de Uitkomst

Dit is een uitgave van SOM Nijmegen, concept en uitvoering door SOM Nijmegen & GETSOMEDESIGN, geproduceerd op gecertificeerde, duurzame wijze. Klaar met de krant? Geef hem door, of doe hem bij het oud papier!

Pagina 2 pagina 3 pagina 5 pagina 6 pagina 8

De Gouden Zebra Waterservicepunt To print or not to print Bereik jongeren....met jongeren!

SOM Nijmegen: Samenwerken aan duurzaamheidNijmegen - ‘Als je iets op het gebied van duurzaamheid wilt bereiken, moet je samenwerken. Dat kun je niet alleen.’ Stan Seveke, directeur van SOM Nijmegen, is ervan overtuigd dat er vele partijen zijn die net als zijn stichting voor ogen hebben: sámen projecten ontwikkelen die de wereld mooier én leuker maken.

Bedrijven, overheden of onder- wijsinstellingen kloppen bij ons aan, omdat ze met burgers, jongeren of kinderen een doel willen bereiken. SOM Nijmegen brengt ze bij elkaar en laat ze samenwerken, aldus Stan. ‘Het is wat we al vijfentwintig jaar doen, en goed kunnen’.

Nieuwsgierig

‘Maar we doen méér. We ontwik-kelen en regisseren ook onze ei-

gen projecten. We zijn nieuwsgie-rig naar wat er leeft in de wereld om ons heen: Waar is behoefte aan? Hoe kunnen we mensen bij die wereld betrekken? Waar zijn ze, hoe bereik je ze?’

Persoonlijk betrokken

‘We zitten vol ideeën’, zegt Stan enthousiast. ‘Dat komt door de persoonlijke betrokkenheid van de medewerkers. Allemaal heb-ben we wat met duurzaamheid en

bewust leven; we zijn er ook privé mee bezig. En iedereen heeft op zijn vlak expertise in huis: de ene op gebied van educatie, de ander op participatie of communicatie. Samen ontwikkelen we mooie projecten.’

Stan vertelt over het verhalend lespakket over afvalverwerking dat SOM heeft ontwikkeld. Over het project waarin scholen hun energierekening omlaag kregen. Over jongeren die jongeren oplei-

den tot milieuvoorlichter. Projec-ten waar SOM steeds de partij is die iedereen aan elkaar knoopt, en voor een stevige inhoud zorgt. ‘Daarnaast we zijn al jaren het Waterservicepunt voor gemeente Nijmegen, zo helpen we bij het afkoppelen van hemelwater van het riool en geven we voorlichting over subsidies voor groendaken.’

Het Groene Hert

Toen gemeente Nijmegen een partij zocht die álle groene subsi-dies en de klimaatcampagne ‘Het Groene Hert’ onder hun hoede wilde nemen, begon het bij SOM Nijmegen te borrelen. ‘Wij zijn met z’n allen een weekend weg-

gegaan om onze ideeën uit te wer-ken in een plan. Veel van wat wij belangrijk vinden, kunnen we hierin kwijt: een podium zijn voor allerlei duurzame producten, diensten en subsidies. Waar ge-meente, bedrijven en burgers el-kaar vinden. Hét Groene Hert van Nijmegen. Geweldig toch?’

Meer weten over Het Groene Hert? Kijk op de achterzijde!

‘We zijn nieuwsgierig naar wat er leeft in de wereld

om ons heen’

SOM Nijmegen | Uitgave 1 | www.somnijmegen.nl

De finaledag van het project ‘Basisscholen gaan voor het klimaat.’ Een project waarin SOM Nijmegen veertien organisaties liet samenwerken om 34 scholen te helpen bij het besparen van energie.

Welkom in Het Groene Hert

De Gouden Zebra kan vele vor-men aannemen, maar zorgt er vooral voor dat verkeerseduca-tie op de kaart blijft. Zo is SOM als verkeersmakelaar actief in de gemeente Nijmegen. Samen met de school kijken we naar wat

Rebekah Tauritz, projectleider en NME-expert bij SOM Nijmegen, or-ganiseerde het seminar in nauwe samenwerking met de Nederland-se UNESCO leerstoelen ‘Leren voor Duurzame Ontwikkeling’ (LvDO). De aanleiding was de inaugurele rede van Prof. dr. A.E.J. Wals ter ere van het accepteren van zijn leerstoel. Rebekah: ‘Het is onge-lofelijk wat een kennis een groep gezamenlijk kan bezitten. Voor het oplossen van duurzaamheids-vraagstukken is het de kunst, maar ook de noodzaak dit te be-nutten. We wilden de deelnemers

De Gouden Zebra Educatie

Op basisscholen is altijd een tekort aan tijd. Hoe kunnen we zehelpen aandacht te geven aan verkeerseducatie? En hoe maken we de schoolomgeving veiliger? In elke gemeente spelen deze vragen. SOM Nijmegen bedacht daarvoor De Gouden Zebra: handen en voeten voor de gemeente én de scholen.

wensen en mogelijkheden zijn. Is dat de aanschaf van een nieuwe verkeersmethode of wil de school een actieweek? Wat kan de school doen aan handhaving of hoe kan ze ouders betrekken? SOM geeft advies, organiseert acties en on-

dersteunt verkeersouders. En moet er iets op straat veranderen? Dan is SOM voor de school het aanspreekpunt richting de gemeente.

Prijsvraag

De Gouden Zebra kan ook werken in de vorm van een prijsvraag. Twintig scholen in Nijmegen en Arnhem onderzochten met de leerlingen de verkeersveiligheid rond de school en op de school-thuisroutes. Met ondersteuning

2 De Uitkomst!

Leren in ’t World Café Participatie

Wageningen - Grensoverstijgend leren om duurzaamheidsvraagstukken aan te pakken, daar ging het om tijdens het internationale seminar “Crossing Boundaries and Expanding Horizons”. Maar hoe zorg je ervoor dat je deelnemers dan ook echt van elkaar leren? ‘Kies actieve werkvor-men. Dan benut je echt de kennis van de groep.’

dan ook niet drie dagen naar le-zingen laten luisteren, maar echt laten samenwerken.’

World Café en Fishbowl

Rebekah beveelt hiervoor actieve werkvormen aan, ze licht er twee toe. ‘Na een aantal korte presen-taties waarin het thema werd toegelicht, gingen de deelnemers een drankje drinken in één van de World Cafés. In de ontspannen sfeer van het café gingen sub-groepjes in een hoog tempo met een aantal stellingen aan de gang.

van SOM maakten ze een verkeersveiligheidsplan waarin educatie, handhaving en infrastructuur centraal stonden. De juiste partijen, van wethouder tot ouder, werden in het proces betrokken. Met veel inzet en enthousiasme werden verkeersveiligeplannen gemaakt en uitgevoerd.En wie dat het beste deed... won een prijs!

Hierbij reageerden ze steeds op de reactie van de vorige groepjes. De deelnemers discussieerden naar hartenlust en in een vrij kor-te periode kwamen er vele idee-en boven. Hierna kwamen alle groepen weer bij elkaar. Met de ‘Fishbowlmethode’ ging de gehele groep vervolgens aan de slag met

“Crossing Boundaries” is georganiseerd door SOM Nijmegen in samen-werking met de Nederlandse UNESCO leerstoelen ‘Leren voor Duurzame Ontwikkeling’, Wageningen Universiteit, Universiteit Leiden, de Open Universiteit, UNESCO Nederland en Agentschap NL.

de belangrijkste ideeën die in de cafés waren gevormd. Vier deel-nemers mochten plaats nemen in het midden van de zaal (bin-nenkring). De rest van de groep verspreidde zich over de stoelen die in twee kringen daar omheen waren opgesteld (buitenkring). Er werd stevig gediscussieerd door

de deelnemers in de binnenkring. Als iemand uit de buitenkring mee wilde doen, stond hij op en nam plaats in de binnenkring. Het zorgde voor een mooie dynamiek.’ Ideeën opdoen over deze en andere actieve werkvormen?

crossingboundaries.somnijmegen.nl

De Uitkomst 3

‘Zo zijn we voor gemeente Nijme-gen het Waterservicepunt’, zegt Jos. ‘Dat betekent dat we hét punt zijn waar inwoners informatie krijgen over water. We geven advies en helpen om veilig en effectief het regenwater af te koppelen van het riool. In Nijme-gen krijgen inwoners hier subsi-die voor – ook daar helpen we bij.’

Oplossing

Meer gemeenten vinden SOM Nijmegen voor hulp bij het aan-pakken van waterprojecten. Tiel bijvoorbeeld. Een buurt kampte al jaren met wateroverlast bij hevige regenbuien. Gemeente en bewoners kwamen niet tot een oplossing, zodat SOM Nijmegen werd ingeschakeld: als tussen-persoon, als expert, adviseur, en aanspreekpunt.

Noem hem gerust waterexpert. Jos van der Lint coördineert vrijwel alle waterprojecten bij SOM Nijmegen. Samen met collega Emmy Kleins-mann nemen ze gemeenten veel werk uit handen bij afkoppeltrajecten of andere initiatieven waarbij water een grote rol speelt.

‘Maar we doen nog meer’, zegt Jos. ‘Lesgeven bijvoorbeeld. Of wandelingen en excursies orga-niseren. Wil je wat weten over water? Ja, dan ben je bij ons aan het juiste adres.’

www.waterbewust.nl

Water in de stadVolgens onderzoek gebruikt elk mens (jong en oud) gemiddeld 125 liter drinkwater per dag. Hier-van verdwijnt zeker 100 liter in de vorm van huishoudelijk afvalwa-ter in het riool. Per persoon! Alles bij elkaar is dat een gigantische hoeveelheid.

Klimaatverandering

Daarbij komt ook nog het regen-water, dat veelal door hetzelfde riool wordt afgevoerd. In deze tijd van klimaatverandering en de verwachting dat de buien extre-mer kunnen worden in de zomer en de winters natter, wordt de hoeveelheid water die verwerkt moet worden nog groter.

Leefomgeving

Daarom wil de gemeente Nijme-gen een gezond en veerkrachtig

Nijmegen leeft met water. Denk aan de rivieren in en om de oude stad: de Nederrijn, de Waal en de Maas. En het Maas-Waalkanaal dat de stad doorstroomt. Voor de leefbaarheid en veiligheid in de stad is het voor alle inwoners noodzakelijk goed om te gaan met alle soorten water; ook het regenwater, afvalwater en grondwater horen hierbij. En dan het liefst: niet te veel, niet te weinig en niet te vies.

Spannend en leerzaamBEVERWIJK – De projectweek van basisschool de Vrijheit in Wijk aan Zee stond in het teken van water. Heel toepasselijk, want de gemeente Beverwijk wil de wateroverlast in het dorp aanpakken en de overstort op het strand verwijderen.

Alle kinderen van basisschool De Vrijheit kwamen van alles te weet over dit onderwerp. In opdracht van de gemeente Beverwijk orga-niseerde SOM Nijmegen waterles-sen op de school. In de kleutergroepen werd ge-werkt met een ideeënlesbrief. Groep 3 tot en met 8 kregen les over waterwinning en gingen op excursie door middel van een speurtocht. Met z’n allen op zoek naar een afkoppelproject in het dorp - en waar is nu precies die riooloverstort op het strand?

Putdeksels en lijngoten

‘Het was niet alleen spannend, maar ook leerzaam’, aldus An-gelieke Carpentier-Hamers, direc-

watersysteem realiseren. En met schoon water een aantrekkelijke leefomgeving maken. Dat kan door te zorgen voor on-derhoud van vijvers, sloten en waterpartijen, renovatie van oud riool, maar ook door schoon en

Afkoppelen...Het grootste deel van een stad bestaat uit verhard oppervlak. Regen-water dat op daken, stoepen en straten valt, wordt vrijwel overal direct afgevoerd via het riool. Maar het is beter om het ‘schone’ regenwater niet te mengen met vuil afvalwater. We kunnen het beter scheiden en opnieuw gebruiken (denk aan regenton of –zuil, vijver etc.) of recht-streeks afvoeren naar de bodem. Dat is afkoppelen!

Waterexpert Jos van der Lint: ‘We zijn inzetbaar als adviseur, we geven voorlichting en maken lessen.’

teur van De Vrijheit. ‘Ik vind het een geslaagd initiatief. De kinde-ren vonden de proefjes heel leuk en ze hebben er veel van geleerd. Vooral de wandeling langs de wa-terprojecten in het dorp was erg interessant. De meelopende ou-ders waren verbaasd dat al zoveel verschillende straten en pleinen waren aangepakt. Ze hadden nog nooit zoveel naar putdeksels, kol-ken en lijngoten gekeken. Er ging een wereld voor hen open!’

vuil water te scheiden, ofwel af-koppelen. Bijvoorbeeld door re-genwater te verwerken waar het valt. De inwoners van de stad kunnen hier een steentje aan bij-dragen.

Waterservicepunt

Een riooloverstortop het strand

4 De Uitkomst!

Participatie

Educatie

Den Haag - Met piepende remmen komt de bakfiets tot stilstand op het schoolplein van de Haagse school. ’’De Klieners’’ staat erop. Twee robotjes kijken je vanaf de fiets aan. ‘Ruim het op, maak het schoon…’ klinkt er ineens uit de luidsprekers! Er zitten zwaailichten aan de fiets en kokers met afbeeldingen erop: papier, fruit, plastic… ‘Laat Den Haag stralen…’ klinkt het weer. Wie zijn die robotjes en wat komen ze doen in Den Haag? En hoe zit het met die kokers? Annemarie Driessen, senior projectleider bij SOM Nijmegen vertelt.

De Klieners komen eraan!‘Het hoort allemaal bij het project ’’De Klieners’’ dat we ontwikkel-den voor en in samenwerking met de gemeente Den Haag. De afde-ling milieueducatie van Den Haag benaderde ons met de boodschap: we hebben veel educatief materi-aal over afval en afvalscheiding, inhoudelijk is het meeste nog op orde, maar het moet in één lijn

SOM Nijmegen nodigde de bewo-ners, de gemeente en de land-schapsarchitect uit om samen een ontwerp te maken voor het park. In twee werkgroepen hebben alle partijen zich gebogen over de na-tuur, de cultuurhistorie en de in-frastructuur. Drie sessies later lag er een ont-werp waar iedereen enthousiast over was. De gemeente kon aan de slag. Het resultaat? Nieuwe pa-den waar ook ouderen uit de voe-ten kunnen, de vijvers zijn weer zichtbaar en de geschiedenis van het park is letterlijk uit de grond gehaald. Ook is er een avonturen-

Par(k)ticipatieNijmegen - Het park De Geologenstrook in Nijmegen was een dichtbe-groeid park aan de rand van een woonwijk. Achter grote bossen riet lagen twee vijvers. Op sommige wandelpaden stond het gras zo hoog dat je er niet meer kon lopen. Mensen voelden zich vanwege de dichte begroeiing niet meer veilig in het park. Tijd voor een nieuwe inrichting.

SOM Nijmegen heeft veel ervaring met het maken van informatieve routes met verschillende thema’s: van wandelingen langs waterkunstwerken tot historische routes door de stad. Of de informatie nu op keien geplaatst wordt of digitaal wordt aangeboden: we begeleiden het hele proces.

en het mag spannender zijn en meer up to date. Onze opdracht werd: verzin een pakkend project waarmee leerlingen leren over af-val, zich bewust worden van het (zwerf)afval om hen heen en hun steentje willen bijdragen om hun omgeving schoon te houden. Het resultaat: een ‘gepimpte’ afval-bakfiets gevuld met lesmaterialen voor groep 1 tot en met 8.’

Verhalend ontwerp

Voor de lesmaterialen riep SOM ’’De Klieners’’ in het leven! Een verhalend ontwerp waarin de robotjes Rubbi en Weestie de hoofdrol spelen. Annemarie: ‘Zij

pad voor de kinderen aangelegd met stapstenen, houten bruggen en ’’knuppelpaden’’: paden ge-maakt van stammetjes.

Keigoede informatie

De bewoners wilden ook graag in-formatie over het park. In het park liggen tientallen enorme keien. Sommige zijn gemarkeerd en bij die keien vindt de wandelaar nu allerlei wetenswaardigheden over het park, het groen, het water, de wijk en de geschiedenis van het gebied. Ben je in de buurt? Ga aan de wandel!

komen op hun afvalbakfiets naar Den Haag vanaf de planeet Klien. Daar is het superschoon en opge-ruimd. Rubbi en Weestie komen in elke klas langs in de vorm van een verhaal om de kennis van de Haagse leerlingen over afval en afvalscheiding bij te spijkeren.’

Testen

Om de kwaliteit van het materiaal te garanderen wordt het van tevo-ren getest door leraren en leerlin-gen. Op dit moment is de eerste Haagse school met de pilot bezig. Benieuwd naar Rubbi en Weestie? Naar de fiets? En hoe het verder gaat met het project? Volg de Klie-ners op onze site!

www.somnijmegen.nl

Een van de keien in De Geologenstrook: vol weetjes over het park.

Annemarie Driessen, senior projectleider bij SOM Nijmegen.

De Uitkomst 5

De soepchef

Medewerkers van SOM Nijmegen zijn behoorlijk verwend. Want… elke lunch zorgt beheerder Fred Holla voor soep. In deze Uitkomst een van onze favorieten. Wil je meer ideeën en recepten voor lunchsoepen? Kijk op somnijme-gen.nl!

Wat heb je nodig?(voor 4 tot 6 personen)

1 el (olijf)olie

1 middelgrote ui, gesnipperd

3 teentjes knoflook, gehakt

1 el gehakte verse gember

1 1/2 theelepel gemalen komijn

1 1/2 theelepel gemalen

koriander

1/2 kaneelstokje

1 snufje gemalen kruidnagel

3 middelgrote tomaten,

gehakt

2 zoete aardappelen,

geschild en in stukjes

1 grote wortel, geschild en in

stukjes

5 kopjes water

1 tl zout

1/4 kop droge geroosterde,

ongezouten pinda’s

2 el pindakaas

1 blik kikkererwten,

afgespoeld en uitgelekt

fijngehakte verse koriander,

voor garnering

Aan de slag!Verhit de olie in een grote pan op matig hoog vuur. Bak de ui, onder regelmatig roeren, totdat de ran-den bruin begint te worden. Doe de knoflook, kruiden en het kaneelstokje erbij, 3 minuutjes meebakken.

Voeg de tomaten, zoete aardap- pelen en wortel toe aan het uimengsel en bak gedurende 5 minuten, af en toe roeren. Doe nu

GETSOMEDESIGN werkt volledig groen?

‘Honderd procent groen design bestaat niet. Als je ontwerpt, ge-bruik je nog altijd middelen en materialen die niet 100% milieu-vriendelijk zijn. Maar je kunt wel bewust je middelen kiezen, en bewust met je materialen om-gaan. Met drukkerijen werken die FCS gecertificeerd zijn en ge-recyclede materialen gebruiken. En natuurlijk steeds je klanten een goed alternatief blijven aan-bieden, zodat zij zich ook bewust worden van de alternatieven. Een digitale nieuwsbrief in plaats van een papieren versie bijvoorbeeld.’

To print or not to print‘Honderd procent groen design bestaat niet’, zegt Guido Rippe nuchter. De ontwerper vormt samen met dtp’er Ron van Eijk het ontwerpbureau GETSOMEDESIGN. Een bureau dat zich richt op groene oplossingen voor ont-werpvragen.

Moet je dan niet alles zoveel mo-gelijk digitaal aanbieden?

‘Dat vind ik geen echte oplossing. Communiceer je met jongeren, dan zeg ik ja! Zoveel mogelijk digitaal. Maar sommige doelgroe-pen moeten nou eenmaal iets in handen krijgen, waaraan je kunt ruiken, lekker doorheen kunt bla-deren. Of je wilt een bepaald doel bereiken – dat alleen via print mogelijk is. Kies dan weer voor je duurzame materialen.’

Wat kan een klant nog meer van jullie verwachten?

‘Een ontwerp dat klopt. Daarvoor duik ik in de wereld van de op-drachtgever. Ga ik bij de organisa-tie op bezoek: Wie werken daar? Wat gebeurt daar? Wat past daar? En is het ontwerp of concept klaar, dan kunnen we het ook produce-ren. We zijn met z’n tweeën, maar je moet eens weten wat voor net-werk we hebben! Ha!’

GETSOMEDESIGN werkt nauw samen met SOM Nijmegen. Sterker, ze zitten in hetzelfde pand! Wat ze allemaal doen? Kijk op:

Afrikaanse tomaten- & pindasoep

In Eindhoven kunnen bedrijven en uitzendorganisaties sinds kort een cursus afnemen bij het ROC Stercollege voor deze zoge-naamde MOE-landers (Midden- en Oost-Europeanen). SOM Nijmegen ontwikkelde samen met een do-cententeam een cursus waarin het leren van de taal direct is ge-koppeld aan de werkplek. Het boekje Mijn Werkplek, dat de cursisten tijdens de cursus zelf in- en aanvullen, is na afloop een handige bedrijfsgids. De cursus is laagdrempelig: pictogrammen geven aan wat de cursisten gaan doen: spreken, lezen, luisteren of schrijven en of ze dat alleen of in een groepje gaan doen.

Brand!Het materiaal is lekker concreet.Wie moet je bellen als je ziek bent? En wat zeg je dan aan de telefoon? Hoe zit het met veilig werken op jouw werkplek? Wat moet je doen als er brand is? Hoe vraag je eigenlijk de weg? Na deze

Taal leren op het werkEindhoven - Uit onderzoek blijkt dat mensen die in Nederland komen werken en niet verplicht hoeven in te burgeren, toch behoefte hebben aan Nederlands leren. Waarom? Het maakt het werken en wonen nu eenmaal makkelijker!

Educatie

cursus weten de cursisten het al-lemaal. De cursus gaat ook over wonen in Nederland en over de Nederlandse cultuur; de plek waar je woont, een plattegrond lezen, de gewoontes van de Nederlandse mensen. Zo weten cursisten na afloop niet alleen wie ze moeten bellen om zich ziek te melden en waar de dokterspost is, maar kun-nen ze ook de Nederlandse buur-man om een lift vragen!Meer weten? www.somnijmegen.nl

het water en het zout erbij. Breng het aan de kook, zet het vuur la-ger, deksel erop, en laat het onge-veer een half uurtje koken, of tot de zoete aardappelen en wortelen gaar zijn.

Haal de soep van het vuur en laat deze tien minuutjes afkoelen. Ver-wijder het kaneelstokje. Pureer de soep tot bijna puree.

Roer er nu 1/4 kop droge geroos-terde, ongezouten pinda's, en 2 eetlepels pindakaas doorheen. Nu doe je de kikkererwten erbij en warm je de soep weer op. Beetje zout en peper naar smaak erbij, garneren met verse koriander. Lunch smakelijk!

www.getsomedesign.nl

jongeren die eerst zelf hun rech-ten en verantwoordelijkheden onderzochten. Ze bedachten een website met prijsvragen om hun leeftijdsgenoten op hun rechten te wijzen. Ze gingen flyeren in de stad, startten een Hyvespagina, hielpen mee de pers te woord te staan, organiseerden ‘Debat & Music’ in Merlijn. Je zag het aan-tal hits op de site omhoog vliegen als ze weer een actie hadden ge-organiseerd.’

Niet overschatten

Jongeren kunnen veel meer dan je denkt, vindt Anne, maar je moet ze niet overschatten. Begeleiding is het toverwoord. ‘En daar gaat flink wat tijd in zitten. Soms zit het in hele kleine dingetjes: hel-pen met een e-mail of een belle-tje. Soms help je ze hun taken ef-ficiënt organiseren, of de vaart in het project te houden. Belangrijk is dat ze er iets van opsteken.’

Handig

Laatste tip van Anne: ‘Wil je jon-geren inzetten, dan is het handig als ze er iets aan overhouden: geld bijvoorbeeld. Want, je bent concurrent van hun nevenactivi-teiten. En dat zijn er nogal wat!’

www.traject18.nl

6 De Uitkomst!

Participatie

Anne krijgt vaak de vraag of ze een activiteit kan bedenken of een bijeenkomst kan organise-ren voor jongeren. Bijvoorbeeld om jongeren te informeren of als een gemeente of organisatie juist informatie wil van de jongeren. ‘En de boodschap moet dan wel “een beetje op een leuke ma-nier” overkomen’, vertelt Anne. ‘Maar als je jongeren wilt berei-ken, kun je jongeren die activiteit veel beter zélf laten bedenken. Ze denken en leven op zo’n andere manier dan wij volwassenen, dat zorgt voor een frisse blik.’

Traject 18

Anne vindt dat je jongeren een rol moet geven in de communicatie naar hun doelgroep. ‘Het maakt veel meer indruk als een jonge-re iets vertelt over een bepaald onderwerp dan wanneer ik dat doe’, lacht ze. Zo wilde gemeen

‘Jongeren kunnen veel meer dan je denkt’

te Nijmegen alle 18-jarigen in de stad informeren over de rechten en verantwoordelijkheden die je krijgt als je 18 wordt. Anne be-dacht daartoe het jongerenteam ‘Traject 18’: ‘We selecteerden vijf

Ook SOM...• De toren in het Kronenburgerpark, De Roomse Voet, is de plek waar SOM Nijmegen 25 jaar geleden is begonnen. We beheren hem nog steeds!

• SOM Nijmegen is superactief op Twitter. Rebekah Tauritz informeert u over het laatste nieuws uit NME- land! Volg ons op @somnijmegen via twitter.com

• Samenwerken met musea, ook dat doet SOM Nijmegen graag. Bijvoorbeeld met Museum Het Valkhof en Archäologischer Park Xanten in het project “Hoe Romeins ben jij?”. www.wieroemischbistdu.de

• Bent u actief op LinkedIn? Discussieer mee met SOM Nijmegen! Bijvoorbeeld over de vraag of én zo ja hoe cultuureducatie en duurzame ontwikkeling elkaar kunnen versterken. www.linkedin.com

Bereik jongeren… met jongeren!‘Wil je jongeren bereiken? Doe dat dan met jongeren’, zegt Anne el Ouggouti, projectleider bij SOM Nijmegen. ‘Dat zorgt voor een frisse blik.’

GreenTeam – The Young Experts

Anne El Ouggouti, projectleider bij SOM Nijmegen: ‘Geef jongeren een rol in de communicatie.’

Jongeren die jongeren voorlich-ten: dat zijn The Young Experts van SOM Nijmegen. Het eerste team van Young Experts richt zich op het milieu: het GreenTeam!

Ze zijn tussen de 15 en 18 jaar. Type vlotte babbel, beetje lef – met een hart voor groen. Zeg: een kruising tussen Ali B en Filemon Wesselink. Of Floortje Dessing meets Katja Schuurman. Ze ge-ven zelf leuke lessen aan jonge-ren over het milieu. Bijvoorbeeld

op scholen en verenigingen. Alle Young Experts krijgen van SOM Nijmegen een training van zes bijeenkomsten, zodat ze goed voorbereid voor een groep staan. Meteen een leuke maatschappe-lijke stage!

Ken je iemand die jij geknipt vindt voor het GreenTeam? Of wil je een Young Expert inschakelen? Kijk voor meer informatie op de site!

www.theyoungexperts.nl.

De Uitkomst 7

Project ‘Basisscholen gaan voor het klimaat!’

Zo kreeg elke school die meedeed onder andere gratis drie zonnepa-nelen van Ecostream en een ener-giemeetsysteem van Plugwise dat elektriciteitsverbruik meet en de opbrengst van de zonnepane-len zichtbaar maakt. Ook kwam Royal Haskoning op de school langs voor een technische ener-giescan en gaf de GGD advies in het kader van het eigen project ‘Frisse lucht op school’. Het pro-ject werd afgesloten met een fina-ledag in het NEC-stadion in Nijme-gen gepresenteerd door Jochem van Gelder.

‘Duurzaamheid staat volop in de belangstelling’, begint Els. ‘En ik vind het erg belangrijk om daar ook op school mee bezig te zijn. Dat leerlingen bewust gemaakt worden om zuinig om te gaan met energie. En ze ook kritisch wor-den: hoe gebruiken we de energie die beschikbaar is?’

Al jong bewust

Een sterk punt van dit project vindt ze dat het voor alle groepen is. ‘Het is heel krachtig als je er met de hele school aan kunt wer-ken. Wat ik heel goed vind aan dit project is dat ook de jongste kin-

De Sterredans in Nijmegen deed ook mee met het project ‘Basis-scholen gaan voor het klimaat’.

Zoë uit groep 7 vertelt wat zij hebben gedaan: ‘Wij hebben slo-gans bedacht om mensen energie te laten besparen.’ De winnende slogans zijn: ‘Weg met je pakje, pak je beker!’ ‘ Toet, toet, toet we komen allemaal te voet!’ ‘Lichten uit dat is een wijs besluit’ en ‘Iets meer groen is wel te doen’. De kin-deren hebben in de klas ook veel

‘De kracht is dat we met de héle school eraan werken’De Appelhof in Druten is een school waar duurzaamheid hoog op de agenda staat. Ze hebben zich dan ook meteen ingeschreven voor ‘Basis-scholen gaan voor het klimaat!’. Els Leenders, directrice van de school, legt uit.

Basisscholen besparen energie

‘Toet, toet, toet!’ proefjes gedaan. Zoë: ‘We hebben windmolentjes gemaakt en een stroomkring meetsysteem.’ Pie-ter en Sam zitten in groep 8. Zij hebben een verhaal over energie geschreven en een muurkrant ge-maakt. En Pieter heeft zelfs een energiegedicht geschreven.

Energiemeetsysteem

David uit groep 8 legt uit dat ze ook een energiemeetsysteem heb-ben gekregen op school. ‘Op een

Regio Nijmegen – Meer dan dertig basisscholen in regio Nijmegen deden mee aan het project ‘Basisscholen gaan voor het klimaat!’. Een project om scholen bewust te maken van hun energieverbruik én om hen energie te laten besparen. Hiervoor stelden sponsoren en partijen middelen en diensten gratis beschikbaar.

Samenwerking

Het project is een initiatief van de MARN: Milieusamenwerking Af-valverwerking Regio Nijmegen en ontwikkeld en gecoördineerd door SOM Nijmegen. Een gouden com-binatie, zo bleek. De MARN zorgde voor sponsoren en partners, SOM Nijmegen voor de communicatie

en samenwerking tussen de par-tijen. SOM verzorgde de werving van de basisscholen in de regio. Dit resulteerde in een deelname van 34 basisscholen in het pro-ject. De MARN stelde doelen, SOM ontwikkelde en selecteerde al het lesmateriaal. De MARN wilde een grootse finaledag in het NEC sta-dion, SOM zorgde ervoor dat bijna duizend leerlingen naar het sta-dion werden gebracht en organi-seerde een geweldige middag!

computer kun je zien welke ap-paraten veel energie verbruiken. Ook zie je hoeveel geld dat kost. Het zonnescherm kostte heel veel energie, want de knop stond altijd op de stand: naar beneden. Nu zetten we de knop gewoon weer terug als het scherm omlaag is. Zo kost het veel minder energie.

www.wijgaanvoorhetklimaat.nl

deren ermee aan de slag gaan: er zijn lessen voor álle groepen. Hoe jonger ze bewust met energie om-gaan, hoe beter. En doordat het schoolbreed wordt aangepakt, is het effect ook groter naar de rest van de omgeving. Bijvoorbeeld naar ouders of de pers.’

Geld overhouden

En de besparing zelf? Is dat ook een reden om mee te doen? ‘Ja, natuurlijk’, lacht Els. ‘Want het geld dat we straks overhouden, kunnen we weer inzetten voor andere zinvolle doelen!’

Hoe klinkt het als duizend leerlin-gen trommelen? Kijk op www.wijgaanvoorhetklimaat.nl

8 De Uitkomst!

Welkom in Het Groene Hert

De Uitkomst is een uitgave van SOM Nijmegen

Concept SOM Nijmegen & GETSOMEDESIGN

Opmaak/vormgeving GETSOMEDESIGNWWW.GETSOMEDESGN.NL

Tekst SOM Nijmegen

Drukwerk Kempen Communicatie bv

Niets uit deze uitgave mag worden gebruikt zonder toestemming van SOM Nijmegen.

SOM NijmegenPostbus 15756501 BN Nijmegen (024) 378 92 06info@somnijmegen.nlwww.somnijmegen.nl

Klaar met de krant? Geef hem door, of doe hem bij het oud papier!

COLOFON

Netwerken

Advies &Subsidie

Shoppen

Aanbiedingen

Burchtstraat 126 www.hetgroenehert.nl

hetgroene

hert

duurzaam puntEen duurzaam punt. Dat is Het Groene Hert aan de Burcht-straat in Nijmegen! Je kunt er groen winkelen, duurzaam werken en advies vragen om je huis energiezuinig te ma-ken. Je krijgt er hulp bij het aanvragen van groene subsidies en drinkt een kopje biologische koffie. Ondernemers vinden er een uitgebreid netwerk en kunnen hun duurzame pro-ducten laten zien en verkopen aan het Nijmeegsen publiek. Het Groene Hert, een plek om samen te werken aan duur-zaamheid.

Het Groene Hert is een winkel. En we verkopen... duurzame produc-ten! Van ledlampen en gezichts-crème tot wasbollen, pannen en speelgoed. En natuurlijk onze regionale producten. Bent u op zoek naar een groen alternatief voor een bepaald product? Kom

kijken in Het Groene Hert, grote kans dat u het vindt. En hebben we het niet? Dan gaan we voor u op zoek!

Shoppen

Netwerken

Duurzame WaardekaartGunstig! Met de Duurzame Waar-dekaart krijg je korting op duurza-me producten in heel Nijmegen. Je koopt de kaart in Het Groene Hert. En dan maak je natuurlijk meteen

Klimaatfonds NijmegenEen goed gevoel! Het Klimaatfonds Nijmegen steunt lokale projecten die gericht zijn op CO2-reductie. Het fonds wordt mogelijk gemaakt door bedrijven en parti-culieren uit Nijmegen. Zij bereke-

nen hun CO2-uitstoot en betalen een bedrag per ton CO2. Het klimaatfonds gebruikt dit geld voor lokale, duurzame projecten. Zo dragen we met z’n allen bij aan een groener Nijmegen!

Het Groene Hert is dé netwerkplek voor groene ondernemers. En: daar kom je je klanten tegen! Op zoek naar werkruimte? Als zzp’er of als bedrijf? Het Groene Hert biedt werkplekken in het centrum

van Nijmegen met draadloos in-ternet en vergaderruimte. Het Groene Hert is duurzaam onder-nemen vanuit het zenuwcentrum van duurzaam Nijmegen. De juis-te plek op het juiste moment.

Uw huis energiezuinig(er) ma-ken? Onze energieadviseur helpt u graag op weg! In Het Groene Hert vindt u informatie over onder andere zonne-energie, isolatie,

bouwmaterialen en verlichting. Heeft u uw keuze gemaakt? Dan helpen wij u meteen met een sub-sidieaanvraag.

Advies & Subsidie

AanbiedingenWilt u een zonneboiler of groen-dak? Het Groene Hert heeft aanbie-dingen met kortingen op heel veel

energiebesparende producten en systemen, vaak van een lokaal bedrijf. Komt dat even goed uit!

gebruik van de te gekke aanbie-ding in de winkel! PS: de kaart is ook geldig in de rest van Neder-land…

Meer weten? Netwerken in Het Groene Hert? Kijk

op hetgroenehert.nl of somnijmegen.nl.