullanılmamaktadır.

15



DEFNENİN REHABİLİTASYONUA şırı otlatma ve insan baskısı yüzünden dejenere olmuş olan defne alanlarında kaliteli ve yüksek miktarda

yaprak üretimi yapabilmek için öncelikle canlandırma kesimi yapılmalıdır. Bozuk ve verim düşüklüğü olan defne alanlarında defne fertleri gövde çürüklüğüne sebebiyet vermeyecek şekilde toprak yüzeyine en yakın yerden meyilli olarak kesilmelidir. Defne ocaklarında canlandırma kesimi uygulamasının üzerinden iki vejetasyon süresi geçmesinin beklenmesi, ocaktaki güçlü, sağlıklı ve baskın gövdelerin daha net bir şekilde ortaya çıkması için bir gereklilik olarak görülmektedir. İkinci vejetasyon mevsimi tamamlandıktan sonra, kış ayları içerisinde defne ocaklarında sürgün seyreltme işleminin yapılması uygun olacaktır. İstatistik analizler sonucunda her bir ocakta 1-3 gövde bırakıldığında, en kaliteli ve en yüksek yaprak verimine ulaşıldığı görülmüştür. Ancak ocakta 1 gövde bırakılması durumunda, ilerleyen yıllarda bırakılan bu gövdenin zarar görmesi ihtimalinin bulunması ve bu nedenle o ocağın tamamen üretim dışı kalması söz konusu olabilecektir. 2 gövde bırakılması durumunda ise düzgün ve dolgun bir taç yapılanması oluşamayacağı ve böylece en yüksek yaprak verimine ulaşmanın mümkün olmayacağı öngörülmektedir. Bu nedenlerle, ocaklarda üçgen şeklinde 3 gövde sürgünü bırakılmasının, sürdürülebilir en yüksek yaprak veriminin sağlanması bakımından daha uygundur. Ocaklar içerisinde yapılacak sürgün seyreltme çalışmaları sırasında 2-3 gövde bırakılması durumunda, gövdelerin aralarındaki mesafenin ortalama 100 cm civarında olmasına özen gösterilmelidir. Defne ocaklarındaki gövdelerin boyları yaklaşık 200-250 cm ye ulaştıktan sonra, bu boya ulaşan defne ocakları yaklaşık 200 cm yükseklikten kesilerek geniş bir tepe tacı oluşturabilmesi için teşvik edilmelidir.

16


Hayvancılığın yoğun olduğu yerlerde dikenli tel ile koruma tedbirleri alınır ise yaprak verimi ve kalitesi olumlu yönde etkilenir. Bu yüzden kaliteli defne yaprağı üretimi yapılabilen yerlerde otlatma baskısını azaltmak için dikenli tel ihatası uygulaması da yapılmalıdır.

Defne ağacı, maki toplulukları içerisinde çoğunlukla başka ağaç ya da çalı formları ile karışım oluşturmaktadır. Karışıma giren ve defne ile aynı alanı paylaşan ağaç veya çalı formlarının odun dışı ya da odun değeri yok ise bu durumda biyoçeşitliliği koruyacak şekilde sahadan uzaklaştırılması defne verim ve kalitesini olumlu yönde etkileyecektir.

Defne yaprağı verimi üzerinde etkili faktörlerin belirlenmesi üzerine yapılan bir araştırma sonucunda defnelik alanlarda optimal yaprak veriminin sağlanabilmesi için hektarda en fazla 1000-1500 defne ocağı bulunacak şekilde rehabilitasyon çalışmalarının planlanması önerilmektedir. Defneliklerin 20-25 yıl idare süresi ile işletilmesinin optimum yaprak veriminin alınabilmesi açısından uygun olduğu bildirilmiştir.

Defnelerin tepelerinin 200 cm yükseklikten kesilmesinden sonraki süreçte, ilerleyen yıllarda yapılacak yaprak üretim çalışmaları sırasında tepe sürgünü ve güçlü yan sürgünlerin korunması gerekli olup, böylece yaprak üretimi bakımından en uygun tepe tacı formuna ulaşılabilmesi ve bu formun korunabilmesi mümkün olabilecektir. Bu kapsamda ocak tepe tacı boyunun 400-600 cm civarında olmasının yeterli olacağı öngörülmektedir. Tamamen insan gücü ile gerçekleştirilen üretimin yapılabilirliği ve tepe tacının her noktasına kolayca ulaşılabilirlik bakımından, taç boyunun en fazla 600 cm’yi geçmemesine özen gösterilmelidir.

17



DEFNE YAPRAĞI ÜRETİMİDefne yaprağı üretimi 302 sayılı Odun Dışı Orman Ürünlerinin Envanter ve Planlaması ile Üretim ve Satış Esasları Tebliği hükümleri çerçevesinde yapılır.

DEFNE (LAURUS NOBİLİS L.)’NİN STANDARTLARITürkiye’de defne yaprağının üretim ve sınıflandırılması TSE tarafından 1985 yılında hazırlanan 1017 sayılı “Defne Yaprağının Standardizasyonuna göre yapılır. TSE standartlarına göre, defne yaprakları “Ekstra”, “Birinci Sınıf”, “Sıra Malı”, “Kalburaltı” olarak dört sınıfa ayrılmaktadır.

Ekstra sınıfta yaprak boyu en az 25 mm en çok 100 mm, yaprak eni en az 20 mm en çok 45 mm olmalıdır.

Birinci sınıfta; Kırık yaprak, yırtık yaprak ve yaprak kırığı en fazla %15, lekeli yaprak %10, yaprak pulu %5 ve yabancı madde %1 oranında bulunabilir. Yaprak boyutu ile ilgili herhangi bir sınırlama yoktur.

Sıra malında; Kırık yaprak ve yaprak kırığı en fazla %40, yırtık yaprak ve lekeli yaprak sınırsız, yaprak pulu %15 ve yabancı madde %2 oranında bulunabilir.

Defne meyvesi ve yaprağının işlenmesi sonunda elde edilecek defne yağı ve defne esansının Türkiye’de standardı bulunmamaktadır. Defne paketlerinin içinde hayvan pisliği, böcek, kurt, küf, taş parçaları, çamur, tel ve ip parçaları, zehirsiz bile olsa yabancı tohum, meyve ve bitki parçaları bulunmamalıdır.

18


Ülkemizde kuru defne yaprağı ihracatı yapan firmaların belirlediği tüketici formları ise şu şekildedir:

- Hand Pick: Ayıklama ve sınıflama elle yapılıyor, boy 4 - 7cm olup özel siparişler için uygulanıyor.

- Hand Select: Yaprak ayıklama elle yapılıyor, rengi kaybolmamış ve böcek yeniği olmayan yapraklar için uygulanıyor.

- Semi Select: Bantlı taşıyıcı makinede defne çöpleri temizleniyor, rengi bozulmuş, hastalıklı yapraklar ayıklanıyor, boyut önemli değildir.

- FAQ: Diğer kalite sınıflarına uymayan kötü kaliteli mamuller preslenip, çuvallanıyor.

- Ground Leaf: Baharat maksatlı üretilen öğütülmüş kuru defne yapraklarını kapsamaktadır.

19



DEFNE HASTALIK VE ZARARLILARI

Trioza alacris Flor (Homoptera, Triozidae)Yayılışı: Akdeniz’e özgü bir tür olan T. alacris Akdeniz’e kıyısı olan Avrupa ülkeleri, Türkiye, Kafkasya ve Cezayir’de yaygın olarak bulunmaktadır.

Konukçuları: Esas olarak Laurus nobilis L.’de bulunan bu türün diğer konukçuları L. canariensis, L. campora, Prunus laurocerasus ve Laurocerasus officinalis Roem.’dir.

Biyolojisi ve Zarar Şekli: Erginler Nisan – Mayıs aylarında çıkarlar ve beslenmeye başlarlar. Beslenme sonucunda yapraklar alt tarafa doğru kıvrılmaya başlar. Mayıs ayında ergin dişiler yumurtalarını bu kıvrılmış yaprakların alt yüzeyine bırakırlar. Erginler gibi nimflerin de beslenmesi sonucunda yapraklarda kıvrılmalar meydana gelir. Zararın çoğu nimf döneminde gerçekleşir. Bu zarar defnelerin hem gelişimini hem de görünüşünü olumsuz yönde etkiler

Trioza alacris Flor (Hom., Triozidae) diğer zararlılar arasında en yoğun olarak gözlenen zararlıdır. Ancak bu zararlının özellikle daha taban arazide ve su seviyesinin yüksek olduğu alanlardaki defnelerde çok daha yoğun zarara sebep olduğu gözlenmiştir.

20


Archips rosanus (Linnaeus) (Lepidoptera, Tortricidae)Yayılışı: Genel yayılış alanı İskandinavya ve Trans Kafkasya dahil olmak üzere Avrupa, Küçük Asya ve Kuzey Amerika’nın sahil şerididir Türkiye’de Akdeniz, Ege, Marmara, Karadeniz ve Orta Anadolu bölgelerinde bulunmaktadır.

Konukçuları: Polifag larva elma, armut ve erik gibi birçok ağaç ve ağaççıkta bulunur. Çok sayıda bitki türünde zarar yaptığı belirlenmiştir.

Biyolojisi ve Zarar Şekli: Yılda genellikle bir generasyon verirler Dişiler yumurtalarını yaz aylarında konukçu bitkilerin kabuklarına bırakırlar. Yumurtalar ertesi yıl bölgelere göre değişmek üzere şubat ayının sonundan itibaren açılmaya başlarlar. Gelişmelerini dört gömlek değiştirerek tamamlayan larvalar beslenme amacıyla kıvırdıkları yapraklar arasında mayıs ayında pupa olmaya başlarlar Karakteristik olarak birden fazla yaprağı ipeğimsi ağlarla birbirine bağlayıp buket haline getiren larvalar tek yaprakta beslendiklerinde ise yaprağı orta damar doğrultusunda puro gibi uzunlamasına sararlar. Erginler Mayıs ayından itibaren çıkmaya başlarlar ve Temmuzun ortalarına kadar ergin uçuşları devam eder. Ergin çıkışından 3–4 gün sonra dişi bireyler yumurtalarını 2–100 yumurta içeren paketler halinde bırakırlar.

Defne hastalık ve zararlılar bakımından çok fazla problemi olmayan bir bitkidir. Bu yüzden defneliklerde herhangi bir böcek zararıyla karşılaşıldığında mekanik mücadele yeterli olacaktır.

21



DEFNENİN EKONOMİSİDefnenin yaprakları, meyvelerinin yanı sıra yapraklarından ve meyvelerinden elde edilen sabit ve uçucu yağlar ticarete konu edilmektedir. Defne ve defne mamulleri gıda, ilaç, kozmetik, kimya gibi çok sayıda alanda kullanıma konu edildiğinden iç ve diş ticareti her geçen yıl artmaktadır. Artan talebin karşılanması açısından en avantajlı ve potansiyeli yüksek ülke Türkiye’dir. Halen Türkiye, dünyadaki kuru defne yaprağının en önemli üreticisi ve satıcısıdır. Ancak son yıllarda Gürcistan üretim maliyetlerinin düşük olması dolayısıyla üretici ülke konumuna geçmiştir. Son yıllarda defne yaprağı ithalatının artış eğiliminde olduğu gözlenmektedir. Büyüyen defne pazarında ülkemizin lider konumunu sürdürmesi, pazarı başka ülkelere kaptırılmaması için üretim maliyetlerinin düşürülmesi ve kaliteli defne hasadı yapılması gerekmektedir. Defnenin sosyo-ekonomik açıdan önemli bir odun dışı ürün olduğu bilinci bütün teşkilatımız mensuplarında oluşmalı ve daha etkin yönetimini sağlayacak tedbirlerin geliştirilmesi gerekmektedir. Çeşitlenen ve gelişen kullanım alanları itibariyle de ham ürün ticaretinin yanında yüksek katma değerli ürün üretimi de geliştirilerek ticari pazar büyütülmelidir.

Defne yaprağı dışsatımı yapılan ülkelerin başında Hong Kong, ABD, Almanya ve Brezilya gelmektedir. Türkiye yıllık ortalama 1 milyon $ değerinde defne uçucu yağı ihraç etmektedir. Ayrıca, defne meyvelerinden sıkma veya suyla kaynatma yoluyla üretilen sabit yağ sabun yapımında kullanılmak üzere özellikle Arap ülkelerine ihraç edilmektedir.

Defne yaprağı için ülkemizde yapılan envanter ve planlama verileri ile üretim ve dış ticaret istatistik verilerinin grafik olarak ifadeleri aşağıda sunulmuştur.

22


23

0

20.000

40.000

60.000

80.000

100.000

120.000

BOLU

ISPARTA İZMİR

BALIKESİRMUĞLA

AMASYA

KASTAMONU

SAKARYA

ANTALYA

İSTANBUL

KAHRAMANMARAŞADANA

MERSİNBURSA

ZONGULDAK

2015 YILI İTİBARİ İLE DEFNE ENVANTER MİKTARI (TON)

108.886

53.492

34.379

26.309 24.744

15.369 15.05810.784

8.4295.346

2.935 2.489 955 677 160

0

5.000

10.000

15.000

20.000

25.000

ISPARTA BOLU

AMASYA

BALIKESİRİZMİR

SAKARYA

KASTAMONU

ZONGULDAK

İSTANBUL

ANTALYA

KAHRAMANMARAŞBURSA

MERSİNMUĞLA

ADANA

2015 YILI İTİBARİ İLE DEFNE ENVANTER MİKTARI ALAN (Ha)

22.239

15.787 15.581 15.39614.822

12.463

9.0508.310

7.3056.227

3.053 2.991

1.186239 219



24

0

5.000

10.000

15.000

20.000

25.000

20152014201320122011201020092008200720062005

YILLAR İTİBARİ İLE OGM DEFNE YAPRAĞI ÜRETİM MİKTARI (TON)

6.436

7.747

11.645

7.042

18.256

15.416

13.928

15.232 15.177 15.578

21.634

0

200.000

400.000

600.000

800.000

1.000.000

1.200.000

1.400.000

1.600.000

20152014201320122011201020092008200720062005

YILLAR İTİBARİ İLE OGM DEFNE YAPRAĞI GELİR MİKTARI (TL)

136.922

273.130229.336

140.914

365.180308.352

427.022475.640

598.689

792.053

1.398.683


25

0

5.000

10.000

15.000

20.000

25.000

30.000

35.000

DENİZLİBOLU

ISPARTAİZMİR

BALIKESİR

KASTAMONU

AMASYAMUĞLA

KAHRAMANMARAŞ

ZONGULDAK

İSTANBULMERSİN

ANTALYA

SAKARYAADANA

BURSA

2005-2015 YILLARI ARASINDA BÖLGE MÜDÜRLÜKLERİ BAZINDADEFNE YAPRAĞI ÜRETİM MİKTARI (TON)

30.29728.643

24.723

10.325 10.2578.938 9.172 8.773

5.766

3.284 3.133 2.7681.340

407 133 129

0

200.000

400.000

600.000

800.000

1.000.000

1.200.000

DENİZLİBOLU

ISPARTAİZMİR

BALIKESİR

AMASYA

KASTAMONUMUĞLA

İSTANBUL

KAHRAMANMARAŞ

ZONGULDAK

ANTALYAMERSİN

ADANA

SAKARYABURSA

2005-2015 YILLARI ARASINDA BÖLGE MÜDÜRLÜKLERİ BAZINDADEFNE YAPRAĞI GELİR MİKTARI (TL)

1.054.234

779.399 777.192

494.329

378.370 368.782 350.676303.050

230.179

139.212112.975

71.782 57.98217.030 6.830 3.898



26

0

2.000

4.000

6.000

8.000

10.000

12.000

14.000

20152014201320122011201020092008200720062005

YILLAR İTİBARİ İLE DEFNE YAPRAĞI İHRACAT MİKTARI (TON)

5.557

7.262 7.5196.932

9.063 8.8919.345

10.482 10.676

12.25512.741

0

500

1.000

1.500

2.000

2.500

20152014201320122011201020092008200720062005

YILLAR İTİBARİ İLE DEFNE YAPRAĞI İTHALAT MİKTARI (TON)

33 13 12 41

177

510

85

716

882

1.140

2.302


27

0

5.000.000

10.000.000

15.000.000

20.000.000

25.000.000

30.000.000

35.000.000

40.000.000

20152014201320122011201020092008200720062005

YILLAR İTİBARİ İLE DEFNE YAPRAĞI İHRACAT DEĞERİ (DOLAR)

11.838.907

17.335.997

20.301.213 20.006.950

24.301.03325.618.067 26.143.140

29.951.348

32.231.082

35.762.159 35.889.541

0

500.000

1.000.000

1.500.000

2.000.000

2.500.000

3.000.000

3.500.000

20152014201320122011201020092008200720062005

YILLAR İTİBARİ İLE DEFNE YAPRAĞI İTHALAT DEĞERİ (DOLAR)

120.02644.186 87.346 111.030

338.772

889.105

157.625

1.274.010

1.537.690

1.769.828

3.338.258



DEFNE EYLEM PLANI İLE YAPILACAK FAALİYETLER

Defne Alanlarının Rehabilitasyonu:Yaprak verimi ve kalitesinin düşük olduğu alanlarda verim ve kaliteyi artırıcı nitelikte rehabilitasyon çalışmaları yapılacaktır. Canlandırma kesimi, budama koruma, dikim gibi yöntemlerden bir ya da bir kaçı kullanılarak uygulamalar gerçekleştirilebilir. İhtiyaç duyulması halinde defne alanlarında karışıma giren türlerden, verimi düşüren ve sahada çalışma koşullarını güçleştiren diri örtü niteliğindeki çalı, ağaççık ve ağaçların sahadan uzaklaştırması çalışmaları da rehabilitasyon uygulaması kapsamında mümkün olacaktır. Sahadan uzaklaştırılmasına karar verilen türlerin, nadir tür ya da odun ve odun dışı ürün değerinin olmamasına dikkat edilmelidir.

28


Defne Alanlarında Transport İmkanlarının Artırılması:Faydalanmaya konu edilen defne ağaçları çoğunlukla makilik alanlarda bulunmaktadır. Bilindiği üzere makilik alanlar diğer ormancılık faaliyetlerinin çok aktif yapıldığı alanlar değildir. Bu yüzden defneliklerin büyük bölümünde yol ağı şebekesinin yetersizliğine bağlı olarak transport olanakları zayıftır. Yol şebekesinin yeterli olmadığı yerlerde üretim maliyetleri arttığından ekonomik bir faydalanma gerçekleşmemektedir. Planlanan ünite için öngörülen potansiyel ürün miktarından yeteri kadar faydalanılamamaktadır. Defne faydalanması yapılan alanlarda transport ve makinalı çalışma imkanlarının güçlendirilmesi için, gerekli çalışmalar Orman Yolları Planlaması Yapımı ve Bakımına ait 292 Sayılı Tebliğ hükümleri doğrultusunda çalışmalar yapılacaktır.

Defne Tohumundan Faydalanılacak Alanların Envanteri ve Korunması:Defne ağacı sadece yaprak faydalanması yapılan bir tür değildir. Özellikle son yıllarda defne tohumundan elde edilen sabit yağa olan talep sürekli artmaktadır. Sabit yağın kozmetik ve kimya sanayinde yaygın kullanımına bağlı olarak artan talebin karşılanması açısından, tohum verebilen defne alanlarının envanter ve planlaması yapılmalıdır. Envanter ve planlaması yapılan alanlarda tohum veriminin artırılmasına yönelik budama, bakım müdahaleleri ve koruma tedbirleri de bu faaliyet kapsamında yapılacaktır. Tohum faydalanmasına dönük planlanan ve koruma tedbirleri alınan bu alanların diğer ormancılık faaliyetlerinden etkilenmemesi, sürdürülebilir olması açısından, alanı temsil eder nitelikte görünür bir noktaya uyarıcı tabela veya tabelalar konulacaktır.

29



Kaynak Yöneticileri ve Mahalli Toplayıcıların Eğitimi:Defne yaprağı ile tohumunun toplanması, işlenmesi aşamalarında yapılan yanlış hasat ve işleme uygulamaları, alanların tahrip olmasına, verim ve kalite düşüklüğüne sebebiyet vermektedir. Defne hasadında yaşanan geleneksel hatalı uygulamaların düzeltilmesi, toplanan ürünün taşınması, kurutulması, depolanması gibi aşamalarında yapılan yanlışlıkların giderilmesi gayesi ile teorik ve uygulamalı eğitimler bu faaliyet kapsamında gerçekleştirilecektir. Söz konusu eğitimler defne hasat dönemi öncesinde planlanarak gerçekleştirilecektir. Eğitimin sonunda eğitim katılımcılarına katılım belgesi düzenlenerek belgelendirilecektir.

30


İç Tüketimin Artırılmasına Yönelik Tanıtım: Dış pazarda her geçen yıl kullanım miktarı artmakta olan defne ürünlerinin iç pazardaki kullanımı sınırlı seviyededir. Bir kısım yöremizde geleneksel kullanımı mevcut olan defne ürünlerinin ülke genelindeki yaygın kullanımı istenilen seviyede değildir. Defne ürünlerinin, ülke genelinde yaygın kullanımının artırılması, bu alanda faaliyet yürüten sektörün daha güçlü, kırsal istihdamın sürdürülebilir olmasına vesile olacaktır. Defne ürünlerinin toplanmasından mamül ürün haline getirilmesine kadar bütün safhalarda büyük oranda orman köylüsü istihdam edilmektedir. İç pazarın büyümesine bağlı olarak kırsal istihdam artacaktır. Son yıllarda yapılan ilmi araştırmalar, defne ve defne ürünlerin insan sağlığına olan olumlu etkilerine dikkat çekmektedir. İç pazarda kullanım kültürünün artırılması toplum sağlığı açısından da önemlidir.

Bu kapsamda faaliyet öngörülen Orman Bölge Müdürlükleri, sektörde bulunan bütün paydaşlarla bir araya gelerek tanıtıcı faaliyetler planlayacak ve uygulayacaktır. Defne ürünlerinin kullanım kültürünün artırılması için yapılacak tanıtım faaliyetleri, yüz yüze yapılabileceği gibi kitle iletişim araçları yoluyla da olabilecektir. Tanıtıcı faaliyetler; defne ve defne ürünlerinin neler olduğu, nerelerde nasıl kullanıldığı (çay olarak kullanımı, baharat olarak kullanımı, kozmetik ve gıda destek ürünlerinin kullanımı, alternatif tıpta kullanımı vb.), faydalarının neler olduğu gibi hususları ihtiva etmektedir. Gerçekleştirilecek olan tanıtım faaliyetlerinde Orman Bölge Müdürlükleri, tanıtım faaliyetleri için gerekli olan ekonomik kaynağı mevzuatımız çerçevesinde sağlayacak, sektöre katkı sunacaktır. Yeri, zamanı ve tanıtım muhtevası belirlenen faaliyetler, doğrudan bölge müdürlüklerimiz tarafından yapılabileceği gibi, hizmet alımı yolu ile de yaptırılabilecektir.

Genel Müdürlük merkez birimleri tarafından ulusal düzeyde yapılması programlanan tanıtıcı faaliyetler, Odun Dışı Ürün ve Hizmetler Dairesi Başkanlığı’nın koordinasyonunda ilgili daire başkanlıklarının katılımı ile planlanarak uygulanacaktır.

31



32

DEF

NE

EYLE

M P

LAN

I FA

ALİ

YET

VE

PRO

GRA

M T

ABL

OSU

BÖLE

MÜ

DÜ

RLÜ

ĞÜ

/ D

AİR

E BA

ŞKA

NLI

ĞI

UYGU

LAM

A YA

PILA

CAK

İLYI

LLA

R

EYLE

M P

LAN

I FA

ALİ

YETL

ERİ V

E PR

OG

RAM

MİK

TARL

ARI

Defn

e Al

anla

rının

Re

habi

litas

yonu

Defn

e Al

anla

rında

Tr

ansp

ort O

lana

klar

ının

Ar

tırılm

ası

Defn

e Toh

umun

dan

Fayd

alan

ılaca

k Al

anla

rın

Enva

nter

i ve

Koru

nmas

ı

Kayn

ak Yö

netic

ileri

ve

Mah

alli

To

play

ıcıla

rın E

ğitim

i

İç Tü

ketim

in

Artır

ılmas

ına Y

önel

ik

Tanı

tımBİ

RİM

İH

aKm

Ha

Kişi

Etki

nlik

Yılı

AD

AN

AA

DA

NA

20

16

20

35

10

02

01

73

03

51

00

X2

01

84

03

51

50

20

19

50

45

15

02

02

06

05

51

50

TO

PL

AM

20

01

82

56

50

AM

AS

YA

SA

MS

UN

20

16

31

60

20

17

31

60

20

18

51

60

20

19

71

60

X2

02

07

16

0T

OP

LA

M2

55

30

0

AN

TALY

AA

NTA

LYA

20

16

10

22

10

02

01

72

02

21

00

X2

01

83

03

21

00

20

19

40

42

15

02

02

05

54

21

50

TO

PL

AM

15

51

51

06

00

BA

LIK

ES

İRB

AL

IKE

SİR

20

16

31

20

20

17

31

20

20

18

41

20

20

19

51

20

X2

02

05

12

0T

OP

LA

M2

05

10

0

BU

RS

A

BU

RS

A

20

16

82

80

YA

LOV

A2

12

0B

UR

SA

2

01

71

62

80

YA

LOV

A4

12

0B

UR

SA

2

01

82

21

80

YA

LOV

A8

22

0B

UR

SA

2

01

93

01

80

XY

ALO

VA

10

22

0B

UR

SA

2

02

04

01

80

YA

LOV

A1

53

20

T

OP

LA

M1

55

16

50

0

İSTA

NB

UL

İSTA

NB

UL

20

16

51

50

20

17

10

25

02

01

81

52

50

X2

01

92

02

50

20

20

20

35

0T

OP

LA

M7

01

02

50

İZM

İRİZ

MİR

20

16

51

15

02

01

75

11

50

X2

01

85

11

50

20

19

51

15

02

02

05

11

50

TO

PL

AM

25

55

25

0


33


KA

HR

AM

AN

MA

RA

Ş

KA

HR

AM

AN

MA

RA

Ş2

01

67

11

20

HA

TAY

32

48

0K

AH

RA

MA

NM

AR

AŞ

20

17

15

11

20

HA

TAY

53

98

0X

KA

HR

AM

AN

MA

RA

Ş2

01

82

01

12

0H

ATA

Y1

03

48

0K

AH

RA

MA

NM

AR

AŞ

20

19

30

11

20

HA

TAY

15

34

80

KA

HR

AM

AN

MA

RA

Ş2

02

04

01

12

0H

ATA

Y1

53

48

0

TO

PL

AM

16

01

93

05

00

KA

STA

MO

NU

KA

STA

MO

NU

20

16

41

30

SİN

OP

10

20

KA

STA

MO

NU

20

17

32

40

SİN

OP

21

20

KA

STA

MO

NU

20

18

71

50

SİN

OP

31

20

KA

STA

MO

NU

20

19

71

50

XS

İNO

P3

12

0K

AS

TAM

ON

U2

02

01

01

30

SİN

OP

51

20

T

OP

LA

M4

51

03

00

ME

RS

İNM

ER

SİN

20

16

10

23

10

02

01

72

03

31

00

20

18

30

33

10

0X

20

19

40

43

10

02

02

05

54

31

00

TO

PL

AM

15

51

61

55

00

MU

ĞL

AM

UĞ

LA

20

16

10

13

10

02

01

71

72

31

00

20

18

30

23

10

0X

20

19

40

33

10

02

02

05

04

31

00

TO

PL

AM

14

71

21

55

00

SA

KA

RY

A

SA

KA

RY

A2

01

61

11

0İZ

MİT

12

30

SA

KA

RY

A2

01

71

11

0İZ

MİT

23

30

SA

KA

RY

A2

01

81

01

0İZ

MİT

32

30

SA

KA

RY

A2

01

91

11

0İZ

MİT

51

30

XS

AK

AR

YA

20

20

11

10

İZM

İT4

13

0

TO

PL

AM

20

13

20

0

ZO

NG

UL

DA

K

ZO

NG

UL

DA

K2

01

61

11

5B

AR

TIN

42

55

ZO

NG

UL

DA

K2

01

72

11

5B

AR

TIN

83

55

ZO

NG

UL

DA

K2

01

84

11

5B

AR

TIN

10

25

5Z

ON

GU

LD

AK

20

19

41

15

XB

AR

TIN

10

25

5Z

ON

GU

LD

AK

20

20

81

15

BA

RT

IN2

22

55

T

OP

LA

M7

31

63

50

OD

UN

DIŞ

I Ü

RÜ

N V

E H

İZM

ET

LE

R D

AİR

ES

İ B

AŞ

KA

NL

IĞI

20

17

Ka

mu

Sp

otu

20

18

Ta

nıt

ım F

aa

liy

etl

eri

GE

NE

L T

OP

LA

M

20

16

98

25

19

94

0E

tkin

lik

yıl

ları

y

uk

arı

da

b

eli

rle

nm

iş o

lan

to

pla

m 1

3 e

tkin

lik

y

ap

ıla

cak

tır.

20

17

16

63

32

49

50

20

18

24

73

01

91

01

02

01

93

22

34

19

10

60

20

20

41

73

81

91

04

0T

OP

LA

M1

25

01

60

10

05

00

0


34

FAALİYETİN ADI BİRİMİ MİKTARI TUTARI (TL)

Defne Alanlarının Rehabilitasyonu Hektar 1.250 1.000.000

Defne Alanlarında Transport İmkanlarının Artırılması Kilometre 160 2.625.000

Defne Tohumundan Faydalanılacak Alanların Envanteri ve Korunması Ha 100 150.000

Kaynak Yöneticileri ve Mahalli Toplayıcıların Eğitimi Kişi 5.000 100,000

İç Tüketimin Artırılmasına Yönelik Tanıtım Adet 15 125.000

TOPLAM 4.000.000

EYLEM PLANI EĞİTİM VE TANITIM FAALİYETLERİDefne eylem planının uygulamaya girmesinin ardından bütün merkez ve taşra birimlerine dağıtımı sağlanacaktır. Teşkilat mensupları ve kamuoyu, uygulamaya konulacak eylem planının hedef ve beklenen çıktıları hususlarında kitle iletişim araçları yoluyla bilgilendirilecektir. Eylem planı ile uygulama görevi verilen Orman Bölge Müdürlükleri öncelikle eylem planı uygulama hazırlık toplantılarını düzenleyeceklerdir. Söz konusu hazırlık toplantılarında eylem planının uygulamasından ve takibinden sorumlu kurum mensubu yürütücüler belirlenecektir. İhtiyaç duyulması halinde kurum dışından eylem planına katkı sunabilecek uzmanlar ile iletişim kurularak çalışmalara katılmaları sağlanacaktır. Uygulamaya konulacak olan eylem planında görev alması muhtemel teknik ve idari kadrolarımız eğitim faaliyetleri ile bilgilendirilecek, etkin bir izleme değerlendirme ile uygulamaların takibi yapılacaktır. İhtiyaç duyulması halinde, mahallinde yapılacak eğitim toplantıları ardından eylem planının uygulamalarında görev alacak kurum mensupları ve uzmanların katılımı ile bir hazırlık ve uygulama eğitim toplantısı düzenlenecektir.

DEFNE EYLEM PLANI (2016-2020) İLE ÖNGÖRÜLEN FAALİYETLERİNTAHMİNİ TOPLAM BÜTÇESİ

EYLEM PLANI FİNANSMANIOrman Genel Müdürlüğü Döner Sermaye ve Özel Bütçe kaynaklarından karşılanacaktır.


35

NeticedeB u eylem planı ile uygulamaya konulan faaliyetler

2016 – 2020 yılları arasında hayata geçirilmiş olacaktır. Eylem planının öngördüğü defne alanlarının rehabilitasyonu faaliyeti ile yaprak kalitesi ve verimi yüksek defne ormanları kurulacak, transport imkânlarının geliştirilmesi faaliyeti ile üretim maliyetleri düşürülecek, defne tohumundan faydalanılacak alanların envanteri ve korunması çalışmaları ile tohum işleyen işletmelere hammadde temini sağlanacak, kaynak yöneticileri ve mahalli halkın eğitimi ile üretim esnasında yaşanan değer kayıplarının önüne geçilecek, tanıtım faaliyetleri ile iç pazarda defne kullanımı artırılacaktır. Öngörülen 5 ayrı faaliyet ile defne ormanlarının sürdürülebilir yönetimi sağlanacak, bu alanda faaliyet yürüten kooperatif, köylü ve işletmelere daha etkin hizmet sunulmuş olacaktır.



YARARLANILAN KAYNAKLAR

Akgül, A., 1993. Baharat bilimi ve teknolojisi. Gıda Teknolojisi Dergisi Yayınları, No: 15, s: 75-76, Ankara.

Acar, İ., 1987. Defne (Laurus nobilis L.) Yaprağı ve Yaprak Uçucu Yağının Üretilmesi ve Değerlendirilmesi, Orm. Araş. Ens. Yayınları, Teknik Bülten Seri No. 186, Ankara.

Baktır. İ., 1991. Ağaçlar ve Çalılar, Akdeniz Üniversitesi Yayın No: 39, Akdeniz Üniversitesi Basımevi, Antalya

Baytop, T., 1999, Türkiye’de Bitkilerle Tedavi (Geçmişte ve Bugün), İstanbul Üniversitesi Yayınları no:3255, 480s.

Baytop, A., Farmasötik Botanik. 1991. İstanbul Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Ders Kitabı. İstanbul.

Çavuşoğlu A., Sülüşoğlu M., Erkal Z., Kocaeli Üniversitesi, Defne (Laurus nobilis L.) ’ de Bitki Tipi, Tohum Yaşı ve Tohum Kabuğunun Çimlenme Üzerine Etkileri I. Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Sempozyumu Bildiriler 23 – 25 Eylül 2014 Yalova

Parlak, S., 2006, Defne (Laurus nobilis L.)’nin Fidan Üretim Teknikleri ve Ağaçlandırma Alanlarında Kullanılması, Defne-Fıstık Çamı Paneli, T.C Çevre ve Orman Genel Müdürlüğü, İzmir Orman Bölge Müdürlüğü.

Parlak, S., 2007, Defne (Laurus nobilis L.)’nin Tohumla ve Çelikle Üretimi Esaslarının Belirlenmesi Üzerine Araştırmalar, Doktora Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Orman Mühendisliği Ana Bilim Dalı, Trabzon, 93s.

Güler, S. ve Başaran, B., Bozuk Defne (Laurus Nobilis L.)’Likler İçin Rehabilitasyon Yönteminin Belirlenmesi (Manavgat-Yaylaalan Örneği)

Seçmen, Ö., Gemici, Y., Görk, G., Bekat, L. ve Leblebici, E.,1995, Tohumlu Bitkiler Sistematiği, Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Kitaplar Serisi No: 116, İzmir, 396s.

Şener, E., 2007, Şifalı Bitkileri Kullanma Kılavuzu, Hasad Yayıncılık Ltd. Şti., 152s.

TSE, 1985: Defne Yaprağı, Laurel, Türk Standartları, TS 1017/Şubat 1985 UDK 664.59, Türk Standartları Enstitüsü, Ankara.

T.C. Çevre Ve Orman Bakanlığı Ege Ormancılık Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Defne (Laurus nobilis) El Kitabı Dizisi

Tanker, M. ve Tanker, N., 1976. Farmakognozi, Cilt: 2, Reman Basımevi, İstanbul.

Tebliğ-298 Silvikültürel uygulamaların Teknik Esasları-OGM, Silvikültür Dairesi Başkanlığı, Ankara, 142 s.

Tüzel, Y. ve Eltez, R.Z., 1992. Perlitin Tohum Çimlendirme Ortamı Olarak Sera Sebze Üretiminde Kullanım Olanakları Üzerinde Bir Araştırma, Türkiye 1. Tarımda Perlit Sempozyumu, 29-30 Haziran 1992, E.Ü. Atatürk Kültür Merkezi, İzmir.

Yazıcı, H., 2002: Batı Karadeniz Bölgesinde Yetişen Defne (Laurus nobilis) Yaprak ve Meyvelerinden Faydalanma İmkanlarının Araştırılması, Doktora Tezi, Kara Elmas Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Bartın.

http://www.plantsrescue.com/laurus-nobilis/

http://yayin.ogm.gov.tr/

36

Foto

ğrafl

ar: O

GM

Arş

ivi

Sürdürülebilirfaydalanma hedefine

ulaşılacak, kırsal istihdam ve milli ekonomiye katkı

sağlanacaktır.

www.ogm.gov.tr

Orman Genel MüdürlüğüOdun Dışı Ürün ve Hizmetler Dairesi Başkanlığı’nca

hazırlanmıştır.

CTA

LTD

. (03

12) 2

22 6

6 77

Documents

DEFNE - ogm.gov.trDEFNENİN MİTOLOJİSİ ... Özellikle Antik Yunan ve ... Akdeniz Havzası olan defne Anadolu’nun tüm kıyı şeridinde, Hatay’dan başlayarak Kuzeydoğu Karadeniz’e