Upload
diana-sanders
View
218
Download
1
Embed Size (px)
Citation preview
De potentie van diepe geothermie voor de transitie naar duurzame energie
Technologische kansen voor de Nederlandse industrie
IF Technology: advies en ingenieursbureau duurzame bodemenergie (WKO en geothermie); 95 mensen; Arnhem
Geothermie projecten industrie
• Heineken Den Bosch
• VOPAK Vlaardingen en Botlek
• Parenco Norske Skog
• Suikerunie
• Smurfitt Kappa
• FrieslandCampina
• DAF
Geothermische elektriciteit: proven technology en common business
Geothermie: vrijwel onuitputtelijke bron van duurzame warmte
• 99% van de aarde > 1.000 ºC
• Nucleaire aanvulling in de kern
Temperaturen in de diepte in NL
0
1000
2000
3000
4000
5000
6000
7000
0 20 40 60 80 100 120 140 160 180 200 220
Dep
th [m
]
Temperature [°C]
WSK-01 LTG-01
UHM-02 Münsterland-1
GWD-01 BUM-01
EPE-01 SMG-01
KDK-01 gem. NL gradient
increased NL gradient
Geothermische warmte uit een watervoerende laag
Injectie put Productie put
pomp
40 - 70°C 80 - 200°C
Warmte vraag of elektriciteitcentrale
Warmtewisselaar
1 à 2 km
Beschikbaarheid data NL• logmetingen
• Seismiek:2D en3D
• Kernmetingen
• Etc.
Geothermie projecten; 2 a 2,5 km diepte• 7 projecten zijn geboord:
o Vd Bosch Bleiswijk (glastuinb)
o Vd Bosch Berkel & Rodenrijs
o Ammerlaan Pijnacker (glastb)
o Den Haag (woningbouw)
o Duijvesteijn (glastb)
o Koekoekspolder (glastb)
o Green wells Westland (glastuinb)
• 1 project wordt nu gemaakt:
o California Venlo (glastuinb)
9
Vergunning-aanvragen voor aardwarmte in NL
Warmtevraag in NL
Thermisch1275 PJ
I ndustrie +raffinage700 PJ
Huishoudens280 PJ
Tertiair180 PJ
Glastuinbouw115 PJ
80 PJ < 100 °C280 PJ 100-500 °C340 PJ > 500 °C
Wv.
ECN prognose geschiktheid warmtevraag voor geothermie
Sector Warmtegebruik [PJ/a]geschikt voor geothermie
Voeding & genotmiddelen 63 ja
Textiel 3 ?
Papier & karton 25 ja
Chemie (anorganisch, organische, kunstmest) 261 deels
Raffinage 115 deels
Bouwmaterialen 27 -
Basismetaal ferro 33 -
Basismetaal non-ferro 5 -
Metaalproducten 19 -
Kunststoffen 8 -
0
1000
2000
3000
4000
5000
6000
7000
0 20 40 60 80 100 120 140 160 180 200 220
Dep
th [m
]Temperature [°C]
WSK-01 LTG-01
UHM-02 Münsterland-1
GWD-01 BUM-01
EPE-01 SMG-01
KDK-01 gem. NL gradient
increased NL gradient
3 vormen van doorlatendheid
Natuurlijke primaire
doorlatendheid
Natuurlijke breuken
Enhanced Geothermal
Systems (EGS): zelf
gemaakte breuken
Op dieptes > 4 km
doorlatendheid te laag
voor grote flow
Indien mogelijk:
aantrekkelijk
Hoe te vinden?
Hoogste mate van
zekerheid: controle
door techniek
Breukzones in NL
-100000 -80000 -60000 -40000 -20000 0 20000 40000 60000 80000 100000 120000 140000 160000 180000 200000 220000 240000 260000 280000 300000
320000
340000
360000
380000
400000
420000
440000
460000
480000
500000
520000
540000
560000
580000
600000
620000
640000
660000
680000
700000
720000
740000
760000
780000
800000
820000
840000
860000
880000
900000
920000
940000
960000
Zuiderzee Laag
Ondergrondse warmtewisselaar
Breuken gemodelleerd met gevalideerd model;Kohlenkalk geschikt om breuken in te maken
Voorbeeld project EGS voor papierfabriek
Injectie put;5000 m diep
Productie put5000 m diep
Pomp; 120 kg/s
100°C 180°C
Warmte vraag en stoomvraag40 MW uit geothermie
Warmtewisselaar
km
Financiele getallen voorbeeld project
• Totale investering ca 70 M euro
• Besparing (zonder SDE+) 12 M euro/jaar
• terugverdientijd zonder SDE+ 6 jaar
• met SDE+ 4 jaar
Tornado diagram IRR voorbeeld project
17% 18% 19% 20% 21% 22%13% 14% 15% 16% 17%
+50%Drilling costs
Gas price
Flow rate
Temperature
SDE heat
CO2 price
-20%
-20%
-5%
-20%
-20%
-20%
+20%
+20%
+5%
+20%
+20%
Aanwezigheid kohlenkalk:
vrijwel overal in NL
Diepte top Kohlenkalk
Geschikte diepte voor industriele warmte
EGS voor chemische industrie in NL; hoe verder?• Alle onderdelen “proven”; geheel is nieuw
• Aantal projecten in Europa gemaakt: Soulz, Landau, Basel
• Groot aantal in voorbereiding; Risico-perceptie vrij groot;
• Opties:
o Verzekeren
o Samen een eerste project maken: risico delen
o Deelname overheid bewerkstelligen
• Stap 1: inventarisatie belangstelling
• Stap 2: haalbaarheid in beeld brengen en plan van aanpak vervolg maken